't Vliegend Blaadje.
KLEINE COURANT
VOOR HELDER, NIEUWEDIEP EN TEXEL.
No. 1870.
Zaterdag 17 Januari 1891.
Negentiende Jaargang.
KALENDER DER WEEK.
De Westfriesche
Kanaal-Vereeniging.
NIEUWSTIJDINGEN.
ATDonnement
per 3 maanden binnen de gemeente50 Cent.
Afzonderlijke
franco per post75
nummers2
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG
Uitgevers: BESEHOUT Co., te Helder.
Bureaux: SPOORSTRAAT en ZUIDSTRAAT.
Advertontlön
van 1 tot 5 regels25 Cent.
Elke regel meer5
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS* en VRIJDAGSiMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
JANUARI, Louwmaand, 31 dagen.
Opkomst der Zon 8 u. 1 m.
Onderg. 4 u. 42 m.
Zondag 18
Maandag 19
Dinsdag 20
Woensdag 21
Donderdag 22
Vrijdag 23
Zaterdag 24
Het gedeelte van Noordholland, dat van
ouds den naam draagt van Westfries
land, is, wat geschikte waterwegen betreft,
recht stiefmoederlijk bedeeld. Het vervoer
van landbouw-producten wordt daardoor in
deze rijke landbouw-streek zoo goed als
onmogelijk gemaakt. Scbagen, zoo uitmun
tend gelegen om de marktplaats van West
friesland te zijn, beeft hoegenaamd geen
gelegenheid om de prod.ucten, die aldaar
ter markt worden aangevoerd, te water
naar elders te doen vervoeren. Voor een
kaasmarkt zou Schagen zich uitmuntend
leenendoch het gemis van een goeden
waterweg houdt de vestiging van zulk
een markt daar ter plaatse tegen. Binnen
den Westfrieschen Omringdijk bestaan geene
waterwegen, die gemeenschap hebben met
de groote vaarten, en dus is het verkeer
te water in zulk een vruchtbaar deel der
provincie geheel uitgesloten.
Geen wonder, dat in den loop der jaren
herhaaldelijk de aandacht op deze voor
Westfriesland hoogst belangrijke zaak werd
gevestigd. Aanvankelijk werd uitsluitend
gesproken van een kanaal, dat alleen de
marktplaats Schagen met het Noordhol-
landsch kanaal zou verhindeneen kanaal
dus dat van de Stolpen, over Schagerbrug,
tot Schagen zou loopen. Hoe belangrijk
die waterweg ook zou geweest zijn, van
algemeen belang voor geheel Westfriesland
was hjj niet. Doch nu men op de ge
dachte is gekomen, om, dwars door West
friesland heen, een kanaal te maken, loo-
pende van de Stolpen over Schagen naar
Enkhuizen, nu verkrijgt de zaak een veel
grooter beteekenis, en kan zij geacht wor
den te zijn van algemeen belang.
In het vorige jaar heeft zich een Ver-
eeniging gevormd onder den naam „West
friesche Kanaalvereeniging", haar zetel
hebbende te Schagen. Den 7 November 11.
werden de Statuten dier Vereeniging, die
zich den 11 September constitueerde, bij
Kon. Besluit goedgekeurd, 't Blijkt uit deze
Statuten, dat de Vereeniging zich ten doel
stelt het bevorderen der scheepvaart bin
nen den Westfrieschen omringdjjk, en het
doen instellen van een volledig en gron
dig (technisch en financieel) onderzoek naar
de wijze waarop en de middelen waardoor
de vaarten binnen den Westfrieschen Om-
ringdijk op voldoende wijze in gemeen
schap kunnen worden gebracht met de
Zuiderzee en met het Noordhollandsch ka
naal.
Dit plan, zoozeer in 't belang van een
zeer welvarende landstreek, verdient voor
zeker in groote mate den steun en de
medewerking van allen, die daarop invloed
kunnen uitoefenen. Die steun kan door
corporatiën en personen verleend worden
door het afstaan van geldelijke bijdragen
in ééns, en door aanvaarding van het lid
maatschap tegen een jaarlijksehe contri
butie. Met genoegen kunnen wjj vermel
den, dat eenige gemeente- en waterschaps
besturen, o. a. de gemeentebesturen van
Schagen en Zjjpe, reeds van hunne belang
stelling hebben doen blijken. Zulke voor
heelden verdienen navolging in ruimen
kring, opdat met krachtige hand aan 't
werk worde getogen, om het voorgestelde
doel te bevorderen.
De onderlinge naijver der verschillende
waterschaps-besturen en de gehechtheid
aan van ouds bestaande toestanden doen
in deze wellicht nog veel kwaad. Toch
willen we ons vleien met de verwachting,
dat een zaak van zoo uitnemende strek-
king, bij nadenken en overweging, ieders
sympathie wel zal verwerven.
't Is een gelukkig denkbeeld geweest,
dat men het Bestuur der Vereeniging heeft
samengesteld uit bekende, invloedrijke per
sonen uit onderscheidene deelen van West-
Friesland. Leden van 't Bestuur zjjn de
heeren mr. C. H. Beels, te Schagen, Voor
zitter, K. Breebaart, te Winkel, Vice-
voorzitter, G. C. Hulst, te Schagerbrug,
Penningmeester, mr. W. K. Baron Van
Dedem, te Hoorn, R. J. D. Hartkamp, te
Enkhuizen, W. A. Hazeü en J. Hopman,
beiden te Schagen, P. Nobel, te St. Pan-
cras, H. Rezelman, te Winkel, N. Sluis
te Enkhuizen, C. N. Vlaming en W. Kloeke,
beiden te Schagen. Laatstgenoemde, die de
gewichtige betrekking van secretaris der
Vereeniging vervult, heeft zich met be
trekking tot de zaak, zeer verdienstelijk
gemaakt, o. a. door een voordracht over
het doel en streven van hen, die een aan-
sluitenden waterweg in West-Friesland
als een hoogst wenschelijke zaak beschou
wen.
Door de mededeeling van bovenstaande
bijzonderheden hebben wij getracht voor
's hands de aandacht op dit voor de pro
vincie Noordholland hoogst belangrijke on
derwerp te vestigen. We voegen er nog
aan toe de bij ons bestaande overtuiging,
dat, komt door het streven der Westfriesche
kanaalvereeniging te eeniger tjjd een wa
terweg door deze thans zeer misdeelde
streek van ons gewest tot stand, een groo
tere bloei en belangrijke vermeerdering
van de welvaart der bewoners de gevol
gen daarvan zullen zijn. De verwachting,
dat hetgeen door de Vereeniging wordt
beoogd tot zegen zal strekken voor dit deel
der provincie, doe heenstappen over de ver
meende bezwaren tegen toetreding tot het
lidmaatschap, tegen het verleenen van
krachtdadigen steun
HELDER, 16 Januari 1891.
Woensdagavond werd in Tivoli weder
een Volksbijeenkomst gehouden. Als spre
kers traden op de hh. W. Thie Fz. en B.
T. Heijting. Eerstgenoemde hield een be
schouwing over het ijs en wel in verband
met dezen strengen winter. Aan 't slot
werd hulde gebracht aan de werkverschaf
fing, die zoo flink is opgetreden om man
nen, die de handen willen uitsteken, aan
brood te helpen, en ook aan »Helder's
Belang", dat ook nu getoond heeft 't be
lang der burgerij te willen behartigen,
door 't openmaken van onze haven, ten
einde aan schepen de gelegenheid te geven
hier binnen te loopen. De tweede spreker
droeg met veel succes voor »Jongens van
Jan de Wit" en De politieke baanveger",
beide stukken van Abr. de Winter. Ten
slotte gaf de Vereeniging »Wapentrouw"
onder directie van den heer Boelens, een
uitvoering, die algemeen in den smaak
viel. Inzonderheid voldeden Tableau uit
't soldatenleven van 1830'31" en de
Emancipatie-degen-fanstaisie", uitgevoerd
door eenige jouge meisjes, gevolgd door
Hulde aan H. M. Koningin Wilhelmina."
Blijkens bij het departement van ma
rine ontvangen telegram is Hr. Ms. schroef-
stoomschip 1ste kl. „Van Galen", onder
bevel van den kapt. t. z. F. J. Stokhuy-
zen, den 13en dezer te Batavia aangeko
men. Aan boord was alles wel.
Nu allerwege zooveel voor de ar
men wornt gedaan, wilde de loodsen-ver-
eeniging „Recht door Zee" te IJmuiden
niet achter bljjven. Een der loodsen ging
dezer dagen, op een vergadering dier ver
eeniging, met zijn pet rond en zamelde
f30,40 in. Van dat geld zjjn zeven ge
zinnen voorzien geworden van kolen en
levensmiddelen.
Zondag heeft een zevental inwo
ners van Stavoren over de Zuiderzee een
tocht naar Enkhuizen gemaakt. Onze be
richtgever in laatstgenoemde plaats schrgft
ons daaromtrentMaandag zijn alhier
van Stavoren over de Zuiderzee aangeko
men Leendert de Waard, Jacob Visser,
Dirk Albertsma, Anne Sinkeler, Pieterde
Vries, Klaas Dral en Andries Oostermeijer
(de laatste vier behoo*ende tot de beman
ning der spoorboot „Friesland") allen
woonachtig te Stavoren. Om halfacht
vandaar vertrokken, kwamen zij omstreeks
halfdrie te Eukhuizen aan. Van hunne
schaatsen konden zij geen gebruik maken,
daar de ijsvlakte overal met een laag hard
bevroren sneeuw was bedekt. Op som
mige plaatsen was het jjs tot op een vrjj
aanzienlijke hoogte opgeschoven, waar zij
overheen moesten klauteren. Bovendien
werd de reis zeer vertraagd door den mist,
zoodat zij geheel op het compas af moes
ten gaan. Toch schijnen de moeieljjkhe-
den van de reis hen niet afgeschrikt te
hebben, daar zij voornemens waren Dins
dag op dezelfde wijze weder naar Stavo
ren te gaan.
Door den burgemeester is een verkla
ring van het gebeurde opgemaakt, voor
zien van de handteekeningen van het ze
vental en van liet grootzegel der stad Enk
huizen, dat eertijds in gebruik was.
Sedert 1740 is de reis van Stavoren
naar Enkhuizen over het ijs der Zuider
zee door niemand gemaakt.
Zaterdagavond hejeft de dronkenschap
op afgrijselijke manier een slachtoffer ge-
eischt. Zekere vrouw B., een weduwe,
die in Klarendal te Arnhem woont, is in
beschonken toestand tégen de brandende
kachel gevallen, tengevolge waarvan hare
kleederen in brand geraakten en zij vree-
selijke wonden bekwam.
Zoo erg was 't, dat de buren opmerk
zaam gemaakt werden door de lucht van
brandend vleesch
Zij werd naar het stedelijk ziekenhuis
overgebracht, waar de ongelukkige vrouw,
die niets van het gebeurde scheen te be
grijpen, is overleden.
Oude liefde roest niet
Ruim 50 jaren geleden was Klaas Groen,
te Oud-Beierland, verloofd met Dirkje Van
der Weijde van Simonshoven. Het huwe
lijk kwam niet tot stand beiden traden
met een ander in den echt. Kort geleden
werd Klaas weduwnaar cn Dirkje was reeds
weduwe. De kinderen van Klaas boden
hem huisvesting en verzorging, maar zoo
lang Klaas zijn eigen kost kon verdienen
zou hij nooit bij kinderen in huis gaan.
Hij dacht er anders over. Misschien wilde
Dirkje hem nog wel hebben. Hij trok er
ondanks den feilen winter op uit, met het
gevolg, dat ze nu in ondertrouw zijn op
genomen. Klaas is 71 en Dirkje 72 ja
ren oud.
Een lang en gelukkig leven zij het groene
paar toegewenscht
In een der Bredasche bladen komt
een advertentie voor, waarin het kosteloos
bewonen van twee nette kamers wordt
aangeboden aan een paar nette burger
lieden zonder kinderen. Liefhebbers moe
ten uitstekende informatiën hebben en hunne
betrekking en geloof opgeven.
Of het aantal groot zal zijn
Tot de spoorwegkroniek van dezen
winter behoort ook dat te Amsterdam nog
altijd een voor Haarlem bestemde kist
staat, welke den 27 December als „ijlgoed"
per Staatsspoor te Amsterdam arriveerde
en dien eigen dag ingeklaard werd. Eerst
den 8sten Jan. werd zij door de Staats- aan
de Hollandsche spoor overgedragen, maar
daarmede is men nog geen stap verder ge
komen, want niemand weet nu waar ze is.
Nieuwe manier om wilde ganzen te
vangen
Een ingezetene der gemeente Opster-
land bemerkte, dat een koppel wilde gan
zen dorst had. Hij vulde een kom met
jenever en plaatste deze op een afgelegen
land, terwijl hjj zich voor het oog der vo
gels wist te verbergen. Spoedig kwamen
ze aanvliegen en dronken van het vocht,
werden bedwelmd en het gelukte den man
een dozijn vogels te bemachtigen, die hjj
per stuk voor 50 cents verkocht.
Maandagnacht is te Amsterdam we
der een brutaal stuk uitgehaald. Te onge
veer 4 uren trok een op de straat liggend
en in het lantaarnlicht glinsterend voor
werp de aandacht van een op den O. Z.
Achterburgwal surveilleerenden politie
agent. Hij raapte het op en zag dat het
voorwerp een gouden horloge was. Door
de Molensteeg naar den Zeedjjk willende
gaan, vond hjj in die steeg niet ver van
elkander een paar gouden ringen in de
modder. De agent begaf zich met zijn vondst
naar het bureau aan de Oudebrug, waar
juist op dit zelfde oogenblik een brigadier
en een agent bericht kwamen brengen van
inbraak bij den goud- en zilverkashouder
Kolkmejjer, op den Zeedjjk 118 (niet ver
van de Molensteeg af). In hunne ronde
dit huis passeerende, was 't hun opgeval
len, dat het luik voor de uitstalkast af
gerukt er naast hing en een spiegelruit
geheel uitgesneden was.
Zij ontdekten al dadelijk dat hier inbraak
gepleegd was en wekten den bewoner, die
de verpletterende ervaring opdeed dat al
de bakken en doozen met goud, welke
voor de ramen gestaan hadden, verdwenen
waren.
Vermist worden 64 gouden ringen met
diamanten, 64 gouden damesringen, 35
heerenzegelringen, 40 ongewaarborgde rin
gen, 12 gouden dameshorloges en 20 cha
rivari's tot een gezamenlijke waarde van
f2000.
Bij een verder ingesteld onderzoek bleek,
dat de dieven de bakken en doozen, na
ze van hun inhoud ontdaan te hebben, had
den in stukken gebroken en deze naar rechts
en links over de straat hadden verspreid.
Dit was onder het wegvluchten gebeurd,
en derhalve zoo ruw geschied, dat verschil
lende van de gestolen voorwerpen ook op
de straatsteenen terecht kwamen. Eenige
uren later werden op den Zeedjjk nog suc-
eessieveljjk vier horloges gevonden.
Het spreekt van zelf dat onmiddellijk
na de ontdekking naar alle bureaux werd
geseind en de geheele stad door en vooral
in verdachte buurten een waakzaam oog
werd gehouden. Het eenige waartoe dat
geleid heeft, is tot het vermoeden, dat
deze brutale diefstal gepleegd is door drie
nog jonge lieden, waarvan een een bonten
muts droeg. Een zoodanig drietal is n. 1.
kort na of omstreeks de ontdekking opge
merkt onder een lantaarnpaal op de Gel-
dersche kade, onder verdachte bewegingen
voorwerpen beschouwende.
Het is vrjj zeker dat de diefstal gepleegd
is na twee uur. Tot op dit uur wordt nl.
de Zeedjjk bewaakt door 4 agenten, na
tweeën slechts door 2, welke te zamen loo
pen en de geheele lange straat onder hun
hoede hebben, zoodat dus, terwjjl zij aan
het eene einde van den straat zjjn, mis
dadigers, die op de hoogte zjjn, aan het
andere hun slag kunnen slaan.
Een weinig bekend feit is, dat
Koningin Elizabeth van Engeland aan de
eigenaars van drie Nederlandsche paling
schuiten het voorrecht verleende, om zon
der eenigen tol te betalen de haven van
Londen binnen te komen en vrjj van ee
nige onkosten te mogen liggen voor de
werf van Billingsgate sedert is aldaar ge
stadig paling uit Nederland aangevoerd.
De eenige voorwaarde, die aan dit voor
recht verbonden is, is dat er steeds drie
zulke schuiten op de Theems voor Bil
lingsgate moesten liggen. Indien er een
wegging eer er een andere was om de le
dige plaats in te nemen, zou het voor
recht verloren gaan en ongeld geheven
worden. Vandaar dat men van Londen
Bridge geregeld drie Nederlandsche pa
lingschuiten op den Theems kan zien liggen.
Door de administratie van de schut-
terjj in een provinciale hoofdstad, was een
schutter, wiens „tijd om" was, reeds her
haaldelijk aangezegd zijn wapens en klee
ding in te leveren. Hieraan was echter
nooit gevolg gegeven, zoodat na de derde
aanmaning een bode er op los trok, om
den schutter de moeite te besparen en het
goed zelf mee te nemen.
Alles kwam op zjjn vragen voor
den dag, de korte jas echter was door
moeder de vrouw in een jak herschapen
de glimmende knoopen waren door witte
beenen vervangen en de roode kraag en op
slagen waren mede verwijderd. Onze schut
terijbode werd door de vrouw des huizes,
die aan de waschtobbe stond, heel kalm
ontvangen, en zij toonde zich hoewel
noode bereid om van haar eigenaar
dig kleedingstuk afstand te doen.
De heeren Van Noordt, gezagvoerder,
en Huygens, scheepsbouwmeester, die, in
eenige Duitsche havens de middelen tot
jjsopruiming hebben nagegaan, zjjn terug
en zullen een rapport uitbrengen van hunne
bevinding aan de vereeniging die onlangs
de ontbonden vereeniging IJsploeg is opge
volgd. Uit hunne voorloopige mededeelin-
gen bleek, dat te Hamburg en Stettin de
jjsbrekers booten van groote kracht en
bewegelijkheid zeer voldoen. Voor de
toepassing thans op het Noordzeekanaal
schjjnen deze booten echter het bezwaar te
hebben, dat zij het zware ijs niet tevens
opruimen, wat op breede riviermonden ge-
makkeljjker gaat.
Muzikale Causerie.
IX.
Als vervolg op de voorgaande Causerie, be
ginnen we nu met het onderzoek der luchtbewe
ging, die ontstaat door meerdere gelijktijdig
klinkende tonen.
Om het wezen daarvan duidelijk te maken,
nemen wij weder als voorbeeld de golven, die
in een stilstaanden plas ontstaan als er een
steentje in geworpen wordt. Als dat geschiedt
ziet men golfjes zich uitbreiden van af de
plaats waar het steentje in het water komt
en zich daarom cirkelvormig uitbreidenWerpt
men nu twee steentjes op verschillende plaatsen
in het water, dan bestaan er ook twee mid
delpunten van beroering, waarom wederom
twee zich cirkelvormig uitbreidende golven
vormen, die op een gegeven oogenblik elkander
ontmoeten en kruisen. Dit ontmoeten verhin
dert evenwel niet, dat elk der cirkelvormige
bewegingen om haar middelpunt voortgaat met
zich voort te planten alsof er geen tweede
naast was.
Behalve zulk een tweede golf, die voortge
bracht wordt door het inwerpen van een tweede
steentje, kunnen er ook golven door andere
oorzaken ontstaan, b.v. door den wind of een
voorbijvarend schip en nu zal men zien, dat
de ringvormige beweging in het water door
het geworpen steentje zich over de tweede
golf even zoo goed voortplant als over het in
rust zijnde wateroppervlak.
In het algemeen zal men op elke water
vlakte van eenige uitgebreidheid zich verschil
lende golf-bewegingen zien kruisen. De zee
biedt hiervan bjjna een altijddurend voorbeeld
aan, vooral bij het bedaren van een bries, die
nog al flink heeft doorgestaan. De golven
komen in een bepaalde richting op het strand
of op den oever aan, worden teruggeworpen
enz., waardoor het oog dingen ziet gebeuren
in het zichtbare element, die ook het oor waar
neemt in de onzichtbare luchtzee.
In ons gehoor moet zich b.v. een dergeljjk ver-
schjjnsel voordoen bjj het] bezoek van een
danszaal. Daar heeft men de geluidgolven
voortgebracht door een aantal muziekinstru
menten, sprekende menschen, ritselende ja
ponnen, schuifelende voeten, klinkend glas
werk enz. Al deze klanken vormen golven
in de lucht, die tegen de wanden evenals te
gen den oever teruggekaatst worden, aan den
overkant nog eens enz., tot dat zjj langzamer
hand door verzwakking te niet gaan. Als men
nu nagaat, dat uit de monden der mannen en
ook uit de lagere muziekinstrumenten golven
ontstaan van 8 tot 12 voet lang, van de lippen
der vrouwen kortere ter lengte van 2 tot 4
voet en dat het ritselen der balkleedjes golfjes
veroorzaakt van geringer lengte en van de
meest onderscheidene bewegingen, dan is het
verwonderlijk hoe het menscheljjk gehoororgaan
zulk een verwarde beweging kan ontleden.
Hoe is het nu mogelijk dat al die golven elkan
der niet zoodanig storen, dat het gehoor ze
niet meer weet op te lossen het is duidelijk
dat op een bepaalden plaats in de lucht op
een gegeven oogenblik toch maar één graad
van dichtheid kan bestaan, dat verder de
luchtdeeltjes op dat oogenblik maar één be
paalde snelheid en in één richting kunnen
hebben.
Wat hierbjj nu plaats heeft, ziet het oog bij
ons voorbeeld der golven in het water. Als
over het wateroppervlak groofe golven komen
aanrollen en wij gooien ei een steen in, dan
vormen zich de golfjes hierdoor veroorzaakt,
over het door de groote golven gebogen op
pervlak. Waar dus een bergtop, zal ik het
maar noemen van een kleine golf toevallig
samenvalt met een bergtop der groote, ont
staat; dus een waterbeweging gelijk aan de
som der opheffingen valt een dal samen met
een dal, dan is de neerdrukking geljjk aan de
som der neerdrukkingen en een top met een
dal, dan wordt de tophoogte door de neder-
drukking in het dal verminderd. Als men de
tophoogten als positieve grootheden en de ne-
derdrukking in de dalen als negatieve be
schouwt, dan is de waterhoogte op een bepaalde
plaats en een zeker oogenblik gelijk aan de
algebraïsche som der genoemde grootheden. In
het algemeen heeft men nu als regelde ver
heffing van het water op een bepaald punt en
op een zeker oogenblik is gelijk aan de som der
opheffingen., die elk der golfsystemen op zichzelf
op dat punt en in dat oogenbtik zou hebben ver
oorzaakt.
Helmholtz noemt dit superpositie der gol
ven en bewjjst hiermede het samengestelde
verschijnsel, dat zich bjj de elkander kruisende
luchtgolven voordoet. Waar bij de lucht b.v.
twee bergen elkander tegelijkertijd ontmoeten
op dezelfde plaats, is hiervan een grootere dicht
heid het gevolgzoo zullen twee dalen een
grootere verdunning veroorzaken, terwijl de
richting uit die van de optredende luchtgolven
zal worden afgeleid.
Onze gehoorgang is maar zeer nauw en
toch bieden de verschillende luchtdrukkingen
en de richtingen der zich bewegende lucht
deeltjes daarin genoeg verschil aan, om de
aaamgestelde golf ten gevolge van ontzettend
snelle veranderingen in druk en beweging te
kunnen ontleden in hare composantea. «J>.