X
4rvm
f»
m
10% KORTING OP '"IQ
■KB B
Culinair
AIN NOG NIET ON!OU
«rs
ALLE SCHOENEN
PP
Hobby vrije tijd
fr m
stijden: ma 13.30-16.30u, di t/m vr 10.00-12.00u en 13.30-16.30u, za 12.00-16.00
Qv v
- w\
De Uitkijkpost verschijnt op woensdag huis-aan-huis in een oplage van 16.500 exemplaren in Heiloo, Limmen, Akersloot, Egmond-Binnen, Egmond aan den Hoef en Rinnegom.
26 maart 2003 .Druk: Rodi Media Broek op Langedijk
De voorjaarsbijlage is een speciale
uitgave van Drukkerij Uitkijkpost.
Advertentieverkoop:Marion Becker
Redactie: Marsha Bakker, Nicole Heerland
m.m.v. Christien Kessens
Vormgeving: Kirsti Konijn, Jos Kraakman
Beeldmateriaal: MSP Fotografie, UKR
met dank aan Loocatie, Silhouet, Styles, Tally Ho,
Boekhandel Deutekom, Livera en Hortus Bulborum
3$jl
I W .t& f - 'i
leuke trendy
verkleding v.a.
Vero Moda)
schoenen, laarzen,
o.a. Prada en Miu-Miu)
ONCE AGAIN
m- t
ft
Het voorjaar lonkt. Het zt.
tje doet haar uiterste best e n;
haar stralen nog feller over het
land te laten schijnen.
Bloembollen steken voorzichtig
hun kopjes boven de nog koude
aarde. Vogels beginnen is mor
gens steeds vroeger hun lied en
het zal niet lang meer duren of
de eerste lammetjes worden
geboren. De dagen worden lan
ger en we trekken er steeds
vaker op uit. we geven waar
nodig ons huis een nieuw likje
verf, planten fleurige planten in
de potten op het terras of bal
kon en maken ons weer zorgen
over ons figuur. De lente is weer
begonnen, in deze voorjaarsbij
lage van de uitkijkpost vindt u
tips voor uitstapjes, adressen,
evenementen, wetenswaardighe
den en andere frisse voor
jaarsitems.
"HSfeli
HA
mimfMwmmm
-K.,,v hC
ulborum viert 75-jarig bestaan
LIMMEN - De Hortus Bulborum is op dit moment volop bezig om zich op te maken voor het
seizoen 2003Op 5 april gaan de poorten van de bijzondere tuin weer open. Dit jaar is het 75
jaar geleden dat de Stichting Hortus Bulborum werd opgericht. De Hortus Bulborum mag
gerust uniek in zijn soort genoemd worden. Dat wordt door mensen uit de hele wereld onder
kendbehalve door bewoners van Limmen en omgeving. Elk seizoen mag de Hortus zich ver
heugen op vele bezoekersvooral uit JapanChinade Verenigde Staten en uit heel Europa.
Zelfs buitenlandse cameraploegen verdringen zich om het mooiste shot van de unieke tul
penverzameling te kunnen maken. Zouden zij iets wetenwat wij niet weten? De Uitkijkpost
ging een kijkje nemen bij de schatkamer van de tulpenbollen en haar vrijwilligers die op
dat moment volop bezig waren met de voorbereidingen voor het nieuwe seizoen.
De Hortus Bulborum is de enige tuin ter wereld
waar ruim 2500 verschillende soorten tulpen,
narcissen, hyacinten, en andere bolgewassen
bloeien. Elk voorjaar (van begin april tot ruim
half mei) kleuren de velden van de Hortus
Bulborum in de meest uiteenlopende tinten. In
deze tuin worden oude bolgewassen bewaard,
die commercieel nauwelijks meer interessant
zijn om te kweken. De oudste tulp stamt uit
1595 en de oudste narcis uit 1603. De Hortus
Bulborum heeft als doel om deze rassen in
stand te houden, houdt met uitsterving bedreig
de soorten in stand en levert genetisch materi
aal aan verdelingsinstituten, bedrijven en uni
versiteiten. Het aardige daarbij is dat sommige
van de oude soorten eigenschappen hebben
zoals vroege bloei, houdbaarheid en bijzondere
bloemvormen die bij nieuw te kweken soorten
weer uitstekend van pas komen.
Rijke historie
Wat is er Hollandser dan tulpen, molens en
Delfts blauw? Toch zijn de molens ooit bedacht
in het oude Perzië, is Delfts blauw van oor
sprong een imitatie van het Chinese blauwe
porselein en de tulpen: die komen uit Turkije.
In de 17de eeuw waren de Ibrkse sultans verzot
op de tulpen. De uit de vlakte van Mongolië
overgewaaide bloem heette in het Tbrks lale,
maar werd meestal 'tulipan' genoemd vanwege
de vorm die sterk deed denken aan de toen
gedragen tulband. En zo zijn wij aan de naam
'tulp' gekomen. De sultans organiseerden enor
me feesten als de tulpen in bloei stonden. Het
is dan ook te begrijpen dat een sultan geen
mooier cadeau kon bedenken dan een pakketje
bollen voor een gezant uit Oostenrijk. Via de
geleerde Carolus Clusius die bezig was met het
aanleggen van een hortus voor de universiteit
van Leiden, werden de tulpen in Nederland
bekend. De tulp viel in Nederland bijzonder in
de smaak. Welgestelde liefhebbers kochten bol
len om die op hun buitens of in de tuinen van
hun grachtenhuizen te planten. Weldra probeer
de iedereen een tulp voor zijn tuintje te
bemachtigen. Men kon kiezen uit de ducken-
rode tulpen met een gele rand, of rode of rose
op een witte ondergrond die rozen werden
genoemd, de bizarden (rood op een gele onder
grond) of de violetten (lila of purper op wit).
Maar het meest geliefd waren de soorten met
vreemd gevormde vlammen.
Men wist toen nog niet dat die grillig gevormde
kleuren een gevolg waren van een de tulp ern
stig verzwakkend virus. De kwekers probeerden
op alle mogelijke manieren dat effect te berei
ken en nieuwe soorten met de geliefde vlam
men te kweken. Men sneed bijvoorbeeld twee
bollen van heel verschillende tulpen door
midden en bond die op elkaar waarna ze in de
grond werden gestoken in de hoop op nieuwe
opmerkelijke soorten. Tegenwoordige wordt
het virus dat de bol ernstig verzwakt bestreden.
Thlpen als het nieuwe goud
Tulpen werden een rage waardoor de prijzen
omhoog schoten. Zakenlieden zagen hun kans
en men begon tulpenbollen, die nog in de grond
zaten, op papier door te verkopen. In deze ter
mijnhandel gingen de papieren van hand tot
hand met telkens weer winst, terwijl de steeds
kostbaarder bollen in de koude grond rustten.
De anders zo zuinige en spaarzame Hollanders
lieten zich gek maken door de verhalen over de
geweldige winsten die de ronde deden. Vooral
zeldzame gevlamde exemplaren brachten gi
gantische prijzen op. Een bekend verhaal is dat
van de Alkmaarse kastelein Wouter Winkel die
voordelig een pakket bollen had gekocht waar
van hij hoopte deze met grote winst te ver
kopen. Helaas overleden Winkel en zijn vrouw
voordat de winst kon worden opgestreken. Zijn
zeven kinderen belandden in het weeshuis. Toen
de weesvaders van de bollen hoorden pakten ze
de zaken groot aan. Er werd een prachtige cata
logus gemaakt waarin de tulpen stuk voor stuk
werden afgebeeld in de juiste kleuren. Er werd
een veiling georganiseerd en van heinde en ver
kwamen de kooplustigen. Het pakketje bollen
bracht het voor die tijd gigantische bedrag op
van f. 90.000,- naar onze tijd vertaald zou dat
vele miljoenen betekenen. De wezen waren in
één klap gezeten burgers en het weeshuis vaar
de er wel bij. Ook in de kunst werd de tulp een
gewild onderwerp voor schilderijen en gedich
ten. Toen de handel in tulpen een gekte werd,
lieten handelaars de bloeiende tulpen stuk voor
stuk naschilderen om die later te gebruiken als
een soort catalogus voor de verkoop van de bol
len. Verder verschenen tulpen op tegels, op
koekplanken, merklappen, knipsels en in het
Frans Halsmuseum staat zelfs een hemelbed
waarvan het gordijn is versierd met honderden
bloemen waaronder talloze tulpen. Voor tulpen
werden speciale vazen gemaakt in Delfts blauw.
Het zijn vooral deze tulpenvazen die heden
daagse kunstenaars hebben geïnspireerd tot
moderne uitvoeringen in glas of keramiek. In
het Westfries Museum bevindt zich een gevel
steen van een huis dat in 1636 voor drie tulpen
bollen is verkocht. Een replica van de steen is
enkele jaren geleden herplaatst op de plek waar
het huis heeft gestaan. Bij de renovatie van een
huis in Hoorn in de jaren 60 van de 20ste eeuw,
werd in de kelder een hele rij tegels aangetrof
fen, die bestaan uit setjes tegels, waarbij telkens
over twee tegels een tulp is afgebeeld. Deze met
de hand geschilderde tulpen waren kennelijk
naar voorbeeld van een 17de eeuws tulpen-
boek. De zeldzame tegels bevinden zich nu in
enkele musea zoals het Westfries Museum in
Hoorn, het Frans Halsmuseum Haarlem,
Boymans van Beuningen in Rotterdam en het
Tegelmuseum in Otterloo.
de tulpenhandel in 1637 wilde de inmiddels ver-
maarde arts niet langer met tulpen geassocieerd
worden. Haastig liet hij het uithangbord verwij
deren en gebruikte hij zijn wapen zo weinig
mogelijk. Maar zijn naam die iedereen kende,
kon hij niet meer veranderen. Hij werd er zelfs
onsterfelijk mee doordat Dokter Tulp staat
afgebeeld op het beroemde schilderij 'De ana
tomische les' van Rembrandt.
Vrijwilligers
Na het bovenstaande verhaal zult u wellicht
beter begrijpen waarom de Hortus Bulborum
weer vele honderden bezoekers. Jan en Bep
Dekker, Chris van Keeken en de heren de Jager
en Dekker zijn van die vrijwilligers die vele
uren steken in de Hortus, van het bemannen
van de kassa tot het geven van rondleidingen.
Natuurlijk zijn er altijd extra vrijwilligers wel
kom die willen helpen tijdens de openingsuren
van de Hortus Bulborum of achter de schermen
in bijvoorbeeld het bestuur.
Ter gelegenheid van het jubileum, is een jubi
leumboekje uitgegeven, samenstelling: Arie
Dwarswaard. Daarnaast is de Hortus
'Cv,
!i
m
t.
Het tij keert
In 1637 stortte de handel in, met als gevolg dat
velen grote verliezen leden en vaak zelfs failliet
gingen. De plotselinge ineenstorting van de tul
penhandel had echter een stroom van pamflet
ten, prenten en schilderijen tot gevolg, waarin
de windhandel in tulpen op alle mogelijke
manieren werd bespot.
Rechtzinnige dominees grepen het debacle aan
om van de kansel in ferme bewoordingen er op
te wijzen hoe het mensen vergaat die verblind
uit zijn op winst. Dokter Claes Pieterszoon bij
voorbeeld, was zo bezeten van tulpen dat hij in
1621 zijn naam veranderde in Nicolaes Tulp. Hij
liet zelfs een wapen maken met een tulp en
be Kr me+ °zn
zo bijzonder is. De tulpensoorten die'destijds
vele honderden guldens opleverden, komen elk
seizoen namelijk weer tot bloei in deze Limmer
tuin. De oudste soort in de Hortus Bulborum is
de Due van Tol-tulp Red and Yellow uit 1595.
Maar er zijn ook soorten uit de 17de en 18de
eeuw en verder alle mogelijke variëteiten zoals
die in de loop der eeuwen zijn ontwikkeld. Het
kruisen van tulpen is een ^ëffi^STgvuickg de
Eerst worden uit dedoossje j d.
meeldraden verwtv^en fijn kwastje stuifmeel
Daarna wordt J van een
andere Jmi^gelegd. A?ls de bevruchting goed
verloopt ontstaan varianten die jarenlang wor
den geselecteerd en voortgeteeld totdat tenslot
te hit gewenste resultaat is verkregen en men
trots een nieuwe soort op de markt kan bren
gen. Dit wordt natuurlijk niet door de eersten
de besten gedaan. De Hortus beschikt over een
aantal 'tulpenfanaten', die in hun vrije tijd heel
wat uurtjes besteden aan het in stand houden
van de Hortus. Elk seizoen wordt er daarnaast
gewerkt om de tuin klaar te maken voor
J
Bulborum op 19 april gratis \e bezoeken,
waarbij enkele gidsen u rond frullen leiden
door de tuin. De tuin van de HorJtus Bulborum
is gelegen aan de Zuid Kerkên^aan 23a te
Limmen (vlak bij de oude Hervckrmc^e kerk) en
is geopend van 5 april tot en miet 11 me^
openingstijden zijn op maandag tot en met
van I'ZW Uh'('-Oil tot 17.00 uuj en op zondag
over de Hortus Bulborum: teer informatie
tel 0251-231286/06-53831715,
e-mail: info@hortus-bulborum. nh
of kijk op www.hortus-bulborum.rl
■KwÜKBeflö
