mt festoeter Wlwt Gt©<9te(®rst
Uitkijkpost kerstbij lage 23 december 1998
©p z<sek naar
(k Cfdjeijm ton
lét 4eiMml<9s
het dode hout die natuurwaarde in
zich bergt."
Gastheer in het bos
Om diezelfde reden wordt het ook
niet op prijs gesteld dat bezoekers
hout weghalen uit het bos. „Er zijn
mensen die los hout zomaar meene
men, misschien omdat ze denken
dat het toch nergens meer voor
dient. Maar daardoor wordt hier de
natuur op den duur verstoord." Het
is niet het enige voorbeeld van men
sen die het bos gebruiken op een
andere manier dan de bedoelding
is. Een paar lege bierblikjes en
papieren zakken langs de kant van
De Vereniging Natuurmonu
menten in Heiloo houdt zich
bezig met beheertoezicht en
beleid op het landgoed
Nijenburg in Heilootwee
polders in Bergen en
Egmond aan den Hoef en
drie forten in de Beemster.
Het landgoed Nijenburg
behorende bij het huis
Nijenburg dat rond 700
werd gebouwd door de fami
lie Van Foreest, omvat in
totaal 80 hectare bos (het
Heilooërbos, dat voorname
lijk uit loofbomen bestaat) en
ruim 200 hectare grasland
dat voor een groot deel ver
pacht wordt aan boeren ten
behoeve van de veeteelt.
Opzichter Annika Langeveld,
boswachter Wim Grooten
dorst, parttime-medewerker
Maartenéén vaste vrijwilli
ger en een groep vrijwilligers
die op gezette tijden een
handje helpenwerken van
uit boerderij Het Stet aan de
Stetlaan 1 in Heiloo. Daar
hebben ze een kantoortje en
een schuur voor opslag van
een tractor en allerlei klein
en groot gereedschap.
Vier maal per jaar (in voor-
en najaar) en op aanvraag
houdt Natuurmonumenten
educatieve wandelingen
onder de noemer Mee met
de boswachterDaarin
wordt verteld over het werk
van Natuurmonumenten in
dit gebied.
chter boerderij Het Stet,
aan de rand van het
Heilooërbos, kijk je uit
over de weilanden, heie
tot aan de duinen
van Egmond. Het is één van de hui
dige begrenzingen van landgoed
Nijenburg. Het is ook een punt waar
de grote afwisseling in landschap in
dit gebied duidelijk wordt: het
gebied in de verte, Egmond, dat
gelegen is op een strandwal, de
strandvlakte ervoor ingericht met
weilanden en daar weer voor het
wat hoger gelegen bos.
Het is de natuur die het landschap
heeft gevormd en nog steeds vormt.
Wim Grootendorst wijst op de
bomen langs het slootje dat het bos
begrenst. Jaren- en jarenlang heb
ben ze moedig de dikwijls behoorlijk
felle wind getrotseerd. Het is ze aan
te zien: er zijn exemplaren bij die
helemaal scheef zijn gegroeid en in
oostelijke richting hellen. In hun
gevecht met de wind zijn ze nooit zo
hoog gegroeid als de bomen die
verderop in het bos staan.
Bij de grote, imposante laan die in
de verte uitzicht geeft op het huis
Nijenburg, houdt Grootendorst halt.
Wijzend op de bomenrijen aan
weerszijden van de laan vertelt hij
over één van zijn belangrijkere
onderhoudswerkzaamheden: het
onderhoud van de bomen. „Stuk
voor stuk moeten deze bomen gere
geld worden gecontroleerd, omdat
hier veel mensen lopen. We kijken
of ze gezond en stevig zijn en niet
rot, zodat ze niet onverhoeds om
kunnen waaien. De controle, die
overal langs de bospaden waar ook
De winterzon schijnt laag door
de bladerloze bomen. Af en toe
komen dikke, grijze wolkenmassa's voorbij drijven. Voor enkele
minuten verduisteren ze de zon en een korte, heftige regenbui
valt uit de hemel neer. Op dat moment is dat het enige wat de
weldadige rust in het Heilooërbos even overstemt. Even maar,
want zodra de zon weer doorbreekt, keert ook de rust terug.
De natuur lijkt te slapen, berustend en afwachtend, om in de
volgende lente weer volop tot leven te komen. Toch bedriegt de
schijn: ook in dit jaargetijde leeft het bos, al is het soms een
beetje in het verborgene. De beste manier om het verborgene
te ontdekken is ongetwijfeld een wandeling met boswachter Wim
Grootendorst. Want hij kent alle geheimen van het Heilooërbos.
paddestoelen onder staan, dat is
een teken van rotting. Of een boom
van binnen is aangetast kun je
horen door er met een hamertje op
te slaan."
mensen komen gedaan wordt, gaat
voor een belangrijk deel op zicht:
aan de groei van bladeren en tak
ken kun je in deze tijd van het jaar
goed zien hoe het ervoor staat met
de boom. Verder let je op of er
Dilemma
Meteen komt het grote dilemma aan
de orde waar Natuurmonumenten
continu mee te maken heeft: het
evenwicht tussen de natuur, de
belangen van de mensen die zich
erin bewegen en wettelijke regels.
Doel van Natuurmonumenten is
daarbij om het landgoed zo veel
mogelijk als landgoed in stand te
houden met een maximum aan
natuurwaarden.
„Neem bijvoorbeeld de iepziekte.
Wat ons betreft kunnen die zieke
bomen gewoon blijven staan. Laat
ze maar doodgaan. Tja, dan zou je
misschien een stuk bos kwijt raken,
nou en? Daar groeit wel weer iets
anders voor in de plaats. Maar de
gemeente heeft als beleid om
bomen met de iepziekte te verwijde
ren. Dat zijn nu eenmaal de regels
en daar heb je je aan te houden.
En dus zagen we ze om."
Overigens zullen er niet veel men
sen zijn die zó enthousiast over een
dode boom kunnen praten als Wim
Grootendorst. „Er is niks mooier
dan een dode boom, zou ik bijna
zeggen. In feite is het namelijk een
enorme bron van leven. Onder de
schors en in de stam nestelen zich
bijvoorbeeld allerlei kevers. Ze wor
den gegeten door spechten, die op
hun beurt weer roofvogels aantrek
ken. Zo krijg je een enorme rijkdom
aan natuur."
Het valt op dat er her en der in het
bos flink veel dood hout ligt: takken,
kleine stronkjes, maar ook dikke
stammen. „Tegenwoordig laten we
het hout zoveel mogelijk liggen, in
tegenstelling tot vroeger. Toen ruim
den we bijna alles op omdat je een
net bos moest hebben. Die inzichten
zijn veranderd, omdat we weten dat
