Kerststal
'Respect'
Kerstmis in crisistijd
De kerstgedachte
van de kleuters van
de Paulussehool
Ongeveer een week voor de
Kerstdagen ontstond er bij
ons vroeger thuis een onge
kende rommel in de huiska
mer. Een kastdeur die zel
den openging, er stond zelfs
een plantenbak voor, werd
geopend. Daarin stonden
grote kartonnen dozen met
kerst-spullen; ook stonden
er twee grote dozen met de
miniatuur-spoorbaan (dus bij
erg slecht weer ging die kast
deur ook open).
In een oude kist, nog van mijn groot
oudere, zaten de verpakte kerststal-
beelden. Voor ons een soort cadeaus
waaivan de inhoud al bekend was
maar tegelijk ook weer verrassing
opriep: 'oh ja, de engel!'. Ook wer
den de oude kranten waarin de beel
den verpakt zaten, nog weer 'ns met
zekere verbazing doorgenomen.
De kamer rook helemaal andere
dan andere: wat muffer. De kat
vond deze rommeligheid prachtig;
hij probeerde zich ergens tussen de
papieren of in een doos te nestelen.
Mijn vader rolde bovenop een vrij
hoge servieskast een lange grasmat
uit. Eigenlijk niet passend bij het
originele landschap maar wel han
dig en uiteraard een walhalla voor
de schapen. Wat wel klopte, was de
bouwvallige houten stal, maar wel
zodanig krakkemikkig dat-ie moei
lijk was op te zetten; ook mocht er
niet te zwaar gestampt worden in
verband met gevaar voor instorting
waardoor de beelden weer gevaar
zouden kunnen lopen. Als alles
stond, ademde het huis een andere
sfeer uit, een sfeer waarin ik me
eigenlijk méér thuisvoelde; de rest
van het jaar was steeds zo hetzelfde.
Vandaar wellicht dat ik, ook nu, vijf
tig jaar later, nog steeds met diezelf
bij.Toen bedachten we een kleu
tervuilniswagen, waarop we een
reuze emmer zetten. Gewapend
met vuilgrijpere (aangevraagd bij
de gemeente) en weer onder bege
leiding van de juffen, werden nu
ook gebroken bierflesjes, red-bull
blikjes en dergelijke opgeruimd.
En de kleuters merkten op: „Wat
een troep hè juf, dit is toch raar"?
Het 'spel' was niet leuk meer;
ramen en speeltoestellen werden
vernield.
Gelukkig bleek Kees de Haan
van de gemeente elke keer weer
onze reddende engel. De boel
werd zo goed en zo kwaad als
het ging gerepareerd. Maar nu is
er weer vreugde! Dankzij inspan
ningen door de gemeente, de
kinderen, de oudere en de leer
krachten van de Paulussehool en
de Meandersehool hebben we nu
nieuwe toestellen, een hersteld en
schoon plein! We spelen nog lang
en gelukkig sportief samen op ons
mooie nieuwe plein!"
Namens de kleu ters van de
Paulussehool en hun juffen
de kerststal op de proppen probeer
te komen en meestal lukt dat ook
wel. De logistiek is nu echter geheel
andere want de kerststal moet van
de sehuurzolder komen. De beelden
worden voorzichtig, meestal per
tweetal, naar de huiskamer overge
bracht; soms zitten er ook wel een
of twee dagen tussen de transpor
ten. Zo groeit het tafereel langzaam
naar compleetheid.
De koningen arriveren uiteraard het
laatst en het kindje Jezus wordt tot
kerstochtend nog in de buffetkast
verstopt. Er zijn drie opvallende
mutaties: het waxinelichtje loopt
inmiddels op batterijen; de kinderen
hebben jaren geleden een andere
kerststal getimmerd en de grasmat
is (uiteraard) komen te vervallen, en
is bovendien ook zoek! Huisgenoten
en bezoekers zijn altijd wel verrast
als ik ze op de kerststal wijs maar na
een beleefd compliment besteden
ze er verder (te) weinig aandacht
aan (p.s: er zijn geen kleinkinderen).
Wat dat betreft had mijn vader veel
meer eer van z'n werk! Soms voel ik
me bijna schuldig dat ik de beelden
uit him winterslaap heb gewekt. Zo
moet ik er op kerstochtend zelfs
op wijzen dat de kribbe niet langer
leeg is, andere wordt dat niet opge
merkt. Ben ik een roepende in de
woestijn? Moet ik het zien als een
eigen hobby?, of moet ik er helemaal
maar mee ophouden? De reddende
engel verscheen in de persoon van
dominee Nico ter Linden. Althans hij
verscheen niet maar ik hoorde hem
toevallig op de radio. Hij zei daarin
onder andere dat kinderen helemaal
geen last hebben van het zojuist
geschetste; zij treden een kerststal
onmiddellijk en zonder voorbehoud
tegemoet, vol bewondering; als het
meezit knielen ze ervoor neer en
nemen ze de tijd om het tafereel in
zich op te nemen! Als ik de bood
schap van deze engel dus goed
begrijp dan hoef ik me helemaal
niet zo'n zorgen te maken over de
kerststal op zich. Het probleem ligt
veel meer in onze, al te 'volwassen'
geworden blik; kinderen zijn veel
onbevangener en fantasierijker. Mijn
kerststal zou daaraan dus een soort
tegengif kunnen bieden; tegengif
tegen de al te 'volwassen' geworden
geesten. Ik moet het dus zien als een
verstild monumentje in hectische
tijden en het Kind dus zeker niet met
het badwater weggooien!
Theo Nooij
Heiloo
„In het schooljaar 2011-
2012 begon het buitenspelen
op het zuidplein allemaal
te veranderen. We vonden
snoeppapiertjes, lege fles
jes, pakjes en blikjes en
heel veel sigarettenpeuken
op het plein. We schreven
weieens met stoepkrijt een
wens op de grond: 'Klets
gezellig, maar houdt het
plein schoon voor ons', de
kleuters en de juffen.
Even leek het beter te gaan.
Het vuil werd in dan in een plastic
zak gedaan en aan de geit gehan
gen. Gelukkig kregen we later van
de gemeente een afvalbak bij de
'hangbank'. Gewapend met bezem,
stoffer en blik begonnen we dage
lijks het plein schoon te vegen.
Helaas kwam er steeds meer vuil
Kerstmis is een feest voor
velen, het zou het eigenlijk
voor iedereen moeten zijn
Eenzaamheid, stille armoede,
pijnlijke herinneringen aan
lieve mensen die zijn overle
den, honger en onrecht in de
wereld, vrede die ver weg te
zoeken is, het zijn allemaal
oorzaken die een donkere
schaduw over het Kerstfeest
kunnen werpen.
Dichtbij huis, in je eigen omge
ving, kim je er nog iets aan doen als
iemand eenzaam is, of verdrietig.
Of financieel of stoffelijk onder
steunen bij armoede. Maar ver weg
(soms is dat toch heel dichtbij) is
oorlog, zinloze schending van men
senrechten, vaak vanuit een (die-
tatoriaal)politieke- of fanatieke
geloofsovertuiging. Dan voel je
je machteloos. Dat is echter geen
reden om je ogen er voor te sluiten.
Integendeel. Welke veiwachting
heb je van Kerstmis, heeft het een
religieuze betekenis voor je, of is
het slechts een feest van veel en
lekker eten, kaarsen branden, een
mooi verlichte kerstboom en der
gelijke? Eigenlijk maakt dat niet
zoveel uit, als je er maar voor zorgt
dat je iets wilt delen van je 'rijk
dom' met anderen, als je iemand
die alleen is uitnodigt om gezellig
aan te schuiven aan je feestelijke
dis. Of je bidt om vrede en gerech
tigheid.
Maar ik kan me goed voorstel
len dat dit niet voor iedereen even
gemakkelijk is. De problemen
rondom je en op afstand los je niet
zo maar even op. Vaak kun je er
nauwelijks invloed op uitoefenen.
Maar één ding heb ik wel in de loop
der jaren geleerd, alles valt of staat
bijna altijd met respect. In de voor
bije weken zagen we in ons eigen
land moord, doodslag, zelfdoding
door pesten en andere oorzaken.
Groot verdriet bij allen die er bij
betrokken waren. Het maakt maat
schappelijke discussies los. Het
weipt een smet op de betekenis
van Kerstmis, over die boodschap
van vrede en gerechtigheid. Het
dwingt ons om dieper na te den
ken over het waarom van al deze
zinloze daden, het zoeken naar
een antwoord op de waag van het
waarom? Wellicht als we meer res
pect tonen naar anderen en elkaar,
dat veel zaken voorkomen kunnen
worden. Een bijzonder interessant
onderwerp om er met elkaar over
te spreken tijdens de komende
feestdagen.
Een goed voornemen voor 2013?
Ja natuurlijk zult u zeggen. Elk
klein beetje helpt. Laten we ons
best gaan doen.
Van harte wens ik iedereen een
gezegend Kerstmis en een gezond
en respectvol 2013.
Kees G. Kroone
Limmen
Vroeger, toen kerstmis nog
Kerstmis was, gingen we
met ons hele gezin naar de
nachtmis. Zelfs vader, die een
hekel aan de kerk had - en
vooral aan haar bedienaren -
ging mee. De nachtmis begon
om vijf uur 's morgens. Er
lag altijd sneeuw en uit alle
straten van Egmond aan den
Hoef kwamen de kerkgangers
aangelopen. De boeren uit de
Egmondermeer en van Het
Woud kwamen met hun kap-
wagens.
Voor ons had die vroege kerkgang
iets speciaals. Er heerste een ietwat
plechtige stemming die maakte dat
wij jongens, die andere alle kanten
opvlogen, nu rustig bij vader en
moeder bleven. De kerk was voor
de gelegenheid lekker verwarmd. Ik
ging vooraan in de zijbeuk zitten en
kon alles wat op het altaar gebeurde
goed volgen. Zo kon je de naar de
voorste kerkbank lopende kerk
meesters zien aankomen, met in de
rechterhand een nog rokende sigaar
en in de linker- hun hoed.
De hoed kwam op de plank en de
sigaar op het voor de kerkcenten
bestemde richeltje.
Ik keek naar het glas-in-loodraam
en telde de hoeveel vakjes waaruit
het was samengesteld. De preek
begon meestal (zo herinner ik het
me in ieder geval) met Vondels
gedicht 'Oh Kerstmis, schooner dan
der dagen. Hoe kon Herodes het
licht verdragen?' Na deze opening
vielen de kerkmeesters als één man
in slaap. Niet te verwonderen want
ze hadden him koeien die morgen al
heel woeg van hun melk verlost.
Na de mis het keretontbijt, voor
die gelegenheid opgewolijkt met
een plak cake, voor ieder één. Net
als nu was het kerstmaal het hoog
tepunt van het feest.
Wij groeiden op in die verschrik
kelijke crisistijd van de dertiger
jaren. Daarbij vergeleken is die van
nu kinderepel. Ik herinner me dat
wij soms in zes weken geen vlees
te eten kregen. Maar met Kerst was
dat andere. In die beruchte jaren
was er toch nog één lichtpuntje.
Arme mensen konden bussen met
hachee, gehakt of vlees kopen, ik
meen voor een kwartje per bus. Wij
middenstanders - vader had een
kleermakerij - waren te trots om
daar gebruik van te maken, maar
onze buren gelukkig niet. Zij ver
kochten die bussen weer aan ons.
Het was zover.
Moeder had de hachee opge
warmd in het ijzeren pannetje en
broer Frans (toen 8) mocht het van
de keuken naar de kamer brengen.
Toen gebeurde wat deze kerstmis
tot een hele gedenkwaardige maak
te. Frans struikelde, het pannetje
viel op de grond, en ons kerstmaal
lag verspreid over de mat. Moeder
en alle jongens begonnen te huilen.
Vader vloekte en dat nogal krachtig.
De blijde kerststemming was ver
dwenen en Vondel's 'Oh Kerstmis
schooner dan der dagen' was aan
ons niet meer besteed.
Wil Alleman
Heiloo
De Familie Alleman in de jaren dertig. Deze foto is gemaakt ter
gelegenheid van het 12,5 jarig huwelijk van vader en moeder.
Helemaal rechts Wil Alleman. Aangeleverde foto
