Zuurkool, 'n gezonde groente
ϧe6ören
ÜU intercard
zönnige
SLAAPKAMER
DE UJXAREX RAFFINETTE
HUM-SMUL DE MOOISTE
tapijten-gordijnen en slaapkomfort
ELKE
8 MINUTEN
MAKEN
HARTEN
VAATZIEKTEN
EEN
SLACHTOFFER
Drukkery
Uitkijkpost b.v.
wmmm
OP NAAM GEMAAKT. DAT ZIE JE METEEN
■I
w
J
VOORJAARSAANBIEDING BIJ
Kompleet
IN DE ZONWERINGSHOEK BIJ
'xmmm.
Rijksweg 127 - Limmen, tel.: Gerton 02205-1602, Johwin 02205- 3401
LAAT UW HART SPREKEN!
Een nieuwe geboortekollektie
van Intercard.
Kom de wolk van, een baby eens
bezichtigen.
Ledikant: 140 x 200 cm, met achterwand,
verlichting, spiegel en twee nachtkastjes met
draaiplateau.
Ook leverbaar in 180 x 200 cm.
Binnenkort ook in de maten 160 x 200/210.
mm
De crème de la crème op het Kom daarom langs. En be-
gebied van raamdecoratie. wonder de 'Luxaflex' kollektie
De 16 mm. smalle lamellen bij uw dealer,
creëren een ragfijn doorzicht.
UITKIJKPOST 1 APRIL 1987
Zuurkool geldt in Nederland nog als een
echte wintergroente en neemt een speci
ale plaats in tussen de andere winter
groenten. Het is een smakelijke, goed
kope èn bovendien gezonde groente.
Zuurkool wordt vooral in de winter
maanden gekocht, omdat de groente
dan verwerkt wordt tot één van de tradi
tionele, Hollandse stamppotten: de
zuurkoolstamppot, veelal geserveerd
met een stuk worst. Het is niet zo heel
lang geleden dat maandag wasdag èn
zuurkooldag was in bepaalde streken
van ons land. Zuurkoolstamppot was
erg snel en gemakkelijk te bereiden, dus
uitstekend geschikt voor een drukke
dag.
Toch komt er langzamerhand verande
ring in deze traditionele bereidingswijze
van zuurkool. Zuurkool wordt meer en
meer verwerkt in rauwkostsalades en
ovenschotels, al of niet in combinatie
met andere groente- en fruitsoorten. Er
zijn gebruiksmogelijkheden genoeg om
zuurkool het hele jaar door te eten, en
de groente niet te veroordelen tot een
wintergroente.
Wat is zuurkool nu precies? Hier
bestaat wel eens onduidelijkheid over.
Zuurkool is kort gezegd, verzuurde wit
te kool. Door een natuurlijk proces, dat
zo'n drie tot acht weken kan duren,
wordt witte kool omgezet tot zuurkool.
Witte kool wordt fijngesneden,
bestrooid met zout l'A°7o) en tot
gisting gebracht. Tijdens dit proces
worden zetmeel en andere koolhydraten
door melkzuurbacteriën in melkzuur
omgezet.
Zuurkool wordt tegenwoordig in fabrie
ken bereid, maar vroeger had menigeen
een grote Keulse pot in de kelder staan,
waarin onder een doek de zelfgemaakte
zuurkool stond te gisten. Fabrieken
waar zuurkool wordt bereid, vinden we
voornamelijk in Noord-Holland. Hier
bevinden zich de teeltgebieden van de
witte kool, die nodig is voor de zuur
koolbereiding. Speciale rassen witte
kool worden hier geteeld. De kolen kun
nen wel een gewicht bereiken van 8 a 10
kg-
Deze kool heeft een lossere structuur
dan de bewaarkool. De fijngesneden en
gezouten kool wordt in voorraadputten
gelegd, met hierop een laag water, en
wordt afgedekt met plastic folie. De
kool is nu afgesloten van zuurstof en
gaat nu niet rotten maar gisten. Omzet
ting van zetmeel in melkzuur vindt
plaats. Drie tot acht weken kan dit na
tuurlijke proces duren. Het is afhanke
lijk van de temperatuur en de structuur
van de kool. De kool krijgt nu een fris
se, zure smaak en een geheel andere sa
menstelling. Zuurkool is veel lichter
verteerbaar dan witte kool en wordt
goed verdragen door de meeste maag-
en darmpatiënten.
De Tartaren, een Mongoolse volksstam
van 200 na Chr., zijn zeer waar
schijnlijk de eerste mensen geweest die
op een dergelijke wijze witte kool con
serveerden. Zuurkool was geschikt om
mee te nemen als voedsel op hun vero
veringstochten. Op deze manier raakten
andere volkeren bekend met zuurkool.
Via Oost-Europa drong dit door naar
West-Europa. Vooral de Duitsers waren
verrukt over zuurkool, zodat de groente
al spoedig hun volksvoedsel werd. Pas
écht populair werd zuurkool in de 16e
en 17e eeuw. Johannes Kramer, een be
kende arts uit die tijd, ontdekte dat
zuurkool waardevolle voedinsstoffen
bevatte.
Op zijn aanraden nam de wereldzeiler,
James Cook, 60 vaten met zuurkool
mee aan boord. Was dit niet gebeurd
dan zou de Stille Oceaan zeer waar
schijnlijk niet door James Cook ont
dekt zijn. De bemanning zou door de
beruchte scheurbuik om het leven zijn
gekomen, voordat ze de oceaan in kaart
hadden gebracht.
Het hele jaar verkrijgbaar
Zuurkool is het hele jaar door verkrijg
baar. Wel wordt zuurkool 's winters
meer gekocht dan 's zomers. Zuurkool
komt verpakt in de handel (vacuüm ver
pakt in plastic zakjes van 500 gram),
of uit het vat. In het laatste geval wordt
zuurkool afgeleverd in vaatjes van 25
kg bij de groente- en fruitverkooppun-
ten, de zuurkool is in dit geval 'los'
verkrijgbaar.
Het vacuüm verpakken van zuurkool in
kleine plastic zakjes, vereist een extra
bewerking. De zuurkool moet een twee
de gisting doorstaan, zodat alle restsui-
kers verdwijnen uit de zuurkool. Ge
beurt dit niet, dan kunnen de zakjes bol
gaan staan. Uit onderzoek is gebleken
dat Vt van alle zuurkool uit het vat
wordt verkocht en V* van alle zuurkool
verpakt wordt verkocht.
Aan het eindprodukt worden ter verbe
tering van de smaak en soms uit decora
tief oogpunt, jeneverbessen en peper
korrels toegevoegd. Ook is wijnzuur
kool verkrijgbaar. Dit is zuurkool waar
aan 2% witte wijn is toegevoegd.
Zuurkool moet bij aankoop blank tot
lichtgeel van kleur zijn, voldoende
knappend zijn en met de karakteristieke
zuurkoolsmaak en geur. Zuurkool moet
koel en donker bewaard worden. Zuur
kool uit het vat kan nog een paar dagen
bewaard worden. Vacuüm verpakte
zuurkool kan een paar maanden be
waard worden (de uiterste gebruiksda-
tum staat vaak vermeld).
ONTSPANNINGSACTIVITEITE-
N
BIJ DE OUDERENBONDEN
In de maand april is er voor de le
den van de ANBO en KBO, afd.
Heiloo, weer heel wat te doen. Ook
niet-leden kunnen hiervan profite
ren als zij de behoefte hebben om
nieuwe contacten met leeftijdgeno
ten te leggen. Zij zijn elkom in soos-
gebouw 't Trefpunt, Hoog en Laag
7a, Heiloo.
Dagelijks -zaterdag niet, zondag
wel- is er daar soos vanaf 13.30 uur
met de bekende activiteiten zoals
kaarten, biljarten (woensdag rook
vrij), rummy cup enz. Weer andere
ontspanning bieden het bowlen, bel
eerst Mevr. C. Hoogeboom
(330578), het bridgen, bel eerst dhr.
J.J. v.d. Zijden (331676), het koers-
bal, bel eerst dhr. A. Rijnhart
(330236), om teleurstelling te
voorkomen.
Verdere speciale activiteiten zijn het
ballroomdansen op de woensdag
middagen 1, 15 en 29 april, aanvang
14.00 uur; op veler verzoek weer
een klaverjasdrive, nu op 16 april,
aanvang precies 13.30 uur; het po
pulaire sjoelen begint om 14.00 uur,
woensdag 22 april; en dan nóg een
klapstuk: bingo met 4 rondjes, op
donderdag 23 april, 14.00 uur.
Slank en gezond
Zuurkool is één van de 'slankste' groen
ten. De groente bevat slechts 12 Kcal.
per 100 g. Bovendien is de groente rijk
aan vitamine C en vele andere vitami
nen en mineralen. De calorische waarde
van zuurkool is veel lager dan die van
witte kool (24 Kcal.), dit komt door de
omzetting van koolhydraten in melk
zuur.
Tijdens de inwerking van het melkzuur
worden de celwanden van de witte kool
slap, waardoor de zuurkool beter ver
teerbaar is. Melkzuur heeft een positie
ve werking op de darmflora (bacterieën
die van nature aanwezig zijn in de dar
men) en dit is gunstig voor maag- en
darmpatiënten. Ook is er zuurkoolsap
in de handel, wat erg goed is voor men
sen met een moeilijke stoelgang, 's Och
tends zo nodig een glas zuurkoolsap,
het liefst op de nuchtere maag, en u
helpt de natuur een handje!
Variatie genoeg
Zuurkool wordt als groente bij de war
me maaltijd gegeven, of de groente
wordt apart opgediend, of de groente
wordt met aardappelen tot zuur
koolstamppot verwerkt. Meestal wordt
er varkensvlees, spek of worst bij gege
ven. Zuurkool is tevens een heerlijke
groente bij wild!
Maar er zijn meer mogelijkheden voor
zuurkool, bijvoorbeeld in ovenschotels.
Combinaties met gehakt, ui, ananas,
banaan, kaas e.d. zijn erg geslaagd. Of
zuurkool gekookt in witte wijn. Reken
voor de kooktijd van zuurkool op 20
minuten. Benodigde hoeveelheid zuur
kool p.p.: 250 gram.
Zuurkool als rauwkostsalade is over
heerlijk. Vermeng zuurkool (fijngesne
den) met bijv. ananas, appel, noten, ro
zijnen, peer, banaan en vermeng de
groente met een mayonaise/roomsaus-
je. Vind u de zuurkool te zuur? Spoel de
kool dan iets af onder koud stromend
water. Reken voor rauwkost op 100
gram zuurkool p.p.
Bron: Stichting Propaganda Groenten
en Fruit.
J aar lijks worden 40.000
Nederlanders getroffen
door een hartinfarct en nog
eens 20.000 door een her
seninfarct (beroerte).
In ziekenhuizen, reva
lidatiecentra en op vele an
dere plaatsen wordt hard
gewerkt om dit onvoorstel
bare aantal van 60.000
slachtoffers terug te drin
gen.
Al dit werk is gebaseerd
op wetenschappelijk on
derzoek. Het bezuinigings
beleid van de overheid
biedt voor dat onderzoek
echter steeds minder ruim
te. Uw gift zorgt er voor dat
dit levensreddende werk
kan doorgaan.
Geef aan de collectant,
of stort uw bijdrage op gi
ro 300 of bankrekening
70.70.70.600.
Hartelijk dank.
M - J... .1 a. ..Hl., r.
ii6Q6iiaiwo nansocnong
vrienden van de hartstichting
«*H.»lAANI0^<*AVfNMAG{ GMOKO -IAM: TOWTOMO
NATIONALE HARTWEEK
30 MAART - 5 APRIL '87
R. Hondsbosschelaan 22, Heiloo
Telefoon 072-330175
DE FIETS, VOERTUIG
VAN DE EMANCIPATIE
Nu iedereen fietst, jong en oud, mannen
en vrouwen, wordt gemakkelijk verge
ten dat de fiets eens een belangrijke rol
heeft gespeeld in de vrouwenemancipa
tie. De fiets wordt dan ook wel het voer
tuig van de emancipatie genoemd. Hoe
wel er in de tijd van de loopfiets ook al
loopfietsen voor vrouwen bestonden,
waren er maar weinig dames die zich op
de fiets waagden. Wie dat deed werd
hoofdschuddend bekeken en dat gold
eigenlijk voor iedere fietser.
Toen de trapfiets zo omstreeks 1880 po
pulair begon te worden, nam het verzet
tegen de fiets toe. Dat was het tijdperk
van de hoge bi, de fiets met het grote
voorwiel en het kleine achterwiel. Moei
lijk om te berijden en nog moeilijker om
af te remmen. Valpartijen waren dan
ook aan de orde van de dag. Fatsoenlij
ke vrouwen gingen niet op een fiets zit
ten en ook toen de meer normale veilig
heidsfiets er was werd het voor vrouwen
ongepast geacht te gaan fietsen.
Predikanten en pastoors waarschuwden
vanaf de kansel voor het zedelijk verval
dat fietsen met zich mee zou brengen en
een man als de indertijd populaire en
voor velen ook gezaghebbende Leidse
hoogleraar en filosoof Bolland, had
geen goed woord voor fietsende vrou
wen over. In Parijs kwam men aan het
einde van de vorige eeuw zelfs tot de uit
spraak dat 'de fiets het einde van de
vrouw betekent, omdat door het ge
bruik hiervan de vrouwelijke organen
die voor het huwelijk noodzakelijk zijn,
ernstige stoornissen zouden oplopen'.
Mogen dames wielrijden?
Maar het veranderde toch vrij snel, al
blijkt uit ingezonden brieven in kranten
dat veel mevrouwen het ongepast bleven
vinden wanneer hun dienstbodes van de
fiets gebruik maakten. De vrouw op de
fiets werd een onderwerp van discussie
en het aantal voorstanders groeide snel.
In 1900 verscheen in De Echo een arti
kel onder de aandachttrekkende kop
'Mogen dames wielrijden?'
Geschreven door een zekere dr. P., die
het toch maar raadzaam achtte zijn
naam niet voluit te noemen. Hij beant
woordde deze vraag bevestigend. 'Ze
ker, het fietsen is, wanneer het op ver
standige wijze gedaan wordt, een uitste
kende beweging welke jonge vrouw :n
en jonge meisjes zonder enig gevaar ne
men kunnen'. Hij somde daarbij ook de
voordelen van het fietsen op en stelde in
de eerste plaats 'dat de gelukkige be
zitster van een rijwiel in grote steden zo
dikwijls als zij tijd en lust heeft naar
buiten kan rijden in de frisse lucht, naar
de bossen en plaatsen waar men niet ge
kweld wordt door het stof en die zij an
ders eerst bereiken kan na een langdurig
zitten in een tram of rijtuig'.
Verder wees hij erop dat het fietsen
'voor het gehele spierstelsel een gezonde
en weinig inspannende gymnastiek is die
de ademhaling dieper maakt en de
bloedsomloop bespoedigt. Ook de spijs
vertering wordt zeer bevorderd, de eet
lust neemt toe en het gehele lichaam
wordt krachtiger'. Dr. P. waarschuwde
wel tegen overdreven snel rijden (niet
harder dan 10-15 km per uur), te lange
tochten (niet langer dan 50 km per dag)
en een verkeerde houding op de fiets.
Ook adviseerde hij een veertienjarig
meisje nog niet toe te staan op de fiets
te stappen. 'Voor het lichaam zijn gehe
le ontwikkeling heeft bereikt, acht ik
het wielrijden voor jonge meisjes niet
zonder gevaar, daar de nog niet tot volle
wasdom gekomen vrouwelijke organen
veel spoediger onderhevig zijn aan de
nadelige invloed, dan een volwassen li
chaam'. De moderne arts denkt er wel
anders over, maar de adviezen van dr.
P. geven wel de kentering aan die rond
de eeuwwisseling optrad.
Sportzusters
Veel vrouwen waren toen al ijverige
fietsers, ook al klaagde een van hen in
1888 dat 'in Nederland en vooral in de
grote steden, onze sportzusters nog al
tijd als een soort wonderdieren worden
beschouwd. De reden hiervan is niet ver
te zoeken; zij ligt in het geringe aantal
en de oorzaak hiervan is juist weder, dat
men de wielrijders als wonderdieren be
schouwt. Wij draaien dus in een
kringetje'.
Toch had de Nederlandse Vélocipe-
disten Bond in juli 1884 als bondslid 188
reeds het eerste vrouwelijke lid inge
schreven; een naam die best gememo
reerd mag worden: mejuffrouw M.F.
van Raden uit Den Haag. In 1896 telde
de ANWB onder zijn 11000 leden reeds
992 dames. Er kwamen speciale fietsrij-
scholen voor dames en op 17 mei 1893
werd in Den Haag de eerste dames
fietsclub opgericht met de veelzeggende
naam 'Honni soit qui mal y pense'.
Achteraf is vastgesteld dat zeker in de
Westeuropese landen en in Amerika de
fiets een zeer positieve bijdrage aan de
vrouwenemancipatie heeft geleverd.
Door te gaan fietsen, en dat tegen alle
kritiek in, toonden de vrouwen zich ge
lijkwaardig aan de mannen, verruimden
zij hun mogelijkheden, maakten zij
zichzelf zelfstandig. Vele bekende femi
nisten waren ook fietsers, zoals de
eerste vrouwelijke arts in Nederland,
dr. Aletta Jacobs, die reeds in de vorige
eeuw een vakantiefietstocht door Ne
derland en Duitsland maakte.
Ook invloed op de mode
Op de fiets werd in die beginjaren aan
gepaste kleding gedragen en dat beïn
vloedde de mode voor zowel dames als
heren. Fietsen met lange rokken was on
praktisch en daarom kwam voor het
vrouwenfietskostuum de broek in
zwang. Ongehoord in die tijd en om het
niet al te uitdagend te maken werd vaak
voor een broekrok gekozen of voor een
lange rok met opknoopbare panden en
daaronder voor op de fiets een soort
pofbroek. Wat later kwam de nauwslui
tende lange broek, waarboven een kort
jasje met ceintuur werd gedragen.
De gevierde actrice Sarah Bernardt liet
zich graag op de fiets bewonderen en
koos voor haar tochtjes door het Bois
de Boulogne steeds een passend fiets-
kostuum. Na de eerste wereldoorlog is
speciale fietskleding in vergetelheid ge
raakt, maar is zo'n jaar of twintig gele
den weer teruggekeerd. Er is nu weer
volop sprake van een Fietskostuum,
waarbij de grenzen tussen heren- en da
meskleding steeds meer zijn vervaagd.
De emancipatie rond de fiets heeft zich
voortgezet, al zijn er dan nog steeds
dames- en herenfietsen.
m.
Ook in LIMMEN....
aan de Rijkswegl27
1690r
S/SS.
*kttkk)óy/s/sss/////SÏ
WOOOOOMMOCOOWWW',
yyy.
yCyyyccr.
yyy.Mt,
i:H|o\SkJöïï, r
