KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel en Wieringenm
Ho. 2686
Zaterdag 12 November 1898.
26ste Jaargang.
Bureau: Zuidstraat.
Telefoonn". 32.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoonn". 81.
Abonnement
p. 3 maanden binnen de gemeente 50 Ct., met Zondagsbl. 80 Ct.
id. franco per post 75 id. fl.121/,.
id. voor het Buitenland fl.25, id. f2.00.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te Helder.
Bureauxi Spoorstraat en Zuidstraat.
Ad.vort©ntlön
van 1 tot 5 regels25 Cent.
Elke regel meer5
Groote lettors worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk
des DINSDAGS- en VRIJDAGSMOItGF.NS vóór 10 uur aan
de
Bureaux bezorgd zijn.
KALENDER DER WEEK
NOVEMBER, Slachtmaand, 80 dagen.
Opkomst der Zon 7 n. 20 m.
Qnderg, 4 tj. 8 ra.
Zondag 13
Maandag 14 Niouwe Maan.
Dinsdag 15
Woensdag 16
Donderdag 17
Vrydug 18
Zaterdag 19
UIT DE 0U0E DOOS.
ii.»
Te Petten schijnt het in dien tijd al
niet veel beter geweest te zyn; ten minste
in do zitting der Eerste Kamer van 11 April
d. a. v. kwam een verzoek in, omdebnrgers
dier gemeente vryteatellen Tan de betaling der
achterstallige verpondingen (belasting). Voor
dit dorp werd zelfs nog eene subsidie ge
vraagd. In Zjjpc diende men in dien tyd
mede een verzoek in, om van het betalen
van belasting te worden vrijgesteld, terwyl
men tevens er op aandrong, dat, ingeval de
sluizen van Zype- en Ilazepolder geopend en
do dyken doorgestoken moesten worden ter
afwering van den vijand, dit slechts mocht
geschieden op 's Lands kosten. Severyn
Hesseler, onderwyzer te Lichtovoorde, had
verzuimd, zich als stemgerechtigde te doen
inschrijven. Dit bleef in die dagen niet
zonder ongunstig gevolg, en de man achtte
het wel zrer noodig, zich tot de Tweede
Kamer, te wenden met. het verzoek, zyne
schoolmeesters-betrekking wèl te mogen be
houden. De man scheen van Prinsgezind
heid verdacht te zyn. W. Trapman vun
Groningen dus lezen we in het verslag
Van db zitting der Eerste Kamer van 18 April
1800 had een itelegraaph' uitgevonden,
en by demededeeling hiervan 't verzoejt
gpyoègd, dat, indien het door hem ingezonden»
werd goedgekeurd, hem voor moeite en kosten,
door hem aangewend, eene schadeloosstelling
mocht worden toegelegd. De Kamerleden van
die dagen hadden mot het telegrapheeren
blijkbaar niet veel op; zij wezen het verzoek
prccieB van de hand. De man was zijn tyd
vooruit! In den tegenwoordigen tyd gaan
weleè'ns stemmen op ten gunste van de oc
trooien. In vroeger dagen werden ze afgeschaft
en o. op Texel lijdt een der kerkgenoot
schappen, die er de voordeden van trok,
door die afschaffing, belangrijke schade. De
jpunicipahtcit van 'I'exel wendde zich daar
om ter voorziening ia de schade tot de Eerste
Kamer van die dagen. 't Was in 't begin
dezer eeuw, toen men de menschen, wanneer
zy niet aun de staatkundige aangelegenheden
deelnamen, van Oranjegezindheid beschuldigde
gevaarlyk en schadelyk, zich van deelneming
aan de verkiezingen te opthonilen. Personen,
(Re verzuimden, zich op het stemregister
fe cjoen inschry ven,trachtte men zelfs te straf
fen met het verbod, om in openbare wateren
té visschen. De opmerking, in de Eèrste Kamer
geniaakt, flat op d>° w'yzo de armenkassen
jveléén? (je gpvoljjep'onderyjndeq jcomjeh, was
portaaje, d*t ipen yan dat heillooze besluit
terug kwam.
Aangelegenheden van allerlei aard had men
in djen tijd in d« wetgevende Karpers te be
handelen. Zoo vindon wy Termeid, dat in de
«itting der Eerste Kamer Tan 14 Augustus
1800 eene missive ter tafel kwam van Jolt.
Iiogdius, wonende te Burg op Texel, om ze
kere obligatie, ten bedrage van f1000, ten
laBte van den Vorst van Nassau, hem, nevens
zyn. broeder en zyne zuster .aangeërfd te doen
registreeren. De inval der Engelschen en
Russen in 1739 had nogal drukte bezorgd,
zóówel aan burgerlyke ambtenaren als aan de
militairen van die dagen. Vandaar, dat L. C.
Vonk cn de overige geëmployeerden bij het
Departementaal Bestuur van Texel by de
Eerste Kamer, om eene toelage voor verrichte
buitengewone werkzaamheden verzochten, ge
durende en na den tyd, dat de vijanden in 't
Noorden van Noordliolland verblyf hielden.
Boven gewaagde ik in myne aanteekeningon
van den invnl in 't noorden van Noordholland
van de Engelschen cn Russen. Deze inval ken
merkte zich door eene geheel óóuige gebeur
tenis hot zonder slag of stoot
overgeven der Bataafs che vloot,
ter reede van Texel. Dit feit, 't welk in het
Dagverhaal van 1799 behandeld wordt, maakt
voorzeker aanspraak op de belangstelling onzer
lezers, al ligt die gebeurtenis nu ongeveer eene
eeuw achter ons. In de vadcrlandsche geschie
denis wordt deze zaak aangestipt, doch hier,
te midden der officiëele stukken, komt voor het
rapport van deu Schout-bij-naclit Story, die
over de Bntaafsche vloot het bevel voerde en
die de vloot in 'svyands handen overgaf. Al
is het sterk, evenals alles uit dien tijd, tamelijk
langwijlig, we nemen het bier voor een groot
deel over. 't Is gedateerd vnn 31 Augustus
1799, het vjjfde jaar der Bataafsche Vryheid.
.Nog geheel onder den indruk vanhetnij-
pendste gevoel van wanhoop en verachting,
neem ik do pen op, om u (den tocnmaligen
Agent dor Marine, (d. i. Minister) het verhual
der fataalste gebeurtenis, die eenmaal de gc-
schiedboeken zullen opleveren, te doen. In
rnijn vorig schryven informeerde ik n, dat het
in bezit nemen van den Helder en deszelfs
batterijen, ray in de noodzakelijkheid bracht,
de laatste retraite, die my nog overig bleef,
en waartoe ik gelast was, uittevoeren. Niet
dan nadat de Engelschen zich reeds op de
batterijen .de Revolution" en .de Unie" ver
toonden liet ik het sein doen van ankerligten
en onderzeil gaan, wolk bevel in den morgen
van 28 dezer uitgevoerd werd. Op dat oogen-
blik waaiden de Oranjevlaggen reeds van al
de torens van Texel en den Helder, zoo mede
vau de butterijèn deze bijzonderheid bracht
op de oorlogsschepen eene groote sensatie te
weeg. De retraite werd niettemin uitgevoerd,
zoodat wy tegen den middag aan de Vüeter
ton anker kwamen, door den schralen wind
echter weerhouden wordendo verder te zeilen
en de to voren bepaalde positie intonemen.
Des morgens van den 29sten, met het aanbre
ken vun don dag, ontdekten wy, dat reeds
een groot gedeelte der vijandelijke vloot op de
reede van Texel was ten anker gekomen. De wind
was toen noordelijk, en hieruit kon ik opma
ken, dat 't grooder aantal vyandelyke oorlogs
schepen geen gelegenheid zou hebben, het gat
van Texel op te zeilen. Ik besloot dus, met
myn geheelo macht andermaal naar dc reede
to zeilen, om de schepon, die ik daar zoude
vindon te verjagen of te vernielen dan ook
dit voornemen werd onuitvoerlyk door den
feilen noordenwind, die toen meer en meer
opstak, en welke mij belette met de schepen
in het nauwe vaarwater te laveeren. Ik liet
dus weder het anker vallen, evenwel met het
voornemen, met de volgende ebbe naar de
reede aftewerken. Intuaschen begon reeds in
den avond van denzelfden dag de geest van
verzet onder deetjuipagien yaii onderscheidene
schépen werden des avonds te 9 uren werd
n)y gerapporteerd, duf een groot gedeelte van
het volk yan de /,\Yashington" ii^ massa wei
gerde naar kooi te gaan, voorgevende, dat zy
onderricht waren, duf men in dien nacht het
schip in de lucht zou doen spriugeu. Eenige
belhamels, met pistolen en sabels gewapend,
maakten zich meeBter van het luik van de
kruitkamer, en Reten niet toe, dat iemand dat
luik naderde. Andere innloontenlen beijverden
zich de welgozindon te beletten naar kooi te
gaan. Do kapitein tor zee van de Capelle
ging oogcnblikkelyk met al zyne officieren
tusscbcniieks, pogende de muitelingen door
een cordaat optreden en met goede woorden
tot kun plicht te brengen. Intussehen deed ik
alle onderofficieren by my komen, en bracht
hun hunne verplichting en den eed, aan de
Republiek gedaan, onder het oog. Allen be
tuigden zij mij, dat zy do oorzaken van het
verzet niet kenden, maar dat zy tevens ook
geene mogelijkheid zagen, oni dat verzet tegen
te gaan.
(Wordt vervolgd.)
dit liet Biiitenluml.
Het Ilof van Cassatie to Parys is, ter zake
de herziening van het Dreyfus-proces, jl.
Dinsdag begonnen, om de oud-Ministers in
verhoor te nemen, die tijdens en nu dat pro
ces aan het hoofd hebben gestaan van het
Departement van Oorlog. Wat er behandeld
en waarnaar gevraagd is, blyft weliswaar ge
heim, doch opvallend is hot, dat de bezoeken
van de ex-exellenties tameljjk lang aanhou
den. Het gebeurde met Dreyfus heeft een
diepen indruk gemaakt, zoowel buiten als
i n Frankryk, cn het vermoeden, dat de mi
litairen, dio in 1894 het .schuldig aan land
verraad' over hem uitspraken, daarby niet
den juisten, den rechterlijken weg bewandel
den, geeft thans ruimschoots aanleiding, om
voorstellen te doen, ten einde zulke betreu
renswaardige feiten voor hot vorvolg onmo
gelijk te maken. By (lo Kamer van afgevaar
digden te Parys is dan ook een voorstel
ingediend, strekkende, om dc militaire juris
dictie in do krijgszaken optoheffen, en
om dc militairen, zoowel in oorlogs- als in
vredestyd, te laten berechten door burgerlyke
rechters. Zoodanig beslnit zou wellicht ook
nuttig en wenscholijk zyn in andere landen,
waar men eveneens het onvoldoende der
militaire rechtspraak begint in te zien.
De Dreyfus-zaak, die nu in haar geheel tot
nauwlettend onderzoek by het Hóf van Assises
to Parijs in behandoling is, levert, behalve
eenige zeer onbetrouwbare geruchten, geen
nienws, dat eenige belangstelling kan wekken.
En geen wonder ook van de beraadslagingen
van het Hof dringt hoegenaamd niets tot de
buitenwereld door. Allo deuren der zittingsza
len worden door militairen en boden van het
Hof zeer streng bewaakt.
De eenige belangrijke tropee, dio de Ver-
eenigde Staten van Noord-Amerika zich in den
oorlog tegen Spanje hadden verworven, is de
zer dagen verloren gegaan, 't Was deSpaan-
sche kruiser .Infante Maria Theresia", het
eenige schip van de vernielde SpaanscUe es
kaders, dut de Amerikunen hadden weten te
redden, o.m het als gedachtenis aan den kor
ten maar roL-mryken strjjd, in hunne vloot in-
tely ven. Dit schip is, op weg naar zijn nieuw
vaderland, door een storm overvallen en ver
gaan. 't Was hij een zeegevecht vóór Santiago
dc Cuba in den grond geboord, dooh met veel
moeite en groote kusten 140.000 pd. st.)
gelicht. Men gelooft, dat het schip nu onher-
roepeljjk verloren is.
De vredesonderhandelingen lusschen de
gedelegeerden van de Verccnigde Staten en
die van Spanje worden nog steeds te Parys
voortgezet, doch niet altijd in volkomen kalme
stemming. Althans moet de verbazing groot
geweest zyn, die de Spaansc.he onderhandelaars
deden blijken, toen liunqe AraeriRaansohp me-,
deleden te konnori gayen, «l^t het hun hopaulde
vyenscR was, M de Philippijnsche eilanden te
annexeeren. Met geen enkel woord was tot
nog loc van de annexatie vi^n don gcheelen
archipel doc»r de N.-Amorikqansche Unie sprake
geweest, De yoorloopige vredesvoorwaarden
waren op dit punt verre van duideljjk en ga
ven sleohts aanleiding tot het vermoeden, dat
door de Vercenigde Staten het bezit van Ma
nilla met buai cn haven als kolenstation werd
begeerd. Gcnooindo stnd zou, volgons dio voor
waarden, voorloopig in het bezit der Ameri
kunen blyven, totdat liet vredesverdrag defi
nitief zou zijn vastgesteld. De Spannsche ge
delegeerden moeten 'tis licht to begrijpen
hee! niet op hun gemak zijn geweest over
den uiicb, door Amerika gesteld. Zy hebben
der Regeering te Madrid den raad gegeven,
om in dezo een beroep te doen op do Euro-
peesche mogendheden. Of 't helpen zal
Onlangs hield Koning Leopold van België
bjj gelegenheid van zyn ontvangst to Ant
werpen, aldaar eene rede, welke in genoem
de handelsstad een grooten indruk maakte,
omdat zij met nadruk do aandacht vestigde
op eene leemte in do Rclgischc handels- en
nijverhoidsbeweging numelijk het gemis
eener voldoende handelsvloot. Dc uitvoer-
njj verheid van België is, sedert de afscheiding
van Nederland in 1830, steeds achteruit ge
gaan, en vermindert nog steeds in waarde en
omvang. Beschikte België in 1859 nog over
135 zeeschepen thans is dat getal nog
slechts 61. En 't ongunstige hiervan valt
des te meer in het oog, duur in 1897 niet
minder dan 8241 zeeschepen dc Belgische
havens binnenliepen. De eigene nitvocrvloot
is dus waardeloos en vrjjwel onbetcekonend.
Andere kleine landen, zooals Portugal, Dene
marken, Noorwegen en Zweden, bezitten
handelsvloten, respectievelijk van 553, 3675,
4136 en 7506 schepen, 't Is zooverro geko
men, dat van de Antwerpscho havens kan
worden gezegd «Mier wappert do Belgische
vlag nauwelyks op óón enkel van elko hon
derd vaartuigen, die in do havens aanleggen.'
Een van de volo noodlottige gevolgen van dit
nagenoeg volslagen gebrek aan oen eigen
handelsvloot zon zich onvermijdelijk doen ge-
voeleu, indien heden of morgen eens een
oorlog tusschcn twee groote mogendheden
b. v. Duitschland cn Engeland mocht uit
breken. Daar .juist de vveenyle handelsvloten,
voornamelijk dc Engclscho ou Duilselie. bijna
dun geheelen in- en uitvoer van België in
Randen hebben, zouden do Belgische huvons,
zoolang de vijandelijkheden mochten duren,
zoo goed als ledig blyven. Men bedenkt, dat
van de 5110 schepen, die in 1897 te Ant
werpen aanlegden, 223 i ann Engelsche- en
807 aan Duitschc-Maatschappijen toebehoor
den. Jnlius Vigne, een oud volksvertegen
woordiger, schreef over dit onderwerp dezer
dagen.Een sterke handelsvloot zon ook
de Belgische nijverheid teri goede komen.
Hot bouwen van zeeschepen zou langs de
boorden der Schelde eens geheel nieuwe
nyverheid doen ontstaan, cn onze Vlaamsehe
jongens zouden aun boord eene gezonde bezig
heid vinden. In weinige landen der wereld
zyn bovendien dc omstandigheden zóó gunst
tig. Do kolen- en ijzermijnen liggen op
slechts korten afstand van de groote vaar
waters. In 't begin dezer eeuw had België
v^le schepen, doch do scheiding van Neder
land in 1830 heeft dat alles zoo goed als
gedood. De nationale geest heeft zich van
de zeevaart afgewend. Liever zet do massa
groote kapitalen uit tegen 2 »e" 100, dan
dut zy het waagt, haar' geld voordcclig in
den scheepsbouw te plaatsen'.
NIEUWSTIJDINGEN.
MELDER, 12 November 1898.
Beminnaars van tmwek wordt de
gelegenheid aangobodop a- a. Zondagavond
te genieten, Kon drietal artisten zullen
alsdan in »Tivoli" een concert geven. Het
vocale gedeelte neemt de heer Jan Dijker,
een vroegere plaatsgenoot, thans een talent
vol operazanger, voor zyn rekening. De
heer Tak, violist aan liet concertgebouw
te Amsterdam, en de heer Van Dam, een
bekend pianist, zorgen voor het instru
mentale gedeelte, Veel yruorden tot aan
beveling zijn verder onverbodig, wij ver
wijzen dan ook alleen naar achter taande
advertentie.
Mej. II. C. Metselaar alhier, is te
Haarlem geslaagd voor hot examen in
vrije- en orde-oefeningen der gymnastiek.
Mejuffrouw P. M. Boon, alhier is
geslaagd bij het to Breda gehouden examen
als apothekersbediende.
Men meldt uit Texel
Door de zandbanken tusschen Texel en
Wieringen heelt zich in den laatsten tyd
eeu geul gevormd, die voor vaartuigen van
niet al te grooten diepgang een flink
vaarwater oplevert.
Er wordt sinds geruiraen tijd door de
schipperij gebruik vau gemaakt, doch ze was
nog altijd onbebakend. Nadat het loods
wezen bedoeld vaarwater heeft onderzocht
en afgepeild, is het nu dezer dagen van
bakens voorzien geworden.
Een bandjegauw op Texel ontvreemd
de een zak met meel van een onbeheerde
kar. Ongelukkig was er een gaatje in den
zak, zoodat men als by Klein Duimpje
met de keistcontjes, kon zien, waar langs
het meel weggedragen was.
't Was voor de politie een gemaltkoljjk
spoor
Uit de Tweede Kamer.
Aan hel voorloopig verslag der Kamer be
treffende het onderzoek der begrooting voor
het Departement van Justitie, onllecncn
we do volgende bijzonderheden.
liet denkbeeld van een der leden, dat de
Kamer bij de Regceriug zou aandringen op
het verleenen van gratie aan do gebroeders
Hogerhuis, vond van alle zyden bestrijding.
Eerst nadat eene beslissing zul zijn gevallen
en daardoor een regeeringsdaad zal zijn ge
pleegd, waarvoor een Minister verantwoorde
lijk is, zon er wellicht sprake kunnen zijn
van eene beoordccling door de Kamer van
het genomen besluit.
In bijna alle afdeelingen word, ten aanzien
van de Rijksopvoedingsgestichten, de vraag
gedaan, of door do Regeering een onderzoek
is ingesteld naar de al of niet gegrondheid
van de klachten, door eon oud-verpleegde
openbaar gemaakt omtrent voeding, bejege
ning, onderwijs en onzedelijkheid.
Zeewering Callantsoog
In de vergadering der Provinoialo Staten
Van Noordholland, jl. Dinsdag gehouden, gc-
schioddc mededeeling, dat alsnog was inge
komen een adres vun ingelanden van den
Zjjpe- en Hazepolder, betreffende bezwaren
togen het voorstel van Gedop. Staten in zake
do kustverdediging nabij CalUntsoog. Door
de Commissie, in wier handen het bewuste
voorstel was gesteld, werd, by monde van den
heer mr. D, F. D. Fabius, een zeer nitvoerig
verslag uitgebracht. De overgroote meerder
heid der Commissie oordeelde, dat de Staten
moreel verplicht «jjn, de onmiddellijk belang
hebbende gronden te belasten. Eén lid acht
te het voldoende, dat het voorstel was in-
godiond cn moendo. dat de Staten het moesten
verwerpen. Onmiddelyk belanghebbenden
achtte de Commissio te zijn do polder Cul-
lantsoog, de Zype- cn Ilazepolder en ook de
ten westen daarvan gelegen duinen en duin-
gronden. De meerderheid dor Cominissio
meende, dat de van de beide polders te vra
gen bijdragen (J 9000 van do Zij po- cn
Hazepolder en f 700 van den pulder Callant-
so,Qg) veel te hoog waren, en stolde voor dio
sommen to verminderen, respectievelijk tot
1200 en f 420, Voorgesteld werd, do op
te leggen lasten zóó te verdeelen, als door
Gedcp. Staten werd voorgesteld. Dit rapport
zou worden gedrukt, om behandeld te worden
in op 15 dezer t® houden vergadering.
De conducteur der posterijen La veil,
die voor eenigcu tyd geleden alhier by liet
rangceren van het postrijtuig waarin hij
dienst deed, lichamelijk werd gekwetst en
daardoor ongeschikt voor zijn betrekking
is geworden, heeft van de directie der
H. IJ. S. M. f 1200 ontvangen als schade
loosstelling.
He nieuwe Beurs te Amsterdam 1
Maandag wapperde van de beide hei
stellingen op het terrein van de nieuwe
Beurs te Amsterdam de driekleur ten
teeken, dat de laatste palen in den grond
zouden worden gedreven.
Ongeveer 5000 palen zullen de Beura
dragen voor het inslaan van deze palen
en het leggen der fundeering heeft men
4'/a maand noodig gehad.
10 November 1830. Het Belgische
congres komt bjjeen
Nadat in Augustus een oproer te Brus
sel uitgebroken was, ontstond in België
een algetueene opstand tegen den Koning
en men besloot België te scheiden van
Noord-Nederlaud. Om hierovor to be
raadslagen en over de maatregelen, die
men moest nemen, kwam nu een congroa
van Belgen bijeen. Dezen stelden een
voorloopig bestuur in en kondigden de
onafhankelijkheid af vau het Belgische
volk behoudens de betrekkiugen van
Luxemburg tot den Duitschen bond. Hier
na werd vastgesteld, dat in België zon
zijn een Conslitutioneelo monarchie en
werd het Huis van Oranje-Nassau voor
eeuwig vervallen verklaard van alle macht
en gezag in België.
Waaghalzerij.
Een paar weken geleden werd door drie
man uit Termunterzyl met een sloep een
passagier naar de Emdersluis gebracht en
zy bereikten bun doel niet zonder gevaren
te hebben doorstaan. Na hun passagier te
hebben geland, namen zij niettegenstaande
hun verschillende malen door daar wonende
personen werd gewezen op don lastigon
stroom en het slechte weer, den terugtocht
aan. De sloep is thans drijvende op de
Eeuis gevonden en te Termuuterzyl terug
gebracht, zonder dat er van de bemanning
iets bekend is geworden. Het vermoeden
ligt dus voor de hand, dat alle drie hun
waaghalzerij met hun leven hebben moeten
bekoopeii.
Dg ontploffing in het Kapitool te
Washington is, tiaar men zegt, ontstaan
door het uitwaaien van een gasvlam in
een der kelders, deze vulde zich toen met
gas, dat door spleten heendrong in een
kamer waar licht brandde. De ontploffing
was zoo hevig, dat deuren en veDstere
naar buiten gesliugerd werden en de mu
ren scheurden. De zuilen uau den hoofd
ingang van het gebouw zyn vijftien cen
timeter uit de loodlijn gezakt. Ook de
grondvesten werden beschadigd, necl het
middelste en oostelijke gedeelte van het
gebouw zal vernieuwd worden.
Het ergste is dat hij den brand die na
de ontploffing ontstond, een groot aantal
stukken van het archief vernield zyn, of
waterschade bekomen hebben; de register»
en de handelingen van het Ilooggerechts-
van 1792 tot 1832 zijn bjjna geheel on
bruikbaar geworden. Men schat dc schade
die toegebracht is aan het gebouw op
200,000 pd. st., die aan de boeken cn pa
pieren op meer dan een millioen.
Feuilleton.
0SSEB GEHEIMZINNIGE
BESCHERMING.
Vry bewerkt door AMO.
29)
De markies was de eerste, die het gesprek
weer begon.
,'Myn waarde vriend,' sprak hy tot Edu-
ard, f/ik vermoedde ccr. dergelyke ontknooping
reeds toen wy de eerste maal over de vrouw
spraken, die ons beiden ïd zoo zonderlinge
omstandigheden verschenen is. Zoodra ik van
je vernomen had, dat Leon de Manrds je
naar het leven stond, begreep ik, dat je het
Jtind waart van Fcrdinand dé Sauterne en jc
gelaat versterkte'me in die racening. En toen
'n& al het vporgevallène verder nadacht
over de naamlooze vrouw, bleef omtrent haar
persoon niet do minste twyfel over. Eensklaps
doorgrondde ik alles.
,Ik heb je vader zeer goed gekend Edu-
ardHy was mijn beste vriend. Ik herinner
me nog zeer goed den dag, toen hy met zyn
jonge vrouw hier op het kasteel terugkwam.
35y was buitengowoon sehoon."
.Inderdaad was zy dus zijn wettige vrouw
Wel zéker! Üw yadér heeft me zelf wel
verhaald, hoe zyn huwelyk ver van hier, in
liet noorden van Spanje, werd voltrokken.
Vun do lasteringen, die aangaande uw moedor
verspreid zyn, heb ik nooit iets vernomen,
dap toen zij reeds verdwenen was, en later
Reb jk nooR knnnpn te wefen komen, waar
$ij zich ophield.-
Ik hpop, dat zy thans in veiligheid is,<
jei Eduard met een bcklomd hart.
(Dpt is zij,' hernam do markies. »Ilonri
Gardel heeft 't me gezegd. Maar ik denk
dut zy niet hier wilde zyn de tegenwoor
digheid yan haar laaghartigen vjjand zou haar
te pjjnlyk hebben aangedaan, Doch wees
welgemoed, Eduard, je hebt waarljjkwvl re
den om je te verheugen.'
,0 ja,' sprak Eduard, ik boa welgemoed.
Ge hebt me echter nog niets aangaande Henri
Gardel gezegd.»
Dé réden daarvun is, dal ik aangaande
hom niets van belang weet. Doch daar hoor
ik voetstappen iri do gang, daar zaj hij zelf
zyn.
Henri Gardel trad binnen en was nn go-
kleed in een prachtig Moorsch kpstnum, be
staande uit eeo rijk ipet goqd geborduurd
oyorklped van roodbruin fluweel, dat tot de
voeten reikte en om zfln middel door een
zijden gordel werd sameugebonden. Hy had
een muts van blauw fluweel op het hoofd,
waarlangs aan de achterzyde een struisveer
afhing. Toen hy voor het gezelschap getre
den was, sprak hy
Ziezoo, Eduard, graaf de Sautornc eii heer
van Bunx, mijn werk voor u is thans afge-
loopen. Uw moeder zal spoedig hier zijn cn
dan hebt ge mij niet meer noodig. Doch ik
zal u nooit vergeten, neen, nooit!'.
•Ge zult pus toch aict verlaten |l riep dp
jonkman, snel opspringende. «Qe zult toch
niet van hier gaan O neen, ge moet hier
bij ons blyven. Aan u heb ik bot herstel in
myn rechten en hot bezit van dit kasteel te
danken. Hot zal mo gelukkig maken, als ge
zo voortaan ook als het uwe wilt bcschou-
,Nn niet,* antwoordde Ilenri Gardel, die
nauwelyks in staat Wfs zyn hevige gemoeds
aandoening te verbergen. ,Ge kunt ray thans
bést ontberen.'
Neen. neen, ge moet bij ons blyvenJa
ge blyft bQ ons, niet wuoj P Gc inoogt niet
heengaan, zonder dut wy u met daden on/é
dunkbaarheid hebben betoond. Marie cn ik,
wy zullen u liefhebben afs een bemind lid
van onze familie.;
Wel zeker,' voegde Marie er met een in
nemend lachje bjj. .Wy hebben uw tegen
woordigheid noodig om ons gelak volkomen
te maken."
Henri Gardel boog liet hoofd cn hield do
hand voor liet gelaat om de tranen te ver
bergen, die langs zyn wangen biggelden.
i/Ik kan uw heden niet langer wederstaan,'
zeide hij eindolyk, //Dooh laat mjj een oogen-
blik alleen om te ovorloggcn.'
Hij ging au in de aangrenzende kamer,
en na de portiëres dichtgetrokken te hebben,
bleef hy daar een oogonblik. In een papr
seconden onderging hij nu epn allermerk
waardigste cedaantover.witjseling, Hy trok den
zyden gordel loi} en met een enkele beweging
viel het Moorsche overkleed vap zyn sphqu-
dersvervolgens zcRo l\ü zyn fraaie mnts af
pn me( epn kleine Uoweging van zyn hand
verdween ook zijn haard. Het weelderige
zwarte haar viel du in rjjkc lokken op hals
cn schouders in plaats van het roodbruine
overkleed omsloot nu eone smaakvol gegar
neerde japon vnn zwarte zydc do sierlijke
gestalte.
Welk een veranderingNu do volle, don
kere baard, die wangen, lippen en kin be
dekte, verdwoneu was, zag men een geheel
ander gelaat en wel een gelaat van groote
schoonheid. Doch de donkere schitterende
oogen waren dpzelfde, behalve dat zo vol
tranen stonden, toen het gezelsohap zo weer
tc zien kreeg,
Eenige minuten hield do verwondering aller
tong geboeidhet waa geheimzinnig stil.
Toen sprong Eduard op, legde zyn hoofd
tegen de borst dor sohoone vrouw en, tege
lijk lachend en weenènÜ, juichte by
Moeder, moeder! Lieve MoedorI*
Ja, mijn kind, ja, mfln zoon zeide zij,
torwyl ze hem vurig aan haar hart drukte
cn zyn gelaat met kussen bedekte.
Geen pen is in staat om de aumloeningen
te heschrjjven, die in deze oogenblikken hun
ziel bestormdende harten vau deze vier
menschen waren te hevig bewogen, zy ge
voelden zich to gelukkig, om door woorden
aan hnn gevoel lucht te Runnen geven.
fsahejla, gravin de Suutorne, de zoo lang
verstooten vi'onw, stond nu voor hen, en zij
was dezelfde persoon als de onverschrokken
Henri Gardel. Hun verbazing waa groot, zjj
konden het byna niet gejooven, en toch was
er geen twijfel mogelijk.
Het duurde wel een half uur, voordat onze
vrienden na dc uitingen van het levendigste
gevoel weer ecnigszins liun bedaardheid terug
gekregen hadden. Toen zaten zfl weer rustig
cn vertrouwelijk by elkaudcr.
Komaan,' sprak do markies, ,nn wy voor
I het oogcublik aan de gevoelens van ons hart
genoeg Uebb.cn lucht gegeven, wilde ik u
gaarne verzoeken, mevrouw de Sauterne, aan
onze nieuwsgierigheid te voldoen, door ons
nog een en ander uit uw romantisch leven
to vprhalen.'
»G, met genoegen»* antwoordde de gravin
met een aanminnig lachje«doch het voor
naamste weet ge reeds. Wat ik nu nog to
verhalen heb dient meest tet aanvulling en
verklaring- Nadut ik de zorg voor
mijn kind aan Juan Dmnal cn zyn vrouw
had opgedragen, zwierf ik oonigen tyd doel
loos rond. Wat moest ik aanvangenIk he-
greep, dat een jonge vrou«f aan vele gevaren
is blootgesteld, die het munneljjk geslacht
niet bedreigen ik besloot (lutuiom my als mnn
te kleeden. Daar ik lang cn slank was stond
die vermomming mij «eer goed, en toen ik
een baard omgedaan had, was ik zelf ver
baasd over myn veranderd uitzicht. Wel
hoopte ik, dat ik nog eenmaal in inyn rech
ten zou hersteld wordentnaur toch wilde
ik niet langer werkeloos blyven. In mijn jeugd
had ik veel op het water vcrRperd. Mijn va
der had te Bordeaux cpn jacht, waarop ik
verscheidene zeetochtjes hel» medegemaakt.
Ik hield van de zee en geloofde, dut ik daar
het veiligst zou zyn. Daarby kwam, dat he^r
geen ik ondervonden had myn gemoed met
bitterheid had vervuld togep alles wat naar
dwang der regeering geleek. Ik verkocht myn
jjuwcelen voor zeven duizend francs ci\ maakte
te Saint 5'aio kennis met eenige smokkelaars.
Hel waren oprechte, onverschrokken lieden
en ik vond in hun levenswjjze veel aantrek
kelijks. De rustelooze bedrijvigheid aan boord
was heilzaam voor my daardoor vergat ik
vaak de grenzenlooze smart, die myn boezem
verscheurde in oogenblikken, dat ik aan mij
zelf werd overgelaten. De smokkelaars had
den een mooie, snelzeilende brikik kocht
de meeste aandeden cn gaf het schip den
naanu dien ik «elf had aangenomen Henri
Gardel. Door gestadige oefening gelukte het
mij, myn stem forsch te doen klinken, zoodat
niemand mijner gezellen ooit eenig vermoe
den heeft gehad, dat ik een vrouw was.
Weldra nam ik zelf het bovel over dc brik
op my ik verdiende toen veel geld, maar
was het nog spoediger kwyt, dan ik het ge
wonnen bad. Ik ondersteunde de armen waar
tk kon en maakte iny vrienden, die my voor
gevaren waarschuwden en tegen overrompe
ling beveiligden. Do vrouwcnklccdiog, dio ik
ou un dun luiutrok, heeft mo ook gewichtige
diensten bewezen, want daurdoor ben ik
menigmaal aan de handen der slrandwucliters
ontkomen op een manier, die voor hen aan
het wonderbare grensde.
Doch eindelijk was Napoleon verbannen
en koning Lodolyk zat nu op den troon van
Frankrijk. Toen ging ik nogmaals naar Fa-
rijs, doch tevergeefs. Ik word niet tot den
koning toegelaten en myn brieven kwamen
hem niet in handen. Nadat ik verscheidene
jaren telkens tevergeefs naar Parijs wus ge
komen, gelukte liet einduljjk door voorspraak,
van een aanzicnlyk edelman hy den koning
toegelaten te worden. Ik verhaalde hem nu
myn lotgevallen en hy gaf mij hoop. Dagen
en maanden verliepen, zonder dat ik iets
vernam. Ik herhaalde daarop myn verzoek
om recht. Eindelyk beloofde-do Koning, dat
hy oen naewkeurig onderzoek zou laten doen.
Hij zond een Rode naar bet dorp tiirano, in
Navarye, waar ik met den graaf getrouwd
ben, en eindelijk werd het trouwbowys ge
vonden. Nu verlangde de Koning ook de
overige papieren vun myn overleden echtge
noot te zien. Ik zeide hem, waar die te vin
den waren, en hy zond mij met twee politie
beambten hier heen. Ik vond zo gelukkig en
gaf ze aan de beambten, om ze aan den ko
ning te brengen. Ik zelf bleef hier om u te
beschermen. De beambten troffen den koning
te Alenponzy zijn heden teruggekeerd mot
dc noodige stukken, benevens een bevel
Leon dc Maurès gevangen to nomen. Ik was
op weg naar uw kasteel, waarde markies,
toen ik ongedacht getuige werd van de
ontvoering uwer dochter. Het verdere van
haar redding is kekend.
,En wat zal ik u nog verder zeggen Ik
hcl> alleen nog mede te duclen dat ik de
luatste maanden het smokkelen heb laten rus
ten. Ik heb my uu bekend gemaakt aan u,
zoodat buiten ons niemand weet, dat ik vroeger
lleuri Gardel was. Laat dit zoo blyven. Be
looft mij allen, dat ge er over wilt zwijgcu.
Zelfs do oude Jeau Du mat mag slechts ge-
Loven, dat Henri Gardel als een rijk man
het smokkelen beeft laten varen om elders
van zijn renten to leven.»
Allen beloofden gaarne het gevraagde stil
zwijgen.
«Én nu begint voor my en mijn zoon een
ieuw leven,» vervolgde do gravin. »Gy, Edu
ard, moet my vergeven, dat ik ray niet vroe
ger aan je bekend gemaakt hebik deed dit
omdut ik niet belemmerd mocht worden
in mijn werk, dat ik nog te doen bad maar
thans is alles in orde, mijn zoon! Nu zullen
wy met Gods hulp gelukkig zijn!»
Dc bezittingen van den markies de Fisello
en van den graaf de Sauterne, heer van Banx,
werden toch verconlgd, want op een sclioonon
dag in dcu herfst werd het huwelyk van
Eduard en Marie in de kapel vun 't kasteel
Fisullu ingezegend,
De oude Jcan Dumat verliet zijn hut en
sleet zijn verdere levensdagen op het kasteel
van zyn pleegzoon.
Leon dc Maurès werd gevonnisd en tot
vele jaren gevarigenLstrafevproonlceld. Door
zelfmoord maakte hy in nEn kerker éen einde
aan zijn leven.
De lieden in den omtrek waren zeer vor-
wenderd over de plotselinge verdwijning van
Henri Gardeldoch door vertrouwde lieden
liet Eduard het gerucht verbreiden, dat
Henri Gurdcl het land had verlaten met
groote schatten, die hij door den smokkelhan
del byeen had vergaderd, Ten laatste werd
dit algemeen geloofd, zelfs door den oudon
Dumat.
Na het huwelyk van Eduard on Marie wa
ren alle weoschen van de gravin en van den
markies bevredigd door bet geluk hunner
kinderen waren xjj gelukkig lot aan hun
dood.
-o— EINDE, —o—
