KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder9 Texel en Wieringen
No 3018
Zaterdag 18 Januari 1902.
30ste Jaargang.
BureauSpoorstraat.
Telefoonn0. 59.
Bureau Spoorstraat.
Telefoonn0. 59.
Abonnement
p. Smaanden binnen de gemeente 50 Ct., m. Zondagsbl. 87*/a Ct«
id. franco per post 75 id. f 1.20.
id. Toor het Buitenland f 1.25, id. f2.00.
Af'zonderljjke noniniers 2 Cent.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
UitgeversBERKHOUT Co., te Helder.
Bureau i Spoorstraat.
Advortontlêii
van 1 tot 5 regela25 Cent
Elke regel meer5 s
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJ DAGSMORGENS vóór 10 uur aan het Bureau bezorgd zijn.
KALENDER DER WEEK.
JANUARI, Louwmaand, Sl dagen.
Opkomst der Zon 8 n. Sm.
Onderg. r 4 u. 19 m.
Zondag 19
Maandag 20
Dinsdag 21
Woensdag 22
Dondordag 28
Vrijdag 24 V. Maan.
Zaterdag 25
Uil hel Buitenland.
Lord Milner, do vertegenwoordiger in Z.
Afrika van de Engolscho regooring, is, volgens
mededeelingen vandaar, zeer teleurgesteld in
zijne verwachting, dat het Hollandsche, in het
algemeen het niet-Engelscho element, onder
de bevolking van zjjn gobied niet afneemt,
terwijl telkens in de oostelijke streken nieuwe
aanvoer van krachten uit Europa plaats heelt.
Hij vreest en niet ten onrechte dat,
als eenmaal de vrede tot stand komt, de als
dan aanwezige Engelsche bevolking door de
niet-Engelsche in sterke mate zal worden
overvleugeld. Reeds is door hem de rogeering
van Engeland gewaarschuwd tegen het gevaar,
'twelk aan de oostkust dreigt, en heeft hjj
op de blokkade dier kust door Engelsche
oorlogsschepen aangedrongen. Hij wenscht
daarentegen eene emigratie, vooral van land
bouwers uit Engeland, maar tot zjjn bitteren
apijt laat deze zich steeds wachten. De boeren
in Engeland hebben daarin heel geen lust,
maar blijven liever waar zij zijn. Ook de
manschappen van hot Engelsche leger, die in
Zuid-Airika hun diensttijd hebben volbracht,
toonen hoegenaamd geen ambitie te hebben,
om sich in dat land, met een voor hen onge
woon klimaat, te vestigen. Zjj verlangen, na
hun ontslag, zoo spoedig mogelijk weer naar
huis en haard in het moederland terug te
koeren. Wie daarginds gaat vechten in den
'oorlog, doet het niet mot het vooruitzicht om
▼aa soldaat landbouwer te worden. En de
▼rouwen en meisjes van die mannen z|jn heel
niet te bswegen, om hun vaderland te ver
laten en een zoo vreemde toekomst tegemoet
te gaan. Al zou de man al te bewegen zijn,
om in Afrika te blijven de vrouw is on
gezind om uit te komen, hoe aanlokkelijk de
zaak ook wordt voorgesteld. En dan do
vrouwspersonen, die nog er voor te vinden
zijn, om als dienstboden derwaarts te gaan,
bohooren nu juist niet tot het meest eerbare
deel van het schoone geslacht, zoodat men
met de emigratie dezer meisjes ook nog zeor
voorzichtig moet zijn. Nu komt bjj den ge
ringen lust der Engelschon de lastige en
onaangename krijgswet, die iedereen met lam
heid slaat en alles in den weg treedt.
Bij herhaling is door de Engelsche regeering
•n door hare vrienden en aanhangers verzekerd,
dat er geen denken is aan het onderhandelen
over den vrede met de Bóeren-Republieken
in Zuid-Afrika anders dan op den grondslag
van onvoorwaardelijke ovorgave. En bjj de
liberale partij in Engeland is het verlangen
naar de beëindiging van den oorlog wel ster-
kor, doch de onderwerping der Boeren bleef
toch altjjd de eerste eisch. Hierin schijnt in
den jongsten tjjd een merkbare wjjziging te
zjjn gekomen. Vóór eenige dagon werd te
Londen eene groote vergadering gehouden van
leden dezer partjj, waarin onder algemeene
instemming, door den Voorzitter werd ver
klaard, dat de oorlog slechts zal kunnen eindi
gen door verzoening en niet door onderwerping
van de Boeren. Dit gedeelte der redevoering
van den President vond bjj de talrjjke aan
wezigen levendige toejuiching. Do modedeeling
in het openbaar gemaakt verslag dsr verga
dering, dat het binnentreden in de vergaderzaal
van warme Boeren-vrienden met oorverdoo-
vende bijvalsbetuigingen werd begroet, levert
•en aangonaam blijk van de veranderde denk-
wjjze bjj een deel der Engelsche natie, en
geeft hoop op eene andere stemmiug in heel
het land, op een ommokoor in do totnutoo
gevolgde staatkunde.
Te Salzburg (Oostenrijk) werd dezer dagan
in den grooten schouwburg opgevoerd het
tooneelstuk ,Het Kruisteeken', welk tooneel-
product uit het Engelsch was vertaald. Het
publiek, in de zaal in grooten getale aanwezig,
begon al heel spoedig ouder de opvoering te
manifestecren, niet omdat het stuk zoo slecht,
maar omdat het van Engelsche afkomst
was. De vertooning moest worden gestaakt
do politie sloot den schouwburg na het eerste
bedrijf, ton einde grooter wanorde te voor
komen. Dit voorval lovort weer een nieuw
bewijs van de waarheid, onlangs door den
Engelschon staatsman Lord Rosebery
verkondigd, dat Engeland, ofschoon zjjno re
geering vriendschappelijke betrekkingen met
alle andere mogendheden onderhoudt, door
den oorlog in Zuid-Afrika gevoerd en door de
behandeling der Boeren en van^hunne familiën
in heel do beschaafde wereld wordt gehaat
en verfoeid.
De regeering van Frankrijk heeft nu dezer
dagon de uitkomsten dor laatstgehouden 5
jarige volkstelling (18961901) openbaarge
maakt. 't Is niet onbelangrijk, van een deel
dier opgaven melding te maken. De nagenoeg
39 millioen inwoners van dat land leven in
niet minder dan 36.192 gemeenten. 137 ge
meenten hebben van 1 tot 50 inwoners, 976
van 51 tot 100, 4440 van 101 tot 200,5151
van 201 tot 300, 4283 van 801 tot 400, 3515
van 401 tot 500 en 9766 gemeenten van 501
tot 1000 inwoners. Dus 28268 gemeenten,
dat is nagenoeg */t van het aantal, hebben
minder dan 1000 inwoners, en het getal ge
meenten, waar het aantal zielen nog geen
500 bedraagt, is 18502. Bjj het bestaan van
zoovele gemeonten, is do kans, om do be
trekking van burgemeester machtig te worden,
zeer groot, doch 't zal in vele van die kleine
plaatsen soms moeite kosten, om er een ge
meenteraad bjj elkander te krijgen.
NlEUWSTlJDlSGEiV
HELDER, 17 Januari 1902.
Congres tan Marinematrozen.
Vervolg en «lot.
Vrijheid van bestuursleden.
Helder stelde voor, een bestuurslid het
recht te ontzeggen, bestuurslid eener andere
voreeniging te zjjn Hot bestunr bracht tegeljjk
hiermee in behandeling een voorstel-Amster-
dam om ieder vrij te laten in zjjn overtui
ging en alleen het bestuurslidmaatschap eener
andere vereeniging te verbieden, als het na
deel voor den bond is en de bond er niet
langer neutraal door is. De afdeelingvan het
schip •Wilhelmina* stelde voor ieder het
recht te ontzeggon om te beoordeelen of een
hoofdbestuurder nog andore functiën mag
waarnemen.
Een afgev. van Helder lichtte toe, dat de
bedoeling alleen was, den bond ervoor te vrij
waren dat een bestuurder niet genoeg werk
zaamheid voor den bond kon ontwikkelen,
als hjj nog andere functies bekleedde. Een
andere afgev. zeide echter, dat de bedoeling
was benadeeling van den bond te voorkomen,
zooals geschiedde toen de sekretaris tevens
voorzitter der afd. Heldor S. D. A. P. was.
Een afgev. wilde daarom met name de ver-
eenigingen waarvan hot bestuurslidmaatschap
onvereenigbaar was mot bondfuncties noemen.
Amsterdam wilde tegelijkertijd behandelen
het voorstel-Rotterdam om ieders overtuiging
te eerbiedigen en het voorstel-Soerabaya van
geljjke strekking. Het pleitte veeleer voor een
bestuurslid als hjj ook in een ander bestuur
gekozen werd. Men moest de leden niet voor
een moeiljjke keus plaatsen, die wel eens
hierop zon kunnen uitloopen, dat men liever
bestuurslid was vaD een andere vereoniging,
die de overtuiging vrjj liet. Waar hot voor
stel-ging tegen den vroegoren secretaris Ver
stegen, die ook bestuurder der S. D. A. P.
was, was de konsekwentie dat men de soci-
aaldemokraten nit den bond weerde. De bond
moest beslist neutraal zjjn.
De administrateur Verstegen erkende dat
het socialisme in strjjd was met het mili
tairisme, maar do sociaaldomokr&at meent dat
allo menschen, ook do militairen eon mensch-
waardig bestaan moeten hebben. Het was eon
sociaaldemokraat die in de Tweede Kamer
bewerkte dat verschillende toezeggingen tot
verbetering werden gedaan. Men bad daarom
niet het recht to zeggen, dat spr.'s sociaalde-
mokratie nadeel deed aan den bond.
De voorzitter zeide dat de sociaaldcinok ra
ten over hel algemeen do beste vereenigings-
lui zjjn. Natuurljjk wilden dan die personen
ook graag in hun eigen partjj werkzaam zjjn,
zoo gosd als in den bond.
Een afg. van Don Heldor schreef liet tege
moetkomen aan de wenschen van Hugonholtz
in de Tweedo Kamer toe niet aan diens be
ginsel, maar aan het feit dat de Kamer er
kende dat wat hij vroeg billjjk was. Staalman
was ook herhaaldelijk flink voor de matrozen op
gekomen. Spr. wilde ieders overtuiging eer
biedigen, maar als een bestuurslid openlijk
socialist was, dan was dat tegen het belang
van den bond.
Verstegen meende dat men dan konsckwcnt
moest zeggen, dat geen enkel sociaaldemo
kraat, bestuurder der S. D. A. P. of niet,
bestuurder van den bond mocht zjjn. Want
althans in Den Heldor zorgde een lokaal blad
er wel voor, dat van alle matrozen die leden
der S. D. A. P. waren, dit bekend werd.
Spr. erkende Staalmans verdiensten, maar in
de Kamer was bjj tegen den Bond opgetreden
als een echte ketterjager. En zeker was ook
in de Kamer gebleken dat de matrozea van
de socialisten geen nadeel, maar voordeel
ondervonden hadden. (Applaus)
De voorzitter wees erop, dat Staalman ge
weigerd had to konferecren met bonden, die
sociHaldcmokraton in het bestuur haddon.
Dozclfde afgevaardigde van Helder meende
dat een socialist eigenlijk geen militair kon
zjjn, zeker niet als zjjn vorplichte dionsttjjd
om was. De socialisten zeiden geen man en
geen cent, en dat was togen het belang der
matrozen.
Verstegen wees er op, dat de conservatief
De Savornin Lohman zeihet is beter dat
men zich ordeljjk openljjk vereenigt, dan ge-
heim handelt, en dat men dan beter deed er
een anderen bond, van ander beginsel, tegen
op te richten. Dat was heel anders dan wat
Staalman zeide. De sociaal-demokraten wilden
ook niet opzetten tot verzet tegen de disci
pline, maar ze wilden dat de matrozen sterk
voor hun recht en belang opkwamen.
Men wilde de discussies uitsluiten, maar de
voorzitter achtte het beter openljjk deze zaken
te bespreken.
De afgevaardigde van Helder verklaarde,
dat hjj alleen van de socialisten verlangde,
dat zjj in het belang van den bond zich wat
achteraf hielden.
Een afgar. van Amsterdam wees er op,
dat in tegenstelling van andere vakken de
matrozen er niet op nit zjjn hun edel vak te
veredelen, bijv. om fijner poetsmiddelen te
krjjgen voor do kanonneD. Spr. wees er op,
dat do leden dor rechterzijde in de Tweede
Kamer uitbundig gelachen hadden toen een
lid VToeg, of eon socialistisch matroos er dan
soms eea geweten op na hield. Staalman kwam
zeer zeker voor de matrozen op, maar daar
tegenover wilde hjj den matrozen hun over
tuiging, het heiligste wat zjj hebben, knotten.
Zonder stemming werd besloten, geheele
vrjjheid van overtuiging te laten.
Salaris van den beambte.
Het hoofdbostuur stolde, in overeenstem
ming met eenige afdeelingen, voor, het salaris
van den administrateur te verhoogen tot f 12.50
per week. De motieven waren, dat hot bonds-
werk sterk toenam met de stijging van het
ledental en de uitgave van een weekblad,
terwjjl voorts de administrateur uitstekend
werkte en de bond, die voor salarisverhoogiug
der matrozen streed, ook zelf goed voor zjjn
beambte moest zorgen.
Het voorstel werd aangenomen.
Aansluiting bij de Arbeidersbeweging.
Helder stelde voor: aansluiting zoo noodig
bjj landeljjke comitë's, zooals voor algemeen
kiesrecht, staatspensionnecring enz. Andere
afdeelingen deden dergeljjke voorstellen. Een
afgev. van Den Helder meende, dat hot ge-
wonscht was, ook in het bondorgaan het nut
van algemeen kiesrecht uiteen te zetten, wat
volstrekt niot socialistisch was. [Applaus.)
Helder wenschte ook, de afdeoling Helder
bevoegdheid te geven in zulke gevallen mee
to oordeclen, ton einde to voorkomen, dat de
bond bjjv. met de Hogerhuisbeweging meedeed,
wat niet in bet bondsbelang was.
Anderen meenden, dat de afdeeling Helder
goon voorrechten moest hebben, waarop
afgev. van Helder zeido dat het dan misschien
beter was, als men de in Nederland gevei
tigde afdeelingen boorde in zulke gevallen.
Aansluiting bjj landeljjke comitë's werd met
algemeene stemmen goedgekeurd. Hot hoofd
bostuur zal in ieder geval de Nederlandscho
afdeelingen raadplogeD.
Een voorstel-Amsterdam wenschte dat men
zich ook in verbinding zou stellen met andere
arbeidera-vereenigingen, opdat do bondsleden
zouden weten, als ze uit de marine traden en
zich in andere vakken moesten begeven, hoe
het cr in die vakken uitzag. De bedoeling
bleek te zjjn, wederkeerig in de vakbladen
elkanders vaktouatanden to bespreken. Echter
moest men niot, zooals de afd. Njjmegen wilde,
van bondswogo inlichtingen geven aan anti-
militaire propaganda- vereenigin gen.
Eun ander afgov. wilde openbare vergade
ringen beleggen met burger-sprekers, om het
publiek over marine-toestanden in te lichten.
De voorzitter meende dat publicatio in hot
blad voldoende was.
Het voorstel-Amsterdam werd aangenomen.
Nltuwe koers.
In tegenstelling tot oen voorstel, in hot or
gaan gedaan, werd besloten door to bljjven
gaan met het richten van verzoekschriften tot
den minister. Verstegen wees er op, dat hot
voorstel uit Indië kwam, en daar met groote
sympathie begroet was. Men wilde in Indië
wel eens wat heel hard gaan. Spr. meende
echter dat de verzoekschriften een der beste
wapenen van den bond waren, omdat men
daardoor zorgdo, dat de minister nooit kon
zeggen, dat hem de grieven van het personeel
niet hekend waren.
Een ander Indisch voorstel was, de dona
teurs af to schaften, die nooit het strjjdpro-
gram hadden onderteekend en nimmer ieta
voor den bond hadden gedaan.
Een afgev. uit Amsterdam wees er echter
op dat de donateurs niet den minsten invloed
op den bond kondon uitoefenen en zelfs geen
toegang tot de vergaderingen hadden. Maar
er was geen reden om het geld der donateurs
te weigeren.
Verstegen deelde mede, dat er thans geen
enkele offioier moer donateur was, nadat do
bond hun namen in zjjn jaarverslag opgenomen
had. Er waren er echter onder, die bedankt
hadden als donateur, maar toch nog geld gaven.
Coöperatie.
Het hoofdbestuur stelde voor eea bonds-
gebouw te Heldor te stichten en een commissio
te benoemen om do mogelijkheid eener coöpe
ratieve verbruiksvereeniging te onderzoeken.
Verstegen wees er op, dat de militaire
cantines en tehuizen niet in den Bma&k der
matrozen vielen, doch men een lokaal wilde,
waar men zich ook zou kunnen ontwikkelen.
Het geld moest men vinden door coöperatieven
aankoop van tabak, zeep, handdoeken enz.,
ook winkelwaren voor de vrouwen.
Togen stichting van een gebouw uit een
kapitaal op aandeelen sprak Amsterdam. Stel
dat een aandeelhouder-matroos tot korporaal
bevorderd wordt, dan zou hjj niet meer in
het gebouw mogen komen, waarin hjj zjjn
centen had zitten.
Als kommissie voor hot eigen gebouw wor
den benoemd Verstegen, De Rujjter, Boekhof,
Schuurman en Blok.
Besloten werden tot aaosluitiug bjj het
Centraal Bureau van Sociale Adviezen.
Huishoudelijke zaken.
Besloten werd, voortaan torpediston on licht
matrozen in don bond op te nemen, na konink
lijke goedkeuring dier wjjziging. Verworpon
werd een voorstel om de lichtmatrozen van
contributie vrjj te stellen, eveneens om per
sonen beneden 20 jaar, die niet na 10 unr van
boord mogen bljjven, van het bestuurs
lidmaatschap uit te sluiten.
Besloten werd de geljjkheid te gevon, om
afdeelingen to vormen op schepen, niot onder
eon afdeeling ressorteerende, of op plautsen,
waar schepen gostationoerd zjjn.
Alle wjjzingen in de statuten on regle
menten worden hier en daar met kleine wjj
zingen van ondergeschikten aard aangenomen.
Vakelschen.
Aangenomen worden verder, zonder discusie
of nadere toelichting, de voorstellen van de
afd. Helder, welker nog zjjn
Het U. B. ageere ter verkrijging van meer
Zondagsrust.
Het H. B. doet pogingen do kombuizen
aan boord beter ingericht te krjjgen.
Het H. B. trachto te verkregen, dat or toe
lagen voor hot kolenladen worden verstrekt.
En van Amsterdam
Pogingen in het werk te stellen om te ver
krijgen dat do verschillende spoorwegmaat
schappijen ook aan militairen gelegenheid geven
legen verminderd tarief te reizen (zooals b.v.
1 dnagsche relourbiljetten.)
Verwerpen wordt oen voorstel van do af
deeling Uellevootsluis, wat luidt
Dat or aan boord van elk oorlogsschip, zoo
de storkte dit toelaat, een vaste commissie
bestaat, bestaande zoo mogeljjk uit twee offi
cieren, twee onderofficieren on twee minderen,
tot het onderzoeken van rapporten en het
uitspreken van straffen.
Besloten wordt de volgendo besluiten aan
het referendum te onderwerpen
Veranderen van het orgaan in weekblad
contributie-verhoogingverhooging salaris
administrateur; geroyeerde leden in «Hot
Anker* to vermelden aansluiten bjj lando-
Ijjko organisaties; vorband zookon met arbei-
dersvereonigingen en het eerbiedigen van de
vrjjheid van overtuiging.
Nadat door Schuurman (Helder) on Prins
(Amsterdam) het Hoofdbestuur en den admi-
strateur was dank gezegd voor hun onvermoeid
werken voor den Boud, waarop Verstegen
antwoordde, sloot de voorzitter met een op
wekkend woord de vergadering.
Dinsdagavond 11. werd in Casino"
de 4e Volksbgeenkomst in dit seizoen ge
houden. De zaal was wederom stampvol
en hetgeen men te hooren en te zien kreeg
was bovenmate geschikt om te boeien en
ontspanning te bezorgen. De heer B. H
Polak hield op zjjn eigenaardige en aan
trekkelijke wjjze een interessante causerie
over de wolken, die 't leven verduisteren
en hoe deze verdreven kunnen worden. Als
middelen rekende hg o. a. het kaartspel
en het dansen. Onderscheidene opmerkin
gen en beschouwingen werden hieraan
vastgeknoopt en de lezing besloten met de
declamatie van een gedicht ter eere der
Koningin en haar gemaal. Met onverdeelde
aandacht werd deze lezing aangehoord en
met luid applaus beloond.
De heer en mej. T. droegen in nette
costumes op Iohbo manier een viertal aller
aardigste voordrachten voor, die het publiek
in een aangename stemming brachten.
De leden der gymnastiekvereeniging
»OefeniDg kweekt kunst", gaven onder
leiding van hun directeur, den heer J. F.
van Loo, eenige gymnastieknummers op
brug en aan rek ten beste. Meu kon niet
nalaten de kracht en vlugheid der turners
te bewonderen, evenals de orde en regel
maat bjj de staafoefeningen, maar lachver
wekkend in hooge mate was de parodie
op de vrije oefeningen.
Een waardig slot van dezen genotvollon
avond was de verdienstelijke oproering van
het treffende tooneelspel Oorlog door de
Onderofficiers-Vereeniging Vaderland en
Oranje". Op gevoelvolle en aanschouwe
lijke wijze werden hier de rampen van den
oorlog in Zuid-Afrika voorgesteld, zoodat
menigeen een traan moest wegpinken.
Deze Volksbgeenkomst is weder uitmun
tend geslaagd en wel zoodanig, dat een
der bezoekers, hoewel op minder gepaste
wijze, openljjk zjjn tevredenheid betuigde
en de opmerking maakte, hoe het mogelijk
was, dat men al dat moois voor één dub
beltje kon genieten.
Examen stuurman koopvaardij.
Voor het jaar 1902 zjjn benoemd in de
commissie voor de examen ter verkrijging
van een diploma als stuurman aan boord
van koopvaardijschepen
tot lid en voorzitterde heer A. E.
Arkenbout Schokker, directeur der filiaal
inrichting van het Kon. Ned. Meteorolo
gisch Instituut, te Rotterdam
tot lid en plaatsverv. voorzitterde heer
J. van Scheers, gep. kapitein-luitenant ter
zee, te 's-Gravenhage
tot lid en secretarisde heer mr. A. J.
Cnoop Koopmans, advocaat en procureur
te Amsterdam
tot leden: du heeren J. C. Graue, oud-
officier-iuachinist der 1ste klasse, te Haar
lem U. C. Haacke, oud-gezagvoerder in
de groote Vaart, directeur van het Zen-
manshuis, te Amsterdam J. P. J. Lucar-
die, directeur der Maatschappij >De Maas",
te Rotterdam J. H. Meyer, oud-gezag
voerder in de groote vaart, expert te Rot
terdam P* G. Waterborg, oud-directenr
der Zeevaartschool te Groningen, te
Graven hage.
Examen machinist koopvaardij.
De minister van waterstaat heeft voor
het jaar 1902 benoemd in de commissie
voor de examens ter verkrijging van een
diploma als machinist aan boord van
koopvaardijschepen
tot lid en voorzitterdeu heer J. J.
Stooker, gep. kapitein-luitenant t. zee, te
Hilversum
tot leden de heerenW. F. D. van
Ollefen, surveyor to Lloyd's Register of
British and Foreign Shipping, te Rotter
dam N. van Dissel, ingenieur der 1ste
klasse voor het stoomwezen, te BredaJ.
Bijl, werktuigkundig en scheepsbouwkun
dig expert, te Amsterdam C. van Rjjn,
electrotèchnisch ingenieur, te Rotterdam
L. W. Weckesser, gep. officier-machinist
der lste klasse, te Bussem L. N. de
Bruyne, leeraar aau de Zeevaartschool te
Rotterdam
tot lid en secretarisden heer J. C.
Graue, oud-officier-machinist der lste klasse,
te Haarlem
tot plaatsvervangend lid en plaatsverr.
voorzitter: den heer W. A. M. Piepers,
hoofdingenieur voor het stoomwezen, to
Arnhem.
Gasontploffing.
Ten huize van den heer G. H. Hint
zen, wethouder te Rotterdam heeft Woeus-
dag een hevige gasontploffing plaats ge
had. Het gebouw, gelegen in de Java-
straat, komt aan de achterzjjde uit aan de
Weaterkade. Toen een der dienstboden
Woensdag te zeven uur in de groote tuin
kamer kwam en het gas wilde ontsteken,
volgde onmiddellijk een hevige knal, ver
moedelijk doordien niet voldoende water
in het ornament aanwezig was. Door den
sterken druk viel de heele voorpui dier
kamer, bestaande uit drie groote in hout
gevatte ramen, in den tuin. Door het
springende glas kreeg de dienstbode eeni
ge kwetsuren, nog vermeerderd doordien
zjj, door een begin van brand zich den
weg binnenshuis ziende afgesneden, naar
buiten in deu tuin liep en hg haar poging
om over het hek te klimmen daaraan bleef
haDgcn. Zjj werd uit haar benarde positie
gered door bootwerkers, die zich tevens
verdionstelyk maakten bg het blusschen
van het vuur, zoodat een aangerukte spuit
geen water behoefde te geven. Door het
instorten van de pui, waardoor de druk
een uitweg naar buiten vond, werd geen
schade van beteekenis binnenshuis veroor
zaakt.
De drie personen, die Zondagavond
uit het ryks-kraDziunigengesticht Modem-
blik wisten te ontsnappen, zgn door de
gemeente-politie to Purmerend in de ge
meente Beemster aangehouden.
FB¥IXJIJBTOIT.
De doode Millionnair,
16)
Dat dit schrjjven zoo lang onderweg was,
vóór hjj het in handen kreeg, meende James
Walter te moeten toeschrjjven aan de omstan
digheid, dat de personen, die veroordeeld waren
wegens ongeoorlooiden aankoop van diamanten
van de Kaffers, naar Kaapstad worden opge
zonden. De nieuwe veroordeelden kwamen
daar in aanraking mot andoren, die bnn straf
tijd soms bijna reeds geheel achter den rug
hadden.
Hjj had ook vernomen, dat onder de lot-
genooten van Robinet een Zwitser was, die
aa afloop van zjjn straftijd naar Dnitschland
was vertrokken; en hjj was overtuigd, dat
Robinet dien man had opgedragen zjju lot
.bekend te maken aan zjjne geliefde.
De brief was geadresseerd aan James
"Walter, te Kimberleymaar ioderoen kende
Ihem daar, zoodat het schrjjven onmiddeljjk
aan hem was ter hand gesteld.
Aanvankeljjk maakte hjj zich zoer ongerust
over dat echrjjven. Hjj herinnerde zich, hoe
Robinet hem eens had verteld, dat bjj ajjne
geliefde wilde laten overkomen, zoodra het
hem voor den wind ging. HQ voegde er bjj
dat zjj afkomstig was uit zjjn geboorteland,
aan het meer van Genère, en dat zjj gouvor-
nante was bjj een rjjke familie te Berlijn.
Tjjdens het geldverdienen had James
Walter de bedreiging vergeten, doch de brief
bleef zorgvuldig weggesloten. Wanneer hij die
Thórèse Loraine ooit mocht ontmoeten, kon
hjj 't haar lastig genoeg maken met dezen brief.
In Dnitschland aangekomen, stak hjj het
schrjjven bjj óch, en wilde bjj zoo spoedig
mogeljjk te weten komen of die Thérèse nog
gouvernante was te Berljjn, of dat zjj naar
haar geboorteland was teruggekeerd.
Ten spoedigste wilde hjj inlichtingen heb
ben omtrent haar on omtrent zjjn broeder
Heinz. De enkele gedachte aan zjjn broeder
ontnam hem alle rust. Uit de krant wist kjj,
dat Heinz, na buiten eigen schuld zjjn ver
mogen verloren te hebben, om andere redenen
tot tuchthuisstraf was veroordeeld. Steeds had
hjj James Walter, het voornemen gekoesterd
zoodra hjj in bezit van rijkdommen mocht
wozoa, aan zjjn broeder het geld terug te
geven, zonder dat deze vernam waar hjj ver
blijf hield. De langdurige gevangenschap van
Heinz bemoeieljjkte do uitvoering van dit
plan. Als millionnair kon James Walter niet
in verbinding treden met een ontslagen tucht
huisboef, on om zich te wenden tot de vrouw
en het kind van Heinzdaartoe vreesde
hjj te zoer, dat >James Walter* de herinne
ring aan Robert Werling zou wakker schudden.
Doch thans, nu hjj fortuin gemaakt liad,
nu hjj in Afrika grooto rijkdommen ver
worven had, nu hjj te Berljjn was terugge
keerd om er als een geldvorst te leven
nu moest in de allereerste plaats Heinz schade
loos gesteld worden voor zjjn onverdiend
ljjden. De zeven jaren waren nog niet ver
streken, maar het was zeer licht mogeljjk dat
hjj weer in vrjjheid was. In elk geval kon
hjj daarnaar laten informeeren.
James Walter werd in zjjne overpeinzingen
gestoord door het binnentreden van den kell-
ner. De millionnair dineerde voortrcffoljjk,
rookte zijn sigaar, ging vervolgens nit en
bracht den avond door in don Wintertuin.
Den volgenden dag beantwoordde hjj het
telegram van Gerhard Hejrl, wandelde daar
na en schepte behagen in al de verfraai
ingen, zooals do bewoner eener kleine stad
bjj zjjn eerste bezoek aan een groote stad.
Vermoeid keerde hjj in zjjn hotel terug en
rustte wat uit. Het vele wandelen had hom
een weinig aangegrepen.
Terwjjl hjj zoo op de sofa lag, herinnerde
bjj zich, dat jaren geleden een dokter hsm
gewaarschuwd had voor to groote krachts
inspanning en voor hevige gemoedsaandoe
ningen daar zjjn hart niet geheel ia orde was.
Aanvankeljjk had do gedacht©, niet recht ge
zond te zgn, hem wel eenigszins beangstigd;
doch later had hjj alles vergeten. Waarom
zou bjj zich ook te veel inspannen Hjj kon
immers een gomakkeljjk leventje hebben en
anderen betalen, die zich voor hem inspanden
Heden vooldo hjj zich echter toch ver
moeid on was bljjde, dat hjj kon bljjven lig
gen tot het tjjd was om te dineeren.
Voor do afwisseling wilde hjj vandaag eens
in een restaurant dineeren, en daarom ging
hjj per rjjtoig naar Hiller, .Onder de Linden'.
Nadat hjj had gegeten, was het nog geen tien
uur het was een schoone avond, daarom be
sloot hg eens te gaan zien naar zjjn woning
in de Diergaardestraat. Daar was hjj nog niet
geweest.
Toen Walter daar kwam, was de portier
wel eenigszins wantrouwend. Een geheel
vreemd heer, die zich bekend maakte als
huurder van de eerste verdiepinghm
hel was zjjn plicht zeer voorzichtig te
zjjn.
Ge hebt geljjk, dat ge voorzichtig zjjt,
sprak James Walter lachend. Maar nu stellig
nog niemand weet, dat eon heer James Wal-
tor do eerste verdieping gehuurd heelt, be
hoeft ge er niot aan te twjjfelen, of ik de
rechte man wel ben.
Ah, mijnheer James Walter! Ja, u is
bekend, de krant bevatte een groot artikel
over den millionnair.
Wat Is dat waar vroeg de ander met
gefronst voorhoofd. Dat moet ik hier mjjn in
trok vroeger nemen, dan ik oigenljjk van plan
was. Is mjjn bagage reeds hier?
De portier antwoordde toestemmend.
Dan kan ik n dadelijk bowjjzen, dat ik
de rechte man bon ik heb de sleotels van
al mjjn koffers bjj mjj.
Datgeloof ik wel ea toch
het moge u vreemd toeschijnen u zal het
mjj onder deze omstandigheden moeten ver
geven, als ik u verzoek morgen terug te komen
met don agent van hot woning-buroau
Die man heeft mjj ook nog nooit ge
zien maar die zal mjj geen zwarig
heden in den weg leggen, ik zal bom dadeljjk
schrjjven, dat hg morgen bjj mjj in het hotel
moet komen. Nu hoe het ook z|j ik
ben bljj in n zoo'n voorzichtig en nauwlettend
man gevonden te hebben.
Dank u, mjjahcer, maar ik ga deze be
trekking verlaten. Mjjnheer Seebeck, de agent
weet hothjj hoeft reeds gezorgd voor een
geschikten opvolger.
Ofschoon een beetje ontovreden, moest
James Walter op weg naar zjjn hotel toch
lachen om zjjn merkwaardigen toestand. Toen
hjj te Johanncsburg per telegraaf aan een
agent van vaste goederen te Berlijn last ge
geven bad een woning voor hem te huren,
had hjj er volstrekt niet aan gedacht, dat hjj
in zjjn geboortestad volslagen onbekend was.
Doch kom, mot zjjne papieren in de hand
kon hjj gemakkeljjk aantoonen, wie hjj was.
Zoodra bjj in het hotel was aangekomen,
schroef hjj oen paar regels aan den agent,
waarin hij verzocht morgen de sleutels van
zjjno woning to mogun ontvangen.
Hjj schelde den kellner, gaf hom den brief
en bestelde een flesch selterswater met cognae.
Het is to<;h oen wonderljjko gedachte van
den portier, dat een zwendelaar in mjjne
plaats do woning zou binnengaan*, maar...
niemand kent mjj hier te Berljjn, de hotel-
hoodor is eigenljjk de eenige, die zou kunnen
bevestigen dat ik James Waltor ben on de
kellnervoegdo hjj er in gedachten bjj,
toen deze binnenkwam met den cognac en
het selters water.
Hoe heet je vroeg hjj hom.
Louis Brandon.
Je bent een Zwitser. Waar hoor je
thnis
Te Genève.
James Waltor govoeldo zich niet op zjjn
gemak.
Genève was ook de geboorteplaats van
Fernand Robinet. Daar was dose ook verliefd
geworden op Thérèse Loraine voordat ze als
gouvernante naar Duitschland was gekomen,
HOOFDSTUK XV.
Het kleine diner ten huizo van Koert Hol-
lenbcrg, dat acht dagon uitgesteld was, had
plaats en verliep zeor aangenaam. Behalve
graaf Ahlers en Hoink Werling waren nog
drie jonge mannon gonoodigd, mot wie Hol-
lsnborg eerst na zjjn huweljjk had kennis ge
maakt. Een van hen had vroeger de reis ge
maakt, die graaf Ahlers wilde gaan onder
nemen, en kon daardoor allerlei nuttige
wenken geven.
Tegen elf uur namen deze drie heeren af
scheid, omdat zjj elders verwacht werden zoo
dat graaf Ahlers sn Heinz Worling nog wat
bjj den graal voorgedaanllollenborg was
daarover zeer tevreden en verhoogde zioh
reeds in het vooruitzicht, dat hun zou slagen
Werling was zeor vroeg gekomen om nog
met den gastheer te kunnen spreken vóór de
aankomst der overige gasten. Om zjjn plan
te doen gelukken, was het noodig Hollenberg
in den waan te brongen dat bjj bereid was
zjjn rol te vervullen in hot duivelachtige
komplot. Heinz bekende daarom, dat hjj in
een wanhopigen toestand verkeerde en
geen andere keuze had dan het voorstel aaa
te nemen, zoo hg tenminste op een goeden
voet wilde bljjven leven.
Hjj ging echter zeer voorzichtig te werk.
Hjj wees op groote gevaren, waaraan hjj zich
blootstelde bjj het vervullen van eene werk
zame rol in «het ongelukkige toeval*. Heel
slim liet hjj zich door Hollenberg uitloggen,
welke maai regelen van voorzichtigheid deze
met Goldstein had getroffen en daaruit
vernam Heinz genoeg om mecetcr te wezen,
wanneer hjj den tjjd gekomen achtte om deze
troef uit te spelen.
In den tjjd die er verliep tusechen zjjn
eerste gesprek met Hollenberg en het thans
gehouden diner, had Werling goed over de
geheele zaak nagedacht. Deze reis naar Ame
rika bovrjjdde hom van al de kwellingen ea
vernederingen, waaraan hjj hior to Berljjn
elk uur was blootgosteld. Bovendien meende
hjj, dat het de eenige raogeljjke manier was
om die schurken te ontmaskeren, wanneer hjj
óch zoo ver met hun plan inliet, dat zjj hem
ten volle vertrouwden.
Waaneer de graaf hem aannam voor de reis
dan vras deze zelf buiten gevaar en gjj Wer
ling, zou dan rustig het gunstige oogenblik
afwachten intusschen zouden dan de sehur-
ken zelve» hem stuk voor stuk do bewjjzen
in handen leveren, die ten slotto hunne schold
moesten aantoonen.
(Wordt vervolgd.)
