't Vliegend Blaadje.
KLEINE COURANT
VOOR HELDER NIEUWEDIEP EN TEXEL
No. 2202.
Zaterdag 24 Maart 1894.
22ete Jaargang.
Bureau: Zuidstraat
Telefoonn". 42.
Telefooiut 86.
Abonnement
p. 3 maanden binnen de gemeente 50 Ct., met Zondagsbl. 80 Ct.
id. franco per poet 75 idem f 1.12*
per poet
▼oor het Buitenland f 1.25,
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgever»BERKHOUT Co., te Helder.
BUTMUX SPOORSTRAAT m ZUIDSTRAAT.
AdvertentlOn
1 tot S regel.28 Cal
Elke regel nee ri
Onrote lettere worden neer plMUrttiaU Wekad.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGEN8 vóór 10 uur aan de Bareaui besorgd rijn
KALENDER DER WEEK.
Opkomst der Zon 5 u. 53 m.
Onderg. 6 n. 20 m.
MAART, (Lentemaand, 31 dagen).
Zondag 25 PascheD. - Maria Boodschap.
Maandag 26 2e Paaschdag.
Dinsdag 27
Woensdag 28 Laatste Kwartier.
Donderdag 29
Vqjdag 30
Zaterdag 31
Aan onze abonné's buiten de
gemeente wordt beleefd ver
zocht 't verschuldigde abonne
mentsgeld Vliegend Blaadje en Zondags
blad, le kwartaal 1894, te willen over
maken per Postwissel of in postzegels,
vóól* I April, zullende anders daar
over met 5 cents verhooging per post
worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 21/» Ct. beplakt
te worden.
KIEUWSTIJDINGEN,
HELDER, 23 Uaart 1894.
Ontbinding der Tweede Kamer.
Het Kon. beeluit waarbij de Tweede Kamer
wordt ontbonden, is opgenomen in de «Staats
courant* van 21 dezer, en luidt als volgt:
In naam van Hare Majesteit W i 1 h e 1 m i n a,
bij de gratie Gods, Koningin dor Nederlanden,
Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Wij Emma, Koningin-Weduwe, Regentes
van bet Koninkrijk.
Op do voordracht van den Raad van Mi
nisters van 19 Maart 1894;
Gezien artikel 73 der Grondwet;
Hebben besloten en besluiten
Artikel L
De Tweede Kamer der Sta ten-Generaal
wordt ontbonden met de dagteekening van het
tegenwoordig besluit.
Artikel 2.
De verkiezing der leden van eene nieuwe
Tweede Kamer zal plaats hebben op Dins
dag 10 April 1894; waar herstemming noodig
is zal deze plaats hebben op Dinsdag 24 April
daaraanvolgende.
Artikel 3.
De eerste samenkomst der Kamera van de
Staton-Generaal zal plaats hebben in veree-
nigde vergadering, op Woensdag 16 Mei 1894.
De Minister van Binnenlandscbe Zaken is
belast met de uitvoering van dit besluit, het
welk in het .Staatsblad* «al worden geplaatst
en waarvan afschrift zal worden gezonden aan
de beide Kamers der Staten-Generaal, aan
den Raad van State, aan de Departementen
van algemeen bestuur en aan de Algemeen e
Rekenkamer.
's-Gravenhage, den 20sten Maart 1894.
EMMA.
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
Tak van Poortvliet.
Uitgegeven den Twintigsten Maart 1894.
De Minitter van JustiHe,
Smidt.
De opkomst der leden was zeer groot en
mot doodsche stilte werd de toespraak aange
hoord. Bjj het publiek ia en buiten de Kamer
was groote belangstelling op te merken.
Een kaart van Den Helder.
Do verschoning van een nieuw plan van
onze zoo uitgebreide gemoente, pas aangekon
digd, mag een gelukkig feit genoemd worden.
Wat al veranderingen hebben in den loop van
vele jaren hier niet plaats gehad, en welke
niouwe stichtingen zjjn hier sedert gevestigd.
De plaats onzer inwoning is een zeer belang-
rjjke. Dit noordelyk punt van Holland aan
do vermaarde »reê van Texel" is met «\jn
fortenliniön en andere militaire uitmonsterin
gen bestemd voor de verdediging van »Laod
en Zee", een stad van groot gewicht. De
bevolking er van is ook belangryk vermeer
derd en de aanleg van nieuwo straton en
wyken is daarvan het gevolg geweest. Een
nienwe kaart daarom van onze zoozeer ge-
wyzigde gemoente was dus noodig. De uit
gave er vhn is bezorgd door do boekhande
laren Berkhout Co., naar de opnamo on
teekening van den hr. A. C. Senderman, bouw
kundige alhier. Voor zooverre wjj kunnen
nagaan, heelt deze aan de juistheid en volle
digheid de meest mogelijke zorg besteed;
waar zulks kon is do indeeling volgons kadas
trale gegevens geschied. Een detail-kaartje
van de gemeente met inbegrip van het Koe
gras, waarop ook zichtbaar is het Marsdiep
en een gedeelte van Texela kust, geeft aan
de kaart van Helder eene groote re waarde.
De uitgave er van voorziet in eene behoefte,
en het zal ongetwyfeld velen bevredigen voor
lagen prys (f 1.50) deze teekening zich eigen
te maken. De kaart is op zwaar plaatpapier
on in kleuren gedrukt en kan alzoo ook voor
oen sohoone wandversiering dienon.
Het Zeemans-College Goede Bedoe
ling," in 1876 alhier opgericht, zal worden
ontbonden. Ook deze stichting, weleer met
zooveel sympathie begroet, deelt mede in
de ongnnst der tijden, welke reeds lang
op het gebied der koop vaardg-vaart heerscht.
Aan 's Rgks-kleedermagazyn is Dins
dag de levering aanbesteed van
200 eenmans en 50 tweemans bedkrib
ben. Aannemer J. Kikkert, Helder, resp.
f 8.23 en f 12.38 per stuk.
Ook dit jaar zullen de wandelaars
en bezoekers van bet Badpaviljoen nog
geen gebruik kunnen maken van de tram.
Naar men ons mededeelt, beeft de conces
sionaris weder een jaar uitstel gevraagd.
Naar wjj vernemen, wordt wegens
de aanhaling van den invoer van spiritu
aliën zonder voldoening der plaatselijke
belasting op het gedistilleerd, verzet aan-
geteekend. Heeft dit verzet voor den be
keurde bet gewenschte gevolg, dan zalde
voorgespiegelde boete niet in de gemeen
tekas vloeien. Volgens de bestaande bepa
lingen, moet van den invoer van sterke
dranken binnen een geatelden termjjn aan
gifte worden gedaan. Die termijn was
nog niet verloopen, toen de gemeente
ambtenaren bjj den ingang van tHelder-
sche kanaal reeds tot bekeuring overgin
gen, en dus het feit van overtreding con
stateerden. 't Zal daarom niet vreemd zijn,
als de ingestelde bekeuring en de in uit
licht gestelde vervolging geen gevolg
hebben. Wellicht zal de rechterlijke macht
in deze uitspraak hebben te doen.
Tot Burgemeester van Schagen is bjj
kon. besl. benoemd, de heer S. Berman,
thans burgemeester van Kwad jjk, Middelie
en Warder.
Te Uitgeest is in een alleenstaand
schuurtje, in gebruik bjj zekeren J. Bak
ker, bjjgenaamd Jan Terraai, een aantal
voorwerpen opgespoord, afkomstig van de
talrjjke diefstallen, welke in den laatsten
tjjd aldaar en te Limmen gepleegd werden
Bjj een daarop gevolgde huiszoeking zjjn
nog een aantal gestolen voorwerpen in
beslag genomen. Genoemde persoon is naar
Alkmaar overgebracht.
De 19-jarige Mellema te Winschoten,
die den lsten Februari drie schoten uit een
revolver op zjjn vader loste en ten op
zichte van wiens geestvermogens reeds een
geneeskundig onderzoek werd ingesteld, is
uit de gevangenis ontslagen. Hg is ontoe
rekenbaar verklaard.
Een man te Amsterdam, die zich van
het leven wilde berooven, bedronk zich aan
jenever, kwam 's nachts thuis, maakte ka
baal zoodat zjjn vrouw uit huis liep en de
buren wakker werden, die den levenmaker
met emmers water kletsnat gooiden. De man,
van binnen en van bniten nat, ging toen
naar den zolder, knoopte twee lakens aan
elkander, kroop uit het venster, deed den
strop om den hals en bond het andere eind
der lakens aan de droogstokken. Daarna
sprong hjj bet raam uit, maar begon dade-
ljjk zich aan bet venster vastklemmend,
om hulp te schreeuwen. Een buurman suelde
naar bo ven, trok den nachteljjken ruraoer-
maker naar binnen en verloste hem uit
zjjn benauwde positie. Daarna kroop hg in
een boekje en viel, doodeljjk vermoeid door
de verschillende aandoeningen, in diepen
slaap.
Vrouw N. in de Schuitvlootstraat te
Middelburg, bereidde Zondagmorgen baar
man een verrassing in den vorm van een
drieling, alle levenslustige meisjes.
Te Hengelo houdt de volgende treurige
gebeurtenis op 't oogenblik de algerneeoe aan
dacht bezig. Van twee bjj elkaar slapende
kinderen van den koffiehnishoudor H. O. alhier,
verliet hot eene, een jongetje, Vrijdagmorgen
op don gewonen tjjd het bed om naar school
te gaan; het andere, een meisje van 7 jaar,
stond niet op, hetgeen echter niet werd opge
merkt. Toen het jongentje om 12 uur thuis
kwam, werd eerst de afwezigheid van het
meisje opgemerkt en bleek dit, toen menging
kijken, dood in bed te liggon. De wafgen'
waren ontvleescht, zoodat op enkele plantoon
het been te zien was, bloedsporen waron ech
ter niet opgemerkt, zoodat de bewering, als
zouden de ratten het vleesch er af geknaagd
hebben, onwaarscbynlyk moet genoemd worden,
te meer, omdat dit dan niet 's nachts, maar
's morgens vóór 12 uur geschied moest zyn,
daar anders het zoontje het toch bemerkt zou
hebben.
H. O. werd Zaterdag in verhoor genomon,
doch Dinsdag weder vrijgelaten. Zjjn vrouw,
een Duitsche, is de stiefmoeder Tan bet meisje;
men beweert dat zij het kind vaak erg mis
handeld heeftook zjj werd later in verhoor
genomen, doch er werden geene bowyaen ge
vonden dat zy schuld heeft aan don dood van
't kindzy moest dan ook weder op vrye voeten
gelaten worden. Vrouw O. heeft de openbare
meening teer tegen ticb; dit bewijst natuurlijk
niets, doch bet is een feit dat liet overleden
meisje vaak op ergerlijke manier door haar
mishandeld en verwaarloosd ia geworden.
Inmiddels moet thans het onderzoek van
den inhoud der maai» afgewacht worden.
Door de heeren Kóler en Maas, artsen, is
do lijkschouwing verricht, welko hot^bowjjs
schynt gegoven te hebben dat do dood niet
het gevolg is der ontvleeachingen aan do wan
gen: de inhond van de maag moet natuurlijk
nog onderzocht worden. Bjj het onderzoek
waren tegenwoordig de hb. Mrs. Ten Brug-
gencate, rechter-commisaaris, Jannink, griffier
en Modderman, off. van justitie, allen by de
rechtbank te Almelo.
«Pr. O. en Zw. Ct*
De oudste ingezetene' van Rotter
dam, de wed. J. J. Buquet, geboren Mar-
tinetta Tam, herdacht Dinsdag haar I01e
verjaardag. De krasse oude vrouw, die,
uitgenomen 't gehoor, dat haar eenigszins
begeeft, in het volle bezit van hare zin
tuigen is, zag zich omringd door hare
talrjjke kinderen, aangehuwde- en klein
kinderen tot in het vierde geslacht,
BÜ voorkeur verhaalt zjj van den tjjd
van keizer Napoleon in het begin dezer
eeuw, een tjjd, die door zjjne ingrijpende
gebeurtenissen den diepsten indruk op haar
maakte. Destjjds hield zjj in het weeshuis
verblgf.
Zjj woont thans in bjj eene harer klein
dochters aan de Van Duinstraat No. 11.
Brand in de kerk.
De namiddag-preek in de Herv. Kerk
te Haulerwgk werd Zondag op een on
aangename wjjze verstoord. Een jongen
opent plotseling de kerkdeuren en doet de
mededeeling, dat er boven in het gebouw
brand is. De predikant, ds. Cannegieter,
staakt zjjne rede en het volk, dat niet in
grooten getale aanwezig was, spoedt zich
deels naar buiten, deels naar boven, waar
na bljjkt, dat de vlam al aan het uitbre
ken is. Met behulp van eenige emmers
water was de brand spoedig gebluscht.
Yalsebe bankbiljetten.
Uit Steenbergen wordt gemeld:
Dezer dagen kregen twee reizigers twist
in het logement van den heer Chr. A. St.
alhier. De twist liep zoo hoog, dat een
der heeren met een biljartbal naar zjjnen
collega gooide; de bal kwam bjj ongelnk
in een spiegel terecht, waarop de loge
menthouder kwam aanloopen en schade
vergoeding vroeg.
Na laDg over en weer praten kwam men
overeen de Bchade op f 60 te berekenen
de logementhouder ontving een bankbiljet
van f 100 en gaf f 40 terug.
Des avonds, nadat de heeren reizigers
vertrokken waren, bleek den logement
houder dat het bankbiljet valsch was.
Over het uit Zaandam vermelde geval
van onwillekeurige vergiftiging schryft men
nader nog de volgende bijzonderheden
Toen Zaterdagavond de commensaal van den
uitdrager Melk thuis kwam, vond hjj het goheele
gezin, bestaande uit man, vrouw en 11 kindo
ren, ia een toestand van krankzinnigheid.
Allen waren stuiptrekkende met verwilderde
gelaatstrekken, terwjjl de pupillen der oogen
vergroot waren; een kroop over den vloer, een
ander had zich begeven naar hot bovenste ge
deelte van het vertrek, kortomallen leden
van het huisgezin kon men het aanzien, dat
er iets ernstigs voorgevallen was. Gelukkig
werd spoedig geneeskundige hulp door de dok
ters Van Royen en Rebel verleend anders
zooden de gevolgen allertreurigst geweest zjjn.
Uit het ingesteld onderzoek is naar wjj ver
nemen, geblekeD, dat genoemde uitdrager Vrjj-
dag op den openbaren weg te Zaandam een
zakje gevonden heeft, met kruiden gevuld. Hjj
on zjjne vrouw hebben dia kruiden aangezien
▼oor soepgroenten en ze Zaterdag jl, in hun
soep gekookt, met vleesch en gort.
Vermoedelijk bestonden die kruiden uit dolle
kervel. Een gedeelte van de soep, die nog niet
gebruikt was, is in beslag genomen en naar
Haarlem overgebracht De toestand van hei ge
zin was Zondag, dank zjj de verleende genees
kundige hulp, zeer bevredigendalleen de rader
en een zoon lagen nog met koorts te bed.
De papillen ïd de oogen vna laatstgenoemden
Dit is het eerste met petroleum ge
stookte stoomschip,dat den Oceaan overstik.
Een jong Belgisch officier, luitenant
Decamp, heeft draagbare rjjwielen uitge
vonden tweewielers, welke dichtgesla
gen en op den rug gedragen kunnen
worden.
Zoo zullen de rjjwielen vooral voor het
leger veel bruikbaarder worden.
Een geheimzinnige zaak.
Te Antwerpen stierf de vorige week onver
wacht een zekere A^ tot een der aanzienlijkste
familién aldaar beboorende. Er^ liepen spoedig
geruchten, dat de orerledene niet zjjn natuur
lijken dood zou gestorven zjjn, en het parket
gelastte de opgraving van het ljjk. Naar het
gerucht wil, zou er sprake zjjn van vergifti
ging van drie leden eener tolfdo familie in
1892, 1893 en nu onlangs, en zou een hoog
geplaatst ambtenaar daarvan verdacht wonion.
Hjj zou de misdaad gepleegd hebben om op
die wjjze iu het bezit te komen van erfenissen.
Bjj de lijkschouwing moot reeds dadeljjk
gebleken «jjo, dat de dood niet aan eene na
tuurlijke oorzaak is toe te schrijven. Het on
dersoek van de ingewanden is nu aan schei
kundigen toevertrouwd. Vrjjdag heeft de
justitie huiszoeking godaan bjj den zoon van A.
Een dergeljjk geval, mtt het vorengenoemde
waarschjjnlyk in verband staande, houdt te Gent
de gemoederen bezig. Een der grootste fabri
kanten van Gent, Jacqncs ven den K., kolo
nel bjj de schutterjj, «tierf een jaar galeden,
17 Maart 1893, plotseling te Antwerpen, waar
hjj bjj een bevriende familie logeerde. Mon
was over dezen ploteelingen dood wel verbaasd,
maar dacht toch nietterstond aan een misdaad.
Gaandeweg echter rezen zware verdenkingen
tegen een zeer bekend persoon te Antwerpen,
met dit gevolg, dat het parket te Gent een onder
zoek heeft ingesteld en het ljjk van den fabrikant
heeft laten opgraven.
De justitie heeft reden eene vergiftiging te
vermoeden. Men wacht nu den uitslag van bet
scheikundig onderzoek af.
Ingezonden.
waren nog veel grooter dan anders echter laat
het zioh aanzien, dat ook deze beiden geheel
sullen herstellen.
Een Hongaarsch blad verhaalt van
een vader, die, zonder het te weten, zjjn
eigen dochter tot vrouw genomen had.
De man, Felix Steiner geheeten, was 20
jaren geleden van zjjne vrouw gescheiden
en had zjjn eenig kind, een meisje, aan
eenige bloedverwanten toevertrouwd, die
het kind als hun eigen dochter opvoedden.
De vader verhuisde naar Amerika en men
hoorde van hem niets meer.
Toen het meisje ouder werd, behandel
den hare vermeende ouders haar slechtzjj
verliet hen en ging op zestien-jarigen
leeftgd met een familie naar New-York,
waar zjj spoedig een goede betrekking
kreeg in een Hongaarach gezin. Als dienst
bode kwam zjj dikwjjls inkoopen doen in
een winkel naast de woning van haren
meester. Zjj maakte als landgenoote een
praatje met den eigenaar Steiner, die in
het dienstmeisje der buren zjjne dochter
niet herkende, evenmin als deze op het
vermoeden kwam, dat zjj in nauwe fami
liebetrekking stond tot een man, wiens
naam zjj nooit gehoord had- (Haar eigen
naam had zij, zooals in Hongarjje veel
gebeurt, veranderd.) Ten laatste huwden zjj
en langen tjjd leefden zjj zeer gelukkig met
hun eenig kind, totdat het verlangen naar
het vaderland hen naar Europa terugdreef.
De dochter ging hare vermeende ouders
bezoeken, de vader wilde het verblgf zjj-
ner dochter nasporen. Toen kwam aa* het
licht dat zjjne tegenwoordige vrouw nie
mand andera was dan de dochter, die hg
zocht.
Een Engelsch schroefstoomschip,
Baku Standard", welks machines met
petroleum gestookt worden, heeft na een
reis naar Amerika heen en terug volbracht.
Geachte Etiactie!
Voor onderstaand* verzoekt steller
worden, mizr wiens brood
-i imB oen eert.
D« Tiirhny.MulKh.ppg .Triton'1 wil
l"ri zi> koort
-1891 gm diridad rit en U do. ven
d. Dim*. knwMlJk u Tennchteo, d.tijj
«wko-rauljwoo,
lening nog bovendien
ren.
tijdsomstandigheden, waarin
verkeert en waaronder zjj móór
moK° voor
wiT k"*" dwD
weg .Helders Belaag" met uit het oog to
verhezen en voor ts staan.
Helder, Maart 1»|.
VERITA8.
Ui venwdlng der
jDstwfarter TydiU.Ust,
jrwt-huug. kuil.sk I'otlk
f-iwtriaii
U'ioaiUlM
f. BoWnlaadifaliM I
■sflffeMwal».
r-K*sIsehsa»djfcBiMm
f-DabetomzlmVw*
P-MBrhSLMn.
MMn.1 70» 'sar.
W 7.1»
S At-r. 18,10'»nam.
87 Itr. lUO'Mua.
»0 17.1»
88 Mi', mor.
9 A|T.; 8.4 J '•■or.
88 Mit;
7.1»'«av.
T Apr.| 7.1»
p.mallrla SwlLapwa. .||lnt7 118.10
Nssr St. Msrfis, St Euitatius en Saba i
- 8fi Mrt.| 7.16 »a».
Ito dooden Jaardag.
Hjj was sinds lang ter rust gebracht,
In 't Woelen zifter jaren.
Hoe bitter w«d .ft dood bosehreid
Zjjn heengaan had ilechts smart bereid
Hjj schreef dit op Dinsdag 20 Maart 1894,
na in hoofdzaak de op dien dag gezamcntljjko
uitgekomen locale bladen, te hebben doorlezen.
Als goed Heldersch burger, boeit hom, na
tuurlijk uit den aard der zaak «het plaatsoljjk
nieuws" het meest
Het ontgaat derhalve zjjne aandacht niet,
dat uit den Haag gemeld wordt, dat hot plan
bestaat om het 40-jarig bestaan van bet Ko-
ninklyk Instituut voor de Marine, aldaar
in October a.8. feeetoljjk te vieren, door een
róunie vaa actieve en gepensionneerde Zee
officieren.
Steller dezes wil gaarne aannemen, dat do
residentie in de maand October, in het alge
meen genomen er aanlokkelijker uitziet dan
den Helder, maar voor hen die in hoofdzaak
aan die festiviteit deelnemen, kan het moeilijk
anders of den Helder (Willemsoord) moet bjj
een dergeljjke gelegenheid, levendige en ern
stige herinneringen te voorschjjn roepen. Immers
in dat en in die Gemeente gestiohte monu
mentale gebouw, werd de kiem gologd, voor
hun aller en voor vele ongetwjjfeld roemrijke
toekomst.
Steller bedoelt dan ook alleen bjj Heeren
actieve en gepensionneerdo Zee-officieren, den
Heider voor de feestviering aan te bevelen.
Iets andera is, en dat trof ook zjjn aandacht,
dat maandag te Amsterdam werd gehouden
de Jaarlïjksche Algemeene Vergadering van
Aandeelhouders in de Duinwater-Maats, van
den Helder en het Niouwediep.
Het dividend werd bepaald op fSO.— per
Waar steller in bet eorstbehandeld onder
werp, een herinnering aan en aanbeveling
voor don Helder beoogt, bedoelt hjj in dit wol
degeljjk een verplichting der Directie, om die
vorgadoring te houden in de plaats of gemeente,
welker Burgery de «iel is van hot aan de
aandeelhouders dier Maatschappjj uit to keeren
dividend.
Men zal hem tegenwerpen, dat in de statuten
een artikel is opgenomen, waarbjj bepaald is
de Vergaderingen te Amsterdam
En als rijn jaardag komen moest,
Dan sleep in aller harte,
Dezelfde weemoed van voorheen
Men blikte naar 't portret dan hoen
Eb voelde ep nieuw de smarte.
0, 'tww in huis dan weer zoo stil;
Er werd daa nauw gesproken.
Zjjn saam werd niet genoemd. O, neen!
Hen zuchtte en dacht aan hem alleen.
Dan waa weer 't hart gebroken.
Dee doodsn jaardag! Och, wat wee
Baart tclkons weer 'l herdenken.
Wiens goedig oog, wiens zachte stem,
Geen vreugd ou meer mig schenken.
Toch is 't, of twjjgvnd dat port rat
Dm dooien troost wil geven
En ons wijst, dat esa taak ons
Die werksaaheid en hut en kn
Eiscbt, voor bet verder leven
G. herinnert sich dat er vóór oen paar jaar
ernstig sprake is geweest van de verpachting
van hot Helderacbe kanaal al» rischwator. Hjj
vraagt, of daaraan door belanghebbenden niot
moor wordt gedacht. Ook beveelt hjj dezo
zaak als bron van inkomst voor do gemeente
Burgerlijke stand, gemeente Texel.
vaa 14 Maart 20 Maart.
ONDERTROUWD: Willem Smit en Trjjnt je
Zjjm. Willem List en Trjjnte Boon. CorneUs
van Hart est Antje Boon.
GETROUWDLosodert Roeperen Marretjo
^GEBORENCarl Clemens, zoon van Joban
Arooid Barborst en Harretje Gomes. Cornelis
Jobannis, zoon van Jan Witte en Neeltjo
Schraag. Hendrika, dochter van Cornolis Bruin
er Cornelia Sasttfort. Joban nee, «oon van
Cornslia Witte en Theodora Spreeuw. Johanna
Hendrika, dochter van Johannee de Waard en
Anna Maria Molenaar.
OVERLEDENCornelis Johannee Witto,
6 dagea, zoon van Jan^ Witte en Neeltjo
Imro# JPfjft.
Jl)
De Hoch meister toren stond op een steilen
henvel aan het begin van een met bosch be
groeid dal. Het was een sterk, vierhoekig uit
ruwe ateonon opgetrokken bouwwerk, het civer-
bljjfscl van een kasteel, hetwelk daar in de
14o eeuw door de Duitsche Orde was gesticht,
om Pommeren, dat zo in 1810 op do Polen
veroverd had, te beschermen. Niettegenstaande
dit alles moest het in 1466 weer aan de Polen
overgegeven worden. De burcht stond toen on-
middclljjk aan de grenzen, en niemand wist
goed of hjj eigenlijk wel op Pommersch grond
gebied stond.
Het dak en de vloer van eenige verdiepin
gen waren ingevallen en op den bodem neer
gestort, de kleine venster» en schietgaten kwa
men KUe voor als de oogholten van eon sche
del, die op de woeste omgeving naar benedon
Else liep op de kleine boerderjj, die daar
zoo afgezonderd lBg, toe. Toen zjj tot op 10
schreden van het woonhuis gekomen was, word
er een denr snel dicht goslagon, als had iemand
haar bemerkt, die niets met haar scheen te
doen to willen hebben. Eerst lotte zo daar
niet op, maar later schoot 't haar toch to binnoD.
Eenige minuten verliepen, alvorens haar
kloppen gevolg had. Een wrevelige stem riep
haar toe binnen te komen.
Zjj stiet de deur open en zag in een kleine
half duistere ruimte een beenige, krachtig ge
bouwde vrouw tegenover zich, die baar met
achterdochtige en onvriendeljjke blikken van
het hoofd tot de voeten opnam.
.Mijn God, het meisje van Krnssof," riep
de vrouw uit, toen ze Else herkende. »De
juffrouw van de boerderjj! Wat wilt ge, wat
zoekt go hier op dit uur?"
»Ik moet Wallox spreken, ia hjj thuis,
sprak het meisje, zonder eenige aandacht te
slaan op het misnoegen, dat haar bezoek bjj
de vrouw scheen op t© wekken.
«Wallux? Mjjn broer?" antwoorddo de
vrouw. «Wanneer go om hem te spreken dion
langen weg hebt afgelegd, zult ge teleurge
steld zyn, want bjj is niet thuis. Gjj kunt mjj
echter wel meedeelen, wat ge hem te zeggen
hadt, is het dan noodig, zoo kan bjj morgen
bjj n thuis komen."
iDat helpt mjj niets, Hanne, ik moet hom
sproken, is hjj niet hier, dan weot ik wel,
waar ik hem kan vinden."
Hanne keek het meisje besluiteloos aan. Zy
scheen bet niet met zicbzelve eens te sjjn, of
zo Else zou laten gaan of terughouden. Sohio-
ljjk greep ze toen Else's arm en bezwoer haar,
dat het heden onmogeljjk was, haar broeder
te spreken.
Else had intusschen om zich boon gezien.
Aan de deur hing een jas, die hare blikken
tot zich trok. Het was haar als had zo dat
kleedingstuk moer gezien, maar haar gedach
ten waren te voel met andere zaken bezig,
dan dat ze zich do moeite gaf, zich op dit
punt nader te overtuigen.
■Gjj hebt van mjj niets te vreezon, Hanne,"
sprak het meisje, terwjjl zjj haar arm trachtte
los te maken. .De beambten der belasting
behooren niet tot mjjoe vrienden. Wees dus
op uw gemsdc en laat mij gaan."
Daarop maakte zjj zich los, liep de hut uit
en op den onden toren aan.
Henna trad naar de denr en zag de ver
trekkende met daistere blikken na, tot ze
«chter een der hoeken van den bouwval ver
dwenen was.
De aan wjj zingen van Doodshoofd waren zeer
uitvoerig en nauwkeurig geweest. Gemakkeljjk
vond Else dus den ingang van den ouden
toren. Hjj lag eenige voeten boven den bega-
nen grond. Met behnlp van eenige stoenen,
die den dienst van treden eener ladder deden,
gelukte 'thaar in den toren te komen.
Zjj bevond zich in een groote zaal, waarin
overal geweldige eteenbrokken lagen, waar-
tnsschen kreupelhout en breamranken welig
waren opgeschoten. Aan het achterste gedeelte
de vloer ingestort en vertoonde zich een
onderaardse!» gewelf. Else waagde zich al tas
tende tot dicht bjj den gapenden afgrond. Het
was inmiddels zoo donker geworden, dat se
nanweljjks zien kon, waar ze den voel neer
zette.
Aan den rand van het gewelf gekomen,
knielde zo neder en riep herhaaldeljjk don
naam van Wallux. D&arna loistsrde zjj mot
ingehouden adem. De echo stierf weg in het
gewelf, maar een antwoord vernam zjj niet.
Nog driemaal herhaalde ze haar geroep.
Toen hoorde zjj in de diepte een geraas als
van nederstortende balken, daarna, als kwam
er iemand aanloopen en ten laatste bemerkte
zjj onder zioh in de diepte een bjj na onzicht
bare gestalte, die tot haar opzag.
■Wie daar?" riep de onderaardsche stem
met argwaan.
•Ik bon het, Else Krussof. Zjjt gjj
Wallox r
■Ja, ik bea bet."
Weer hoorde zjj loopen, alsof de man zich
verwjjderdo. Lang bleef se echter niet in het
onzekere. Een ladder werd tegen het afge
brokkelde muurwerk van het gewelf gezet en
spoedig daarna vertoond* zich het gelaat van
Wallnx boven den grond.
•Wat moet gjj hier?" vroeg hjj, zonder
eenige verwondering over de verschjjning van
het meisjo op deze plaats en op znlk een on
gewoon nor te laten bljjkon.
«Gusfaaf Horen is hier bjj n, ik moet hem
9Q en spreken," sprak zo snel.
■Hó?" zei hjj, als had hjj geen woordver-
zan.
■Houd mjj niet nutteloos op, Wallux, de
soldaten zjjn hem op 't spoor, ik moet hem
spreken."
Wallux aarzelde nog eenige minuten, toen
zeide bjj langzaam.Nu kom dan, maar denk
er om, eon der sporten is gebroken 1"
Hjj daalde weer af, hield daarna de ladder
▼ast, terwjjl zij hem volgde.
Pikdonker was het in bet gewelf. Een voch
tige kille luchtstroom kwam haar tegemoet.
Wallox geleide het meisje langzaam aan den
arm tossoben puinhoopenen gevallen stoenen
tot in hot diepste deel van het gewolf. Daarna
kropen ze door een in den muur aangebracht
luik, dat tot nu toe hot licht bolet bad binnen
te dringen, hetwelk hen nu door eene deur
opening tegenstraalde. Zjj waren thans in een
vertrok gokomeo, dat eonigo honderden jaron
geloden zeker de bezetting van dit slot tot
keuken gediend had. Het water hing in drop
pels aan de booggewelven en ook langs don
wand liep het vocht naar bonedon, ondanks
het groote turfvuur, dat in den boowvalligen
haard brandde. Daarvoor stond een toestel om
drank te stoken, waarmee zich twee woeste
kerels bezig hielden.
Evenals allo grensbewoners, was ook Else
uiet onbekend met den smokkelhandel in bran-
dewjjn naar Pommeren. In hare jonge jaren
had se zelfs dikwjjls met gespannen aandacht
naar de verachrikkoljjke geschiedenissen ge
luisterd, welke handelden over de gevaren aan
dit bedrijf verbondon, over bloedige gevechten,
welke de smokkelaars zoowel toen als vroeger
met de tolbeambten, gendarmen en grenssol
daten gevoerd hadden en over de avonturen,
raan het in het leven der smokkdaara
nooit ontbrak.
Gedurende den zevenjarigen oorlog was de
amokkelarjj het grootst. De verdiensten dor
Pommersche en Pruisische boeren door land
bouw on veeteelt waren door den oorlog to
taal niets; groote uitgestrektheden land lagen
braak en woest, omdat het daartoe bonoodigde
kapitaal niet aanwezig was. Om toch te kun
nen leven logde mon sich toe op de amokke
larjj, welke men te lichter en voordeeliger
kon uitoefenen, daar do grens-politie in de
laatste jaren zeer verwaarloosd was geworden.
In eenige dorpen werd de onwettige handel
zoo openljjk gedreven, dat men er nsmweljjks
eón buis aantrof, waar geen toestel om bran-
dewjjn te maken werd gevonden.
Do ondornemendsto smokkelaars vereonig-
don zich tot bonden en bereidden den brande-
wjjn deels op afgelegen plaatsen diep in het
woud, deels op andere daartoe geschikte plek
ken, waar de bereiding op grootore schaal
kon plaats hebben, zooals bjjv. in do onder
aardsche gewelven van den bouwval van den
Hochmeistertoren.
Zoowel van de bevolkiog der dorpen als
van die der landstadjes ondervonden de srnok-
gerde iemand bnn onderdak of een schuilplaat*,
de grenswachter» bea op de hielen
nuea. Gedzraaóe dea laagdongea oorlog met
sjjo BMleep waren wM en orde wel wat op
n n*hl «md" f"»"*1 V"»
OMioo. El» nat, 4. nukblun,
OT»r het «iRenee. bon bt*!r\jf ntkemng
ecUtra oefijjke ea onacbnliJige lieden waren,
ito kon .5 Wdt een onbeetemde eroee oi«
onderdnikken, loen t(j in dit ondenudech.
ffowclf rondzag en do mannen bekeek, wier
uiterlijk nu juitt niet teer «"rhikl wo .er-
•~UW«| te wekkee. Ook eermlde de gedachte,
deee pleeti de geralec. I. blook-
•at. welk. qj GtW-l toedroeg, hur mrt
rlaar da mannen
nokksbars naar hem te vragen.
Echt vrooweijjkl - pooie
M zonder talmen ml den weg geruim 1 en nu
schrikte ze voor een kleurigheid terug.
Wallux had intosmhen den lantaarn aan
gestoken, tikte haar op den schouderen wenkte
haar zwjjgend hem te volgen.
Hö brecht bitw in
nog Tochtig» en 8rf.gw.kk.oder w»ta
d. ooderutdKhe rm»*,
er moest over balken on steen
-«>k. hen eoore
den^eTdrrfgd» .-«rLf,'
eindeüik ut een ipE« dettr kwenen, dto to—
,£g W grrfkoher ecb»o g""«-
(Wortl nmlfi-j
