Steun aan zeven buitenlandse projecten
- opbouw informatiesysteem
Waterland: prachtig boek
Conventie van Ramsar
Red het Waterland: één
dubbeltje per Nederlander nodig
- geen otters in visfuiken
- Zuidhollandse Biesbosch
Nederlandse actieprojecten:
Speciaal
materiaal
voor scholen
Streefbedrag
actie: 1 miljoen gulden
Jeugd actief
Informatie
Wereld Natuur Fonds:
waakhond voor natuur
Hulp voor Nederlandse otters
w
Pantanal
Brazilië
P§ ||ipt$ M p pj jg A
Ierse venen
Met de nieuwe actie „Red het Waterland" wil het Wereld Natuur Fonds zoveel mogelijk geld
inzamelen. Om daarmee waterrijke gebieden waterlanden te beschermen. In Nederland
gaat het om de ontwikkeling van een computer-informatiesysteem, de redding van de otter en
de inrichting van de Zuidhollandse Biesbosch.
j. h a nok ;k 1 ,vi :ha vv.wotrr
II 'Hfü":i\f 4 %Tri
ff/li
UITKIJKPOST 2 APRIL 1986
In het kader van de internationale campagne van het Wereld INatuur
Fonds ter bescherming van waterlanden heeft het WNF in Nederland
besloten de opbrengst van de actie te bestemmen voor drie projecten in
Nederland en voor zeven projecten in het buitenland. Streefbedrag van de
actie is één miljoen gulden: nog geen dubbeltje per Nederlander...
Om welke Nederlandse projecten het
gaat, staat elders op deze pagina. De
zeven buitenlandse projecten zijn:
Waterbeheersingswerken in de Sene-
galdeita (West-Afrika) hebben onder
andere geleid tot het verloren gaan van
natuurlijke overstroming vanuit de ri
vier. Grote gebieden, voor de plaatse
lijke bevolking van groot belang door
o.a. hun visrijkdom, zijn daardoor nu
uitgedroogd.
Er bestaan echter plannen om
deze voorheen waardevolle gebie
den opnieuw te gaan bevloeien. Daar
voor kan gebruik worden gemaakt van
een zoetwaterreservoir achter de Dia-
ma-dam, die in de Senegalrivier wordt
aangelegd. Deze dam komt dit jaar
gereed. Het WNF zal steun verlenen
aan het maken van beheersplannen
voor de te herstellen natuurgebieden.
Een ander WNF-project in de SenQ-
galdelta betreft de bouw van een klein
bezoekerscentrum in het nationale
park Djoudj. Doel daarvan is bezoe
kers van het park ter plaatse te laten
zien hoe belangrijk waterrrijke gebie
den zijn.
Voor scholen heeft het Wereld
Natuur Fonds in Zeist speciaal
materiaal gemaakt. Het is een
pakket dat uit verschillende on
derdelen bestaat en dat hele
maal gaat over waterlanden.
Het pakket bestaat uit:
een diaserie van veertig dia's
met geschreven tekst
een cassettebandje met inge
sproken tekst voor bij de dia
serie
een waterlandposter
het themanummer van het
maandblad Panda van het
Wereld Natuur Fonds over de
actie „Red het waterland"
een leerlingenvel, met plaatjes,
tekst en opdrachten voor de
onderbouw van het voortgezet
onderwijs
suggesties voor een „Prik-
project op de basisschool
Het Wereld Natuur Fonds wil één miljoen gulden inzamelen voor de
wereldwijde actie „Red het Waterland".
Met dat geld wil het WNF de volgende projecten ondersteunen:
In Nederland:
Inrichting Zuidhollandse Biesbosch:J 60.000.-
Geen otters in visfuiken:50.000.-
Opbouw informatiesysteem:j 220.000.-
In het buitenland:
Aankoop Ierse Venen:j 90.000.-
Bescherming Senegaldelta (twee projecten):J 210.000.-
Mangrovebossen Guinee-Bissau:J 55.000.-
Reservaten Zuidoost-Irian Jaya:J 210.000.-
Pantanal, Brazilië (twee projecten):140.000.-
Jeugdleden van het Wereld Natuur
Fonds heten Rangers. Zij hebben
een eigen maandblad TamTam
en doen op hun eigen manier
mee aan acties van het WNF.
Voor de speciale jeugdactie „Laat
het Waterland leven" gaan de
Rangers op pad om bij vrienden,
vriendinnetjes, kennissen, ooms,
tantes en andere familieleden te
vragen of die een bijdrage voor de
actie willen geven. Bij een gift van
minimaal 3,- krijgen de gevers als
dank een setje van twee reuzen-
buttons.
Informatie over de actie „Red
het Waterland" kan men krijgen
bij het:
Wereld Natuur Fonds
le Hogeweg 2,
3700 AA Zeist.
Telefoon: 03404 - 2 21 64.
Gironummer van het WNF: 25
eb en vloed. Veel mangrovebossen in
Guinee-Bissau, o.a. van belang als
„kraamkamer" voor garnalen en
vissen, worden gekapt voor de rijst
bouw. Het Wereld Natuur Fonds wil
een mangrovespecialist laten regis
treren welke de negatieve gevolgen
zijn van de mangrovekap en op welke
schaal het probleem speelt. Met deze
gegevens kan dan worden geprobeerd
het regeringsbeleid op dit punt om te
buigen.
Brazilië wil haar binnenlanden ont
wikkelen. Daarbij komen de natte ge
bieden in de knel. Twee Braziliaanse
biologen zullen in het kader van het
WNF-project „Red het Waterland" de
mogelijkheden onderzoeken tot ver
antwoord beheer van de Braziliaanse
waterlanden. Eén van die gebieden zal
speciale aandacht krijgen: de Panta
nal, een waterrijk gebied dat half zo
groot is als Frankrijk. In dat gebied
start het WNF een apart project, ge
richt op de bescherming van de
brilkaaiman.
Nederland is een land dat rijk is aan waterrijke gebieden. Maar het
waterland en haar bewoners worden bedreigd. Daarom wil het Wereld
Natuur Fonds een deel van de opbrengst van de actie „Red het Waterland"
bestemmen voor projecten in eigen land. Dat zijn er drie.
Maar van fouten kan men leren. Om
ervoor te zorgen dat dit laatste ook
daadwerkelijk gebeurt van fouten
leren, dus - gaat het Centrum voor
Milieukunde van de Rijksuniversiteit
in Leiden informatie verzamelen en
opslaan over de gevolgen van ontwik
kelingsprojecten die in het verleden
zijn uitgevoerd. Bij het maken van
nieuwe plannen kan men van deze er
varingen en gegevens gebruik maken.
het mogelijk is om met een speciaal
netje, otters maar ook duikeenden, fu
ten, bunzingen, uit fuiken te weren
zonder dat dit voor de visvangst nade
lig is.
Veel ontwikkelingsprojecten in water
landen in de gehele wereld bij
voorbeeld aanleg van polders wor
den uitgevoerd zonder voorafgaande
studie van de gevolgen voor natuur en
milieu. Regelmatig worden dan ook
fouten gemaakt van catastrofale om
vang voor planten, dieren en mensen.
Als er geen Wereld Natuur Fonds (WNF) zou zijn, zou er nóg meer natuur
worden vernield en verwoest. Het WNF zet zich in voor het behoud van de
natuur. Overal ter wereld. Het WNF propageert het besef dat de natuur
met alle daarin voorkomende plante- en diersoorten, onmisbaar en van
gemeenschappelijk belang is voor alle bewoners van deze aarde. Het
verlies van natuurgebieden zou onherstelbare gevolgen hebben voor het
overleven op aarde.
Voor het juiste beheer van de natuur
lijke bestaansbronnen stelt het Wereld
Natuur Fonds Financiële middelen ter
beschikking. Verder wil het Fonds
door middel van voorlichting een zo
breed mogelijk draagvlak scheppen
voor de uitvoering van die projecten.
Men kan het werk van het Wereld
Natuur Fonds steunen door donateur
te worden. Dat is men, als men 27,50
overmaakt op giro 25 ten name van
het Wereld Natuur Fonds te Zeist,
onder vermelding van „nieuwe dona
teur".
Ook kan men zijn kinderen, kleinkin
deren, neefjes en nichtjes lid maken
van de World Wildlife Rangers, de ju
nioren van het WNF, door 22,- over
te maken op giro 201120 ten name van
World Wildlife Rangers, Zeist, onder
vermelding van „nieuwe Ranger" en
het geboortejaar.
Donateurs van het WNF krijgen elf
keer per jaar het tijdschrift Panda.
Rangers ontvangen elf keer per jaar
het blad: TamTam en krijgen op ver
toon van het Rangerpaspoort reductie
op de entree van bepaalde instellin
gen.
Het verdrinken van otters in visfuiken
veroorzaakt een belangrijke sterfte
onder deze toch al zeldzame diersoort.
Doel van dit project is om na te gaan of
De Biesbosch is een internationaal
vermaard waterland en voor een groot
deel al beschermd als Staatsnatuurre-
servaat. Onlangs heeft Vogelbe
scherming het beheer gekregen over
een ander deel van het gebied. In het
inrichtingsplan voor dat deel van de
Biesbosch is voorzien in het gereed
maken van een oude griendhut voor
educatieve doeleinden, de constructie
van drie observatiehutten en het her
stel van de watervoorziening van een
in dit deel van de Biesbosch gelegen
eendenkooi. Ook hier is dus geld voor
nodig.
Van wie is de bonte strandloper die in Noorwegen broedt, tijdens de trek
Nederland, Frankrijk en Spanje bezoekt en overwintert in Mauretanië?
Van wie is de grutto die 's zomers in een Nederlandse weide leeft en
overwintert in Senegal?
Vreemde vragen misschien zo staat
in het boek Waterland en in een
ideale situatie is het ook volstrekt on
belangrijk hoe het antwoord erop
luidt. Maar in de werkelijkheid kan
dat antwoord wel degelijk belangrijk
zijn.
Wat te denken bijvoorbeeld van een
Nederlandse jager die in november
een kleine rietgans schiet? Nog afge
zien van de vraag of het volgens de
Nederlandse wet mag: kan het eigen
lijk wel? Hebben Nederlanders het
recht dieren die het grootste deel van
hun leven buiten onze landsgrenzen
verblijven, af te schieten zodra ze de
grens passeren? En evenzo: hebben
Zuideuropese jagers het recht purper
reigers, die we in Nederland proberen
te beschermen, dood te schieten?
Kortom: wie is er verantwoordelijk
voor het voortbestaan van trekvogels?
De verantwoordelijkheid voor
trekkende watervogels speelt mis
schien wel het duidelijkst, maar zeker
niet alleen bij de jacht. Veel belang
rijker nog wordt het probleem bij de
ruimtelijke ordening en landinrich
ting. Heeft bijvoorbeeld een land als
Mauretanië - als het dat zou willen
het recht haar kustgebieden zodanig te
ontwikkelen dat ,onze" beschermde
lepelaars daar 's winters niet meer te
recht kunnen en de Nederlandse in
spanningen om deze soort te behou-
uen gciiustreerd worden? Heeft an
derzijds ons land het recht het Mar
kermeer droog te maken zodat vrijwel
alle nonnetjes (heel mooie duikeend
jes) in Noordwest-Europa van hun
overwinteringsgebied worden be
roofd?
Deze problematiek houdt natuurbe
schermers in vele landen al jaren be
zig. Na langdurige studie en overleg is
als gevolg daarvan in Ramsar (Iran) op
2 februari 1971 een internationaal
verdrag voor de bescherming van wa
terlanden en watervogels tot stand ge
komen. De officiële titel van deze
Ramsar Conventie is: „Overeenkomst
inzake watergebieden van internatio
nale betekenis, in het bijzonder als
verblijfplaats voor watervogels". Het
doel van deze Conventie is een halt toe
te roepen aan de toenemende aantas
ting en het verloren gaan van water
gebieden nu en in de toekomst!
Nederland trad op 23 mei 1980 tot de
Ramsar Conventie toe. Momenteel
hebben al 38 landen de Conventie on
dertekend. Van tijd tot tijd worden in
ternationale conferenties bijeengeroe
pen om de naleving van het verdrag te
bespreken. Aan de naleving ontbreekt
volgens de natuurbeschermers helaas
nog wel het een en ander. Maar al te
vaak worden onvervangbare water
landen opgeofferd aan projecten die
met onvoldoende inzicht in het effect
op lange termijn uiteindelijk tot echte
milieurampen leiden.
Mangroven zijn boomsoorten die in
kustwateren groeien met wortelstelsels
die zich thuis voelen in een milieu met
In Zuidoost-Irian Jaya (Nieuw-Gui-
nea) zijn vijf waterlandrcservaten
ingesteld. Maar in de komende jaren
zullen duizenden mensen van Java dit
gebied gaan bewonen. Daarom moe
ten er snel beheersplannen komen
voor die reservaten en er moet perso
neel worden opgeleid voor de bewa
king en het beheer van deze gebieden.
De overige kustgebieden dienen on
derzocht te worden op hun belang
voor flora en fauna.
De hoogveengebieden in Ierland zijn
evenals in de rest van Europa sterk in
aantal achteruitgegaan en de weinige
nog resterende terreinen worden
zwaar bedreigd. Daarmee dreigen ook
de laatste van deze bijzondere,
leefgemeenschappen met hun unieke
planten en dieren verloren te gaan. De
mogelijkheid doet zich voor om twee
hoogvenen door aankoop veilig te
stellen: het Ardagh Pog en het Knocka
Pog.
De belangrijkste bedreigingen van
deze waterlanden zijn inpoldering,
vervuiling, wateronttrekking en de
bouw van stuwdammen. Om deze
bedreigingen effectief te kunnen
bestrijden zijn veel tijd, kennis en
energie nodig. Het geld, dat het
WNF hoopt in te zamelen, wordt
besteed aan projecten, die een be-
Walerrijke gebieden staan bloot aan
talloze bedreigingenwaaronder het ge
vaar van uitdroging, door drainage
projecten of aanleg van stuwdammen.
Waterlanden zijn onder andere
van belang:
als zuiveraars van verontreinigd
water;
als kraamkamers voor vele vis
soorten;
als verzamelplaatsen voor tal
loze soorten trekvogels;
als gebieden waar planten en
dieren kunnen bestaan, die el
ders zouden uitsterven.
geeft, krijgt het schitterende boek
„Waterland" gratis.
Aan de actie „Red het Waterland"
doen 23 landen mee. In totaal moet
er in al die landen samen tien mil
joen gulden bijeen worden ge
bracht. Het streefbedrag voor Ne
derland is zoals gezegd— één
miljoen gulden. Doel is, nogmaals
en kort gezegd: de bescherming
van de waterrijke gebieden in de
wereld: wadden, mangrovebossen,
meren, rivieren, vennen.
Het begrip waterlandof wetland
staat voor een hele reeks van waterrijke
gebieden: wadden, ondiepe zeegebieden,
vennen, meren, plassen en moerassen.
De Pantanal is een gigantisch waterland.
Het is half zo groot als Frankrijk en
strekt zich uit over: Bolivia, Paraguay
en Brazilië. Bedreigingen zijn o.a.: ont
bossing, kanalisatie van rivieren, aanleg
van dammen, overbeweiding, indus
trialisatie, watervervuiling en stroperij.
langrijke bijdrage leveren aan de
bescherming van de natte na
tuurgebieden.
Om alle projecten te kunnen uit
voeren, is veel geld nodig. Vandaar
het beroep van het Wereld Natuur
Fonds op de Nederlandse bevol
king. Met één dubbeltje per inwo
ner zou het WNF al blij zijn. Want
dan wordt het streefbedrag van
één miljoen gulden ruimschoots
gehaald.
Degene, die vijftig gulden of méér
voor de actie „Red het Waterland"
Waterlanden zijn van onschatbare
waarde voor het natuurlijk even
wicht op de aarde. Onder andere
omdat deze waterlanden een
verzamelnaam voor moerassen,
vennen, mangrovebossen, ondiepe
kustwateren, wadden, meren,
veengebieden en rivieren slechts
drie procent van het totale
aardoppervlak uitmaken, zijn ze
uiterst kwetsbaar. In een alarme
rend hoog tempo worden ze ver
nietigd.
Daarom heeft het Wereld Natuur
Fonds besloten zijn jaarlijkse actie
ditmaal te richten op bescherming
van deze kostbare waterlanden.
Het streefbedrag is één miljoen
gulden. Daarmee kan een aantal
projecten in Nederland en in het
buitenland worden aangepakt.
Onze toch al zo zeldzame otters
komen vaak om door verdrin
king in visfuiken. Onderzoek en
maatregelen om dit te voorko
men zijn dringend nodig.
Het otterproject is één van de
projecten van het Wereld Natuur
Fonds (WNF) in de actie „Red het
Waterland", voor het behoud van
voor planten, dieren en mensen
onmisbare waterrijke gebieden, die
nu o.a. door vervuiling ernstig be
dreigd worden. Stort nu 48,50 op
giro nr. 25 van het Wereld Na
tuur Fonds te Zeist met vermelding
„verzilverde otter". U steunt met
de netto opbrengst de actie en u
krijgt de otter als herinnering aan
uw hulp thuisgestuurd.
Iedereen die 50,- of meer overmaakt op girorekening 25 ten name van het
Wereld Natuur Fond Zeist, met vermelding van actie „Red het Water
land", krijgt het boek „Waterland"gratis. Een prachtig boek van J. Han
cock, F. Vera en W. Wolff over waterrijke natuurgebieden in de wereld.
Waddenzee een reeds lang bestaand
zoutwatergetijdengebied. En het ge
heel van Oostvaardersplassen, Lepe-
laarsplassen en IJsselmeer een
„jong" zoetwaterpias- en moerasge
bied.
Bij de behandeling van de ver
schillende natuurgebieden krijgt
vooral de vogelwereld de aandacht.
Volgens de schrijvers is deze het best
bestudeerd en in ieder geval vormen
vogels één van de kleurrijkste aspecten
van de waterrijke gebieden.
Waterlanden zijn vaak dynamische
milieus, die nu eens land, dan weer
water en soms beide zijn. Ze bieden
levensmogelijkheden aan een grote
verscheidenheid van organismen. Le
pelaars, rietzangers, zeearenden,
ijsvogels, grutto's, reigers: ze kunnen
niet bestaan zonder deze natte gebie
den. Datzelfde geldt voor vissen, kik
kers, salamanders, zeehonden en na
tuurlijk ook voor talloze plante-
soorten.
Nederlanders zijn in het algemeen wel
op de hoogte van het bestaan van
drassige weiden, wadden, rivieren, ui
terwaarden en wijde riviermonden.
Slechts weinigen weten echter dat er
voor al deze waterrijke gebieden één
overkoepelende naam bestaat: water
land. In het algemeen werd er tot nu
toe niet veel aandacht aan deze water
landen besteed. In zijn voorwoord in
het boek vergelijkt Prins Bernhard de
waterrijke gebieden met de tropische
regenwouden: beide zeer waardevolle
natuurlijke systemen en beide in een
hoog tempo van de aardbodem ver
dwijnend.
In het boek met meer dan 180 illus
traties worden elf waterrijke gebieden,
gelegen in verschillende delen van de
wereld, beschreven. Allereerst geven
de schrijvers een overzicht van de ver
schillende waarden en functies van
waterlanden. Daarna beschrijven zij
gebieden zoals de Everglades
in Florida, Bharatpur in India en de
Coto Donana in Spanje.
In het uitgebreide deel over Nederland
staan twee verschillende gebieden: de
Red het Waterland
heeft voor de redding van de
Nederlandse otter een „zilveren otterklaar staan.
