m
Kerstmarkten in Keulen:
droomwereld voor jong en oud
Christkindl: dorpje
vol kersttradities
Adellijk karakter
Vreselijke ramp
Zieltogende echtgenoot
Kerstpostkantoor stempelt 2 miljoen poststukken
'Weihnachtspostamt' Kerstgebruiken
UITKIJKPOST 18 DECEMBER 1991
PAGINA 23
Dure fles voor kerst
Kerst is voor het gezin Vergeer al sinds vele, vele jaren een
traditie, een feestelijke familie-aangelegenheid waar iedereen,
vader, zoon Willem-Dan, dochter Willemijn en natuurlijk, na
tuurlijk moeder zich voor de volle 100 procent inzetten.
Ruim een week voor de lang verwachte kerstavond is het een
enorm gedoe in de gezellige villa van de Vergeers. Moeder is
de spil van de organisatie. Als een heuse generaal ontwerpt zij
de strategie voor het boodschappen doen, het schrijven van
de allerlaatste wenskaartjes en, en passant, ook voor het
normaal functioneren van het dagelijks huishouden.
Nou, ja normaal in die^dagen
voor het grote kerstdiner stijgt de
consumptie van snack- en frituurwa-
ren tot een zeldzame hoogte, terwijl
de afhaal-chinees en de gemotori
seerde pizzaboer aan huize Vergeer
meer dan goede klanten hebben.
Maar gezellig is het wél!
Nu wil de traditie dat ze bij de
Vergeers elk jaar een familielid van
zijn of haar kant voor het kerstdiner
uitnodigen. Dit gebaar valt bij ieder
een letterlijk en figuurlijk geweldig in
de smaak want, ere wie ere toe
komt, moeder Vergeer is veel méér
dan een keukenprinses. Ze is een
keukenkoningin keukenkeizerin
néé een keukengódin!
En zeker neef Maurice uit Den Haag
weet dit en waardeert de culinaire
kunsten van moeder Vergeer in ho
ge mate. Neef Maurice komt af en
toe langs, als hij voor zaken in de
c
stad is en neemt dan steevast (lek
kerbek als hij is) een uitzonderlijk
flesje rode wijn mëe.
En deze keer, voor het kerstdiner, is
het een superbe, prachtige, magni
fieke fles Chateau Latour uit 1953,
die vier dagen voor het copieuze
diner bij de Vergeers wordt afgele
verd. En neef zou neef niet zijn als
er geen begeleidend instructiebriefje
bijgesloten was. De tekst luidt:
"Lieve vrienden,
Hierbij een exquise wijn om de
schatten uit de keuken van Helen
met de nodige luister te omgeven.
Zorg dat deze kostelijke wijn op een
niet te warme, niet te koude en
ABSOLUUT TOCHTVRIJE plek een
dag voor het diner geplaatst wordt.
Voor die tijd koel en donker opslaan
en VOORZICHTIG behandelen. De
stof ABSOLUUT NIET VERWIJDE
REN! We zullen er een onvergetelij
ke drank aan hebben.
Tot spoedig ziens,
Maurice."
Nou, de fles is inderdaad een groot
stofnest, maar dat draagt wel bij tot
het adellijke karakter van de inhoud.
In huize Vergeer weten ze drommels
goed wat étiquette is
Enfin de dagen verglijden. Steeds
meer gerechten zijn geprepareerd
voor de laatste braad-, stoof-,
smoor- of kookbeurt en ja dan
is het zover!
Neef Maurice heeft zich behaaglijk
aan het hoofd van de tafel ge
nesteld in afwachting van de dingen
die komen.
En dan op het moment dat het
feestmaal een aanvang neemt (te
beginnen met een verse ossestaart-
soep met droge sherry) ziet meneer
Vergeer de vreselijke ramp, die
eveneens op het punt staat te be
ginnen. De wijn! De exquise, voor
treffelijke oeroude en niet te betalen
Chateau Latour! Deze staat nog koel
en droog en vooral tochtvrij in de
kelder! Wat een blamage op kerst
dag! Deze afschuwelijke nalatigheid
zal als de fakkel van een marathon
loper door de familie gaan.
Meneer Vergeer kijkt met verdwaas
de blik naar zijn vrouw, die net de
heerlijk geurende soepterrine binnen
brengt. Als meneer Vergeer ziet dat
neef Maurice druk zit te babbelen
met Willemijn (dank de hemel dat
dat kind zo bij de tijd is), imiteert hij
met een paar snelle handbewegin
gen het in- en uitdraaien van een
kurketrekker in een kurk, onmiddel
lijk gevolgd door het wanhoopsge
baar van twee, ten hemel gerichte
handpalmen met losstaande vin
gers. Helen snapt het meteen. "Nu
nog even de soepstengels uit de
grill en we kunnen aanvallen!" zegt
ze, volstrekt niet van haar stuk ge
bracht
De drie minuten die verstrijken wil
meneer Vergeer voor geen goud van
de wereld nogmaals ooit weer door-
£Et/W6H(C
maken. Zeker niet als neef Maurice
heel opgewekt vraagt of de wijn
goed behandeld is en of de fles
alvast op tafel gezet kan worden,
"Want dat staat zo echt!" Maar He
len, die onvergetelijke, machtige, in
spirerende, maar vooral improvise
rende Helen, maakt aan de zielto
ging van haar man snel een einde.
"Zo, daar ligt ie dan. Ik heb hem
alvast ontkurkt, want dan kan de
wijn een beetje ademen. Pak alle
maal een paar soepstengels en dan
kunnen we beginnen. Prettig kerst
feest, iedereen."
Ach, het wordt een onvergetelijke
avond, ledereen, maar vooral neef
Maurice, is meer dan verzadigd. Die
lieve, aardige neef toch! Wat is hij in
zijn nopjes als hij met al het beno
digde decorum zijn dure fles voor
kerst uitschenkt en de hemel in
prijst. "Precies de juiste tempera
tuur, jongens! Voortreffelijk zoals jul
lie met zo'n sieraad weten om -te
gaan. Zo zie je maar weer dat onze
familie niet zomaar de eerste de
beste is." En zo voort, en zo voort.
Natuurlijk wordt het een latertje. Be
grijpelijk, want zo'n fantastische
kerstmaaltijd is niet iets dat je zo
maar laat doodbloeden. Als Maurice
goed en wel in de taxi richting Den
Haag is vertrokken en meneer Ver
geer en zijn vrouw eindelijk in bed
liggen, kan meneer Vergeer natuur
lijk niet nalaten te vragen hoe zijn
vrouw het zo snel voor elkaar kreeg
om de wijn zo snel op precies de
juiste temperatuur te krijgen.
"Och, lieverd, het was gewoon een
grote gok. Ik kon onmogelijk de fles
onder de warme kraan houden. Dat
zou veel te lang duren en bovendien
zou die fraaie stoflaag van tientallen
jaren er afgespoeld zijn. Dus heb
ik de fles geopend, het dure vocht
in de geëmailleerde steeipan gego
ten en de hele zwik op het gas
gezet. Vingertje erin en via een
trechtertje keurig netjes de hele
zaak weer in die mooie fles terug
gedaan. Hopla! Zo simpel is dat!"
En zo werd in huize Vergeer op een
nogal barbaarse wijze een feestelijke
kerst van een tragedie gered!
Stemmig plaatje van de in Oos
tenrijkse barok opgetrokken be
devaartskerk van Christkindl. Tij
dens Kerstmis trekt het kerkje dui
zenden pelgrims
Duitsland is van oudsher het land van de grote, gezellige
kerstmarkten, die in december in veel grote en kleine steden
worden gehouden. Beroemd zijn de kerstmarkten van Keulen
en Düsseldorf, die jaarlijks ook duizenden Nederlandse bezoe
kers trekken.
Keulen kent maar liefst twee kerst- een droomwereld voor jong en oud.
markten, die het hart van de oude De sprookjesachtige uitstallingen en
Rijnstad in december omtoveren tot de feestelijke verlichting creëren een
Jaarlijks komen in de advent- en kersttijd talloze mensen naar
het plaatsje Christkindl bij Steyr in de Oostenrijkse provincie
Oberösterreich. Religieuzen bezoeken Christkindl om bij het
'Kerstkindje in de boom' troost te vinden, anderen om de
opvoeringen van kerkmuziek te beluisteren, weer anderen
vanwege de speciale postzegels en het beroemde kerstpost
kantoor.
Christkindl, ofwel 'Kerstkindje' (zo
als de Nederlandse vertaling van de
plaatsnaam luidt), dankt zijn ont
staan aan Peter Sertl. Deze organist
en torenwachter zette in 1695 een
wassen beeldje van de kleine Jezus
in een boomholte in het eenzame
bos in de buurt van Steyr neer.
Sertl, die aan epilepsie leed, wan
delde volgens de overlevering iedere
zondag naar dit 'kerstkind onder de
hemel'. Korte tijd later bleek hij van
zijn ziekte te zijn genezen. Het ver
haal van deze wonderbaarlijke gene
zing ging als een lopend vuurtje
door de wijde omgeving. In dank
voor "het wonder" bouwde men in
1697 een kapelletje rond de boom.
Op 31 mei 1708 werd de eerste
steen gelegd voor de huidige bede
vaartskerk.
ruim 2 miljoen brieven en kerstkaar
ten. Vanuit het postkantoortje gaan
de kerststukken de hele wereld
rond. Het adres van het kleine maar
razenddrukke postkantoor luidt:
Weihnachtspostamt Christkindl,
A-4411 Christkindl bei Steyr, Pyhrn-
Eiswenwurzen, provincie Oberöster
reich, Oostenrijk.
atmosfeer, die bezoekers van alle
leeftijden in zijn ban krijgt,
leder jaar "bummeln" twee miljoen
bezoekers over de kerstmarkten van
de Neumarkt en de Alter Markt. Zij
worden aangetrokken door de lucht
van Glühwein, warme kastanjes en
honingkoeken; hier en daar iets
proeven en dan een grotere portie
kopen voor onderweg of thuis. In de
honderden marktkramen staat een
in de hele wereld uniek assortiment
aan cadeaus, kerstversieringen en
kaarsen uitgestald. Het aanbod is zo
bont als denkbaar is, zij het dat alle,
artikelen wel een band met Kerstmis
hebben.
De markten bestaan uit lange stra
ten van kleine houten huisjes, die
als marktkramen dienst doen. Ver
lichting, vrolijke en stemmige mu
ziek, en de typische geur van den-
negroen, kaarsvet, wijn, worst en
warme kastanjes zorgen voor de
"odeur locale". Hier krijgt iedereen
de kerstsmaak al vast te pakken.
Het kleine grut kijkt met ogen zo
groot als schoteltjes naar al het
schoons dat er te zien is; volwasse
nen voelen zich ook weer kind wor
den en geraken geheel en al in
kerststemming.
Nieuw op de Keulse kerstmarkten
van dit jaar is een groot contingent
kooplui uit Zuid-Duitsland. Zij bie
den kerstartikelen aan die men eer
der niet of nauwelijks op de Rijnoe
vers aantrof.
Diverse orkesten, zangkoren en an
dere groepen zorgen voor de muzi
kale omlijsting. Op de Alter Markt
vermaakt een poppenspeler zijn
jeugdige publiek. Daar valt dagelijks
van 17 tot 18 uur ook het carillon
van de Keulse Raadhuistoren te be
luisteren. Klokkenspeler Clemens
Reuter speelt alsof zijn leven ervan
afhangt om de duizenden bezoekers
van de kerkstmarkten nog beter in
de kerststemming te brengen.
Beide Keulse kerstmarkten zijn te
bezoeken tot 23 december. De ba
zaar op de Alter Markt is dagelijks
van 11 tot 21 uur toegankelijk. Op
de Neumarkt kunt u dagelijks van
10 tot 20 uur uw kerstinkopen doen.
Op zaterdag en zondag zelfs tot 21
uur.
Het kerstpostkantoor Christkindl
opent jaarlijks vanaf eind november
tot en met Driekoningen (6 januari)
zijn deur. Wie ooit op het idee van
een kerstpostkantoor is gekomen,
weet eigenlijk niemand. Sommigen
vertellen dat het een idee is van de
postbeambten uit Steyr, anderen
geloven dat het plan afkomstig was
van een krijgsgevangene in Siberië,
die het voorstel hiervoor in een brief
aan zijn vrienden beschreef.
Hoe het ook zij, elk jaar stempelen
de postbeambten v^n Christkindl
In heel Oostenrijk is het optuigen en
aansteken van de kaarsjes in de
kerstboom een echt ritueel. De witte
en gekleurde kaarsjes worden op 24
december tussen 18 en 19 uur ont
stoken. De kinderen geloven dat het
kerstkind de kerstboom in huis heeft
gebracht. Daarom is al dagen vóór
kerstavond een kamer in het huis
afgesloten. De kerstboom wordt op
getuigd; geschenken worden onder
de boom gelegd, net als in de
Angelsaksische landen en Scandi
navië.
Kerstversieringen bepalen samen met cadeauskaarsen en smakelij
ke etenswaren de glitter, glans en glorie van de Keulse kerstmarkten.
(Foto: FW. Holubovsky, Verkehrsamt der Stadt Köln).
