't Vliegend Blaadje.
KLEINE COURANT
VOOR HELDER NIEUWEDIEP EN TEXEL.
Ho. 2247.
Woensdag 29 Augustus 1894.
22ste Jaargang.
Bureau: Zuidstraat.
Telefoona", 68.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoonn. 51.
Abonnement
p. 3 maanden binnen de gemeente 50 Ct., met Zondagsbl. 80 Ct.
id. franco per poet 75 idem f 1.3 2'
id. voor het Buitenland f 1.25, idem f 2.00
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgeven: BERKHOUT Co., te Helder.
Buraaux SPOORSTRAAT «l ZUID8TRAAT.
Advortentlön
van 1 tot 5 regels25 Cent.
Elke regel meer5
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureau* bezorgd zijn.
Het Handelsblad van Zondag 11.
heeft onder zjjn ingezonden 9tukken«Een
D r o o m." Hieraan geven we gaarne een
plaats, omdat 't stuk strekken kan om
ook onze gedachten over het toekomstig
feit op te wekken en daarvan zooveel uiting
geven, dat bet daardoor misschien mogelijk
worde, het grootsch droombeeld van X. op
12 September a.s. te verwezenlijken.
EEN DBOOM.
Ik sliep en ik droomde. In dien droom
was ik te Nieuwediep. Daar zag ik op de
reê heel een scheepsmacht bjjeen.
Hoog stak het machtig tuig onzer fregatten
«Atjeh'* en »De Ruyter" ten hemel. Van
kleiner afmeting doch niet minder sierljjk
toonde zich dat der «Sommelsdgk". Bg
hen lag een zes of zevental ramschepen
en monitors van ouder of jonger construc
tie. Een vloot van kanonneer- en torpedo
booten van grooter en kleiner model was
met deze grootere schepen vereenigd en
van heel deez' scheepsmacht viel mijn oog
het meest op het groote, mooie schip, door
de jeugdige Koningin in October '92 te
water gelaten, het schip pronkende met den
heerljjken naam van ons koningskind.
En terwgl ik van dit schouwspel genoot,
en de vlaggen zag wapperen van die als
tot een feest getooide schepen, hoorde ik
een koninkljjk saluut donderen over het
water en stoomde de «Valk" de haven nit,
de «Valk" zonder vlaggentooi maar met de
koninkljjke vlag en den drjjvenden konink
lijken standaard daarboven in top.
Daar stoomden onze Koninginnen lang
zaam voorbjj onze schepen, begroet niet
alleen door kanongebulder, doch ook door
het, ja voorgeschreven, maar ook zonder
dat het was voorgeschreven, door het uit
het hart gewelde gejuich der equipages.
Daar viel, nadat de tocht langs de sche
pen was afgeloopen, het anker der Valk"
en op een sein lichtten al die schepen het
hunne en stoomde, door de »Wilhelmina"
voorafgegaan, heel die vloot het koninkljjk
jacht voorbjj.
Niet alleen echter was het die macht van
oorlogsbodems, die in een lange linie voor de
Koninginnen de revue passeerde.
Heel Nederland had gehoord van de
belangstelling, den 12en September der
marine betoond, heel Nederland wist dat
op dien dag een scheepsmacht op de reê
van Texel zou zjjn vereenigd, zoo groot als
er in geen jaren in ons land verzameld was
geweest.
Een scheepsmacht klein in vergeljjking
met de vloten, die in De Ruyters dagen
op de reê van Texel lagen om met Enge
land den strijd te voeren over de vrjjheid
der zee, maar groot genoeg om een ieder
een duideljjk denkbeeld te geven van de
macht door ons bgeen te brengen, waar het
er op aankomt om de vrjjheid van het dier
baar vaderland te handhaven.
En wetende van de belangstelling, door
onze Koninginnen onze marine betoond,
prjjs er op stellende met hen een uiting
te geven aan die belangstelling, hadden tal
van Kamerleden en hooge regeeringsambte-
naren, vele onzer reeders en kooplieden,
heel wat eigenaars van jachten en leden
van zeilvereenigingen, hadden allen, die
onzen Koninginnen liefde toedragen en wier
hart klopt voor de kracht en den bloei
onzer marine, zooveel zjj konden, zich aan
het Nienwediep vereenigd om van deze revue
over-, van dit vorstelgk bezoek aan de vloot
getuigen te zjjn.
En dus toen de linie der oorlogsschepen
de »Valk" was voorbjjgestoomd, was het
nog niet uit.
Daar sloten zich achter hen aan de
Prins Hendrik", van de maatschappjj
«Nederland", de >Lawoe" van de»Rotter-
damsche Lloyd", een der stoomers van de
maatschappij Zeeland", een ander van de
Nederlandsche Amerikaansche ljjn en weet
ik wat vaartuigen al niet meer, alle meer
dan vol mannen en vrouwen uit alle oorden
des lands toegestroomd, gasten uit Amster
dam, Rotterdam of Zeeland, buitenom mede-
gekomen en anderen die zich 's morgens aan
net Nieuwediep hadden ingescheept.
Die schepen, zjj getuigden van den on-
breekbaren band van oorlogs- en van han
delsvloot die bezoekers, zjj spraken van
de wellicht sluimerende doch juist door zulk
een bezoek weder tot nieuw leven opge
wekte belangstelling van Neerlands volk in
Neerlands vloot.
Die vereeniging van oorlogsschepen en
van handelsstoomers, van onze zeemacht
met allen, die van heinde en verre waren
opgedaagd om op Texels reê met die marine
saam te zjjn onder het oog onzer Konin
ginnen, en daar met onze vloot de vorstin
nen toe te juichendie vereeniging wees
op het één zjjn van ons volk met zjjn zee
macht, die onder Trompen en De Ruyters
het vaderland heeft verdedigd en beveiligd
en die zoo noodig, steunende op en kracht
puttende uit heel het volk, zjj 'tdan ook
op minder grootsche wijze, doch, naarwjj
vertrouwen, met het zelfde goed gevolg,
dit weder zal doen.
Terwgl in mgn droom fregatten, ram
schepen en transatlantische stoomers, kan-
nonneer- en torpedobooten in een eigen
aardige dwarreling met boeiers en jachten
voor mgn oog voorbjj gingen, werd ik
wakker.
Al wakende bleven mjj de beelden bjj,
die in den droom mgn geest hadden bezig
gehouden.
Ik schreef ze op, in de hoop dat de droom
moge worden bewaarheid en dat op den
twaalfden September, onze groote stoom
vaartmaatschappijen zich op Texels reede
zullen doen vertegenwoordigen door het
zenden van een hunner booten. Stellen zg
een hunner stoomers beschikbaar dan ben
ik overtuigd dat zoo dit voor een matigen
prjjs gedaan kan worden, tal van belang
stellenden getuigen willen zjjn en zullen
zjjn van het merkwaardig schouwspel dat
Neerlands Koninginnen voor het eerst eene
revue houden over hare, over onze vloot.
X.
NIEUWSTIJDINGEN.
HELDER, 28 Aug. 1894.
Vergadering van den Raad der gemeente
Helder op heden Dinsdagavond, des avonds
ten zeven nur. De volgende onderwerpen
znllen ter behandeling komen1. Bcëedigiog
benoemde Raadsleden. 2. Vaststelling rekening
en verantwoording 1893. 3. Benoeming en
ontslag onderwijzers. 4. Voorstel prijsvermin
dering compost. 5. Adres bestaar Marine-Clab.
6. Wjjziging Algemeene politie-verordening.
8. Mededeeling ingekomen stukken.
Op as. Vrijdag, des namiddags te
l1/* «renzal de Tentoonstelling van
Landbouw en Floralia alhier feesteljjk ge
opend worden. De inzendingen worden
tegen morgen ingewacht.
De uitgave van den Feestwjjzer heeft
heden plaats. De prjjs is laag gesteld,
zoodat ieder zich dezen gids bjj de te hou
den feestelijkheden kan aanschaffen.
Nog is te wachten de uitgave van een
catalogus, waarin de inzending wordt ver
meld van de verschillende producten ter
landbouwtentoonstelling en van de paarden,
de honden en het pluimgedierte. Dit boekje
zal een geschikte wegwijzer zjjn bij de
bezichtiging van dat deel der tentoon
stelling.
De harddravergen zullen Vrgdag en Za
terdag, telkens des namiddags ia 2'/; uren
aanvangen, laatstgenoemden dag uitsluitend
voor paarden uit deze gemeente.
Schipper H. Schol, alhier binnen
met den lood.kotter No. 4, rapporteert, dat
zjjn vaartuig bij het loodsen overgeven,
door het Eng. stoomschip >Viviziene" aan
de achtersteven is aangevaren, en daardoor
belangrjjke schade bekwam.
- Te Amsterdam is jl. Zateidag voor
de hoofdacte geslaagd de heer IJ. de Wendt,
onderwjjzer alhier.
De moord te Schagen.
Aan het »N. v. d. D." werd omtrent de
moordenaars nog het volgende gem> 11
.Boes was de eerste die de portretten der
vermoorde vrouwen kochtterwijl hjj aan zjjn
patroon de portretten latende zien, tot dezen
gezegd heeft, dat bet hem zoo begrootte (leed
deed), dat Anna (Bejjers) zoo ongelukkig aan
haar einde gekomen was, en dat hjj een
ljjstje om haar portret zou maken. Zoo ook
zeide hjj, met andere jongens over den moord
sprekende, mot (nu gebleken geveinsde) ver
ontwaardiging, den moordenaar als hjj hem
had, wel io riemen te kunnen anjjden, enz.
Het schijnt, dat hjj voor Anna Bejjers
eenige genegenheid had opgevat; hjj had baar
met St. Nicolaas, het vorige jaar, een door
hem zelf gemaakte naaidoos (hjj is meubel
maker), als St. Nicolaas-cadean gegeveD. Meer
nit vrees want, naar zjj wel eens had ver
klaard, hield zjj niet van hem en was zjj bang
voor hem had zjj hem wederkeerig een
cadeautje gegeven, en, naar beweerd wordt,
ook wel eens eenig geld, om hem maar te
vriend te houden.
Zijne moeder (vrouw Boes) was Zondag in
de kerk onder het gehoor van ds. Van Klojjve,
waar dien morgen het H. Avondmaal werd
gehouden. Toen de predikant de vreeseljjke
gebeurtenissen der laat «te dagen in deze ge
meente in zjjne rede aanvoerde, trok het de
aandacht der aanwezigen, dat vronw Boes hevig
was aangedaan, zonder dat men toen daarbij
eenig kwaad vermoedde. Koelbloedig liet zjj
de bezoekers van haar koffiehuis, Zondagmor
gen, den eersten dag na den moord, over do
schutting, welke haar achterplaats van die
van de wed. Bute scheidt, kjjken naar het
ljjk van de wednwe, dat toen nog, v<S«5c de
komst der justitie, te 13 uur uit Alkmaar, ia
zittende houding in den stoel van bare ach
terplaats zichtbaar was, en verklaarde later
een goeden dag daaraan te hebben gebad.
Hoewel, zooals men nu vindt, eenigszins wei
felend, teekendo zjj toch ook op de ljjst, welke
haar werd aangeboden, ter verkrjjging van
de gelden voor de nit to loven premie voor het
ontdekken van de moordenaars.
De correspondent van het «Handelsblad"
heeft een bezoek gebracht aan den heer G.
van der Mejj, die met den heer J. Smit ge
tuige was van den zelfmoord van vronw Boes.
Hij deelt daaromtrent het volgende mede;
Op de vraag van den heer V. d. M. of
Alot schuldig zou zjjn aan den moord, zeide
vronw B.«Neen, mannen, Alot heeft geen
schuld. Klaas heeft alles alleen gedaan. Ik
zelf heb het bloed nit zjjn kleeren gewrongen."
Toen de heer v. d. M. opmerkte dat zjj ar
dan toch van wist, zeide de vronw: »Ik kon
toch mjjn eigen zoon niet verraden."
De heer Smit opperde daarrp de meening,
dat de politie voor en achter het huis wel
zon zjjn om een oogje op haar te honden.
•Zon je dat meeneD," was het antwoord,
»nu, dan wordt het mjjn tjjd."
Daarop liep ze naar achteren, kwam terug
en sneed zich in tegenwoordigheid van do
twee bezoekers, baar echtgenoot en drie kin
deren, met een scheermes den hals af.
Zoowel moeder als zoon waren niet erg
gezien. Als leerling heeft Klaas zjjn ondcr-
wjjzers veel last berokkend. Bjj de minste be
straffing vervoegde de moeder zich met veel
ophef aan de school en was dan in haar
woordenkeus alles behalve kiesch. Ook van
de gymnastieklessen en do lessen aan de
school voor Handenarbeid werd hjj wegenB
wangedrag vorwjjderd. Zjjn baas, de heer Bier
enbroodspot, meubelmaker, getuigt, dat hjj
oen hoogst onverschillig persoon was.
Vrouw Boes had met al de omwoneuden
doorloopend twist. Wegens haar heftig ka
rakter was zjj algemeen gevreesd en ten op
zichte van haar kinderen, kon zjj niet de ge
ringste beschuldiging dolden. Deze waren dan
ook in hnis en in de nabjjheid oppermachtig.
Vrjjdag heeft de justitie weder verscheidene
personen gehoord, voornameljjk in zake den
door vronw Boes gepleegden zelfmoord. Alge
meen heeft men hier innig medeljjden met
Anthonie Boes, don man en vader, die in
deze gemeente gedurende 38 jaar het barbiers
vak heeft uitgeoefend, en die door ieder, die
hem kende, steeds geacht werd. Men is dan
ook algemeen van meening, dat alles wat do
misdaad betreft, of daarmede in betrekking
staat, buiUn zjjn wetsn is geschiod.
Aan de «Schager Courant" wordt van ge
loofwaardige (niet van officieels) zjjde gemeld,
dat Klaas Boes, van uit de gevangenis, door
tusschenkom8t der justitie natuurlijk, een brief
geschreven heeft aan zjjn ouders, wolke brief
gisteren door den vader werd ontvaDgen, en
in wolk schrjjven Klaas betoogt, dat hjj. Klaas,
bjj den moord alleen aan den dader den weg
bad gewezen, doch dat hjjzelf niet had gemoord.
Wjj kannen bovenstaande mededeelingon,
welke men zon kunnen noemen »de ontkooo-
piog" eindigen met het bericht, dat gelnkkig
een der beschnldigden in zake den dnbbelen
moord niet zoo elocht ia en was als hij werd
afgeschilderd. De 29jarige Simon Alot is Za
terdagavond met den laataton trein te Schagen
teruggekeerd.
Na eene volledige bekentenis van Klaas
Boes, waaruit is gebleken, dat moeder en zoon
gemeenschappelijk hot gruwelstuk hebben ge
pleegd, heeft de jnstitio te Alkmaar Alot ter
stond onts'a^en.
Beschuldigde Boes moet in 't bjjzjjn der
rechters Alot vergiifenis hebben gevraagd voor
de snoode aantjjging, tegen hem ingebracht.
Ook moet-Klaas Boes hebben verklaard, dat
hjj de inbraak ten huize van den heer mr.
AsBer heeft gepleegd.
- Zaterdag 11. vertrokken H.H. M.M.
de Koninginnen uit Zeeland, uitgeleide
gedaan door een geestdriftvolle bevolking.
Langs Breda, Tilburg en andere plaatsen,
waar de extratrein passeerde, stonden dui
zenden menschen geschaard, die HH. H.M.
hartelijk toejuichten. Te 1 nar arriveerden
H.H. M.M. te Soest.
Cholera.
Hier en daar in ons land komen nog
steeds gevallen voor met doodeljjken afloop.
Het aantal aangetasten te Amster
dam bedroeg tot heden 40.
Het vermogen, dat de heer Joël
Oppenheim 8z., aan het iDstitunt voor
doofstommen te Groningen heeft vermaakt,
onder last van vruchtgebruik, bedraagt
f 400,000.
Te Breda had Donderdag-ochtend
een zonderlinge huwelijksvoltrekking plaats.
Het paar, dat moeilijk aan getuigen had
kunnen komen, moest het met een viertal
dilettant-getuigen stellen. Dezen op klom
pen, met een fantasiepak aan en detradi-
tioneele kachelpijp °Pt reden op een boeren
kar naar 't Stadhuis, terwgl 't paar te voet
ging. 't Behoeft geen betoog, dat honderden
zich om de »vigelante" verdrongen, toen
het paar tusschen de getuigen plaatsnam
op de boerenkar, die inmiddels in 't groen
was gestoken. Eu zoo ging het op een
drafje naar de kathedrale kerk.
Daar echter was de geestelgkheid, be-
grgpelgkerwgze, op zoo'n oploop van volk
niet gesteld, zoodat de huwelijksvoltrekking
eerst plaats had nadat het publiek zich uit
de kerk verwjjderd had en de kar van het
Kerkplein was vertrokken.
Te Vlissingen is Vrijdag gearresteerd
een zakkenroller, die juist bezig was bjj een
dame zgn geluk te beproeven. Het bleek een
Franschman te zgn.
Gedurende de feestdagen zgn te Middel
burg 8 gouden horloges, benevens verschil
lende andere voorwerpen van waarde gerold.
Aan B. en W. van Amsterdam, is
door een paar sociaal-democraten vergun
ning gevraagd tot het houden van eenen
optocht van werkloozen op 31 Aug., van
het Paleis van Volksvlgt tot aan het Rijks
museum, om te toonen, hoe groot reeds de
werkloosheid is in den gunstigsten tjjd van
het jaar.
In De Punt (Gron is een logement
houdster weer dupe geworden van een op
lichter. Het netgekleed heerfje kne
veltje, gestreept broekje, grjjs Sequahhoedje
hg heeft een litteeken op den wang hiDg
er den gebraden haan uit, leende van den
knecht en den zoon des huizes geld, en
verdween met de Noorderzon.
Een diefstal in twee bedrijven.
Drie dieven stonden Vrgdag terecht
voor het hof van Assises te Parijs, be
schuldigd van diefstal op anarchistischen
grondslag. Het waren de beeren Lamarine,
Bascourt en Faneon, drie groote deugnieten,
steeds in rapport met de anarchisten te
Londen. Als een staaltje der onbeschaamd
heid, waarmede deze heeren handelden,
deelen wjj het volgende uit bun proces
mede;
Een oude rentenier van 83 jaar woonde
met een dienstbode van 68 jaar in een
goedbemuurd huis te St. Ooen bg Parijs.
In den nacht van 2 op 3 Nov. 1893, om
streeks middernacht, werden deze oude
lieden plotseling gewekt. Dieven drongen
de woning en hunne kamers binnen. Het
waren de beschuldigden. Faneon dreigde
met een dolk de dienstmaagd en
beval haar doodstil te zija. Daarop ging
hjj in de andere kamer, doorzocht de zak
ken van de kleedingstukken, die voor het
bed van den heer Delaruelle, den rente
nier, lagende onde man die alles zag en
hoorde, was half dood van schrik. De dief
ledigde eerst de portemonnaie, die 80 francs
inhield en nam vervolgens den sleutel van
de brandkast. Toen het hem niet gelukte
deze laatste te openen, dwong hij den
ouden heer, uit zijn bed te komen en hem
te wijzen, hoe het slot in mekaar zat.
De beide medeplichtigen van den dief
lichtten de operatie bg en hielden een re
volver op deu angstigen grijsaard gericht.
Na twee uur gingen de boosdoeners heen,
namen al het gereede geld, ongever 15000
francs, horloges, zilverwerk enz. mede
en zeiden bjj hun vertrek tot den bestolene
Burger Ge zoudt verkeert doen, ons als
dieven te beschouwen. Het geld dat wij
meenemen behoort aan de maatschappij,
niet aan u alleen. Het is een misdaad
dit voor u alleen te willen behouden. Wjj
zullen er een nuttiger gebruik van maken.
Dat is onze lee in de anarchie, die wij n
thans gratis geven."
De dienstmaagd, een kras oudje, waagde
de opmerking«Steelt dan liever bg
Rotschild, die heeft meer dan wij Het
spjjt me, maderaoiselle, u niet van dienst
te kunnen zgn," zei Faneon, «maar het
huis van Rotschild is beter bewaakt dan
hier!"
De politie, die daarna terstond geroepen
werd, kon niet anders doen dan den diefstal
constateeren en proces-verbaal opmaken.
Den volgenden dag stond natuurlijk het
geheele verhaal in de ochtendbladen en
als bijzonderheid werd duarbjj vermeld,
dat de dieven vergeten hadden een pak
effecten, ter waarde van 20,000 francs,
dat ook in de brandkast lag, mee te
nemen.
Den 7den November tegen den ochtend
stond stonden de drie dieven wederom
plotseling in de kamer van den heer
Delaruelle, deden wederom bun doodsbe
dreiging hooren en de aanvoerder der
bende zeide»We hebben in de courant
gelezen, dat we bg onze laatste visite een
pakje effecten uit de brandkast vergeten
hebben mee te nemen. Daarom zjjn we
den muur over geklommen en daar we
laatst den sleutel van de achterdeur mede
genomen hebben, konden we weer gemak
kelijk hier binnen komen. Geef ons nn
maar spoedig den sleutel van de brandkast,
ge knnt rustig bljjven liggen, want we
kunneD nu zelf het slot wel openen.En
zg voegden de daad bg het woord. De effec
ten werden behoor! jjk uit de kast ge
nomen en de dieven vertrokken.
In Londen werden de meesten dier
waarden verkocht, maar ook eenige in
Fransche steden. Dit laatste leidde tot
hunne ontdekking en Donderdag werden
de drie brutale schelmen, die hunne theorie
over het anarchisme tjjdens het proces
nog even luchtten, veroordeeld tot levens
langen dwangarbeid. Het geld, helaas, was
reeds verspild.
Zaterdagavond had in do nieuwe zaal
van ,TivolP' de aangekondigde bijeenkomst
plaats, uitgeschreven door de Afd. Helder,
Bond van Ned. Onderwijzers. Behalve onder
wijzers en onderwijzeressen, waren opgekomen
eenige leden van den gemeenteraad en van
do plaatselijke schoolcommissie; andere be
langstellende niet veel.
Den hr. Stuit, pres. der Afd. heette de
aanwezigen welkom en wees op 't doel der
bijeenkomst, een protestmeeting tegen 't plan
alhier een Normaalschool te doen herrijzen.
Daar de hr. G. Savcrjjn, die 't woord zon
voeren ter inleiding, door omstandigheden
was verhinderd, trad ia zjjne plaats op de
hr. Ketelaar, secr. van 'l Hoofdbestuur en
koos tot onderwerp;
a. De opleiding van den onderwijzer in 't
algemeeD. Spreker begon. De opleiding tot on
derwjjzer geschiedt op drie maDioren: Eerstens
door een enkel persoon, hoofd eener school,
die voor eiken goed afgeloverden kweckeling
f 300 gratificatie bekomt. Daar vele hoofden
ten platten lando te laag bezoldigd worden,
kan men hun niet kwaljjk nomen, dat ze
trachten er iets bjj te verdienen. De jongeling,
dio gewoonljjk met een minimum kenoie is
geslaagd, blijft meestal zjjn geheele leven ten
achter, geeft na herhaalde mislukte proeven
do hoop op de hoofdacte te verkrjjgen en vertoont
ons later 't beeld van dtn ongelnkkigen school
meester, die zich steeds in zeer beperkten
kring bewogen heeft en ten slotte zich niet
in de samenleving op zjjne plaats gevoelt.
Dat hjj de man nitt kan zjjn, wien men mot
vrucht de opleiding der jeugd kan tcevertron-
wen, zal zelfs hun, die buiten 't vak staan,
begrjjppeljjk voorkomen.
Bij de Normaalscholen ïb de toestand wel
iets beter, omdat 't onderricht aan onderschei
dene personen is toevertrouwd, maar is toch
gebleken onvoldoende te zgn en halve of
hoogstens drie kwart kennis aan te brengent
terwjjl geheele kennis wordt vereisebt, wil
de jeugdige onderwjjzer zjjn doel bereiken.
De praclische opleiding laat voel te wenschen
over en de kwoekeliDgen, dio daartoe eigenljjk
nog niet geschikt zjjn, moeten des avondS|aan
zichzelf overgelaten, zich voorbereiden voor
de lessen. Toen de wélbevolkte Normaalscholen,
opgericht onder de wet van lfl/8, hunne
kweekelingen naar de examens zonden, bleek
ten dnideljjkste dat de kennis moestal onvol
doende was, evenals de mate van ontwikkeling,
en lator moesten vele zioh zien afwjjzen voor
de hoofdacte of verkregen die sloohts na 't
aanwenden van wanhopige pogingen.
De kweekscholen waren de beste opleidings
plaatsen, omdat aldaar specialiteiten de vakkon
onderwezen niet alleen, maar ook omdat er
moer vakken werden behandeld. Toch laat
ook hit-r de praclische opleiding nog veel te
wenschen over, daar er te weinig tjjd aan
wordt besteed.
Een groot bezwaar, dat op do drio ge
noemde instellingen drukt, is, dat de onder
wjjzer te vroeg als zoodanig optreedt en op
18jarigen leefijjd nog niet in staat mag go-
rekend worden zelfstandig te kunnen werken.
Uit eon rapport, ingeleverd 1890, bljjktdat
van 1701 candidaten slechts 961 voor de
onderwjj2er«acte en van 1186 voor de hoofd
acte er slechts 392 slaagden, dos 83 pet.
Voor een groot gedeelte is dit te wjjten aan
de onvoldoende opleiding. Dit verslag is eon
aanklacht tegen de regeering zelf.
De examinatoren reiken een brevet van be
kwaamheid nit aan oaderwjjzera, over wier
praclische bekwaamheid zjj in een half nar
tjjds hebben moeten oordoelen. Ook zjjn de
examinatoren nietaltjjd de gesohiktsto mannen,
zooals helaas, herhaaldelijk is goblokon.
Wil men degelijke opleiding, dan behooren
de candidaten, na de lagere school verlaten
te hebbon, een H. B. S. met 5jarigen cursus
te bezoeken, om daarna, als zjj nog lost in
't vak hebben, in een driejarigen cursus voor
bun eigenljjk beroep te worden opgeleid. Op
21jatigen leeftjjd treden zjj dan op en moeten
do noodige bekwaamheid bezitten, waardoor
dus con tweede examen oncoidig wordt.
Niet aan een examen-commissie, zooals thans
is samengesteld, behoort 't onderzoek te wor
den opgedragen, maar aan de gezamenlijke
leeraren der school.
Wordt de onderwjjzer behoorlijk opgeleid
en mot de noodige kennis toegerust, dan zal
hjj hooger bjj 't publiek staan aangeschreven,
een betere positie en ook hooger salaris ver
kregen. De dwaze verhouding tusschen de
salarissen van hoofden en onderwijzers zal
alsdan verdwjjnen.
Ook dient aan de kweekelingon, meestal
van goringe burgerouders, een boura te wor
den toegekend, opdat ze niet tot 21jarigen
leeftijd ten laste van 't gezin bljjven.
Uit een begroeting (1892) bleek, dat van
de f 130954000 slecht* 81/» millioen voor on-
derwjjs was uitgetrokken. Dat cjjfer moot
belangrjjk verhoogd worden. Uit een bere
kening bleek, dat een student in jaren aan
't land kost f 3500, terwgl de opleiding van
~-*n onderwjjzer slechts 1116 in 4 jaren koet.
Van dc onderwijzers zelf moot de stoot
tot verbetering uitgaan en daarom beijvert de
Bond zich door vergaderingen enz. ben, die
buiten 't onderwjjs staan, op de hoogte te
brengen.
Na de pauze had het debat plaat*.
De heer H. Roukens begon met do woorden
g't beste is voor onze kinderen nog goed ge
noeg." Daarna veerde hij aaD, dat van een
studiotijdperk aan de voormalige Normaal
school alhier, 10 candidaten zich voor 't examen
aangaven en er slechts 2 slaagden. Voor
de hoofdacte later van dit aantal niemand.
Een doideljjk bewjjs dus, dat 't onderwijs
niet deugde.
Ook de heer Akkerman getuigde dat het
onderwjjs aan de Normaalscholen veel te wen
schen overliet en 't een gelnk voor hem waa
geweest, dat op de Normaalschool te Alkmaar,
waar hjj zjjne opleidiog genoten bad, in som
mige vakken leeraren van de H. B. S. onder
wjjs gaven. Voor die vakken kregen de
examinandi gewoonljjk voldoende. Op verge
lijkende examens voor hoofd eener school in
do groote steden slaagt zelden iemand, die
aan con Normaalschool zjjne kennis heeft op
gedaan. Gaarne had spreker de redenen ver
nomen, waarom meo hier de Normaalschool
weder in 't leven wilde roepen, maar zag zich
hierin teleurgesteld. Hfj kon niet aannemen
dat 't zou zgn, zooals men hem hier had in-
geflaisterd, om door de kweekelingen vacaturen
te laten vervallen.
De heer J. J. Jansen zegt, dat mon den
Bond verwjjt tegen do hoofden te agoeren en
vraagt, waarom b. d. s. alhier, ofschoon hot
N. O. G. zelf op betere opleiding aandringt,
't stichten van een Normaalschool in do hand
werken.
De heer Korving vraagt: ,Als iomand het
einddiploma H. B. 8. öjarige cursus in don
zak hoeft, zal hij dan nog 'onderwjjzer willen
worden?'
De heer Stoit zegt dat men op vele scholen
Diet gaarno onderwijzers aanneemt, dio van
de Normi alscholen komen en zet do voordeelen
der Kweekscholen duideljjk uiteen, om ten
slotto aan te manen zooveel mogeljjk de Nor
maalscholen te weren.
Do hoer Ketelaar acht het wenscheljjk dat
eenige plaatsen met elkander de regeeriag
verzoeken in hun midden een Kwocluchool te
stichten.
De heer Ronkens stolt de volgende motie
voor:
•De vergadering, bijeengeroepen dpor den
Bond van Nederlandsche Onderwijzers, op 25
Augustus 1894, te Helder, geboord hebbende
de voordracht van do heer Ketelaar cn de
daarop gevolgde debatten, spreekt bare af
keuring uit over het oprichten van Normaal
scholen."
De heer W. J. van Neck meent dat niet
ieder der aanwezigen nog genoegzaam over de
zaak heeft kunnen oordeelcn om hirrin te be
slissen.
Daar er slechts 2 personen zich tegen ver
klaarden, werd deze motio aangenomen.
Do heer Korving ziet het nut van eender-
geljjke motie niet in.
De heer Ketelaar zegt, dat een dergelijke
uitiDg, door mannen van 't vak gedaan, het
pnbliek moet voorlichten en tot nadenken
stemmen.