CD-tip Uitkijkpost kerstbij lage 23 december 1998 Verbazingwekkend hoe snel mensen de draad weer oppakken' l]hj^hÉü^&w!l&k Uhpt Osidtz'oéwfs itcteorera- Net als elke gemeente in Nederland heeft ook Heiloo de wette lijke plicht om jaarlijks een bepaald aantal vluchtelingen op te nemen. De meeste asielzoekers die hier komen wonen, worden opgevangen en kortere of langere tijd begeleid door vrijwilligers van de werkgroep Vluchtelingenwerk Heiloo. De werkgroep bestaat inmiddels tien jaar. Aan de activiteiten van de groep, die momenteel dertien leden telt, wordt over het algemeen weinig ruchtbaarheid gegeven. De vrijwilligers doen hun werk in stilte, maar daarmee toch zeker niet met minder inzet. „Het is vrijwilli gerswerk dat veel van je vraagt. Je hoort en ziet soms dingen die je niet in de koude kleren gaan zitten." oelstelling van de werk groep Vluchtelingenwerk is dat we onszelf zo snel mogelijk weer overbodig maken. Het gaat erom asielzoekers zelfstandig te maken, zodat ze zichzelf kunnen redden in onze maatschappij." Aan het woord is Agnes Bakker, lid van het bestuur van de werkgroep en tevens bege leidster van het eerste uur. „Als con tactpersoon van Vluchtelingenwerk ben je schakel tussen de asielzoe kers en de maatschappij. Niet zomaar wat, want mensen stellen een groot vertrouwen in je en dat vertrouwen wil je niet beschamen." De werkgroep Vluchtelingenwerk werd in 1988 door de gemeente Heiloo ingesteld als verlengstuk van de afdeling Welzijn, omdat vanaf dat jaar meer verantwoordelijkheid voor de opvang van vluchtelingen bij de gemeenten zelf kwam te liggen in plaats van bij het Rijk. Gemeenten werden wettelijk verplicht om een bepaalde hoeveelheid woningen beschikbaar te stellen voor de huis vesting van asielzoekers. „Wanneer er in de gemeente een woning beschikbaar komt voor asiel zoekers moet je dat melden bij het ministerie van Justitie," legt Anne Haanstra uit. Hij is bestuurslid van de werkgroep en medewerker bij de afdeling Welzijn van de gemeente. „Aan de hand van de status van vluchtelingen in asielzoekerscentra bepaalt Justitie welk persoon of gezin voor het huis in aanmerking komt. En om een idee te geven: tot volgend jaar juli moeten we in Heiloo nog 45 mensen opvangen." De Heilooër werkgroep ging destijds van start met eenentwintig vrijwilli gers, die bij Vluchtelingenwerk Nederland training kregen over het begeleiden van asielzoekers. Ze konden meteen aan de slag: Het beste uit de Kerst Top 50 allertijden is een vrolijke cd met het puikje van de kerstklassie- kers. Groepen als Band Aid S/ac/e, Jackson 5 en het onna volgbare Mud brengen jeof je wilt of niet, in een nostalgische kerststemming. Prijs f 29,95. de eerste tijd begeleidden ze al zo'n zevenenveertig personen. Haanstra schat dat er nu zeker meer dan hon derd mensen in Heiloo wonen die ooit begeleid zijn door de werkgroep. Eerste opvang Wanneer er nieuwe asielzoekers arriveren, zorgen twee contactperso nen per persoon of per gezin voor de eerste opvang. „Ze halen de mensen af van het station en bren gen ze naar hun woning. Daar is dan al een hoop werk verricht, want alle woningen worden helemaal door leden van de werkgroep inge richt," vertelt Agnes Bakker. „De eerste twee weken ga je elke dag op bezoek. Als er kinderen zijn, is de eerste zorg om hen naar school te sturen. Dat is meteen een goede manier om de ouders te betrekken bij de Nederlandse samenleving." Vrijwel onmiddellijk wordt begonnen met het wegwijs maken van de nieuwe inwoners, in de gemeente zelf, maar ook in het algemeen in de Nederlandse maatschappij. Praktische zaken blijken het belang rijkst. „De weg leren in Heiloo, inschrijven bij een dokter en een apotheek, verzekeringen afsluiten en een rekening openen bij een bank, als contactpersoon help je de men sen daarbij," zegt Agnes Bakker. „Dat gaat soms met handen en voeten, want je spreekt eikaars taal vaak niet. Maar op die manier kom je meestal al een heel eind. En als dat niet lukt, kun je er altijd nog een tolk bij halen." Niet zelden komen al in die eerste fase cultuurverschillen naar voren. „Neem nu het gescheiden uitbetalen van uitkeringen aan man en vrouw van één gezin zoals de gemeente dat hier verplicht stelt. Dat betekent automatisch dat zowel de man als de vrouw een eigen bankrekening moeten hebben en een bankpasje. In Nederland heel gebruike lijk, maar in som mige culturen vinden mensen dat vreemd." Vluchtelingenwerk gaat altijd uit van de Nederlandse gewoontes en gebruiken. „Ze wonen hier en het is de bedoeling dat ze hier integreren. Met behoud van eigen identiteit, dat wel." De vrijwilligers krijgen te maken met vluchtelingen uit zeer diverse landen: Irak, Iran, Afghanistan, Somalië, Eritrea, Rusland, Turkije en bijna alle streken uit het voormalig Joegoslavië. Velen hebben in hun vaderland een middelbare of hoge re opleiding genoten. Allemaal heb ben ze kortere of langere tijd in een asielzoekerscentrum gezeten, voor dat ze een voorlopige of definitieve verblijfsstatus hebben gekregen van het ministerie van Justitie. Vluchtverhalen „Er zijn mensen die echt verschrik kelijke dingen hebben meegemaakt. Daar word je als contactpersoon wel mee geconfronteerd," weet Agnes Bakker uit ervaring. „Mensen zijn soms enorm bang. Iemand schrok van het geluid van een machine die gebruikt werd bij het leggen van tapijt, omdat het leek op geweer schoten. Ook ken ik iemand die, als hij op de fiets naar Alkmaar rijdt, bij elke boom bang is dat er iemand achter staat om hem te vermoorden. Hun vluchtverhalen vertellen ze meestal in delen, gewoon omdat het te erg is om het in één keer te ver tellen." Bakker meent dat luisteren op zo'n moment de belangrijkste taak is van de begeleider. „Als mensen echt psychologische hulp nodig hebben, schakelen we het RIAGG in of het Centrum '40-'45 dat zich bezig houdt met behandeling van oorlogs slachtoffers." Het blijkt dat ook angst en spanning doordat vluchtelingen nog geen zekerheid hebben over een definitie ve verblijfsstatus in Nederland tot problemen kunnen leiden. Slaapproblemen en stress komen veelvuldig voor. „We horen en zien het, maar staan machteloos. Justitie gaat over de status, wij kunnen daar niets aan doen." Anne Haanstra voegt toe dat de werkgroep zich sowieso niet in asiel beleidszaken mengt. „Wij bemoeien ons niet met de reden waarom iemand hier is, je gaat er vanuit dat mensen niet zomaar alles achterla ten en vluchten. Het ministerie heeft hun zaak bekeken en hen een bepaalde status gegeven. Het is onze taak om ze te begeleiden." Vriendschapsband De begeleiding van Vluchtelingen werk wordt in principe al vrij snel afgebouwd door het aantal bezoe ken steeds verder te verminderen. Uiteindelijk stopt dan ook het contact, tenzij er inmiddels een vriendschap is ontstaan tussen de nieuwe inwoner en zijn begeleider, die op vrijwillige basis voortgezet kan worden. Agnes Bakker en Anne Haanstra zijn best tevreden over de integratie van de asielzoekers in zowel de lokale Heilooër samenleving als in de Nederlandse maatschappij. „Vluchtelingen zijn over het alge meen goedwillend en staan, zeker als ze hier wat langer zijn, best open om dingen te leren," vinden beiden. „Soms zijn we verbaasd hoe snel mensen de draad weer oppakken. Vooral mensen die in hun eigen land niet zo heel streng waren, in godsdienst bijvoorbeeld, passen zich vrij snel aan de Nederlandse cultuur aan. ledereen is verplicht om Nederlands te leren. Wie de taal spreekt, kan ook een baan gaan zoeken. Dat willen de meesten het liefst, en er zijn genoeg gevallen waarin dat is gelukt. Thuis zitten vindt bijna niemand leuk." Problemen en incidenten met onte vreden asielzoekers zoals die in de landelijke pers wel eens opduiken, zijn volgens Haanstra en Bakker een zeldzaamheid. „En als het gebeurt ligt het meer aan de persoon. Overal ter wereld bestaan mensen die problemen maken." Dat er wei nig problemen zijn, komt volgens hen mede door het gemeentelijk beleid om de mensen verspreid door de hele gemeente te laten wonen. „Ook de grootte van Heiloo is gunstig. Niet te groot en niet te klein. En, om eerlijk te zijn, Heiloo is best tolerant." Mireille Spits

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Uitkijkpost : nieuwsblad voor Heiloo e.o. | 1998 | | pagina 31