't Vliegend Blaadje.
KLEINE COURANT
VOOR HELDER NIEUWEDIEP EN TEXEL.
Ho 2433.
Woensdag 10 Jnni 1898.
24ste Jaargang.
Bureau: Zuidstraat.
Telefoons0. 63.
Spoorstraat.
Telefoonn. 51.
AUormement
p. 3 maanden binnen de gemeente 50 Ct., met Zondagsbl. 80 Ct.
id. franco per poet 75 idem f 1.12
id. voor het Buitenland f 1.25, idem f 2.00.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BERKHOUT Sc Co., te Helder.
SPOORSTRAAT M ZUIDSTRAAT
Advertentiezi
van 1 tot 5 regel*25 Cent.
Elke regel meer5
Groote letter* worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS voor 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
De plaats onzer inwoning.
HET NIEUWEDIEP EN WILLEMSOORD.
Hebben wjj vroeger onze beschouwingen
gewgd aan het oudste het westelijke
gedeelte dezer gemeente, we willen thans een
blik werpen op het ontstaan en de eerste ont
wikkeling van het oostelijke, hot nieuworo
deel der gemeente. Het opschrift, hierboven
geplaatst, zal den lezer al dadelijk doen be
merken, dat wy vooral het oog zullen vestigon
op de haven en het marine-établissement.
Het Nieuwediep was van ouds, eer een
steenen dam Bcbeiding maakte tusschen deze
aanlegplaats van vaartuigen en de Zuiderzee,
bjj hoog water niet van de opene zee te
onderscheiden. Bij laag water kon er geen
geladen lichter inkomen. Er was, ja op som
mige plaatsen diepte genoeg, doch bjj het
wierhoofd lag een zeer lastige zandbank, die
het binnenvaren belette. Toen dezo bank later
was opgeruimd, was het nog niet mogeljjk,
dat groote schepen hier binnenkwamenzjj
moesten hier, een wjjkplaats zoekende, hetgeen
bjj ijsgang vaak het geval was, naar den Zuid wal
verhalen.
Ten einde kleinere vaartuigen, die hier bin
nenkwamen, te kunnen repareeren, werd in
den jare 1758 door den heer Korff eene
scheepshelling aangelegd, doch later werd deze
haven en hare omgeving van nog veel grooter
belang. De steenendam werd gelogd, van
duc d'alven voorzien en mede werd door den
aanleg van den vangdam in de richting van
WieriDgen de sterke strooming gebroken. Tus
schen 1770 en 1780 werd bovendien de haven
uitgediept en zoodoende ook voor diepgaande
schepen geschikt gemaakt, 't Gewicht van deze
haven, ook voor do oorlogsmarine, bleek, toen
Prins Willem V in April 1781 naar hier
kwam, om zich van den toestand der haven
met eigen oogen te overtuigen en de eerste
maatregelen te nemen, om het Nieuwediep tot
eene geachikto aanlegplaats voor oorlogsvaar
tuigen te makeD. Van hieruit zeilde onze vloot
in Augustus 1781, onder het bevel van den
Schout-bij-nacht Zoutman; hier kwamen de
helden van Doggerabank na den zeeslag met
hunne gehavende vloot, doch met behaalde
lauweren, weder binnen.
De gedurige aanwezigheid van oorlogsschepen
maakte hot weldra noodig, dat hier eene
scheepstimmerwerf met bybehoorende inrich
tingen werd tot stand gebracht voor het uit-
ruBten en onttakelen van schepen, voor het
repareeren van grootere en kleinero vaartuigen
van oorlog en voor het voorzien van de da-
gelyksche behoeften. De Rijkswerf was in die
dagen te Medemblik gevestigd en het bleek
onzen praktischen voorvaderen duideljjk, dat
het Nieuwediep voor de uitrusting van oor
logsschepen oneindig beter gelegen was, dan
de meer verwijderde haven aan de Zuiderzee,
vooral nu het Nieuwediep steeds meer ge
schikt werd geacht om diepgaande schopon
toe te laten, 't Gevolg hiervan was de stichting
van het «Nieuwe Werk". De aanleg van dezo
hulpwerf dagteekent van 'tjaar 1792. Deze
werf werd aangelegd op de plek, waar men
nu het fort «Oostoever", aan de oostzjjdevan
het Noordhollandsch kaDaal nabjj de Koop-
vaardersslnis, aantreft. Als overblijfselen van
de voormalige hulpwerf vindt men daar nog
eene gracht en do sluis, die indertjjd toegang
gaf voor de vaartuigen, om binnen dit weinig
omvangrijke marine-etablissement te komen.
De schepen voeren in de gracht tot vóór de
magazjjDen en werkplaatsen. Aan 't hoofd der
werf stond een onder-equipagemeester, ter zjjde
gestaan door een onder-constructeur en een
boekhouder, 't Aantal werklieden was aan
vankelijk 50, doch klom van lieverlede tol
boven hot 10-voud. Men vond op het terrein
nabjj de gracht woonhuizen voor de hoofd
ambtenaren en voor de beambten en werk
lieden alle woningen waren van hout. Er
waren vorder smederijen, magazijnen en tim-
merloodsen. Van Rijkswege werd er eene
school gesticht, omdat de afstand voor de kin
deren veel te groot was, om de gemeenteschool
t« bezoeken.
De uitmuntende ligging van deze gemeente
voor de vestiging van een belangrijke oor
logshaven werd gedurende de inlijving van ons
Vaderland bjj Frankrijk door keizer Napoleon I
helder ingezien. Dezo vorst reeds vatte het
denkbeeld tot vestiging van een uitgebreid
maritiem-station op en de eerste werkzaam
heden daartoe werden in dien tjjd reeds ver
richt door de stichting van gebouwen tot dat
doel. Geheele uitvoering is daaraan gegeven
tot de stichting vau het tegenwoordige éta
blissement, «Willemsoord" genaamd. De werf
te Medemblik werd in den jare 1827 ontruimd,
en de aldaar alsnog aanwezige werklieden,
ten getale van 160, werden naar hier gediri
geerd. Hier was inmiddels de nieuwe werf
gereed gemaakt en werd het Nieuwe werk
verlatOD. Op meer uitgebreide schaal konden
nu op het nieuwe etablissement do werkzaam
heden tot het herstellen, uitrusten en conser-
veeren van oorlogsschepen worden verricht.
Van tjjd tot tjjd werden de verschillende in
richtingen op deze werf uitgebreid, verbeterd
en naar do eischen des tjjds ingericht, hetgeen
te meer noodig bleek, nadat de schepen niet
langer van hout, maar van jjzer werden ver
vaardigd en de zeilschepen door stoomschepen
werden vervangeD.
Inmiddels was hier eene groote verandering
ontstaan door de stichting van den stoomsleep-
dienst, eene nieuwigheid, waarover zich onze
vaderen in den aanvang in groote mate hebben
verbaasd, 't Was hier in den jare 1826 een
vreemd verschijnsel, een vaartuig te zien, dat
zich, zonder zeilen en riemen, met groote snelheid
'oortbewoog. Op 1 Juni van genoemd jaar
kwam de eerste stoomsleepboot in dienst. Zjj
heette de «Noordholland", was gebouwd op de
werf het Roopaard, te Amsterdam, terwjjl de
machine van 60 p. k. op de fabriek van de
HH. Bolton en Watt, te Birmingham was
vervaardigd. De indienslstelling van deze sleep
boot geschiedde voor rekening van bet provin
ciaal Bestuur van Noordholland. Op 25 Juli
1826 werd door de genoemde sleepboot het
eerste schip uit deze haven naar de reede
gesleept. Later, in 1841, werd de sleepboot
van de provincie overgenomen door eene par
ticuliere maatschappij, die nu een tweede sloep
boot, de «Stad Amatordam" genaamd, van 140
p. k., aan de eerste toevoegde. De heeren
Doinker vader en zoon waren de eerste
gezagvoerders op beido booten. Van hoeveel
belang deze stoomsleepdienst te dezer plaatse
is geweest ten tjjde van de drukke scheep
vaartbeweging alhier we behoeven het
onzen lezers zeker niet (e herinneren, evenmin
als wjj het noodig achten te vermelden, hoe
gewichtige diensten door de sleepbooten, met
hare kloeke bemanningen zjjn bewezen bjj de
redding van schipbreukelingen. De redding
boot der N.- en Z.-hollandsche Redding-Maat-
schappjj, gedurende de laatste jaren in de
□abjjheid van de aanlegplaats der sleepbooten
gestationneerd, heeft door de hulp dier booten
tal van moeieljjhe reddingen volbracht.
Aan de noord-, west - en zuidzijde van 's Rijks
werf zjjn sedert den jaro 1826 geheele rijen
grootere of kleinere particuliere woningen ge
sticht, uitmakende de Hoofdgracht, de West
straat en de Zuidstraat. Eu toen die hnizen-
rjjeD ongenoegzaam bleken, om de toenemende
bevolking te kunnen bevatten,zjjn nieuwe wijken
ten weBten en ten zuiden van die rjjen ont
staan, welke de bebouwde kom der gemeente
aanmerkelijk hebben uitgebreid. Tot den ver
anderden toestand te dezer plaatse heeft zeker
ook veel bijgedragen de omstandigheid, dat
deze gemeente door verschillende middelen uit
haar vroeger isolement is bevrijd. Het graven
van het Noordhollandsch kanaal van 1819 tot
1823, van het Heldersche kanaal in 1829 en
1830, van de Koopvaarders binnenhaven in
1835 en 1836, en de aanleg van den Noord-
hoilandschen spoorweg in 1865 een en
ander heeft op krachtigo wjjze bijgedragen
tot veranderde toestanden in deze gemeente,
die in 't begin dezer eeuw van zoo geriDgen
omvang was. In verband met de verbeterde en
vermeerderde middelen van vervoer van per
sonen en goederen, begon in den loop dezer
jaren de visscherjj zich uit te breiden en de
vischhandel met verzending naar 't buiten- en
't binnenland zich te ontwikkelen.
«Tot dusver en niet verder I" Bcheen
echter door de opening van 't Noord zee-kanaal
en de stichting van IJmuiden aan deze zich
steeds uitbreidende gemeente te zjjn toege
roepen. Sedert 1876 heeft de koopvaardijvloot,
die hier tot dien tjjd toe zoovele voordeelen
bood, een anderen weg gevonden, en in den
laatsten tjjd vindt de vischhandel alhier een
gewichtigen concurrent in dien te IJmuid-.m,
zooveel dichter bij Amsterdam, zooveel ge
schikter voor den uitvoer naar hot buitenland
gelogen.
Ons overzicht besluitende, hebben we nog
sleohts te herinneren, det in deu loep der
jaren de toegang tot 't Nieuwediep, die aan
de Noordwestzjjde door do kastbatterij «Wier
hoofd" werd beechermd, versterkt is door hel
pantserfort «de Harsseos" aan den S'-eenendam
op de noordoostpunt. En verder, dat succes
sievelijk nevens het Directiehuis der Marine
nan don Havendjjk van Rijkswege zijn ge
bouwd het Hospitaal, de kazerno der Mari
niers, het gebouw voor het Loodswezen, de
Meel- en Broodfabriek, het Instituut voor de
Marine en de Cantine voor de Zeemacht. Ten
zuiden van deze gebouwen vindt raon het
Zoölogisch Station, 't gebouw voor don visch-
afslag en de gebouwen voor den torpedodienst.
De schetsen, door ons van de onderscheidene
deelen dezer gemeente besluitende, uiten wy den
wonsch, dat hot den Helder aan 'toinde van
dezo en in den loop der welhaast aanbrekende
eeuw wél en voorspoedig moge gaan. Zag
eens de vreemde Vorst, die ons in een voor
ons Vaderland onzaligen tijd regeerde, de
beste vooruitzichten voor deze gemeente, die
hy waardig keurde, dat een Btraat in zjjoe
keizeriyke hoofdstad Daar haar rue dn Heldre"
word genoemd, de toekomst van deze plek des
lands moge, ook onder 't bestuur van do telgen
uit 't geliefde Oranje-Stamhuis, gelukkig, rijk
gezegend wezen 1
NIEUWSTIJDINGEN
HELDER, 9 Juni 1896.
- De Raad dezer gemeente zal heden
avond vergaderen tot het behandelen van
de navolgande punten
1. Ingekomen stukken.
2. Benaming straten.
3. Benoeming van onderwijzers en onder
wijzeressen.
4. Accgos gedistilleerd.
5. Dispensatie burger-avondschool.
6. Af- en overschrijvingen en onvoor
ziene uitgaven.
7. Praeadviezen van B. en W.
By de aanbesteding, door de directie
der marine te Amsterdam gehouden, was
voor perceel 15, katoen, minste inschrgver
de heer G. de Barbanson alhier, voor f 933,50.
Bjj het Politie-korps alhier is een
vacature, waarvoor zich sollicitanten kannen
aanm elden.
ATJ EH.
Bjj het departement van koloniën is
Zaterdag van den gouverneur-generaal van
Nederlandsch-Indië ontvangen het volgende
telegram, betreffende de krijgsverrichtingen
in Atjeh
«Colonne in IV Moekims verbleven, werd
gisteren terug verwacht. Zond eene afdeeling
in Belang Kala, die gisteren afgedaald is
tot Lam Badak, waar eene colonne uit
Lam Tih en de landingsdivisie der marine
aanwezig waren. Nergens volkuit de
heuvels vielen enkele schoten. Lepong is
getuchtigd."
Aardbeien.
Te Aalsmeer is Woensdag een begin
gemaakt met den pluk der aardbeziën van
den kouden grond De eerste rjjpe vrucht
is dien dag naar Amsterdam verzonden.
De planten, welke dezen winter niets hebben
geleden, hebben zich tijdens 't koele voor
jaar krachtig ontwikkeld en de vroege
soorten vooral, waaronder de geurige Lax-
ton-noble, hebben rjjk gebloeid en beloven
een voordeeligen oogst.
- Op de Weesperzjjde te Amsterdam
reed een onbesuisd wielrijder, die harder
reed dan een paard in matigen draf zich
voortbeweegt, een kind omver. Hg wilde
er van door gaan maar de voorbijgangers
hielden hem tegen. Het publiek nam zelfs
een minder vriendelijke houding tegen hem
aan en dwong hem het kind een schade
vergoeding te geven, onder bedreiging, dat
anders zijn fi-t<» in elkaar getrapt zou
worden. De wielrjjder kous eieren voor zjjn
geld, gaf het schreiende kind een rijks
daalder en kon toen weer verder rijden met
de vermaning, dat het nu wat langzaam
aan moest gaan.
Voor de Rechtbank te Haarlem stond
Vrjjdag een klein meisje van 13 jaar, uit
Aalsmeer, dat beschuldigd wordt van een
boezelaar en 3 guldensstukken uit een manu
factuurwinkel aldaar ontvreemd te hebben.
Het kind, dat waarachjjnljjk zonder oor
deel des onderscheid* gehandeld bad
want in de getuigenbank keek het nog
even onnoozel om zich been antwoordde
kalm en duideljjk op de vragen. Zjj had
maar een beetje lezen en schrgven geleerd,
wa9 van haar 9e tot haar 13e jaar op
school geweest, en omdat ze altjjd op de
achterste bank zat, had «meester" weinig
Daar haar omgezien. Ook thuis was het
kind door de ouders verwaarloosdze waren
daar met han veertienen, waarvan de oudste
16 jaar en de jongste 8 maanden is. Het
ontbrak den vader, die arbeider is, aan de
noodige hulpmiddelen tot onderhoud van
zjjn gezindaarom moesten de kinderen
maar uit bedelen en kregen ze wel eens
een retourkaart op een stoomboot, om dat
ook elders te kunnen doen. Wat zjj met
dien boezelaar bad voorgehad, wist ze niet
de gnldens bad zjj aan een jongen gegeven,
die buiten op haar stond te wachten.
Het O. M. eischte tot haar 18e jaar
plaatsing in een Rijksopvoedingsgesticht.
Aan de Koelucht onder de gemeente
Kamperveen zjjn, een paar voet onder den
grond, op de plaats, waar een boerenhuis
gestaan heeft, dat het vorige jaar is afge
brand, 354 zilveren manten gevonden ait
de 17e en 18e eeuw.
Die meisjes hebben wat op baar geweten.
Een marinier te Utrecht met verlof, ont
moette Woensdagavond op den Tolateegsin-
gel aldaar zjjn meisje, van wie men hem had
verteld, dat zjj zich tjjdens zjjne afwezig
heid had weten te troosten, door zooal niet
haar hart dan toch al vast haar hand aan
een veld-artillerist te schenken. Natuorljjk
was alles laster wat men hem omtrent haar
had medegedeeld en wanneer hjj haar soms
niet wilde gelooven, moest alles maar liever
uit zjjn en de daad bjj het woord voegende,
snelde zjj jjlings, zonder hem verder te wil-
aanhooren, een zjjstraat in en wae weldra
uit het gezicht verdwenen. Toen de zoon
van Mars, die blgkbaar om zjjn leed te
verzetten een glaasje te veel had gebruikt,
eenigszins tot bezinning kwam, werd hg
boos op zich zelf en een ieder dien hg ont
moette en eindigde met eene pogiDg om
zich te worgen, hetgeen echter mislukte
doordien een paar voorbjjgangers hem aan
grepen en den zakdoek, dien hjj om den
huls had gebonden, ontrukten. Nauweljjks
was dit echter geschied, of hjj wist tus
schen 't volk door zich een weg te banen en
sprong, voordat men het hem kon beletten,
in den Singel. Gelukkig ontbrak het niet
aan hulpvaardige handen, zoodat hjj spoe
dig weder op het droge was, waarna men
hem, door het verfrisschende bad merkbaar
kalmer geworden, naar de woning zjjner
ouders bracht.
Meineed.
In de vorige maand stond voor de recht
bank te Rotterdam terecht een vroegere be
ambte eener stoomvaartmaatschappij aldaar,
beklaagd van een brief, aan die maatschap-
ijj toebeboorende, te hebben ontvreemd.
)e rechtbank sprak bekl. vrjj. Als getuige
was opgetreden de chef dier maatschappij
en thans is bjj den officier van justitie tegen
dien chef een aanklacht ingediend, als zou
den de door hem afgelegde verklaringen
in strijd met de waarheid zjjn.
(»N. R. Ct")
Brutale diefstal.
In den goudsmidswinkel van den he-'r
P. G. van Boften, Voorstraat 309 te Dord
recht, is Donderdag-middag omstreeks 3
unr een allerbrutaalste diefstal gepleegd.
Op een oogen blik dat de winkel zonder
toezicht was en twee draaiorgels in de buurt
er lustig op los orgelden, zóó dat alle an
dere geluiden er door overstemd werden,
wist een tot dusverre onbekend persoon
ongemerkt den winkel binnen te treden,
de etalagekast achter de toonbank te openen
en zich met een daarin staand bakje met
48 gouden ringen, waaronder tien met ju-
weelen, uit de voeten te maken.
De diefstal werd onmiddelljjk daarna ont
dekt door het openstaan der etalagekast.
Dezé kast was vóór den diefstal gesloten,
doch niet voldoende: zjj was op slot ge
draaid en ook op de knip, die zich buiten
waarts bevindt, maar niet op de knippen
van binnen, zoodat zjj, zjj 't ook met eenigs
krachtsinspanning, was open te trekken.
Dat de diefstal gepleegd is door iemand
die zjjn «vak" verstaat, is niet te loochenen.
Zooals gezegd, bevindt zich de geopende
kast achter de toonbank. Vóór de toon
bank is zjj slechts met moeite te bereiken,
zoodat de dief, tenzjj deze tamelgk lang
is geweest, zich vermoedeljjk achter de
toonbank heeft begeven en toen zjjn slag
geelagen. Bepaald raadselachtig is het,
dat het niet is bemerkt.
Vlak over den winkel waren een paar
schilders bezig te verven, en daarbjj was
er «"zeer veel passage op de straat. Maar
wellicht was juist dit laatste, gevoegd bjj
bet lawaai der draaiorgels, de gunstige
omstandigheid voor den dief.
Hoewel de heer Van Hoften de politie
onmiddelljjk van bet gebeurde kennis gaf,
is van dader of daders tot nog toe geen
spoor ontdekt, evenmin als van de ont
vreemde ringen.
Voor de rechtbank te Roermond stond
terecht Maria A„ oud 21 jaar, geboren te
Horst, laatsteljjk dienstmeid te Ngmegen,
beschuldigd van kindermoord.
Zooals men zich zal herinneren, heeft
zjj haar kind, dat al eenige maanden oud
was, levend te Venloo van de brug in de
Maas geworpen. Door 't openbaar minis
terie werd 4 jaar gevangenisstraf tegen
haar geëischt.
Op den 17 en dezer uitspraak.
Tijdstippen vu verzending der
Brievenmalen.
Neer Ooet-IndM
Verxandingawag.
Ha tender ter
poit-bozorg.
Tijdat tl laat
bual.akPo.tk
p. Mepoit ris Amiterdam.
p. Mcpoit vla Rottardun
p. Hol landaehe «uil ria Genat
p. Holl. mail vit Maraeille
p. Trtnaeha mail *i» Maraeille
p. Eagaltche mail ria Briadiu
Naar Atjeh ao de Ooatkoat
raa Somatra
DuiUtht naU ria Napel.
12 en 20 Juni.
10
28
10 en 80
1»
12 ao 20
alk.. Vrydag.
29 JuL
7.15 'atv.
^7.15'aar.
7.15
8.45'amor.
8.45 'im.
8.45'aaor.
p. leepoit ri* Amiterdasi
p. muil over Engeland
p. m&ll via 8t. Naaaire
24 Jnni.l 7.15 W
15 20 7.15 'aar.
7 Juli. 7.15'tav.
Naar Curagao, Bonaire an Aruba
p. teepoit via Amsterdam. I 24 Joai.1 7.av.
p. mail via Qoacaitowa
Naar St. Martin, St. EuaUtiua an Saba:
|15en29 JonLj 7.15'tav.
Marine en Leger.
Bljjkens een bjj het departement van marine
FEUILLETON.
EEN MEISJE MET GELD.
Door AMO.
EERSTE HOOFDSTUK.
«Waar zou je vader toch wezen Zoo pas
heb ik al eens gekekeD, maar de werkplaats
is ledig. Zjjn schootsvel hangt aan den spjjker
achter de deur," sprak vrouw Burgman, terwjjl
sjj een oogenblik ophield met naaieD en haar
volwassen dochter Magdalena aankoek, die
bezig was voor het middagmaal to zorgen.
«Het is de onde geschiedenis, moeder. Sedert
Johannes weg is, schjjnt de vreugde uit ons
huis verdwenen. Al was vader nog zoo streng,
Johannes was toch zjjn lieveling. Frederik en
ik tellen niet mee, al doen wjj nog zoo ons
best."
De toon, waarop het twintigjarig meisje
deze woorden uitsprak, klonk wel droevig,
maar verried toch geene verbittering. Op het
bloeiend gelaat lag dezelfde trek van zwaar
moedigheid, die op het stille, ljjdende gelaat
der moeder viel waar te nemen.
Een zucht was haar ecnig antwoord.
«Ju, moeder," begon de dochter weer na
een poosje, .hot is zoo en nu vraag ik u,
of dat wol recht is Heeft vader nog wel hart
voor ons? Was hjj verheugd, toen ik met
Ernst Seelink verloofd werd Zeg het maar
eerljjkneen I En toch is Ernst een brave,
flinke jongen hjj heeft een goede zaak en
daarbjj nog een aardig kapitaaltje. Ik werd
genoeg benjjd en vader bleef koel bjj mjjn
geluk."
En Magdalena keerde haar gelaat af en
beet zich op de lippen om de opkomende tranen
te bedwingen.
Haar moeder schreide, maar sprak geen
woordzjj gevoelde maar al te zeer, dat
Magdalena geljjk had.
In het vroeger zoo gelukkig huisje ging het
leven vreugdeloos voorbjjde vader verrichtte
zwaarmoedig zjjn werk en dacht daarbij steeds
aan zjjn kommer.
Toen Magdalena eenmaal begonnen was,
moest zjj alles zeggen, wat haar op hot hart lag.
«Frederik heeft den hoogBten pr jjs uit de school
thuis gebracht," vervolgde zjj, «maar toen hjj
het boek aan vader in handen gaf en een
goedkeurend woord verwachtte, legde vader
het zwjjgend op de tafel, giDg met nog som
berder gelaat in de voorkamer en laat Frederik
staan. En dat alleeD, omdat Johannes ook
mooie prjjzen en getuigschriften thuis bracht
en toch een nutteloos mensch is geworden. O,
het is verschrikkeljjk 1 Wat kunuen wjj er aan
doen, dat Johannes den goeden weg niet op
wilde, de wjjde wereld inging en vader's hart
meenam? Wjj zjjn toch ook zjjn kinderen! Als
ik er aan denk, hoe alleen je hier zal wezen,
als ik dozen herfst met Ernst getrouwd ben,
neen
«Och, kindJa, het zal hier wel akelig
stil en treurig worden, maar voor jou zal het
me pleizior doen. In je eigen huis zal je ver
ademing krygen en woor vrooljjk wordon. Maar
omstreeks dozen tjjd drukt het juist zoo zwaar
op je vader en op mjj. Jo weet wel het
is vandaag den vijftienden
«Oh, jadaar had ik in 't geheel niet aan
gedacht," mompelde Magdalena.
«Vandaag is Johannes jarig. Het is precies
vjjf jaar geleden, dat die hevige twist tusschen
hem en je vader voorviel
«O, zooals hjj toen voor vader stond, neen,
dat kan hjj nooit weer goed maken. Ach,
God I moeder, dat vergeet ik in mjjn ganBche
leven niet! Zjj keken elkaar aan, als twee
wilde dieren, die elkaar wilden verscheuren.
En vader dreigde hem met de hand en Johannes
schreeuwde ,Paa op, hoor!"
«Stil kindxwjjg daarover. Hoe komt bet
in je op, om al dien jammer weer in herinnering
te brengen Ach, had ik
.Moeder, begin nu niet weer je zelve ver-
wjjten te doen, omdat je daar zoo hulpeloos
en ontsteld bjj zat. Alle menscben zeiden, dat
vader al to streng met Johannes gehandeld
had. «Jong volk moet uitrazen," hoeft oom
Karei nog onlangs gezegd en Johannes moest
hier zoo stil zjjn als een lam. Dat kan nooit
goed gaan, de boog moet niet te sterk ge
spannen worden, dan breekt het koord."
De moedor knikte bjj deze woorden ten
toeken van instemming. Magdalena liet reeds
eenige oogenblikken baar werk rusten nu
sloeg zjj de armen om moeder'a hals en beiden
weenden.
Eenigszins tot kalmte gekomen, ging zjj
weer aan hot werk en toen Frederik een
poosje later thuis kwam, klonk haar groet
weer als altjjd en vroeg zjj hem dadeljjk, om
haar te helpen bjj het ophangen der waach,
waartoe do goode jongen aanstonds bereid was.
Vrouw Burgman had in al die jaren wel
geleerd zich zelve te beheorschon. Zoo scheen
zjj dan heel kalm, toen Frederik een oogen
blik binnenkwam, om haar goeden dag te
zeggen. Maar nauweljjks was haar zoon weg,
of zjj stond op en keek ongoruBt in de werk
plaats.
«Waar mag hjj toch bljjven 'f dacht zjj.
«Hjj is anders toch niet gewoon, zonder boe
of bah van zjjn werk weg te loopen."
Zoo denkende, ging zjj de straat op en keek
in alle richtingen uit, maar baar man was
niet te zien.
«Goeien morgen, vrouw Burgman I" klonk
een vriendelijke stem tut het raam van haar
naaste buur. Dat raam was even dicht met
bloemen bezet als het hare, de gordjjnen waren
eren wit als de hare. Wat netheid en zinde
lijkheid betreft, geleken de twee huisjos elkaar
evenveel, als het eene ei op het andere ljjkt.
Vrouw Burgman trad voor het open venster
en keek naar binnen in de kamer, waar een
slank, zindeljjk gekleed moisje stond te stryken.
Er lagen hoopon blinkend wit linnengoed op
de stoelen.
«Goeien morgen, Linal Ben je vandaag
niet uit Wel, wel 1 je hebt al wat
afgedaan
«Mevrouw Landhorst hoeft mjj laten af
zeggen en dat kwam mjj goed vau pas. Ik
ben al om vier uur opgestaan. Mettortjjd ga
ik niet meer uit, buurvrouw. Ik verdien thuis
meer en mjjn moeder krjjgt hoe langer hoe
meer behoefte aan hulp, zjj kan niet meer
zoo lang alleen zjjn," zei Lina en keek daarbjj
van haar werk op. Daar zette zjj het strjjk-
jjzer plotseling neer, trad aan het venster en
vroeg ontroerd: «Wat is er gebeurd, vrouw
Burgman. Je hebt geschreid. En je man
is hier voorbjjgegaan, hjj zag er zoo opge
wonden uit
Waar ging hjj heen, Lina?"
«Dat woot ik niet ja, naar de markt.
Ach, het is vandaag don vjjftienden"En
haar oogen werden plotseling vochtig, doch zjj
keerde haar gelaat af en wilde niet, dat de
buurvrouw haar aandoening zou bemerken.
Vrouw Burgman knikte iwjjgend met het
hoofd en dacht «Zjj denkt Dog altjjd aan
hem. Zjj heeft wel veel van hem gehouden."
«Waar is je moeder, Lina vroog zjj toen.
«In bed! De loop naar de kerk is haar te
groot geweest. Maar sjj wil het niet laten,
*jj gaat er eiken morgen trouw heen."
«Wie belast is en beladen, moet dtör zjjn
toevlucht zoeken, niet waar, buurvrouw T
klonk een zwakke stem uit bet bed, dat ia
den hoek naast het raam stond.
«Ach, vrouw Binder, je hebt wel geljjk.
Maar daar wist ik niets van, dat je bed hier
staat I"
■Dat wilde Lina volstrekt zoo hebben. Ik
vrees, dat ik vandaag wel voor het laatst ia
de kerk ben geweest. Ik kon nauweljjks moer
thuis komen I"
«Ja, ik wou het zoo graag en ik geloof, dat
ik er reden voor heb. Moeder moet tegenwoordig
zooveel liggen."
«Je bent een goed kind, Lina," verzekerde
de buurvrouw op harteljjken toon.
■Ja, dat is sjj, dat is zjj," betuigdo vrouw
Binder. «En dat zjj niet gelukkig is, komt mjj
voor als een ongerechtigheid dee Hemels. Maar
zjj wil ook niet."
•Neen, moeder, ik blyf bjj je. Meenemen
kon ik je misschien niet en er is niemand,
waar ik zooveel van houd.
Onwillekeurig ontmoetten de blikken van
vrouw Binder en van vrouw Burgman elkander.
«Het zou een goed huweljjk geweest zjjn,
Lina," zei baar moeder. «Hendrik mag je graag
ljjden."
Ook vrouw Burgman dacht er zoo over,
maar Lina lachte en zei, dut het beter zóó was.
Vrouw Burgman ging weder io huis, doch
telkons dacht zjj aan de kerk. .Wie belast ia
en beladen, moet daar zjjn toovlucht zoeken,"
bad vrouw Binder gezegd en die woorden
kwamen haar telkens te binnen.
Zjj zette baar hoed op, trok baar mantel,
aan en riep Magdalena toe«Ik ga naar de
kerk r
(Wordt vervolgd.)