KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Paulownae
No. 3214.
Zaterdag 5 December 1903.
31ste Jaargang.
Bureau: Spoorstraat
Telefoonn0. 59.
Bureau: Spoorstraat
Telefoonn". 59.
TWEEDE BLAD.
■ddvertentien,
Berichten, enz.
van buiten de gemeente, be
stemd voor dit blad, gelieve
men te adresseeren aan
Boekdrukkerij tan C. DE BOER Jr..
Koningstraat 29.
Indische Penkrassen.
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
38.
Van botanie heb ik eigenlyk maar weinig
of in 't geheel geen verstand, lezer! Het
spijt me werkelijk dit te moeten bekennen,
daar ik U toch h.loofd heb heden eens een
en ander van 's Lands Plantentuin te vertellen.
Gelukkig echter, behoeft men heelemaal
nog geen geleerde te zyn, om het schoone
in Gods schepping te kunnen opmerken en
genieten.
Wc schryven dezePenkras in ons kladschrift,
vol verrukking, al dwalende langs de paden
en lanen van dit moderne Eden, waar 's men-
schen ziel zich als nader gevoelt bij God en
Hem dankbaar is voor al dat heerlyk schoon
der tropen
'tls pas zes uur in deri"morgen én 'een
frissche bergwind rnischt door 't eeuwiggroen
gebladerte.
Ons verblyf in de drukkend warme, zoo
zwoele atmosfeer van Batavia, als verpest
door koortswekkende dampen, lijkt nu nog
slechts een nare droom, al lang, heel lang
geleden. Hier ademt men weer ruim, wordt
de oude levensenergie weer wakker, de levens
energie, die men in Indië zoo noodig heeft
om opgewekt te blijven, om niet vadsig,
indolent, ju ongelukkig te worden
Doch laat ik nu eerst in korte trekken
de geschiedenis van dit aardsche paradijs
verhalen.
Toen in October 1815 de Generale Com
missie uit Nederland vertrok en wel om Java
weer van het Engelsche Tusschenbestuur over
te nemen, ging ook do Duitsche geleerde C.
G. L. Reinwardt, Hoogleeraar in de chemiejen
natuurkunde te Amsterdam, mede op reis.
Hij was benoemd tot Directeur van Land
bouw, Kunsten en Wetenschappen. In de
overgroote verscheidenheid der Indische plan
tenwereld zag Professor Reinwardt een bron
van welvaart voor land en volk, en van we
tenschappelijke proeven en onderzoekingen
in een tropisch botanischcn tuin, verwachtte
hy terecht de meest gewichtige gevolgen.
De Generale Commissie was het gelukkig
dadelyk met hem eens en in Mei 1817 werd
tot de oprichting besloten.
Reinwardt maakte nu vele dienstreizen door
den Archipel en verzamelde allerlei gewassen,
zoodat in 1822 reeds meer dan 900 verschil
lende plantensoorten waren bijeengebracht.
Zijn opvolger Blume ging op den ingesla
gen weg voort, docli toen ook deze in 1826
aftrad, werd de betrekking van Directeur,
uit misplaatste zuinigheid, niet meer vervuld.
De Tuin had toen veel te lijden van den
naijver der Hollandsche professoren in de
botauie en de directeuren van het Ryksher-
bariuru te Leiden.
Een gewone tuinmansknecht, door den Gou
verneur Generaal mee naar Java gebracht,
J. E. Teijsmann, werd in 1831 tot *hortu-
lanus* benoemd en alhoewel in 'tgeheel niet
wetenschappelijk onderlegd, wist deze eenvou
dige man door yver en werkkracht den Tuin
voor verval te behoeden.
In 1837 werd hem als (assistent', Pr. J.
K. flaszkarl toegevoegd en diens groote tech
nische kennis vulde Teysmann's energie en
geestdrift aan tot 'n voortreffelijk geheel.
Teijsmann wilde de planten ordenen in bepaalde
familiegroepen, wat het overzicht niet weinig
zou vcrgemakkelyken. Daartoe moesten vele
schoone boomen worden neergeveld en «iit
verdroot den toenmaligeu Onderkoning zoo
danig, dat hy liet verbood, zonder datTeys-
mann er zich echter aan stoorde. Op zekeren
dag vroog Zyne Excellentie hem zeer ver
baasd .Wie heeft hier leitelyk te bevelen
jy of ik en handig antwoordde do hortu-
lanusIk natuurlijk Excellentie, zoolang U
mij tenminste niet ontslaat.
Tcysmanu was hier de rechte man op de
rechte plaats, om 's Land Plantentuin te be
schermen tegen de meer dan kleinzielige
yverzucht van Holland's Professoren, lly
lachte om hun adviezen en aanwijzingen, die
allen slechts den ondergang van den tuin ten
doel hadden en zotte meer dan dertig jaren lang
zijn werk vol yver voort. Het maandschrift
over Cultures iu Indië is naar hem genoemd
tTeysmannia," als eerbiedige hulde aan de
nagedachtenis van dezen hoogst merkwaardi-
gen man.
In 1868 werd de jeugdige Dr. R. H. C. C.
Scheffer tot Directeur van 's Landsplanten
tuin benoemd en onder diens beheer werd
het terrein nog zeer uitgebreid en ook
Cultuur- en Proeftuin bij Tjikeumeuh (een
der wykon van Buitenzorg) aangelegd. De
ijverige Dr. Scheffer overleed reeds in I
pas zes en dertig jaar oud, aan een acute
leverziekte en het was maar zeer gelukkig
voor de verdere ontwikkeling der prachtige
onderneming, dat Scheffers plaats weer dade
lijk word vervuld door een ander jong bota
nicus, den 29-jarigen assistent in de planten
kunde te Leiden, Dr. Melchoir Treub, een
broer van den bokenden Hooglecraar en
politicus te Amsterdam.
Aan Dr. Treub is 't ten slotte gelukt 's
Lands Plantentuin te verhellen tot een wereld
vermaard .botanisch tropeninstituut", dat ner
gens op aarde zjjn weerga heeft en dan ook
door geleerden van alle landen bezocht wordt.
Buitenzorg is trotsch op zyn rTuin"
terecht.
De Plantentuin beslaat een oppervlakte van
58 hectaren, wordt ten Oosten begrensd door
de rivier de Tji-Liwong, ten Noorden door
het Palois Park van den]Gouverneur Generaal,
ten Westen door den grooten Postweg van
Batavia dwars door Java, en ten Zuiden eiu-
delijk door de Chineeschc Kamp. Het gansehc
terrein is ruimschoots voorzien van water,
hetwelk wordt aangevoerd door de Tji-Balok,
een zystroompje Tan de Tji-Liwong.
Allereerst wordt hierdoor de prachtige grooto
vyver gevoed, terwijl de kleine vyver zyn
water opvangt uit den eerste.
Uit deze vyvers stroomt 't water in allo
richtingon door 't terrein. Voorts wordt de
Tuin doorsneden door breede rjjwegen, waarop
weer een groot aantal voetpaden uitkomen.
Op de meest schilderachtige punten zijn zit
banken aangebracht. Zondags komen hier velen
uit Batavia eens wat versche lucht happen en
't zou m. i. zeer rationeel zyn, om dan hier
de stafmnziek te laten spelen en de dwaze
vertooning, 's middags op 't Waterlooplein,
af te schaffen. Wanneer er dan nog een latere
avondtrein naar Batavia liep, zouden velen
daarginds wat meer aan hun uitstapje naar
Buitenzorg hebben.
In 't Zuid-Westelijk gedeelte vindt mende
woningen van Prof. Dr. Treub, den Hortu-
lanus H. J. Wigman, de Bureaux, de Labo
ratoria en andere inrichtingen als serres,
lo'>dsen voor zaadcollecties enz. De Tuin bevat
thans negen duizend soorten van boomen en
planten, terwijl van elke soort meestal twee
exemplaren by elkaar worden aangetroffen.
Uren kan men hier dwalen en genieten
Door de oude steenen poort, den hoofdin
gang aan de zyde der Chineessche Possar,
treden we binnen.
We bevinden ons in de beroemde Kanarie
laan, een rijweg, zoo gehceten naar de boomen
aan woorszyden. Het is hier op alle uren van
don dag kool, werkelijk koel. Al dadelyk
wordt ons oog verrast door een reuzon orchidee,
die soms 8000 bloemen draagt. We zien hier
rechts aan den weg ook een eenvoudig wit
monumentje, ter nagedachtenis aan Kaf hes
eerste vrouw, hier overleden. Raffles was,
zooals men waarschijnlijk weet, de bekende
Engelsche landvoogd van het Tusschenbestuur
in den z. g. Franschcn tijd.
Van af de ijzeren rustbank, in 't midden
van de laan, genieten we een heerlyk uitzicht
op den straks reeds genoemden vyver, m«t
het Paleis van Zyne Excellentie op den ach
tergrond. Sprookjesachtig is de indruk van dit
witte paleis, zoo mooi afstekend tegen 't groen
der tropen en thans met gonden stralen als
overgoten door .het Oog van den Dag".
Aan 't einde van de laan, vlak tegenovor
het Paleis, voert een met mos begroeid voet
pad naar een donkere plek, een kleine begraaf
plaats in een dicht bamboeboschje. Hier vonden
eenigen der hoogstgepaatsten in Indië hun
laatste rustplaats, ook de moeder van Mevrouw
Rooseboom ligt hier begraven.
Verlaten wy dit somber oord des doods
spoedig en gaan wij weer genieten van Gods
levende natuur, levend maar in volle, diepe rust.
Een schilderachtige lichtverdeeling ver
hoogt de schoonheid der verschillende boom
groepen. Wy dringen steeds dieper den Tuin
binnen en
Ik zou nu al voortwandclende wel een
heeleboul Latynsche namen kunnen over- oltcl
schryven en zoodoende een geloerd botanisch- stokers-majoor D. Leuinga en C. E. Koopman.
tintje aan deze Penkras gevon, doch daar zou
al bitter weinig aan hebben, geloof ik.
Ik heb U alleen maar een algemeen denk
beeld van deze beroemde instelling willeu ge
ven en hoop daarin geslaagd te zijn.
Verschillende kiekjes in »do Prins" zullen
U verder overtuigen, dat ik gelyk heb als
ik beweer, dat eene wandeling hier, in 't
morgenuur of 's avonds bij helder tropisch
maanlicht, een intens rein genot is, verheffend
voor geest en gemoed.
We missen hier alleen maar een standbeeld
of monument, zoowel voor den stichter Pro
fessor Reinwardt, als voor den tuinmansknecht
Teysmann.
L*. Clockemeb Bkousson b. d.
Buitenzorg.
Smit, J v. tl. Molen, P. Iloman, C. Verrij,
H. H. Garritsen, C. J. Lijden, J. v. d. Meer,
G. Kerseboom, J. J. M. Diderich, J. v. d.
Berg, C. A. Ris, J. II. Holster, G. Breenwer,
A. .1. M. v. Bennekom, C. H. Jacobs, A.
Krol, A. Fraay, P. Kramer, J. Lodewyk,
II. A. v. d. Reest, P. v. der Toorn, W.
Ditmer, H. Nieuwenhuis en A. Schuit.
Matrozen 8e klasse W. P. de Rooy, C. P.
Franke, A. P. Strybos, J. H. Jetten, S. v.
der Wal, J. H. v. der Gevel Wenteler,
J. Aris, G. Westcrveld, V. H. Willcnbrock,
Th. v. der Poel, J. de Lang, W. J. Janso
z/n. Janso Kok, C. A. Jonkman. A. v.
Stipriaan, E. v. der Kloot, A. Stadtman,
J. H. Jongeleen, J. Das, W. H. A. Volmer,
A. Bysterveld, J. G. H. Kcrsling, H. J.
v. d. Roest, J. v. d. Reest, A. Tazeluar,
W. J. Koning, J. J. Montyn, J. Dorant,
J. v. der Kuyl, J. Brasser, H. Postina en
A. F. C. Balzarelli.
Lichtmatrozen J. G. N. Beglinger, J. van
Straa'en, J. F. Peperzak en H. Anholt.
Jongen P. A. Huygen.
Torpedoinaker-majoor A. Graatland.
Sergeants torpedomakers H. P. Uipkes en
A. Fennik.
Korporaals-torpedomakers J. Mastenbroek en
B. de Schot.
Sergeant der Mariniers A. Hoefnagel.
Korporaals der Mariniers C. Rep, C. J.^Wil-
lemsen en B. Mulder.
Tamboer 2e klasse J. Lcntong.
Tamboer 3e klasse N. Both en A. Witte.
I'yper 2e klasse H. Boom.
Mariniers le klasse G. van den Berg, W.
Oudshoorn, A. J. Donkers, H. C. Kuypens,
H. P. Hopman, G. W. Ritter, B. Uartsema,
A. Bons, G. Loen. F. W. Brouwer, P.
Scheller, R. M. Joinking, M. F. Jagers,
C. Mansveld, F. I. v. Wyk, J. G. Ruiter
man, G. L. H. Smit, M. Looise, P. J.
Luycx, P. H. van der Heydea, D. Blok,
P. F. Bosch, P. S. v. Giesen, P. C. B. v.
Wynsbergen en F. W. Ratten.
Mariniers 2e klasse P. Noordam, G. J. v. d.
Heijden, J. N. Heijmans, H. Diosveld, B.
Maas, W. F. A. Zoons, G. G. Pijnenburg,
II. Myjer, L. Fogni, H. Troost, J.G. Roo-
ker, L. N. Wusten, A. Schuurman», W.
Sluijter, A. Dekker, P. A. Vcugelers, L.
Vennink en P. Postma.
Mariniers 3e klasse H. J. v. d. Ven, H. v.
Stralen, J. C. LautTer, H. v. Faassen, H.
de la Riviëre, J. J. A. Zoutendijk en F.
W. Peterson.
Machinekamerpersoneel
Hoofdmachinisten 2e kL J. C. v. der Ben,
M. v. Houwelingen, en J. H. Blekkingh.
Machinisten le kl. S. N. de Boer, J. C. Fran-
cino, J. G. W. v. Dormolen, G. R. Fopmu
en J. A. C. Tempelaar.
Machinisten 2e kl. E. M. A. Busser, G.
Weiter en G. A. W. Wagenuar.
De equipage van Hr. Hs „Zeeland"
Wy mecnen belanghebbenden een dienst
te bewijzen door de opname van den navol
genden .nominatieven Slaat der equipage
aan boord van Hr. Ms. pantserdekschip Z e e-
1 a n d", op reis van Batavia naar hier. Het
schip is Dinsdag 11. van Port-Saïd vertrokken.
Opperschipper G. J. v. d. Poll.
Bootslieden G Flumeling, M. Sint, B. v. den
Borg en J. C. Jongman.
Kwartiermeesters L. M. Dicderiks, A. Bok,
J. Bergwerf, L. Breetvelt en P. Fritz.
Konstabel-majoor C. Labree.
Sergeants konstabel J. v. der Vorst, W. Wig'
gerts, M. J. Bouwman, L. Ph. Slingerland
en G. Mom.
Sergeants-timmerman J. Smit en F. N. Ry-
perman.
K rporuals-bottelier J. Mosterd en W. H.
Th. Hermens.
Bottelier J. van Overbeck.
Sergeant-ziekenverpleger K. Fabor.
Korporaals-ziekenverpleger J. A. Pater en
K. D. Scheffer.
Sergeants-schryver K. F. Plenckers, J. H.
Kooiker en W. Roosenberg.
Schryvers J. B. v. der Craats en G. D.
Hagebout.
Sergeants-hofmeester P. L. Wezepoel en J.
Goudswaard t.
Korporaal-hofmeester W. Rypma.
Hofmeesters P. H. J. Stcngcr, A. Leegwater
en I. Tyssen.
Sergeanta-k'k C. Snyders en A. Schipper.
Korporaal-kok L. A. Dykstal.
Koks P. J. Snykers en P. J. van Hees.
Korporaal-schoenmaker L. de 1'agter.
Kleermaker J. C. A. Moll.
Scheerder N. Pape.
Malroxen le klasse S. Drye, E. B. de Jong,
G. Maasdam, J. Oprei, M. Manni, L. W.
A. v. Marken, P. Joziasse, W. P. Lotschert,
II. F. M. v. d. Hoff, J. F. Rombouts, W.
van Drugt, W. Cornclisscn, D. Burghoorn,
E. de IIuus, J. Muller, J. W. Keijman.
Chr. A. Dauve, K. Th. Mol, A. Lous,
H. Kookc, C. J. Goeman, J. II. Siebeles,
H. Voskuyl, G. Verhoef, C. Th. Lotman,
D. J. de Bie, J. G. F. Helleman, A. Hoek
stra. F. Korving, J. H. G. Snyders, J. C.
Kluun, K. Winkel, II. v. Ede, S. F. Ap
peldoorn, F. J. Ratelband, A. A. A. Piekert,
W. F. K. H. Neukirchen, I. Gcschiure,
J. C. de Kemp, B. Keizer, P. de Jong,
R. Stoffer, J. D. A. Ueidman en W. van Zjjl.
Matrozen 2e klasse J. C. T. Robusch, P. van
Hassel, C. II. N. v. der Beek, F. v. der
Heide, J. Kabbedijk, B. Bruins, J. A. Ter-
maat, F. W. Lccker, A. v. Stralen, E. v.
der Kloot, A. J. J. Rotman, B. de Vries,
W. Brakhoven, M. Schilperoort, J. G. Bre-
denbeck, IL Pi etc ra, J. C. Zand voort, J.
Elzcnga, J. Galen, T. de Vries, W. IL
Sergeants-stoker I'. J. Annart en D. Bocldmun.
Korporaals-stoker P. Wyn, W. v. der Stront,
C. A. le Clorq, J. C. Cassa, H. O. Gehing.
G. J. de Graat, J. Steman, M. A. Schoo-
machor, J.L. Wakkee en G. J. A. lloekraeyer,
Stokers le kl. E. Visser, A. J. Grote wal,
G. Doedel, J. F. Couton, W. Ederzeel, L.
van Zetten, J. J. Sturk, J. v. den Burgh,
C. de Jong, Th. O. Kerseboom, J. A. Dek
ker, J. Meyer, A. E. Mari, D. v. TeyUngen,
J. A. v. den Berg, J. Pieterac, J. Hout
graaf, C. Geus, W. J. Warnekc, L. Leen-
dertae, J. H. Meyer, A. Boutkan, A. K.
Mulckhnijse, n. Reinders, P. Visser, P.Duif,
J. M. v. Velzen, W. N. J. Ruiter, R. P.
Hetem, H. H. Meijer, B, Zoon, H. C. de Jcl,
H. Frie, F. H. J. Veltman, H. Tongelet,
H. J. J. Hoffmans, M. J. Rotmeyer, J. G.
Bogaerts, J. Blom, J. Haar ras, H. E. J.
van Essen, F. Sterk, P. Schaap, P. Vlas
polder, A. J. Meyer, E. Timmer. J. Oud-
majjer, H. W. Kroos, J. Schendelaar, J.
Verlaan, M. Nyland, A. de Bruin, A. v.
Veen, J. de Roo, G. v. d. Brink, H.J.Smit,
C. Oudl, A. H. v. Straten, D. F. W. do
Haas, A. H. Peters, F. A. de Man, A.
Bödiker, J. Smits. A. A. Jansen, H. J.
Kozijn, J. C. Mabn, K. F. Beukman, J.
Jekel, A. K. Holthuizen, C. H. lloelofse,
A. H. Bol, T. G. Curittrc en F. Jasperse.
Stokers 2e klasse J. B. A. Clorc, A. Piekart,
K. W. Roversma, C. Stceksma, J. A. Kroese,
J. H. P. Sallehart, L. J. van Veasem, H.
W. H. v. Fastenau, A. de Jaagcr, H. J.
v. Toledo, C, Klcywegt, J. II. v. Leerdam,
W. Dolstra, H. Last, K. J. Kuilart, H.
Vermeulen, J. A. Kóluike, J. J. A. Klop-
rogge, J. F. W. Roovcrs en G. A. Jona.
Stokers 3e klasse A. Hensing en J. A. de Best.
Een opgave van den EtaU-Mgjor werd ons
niet verstrekt.
en lichtte spookachtig in de donkere schouw
burgzaal.
Een tooneel van onbeschrijfelijke verwar
ring volgde, wel is waar werd oogenblikkclijk
van uit de parterre een brandslang op de
vlam gericht, en draaide men dc elcctrische
verlichting op, maar slechts weinigen wisten
de (ruhe' te bewaren, die eenigo Duitschers
de zaal in schreeuwden. Do muziek zweeg,
de dames gilden en weenden, een paar vielen
zelfs flauw de hecrcn schreeuwden en liepen
tegen elkaar aan. Stoelen werden omverge
worpen, parapluien en boa's vergeten. Een
ieder dacht aan vluchten cn veiligheid, en
holde de vry steile trappen van het theater
af, om eerst buiten tot bezinning te komen.
Inmiddels waren in zeer korten tyd vier
brandslangen van het gebouw op hot bioscope-
liuisje gericht, cn het vuurtje legde het dan
ook spoedig af. Dc waterschade zal allicht
nog grooter zijn dan de brandschade, waut
het aangetaste hokje, bleef het vunr binnen
deze nge ruimte, hoewel de zolder van het
balcon toch wat geblakerd was.
De brandweer, die al spoedig mot alle be
schikbaar materieel, waaronder verscheiden
stoomspuiten, ter plaatse was, had dan ook
niet veel meer dan een inspectie bezoek af te
leggen te blusschon of te hakken was er
niet, en de muziek trachtte' al reeds weder
den schrik weg blazen. Maar van harte
ging het niet en het wysjo diende dan
ook alleen om do nieuwsgierig achterge
blevenen den aftocht wat gemakkelyker te
maken.
Naar wij vernemen, is hot ontstaan van
den brand te wyten aan het vuurvatten van
de z. g. film in de bioscope. De vertooner
kon zich tydig redden, en ook dc omzitlenden
bekwamen geen letsel. fN. Rott. Ct.»
By een tydelyke afwezige familie in
de Nes te Amsterdam, is een zilveren ju
weelkistje met inhoud gestolen, eenige
damesringen met paarlen bezet en een
som van f 660. De bestolene d-*ed aangifte
bg de politie en gaf tevens kennis dat zjj
van dezen diefstal verdenkt een Puit»ch*r
die bg de familie ingewoond heeft als
commensaal. Door den officier van justitie
is zgne opsporing en aanhouding bevolen.
Een reus.
In de Salon des Variété's te Amsterdam
is weder eens een buitengewoon tnenscli
te zien, n.L de reus Machuow welke 2.6d M.
lang is. Hg is een jonge nun van 22 jaren,
goed gebouwd en met een zachtaardige
gelaats-uitdrukkmg. Hjj is een gewichtig
man, want hg weegt 380 pond en d »t
gewicht onderhoudt hg door dagelgks 3
pond vleeach met aardappelen, groenten
on brood te nuttigen.
Hg kan van een flink man gerust zeg
gen, dat hg dienB handen bergt in een
der zijnen*. Zyn vingerring is zoo groot
dat er vier Duitsche thaler in pv&sen. Hg
dritagthaod8choeuen.no 16. ygn hoedwgdte
en zgn schoenmerk zgn beiden no. 72
Hij reist met zgn eigen bed met toebe-
hooren want dit is 3.25 M. lang en 1.60 M.
breed.
Zgn ouders zjjn menschen van middel
matige lichaamsgestalte, en wonen in de
buurt van Moskou. Machnow is eerst kort
>ontdekt«.
HZiwsTiJPimaz».
Te Volendam komen in twee ge
zinnen drie gevallen van pokken voor De
burgemeester heeft alle maatregelen ge
nomen, die wenschelgk waren, en de
inspecteur van de volksgezondheid gaf
verdere voorschriften.
De politie houdt voortdurend streng
toezicht op de huizen der zieken.
De ziekte is uit msterdam overgebracht.
Men meldt uit Amsterdam
Een kleine vlam heeft Dinsdagavond het
Rembrandubealer in rep en roer gebracht.
Het liep tegen het einde dor voorstelling, en
de vrij talrijke tocecbouwers volgden met
aandacht de vertoooing der lichtbeelden van
Greenbaum'a American bioscope, eigendom
der IX'ütsche Bioscope-Cesellscliaft to Ber-
lyn. Men was verbaasd geweest toen do
wonderen der byenwerald, reusachtig ver
groot, op het doek waren gebrachtincn
had gelachen over het zoogenaamd gemoede
lijke ontb t, als man en vrouw elkaar in de
haren vliegen men had keizer Frans Joscph
in processie voorhy zien trekken, en eene
reis meegemaakt langs de oevers van den
Ryn. Toen volgde r<le redding van een kind
De lichtbeeld-moeder kleedde haar kleintje
uit, en legde het te bed, maar lette er
niet op dat zy een stoel met kleertjes
voor het open haardvuur schoof daar moest
brand van komen men gevoelde het voor
uit en daar kwam brand van Een
rosse gloed verlichtte plotseling het doek,
wegvegend het huiselijk beeld. Even een
lichte verwondering wat-was dat maar
tegelijkertijd riep een stom: brand!-, cri
een lang-getongde, gecl-roode vlam sloeg uit
het hontou huisje der bioscope op het balcon,
op de Raamvest te Haarlem.
Het „Haarl. Dagbl." meldt:
»Naar aanleiding van enkele uitlatingen
door iema: d gedaan en in verband met
inbraken in den laatsten tijd te Haarlem
gepleegd, is door de Justitie een nieuw
onderzoek, thans ingeheel andere richting,
gelast in de moordzaak van mej. Van
Weemen."
Naar aanleiding van dit bericht meldt
men het volgende
In den nacht van 29 op 30 Mei 1902
is in hare woning aan de Raamvest ver
moord mej. Van Weemen, een zonder
ling, alleen wonend oud vrouwtje. Van dien
mootd werd verdacht Frans Kosier, door
de publieke opinie al spoedig al* de dader
aangewezen. De Justitie spoorde Roeier op
hetwelk leidde tot diens veroor deeling
wegens afpersing onder bedreiging met
moord ?an mej. v. D. te Haarlem, het
feit waarvoor Roeier thans in de gevang'
nis zit. Het gelukte echter de justitie niet
aanwijzingen te vinden, die tot gegronde
vermoedens tegen Rosier aanleiding gaven
en van welingelichten vernam"n wg toen
reeds, dut zg op een dw»»lapoor waren,
die meenden dat de moord op juffrouw
Van Weemen het werk van Rosier was
De zaak geraakte in het vergeetboek, tot
dat dezer dagen door iemand tegenover
een journalist uitlatingen werden gedaan
betreffende een persoon, wiens na
verband met gepleegde inbraken werd ge
noemd. Uitlatingen nameljjk, die deden
vermoeden, dat die peraoon, onder het mas
ker van buitengewone vroomheid, een zeer
slecht karakter verborg.Hst was jammer,''
zoo werd gezegd,dat men dien man, op
heeterdaad betrapt, had laten loopen, waar
door hg zich nit de voeten he^ft kunnen
maken, and-irs waren er misschien wel
dingen uitgekomen van inbraken op de
Raamvest."
Een week voor den boven bedoelden
moord werd ook ingebroken bg de iamilie
B., in een percel naast de woning van
wglen mej. v. Weemen. Ten huize van
diezelfde familie was in den nacht van
den moord een glasruit losgesneden en in
den ochtend werd in de gang een papiertje
gevonden, dat onder berusting van de Ju
stitie is gelaten. Het was een convocatie-
biljet van een vergadering in St. Bavo, op
de ach'erzgde waar van geschreven waren
de volgende Bgbeltekaten2 Cor. 4 vers
7, 12. »Maar wg hebben dezen achat in
aarden vaten, opdat de uitnemendheid der
kracht zg van God en niet uit onsZoo
dan, de dood werkt wel in ons, maar het
leven in o lieden.* Deze teksten trokken in
verband met bet gebeurde, reeds toen de aan
dacht, doch er kon geenerlei conclusie nit
het vinden van het biljet worden afgeleid.
Thans echter moet gebl»-ken zgn, dut op
de Zondagsschool, waaraan de nu verdachte
persoon werkte, juist om dien tgd die beide
teksten behandeld of ter sprake gekomen
zgn, zoodat het briefje nu misochien als
aanwgzing zal kunnen gelden.
Intuaschen is d» bewuste niet meer te
Haarlem, men gelooft dat l«n zich in het
buitenland bevindt, althans volgenH een van
hem ontvangen brief, waarvan het afschrift
nu kan wordeu vergeleken met dat van het
convocatiebiljetje. Men verdenkt den iuan
nu ook van een a:.der* inbraak in de ker-
misweek gepleegd. Ook vroeger is hg reeds
eenma«I, na het wegmaken van hem toe
vertrouwde gelden, buitenlands geweest,
doch oogenschgnlgk berouwvol terugge
keerd.
De bankier van den arme.
Ergens in Utrecht is met cjni-che on
beschaamdheid de volgende koermoteering
'•angeslagen op de deur vaneen pandjeshuis
De Voorschot Bank
ia Gevestigt alhier.
Geeft; Voorschot, Op.
Goederen, Goud. enz
De Tarieven zgn
3 per Dag.
3 °/0 per week.
12 °/0 per Maand.
Aflossing Moet Plaats Hebben
3 Maanden Na Dato Van In Brenger.
Daarna
Beschouwen. Wg On»,
Als Eigenaresse
Der Panden.
De Panden Worden Niet Verzekerd
Overigens Geen Voorwaarden.
(>Soc. Wkbl."
Hoog water.
De stand van het bo-z^mwater is in
Friesland thans zoo hoog als dit jaar nog
niet het geval was In somnrge veende
rijen staan de turfhoopen nu in het water.
Uit Renkum meldt men
De Rgn blgft sterk wassende, en is in
het laatste etmaal nog een halven meter
gestegen. De groote losplaats aan het veer
huis staat onder, zoodat de schepen aan
de hooggelegen oevers der uiterwaarden
moeten aanleggen om te lossen Op de
steenfabrieken is het versporen van klei-
aarle voor de steenfabricage geëindigd.
Het pontveer is g'staakt, overtocht al
leen per roeiboot.
Uit Oogen meldt men
De Maas is de laatste 24 uur zeer
sterk gewass'-n. Bgna alle uiterwaarden
zgn ondergeloopen. In den polder neemt het
kwelwater zeer toe, zoodat alle werkzaam
heden op den akker gestaakt moesten
worden.
Feest voor H. M. de Koningin-Moeder.
Omtrent de feestelijkheden te 's-Graven-
hage ter eer* van H. M de Koningin-
Moeder in Januari des avondshuldebe
tuiging voor het Paleis, en aanbieding van
een adres van hulpe namens de burgerij
der residentie
22, 23 en 25 Januari d-s namiddag»
weldadigheids-m itinées in de Gotbisch* zaal
en in de Balzaal van het Paleis van H. M.
de Koningin, door Hare Majesb it, voor dit
doel aangeboden
22 en 23 Jaruari des avonds feestvoor-
stelling in den Stadsschouwburg. Ubleaux-
vivanU, uit te voeren door hoeren offici*T*n
het Regiment Grenaliers en Jatrera,
dood gaan. Johannes de Pooper is zoolang
in de woestgn geweest, waar hg niets te
eten had dan sprinkhanen."
Eens was bet brood doortrokken van
petroleum, toch moesten de kinderen het
eten, evenals gort, waarin wormen zaten.
Een aantal uud-verpleegden zgn bereid
deze en andere feiten met bewgzen en
getuigenissen onder eede te bevestigen.
en korte voorstellingen door de Koninklgke
Vereeniging Het N. d rlandsche Tooneel"
en door de Fra-ische Opera.
25 Januari des avonds caroussel in de
manége der cavalerie en der vld-artillerie
in de residentie in garnizoen. Daarna tot
besluit een railit*ire huldebetuiging voor
het Paleis.
Teleurgesteld.
Bg het uitgraven van grond aan den
Waleiiburgerweg te Rotterdam, is op een
diepte van een meter een metalen bus ge
vonden, welke dicht gesoldeerd was. Bg
opening ble-k de bus te bevatten 21 bank
biljetten van f 40 en hooger, die echter....
valsch waren en gedeponeerl zgn bg de
politie.
Men meldt uit Almelo
R'eds lang liepen er alhier geruchten
over de onmeoschelyke wjjze, waarop de
kinderen in het weeihuis d>-r Ned. Herv
gemeente do >r d n weesvader en de wees
moeder behandeld worden
Die geruchten gaven aanleiding tot het
in8telllen van een ondersoek.
Door den inspecteur van politie en den
wachtmeester der marechauss^ zgn ver
schillende oud-verp'e"gden gehoord en d*ze
hebben daarvan ieder een rapport opge
steld, die aan den burgem»6*tcr van Stad-
Almelo zgn overhandigd, die ze doorge
zonden heelt aan den Officier van Justitie.
Uit dit rapport blgkt, dat de weezen
reeds sinds jaren op een ergerljjke wijze
word-n mishandeld Zelf« moet een der
regenten een paar malen gezegd hebben
Vader moet hem de ribben n a'«r stuk
slaan, de dokter zal ze wel weer maken
Niet alleen hielpen de klachten niet
maar de klagers werden b ivondien nog
zwaar geatraft, zoodut de kinderen ten
laatste niet meer durfden klagen.
Ook over het eten waren veel klachten.
Dikwgls was dit bedorven. In den zomer
van 1902 kregen zg bgv. zuurkool eu
sngboonen te eten, waarin veel wormen
zaten.
De kinderen weigerden natuurljjk deze
te eten, waarop de weesvader zeideVreet
die beestjes maar op, je zal er niet aan
Uit het Hultenland
Van nationalistische zijde had men in
Frankryk het voornomen opgevat in de Kamer
ccne interpellatie te houden over de aange
kondigde herziening van het Dreyfus-proces.
Deze interpellatie werd bedoeld als oppositie-
middel togen do regecring, dio met die revisio
instemt. Men 1 ccft echter van dit voornemen
afgezien omdat men begreep, dat het *bloc',
(de verbonden regeeringsmeerderheid^, dat
eenige scheuren vertoont, dan woer vaster
in elkaar gedrukt zon worden. Minister van
marine Pclletnn is nog even ter verantw or-
ding geroepen, wegens zyn ingrypen in do
zaak van een marinematroos, die door een
krijgsraad wegens wegloopcn was veroordeeld,
welk vonnis door hem was vernietigd. Dc
minister erkende, dat hot beter geweest ware
do zaak voor het hof van Cassatie te brengen.
Hij verklaarde cektor goheel to goeder trouw
te hebben gehandeld dat hy de stukken, op
hot proces betrekking hebbende, zoude heb
ben vernietigd verklaarde hy onwaarhy
stelde ze tor beschikking der kamer. Met
meerderheid van 48 stemm. verklaarde
de kamer genoegen to nemen met de verkla
ring door over to gaan tot do orde van den
dag.
In Bordeaux waar de bootwerkers gedeel
telijk staken kwam het tot een bloedige
botsing van stakers en niet stakers.
D® Engelsche Parlementsleden dio een te
genbezoek brachten aan hunne Fransche
callegas zyn naar huis teruggekeerd. In de
zitting van den Senaat, waarin de;ntrekking
der wet Falloux werd behandeld, deed minis
ter Combes indertyd de toezegging spoedig
wetsontwerp omtrent het congreganistisch
onderwijs te zullen indienen. Het ontwerp is
thans bekend. Het verleent hoogstens 5 jaar
tyd om alle congreganistisch onderwijs to
verwereldlyken en do thans toegelaten kloos
terscholen te ontruimen.
Het nieuwe of beter, vernieuwde Italiaan-
sche ministerie heeft zyn werkprogram aan
do kamer meegdecld. Do meerderheid begroette
het met lnid applaus. Do kamer zal thans
het plan bespreken en dan zullen we gele
genheid hebben te oordoelcii of het ministerie
bestemd is om spoedig te vonlwynen. Want
wël is de positie van 't kabinet versterkt door
de warme ontvangst van don Italiannsclien
koning to Parys en te Londondoch de
oppositie zal niettemin fel zijn. De socialisten
en de uiterste linkorzy hebben besloten do
rcgoor'ng met alle middelen to bostryden.
Wanneer zich hierby ook het centrum mocht
aansluiten, waartoe kans bestaat, wyl het een
ministerie uit de gematigde linkerzij is, dan
kau het zich niet Ung staande houden. Moiht
het ministerie eenigen tijd aanblyvon, dan
zal het voorstellen de 5 percents schold to
conservccrcn, wal een besparing van 40
millioen lire zou geven. Wanneer daarbij ook
op andere posten bezuinigd wordt, dan ware
eenige verbetering in do finantiöele positie
van het koninkrjjk, dat onder den iwtren
last, die het deelnemen aan het Drievoudig
Verbond op zyne schouders legt, zwaar ge
drukt gaat.
aaland is met Duitschland aan 't onder
handelen over een handelsverdrag. Dat gaat
echter niet zoo vlug als men wenschen mocht.
Het nieuwe toltarief, door den vorigen
Duitschen Rijksdag aangenomen, blykt ver
bazend veel hinderpalen op to leveren, wat
de tegenstanders van 't tarief zeker wel met
heimclyk genoegen zullen con sta toeren. De
zaak zal wel in den Rjjksdag lor sprake
worden gebracht, vooral, omdat indertyd de
verklaring werd afgelegd, dat een verdrag
met Rusland niet door deze bepalingen zou
bemoeilijkt wordon.
In verschillende kringen gsan »to mmen op
n het bestaande tarief met eenige jaren te
verlengen, opdat bundel on industrie vooreerst
zekerheid hebben.
In den Kaukasus, waar Rusland rog steods
bezig is de Armenische Chriatenkerkcn to
naasten, zeer togen den zin der bevolking,
komt het nu en dan tot eene botsing tnsschen
Russische politie en gendsnneii en de Arme
niërs. Soms wordt er formeel gevochten en
vallen er zelfs doodcu.
Dc patriarch te Konstantinopel heeft aan
keizer Nicolaas een smeekschrift gezonden
om zyne hulp io te roepen voor de arme,
onderdrukte Armeniërs in Rusland.
Dat klinkt al zonderling nu Rusland zelf
optreedt om Macedonische Christenen tegen
den Sultan te beschermen. Pas op dat deze
maar niet zegtBuurman, is 't in je eigen
huis wel pluis?
In haar antwoord op de Russisch-Oosten-
ryksche nota verklaarde immers do Porto,
dat zij reods bezig was, de door de mogend
heden gewenschte hervormingen in te voeren.
Uit hel rapport van den gouverneur Hilmi-
pacha over de hervormingen blykt, dat reeds
190 clirUtengcndarmen zjjn aangesteld. Eene
commissie doel haar best om er nog 250 bg
to krygenBehalve eenige andere punten,
slaat ook in 't rapport, dat ambtenaren, die
van hun macht hebben misbruik gemaakt,
zullen afgezet worden. Het rapport spreekt
van meer dan 1000 derzulkcn 1 Dal kan
althans eenige verbeteringen brengen. De
toestand dor Czarina gaal vooruit. Het oor
is reods zoover genezen, dat geen bulletins
meer zullen worden uitgegeven. Ook het
wondje in de keel van don Duitschen keizer
betert goed.
De nieuwe Kanaalrepubliek Panama ia
thans ook officieel erkend door Duitschland
en Üostenryk-llongarye. Een Amorikaansch
blad weet to molden, dat de afgezant van
Colombia aan do Vercenigdo Staten heeft
aangeboden om het Kanaalgebied geheel kos
teloos af to staan, doch dal dit geweigerd
werd, uithoofde van de overeenkomst en kei
verbond mot den nieuwen staaU Columbia zal
tot zyne schade moeten ondervinden dat het
laat is, veel te laat.
