KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel en Wieringen,
Ho. 2725.
Woensdag 29 Kaart 1899.
37ste Jaargang,
Bureau: Zuidstraat.
Telefoonn". 32.
BureauSpoorstraat.
Telefoonn". 81.
Attonnem ont
p. 3 maanden binnen de gemeente 50 Ct., met Zpndagsbl. 80 Ct.
id. franco per post 75 id. f 1.127a-
id.voor bet Buitenland fl.25,id. f2.00.
VERSCHIJNT DINSTAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BEBKUOUT Co., te Helder.
Bureau»! Spoorstraat en Zuidatraat.
Advertentlên
van 1 tot 5 regels25 Cent.
Elke regel meer5
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VBf.fDAGSMOKGEiSS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
Aan onze abonné's buiten de
jemeente wordt beleefd ver
zocht 't verschuldigde abonne
mentsgeld Vliedend R landje en Zondags
blad, le kwartaal 1899, te willen over
maken per Postwissel of in postzegels,
vóór 5 April, zullende anders daar
over met 5 cents verhooging per post
worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 2'/j Ct. beplakt
te worden.
lilt het Buitenland.
Wel is er op 't oogenblik, waarop nw dit
overzicht samenstellen, nog geen voortgang
gemaakt met de verzending der uitnoodigingen
aan de mogendheden tot bjjwoning der ont-
wapenings- conferentie to'sGravon-
hago, doch in dit geval is uitstel zeker geen
alstel. Inmiddels wordt de aanstaande samen
komst bij voortduur druk besproken, en o. a.
werd dezer dagen de aandacht in groote mate
gevestigd op een artikel, voorkomende ineen
Amerikaanse!» tijdschrift, over de aanleiding,
die er bjj den Czaar en bij de Russische Re-
geering bestaat, om naar het doel, dat met de
Conferentie beoogd wordt, te streven. De
schrijver van dat artikel wjjst er op, dat de
Russische Regeerïng tegenwoordig lil haar zorg
en kracht wijdt aan het opleiden van een han
dels- en nijverheidsvolk, in staat om te dingen
met alle westersche volken, ook met N5ord-
Amerika. De schrijver noemt eonige voorbeel
den op van Rusland's snelle economische ont
wikkeling in de laatstverloopcn jaren. Voor
petroleum is het thans een ernstige mededinger
van de Vereenigde Staten. In 1898 bestonden
er 205 mynmaatschappijen, waarvan 125 eerst
sedert 1894 opgericht. Er zïja in Rusland thans
arbeidswetten tot beperking van deD arbeid
van mannen zoowel als van vrouwen en kin
deren. Steeds grooter wordt hot aantal techni
sche en handelscholen. Te Odessa is een school
voor de zeevaart geopond. Ook zjjn scholen
voor landbouw en boschteelt ontworpen. Het
spaar- oa crediclstelsel maakt goede vordo.-
ringen. Over het geheele land vermeerderen
de volksbanken ten behoeve van boeren en
fabrieksarbeiders. En bekend is het, hoezeer
de spoorwegen worden uitgebreid. Geheel in
overeenstemming mot Joio mum/tiomo ont
wikkelingspolitiek was het voorstel van Czaar
Nicolaas IL Niets acht de Araerikaansche
schryver begrijpelijker dan dat de Russische
staatslieden, die eene zoo groote toekomst van
het land voorbereiden, inzagen, dat Rusland
ontzaglijk veel winnen zou, iudicu het hl zyne
krachten aan zyne maatschappelijke ontwikke
ling konwjjden. Zóó beschouwd, is het voorstel
vaa den Czaar, dat de wereld de wupenen zal
afleggen, en dea volken gelegenheid zal geven
de spade ter hand te nemen een voorteeken
van Rusland's toekomstige heerschappy in han
del en geldwezen. Tien jaren opnieuw zoo
vooruittegaan, als het vooruitstreefde in de nu
verloopen tien jaren, beteekent voor het land,
dat het ontzaglyk veel sterker zal worden dan
het reeds is. biet eene Regeering, die uitslui
tend 's lands vooruitgang beoogt, en de beste
economische kennis van alle volken ter be
schikking heeft, voorzien van byna onuitput
telijk, natuurlijke hulpbronnen, in staat zichzelf
voldoende hulpmiddelen en kapitaal te verschaf
fen, om een voortdurend snellen vooruitgang
te vorzekeren, belooft Rusland tydens een
volgend geslacht der westersche volken handel
drijvend en strijdend naar de kroon te steken^
Een der Russische bladen hangt een droe
vig tafereel op van den toestand in de nood
lijdende districten daar te lande. Vooral
8 a m a r a wordt weêr vreeselijk geteisterd.
Niet alleen door hongersnood hebben de
menschen daar te lyden, maar ook door
typhus, scheurbuik cn andorc ziekten. En het
is onmogelijk om afdoende maatregelen tegen
die ziekten te nenen door den ellendigen
toestand, waarin de menschen leven en ver-
keeren in kille, vochtige, voile hutten lijden
zy gebrek en nood. Hnn voedsel bestaat
veëlal in wat meel, in water gekookt, of wel
in een soort brood, dat gebakken wordt van
een weinigje tarwe met gehakt stroo en ze
melen. Tal van huizen zyn zonder eonig
meubilair, daar men alles hoeft moeten ver-
koopon of verpanden, en zullen dus niet eens
in staat zyn, om eerlang het land te bewer
ken. Wat hnn bij het begin van den winter
gegeven of voorgeschoten was, was half Fe
bruari al verbruikt. Het Roode Kruis
is in deze een ijverige helpor, maar de ellende
is van zóó grooteu omvang, dat de weldaden
dier Vereeniging zijn als een boon in een
brouwketel. En toch doet de genoemde Ver
eeniging waarlyk niet weinigop 1 Februari
ontvingen, alleen in de provincie Samara,
71,000 menschen ondersteuning, en sedert
dien tjjd is dat aantal nog vermeerderd. De
Vereeniging heeft 300 gaarkeukens voor kin
dereu geopend, waar 22,000 kinderen wor
den gespijzigd, benevens 120 znlke inrichtin
gen voor volwassenen en kinderen te zamen,
waar ruim 14.000 porties worden uitgereikt.
Bovendien deelt zy graan of meel uit aan
34.000 personen, die elk 30 tot 35 pond per
maand krijgen. En te Samara heeft het
Roode Kruis een toevlucht voor 460
dakloozcn gevestigd. Dit alles is zegt de
berichtgever een heel goed en edel werk
maar er sou iets veel betors worden gedaan,
indien men met krachtige hand sociale her
vormingen tet stand bracht, on daardoor een
toestand als de geschetste voorkwam.
De Deensche Rijksdag hoeft op het ge-
gebied van sociale wetgeving thans iets tot
stand gebracht, dat ook elders in groote mate
aandacht verdient. Er is namelyk eoue wet
aangenomen, waarin bepaald wordt, dat ge
durende 5 jaren elk jaur 2 millioen kronen
(een kroon is fO.66) uit 's Iljjksschatkist be-
achikbaar ziylen worden gesteld, waaruit
voorschotten zullen kunnen worden gegeven
aan landarbeiders, ten einde dezon in staal
te stellen eigen grond te verkrijgen. Men
grond met gebouw on inventaris 4000 kronen
zou kosten. Wanneer do arbeider, die zulk
een stukje grond zou willen koopen, zelf 400
kronen bijeenbrengt dat is dus Yio van
het benoodigde dan schiet hem de Staat
de overige 0/io voor- De man moet dit
wordt gevorderd ouder zijn dan 25 jaar
en zich gedurende 5 jaren een oppassend
arbeider hebben betoond. Er wordt dan ge
durende do eerste jaren geen aflossing ver
langd, cn de te betalen rente is zeer billijk.
Na een aantal jaren heeft de man zijn huis,
erf en land onbezwaard in eigendom. En
op deze wyze kunnen, volgens de aangeno
men wet, 600 landarbeiders geholpen worden.
Werd zulk een weg ook in andere landen
ingeslagon, ongetwijfeld zou dat strekken tot
verbetering van den toestand der arbeiders
bevolking ten platten lande.
NIEUWSTIJDINGEN.
HELDER, 28 Maart 1899.
Ds. F. D. J. Moorrees, vroeger pre
dikant bij de Hervormde Gemeente alhier,
thans te Vianen, heeft, na 43-jarige werk
zaamheid, tegen 1 October a. s. eervol
emeritaat aangevraagd.
ijj kon. besluit is eervol ontslag
verleend aan den heer J. C. Slis, als majoor
commandant der dd. Artillerie-schutterij
alhier.
Mejuffr. C. Bakker, onderwijzeres aan
school No. 3 alhier, komt Toor op de voor
dracht van le onderwijzeres te 's Gravenhage.
De thans vastgestelde kiezerslijst voor
de gemeente Helder, bevat de namen van
3071 kiezers. Op do lijst van het vorige
jaar kwamen 3118 namen voor. Alzoo
eene vermindering van 47 kiezers.
Neerbosch.
Donderdagavond 1.1. had in »Tivoli" een
samenkomst plaats, waar de heer A. van
't Lindenhout als spreker optrad en een
30-tal verpleegden uit Neerbosch eenige
nummeri vocale- en instrumentale muziek
ten gehoore brachten. Nadat de heer Ds.
Stadig de vergadering met een toepasse
lijk woord bad geopend en aoor ae ver-1
pleegden een lied was gezongen, schetste
heer Van 't Lindenhout hoe de wees
inrichting te Neerbosch is ontstaan, hoe
zij langzamerhand tot ontwikkeling is ge
komen en wat daar zoo al wordt gedaan.
In de 36 jaren van haar bestaan heeft de
inrichting veel goeds tot stand gebracht.
Ruim 2000 kinderen hebben in dit tijds
verloop aldaar hun opvoeding ontvangen
en werden daar opgeleid tot nuttige leden
der maatschappijvelen zyn er bij, die in
zeer goede betrekkingen zyn geplaatst. Ook
het gevoel voor 'tschoone wordt aldaar
opgewekt en in den vrijen tijd de muziek
beoefend. Welke de resultaten daarvan
waren, bleek uit eenige ten gehoore ge
brachte liederen. De zaBg was zuiver
bleef goed op toon, de uitspraak liet aan
duidelijkheid niets te wenschen over en
lieten niet na een diepon indruk te maken.
Vooral de liederen Avondgedachten" en
Zalig alleen, Heer, is 't hart, dat U mint",
werden luide toegejuicht. Ook het spelen
van de jongens, het fanfarekorps, komt
een woord van lof toe. De stemming der
instrumenten was en bleef nitstekend, het
geluid is rond, en werd in het forte zelfs
niet hord.
Aan het einde sprak Ds. Stadig een
woord van dank tot den heer Van 't Lin
denhout en sloot deze talrijke bazochte
bijeenkomst.
Jl. Zaterdagavond werd door den
Held. geheel-onthouders-bond inTivolieen
Volksbyeenkomst gehouden. De opkomst
van 't publiek was beneden het middel
matige. Het programma bestond in de
opvoering van het kluchtspel »Hans Dnssel
op 't Gemeentehuis", in het honden van
voordrachten, zoowel muzikale als litera
rische, terwijl bovendien de heer G. Osten-
dorf van Amsterdam een lezing hield over
»Alcoholisme en Misdaad*. Spreker toonde
aan, dat het gebruik van alcohol een der
oorzaken is van het bedrijven van misdaden
alcohol toch werkt zeer nadeelig op ver
schillende organen van den mensch, vooral
op de hersenen, waardoor men minder juist
kan deuken. Bovendien staan de kinderen
van drinkers in verstandelijke ontwikkeling,
wegens verwaarloosde opvoeding en door
de erfelykheid bij die van niet-drinkers
verre ten achter en leveren zij een groot
contingent aan het leger van misdadigers.
De statistiek wyst dan ook aan, dat 75
a 80 <k'r gepleegde misdaden direct of
indirect aan den drank toegeschreven moeten
worden. Spreker meende dan ook, dat de
gevallen van ellende en jammer aanmerke
lijk verminderen zouden, wanneer het go-
brui k van drank nagelaten werd tn de
matige gebruikers zich geheel onthielden,
want zij zyn de oorzaak van het besten
digen der drinkgewoonten.
Noord- cu Zuldhollandsche
Redding-maatschappij.
Deze Maatscliappy voor het reddings-
wezen aan de kust van Holland van af
Loosduinen noordwaarts tot en met de
Noordzee-eilauden, heeft dezer dagen haar
verslag van 1898 openbaar gemaakt. Ge
durende dit jaar werden bij een 4 tal
strandingen 16 schipbreukelingen gered
heeft berekend, dat een behoorlijk stukje I Sedert de stichting der Maatschappij (in
1824) zijn door haar toedoen niet minder
dan 3900 menschen gered. Poging tot red
ding met het materieel der Maatschappij
werd te Nieuwediep aangewend op 22
Nov.daarbij onderging de zelfrichtende
boot aanmerkelijke schade, die te Amster
dam werd hersteld. Ook de reddingvlet
aan het station Heldersche Zeedijk moest
belangrijke reparatie ondergaan. De kapt.
ter zee J. L. Hordijk, te Nieuwediep trad
als lid der Plaatselijke Commissie af, en
werd door den kapt. ter zee W. G. van
Nes vervangen. Te Texel werd de heer
Jhr. C. W. Strick van Linschoten, burge
meester, vervangen door zijn opvolger, den
heer II. W. de Joncheere. De Maatschappij
ontving in den loop des jaars een legaat
van wijlen den heer Reneman, te Haarlem,
bestaande in eene boerderij in de provincie
Groningen, ter grootte van 48 H.A. Aan
contributiën en legaten word in 1898 ont
vangen de som van f 7938.
Maatschappij van Weldadigheid.
Van 10 tot 15 April a. s. zal hier,
evenals in de overige vaderlandsche ge
meenten, eene collecte worden gehouden,
ten behoeve van de te Frederiksoord
(Drenthe) gevestigde Maatschappij van
Weldadigheid, die, gesteund door velen, en
in 't bijzonder door leden van 't Konink
lijk Huis, sedert 80 jaren bestaat. De be
volking dier uitgestrekte kolonie bestaat
thans uit 350 gezinnen met ruim 2000
zielen, en legt zich hoofdzakelijk toe op
landbouw en veeteelt en fabrieksarbeid
(het vervaardigen van rietstoelen). Er be
staat bij het bestuur behoefte aan bedrijfs
kapitaal, terwijl de inkomsten, bjj vermin
dering van het ledental, niet toenemen.
Gelukkig zijn dezer dagfti een paar be
langrijke legaten in 't bezit der Directie
gekomen. Wijlen prof Fruin, te Leiden,
legateerde de som van f 25000, en wijlen
mevr. de Wed. Borski, te Bloemendaal,
f 5000.
De gep. kapitein ter zee J. H. Com-
mijs, is te 'sHage op 60 jarigen leeftjjd
plotseling overleden.
Koninklijk bezoek aun Rotterdam.
Blijkens mededeeling van den burge
meester te Rotterdam aan den Raad, heeft
H. M. de Koningin hem doen weten, dat
H. M dezen zomer die gemeente tweemaal
met een bezoek zal vereeren. Üe eerste maal
in de eerste helft der maand Juni, bij welk
bezoek H. M. zich voorstelt de bezichtiging
der handelsinrichtingen en van 't stadsdeel,
waarin deze gelegen zyn, buiten het program
te houden. Voorts op een dag in den nazo
mer, vermoedelijk begin September, wanneer
het bezoek voomamelyk bedoelde werken
zal gelden.
Bij het bataljon infanterie te Haar
lem is ingedeeld de milicien B. H. P.
Wendt, loteling van de gemeente Bussurn,
die volgens art 173 van de militiewet voor
don tijd van vijf jaar door Gedeputeerde
Staten is ingedeeld. Genoemde milicien
heeft om godsdienstige redenen geweigerd
op te komen bij de inlijving en weigert
zich te laten keuren, enz enz., in één
woord weigert alles, waardoor hij zich
heeft schuldig gema.ikt aan dienstweige
ring door opzettelijk nu te laten bevelen
op te volgen, hem door den meerdere in
rang gegeven.
Hij zal nu voor een krjjgsraad terecht
staan.
Wanneer hy by zijn besluit blijft van
te weigeren, ook na afloop van de straf,
die hem wacht, dan heeft hij kans jaren
lang in de gevangenis door te brengen.
Alle pogingen om hem te overreden
om niet in zyne weigering te volharden,
hebben schipbreuk geleden.
(>0. H. C
Opstootjes te Oudkarspel.
Te Oudkarspel verkeert men sinds eenige
dagen in zeer gespannen toestand. De wo
ning van het hoofd der school aldaar moet
voortdurend door een sterke politiemacht
bewaakt worden, wijl zij niet veilig schijnt
te zijn tegen aanvallen der burgerij, al
thans een gedeelte daarvan. De hoofdoor
zaak wordt gezocht in een 'tzjj werkelijk
of vermeend onrecht, hetwelk door ge
noemd schoolhoofd aan zijn vrouw wordt
aangedaan. Sedert eenige dagen was haar
de echtelijke woning ontzegd, doch bij
afwezigheid van haren echtgenoot kwam
zij weder daarbinnen, terwjjl de smid bezig
was een slot van een der deuren te her
stellen.
Toen nu het schoolhoofd verleden week
met personeel waarvan twee onderwij
zers en de onderwijzeres bij hem in de
kost zjjn uit de school thuis kwam,
moest de vrouw weder uit de woning
verwijderd worden.
Daartegen verzette zich echter de saam-
Ï;e8choolde menigte. De spanning werd al-
engs grootermen eisclitc, dat de onder
wijzeres zou vertrekken. De inmiddels ver
sterkte politiemacht was niet in staat de
aangroeiende volksmenigte tot kalmte en
heengaan te bewegen. Nog dicnzelfden
avond vertrok de onderwijzeres naar Breu-
kelen.
Door de politie moest eTeuwel nog steeds
de grootste waakzaamheid worden betoond.
Dinsdagmorgen is het hoofd der school
naar Amsterdam vertrokken, met naar
werd verzekerd vier dagen verlof door
den burgemeester
Voortdurend blijft echter de grootste
spanning heerschen. Zelfs heeft de politie
niet kunnen beletten, dat de tuin voor een
goed deel vernield en de woning reeds
eenigszins beschadigd werd. Bij voortduring
houdt een sterke politiemacht toezicht.
Met vele treinen worden aan het station
te Noord-Scharwoude politie-agenten aan
gevoerd, terwjjl anderen gereed staan om
zich naar hunne standplaats te begeven.
Woensdag werd dn burgerij bij hekkenslag
ernstig aangemaand, zich rustig te houden.
(»N. v. d. D.")
Een noodlottige braud.
Vrijdagavond kwam uit een huis in de
Sekotelboschstraat 51, te Rotterdam, 'een
vrouw de deur uitloopen, roepende, dat
haar man bezig was, den boel in brand
te steken. Een door de buren ingesteld
onderzoek bevestigde dit maar al te zeer.
De omvang, dien het vuur had genomen,
was reeds van dien aard, dat de hulp der
brandweer noodig was.
Nadat drie spuiten geruimen tijd water
gegeven hadden, werd de brand gebluscht,
toen men de woning binnendrong, vond
men in het achtervertrek het verkoolde
lijk van den bewoner, H. J. Koen raad ge-
heeten. De man leed aan delirium en
zou dezer dagen in een gesticht worden
opgenomen. Het vermoeden ligt dus voor
de hand, dat hij in een vlaag van dronke-
manswaanzin gehandeld heeft en daarvan
zelf het slachtoffer werd.
Zou het waar zijn
In Tilburg is een afgestorvene op kos
ten van den armen grafwaarts gedragen.
Dit komt meermalen voor, minder ech
ter, dat zoo'n overledene onder zy pa
pieren een schuldbekentenis heeft van
60.000 thaler (f108.000.)
't Is de »U. Ct." die het zegt.
Geen plaatsvervanging
Bij vonnis van den Haagschen kanton
rechter werd iemand wegens het maken
vun «ftchti'erncht veroordeeld tot f 3 boete
of 2 dagen. De zwager vau um
ten persoon bood aan om voorf 1.50 voor
hem te gaan zitten. Het aanbod werd*
aangenomen en de zwager ging naar het
Huis van Bewaring om zijn daalder te
verdienen. Hjj teekende het register, dat
door den directeur van het Huis van Be
waring moet worden aangehouden met
den naam van zjjn zwager en onderging
de straf gedeeltelijk, daar de persoons
verwisseling gemerkt werd.
Wegens valscheid had de plaatsTervanger-
veroordeelde zich thans voor de Haagsche
rechtbank te verantwoorden.
Bij vei >iek werd voor den pseudo-ver-
oordeelde 2 maanden gevangenisstraf ge-
ëischt.
De strenge nachtvorsten hebben in
't Land v. Altena niet geringe schade aan
gericht aan de in bloei staande abrikozen
en perziken.
De open bloesems zijn allemaal bevro
ren, men hoopt dat de gesloten knoppen,
hoewel, die ook veel geleden hebben, nog
niet verloren zullen gaan.
- ïn het Westland zijn door de strenge
vorst veel kasdruiven bevroren. De schade
nog niet te overzien, doch wordt zeer
groot geacht.
Wel wat zwaar gestraft'.
Een jongen, die uit baldadigheid een
hoop sneeuw in een winkelhuis aan de
Weststraat te Scheveningen wierp, ontving
van de dochter des huizes een emmer heet
water over het lijf. Met brandwonden over
dekt aan den rug en de ledematen, is hem
in de Ziekenverpleging in de Duinstraat
de eerste hulp verstrekt, waarna hy naar
zijn huis is gebracht.
Dezer dagen gebeurde het te Breda,
dat een tonnetjesman, die in een woning
aan de Dieststraat zijn taak volbracht en
zich naar den zolder begeven moest, met
ton en al door het plafond heenzakte en
zoo in de woonkamer terecht kwam, waar
het huisgezinjuist aan tafel zat
't Laat zich denken, dat de eetlust der
aanzittenden geheel verging. Een geluk
bij een ongeluk was, dat niemand, ook de
tonnetjesman niet, noemenswaardig letsel
bekwam.
't Was trouwens toch al een heele
consternatie.
(N. B. Ct)
Re moord te Leur.
Het gerechtshof te 's Hertogenbosch
veroordeelde Vrijdag in liooger beroep
Gerardus Fasen wegens moord op Adriana
Smits, te Leur, tot 20 jaar gevangenis
straf.
liet vonnis der rechtbank te Breda
luiddelevenslang.
Een vervallen testament.
Door het huwelijk van Maria van Bei
eren met Frauciscus Paulus Emilius graaf
d'Oultremont d'Han, ging in 1707 de
heerlijkheid Sc hagen op deze familie over.
Als bewijs van belangstelling vermaakte
Maria van Beieren een jaarlgksch legaat
van f 400 aan de algemeeue armen, welk
bedrag tot heden geregeld door de gravin
d'Oultremont werd uitgekeerd.
Nu de goederen en titels op anderen
zjju overgegaan, is met de familie d'Oul
tremont een schikking getroffen. Aan de
diaconie der Herv. Kerk, de R. K. armen,
de gemeente-armen en het Weeshuis is
een zekere som toegestaan, met welker
aanneming het testament van Maria van
Beieren vervallen is.
(Za&nl. Ct.)
Scheepsramp.
Het Duitsche pantserschip >01denburg"
is bij zwaren sneeuwstorm in de Strander-
bani aan den grond geloopen. De sleep-
booten »Pelikan" en Norder" zjju ter ad-
sist-entie gezonden.
In den middag van 24 Maart is het
linieschip, met behulp van sleepbooten
weder vlot geraakt.
Een nieuwe omwenteling op til.
Vloeibare lucht.
Do omwenteling, liier bedoeld, ia een in-
dustrieelc. Stoom en electricitoit zjjn verdagen
door eene uitvinding, die nog grooter veran
deringen belooft dan zjj tcweogbraehten. Kracht
zal verkrijgbaar zijn in onbeperkte hoeveelhe
den, bijna om niet.
Do nieuwe stof, die het werk van steenkool,
ijs en buskruit zal verrichten, al naar men
't wil, is ccn oud bekendede lucht. Wy eten
lucht, namelijk de stikstof, die do planten uit
den dampkring halen we rjjdcn op lacht
wy zjjn lacht. Camille Flammarion noemt den
mcnscheen ziel bekleed met lucht. Reeds
gebruiken we samengeperste lucht voor do
voortbeweging. Nu zal voor dit doel eerlang
lucht verkrijgbaar zjjn in vloeibaren toestand,
met honderdvoudig vermogen.
Eerst in 1877 is Raoul Pictol geslaagd
zuurstof vloeibaar te maken door herige koude
en hevigen druk. Vijftien jaren later vervaar
digde Olzewski vloeibare stikstofon zeer kort
is het geleden dat Jumes I)ewar eene vaste
stof uit lucht bereiddelucht-jjs maakte.
Hot is oen Amerikaan na de opstellen
over Amerikaansche uitvinders in «Van Dag
tot Dag", zal men daarover niet verwonderd
zjjn die deze ontdekkingen heeft toegepast.
De heer C. E. Tripier van Now-York heeft
aldus oen nieuwe kracht voor de njjverheid
verkregen, die alle thans bekende overtreft.
Het boginscl is zoo eenvoudig mogelyk. Men
vloeibaren tot den gasvormigon toestand ge
paard gaat. Door water tot atoom te maken
krijgen wij een kracht die machines drjjlt.
De nieuwe kracht ontslaat wanneer vloeibare
lucht weder gas wordt.
Onmiddellijk ziet men hot kolossaal verschil.
Kostbare middelen zijn noodig om stoom te
maken d. w. z. om de temperatuur tot boven
212 gr. Fahrenheit te doen stjjgen. Maar
vloeibare lucht wordt gasvormig 312 graden
beneden nul. Wanneer wij eenmaal onze
vloeibare lucht bereid hebben doet do gewone
dumpkring haar ruim 800 graden boven het
gewone kookpunt stjjgen. In plaats van steen
kool gebruiken we de zonnewarmte.
En do heer Tripier bewoort dat vloeibare
lacht nagenoeg kosteloos kan worden verzameld.
Een kubieke voet vloeibare lucht zet zich,
hjj gewone drukking uit tot 800 kub. voet.
Met oen emmer vloeistof kan men een heele
kamer rullen.
Miuir hoe kan deze vloeistof verkregen
worden. Zullen de drukking cn de kunst
matige koude niet te hooge kosten vereïscben
Het antwoord van den uitvinder is, dat hjj
vloeibare lucht maakt met vloeibare lucht.
De verdichting (het vloeibaar maken) geschiedt
slecbu ten deele door drukking, hool'dzakeljjk
door lievige kou. Is eenmaal een zekere hoe
veelheid vloeistof verkregen, dan kan men die
bezigen on om samen te persen, on om af te
koelen. En men bereidt altjjd meer vloeibare
lucht dan voor die twee bewerkingen noodig
is. Het verschil iB winst.
De uitvinder verklaart volgens een schrjjven
„Mc duro's Magazine"' van Maart, dat hjj
10 gallons vloeibare luoht maakt met behulp
van 3 en dus 7 overhoudt, die hem niets
kosten en die hjj als kracht voor andere doel
einden gebruiken kan. Zonder te veel te
willen beweren, gelooft de heer Tripier, dat
machines in 't groot zullen kunnen doen wat
hjj in 't klein deed met zyne proefwerktuig.
Volgens den uitvinder duurt hot slechts tien
of vijftien minuten-om vloeibare luoht te maken,
nadut de samenporsing-machino is begonnen
te werken.
Hot was dus do eerste stap die 't moei-
ljjksto viel. Professor Dewar verdichtte lucht
tegen verbazend hooge kosten. Het eerste
ons «lat hij maakte, kostte moor dan. 8000
dollars. Wat later verminderde hjj don prjjs
tot 500 dollars per kan. Do schrijver in
„Mc. ClureV R. S. Baker, zegt, dat hjj in
Tripler's laboratorium vjjf gallons vloeibare
lucht zag uitgieten alsof het water was. De
uitvinder maakte 50 gallons per dag tegen
50 ccut per gallon op zjjn hoogst.
Met vloeibare lucht kan men wonderen
doen. Zjj wekt zulk een koude dat het zich
zelf in de leiding doet bevriezen. Het is dus
gemakkelijk vaste lucht le bereiden. De
vlooistof is b\jna zoo zwaar als wateren even
helder.
Enkele druppels op de hand verschroeien
hot vleeseh als een wit-gloeiend jjzor; toch
brandt zy niet maar doodt. Daarom is vloei
bare lucht nitstekend voor heelkundige opc-
ration waarbjj het wogncmen van weefsel
noodig iszij vreet het zioko vleeseh sneller
en veiliger weg, dat bjjtendo potascb op sal
peterzuur. En zjj is goedkooper dan eenige
andere brandende chemische stof.
Zuivere alkohol kan er medo bevroren
worden. Kwik bevriest er medo tot het zoo
hard is als graniet. Een tinnen kop die en
kele minuten lang met vloeibare lucht ge
vuld is geweest, zal, wanneer zjj valt, in
honderd splinters vergruizelen. Daarentegen
worden koper, goud en alle edele metalea
meer buigbaar, zoodat zelfs oen dik stuk
gemakkolyk tusschen de vingers kan wor
den gebogen.
In vloeibare lucht verdampt stikstof het
eerst, daar het kookpunt daarvan 320 gra
den onder nul, dat vun zuurstof daarentegen
slechts 300 gr. o. n. ligt. Zuurstof bljjft dan
in verdichten vorm achter.
Gewoon wol-iilt brandt moeiljjk, zelfs in
een heet vuur. Maar dompelt men het in
deze samengeperste zuurstof, of slechts vloei
bare lucht, dan zal het, door een vonk, ont-
doft'en even krachtig als schietkatoen. Vloci-
>are lucht doet staal branden met verblin
denden glans.
De lieer Tripier heeft zjjne bevindingen
medegedeeld in eene vcrgadcriug van ge
leerden iu de tUniversily" vau Now-York.
Ook de hoer 1'ictet was tegenwoordig en
uitte zyne groote bewondering.
Een onafzienbaur veld van toepassingen
dus geopend. Schepen zullen geen vuilen
lastigon stcenkolenvoorraad behoeven
mede le nomen, maar zullen, al varende hun
nieuw benoodigde kracht zelf maken. Loco
motieven zullen loopen zonder ketels, zon
der vuurhaard, zonder water-reservoirzjj
zullen huu kracht zuigen uit do lucht zelve.
Zij zullen ademen. Reis- en vrachtprjjzen
zuilen ongedroorad goedkoop worden brood,
vleeseh en klc£uing zullen ons als 't ware
toegeworpen worden. En welk een verschiet
opent zich voor do luchtvaart, wanneer geen
zware machinerieën meer noodig zullen zjjn.
Over een jaar of tien zullen reizigers in
een hotel even zeker des zomers een ver
koelde kamer kunnen vinden als thans een
verwarmde in den winter.
Onwaardeerbaar zal de vloeibare lucht
zijn in ziekenhuizen. Ten eerste is zjj ge
heel zuiver, ten tweede is de verhouding van
zuurstof zeer groot. Overwerkten zullen in
de toekomst ook thuis haast kosteloos koele
berglucht kunnen bekomen
Volgens den uitvinder zal door behoorljjko
vermenging van vloeibare lucht met katoen,
wol, glycerine of een andere koolwaterstof
een onlplotllngsmiddcl van ontzettende kracht
gemaakt kunnen worden. Eu andere dan
dynamiet of nitro-glycerine zal deze stof zoo
gevaarloos zyn ais zand, daar zjj niet door
een schok ontvlamt, mits men er niet met
vuur bjj komt.
De wapenvoorraod van oorlogsschepen zal
dan heel wat beknopter wezen.
Vloeibare lucht kan worden aangewend bjj
gebruikt worden ïlif stoom. j&cn "AteTt"g<A?S
groote ketels, geen water, geen steenkool noo
dig en er is geen verlies van kracht. Do
warmte van den dampkring doet al het werk
van .stoom maken".
Indien alle maatschappelijke vraagstukken
samenhangen met dat van goedkoope kracht,
zjjn wjj door de uitvinding van den heer
Tripier een grooten stap nader gekomen tot
een galden tjjd. (»llbl.")
Een vechtpartij.
Op de kade van Villefraache zijn Fran-
sclie zeelieden de matrozen van een En-
gelschen kruiser, die daar voor anker lag,
te lyf gegaan. Er vielen twaalf gewon
den. Enkele Eugelschen moesten zwem
mende het schip bereiken.
Winterberichten.
Te Toulouse, Niuiee en Montpellier is
zooveel sneeuw gevallen en is de koude
zoo hevig, dat men ernstig voor de wjjn-
oogsten vreest.
Dieverijen.
In Berljjn zyn in den laataten tjjd een
aantal personen gevangen genomen, die
hun werk maakten van het stelen in
groote winkels. In het afgeloopen jaar
zijn een honderdtal aangehouden, waar
onder enkele bedienden, maar veelal ge
heele benden, gezinnen van ouders en
kinderen, broeders en zwagers, die ge
regeld op drukke nren in de magazijnen
rooftochten deden. In één werden alleen
in December een dertigtal betrapt, die
een schade van 15,000 mark hadden toe
gebracht.
Dinsdag is in de gevangenis Sing-
Sing. in den staat New-York voor de eerste
maal een vrouw, Martha Place, door middel
van den electrischen stroom terechtgesteld.
De deskundigen waren zeer tevreden over
de snelheid waarmede deze »electrocutie"
geschiedde, en alles ging zoo ordeljjk en
zonder akeligheid als bjj een of andere heel
kundige operatie. Ook de veroordeelde was
kalm, »zjj maakte geen scène" zeggen de
Amerikaansche kranten cynisch.
De eerste schok was zeer krachtig 1760
volts) en werd vier seconden volgehouden,
waarna de stroom op 200 volts gebracht
werd, 56 seconden lang. Na een korte poos
werd de stroom opnieuw door het lichaam
van de terechtgestelde geleid, om zeker te
zyn dat zjj dood was. Aan het ljjk waren
byna geen sporen van de electrocutie te
zien, en ook de gelaatsuitdrukking was
kalm, alleen bleef de mond sterk dicht-
geklemd.
Mrs. Place had uit jaloezie haar 19-ja-
rige stiefdochter vermoord en daarna haar
man met een bjjl zwaar gewond.
Marine en Leger.
Hr. Ms. opneraingsvanrtnig „Raaf", wordt
5 April te Hellvootsluis in dienst gesteld
voor diensten ten behoeve der militaire Hydra*
graphio in het Zuiderfronticr.
Aan boord worden geplaatst de hoofd-
machinist 2do kl. T. E. L. Goossens, do
sergeant stoker J. R. Kapetijn cn J. W.
Klapmejjer, de boolsrn. v. k. J. Ilillen, do
sergeant-stuurman v.k. S. T. Copray, allen