KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel en Wieringen
Nieuwjaarsgroet.
No. 3012
Zaterdag 28 December 1901.
29ste Jaargang.
BureauSpoorstraat.
Telefoonr.». 59.
BureauSpoorstraat.
Telefoonr.0. 59.
Abonnement
p. Smaanden binnen de gemeente 50 Ct., m. Zondagsbl. 877»Ct.
id. franco per post 75 id. f 1.20.
id. voor het Buitenland f 1.25, id. f 2.00.
Afzonderlijke nommers 2 Cent.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te Helder.
Bureau i Spoorstraat.
Acivertentlöii
van 1 tot 5 regels 25 Cent.
Elke regel meer5
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan het Bureau bezorg-d zijn.
Aan onze abonné's buiten de
gemeente wordt beleefd ver
zocht 't verschuldigde abonne
mentsgeld Vliegend Blaadje en Zondags
blad, 4de kwartaal 1901 te willen over
maken per Postwissel of in postzegels
vóór 5 Januari, zullende anders daar
over met 5 cents verhooging per post
worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 2l/a Ct. beplakt
te worden.
Aan onze abonné's in
"Amerika wordt beleefd
verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld te willen overmaken.
DE UITGEVERS.
Onze lezers, die met I Januari
a. s. aan Familie, Vrienden of
Begunstigers in onze Courant
een Welkomsgroet willen rich
ten, worden beleefd uitgenoodigd
bunne opgaven aan ons Bureau
tijdig in te zenden.
DE UITGEVERS.
KALENDER DER WEEK.
DECEMBER, Wintermaand, 31 dagen.
Opkomst der Zon 8 n. 14 m.
Onderg. 3 u. 51 m.
Zondag 29
Maandag 30
Dinsdag 31
JANUARI, Louwmaand, 81 dagen.
Woensdag 1 Nieuwjaarsdag. L. K.
Donderdag 2
Vrfjdag 8
Zaterdag 4
De gemeente Selder en omgêvin
Uit de .««ie doos (1807-1812).
Dezer dagen werd onze aandacht gevestigd
op een boekwerk, dat in 't begin der vorige
eeuw in het licht werd gegeven onder den
titel: .Reis door Holland in de jaren
1807—1812.' 't Boekwerk was verrjjkt met
Sen aantal aibeeldingen en omvatte drie deelen.
Bjj de samenstelling word de briefvorm ge
volgd. Het is niet onbelangrijk van den
inhoud kennis te nomen, omdat men daardoor
vertrouwd geraakt met de toestanden in dien
tjjd, en gelegenheid vindt tot eene vergelij
king met hetgeen thans bestaat. Telkens
krygt men aanleiding te beseffen hoe groote
veranderingen er in de laatstverloopen e«uw
hebben plaats gehad, hoe de gestadige voor-
nitgang op ieder gebied een geweldige omme
keer heeft teweeggebracht.
Aan het genoemde boekwerk willen we
«enige mededeelingon betreffende deze ge
meente en haren omtrek ontleenen.
,Langs Petton, Kalans-oog en Huisduinen
tot den Helder iB alles een vlak strand, zijnde
de duinen waarschijnlijk door de Noordzee
weggeslagen. In dcrzelver plaats is thans een
lange zeedijk aangelegd, kostbaar van onder
houd vanwege de zware rjjsworken en vang-
dammen met derzolver ontzettende steenge
vaarten en Bteengloojjingon, doorgaans met een
dijk van wier gedekt. Allezins merkwaardig
is de aanleg der voortretfelijke haven, om de
oorlogs- en koopvaardijschepen veilig te doen
ankeren. Van tjjd tot tijd was, en is vooral
tegenwoordig de aandacht der hooge Regee
ring bijzonderlijk op dit laatste Dorp aan
Noordhollands uithoek bepaald. Het nieuwe
Diep was voormaals eene kreek, gevormd
door het sterk afstroomend water, dat met
het vloedgetij op den Zuidwal werd opgestuwd
en langs den Helderschon wal zich weder in
het Mars-diep stortte. Van de eenvoudige
werking der natuur op hot water heeft man
partij weton te trekken door het aanleggen
van ccnen steenon Dam aan do Zuid-Oost
zijde en door verscheidene kleinere Dwurs-
hoofden, die gezamenlijk werken om de snel
heid van het afstroomend water te vermoer-
deren en daardoor do diepte te behouden,
terwijl een aantal duc d'alba's dienen om de
meertouwen der overwinterende schepen daar
aan vast te maken. Een andere aangelegde
steenen Dam uit hot midden van het nieuwe
Diep strekt zich, in eene verbazendo lengte,
Oostwaarts op den toren van Wieringon, als
dienende, volgens de natuurwerking van vloed
en ebbe, tot bedwang van den stroom en tot
deszelfs rigting aan zijne binnenzijde West
waarts, totdat het water in het nieuwe Diep
genoegzaam doortogt vindt om zich in den
Texelstroom te ontlasten. Eene kleine stich
ting, het nieuwe Werk, of ook het fort du
Gommier ^jgeooemd, en met geschut beplant,
bevat een verblijf T00r den Directeur over de
werklieden, en voorts eenige lootsen tot ma
gazijn, is omgeven door renen steenen djjk,
met een zeer fraajje schutsluis tot afscheiding
van binnen- en buitenwater, en heeft hare
gemeenschap met den Helder door een slin
gerpad, dat met kleine bruggen over het
moerassige land henen loopt.
Voorheen was do Helder alleen aan den
zeekant door eenige voortreffelijk aangelegde
kustbattorjjen verdedigd en aan de landzijde
door eene linie of gracht en borstworing van
weinig belang; thans echter is, op bestelling
van Z. M. den Keizer, tusschen de genoemde
plaats en Huisduinen eon uitmnntend Fort
opgeworpen mot breede grachten en bedekte
wegen voorzien, en, naar een beroemden
Generaal Lasalle 2) geheoton. Tusschen
dit Fort en het nieuwe Werk is een tweodo
Fort aangelegd met oogmerk om do beide
eerstgenoemde met elkaader te verbinden;
doch dit Fort 1' E c 1 u s e 5) is nog niet vol
tooid. Binnen deze sterke linie van verdediging
ligt de Helder met het nieuwe Diep inge
sloten, terw|jl er rondom dezelven eene nieuwe
zeestad wordt aangelegd voor dokken, wervon,
magazijnen, enz., en voor eon derde godoelto
ook tot woonhuizen bestemd, waarvan do
kaa|jen en andere eerste werken reeds zjjn
aangevangen. Eindel|jk wordt de zeekant nog
versterkt door het Fort Morland op Kijk
duin, met werpgeschut van het zwaarste kaliber
beplant en alzoo do zeegaten met andere op
de duinen reeds voorhanden z|jnde en nog nieuw
aangelegd wordende batterijen verdedigd.
Intusschen is de Helder, hoe schoon ook
gelegen, niet zeer gezond. De straten z|jn
niet geplaveid, en veranderen in den winter
in moerassen, waardoor mon tot halverbeen
waden moet. De huizen zjjn anders wól ge
bouwd. Van de twee (Gereformeerde en Room-
sche) kerken, dient de eerste tot een barak
voor de bataillons Spaansche krijgsgevangenen,
die aan do vestingwerken arbeiden. Een
voorname tak van bestaan alhier is de vangst
van don Kabeljaauw, die ingezouten en tot
Labberdaan of zoogenaamde zoute visch ver
kocht wordt, en ook, ofschoon voor den echten
Labberdaan mootende zwichten, zeer goed
van smaak is.
Nog kaakt en zout men verschen Haring,
die ook met smaak gegeten wordt, alhoewel
ver beneden den gewonen Hollandschen Haring
moet geacht worden. Kreeften, Bot, Paling,
Schol en Scharren, ook kleine Kabeljaauwen
of Gullen, worden in het nieuwe Diep achter
het nieuwe Werk en in het algemeen op den
Zuidwal in vr|j groot aantal gevangon. Ook
vestigt zich van tjjd tot tjjd de aandacht op
de Bruinvisschen of Tonjjnen, die in de ge-
heele Zuiderzee, doch vooral aan de Texol-
Bche reede, zóó overvloedig zjjn, dat men ze
dikwjjls bjj geheele scholen ziet zwemmen en
in het water rondtuimelen. Het ia inderdaad
vreemd, dat niet de ondernemende Hollanders
reeds lang eene reederjj van deze viscbsoort
hebben aangelegd, daar men onder dezelve
visschen aantreft van moer dan 400 pond, die
1) Het tegenwoordige fort Ooit-ocrer.
2) Dit fort heet thene Erfprins.
8) Thans Dirks Admirul.
eene groote hoeveelheid van zeer goede traan
bevatten. Wolligt is het gemis van bekwamo
en sterke netten tot hiertoe oen voornaam
beletsel, daar èo de kracht dezer dieren óo
de sterke strooraen eene goede voorzorg vor
deren. Hot gebruik van harpoenen ware wel-
ligt meer aanteraden, indion slechts deze
visschen genoegzaam nabijkwamen, om dezelven
met vrucht te kunnen gebraiken. Het is
inderdaad te wenschen, dat ook deze tak van
njjverheid eerlang tot stand zal komon, daar
de Tonjjnon om hnn verbazend aantal en
grootte moeten worden aangemerkt als de
vernielers van den vischvangst, die voormaals
in de Zuiderzee zeer aanraerkoljjk pleegde te
zijn, en waarvan wolligt do Zalm tot een
sprekend bewijs dient, daar hjj voormaals in
deze binnenlandsche zee overvloedig, nu dien
oord b|jkans geheel verlaten en zich naar do
binnenrivieren begeven heeft.
De nabjjheid van Texel besliste dra onze
keuze om hetzelve te bezoeken. Het ie het
grootste der nabij liggende eilanden, die Hol
land tegen de Noordzee dekkon, en voormaals
waarschjjnljjk met hetzelve het vaste land
vormden. Hot is 2J/j uur lang en 2 uur breed
en bevat 6 dorpen. W|j stevenden het Mars
diep over, een schoone reede binnengaats,
doch gevaarljjk om binnen to komen door de
twee hooge zandbanken, de Noorder- en Zuider-
Haaks, waarop zoo menig schip verongelukte.
De Hoorn, do Burg en het Schild zjjn do
voornaamste dorpen en vermaard door de
Schapenfokkerij, wier aantal nagenoeg op
30.000 en wier wol, door eikandoren jaarljjks
op ruim f112.000 gerekend wordt. Dit zoo
algemeen nattige dier wordt bjjkans in alle
de departemonten der voormalige veroenigde
Provinciën gevonden. Ds be»te Schapen zjjn
die van Texel, kleiner dan do Zuidhollandsche,
doch daarontegon van eenen schoonon kop en
goed gelaat, tot aan de ooren toe met eene
dikke zjjdoachtigo wol godekt, en van een
korten doch zwaren staart voorzien. Van de
melk dor mosder-Schapen, nadat do Lammeren
haar verlaten of ontroofd worden, wordt op
dit eiland een soort van Schaponkaas bereid,
ook Texelsche of groene Kaas geheeten, ont-
vangendo hare kleur van het sap van schaaps-
mest, waarmede men dezelve vermengt, en
van daar ook eenigen scherpen smaak, die bjj
de liefhebbars zeer geacht wordt. De schaaps-
mest zelf wordt voor do tabaks-teelt zeer ge
trokken. Van de vellen öf huiden wordt te
Leiden en elders goed leder voor handschoenen,
schootsvellen en kaarden, ook perkament en
drukloder bereid, on hot hair, dat bjj het
blooten der wol agterbljjft, dient voor ge-
meeue-hoeden.
(Wordt vervolgd).
Ingezonden.
Wieringers in Z.-Afrika.
Dezer dagen werd het mg vergund, in
zage te nemen van een brief van de echt-
genoote van den heer L. J. Lvroeger
woonachtig te Wieringen, thans opgesloten
in het Burgerkamp te Standerton. Vele
bijzonderheden uit het leven in de
kampen worden in dezen brief niet ver
meld, zeker omdat de achrjjfster zeer wel
weet, dat de onverbiddelijke censor dan
haar schrijven toch niet zou doorlaten,
maar uit alles blijkt duideljjk, dat ze het
niet ruim heeft. In den beginne, toen de
familie nog op de hoeve was, ging alles
uitstekendde generaal van de eerste
Engelsche colonne, die er langs trok, had
strenge orders bij hm niets te beschadigen
de tweede, vermoedelijk onder bevel van
generaal Rundie, zeker eveneens. Toen
deze colonnes daar den omtrek schoon
veegden" was de familie niet te huis, doch
bij hun terugkomst vonden ze alles in de
beste orde, niettegenstaande er voorraad
genoeg was (o. a. 40 vette varkens, 700
stuks vee schapen, paarden, koeien, enz.
600 zakken mielies, veel haver en andea
voeder). Het had er dus al den schjjn
van, dat ze niets te vreezen hadden en
toen dan ook allen uit de omgeving vlucht
ten, bleven zij, waar ze waren. Later schijnt
het echter plotseling anders geworden te
zijn, althans alles, wat bruikbaar was, werd
hun afgenomen, weliswaar tegen bewjjs
maar moeder en kinderen werden opge
zonden naar een der beruchte kampen.
Waar de man en de zoon zich op dat oogen-
blik bevonden, wordt niet vermeld, maar
zeker is, dat die zich niet bjj hen bevinden.
Wel heeft de schrjjfster vernomen,
dat in Holland en overal elders veel geld
wordt bijeengebracht om het lot der on-
gelukkigen in de concentratie-kampen
eenigszins te verlichten, maar z jj z e 1 f
heeft daarvan tot nog toe niets mogen
ontvangen. Om wel te begrjjpen redenen
klaagt zij niet al te erg over de be
handeling, maar Toegt er toch aan toe,
dat ze bjj al hetgeen haar verstrekt wordt,
nog veel moet koopen, doch
hare middelen zjjn zoo goed als uitgeput,
en hoe dan?
»Zou er ook voor mij niet iets gedaan
kunnen worden, om rajjn treurig lot te
verbeteren vraagt de arme moeder, »want
gij begrijpt wel, dat niet alles geschikt
is om te schrijven, anders kon ik nog wel
een paar vellen vol maken, hoewel mjjn
magere vingers nu al stijf zijn. Ik snak
naar verlossingik kan dat opgesloten
leven niet uitstaan
Zeker, we hebben allen reeds dikwjjls
gelezen, hoe »goed" de Engelschen voor
de vrouwen en kinderen in de kampen
zorgen, maar als we het opnieuw hooren
van vroegere bekenden, die het thans
zelf ondervinden, grijpt het ons toch
nog meer aan.
i\lËUWHTIJBn(jlËiV.
HELDER, 27 December 1901.
De heer Ds. A. L. Th. van der Ven,
predikant bjj de Herv. gemeente alhier,
heeft voor het beroep naar Koog aaii de
Zaan bedankt.
Benoemd tot onderwijzer te Schoorl
de heer C. A. Kejjser, te Texel.
Door het prov. bestuur van Noord-
Holland, werd Woensdag aanbesteedHet
vernieuwen en herstellen van de boorden
van het Noordhollandsche Kanaal. Raming
f 4000. Minste inschrijver A. Krjjnen,
Helder, f 4097.
Het drie-jarig onderhoud der werken van
het Noordzeekanaal, gedurende de jaren
1902, 1903 en 1904, in drie perceelen.
Ie perceel f 27,500, 2e perceel f 15,000,
3e perceel f 27,000. Minste inschrijvers
le perceel J. Dil te IJmuiden, f 27,700
2e perceel, Valentein Filipus Bron en Zonen
te Beverwjjk. f 15.720, 3e perceel A. van
Boven, Amsterdam, f 33,700.
Een geldpraatje.
Al weer 'n nieuwe maan
Wat wordt er met de oude toch gedaan
vraagt een kinderversje. En het antwoord
luidtdaar worden sterren van geslagen.
Nu mag men dit gelooven of niet, maar
dat het met de oude rijksdaalders zoo gaat,
daar zjjn we zeker van daar worden gul
dens en daar wordt kleingeld van geslagen.
Er komen in het volgend jaar voor een
bedrag van f280,000 nieuwe rijksdaalders
bjj. Dat zjjn de eerste met den nieuwen
beeldenaar onzer Koningin, 't Is dan ook
niet zooxeer uit de behoefte als wel voor
een aardigheid voor muntverzamelaars.
Er mochten ook noodig wat halve stuiver-
stukkea bij, is gezegddat is zulk ge
makkelijk geld. Vreemd, zei de miaister,
en we kunnen het halve stuiverstuk maar
niet in de wandeling krijgen steeds krjjgen
we zakken vol terug. Wie er hebben wil,
zegge het maar, we hebben er genoeg. Er
liggen nog wel anderhalf millioen bjj de
Nederlandsche Bank.
Dat wil zeggen men kome natuurljjk
met ander geld in ruil. Een minister is
na eenmaal geen Sinterklaas, die alles weg
geeft voor niemendal.
Beverwjjk. Het spoorwegongeluk te
Velsen heeft toch nog een slachtoffer ge
maakt. In den trein, die het ongeluk had,
zat ook het dochtertje van een dame alhier,
en toen deze van het ongeluk hoorde, viel
zjj van den schrik flauw.
Om zich over diens chrik heen te zetten,
wilde zjj zich Maandag per trein naar Haar
lem begeven, doch aan het station kreeg
zjj weder een flauwte en was een poos
later dood.
Uit Den Bosch.
Het schjjnt nu vast te staan dat in de
kas van den voor vele maanden geleden
geëclipseerden ontvanger der godshuizen,
F. van Weert, tusschen 185,000 en f 90,000
worden gemist; gelden die toekomen aan de
krankzinnigengestichten sReiniervan Ar-
kel" te 's-Hertogenbosch en »Voorburg"
te Vucht. Naar beweerd wordt, liondt v. W.
te Brussel verbljjf en men vraagt zich af
of hjj daar ook nu nog lang verbljjf zal
houden. Opmerkelijk is het zeker, dat men
zoovele maanden noodig heeft gehad om de
ontdekking van zoo n voelbaar tekort te
doen en dat eerst het raadslid jhr. mr. Van
Meeuwen op een scherpe recherche moest
aandringen vóór men er toe kwam dat baga
tel te vinden.
24 December 1717, Zware Stormvloed.
Tusschen 24 en 25 December had een
hevige storm plaats, zoodat het weinig
overgebleven strand bjj Egmond aan Zee,
wegspoelde en de kerktoren deels onder
graven werd. Gelukkig kon later met be
hulp van rijswerken een groot deel van
de ramp aldaar worden hersteld. Bjj As
sendelft brak de djjk op zes plaatsen door,
samen 1100 voet djjks, op sommige plek
ken 70 voet diep, zoodat geheel Water
land ec Kennemerland tot aan de Zuider
zee bjj Hoorn onderliep.
Ratten aan de Langedijk.
Esn leger van ratten heeft in den tegen
deze schadelijke dieren begonnen verdel
gingsoorlog het leven moeten laten.
Te Broek op Langedjjk werden gevan
gen 5712 ratten te Zoidscharwoude be
droeg dit aantal 4042te Noordschar-
woude werden ingeleverd 2750 rattente
Oudkarspel werden 2246 ratten gedood.
Alleen aan de 4 gemeenten van de
Langedjjk werden dus gezameljjk 14750
ratten gevangen of dood geschoten.
Rheumatiek
Wij lezen in Avicultura" den volgenden
raad van D. H., te D., tegen rheumatiek
Het is proefondervindelijk gebleken, dat
een oude juffrouw, die veel last had van
rheumatische pjjnen een ruwharig hondje
aan haar voeten in 't bed legde. De juf
frouw is totaal genezen en het hondje
moest wegens rheumatiek afgemaakt wor
den. Eerst dacht ik aan bjjgeloof, maar de
waarheid werd mjj door de betrokken da
me bevestigd.
Uil hel ftulleniaiia.
Ilerbaaldeljjk werd gedurende de jongstver-
loopen dagen gewaagd van vredesplannen, die
bjj do Boeren in Zuid-Afrika zouden bestaan.
De juistheid der daaromtrent verspreide mede-
doelingen werd door menigeen betwijfeld, en
woldra kwam ook eon Engelsche correspondent
met do volgende verzokering voor den dag
.In plaats van vrede to sluiten, schjjnen de
Boeren boelotcn te hebbon, den oorlog voort-
tezetten, en hunne operaties voornaraeljjk to
richten tegen Natal en de Kaapkolonie. Zjj
zeggen, dat de Engelschen hnn land hebben
verwoest, en dat zjj nu niets meer te verliezen
hebben. Informaties, in Oosteljjk Transvaal
genomen, doen zien, dat bot werkoljjk doel
van do laatstgohouden samonkomsten was,
nieuwe plannen te maken voor den zomer-veld-
toebt. President Kruger heeft niet den minsten
invloed op de Boeren te velde. Velen mogen
zich aan do Engelschen overgoven, maar de
groote massa is vast besloten te vechten tot
den laatsten druppel b»oed. Generaal De Wet
heeft het grootste gewicht in de schaal van
verdoron tegenstand gelogd, en er is geen enkel
voorteeken to vinden, dat de hoop op een
spoedig einde van den oorlog versterkt. Onder
meer voornemens schjjnen de Boeren het plan
te hebbon, door het Drakonsgebergte in Natal
doortodringen. De Wet zou daarbjj do hoofd
rol vervullen, en uit hot noorden zou Botha
hem steunen. Eon groot aantal Boeren heeft
zich Ion noordoosten van Volksrust vertoond
en bjj na dageljjks vallen er schermntselingen
voor. Kleurlingen hebbon geholpen, om wapens,
munitie on brioven uit Europa overtebrengon
aan do Boeren, die nu goed bereden en flink
uitgerust zjjn". Geheel in strjjd met hot
voorgaande bericht, wordt van liet oorlogstoo
ncol gemeld, dat do Boeren wol in grooton
getale over den huidigen toestand hebbon be
raadslaagd, doch dat er velen wsron, die de
positto op 't oogenblik hopeloos achtten, terwijl
de bevelhebbers M hnn invloed hebben aan
gewend, om alsnog do voortzetting van deo
oorlog te bewerken. Hoewel goou algemoone
overgave is te wachten, zjjn er wel voortoe-
kenen van een spoedige wending. Welko van
deze beide tjjdingen steunt na op stellige
waarhoid
Do berichten nit Zuid-Afrika, die er volg-
don nadat wo het voorgaande samcnstoldon,
govon eon beslissend antwoord op de gestelde
vraag. Hadden do Engolschon gedurende de
laatstverloopon dagen do veswachting, dat zjj
nu met het volgen van het blokhaizen-syatoem
do Boeren tot overgave zouden noodzaken,
dat althans zeer velen hunner het hoofd in
den schoot zonden leggen spoedig is ge
bleken, dat, behalvo eenigo flauwhartigon onder
do Boeren, de groote meerderheid vasthoudt
aan de leus.Sterven of overwinnen De
onderlingo bespreking over don vorder te vol-
gon weg hooft de zwakken gesterkt, den wan
kelenden oiouwen moed gegeven, en in) stede
van to over vegen een plan tot overgave, word
gehandeld over nieuwe wjjzen van aanval on
verdediging. Met het oog op hot aanbreken
van het zomer-jaargetjj |in Afrika wordt de
kracht verdubbeld bjj het verzet tegen de
Engelschen, die nn do oone teleurstelling na
de andere ondervonden. Lord Kitchener heeft
beeft dezer dagen in 66a kabelbericht modo-
deeling gedaan van onderscheidene ontmoe
tingen, waarbjj fel gestreden moet zjjn. Er
z|jn aan beide zijden zwaro verliezen geledon.
Zonneklaar bljjkt, dat de Boeren den moed
evenmin opgeven als de hoop, en dat de En
gelsche verwachtingen omtrent den spoedigen
en voor hen zeer gunstigen afloop van den
oorlog, grootendecls zjjn beschaamd. De blok
huizen en de jjzerdraad-versperringen zouden
zoo was de verwachting een grooten
ommekeer in den stand van zaken teweeg
brengen het telegram van Lord Kitchenor
schoon hot zeker nog veol verzwijgt of bo-
mantelt, toont, dat er van het einde van den
oorlog nog niet veel in het verschiet to be
merken is. Terw|jl door heel do christen
wereld heen hot feest wordt gevierd, dut do
eenwenoude voorspelling van vrede op aardo
in herinnering bracht, duurde daar ginds aan
Afrika's znidpunt de oorlog onafgebroken voort,
zonder dat Dog de dageraad des vredes zich
doet ontdekken. Alleen het optreden van Lord
Roaoberyop staatkundig gebied met den wonsch
naar 't herstel van don vrede, waarnaar ook
Engeland's Koning sterk moet verlangen
geeft nog eoDige flauwe hoop op 't einde van
den kr|jg.
Het streven naar nitbroiding van het kies
recht is in de laatstverloopen jaren gebleken
een eisch des t|jds te z|jn, on vr|j algomoon
wordt aange8tunrd op het verkrijgen van algo
moon stemrecht, opdat voortaan niemand zal
rBTTILLBTOM'.
De doode Millionnair.
10)
Schuw keek h|j road, en toen h|j een man
en een vrouw aan den ingang van hot ge
bouw met elkaar zag spreken, bleef h|j een
oogenblik aarzelend staan. H|j meende, dat
die twee wel zouden begrijpen, wat h|j hier
kwam doen. Eindcl|jk keerde h|j om en liep
weer eon eind de straat intoon h|j terug
kwam, waren die twee menschen weggegaan
en kon h|j onbemerkt binnentreden.
De dienstdoende beambte vroeg, wat h|j
verlangde. Toen hjj die man stottorend had
medegedeeld, om welke reden hjj kwam, gaf
dezen hem op barschen toon bescheid, terwjjl
hjj eerst toch zeer beleefd was goweost, om
dat hjj Werling voor een net, fatsoenlijk heer
had aangezien.
De inspecteur iB boven ga do trap
maar op.
Do inspecteur was een streng man. Wer
ling was bljj, toen die aangelegenheid afge
daan was; immers hjj was niet geheel gerust
of hjj misschien weer in de gevangenis zon
moeten.
Op straat gekomen keek hjj weer schuw
rondeerst toen hjj een eind van het bureau
van politie verwijderd was, kwam hjj in betere
stemming, al was hot de rechte niet. De ge
dachte, dat hjj zich elke maand aan do politie
moest vertoonen zoo lang hjj nog in Duitsch-
land vertoefde, drukte hem ternet-r. Doch geen
booze, eerlooze gedachte sloop z|jn hart bin
nen. Hjj had de straf voor zjjne misdaad
ondergaan en oordeelde het vreeseljjk onrecht-
aardig, dat hjj, na de vrjjheid teruggekregen
te hebben, toch nog onder politietoezicht
stond.
Den goheelen weg naar het postkantoor
hield deze gedachte hom bezig. Eerst toen hjj
Hollenberg's brief in handen had en het adres
las,Aan don Weledelgeboren heor Heinz
Werling,» monterde hjj wat op.
Dat woord weledelgeboren» maakte indrak
op hem lag in dat woord niet de erkenning
van do positie, welke hjj vroeger in de maat
schappij innam?
Zoodra hjj op straat was, opende hjj don
brief en was bitter teleurgesteld, toen hjj
daarin geen geld vond. Er stond
.Waarde Werling, gaarne zou ik u liefst
zoo spoedig mogelijk een paar minuten
spreken bjj mjj aan huis. Het zou mjj aange
naam zjjn, als ge niet onder nw eigen naam
komt. Mjjn dienstperooneel, dat mjj kent als
sportliefhebber, kon wellicht door uw naam
aan dingen uit de oudo doos herinnerd wor
den. Ik wensch u een zeer aannemeljjk voor
stel te doen, en daarbjj is het noodig, dat ge
uw eigen naam ter zjjde zet en wel dadeljjk.
Als go komt, laat u dan bjj mjj aandienen
onder den naam «Heinzen.*
Na groote
K. H.«
Met een zacht stak Werling den brief in
zjjn zak. Een man bezoeken, die met hem
schuldig was aan de misdaad waarvoor hjj
alleen had geboet, een man die alleen
zjjn zwjjgen te danken had, dat hjj niet in
het tuchthuis was gekomen, daarbij zjjn
familienaam verloochenen, hoe bitter her
innerde dit alles hem aan don smaad, aan de
schande, die hjj op zich had geladen,
Doch misschien had Hollenberg geljjk.
Vele menschen zouden zeker door den naam
Heinz Werling worden herinnerd aan het
groote zwendelproces. Ja, Hollenberg had ge
ljjk Hjj wilde zjjn ouden collega bezoeken
onder een naam, die door niets herinnerde
aan het voorval, dat, naar Hollenberg vreesde,
nog niet vergeten was.
Koert Hollonherg ging zeer voorzichtig te
werk. Hot voorstel, dat bjj zjjn vroegeren
bondgenoot wilde doen, was van dien aard,
dat het zelfs onder volleerde misdadigers niet
zoo gemakkeljjk in woorden was te brengen.
Hjj begon zjjn gast te vertellen, dat hjj hem
gaarne wilde behulpzaam zjjn om hem te
helpen nit de pjjnljjke omstandigheden, waarin
hjj op dit oogenblik verkeerdo, en dat hjj hem
het verschuldigde geld zou betalen, doch op
het oogenblik zelf niet ruim bjj kas was.
Dozo laatste verklaring bonam Werling allen
moed. Hjj kende de soort monschon, waartoe
Hollenberg behoorde, genoeg om in to zien,
dat deze aan zjjn verplichting slechts noodo
zou voldoon.
- Ge moet dan toch trachten mjj wat op
afbetaling te geven Ik bon zeer om het geld
verlegen, riep hjj nit. Ik kan niet gaan bede
len, het ontbreekt mjj aan aanbevelingen om
eerljjk werk te vinden, en do menschen, die
mjj kennen, weten dat ik in het tnchthuis
heb gezeten. Ge ziet dus, dat ik het geld zeer
noodig heb.
Het doet mjj leed, oude vriend, ant
woordde Hollenberg. Zoudt ge misschien van
uwe familie eenige hulp kunneu krjjgen, tot
dat het mjj weer wat boter gaat? Ik meen
te weton dat uw vrouw b|j haar broeder in
woont. Dio heeft toch geld, hé
Liever sterf ik van honger dan hen aan
te spreken om hulp, zei Werling trotach. Ge
houdt mjj toch niet voor zoo'n erbarmeljjken
kerel, dat ge kunt gelooven, dat ik mjj thans
tot mjjae familie zou wenden Neen de schando
dio mjj drukt, zal hun bespaard bljjven.
Deze woorden ontnamen Hollenberg de laatste
vrees die hij nog had. Hjj had gevroesd, dat
Werling in zjjn vertwijfeling zich door mid
del van zjjne vrouw tot zjjn zwager zou
wenden en dan zou hjj allo kans bobben
gemist, dat zjjn voorstel werd aangonomon.
Doch nu kreeg hjj moed om daarmee voor
den dag te komon.
Als ik nu zoo gelukkig was het geld
voor u te krjjgen, wat zoudt go dan doen
Dnitschland verlaten en naar het buiten
land gaan. Hier ben ik toch gebrandmerkt
En als ik u eens de gelegenheid aan
bood om naar Amerika te gaan Als ik u
vrjjcn overtocht verschafto en u bekend maak
te met een jonkman, wiens reisgezel go zoudt
zjjn en met wien gjj toegang zoudt hebben
tot alle kringen.
Werling sprong op, en Hollenberg naderende,
riep hjj uit
Als ge dat kunt zorg ik voor de
rest
Het hangt gehool van u zeiven af. Al
leen moet ik u vooruit opmerken, dat aan
die betrekking eenigo gevaren verbonden zjjn.
Gevaren
Ja, ik wil openhartig mot u spreken.
Do persoon, met wicn gjj op reis zoudt moe
ten gaan, hoeft eon aanzienlijken naam, maar
weinig verstand. Bjj het leven, dat hjj voert,
is het einde te voorzien, en hoe vroeger
hjj dat einde boreikt, hoe beter voor ons.
Voor ons?
Ja, als go het voorstel aanneemt, doen
wjj met ons drieën, gjj, Maurits Gciger en ik,
deze zaak voor gemeenschappelijke rekening.
Werling's voorhoofd fronste zich.
Ik begr|jp niet goed, wat ge bedoelt.
Dat zult go dadeljjk vernomen. De be
doelde jonkman is graaf Botho Ahlers. Geiser
heeft hem nu en dan geld voorgeschoten, en
daarvoor een levensverzekeringspolis van vier
honderd duizend mark ontvangen. Do jonge
graaf wil dolgraag eon sportreis ondernemen
naar het Rotsgebergte of iets dergelijks, maar
hjj hooft geen geschikt porsoon om hom op
dio reis te vorgezellcn. Ik heb hem nu ge
zegd, dat ik iemand voor hem wist, en hem
morgenavond bjj mjj genoodigd om hom ken
nis te laten makon met mjjn vriend Heinzen.
En wilt ge dus, dat ik met dien jongen
graaf naar Amerika ga En welk voordeel
hebt go er dan van, dat ge daarom mjj wilt
laten deelen in die vierhonderd duizend mark.
Gjj moet zorgen, dat wjj dit voordoel
krjjgen, antwoordde Hollenberg bedaard. Op
die reis zult ge verscheidene malen op oon-
zamo plaatsen komen, op hooge borgen, aan
diepe afgronden, steile rivieroevers en derge-
ljjko meer. De graaf zal dikwijls genoeg half
of goheel bcschonkon zjjndaarom zal hot
niemand verwonderen als hjj don een of an
deren dag eens misstapt en verongelukt.
Ik begrjjp u, antwoorddo Werling, die
zjjne verontwaardiging slechts met moeito ver
borg. Ik moet den graaf vergezellen om hom
te vermoorden.
Hollenberg hief do hand op mot een af
werend gebaar.
Mijn waarde Heinz, antwoorddo Hollen-
borg doodkalm, gjj behoeft eigenljjk niets te
doen. Gjj behoeft slechts tegenwoordig te zjjn
bjj het ongeluk, om de eerste to wezen die
daarvan bericht zendt, en om allo moeieljjk-
heden te voorkomen bjj de uitbetaling van
het bedrag der levensverzekering.
En wilt ge mjj betalen voor mjjn ge
tuigenis? vroeg Werling heesch.
De reiskosten krjjgt go van den graaf,
als ge bjj hem in den smaak valt, maar daar
tw|jfel ik niet aan. Na moet go weten, dat
ik met Geigor de premie aan de levensver
zekeringmaatschappij betaal. Als het ongoluk
gebeurd is, ontvangt ge een flinke som tor
>elooning, omdat gjj ons hot eerst bericht hebt
gezondon van hot gebeurde.
Heinz Werling verzonk in diep gepeins. In
de eerste opwelling -had hjj Hollenberg liefst
bjj de keel gegrepen on don schurk als moor
denaar bekend gemaakt. Doch er kwam oen
beter plan bij hem op. Nu eerst doorzag hjj
den schurk, dio hem verleid had tot do mis
daad, waarvoor hjj alloen had geboet. Nu
speet het hem, dat hjj dezen ellendeling bjj die
eerste gelegenheid gespaard had, en plotseling
herinnerdo hjj zich do woorden van don com
missaris Schmelzer,Gij kunt het gebeurde
wedor goedmaken door de politio de behulp
zame hand te bieden*.
Hier betrof het niet alleen een nieuwe
schurkonstroek, maar was ook een monachen-
levcn iu gevaar. Bjj do politie aangifte doen,
terwjjl er nog niets tot uitvoering was go-
komen, zou doelloos wozen. Hollonherg on
Geiger zouden het plan tot do misdaad hard
nekkig loochenen, en dan zon de politie nieU
tegen bon bunnen ondernomen.
Ja, hjj wist iets, dat beter was dan op
staanden voot do politio er in te mengen. Iljj
zou schijnbaar het voorstel aannemenh|j
wilde zien, wat er nog meer achter verborgen
was hjj zou de betrekking als reisgezel aan
nemen, doch niot om don jongen graaf to
laten verongelukken, maar wel om hem voor
allo onhoil te bewaren.
Heinz Werling stond op met hot tevreden
gevoel, dat hjj eon weg had gekozen, waar
door hjj zjjn verleden tegenover de maat
schappij weer kon goedmaken.
\Wordt vervolg^)»