Hortus Bulborum
Het terras als sfeervol
middelpunt van de tuin
Een kleurrijk boek over de
unieke bloembollentuin
met zeldzame
historische bolgewassen
te Limmen
H
Hout Vlonders
ie Uitkijkpost Uoorlaarseditie Uitkijkpost UooriaarstU''""fP»s« Voorjaarseflitie Uitkijkpost voorjaarseditie Uitkijkpost
jg&gBJa
CP-
Bestrating
Hortus Bulborum beschreven in rijk geïllustreerd boek
-
Het terras bij het huis vormt het middelpunt van de tuin.
Bij mooi weer speelt het gezinsleven zich daar af van 's
morgens vroeg tot 's avonds laat. Maak het terras bij het
huis als het even kan zo ruim dat ook gasten gezellig aan
kunnen schuiven. Een tweede terras en misschien wel een
derde terras is van harte aan te bevelenal is het maar een
miniatuurterras met plaats voor een tweezitsbank of een
terras in de schaduw van een boom. Dankzij de extra
terrassen maakt u straks optimaal gebruik van de tuin.
Daarmee knipt u klinkers
en tegels precies op maat.
Terrasvloeren en paden
van hout passen bij alle
tuinstijlen. Hout is decora
tief en uitstekend te com
bineren met andere bes
tratingsmaterialen.
Het voordeel van hout ten
opzichte van steen is dat
het niet koud voelt aan de
voeten. Staat de zon er vol
op, dan wordt hout niet
gloeiend heet.
Hout is goed schoon te
houden door het met de
tuinslang of de hogedruk
spuit schoon te spuiten.
Voor het maken van hou
ten terrassen en paden
heeft u de keuze uit ver
schillende mogelijkheden.
Er zijn houten tuintegels in
verschillende varianten,
van de bekende vierkante
tegel met rechte planken
tot tegels met diagonale
planken en 'mozaïekte
gels'.
Met waaiervlonders zijn
cirkels, delen van cirkels en
bochten heel makkelijk te
leggen. Met losse vlonder
planken en regels of
grondbalken maakt u een
pad of terras op maat.
Paden leiden u ook van
het ene deel naar het
andere deel van de tuin.
Heeft u de ruimte dan is
het leuk om een pad zo
aan te leggen dat u een
rondje in eigen tuin kunt
lopen.
Laat een pad in een kleine
tuin eens afslaan en ver
dwijnen achter een haag
of groep hoge planten.
Het pad hoeft nergens
naar toe te leiden. Dit is
een goede truc om de tuin
groter te doen lijken.
Overweldigende keuze
Voor terrassen en paden
zijn er allerlei bestratings
materialen van natuur
steen en beton tot grind
en hout. De keuze is over
weldigend. En dat is alleen
maar fijn, omdat u precies
die bestratingsmaterialen
kunt kiezen die bij de sfeer
en uitstraling van uw tuin
passen.
Tips
- Houd bij uw materiaal
keuze rekening met de
bouwstijl van het huis.
- Kies voor zachte tinten
die de aandacht van de
beplanting niet afleiden.
- Gaat u zelf straten, huur
dan een stenenknipper.
Zelf doen
Een terras en pad van
planken kunt u zelf
maken.
Vervang de grond door
een 15 cm dikke laag aan
gestampt vulzand of
straatzand. Egaliseer en
leg anti-worteldoek over
het zand. Leg daarop
tegels met een onderlinge
afstand van 40 tot 60 cm.
Controleer met een water
pas of ze ten opzichte van
elkaar waterpas liggen.
Leg balken (7x7 cm of 9
x 9 cm) over de tegels.
Boor gaten voor en
schroef de vlonderplanken
op de balken.
Tips
- Er zijn houten tuintegels
met een extra grote afme
ting van 1 m2.
- Voor een verrassend visu
eel effect: leg vlonderplan
ken diagonaal in plaats
van recht.
- Houd 3 tot 5 mm ruimte
aan tussen de planken
voor een goede wateraf
voer.
- Roest veroorzaakt donke
re vlekken. Gebruik daar
om messing of roestvrijsta
len schroeven.
In natuursteen is de keuze
groot. Natuursteen wordt
verkocht in de vorm van
flagstones, blokken, brok
ken en gezaagde platen.
Kies voor de bestrating
natuursteensoorten die
vorstbestendig zijn.
Voegenmes
Groeit er onkruid tussen
klinkers en tegels? Dan is
een voegenmes een ideaal
stukje gereedschap om dit
makkelijk weg te halen.
Baksteen en beton
Bakstenen zijn wat duur
der dan stenen van beton.
Ze worden bij hoge tem
peraturen van klei gebak
ken en zijn te koop in
standaardformaten.
Gebruik voor de bestrating
nooit bakstenen die
bestemd zijn voor de hui
zenbouw. Die zijn niet
'hard' genoeg.
De keuze in bestratings
materialen van beton is
enorm. Tot de populairste
stenen worden de zogehe
ten getrommelde stenen
gerekend. Tijdens het pro
ductieproces worden de
stenen in een trommel
rondgedraaid. Dankzij de
lichte beschadigingen die
daardoor ontstaan, gaan
de scherpe kantjes eraf.
Het resultaat zijn stenen
die er niet zo nieuw uit
zien. En dat is juist de
charme van de stenen die
in vele formaten en tinten
verkrijgbaar zijn.
Beton is ook het materiaal
voor veel soorten tegels.
Naast de bekende straatte
gels en uitgewassen
betontegels zijn er tegels
met een luxe coating,
geslepen tegels, tegels
met een toplaagje van
natuursteensoorten waar
door ze wel van massief
natuursteen l'jken. De vor
men zijn onder andere
vierkant, langwerpig en
zeshoekig.
In Hortus Bulborum- Schatkamer van historische bolge
wassen beschrijft Leslie Leijenhorst aan de hand van aller
lei anekdotes en gebeurtenissen de geschiedenis van een
bijzondere bollentuin aan de voet van het Nederlands
Hervormde kerkje in Limmen. Een klein en bescheiden
maar bijzonder stukje Nederlands cultureel erfgoed. In
deze botanische schatkamer komen elke lente weer, al
meer dan 75 jaar vaak eeuwenoude bolgewassen tot
bloei.
Tachtig jaar geleden
begon bovenmeester en
tuinbouwleraar Pieter
Boschman in Limmen met
het verzamelen van oude
tulpsoorten. Hij zag mid
den jaren twintig met lede
ogen hoeveel historische
variëteiten van dit bij uit
stek Nederlandse symbool
in rap tempo dreigden te
verdwijnen. Al gauw bleek
zijn, toch ruime, tuin rond
de onderwijzerswoning te
klein. In die periode kwam
Boschman in contact met
een autoriteit op het
gebied van de hyacinten-
veredeling, dr. W. E. de
Mol. Hij beschikte over
een indrukwekkende ver
zameling historische hya
cinten. De heren besloten
in 1928 hun collecties
samen te voegen. De toen
al gerenommeerde
Limmer bollenkwekers en
exporteurs Van 't Hof
Blokker boden hen een
perceeltje aan waar ze hun
collecties konden opplan-
ten. Daarmee was de
Hortus Bulborum geboren.
Tulpengekte
Leijenhorst neemt ons als
opmaat mee naar het pril
le begin van de tulpenteelt
in Nederland. Want hoe
wel de tulp het symbool
van Nederland is, ligt haar
bakermat in Turkije en
Centraal-Azië. In 1593
plantte Carolus Clusius in
de eerste botanische tuin,
de huidige Hortus Botani
cus van Leiden, voor het
eerst tulpen in ons land.
De bloemen werden al
gauw zo populair dat er
een ware tulpengekte in
ons land uitbrak. Het was
een periode waarin de
prijzen voor een tulpenbol
tot ongekende hoogten
stegen en je voor de prijs
van drie bollen een grach
tenpand in Hoorn kon
kopen. Een gevelsteen met
drie tulpen verwijst daar
nog altijd naar. Tal van
gebeurtenissen en anekdo
tes passeren de revue,
maar ook wordt ingegaan
op de toenemende buiten
landse contacten en de
beslissing om als stuifmeel-
bank te gaan fungeren.
Daarmee verwerft deze
tuin de nationale status als
genenbank voor bolge
wassen.
Vrijwilligers
Ook de groei van de col
lectie, zowel in aantal als
in diverse soorten zoals
narcissen en bijgoed als
krokussen, Fritillaria's en
irissen, wordt uitgebreid
behandeld. De rol van de
grote groep gepassioneer
de vrijwilligers, waarvan
velen uit de bollensector
afkomstig zijn, die vaak
vele jaren belangeloos
gaven aan dit cultuurhisto
rische erfgoed, komt even
eens her en der aan bod.
Paleistuinen
In een apart hoofdstuk
wordt ingegaan op de
groeiende belangstelling
voor historisch plantgoed
bij tuinbazen en conserva
toren van oude- vaak
gerestaureerde- kasteel- en
paleistuinen, waarin korte
portretten over onder
andere Paleis het Loo,
Frederiksborg bij Kopen
hagen en Hampton Court
ten zuidwesten van
Londen. In deze tuinen
wordt dankbaar gebruik
gemaakt van de histori
sche cultivars.
Extra
Achterin de tweetalige
(Nederlands en Engels)
publicatie is het register
van de complete collectie
van de Hortus Bulborum
opgenomen. En in het
achterkaft zit als toegift
een klein botanisch
memory-spel dat histori
sche bolgewassen als
thema heeft.
Hortus Bulborum-
Schatkamer van histori
sche bolgewassen kost
€22,50.
En er zijn tegels die door
hun reliëf en kleur zo uit
de ruïne van een oud
kasteel lijken te komen.
Met betonnen vormste-
nen kunnen allerlei patro
nen worden gelegd.
Tips
- Een lange, smalle tuin
lijkt breder wanneer u de
stenen in de breedte
legt, een ondiepe tuin
lijkt wat langer wanneer
u stenen in de lengterich
ting legt.
- Oude tegels met banen
nieuwe klinkers, dit is een
van de vele mogelijkhe
den om oud en nieuw te
combineren.
- Cirkelterrassen zijn als
pakket te koop (vaak met
een legpatroon op ware
grootte dat met stenen
kan worden 'ingevuld').
Grind, schelpen en
houtsnippers
Grind, schelpen en hout
snippers zijn stuk voor stuk
materialen die uit de
natuur afkomstig zijn. Voor
stadstuinen, boerentuinen
en cottagetuinen en voor
tuinen met een oosterse
sfeer is grind heel
geschikt. Voor de tuin met
een natuurlijke uitstraling
is een pad van schelpen of
boomschors prachtig.
Werkwijze
Breng voordat u een 5 cm
dik laagje stort van grind,
split en schelpen, eerst
anti-worteldoek aan.
Daardoor zakken de steen
tjes en schelpen niet weg
in de grond. Een randop-
sluiting van betonbanden,
palissaden enzovoorts
houdt grind en schelpen
op hun plaats. Voor een
pad van houtsnippers is
anti-worteldoek niet
nodig. Snippers verteren.
Daardoor zult u het pad
toch regelmatig aanvullen
met nieuw materiaal.
Stol, kleischelpen
Met stol en kleischelpen
voorziet u terrassen en
paden van een stevige
toplaag. U brengt een 15
cm dikke laag aan op een
ondergrond van aange
stampt zand. Rond het
grind en de schelpen zit
een laagje klei of leem dat
het grind en de schelpen
aan elkaar doet kleven.
Door aanstampen en belo
pen ontstaat er een stevi
ge laag. Paden en terras
sen van deze materialen
worden mooier naarmate
ze langer liggen.
Grind en schelpen worden
na verloop van tijd steeds
beter zichtbaar omdat ze
naar de oppervlakte
komen.
Tips
- Nadeel van losse mate
rialen is de inloop.
Oplossing: een metalen
rooster met daaronder een
putje.
- Voor opritten is een extra
stevige ondergrond nodig,
bijvoorbeeld een laag aan
gestampt puin.
prijs 22,50 ISBN 90-71123-74-x
wilt u meer weten of bestellen: tel. 075 647 65 07
