Letter voor letter
Jaap Langedijk:
'Ik voel me nog 60'
Meet en greet na zeventig jaar in Zweden
24
22 OKTOBER 2014
We zochten een oppas
en een huishoude
lijke hulp. Ik had in
die tijd al een com
puter, maar van soepele digita
le communicatie was nog geen
sprake. Gelukkig maar. Op de
flets reed ik naar het pand aan
de Rechte Hondsbosschelaan
22, waar Drukkerij Uitkijkpost
was gevestigd, verzonken ach
ter het woonhuis van directeur
Gerrit Keppel en zijn vrouw.
De man aan de balie legde gedul
dig uit hoe een en ander werkte. De
gemoedelijke sfeer beviel mij. Aan
de balie schreef ik de tekst in alle
rust, letter voor letter, in de vier
kante hokjes op papier. Een week
later stond de advertentie in de
Uitkijkpost.
Lettere en hokjes. Ik besefte toen
nog niet dat deze woorden bepalend
waren voor de geschiedenis van
de drukkerij: het ontstaan en het
succes. Vooral de hokjes. 'Buiten
de hokjes' schrijven aanvanke
lijk, toen de krant tijdens de oor
log ('een blad voor duivers') werd
gedrukt en verspreid ('Doorgeven
en zwijgen') als verzetskrant, aan
gestuurd vanuit de redactie van Het
Parool in Amsterdam. In de jaren
vijftig kregen die hokjes een heel
andere betekenis toen de voetbal
toto zijn intrede deed en aan de
Hondsbosschelaan werd gedrukt.
Geen lettere, maar kruisjes in hok
jes. Een 1, 2 of 3. Winst, gelijkspel of
verlies achter de rijtjes met namen
van voetbalclubs als N.O.A.D. -
M.V.V., D.O.S. - Elinkwijk, Velocitas
- Be Quick, Blauw Wit -E.D.O.
Roda Sport - Alkmaar, Wilhelmina
- Hilversum.
Na de val van de Muur in novem
ber 1989 las ik in Archief Reve 1931-
1960 over het debuut van Reve in
de Uitkijkpost in Heiloo. Een goede
aanleiding om Keppel eens te spre
ken. Opnieuw fietste ik (we hadden
inmiddels een oppas en een hulp)
naar de Rechte Hondsbosschelaan.
Het verhaal werd gepubliceerd in
het literaire tijdschrift Het Oog in 't
Zeil. Over de voetbaltoto die door
de Uitkijkpost werd gedrukt en
de roman Ik heb altijd gelijk van
W.F. Hermans, zou ik later in NRC
Handelsblad publiceren.
Nadere samenwerking met
Drukkerij Uitkijkpost kon niet uit
blijven. Inmiddels was ik ook 'klei
ne uitgever'. Zo kwam het dat Een
kaars voor Gerard Reve onder groot
enthousiasme van de nieuwe direc
teur Amoud Mars in 1994 in Heiloo
werd gedrukt. Reve was terug bij
de Uitkijkpost. Twee jaar later -
de drukkerij was verhuisd naar De
Oude Werf, Hoefsmid 5 - rolden er
de rijkgeïllustreerde pagina's van
Rozenwolken en wierookwalmen,
de letterkundige reisgids Heiloo,
van de pers. De inspirerende
samenwerking leidde bij het 65-jarig
jubileum tot het boek Een bedrijf in
lettere, dat ik schreef in opdracht
van de drukkerij.
Ongemerkt ben ik zelf
deel uit gaan maken van de fascine
rende geschiedenis van Drukkerij
Uitkijkpost, die uit het vrije woord
is ontstaan. Maar het verhaal gaat
verder: op een fraaie locatie in
het hoofdgebouw van de Sint-
Willibrordus heeft het bedrijf een
nieuwe start gemaakt, in het hart
van Heiloo.
Nico Keuning
Leny Klaver-Hollander en haar Zweedse correspondentie vriendin Ulla, bewijzen dat echte vriend
schap geen afstand kent Aangeleverde foto
In het kader van het 80-
jarig bestaan van de
Uitkijkpost en haar tach
tigste verjaardag (20
augustus) mailde Leny Klaver-
Hollander ons een verhaal over
een bijzondere geschiedenis in
haar leven.
„Voor mijn 80ste verjaardag kreeg
ik van onze kinderen een reisje naar
Zweden om daar mijn correspon
dentievriendin Ulla te ontmoeten.
Het volgende ging daar aan vooraf.
Tijdens de hongersnood aan
het einde van de oorlog in 1945
kwam het verlossende bericht dat
Zweden ons brood zou sturen om
de hongersnood in onze provincie
en vooral Amsterdam te verlichten.
Verbaasd zag ik opeens vliegtui
gen komen die parachutes afwier
pen, waaraan de voedselpakketten
bevestigd waren. Ik was toen bijna
12 jaar oud.
Vlak na het einde van de oorlog
in 1945 werden op de Mariasehool
in Limmen ansichtkaarten uitge
deeld met de tekst: 'Bedankt voor
het witte brood'. Op de achterzijde
van deze kaarten kon je je naam
en adres opschrijven en de kaar
ten gingen naar Zweden. Na enige
tijd kreeg ik als vervolg op mijn
kaartje een brief van een Zweeds
meisje genaamd Ulla en wonend
in Malmö (Zweden), maar ik kon
de Engelse of Zweedse tekst niet
lezen. Gelukkig kende mijn vader
een boekhouder van een bedrijf, dat
internationaal in bloembollen han
delde, die de Engelse en Zweedse
taal beheerste. Ik heb toen met
hulp van de boekhouder met Ulla
een aantal jaren gecorrespondeerd.
Het contact is een tijd verbroken
geweest, omdat ik meer aandacht
had voor jong zijn, verliefd wor
den, trouwen en het krijgen van
een kind. Ook heb ik een ernstig
ongeval overleefd en de revalidatie
kostte een aanzienlijke tijd.
Toen ik mijn leven weer op de
rails had, vroeg ik mij af hoe het
met Ulla zou gaan. Ik had echter
alleen het adres nog uit de tijd dat
zij jong was. Dankzij de gemeente/
burgemeester van Malmö en aller
lei kerkelijke instellingen heb ik
Ulla en haar nieuwe adres kunnen
achterhalen. We hebben de corres
pondentie opnieuw opgepakt en die
duurt tot de dag van vandaag voort!
De nieuwsgierigheid was in de
loop der jaren steeds groter gewor
den over hoe zij 'in het echt' eruit
zou zien. Dit hebben wij binnen de
familie besproken en op 4 oktober
gingen wij (ik, mijn man, zoon en
schoondochter) met het vliegtuig
naar Kopenhagen (Denemarken).
Vanuit Kopenhagen is het met de
trein over een brug slechts tien
minuten naar Malmö in Zweden.
Ulla had al door de telefoon gezegd
dat zij herkenbaar was aan een rode
jas en een blauwe Mercedes.
Op het perron kwam zij aanlopen
met een bordje met mijn naam erop.
Het was een heel hartelijke ontmoe
ting. Zij heeft alles over haar leven
verteld, foto's laten zien en ons
mooie plekjes in Malmo en omge
ving getoond. Ze was in werkelijk
heid dezelfde warme persoon als
in de brieven. Ze had heerlijk voor
ons gekookt. We hebben ook haar
vriendin ontmoet. Binnenkort komt
zij ook naar Nederland!"
Leny Klaver-Hollander
HEILOO - Velen ken
nen Jaap Langedijk,
onlangs 80 jaar gewor
den, als organisator
van de Lourdesreizen.
Als opvolger van Jaap Min was
Jaap jarenlang vrijwilliger voor de
Vereniging Nationale Bedevaarten
Den Bosch. Tien jaar lang regelde
hij alles van A tot Z om deze bede-
vaartsreizen, waaraan jaarlijks zo'n
veertig tot vijftig personen deelne
men, mogelijk te maken. Weer ande
ren denken bij het horen van zijn
naam aan het Zondagmiddagcafé in
Het Trefpunt, dat hij met zijn vrouw
Patricia nieuw leven in heeft gebla
zen. Jaap noemt zijn vrouw lief
devol 'Mijn prins Claus'. „Zij blijft
liever achter de schermen, maar ze
is mijn steun en toeverlaat. Oh zo
belangrijk en onmisbaar!" Ook de
jaarlijkse vakantieweek voor oude
ren 'Samen uit, samen thuis', dat ze
vijf jaar lang hebben georganiseerd,
is een idee van Jaap en Patricia.
Want organiseren zit Jaap nu een
maal in het bloed. Zijn werkzame
leven heeft hij in verpleegtehuizen
gewerkt, eerst als afdelingshoofd
en later als activiteitenbegeleider.
„Ik ben nu eenmaal een 'mensen'
mens." Nee, stilzitten staat niet in
Jaap's woordenboek. Een heup
breuk heeft hem echter ruim een
jaar lang uit de running gehouden;
gedwongen 'rust'. Maar ook hier
maakt de rasoptimist het beste van.
Hij lacht: „Heb ik eindelijk tijd om
een boek te lezen!"
Gelukkig gaat zijn heup -en de
pijn waarmee hij een jaar heeft
rondgelopen- nu de goede kant op.
Jaap is zelfs al weer op zijn volks
tuin geweest. En naar de bridgeclub
lukt ook; met een beetje hulp van
zijn geliefde Patricia. Nog even, en
dan hoopt Jaap zich weer zelfstan
dig te kimnen verplaatsen. „Want
ik mag dan weliswaar 80 jaar zijn
geworden, ik voel me nog 60!"
Velen kennen Jaap Langedijk, onlangs 80 jaar geworden, als orga
nisator van de Lourdesreizen. Foto: Caroiien Breed
