artistiek leider van het
yporjaarspijiagelxuip
HEILOO - Vrijdag 22 maart bren
gen het Oratoriumkoor Heiloo, het
Junioratorium en het barokorkest
Capella Maria Barbara onder lei
ding van dirigent Paul Waerts voor
de zesde maal de complete uitvoe
ring van de Matthaus Passion van
Johann Sebastian Bach in de Ter
Coulsterkerk aan de Holleweg. De
solisten zijn Sina Vural (Christus),
Harry van Berne (evangelist), Caro
line Stam (sopraan), Andrew Hal-
lock (altus), Lior Leibovici (tenor,
aria's) en Frans Kokkelmans (bas,
aria's).
J3 e compositie is Bach's muzikale vertelling over
de lijdensweg van Jezus Christus naar het evangelie
van Matteüs. En hoewel het lijkt alsof uitvoeringen
door oratoriumkoren in het hele land tegenwoordig
steeds meer aan populariteit winnen, is de Matthaus
Passion volgens Paul Waerts in Nederland al ruim
een eeuw zeer populair, ook onder niet-gelovigen.
Geloof en daarmee gepaarde gaande tradities heb
ben lange tijd onderdeel van het dagelijks leven
uitgemaakt en dat is, ondanks de veranderingen die
de kerken doormaken, nu weinig anders gesteld.
„De Matthaus Passion, eerste uitvoering in 1727,
raakte na de dood van Bach uit het zicht. Het besef
om deze muzikale erfenis levend te houden was er
in die tijd al wel, maar dit werd pas vroeg in de 19de
eeuw opgepakt door Mendelssohn. Hij voerde als
eerste na de dood van Bach een ingekorte versie
uit, want in die tijd was het uitvoeren van het werk
omstreden. Mendelssohn was een groot docent en
promootte de muziek van Bach, waaronder de Mat
thaus Passion. Dit werd in de tweede helft van de
19de eeuw opgepikt door Nederlandse leerlingen
van Mendelssohn en zo groeide een Bachtraditie; tot
enkele decennia geleden maakte onder andere de
muziek van Bach onderdeel uit van de Nederlandse
kerkmuziek." Waerts vindt het jammer dat de tra
ditie van kerkmuziek en daarmee een stuk cultu
reel erfgoed grotendeels dreigt te verdwijnen. „De
kerk heeft vanuit een verkeerde perceptie klassieke
kerkmuziek verruild voor samenzang, waardoor veel
kerkkoren zijn opgedroogd. Veel tradities hebben
het tegenwoordig moeilijk, denk maar aan bijvoor
beeld de carnavalsverenigingen. Een traditie zoals
de Matthaus Passion heeft echter veel aandacht
nodig om aan volgende generaties te kunnen worden
doorgegeven."
De overal in het hele land opgerichte oratoriumko
ren hebben de plaats ingenomen van de kerkkoren
van weleer. Wat betreft de populariteit die de Mat
thaus Passion ten deel valt, is er volgens Waerts de
afgelopen eeuw echter weinig veranderd. „Ondanks
de lengte is de Matthaus Passion van Bach heel
toegankelijk geschreven. Alle klassieke kerkmuziek
werd in eerste plaats geschreven voor God, en niet
zo zeer voor de mensen. Maar zelfs in Bach's tijd
kwamen ook veel niet-gelovigen naar zijn muziek
luisteren."
Toen Paul Waerts in 2007 aantrad als dirigent van
het Oratoriumkoor Heiloo heeft hij samen met het
bestuur een vijfjarenplan opgesteld; met als doel
stelling hoofdzakelijk muziek van Bach te brengen.
Zodat nieuwe leden weten waar ze aan toe zijn. Bij
zijn aantreden was het koor te klein voor een uitvoe
ring van de Matthaus Passion. Daarvoor zijn mini
maal negentig koorleden nodig, maar het lukte hem
om die te vinden. „De eerste uitvoering in 2008 was
een groot succes; we hebben daarop het Bachplan
aangepast om van de Matthaus Passion een jaar
lijks terugkerende traditie te maken. En ook dat is
gelukt!" Het koor telt inmiddels meer dan negentig
volwassen leden en veertien kinderen die het Juni
oratorium vormen. Toch eist Waerts wel de nodige
basiskennis van nieuwe leden. „Velen hebben geen
koorachtergrond meer, maar welke sport of hobby
iemand ook uitvoert, het is belangrijk om op zijn
minst de 'spelregels' te leren."
Waerst vindt het belangrijk ook kinderen bij het
koor te betrekken. Hij neemt hen uiterst serieus als
koorlid door hen waardige muziek aan te bieden. Zo
zal het Junioratoriumkoor komend najaar de Ves
pers van W. A. Mozart zingen. „Nieuwe zangers zijn
van harte welkom!"
Eén keer per week repeteert hij met het gehele
Oratoriumkoor, al zou wat hem betreft twee maal
per week nog beter zijn. Ter illustratie vergelijkt hij
zingen met het beoefenen van een sport. „Om goed
in een sport te worden, is het wenselijk om minimaal
twee keer per week te trainen.
Paul Waerts heeft de ambitie om de opwaartse lijn
van de vijf voorgaande uitvoeringen van de Mat
thaus Passion verder uit te bouwen. Om dat te
bereiken motiveert hij het koor om beter te wor
den. En dat hij met amateurs werkt, wil niet zeggen
dat hij de koorleden onderschat. Waerts heeft een
bepaalde klank voor de Matthaus Passion in zijn
hoofd, waar hij samen met het koor naartoe wil wer
ken. Die ultieme klank beschouwt hij zeker niet als
een onbereikbare ambitie, want een groot deel ervan
is al aanwezig. „De ontwikkeling is belangrijker
dan het toewerken naar een uitvoering. Na vijfjaar
Matthaus Passion -met hetzelfde idioom- klinkt het
iedere volgende uitvoering toch weer beter! En dat is
misschien wel de verklaring, waardoor de Matthaus
Passion zo'n trouwe aanhang heeft en tevens steeds
nieuwe toeschouwers weet te boeien. Een uitvoering
van de Matthaus Passion is een indrukwekkende be
levenis en is nooit hetzelfde. Het stuk duurt zo lang,
dat het nooit in zijn geheel te bevatten is; het boek is
nooit uit!"
Dirigent Paul Waerts
Oratoriumkoor Heiloo
