KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 3361.
Woensdag 3 Mei 1905.
33ste Jaargang.
FEUILLETON.
Bureau: Spoorstraat
Talef. 59.
Bureau: Koningetr. 29.
Interc-Telef. 50.
Indische Penkrassen,
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
104.
Achter de Pradjoerits komen de Boepati's
gedong, kiwa en tongen, mot hun atat van
panèwoe's en mantri's aangestapt, onmiddellijk
gevolgd door oen twintigtal goenoongan'a o(
bergen van offerspijzen.
Wjj zagen in Solo reeds, dat er tweeërlei
soort van goenoongan'a zjjn ®n W®1 mannelyke
en vrouweljjke, doch bjj de Garebeg Poeasa
komen alleen de mannelyke op de proppen.
Waarom, dat woct ik heusch niet.
De meeste lezers zullen zich nog wel her
inneren nit myne beschrijving der Solosche
Garebeg Moeloed hoe die eet borgen zijn
ingericht.
Dr. Groneman vertelt ons uls 'n bijzonder
heid, dat er landbouwers zjjn, die den erna-
kelyken afbraak dezer vorstelijke en straks
't gebed van den pengoeloe
goenoengan's op do galengan's of dykjes
hunner rystvelden neerleggen, om deze daar
door tot meerdere vruchtbaarhoid te dwingen
Dit eigenaardig gebruik moot dan afkomstig
zyn van den vóórislamitischen Hindootyd.
Tusschen en achter de eelbcrgen, elk door
ongeveer 25 havelooze Javanen gedragen en
drie meter hoog, loopen nog kleine jongens
met manden vol ryst, gedroogde vleescbdappon,
vruchten, enz.
Dit alles marcheert vrjj vlug achtor elkaar
langs de westzyde van den Tratag en de
Setinggiltrappen af, waar zeer ongelyke
isalvo's" der Kratontroepen en ook negentien
saluutschoten van het Hollandsche fort Vre-
deburg, de offerspijzen begroeten.
Heeriyke gamelan muziek vervult intusschen
de lacht, gamelanmuziek zooals men die alleen
maar in dj Vorstenlanden te genieten krygt.
Nu weer iets heel merkwaardigs I
Er zyn hier twee minder nette kampoengs
op Jogja, de z.g. kampoengs talèdèk.
Zjj die Javaansch verstaan, begrijpen me
wel.
Welnu op dit .godsdienstige" foost komen
ook de «algomeone schoonpapa's", zooals op
Jogj. d. loerah's of burgemeesters dier dorpen
genoemd worden, zich vertoonen in al hun
j dan
Deze keer is een der heeren ziek en dus
alwezig, doch zyn maat neemt de honneurs
zeer goed waar, dat moet gezegd worden.
In allergrappigsten danspas komt hjj om
de oost- en noordoostzyden van de Tratag
aangetandakt, met 'n leelyke gamelan achter
I hem, door zyn dochterkens" bespeeld
I Vlak voor den troon voert dit «hoofd" 'n
soort van krygsdans uit, om dan daarna met
zyn .doorluchtig" gevolg ook al langs de
Beltinggillrappen te verdwynen. Zou dat
soms als n reclame bedoeld zyn Men heett
i mjj daaromtrent nog niet voldoende ingelicht.
Nu vaardigt Zjjne Hoogheid de beide
Boepati's najaka keparak naar den Rijksbe
stuurder af.
Zy moeten den Wazir (Moslimsohe naam
voor Rijksbestuurder) gelasten do offergat
naar de Mesdjid te brengen, waar hy c
door den Hoofdpèngoeloe Allah's zegen moet
1 doen afsmeeken om do goenoengan's daarna
onder de rechthebbenden te verdeelen.
Een luid ,Sendika (zooals U beveeltdor
beide oude Hoofdregenten, een paar nederige
sembah's nog en zy verwijderen zich statig.
Dr. Groneman vertelt me nn. dat zy, aan
de Pagelaran gekomen, den aldaar zittenden
Rijksbestuurder, namens den Sultan den op
gedragen last overbrengen en wel door tot
hem te zeggen, in het Javaansch natuurlyk
.Rahadèn adipati Danoe Redja
»De Vorst beveelt u de vorstelyke offer
gaven, de spysbergen van de Garebeg Poeasa, j
naar de Mesdjid ageng te begeleiden, met de
pangéran's sontana en alle boopati'B tot en
met de mantri's.
Als dit geschied is, doet gjj den pengoeloe
bidden om
bestendigheid van den vo'Stelyken Kraton
het heil der vorstelyke rogeering, lengte
van den vorstelijk en leeftijd en welvaart en
vrede voor het Rijk.
Als het gebed gedaan is, zult gjj de
offergaven gelykelyk onder de rechthebbenden
verdeelen".
De Rijksbestuurder zegt daarna, dat hy
Zyne Hoogheid met den meesten eerbied zyn
dank betuigt.
Hierna begeeft de Rijksbestuurder zich met
de hierboven genoemde grooten naar do moskee
en volgt daar met al de zynen het donga
van den Hoofdpengoeloe, die daarbjj geassis
teerd wordt door alle lagere geestelijken en
de hadji's ter plaatse.
Als het Amin uitgesproken en door allen
herhaald is, begint de verdeeling, nol als we
u die van uit Solo reeds beschreven hebben.
De beide Hoofdregonten keeren intusschen
naar do Sotinggil terug en zetten zich op
eerbiedigen afstand van en tegenover Zyne
Hoogheid neder.
Na oenigo sembah's brengt do oudste oen
behoorlyk verslag uit, in dat heerlyk prachtig
klinkend Hof-Javaansch.
Kuropeesche ordonnansen komen nu plot-
«eliog het Oosterseh cachet verbreken, 't Zyn
lieden van den Resident met karaffen en
glazen, want de Vertegenwoordiger van het
Hoogste ^ezag gaat een viertal dronken
wijden. Zo zijn officieel voorgeschreven en
wel ter eere van de Garebeg Poeasa, van
Z\jne Hoogheid, van don Kroonprins en van
de liatoe.
Telkens worden de glazen portwijn ad
fundum geledigd en onmiddellijk daarna weor
bijgevuld.
Ten slotte zegt ook de sultan iets, doch
heel zachtjes in 't Javaansch en nu staat de
heer Engel (de IraiiBlateur) op en deelt ons
mede, dat Zyne Hoogheid de gezondheid
drinkt van don Resident.
indien kortheid de ware welsprekendheid
is, nu dan kun men die verdienste aun dezs
dronken zeker niet ontzeggen en ik geloof,
dat do gozelligheid aan menigen Europee-
schon disch er door zou winnen, als sommige
toasten lief hebbers eens 'n lesje kwamen nemen
op de Garebeg's in de Vorstenlanden.
Pin hiermede is dan de plechtigheid afge-
loopen en zouden de troepen weer langzaam
en statig moeten defileercn, om langs de
Oostzyde van de Tratag hun vroegere plaat
sen in te nemen, terwjjl wy daarna, evenals
op Solo, in deltigen optocht den Sultan
zouden moeten thuisbrengen. Maar jawel hoor,
ik ga een zeer merkwaardig schouwspel ge
nieten, een schouwspel nog niet dikwyls hier
vertoond 1 Ik zal den verderfelyken invloed
van een Indische stortbui op de zoo strenge
JavaanBche hofetiquette kunnen waarnemen.
Hot begint plotseling verschrikkelijk le gie
ten 1 'n ramp voor de mooie galacostumcs van
't Hof, 'n ramp ook voor de uniformen en
rokken der Europeanen
De Sultan kjjkt zenuwachtig lachend naar
den Resident, de Resident angstig benauwd
naar zijn mooie pantalonDe Europeanen
trekken wanhopige gezichten en de discipline
der Pradjoerit's bljjkt niet bestand tegen de
regenproef, want, in plaats van 'n langzaam
en statig défilé, wordt 't nu bjjna een haast je,
rep je, met den versnelden pas
De Tratag begint onrustbarend te lekken, en
omdat de Sultan 't wel bemerkt, dat de hee
ren op heete kolen zitten, zegt Zyne Hoog
heid iets tot Zyn .Vader" den Resident, die
ons dan namens den Vorst allergenadigst
vergunning geeft, om achter do Troonzetels
te schuilen.
Al 't plechtige is nu als by toovcrslag weg.
Luid pratend en lachend vluchten do amb
tenaren, officieren ou particulieren I De Se
cretaris en Assistent-Resident vorgeten wa
rempel zelfs, dat ze nog JPangéran Mangkoe
Boemi en den Kroonprins naar binnen moe
ten geleiden en de Overste dat hy persé
meê moet straks, met den Sultau en den
Resident 1
De beido Prinsen komen erg zenuwachtig
aanloopen en halen die Europeesche ambte
naren op, die gelukkig nog wat medo be
schut worden door de groote gouden Pajoeng's
der vorstentelgen.
De Sultan zelf, gearmd met den Resident
co gevolgd door al de hofdames, gaat in zeer
snellen pas Kratonwaarts en wy Europeanen
blyven erg luidruchtig achter.
'n Oppasser komt met een pajoeng toesnellen
om den Overste te halen, die nu, al protes-
teerend, in den looppas opsluit.
Zóó eindigde de Gareberg Poeasa
Een echte janboel
Lt. Clockknkk Bhocsson b. d.
Jogjokarla.
Uit het Buitenland.
Met zekere spanning, met dnidelyke tee
kenen van onrust worden in Perersburg de
eerste dage. van Mei tegemoet gezien. Men
vreest voor ongeregeldheden bij de betoogin
gen, die op 1 Mei zullen gehouden worden.
Een groot aantal inwoners van St. Petera-
bure, het ergste vreezend, hebben hun stad
verlaten. Sinds enkelt? dagen zyn alle treins
overvolin één week waren 80.000 plaatsen
in de slaapwagens verkocht. Wie maar uenig-
zins kan trekt er uit naar 't buitenland of
de provincie in.
Generaal Trepofl dc gouverneur-generaal
heeft overal in do stad gorustellonde medo-
ileelingen laten aanplakken, die echter de
iiugorusthoiil niet Hchyncn weggenomen te
hebben. Do oigennars van winkels voorzien
hunne ramen van sterke luiken ten einde hot
inwerpen dor ruiten te beletten. De gouver
neur verzekert dat alle mogelyke maatregelen
zyn genomen om zelfs de geringste verstoring
der orde onmiddcllyk te onderdrukken. Een
honderdduizend soldaten zyn in de stad ge
legerd. Om de gemoederen niet op te winden
is de inlegering met zoo weinig mogelijk
militair vertoon geschied. Bij keizerlyke
oekase worden aan de boeren in een aantal
gouvernementen nieuwe voordeelen verleend.
Als afgedaan wordt beschouwd alle achter
stallige schuld by de aflossingen van leeningen
by misgewas van 1867 tot de geboorte van
den troonopvolger. Het bedrag der kwijtge
scholden schulden wordt volgens een Reuter-
bericht op 75 millioen roebel geaouat.
Wat betreft de geloofsvrijheid heeft de
Tsaar de volgende besluiten goedgekeurd
De overgang van de orthodoxie naar een
andere christelyke belijdenis heeft geen ver
volging of nadeel voor het persoonlijk of
burgerlijk recht tengevolge. De buiteu dc
Grieksche kerk staanden worden verdeeld in
oud-geloovigen, dissidenten en belydcra van
dwaalleercn. Do eerste tweo groepen krygen
het recht tot openljjke godsdienstoefeningen
en mogen by zekere getalsterkte scholen
openen. Het lot der w. gens godsdienstige
misdryven gestraften zal worden verlicht
of hun straf kwijtgescholden, Do verplichte
sluiting der Ronmsch-katholiekc kloosters in
Poolen wordt afgeschaft. Het onderwjjg van
He niet orthodoxe geschiedt in de scholen in
de moedertaal. Ook aun de Mohammedanen
worden zekero geloofs vry heden verleend.
Wat het oorlogsnieuws betreft zyn eenige
schermutselingen van de legere te velde te
melden. Ter zee heeft nog geen ontmoeting
der vyandclyko vloten plaats gehad. Verleden
week deden weer geruchten de rondte omtrent
interventie. Amerika zou in overleg met een
tweetal Europeesche mogendheden oen be
middelingsvoorstel doen. De geruchten zyn
sedert weer tegengesproken.
De vredesgerukhten stonden in verband
met don terugkeer van president Roosevelt
naar Washington. Thans echter blykt dat de
president om andere reden is teruggekeerd.
De Amerikaansche gezant in Venezuela,
beschuldigd zyn voorganger Loomis dat deze
tydeus zyn verblyf in Venezuela van do
Asphalt-Company een wissel van 10.000 dollar
zou hebben aangenomen >voor bewezen en te
bewyzen diensten*. Hieruit leidt men thans
in de Vereenigde Staten het eenitfszins drieeie
optreden van president Castro af. De presi
dent heeft den gezant naar Washington ge
roepen om een onderzoek in te stellen. Loomis
spreekt de beschuldiging tegen.
De toestand op het eiland Kreta is ondanks
het optreden dor mogendheden nog zeer on
rustbarend. Het KretenBer Parlement hoeft
thans niet meer zooals vroegef aan de Euro
peesche mogendheden verzocht Kreta bjj
Griekenland te willen inlyven, doch eenvou
dig die inlijving geproclameerd en aan prins
George opgedragen die proclamatie ter kennis
der mogendheden te brengen. De ambtenaren
en rechtere verklaarden voortaan te rallen
optreden in naam van den koning van Grie
kenland. De ministers van prins George achten
rich ontslagen en legden hunne betrekking
neer, en de prins zelve wenscht ook af te
treden.
Het hoofd der Armenische revolutionnaire
beweging is te Gcnëve aangekomen. Hy
deelde mee dat do Armenische revolutionnairen
vast besloten waren zoo op te treden, dat do
mogendheden die het verdrag van Berlijn
hadden geteekend, genoodzaakt zouden worden
te hunnen gunste stappen te doen by Turkjjo
Dat belooft dus weer wat voor den Ziokon
Man.
Nieuwstijdingen.
HELDER, 2 Mei 1905.
De komende strijd.
J.I. Vrijdagavond hield de Anti-rev. Kics-
vereeniging .Vaderland ca Oranje' in
Centrum' een opt-obaro vergadering, die door
150 200 personen bezocht was. Nadat
de Voorzitter, de heer C. Adriaanse, de ver
gadering met een gebed en een korto toe
spraak had geopend, verkreeg de heer L.
Adriaanse het woord tot het honden eener
politieke rode over het onderwerp: «De ko
mende stryd*.
Spreker begon met te wjjzon op den hef-
tigen verkiozingsstryd, die weldra in ons
land gestreden zal worden, waarbjj twee
pariyen scherp tegenover elkaar staan. Aan
do ecno zjjde staan de anti-revolutionairen,
roomsch-katholiekun on christeljjk-hUtorisohcn,
voor het huidige ministerie en een Chris
telijke staatkunde zyn, aan de andere zyde
de vrijzinnigen, bestaande uit verschillende
elementen, die do louze aanheffen .Weg met
de Kuyper coalitie* en die ijveren voor een
netitralo of vrijzinnige staatkunde.
De soc. dom. Gcrhard heeft eenige dagen
geleden met het oog op den strijd zyn begin
selen alhier uiteengezet, de vrjjz. democraat
Gerritsen deed in Anna Paulowna, Wieringen
en Texel hetzelfde. De eerste kwam tol de
conclusie, dat het tegenwoordige ministerie
een volslagen mammonregecring was, do
tweede dat het kabinet, samengesteld door
een monsterverbond, wel hot partybelang,
maar geen volksbelang behartigde. Spreker
erkent dit niet en meent, dal men door een
bepaald gekleurde bril do zaken beziet om
tot die overtuiging te komen. Hy voor zich
is overtuigd, dat do bestaande coalitie opeen
degelyken grondslag berust on dat de ver
schillende christelijke purtyen een gemeen-
schappelyken basis hebben zy beljjdcn allen
do beginselen van de sonvereiniu.it Gods, zy
erkconen, dat het gezag van God is ingesteld,
ilat de overheid aan God gebonden is als
bron van recht en erkennen, dat voor de
zodelijkheid een bepaalde maatstaf is. Dc
ooaliiicpartyen beoogen ook hetzelfde doel,
O.I. om do christelykc grondslagen te beves
tigen, te voorzien in do socisle nooden en
recht cn vryheid van ieder landgonoot
le handhaven. Da.r tegenover staan do anti-
clericalen, die de volkssonverciniteit erken
non en beweren, dat het gezag uit hot volk
zelf voorkomtoen vaste maatstaf voor recht
en zedelijkheid van don mensch bezitten zy
niet.
Daarna ging spreker aan de hand van de
verslagen over de redt voeringen der heeren
Gerritsen en Gerhard na, wat het Christelijk
ministerie, dat nu bjjna 4 jaar aan het be
wind is, heeft gedaan. Het heeft het gezag
in den staat weten te handhaven, door de
sukingswetten tot stand te brengen en tijdens
de stakingsdagon alle middelen aangewend
om de orde te herstellen. Het heeft door
de indiening van de hoogcr-onderwjjswot veel
onrecht weggenomen, doordat zy, die aan geen
rijksuniversiteit gestudeerd hadden, thans niet
langer uitgesloten worden tot het bekleoden
van staatsbetrekkingen cn zy, die niet
levrede i konden zyn met de rijksuniversiteiten,
x mot Gods geopenbaarde wil geen reke
ning wordt gehouden, thans aan een vrye
universiteit kunnen studeeren zonder gedwongen
te zijn nog eens een andere school te bezoeken.
Door de indiening van de wet op dc onder-
jjspensioenen werd aan de byzondere onder
wijzers evenveel recht toegekend als aan do
openbare. Eveneens wordt recht on vryheid
verleend, als de thans in behandeling zijnde
onderwijswet aangenomen is en door de ver
hoogde subsidie de concurrentie tusschen de
bijzondere en openbare school minder scherp
zal zyn, terwyl geenszins, zooals sommigen
beweren, een aanslag op de openbare school
wordt gedaan of die wet strjjdig is met do
grondwet. Door het idioten-postwetjo
(zooals de heer Gerhard dit noemt; wordt de
openbare zedelijkheid bevorderd en door de
aangenomen drankwet de drankzucht bestre
den. Dat de regeering hare belofte, ge
daan b(j de le trooorede, wil houden, blykt
uit de ingediende ontwerpen betredende ziekte
en ouderdomsverzekering. Maar de invoering
dezer sociale wetten zal geld kosten en wel
9 A IO millioen. De middelen daarvoor wil
het kabinet vinden in de verhooging der in
voerrechten, waardoor tevens de inlandsche
nijverheid en induBtrie wordt bevorderd.
De beschuldiging van don heer Gerritsen,
dat dit ministerie parlyHig bij benoemingen
te werk ging, ontkende spreker en zegt, dat
het zelfs in bet oogloopend voorzichtig is
geweest, ten bewy'ze daarvan wjjst hij op de
benoemingen van den gouverneur-generaal in
Indië, den gouverneur van de West en np
die van burgemeesters in Zuid-Holland, waar
de gemeenten onder de tirannie dor liberalen
hebben gezucht. Vervolgens ging spreker
na, wat de regeering voor Indië heeft gedaan,
integenstelling met het liberale bewind. Het
heeft do comptabiliteitswetten tot stand ge
bracht, een renteloos voorschot van 2
millioen verstrekt en een geldlecoing van 40
millioen aangegaan om de welvaart van Indië
to bevorderen, irrigatiewerken doen uit
voeren, de heerendiensten verminderd,
het pandhuisregie dor Chineezen tegengegaan,
de decentralisatiewet ingevoerd en daardoor
een begin gemaakt mot zelfbestuur iu Indië,
maatregelen genomon tegen de koelie-
schandalen, de speelwoede tegengegaan,
een einde gemaakt aan het toelaten van
lichte kooien in govangenisscn, het con
cubinaat bestreden, de zending gesteund
door 't geven van subsidiën.
Ten slotte resumeerde spreker, dat dit
ministerie de antithese niet hoeft verscherpt,
maar daarentegen gewaakt heeft voor vryheid
cn recht voor alle burgore. By do komende
temlmsstrjjd heeft men te kiezen tusschen
deze christelykc of de neutrale staatkunde.
In de nu volgende pauze gaven zich voor
debat op de heeren J. Janze van Amsterdam,
W. H. Mejjrr cn 1'. F. Ncvc, die ieder 20
min. ijjd werd toegestaan, doch geen dupliek.
De heer Janze zegt, dat het niet waar is,
dat de stryd gaat tusschen voor- of tegen
standers der Christelyke staatkunde. De
Christen-democraten *|jn vóór een Christelyke
rognering, maar tegen dit kabinet, want het
heelt met de lager-onderwyswot een politiek
spelletje gespeeld en het anti-revolutionair
standpunt verloochend. Do drankwet is ver
knoeid, met do afschaffing der staatsloterij
geen voortgang gemaakt, het vaccinewetju
naar een Staatscornmissie verwezen en dus
in de doofpot gestopt.
De indiening der pensioenwetten is een
bespotting dor grysbeid, om iemand op 70-
jarigen leeftyd met f '2.50 t 8.por week
schepen. Wel heeft men 7 millioen
voor snelvuurkanonnen.
De heer Mejjcr stelde in 't licht op welke
wjjze dezo regoering hare xedelyke roeping
had vervuld on wees daartoe op de achan-
deljjko moordtooneelen in ds Gajoe- en Balak-
landcnop de invoering van de Spoetwet;
op de lager-onderwyswet, waardoor het onder-
Ijs geschaad wordtop de tariefwet, die
den arbeider zware lasteu oplegt, terw|jl mon
het geld niet haalt waar het is, uit de brand
kast.
De heer Neve wees er op, dat deze regeo-
ring erg willekeurig optreedt, blykende uit
het verbod aan militairen om sommige ver
gaderingen te bezoeken, hy teekent daartegen
protest aan. Verder maakt hy den ioleider
er een grief van gezwegen te hebben over
Van Kol, die voortdurend opkwam tegen de
schromelijke toestanden in Indië en betwistte,
dal de hervormingen daar tot stand gekomen,
z|jn toe te schrjjven aan het tegenwoordige
linisterie. Ook besprak hy de zwendcl-
dedatten in de Kamer, om daaruit de gevolg
trekking te maken, dat deze regeering onkel
de belangen behartigt van het kapitaal. Nog
bracht by iets in het midden over het mili
tairisme en veraekerde, dat dc §oc. dem. de
minderen niet opzetten tegen hot gesag, om
dat zy dit ook willen, maar tevens do vrye
ontwikkeling niet willen belemmorcn.
Uitvoerig beantwoordde do heer Adriaanse
de verschillende debaters, waarby h|j voort
durend geïnterrumpeerd en in do rede ge
vallen word door de christen-democraten,
maar nog meer door de soc. dem. Niettemin
scheen de inleider voor geen klein geruchtje
vervaard, want met vuur bleef by het huidige
ministerie verdedigen, met kalmte weerlegdo
Ihjj het tegen hem aangevoerde en deed dit
op lang niet zachtzinnige wyze, zoodat hem
toegeroepen werd, *dat ia niet waar", «zoo
kun je alles wel liegen* en dergelyké onpar-
Ilementaire uitdrukkingen meer.
W|j wagen ons niet aan het weergeven
van dit alles, en meenen te kannen volstaan
met de vermelding, dat de vergadering, wegens
het rumoer, zonder dankgebed gesloten werd.
1 De heer Janze. daarby gesteund door de heer
De Vries, protesteerde op heftige wyze tegen
de gevolgde handelwyze om de debaters geen
geb-gei.heid te geven to'. repliek. Men drong
opgewonden om do bestuurstafel Iiood, bel
was een lawaai als op een Poolschen njk»
dag. De spreker werd door de chr. dom,
uitgenoodigd op een nader te bepalen dag
te kotnen debateeren, maar deze aanvaardde
dit aanbod niet, zoodat wy hoorden zeggen
Dan durf je niet!* Na nog eenige oogen-
blikken van opgewondenheid ging deze ver
gadering op aandringen der politie over mid
dernacht uiteen.
I Meidag.
Zondagmiddag werd in 't Centrum een
openbare vergadering gehouden tot viering
van den I Meidag. De opkomst was niet
groot, slechts 50 60 personen waren aan'
wezig.
De heer F. Mol uit Gravenhage hield een
gloedvolle rede, opgehelderd met tal van voor
beelden uit eigen ervaring, waarin hjj schets
te hoe de 1 Meidag eenmaal aal zyn de zege
praal van den arbeid, niettegenstaande thans
nog het patronaat, hot gezag en het geloof
tegen dien dag samenspannen. En toeh wordt
hei meifeest waardiger gevierd dan nationale
feesten, waar Bachus en Venus hoogtjj vieren
en niet bezoedeld door drinkgelagen zooals
by oen studentonjooi. De 1 Meidag ia een
feest van hooge, reine bedoeling, waar b«l
bot medegevoel op don voorgrond treedt, waar
opgewekt wordt tot verkrijging van betere
levensvoorwaarden, waaronder do 8-urige
werkdag een eerste plaats inneemt. Het ia
een dag, die do arbeiders aanspoort tot na
denken over hnn toestand, waar z|j er opmerk
zaam op gemaakt worden, dat slechu een ge
ring deel van de vruchten van hun arbeid
hnn toebedeeld wordt en zjj een gering loon
by langdurigcn arbeid ontvangen. Die lango
arbeidstijd werkt domoraliscerend op den
werkman en op ayn huisgezin.
Met den Meidag moet men de arbeiders
doen begrypen, dat hun te kert wordt gedaan
en wanneer de massa daarvan overtuigd ia,
zulleu zjj gezamolyk den eisch laten hooren
van oen 8-urigen arbeidsdag. Dan heeft men
gelegenheid ook aan het hongcre in den mensch
zjjn aandacht te wydon, dan kan men door
denken en door lectuur zich ontwikkelen en
medewerken tol verkrjjging van een gezonde
samenleving. Daarom moeten allen rich ver
eenigen, Tan welke richting of wat geloof
ook, om te komen tot een verkorten arbeids
dag en betere loonttandaard.
Nadat do heer Mol nog eenige vragen vao
aanwezigen beantwoord had, werd de
vergadering gesloten.
Door den majoor, eerstaanwezend In
genieur der Genie alhier, is Zaterdag aan
besteed: 1. het inrichten van <le bom vrye
kazerne te Westoever voor vradeslogies (raming
f2610) en 2. het doen van voorzieningen aan
millitaire gebouwen on werken alhier (raming
f7665.1
1. Bestek 154.
Ingekomen 9 biljetten van do heeren
I). de Vries, f2256; H. Wjjker, f2267;
Gebrs. v. Pelt, f2270; A. v. Pelt, f2290;
C. aak, f2810E. v. d. Plas, f2328 G.
Koomejjer, f2390; W. de Jong, f2600 en
Th. v. d. Sterr, f2719.
2. Bestek 155.
Ingekomen 8 biljetten van de heeren
Th. v. d. Sterr. f6719; H. Wjjker, f 6746
v. Pelt, f 6798D. de Vriaa, 16*44
Gcbr. v. Pelt, f6910 J. Glotze, I 6980 W. de
Jong, f7500 en C. Qoak, f7580.
De ,Zw. Ct. meldt;
Over den dubbelen moord aanslag te VolUn-
hove kannen heden nog in aansluiting van
hetgeen wy berichtten bolangryke medodee-
deelingen worden gedaan.
Naar nader door ons wordt vernomen heeft
de snater van den vermoorde, tot bewustzyn
gokomon, aan don burgemeester van Vollen-
hove meegedeeld, dat Hartn v. d. Linde en
nog eea ander den moord begaan hebben.
I)o brigadier der marechansseo Boskamp,
heeft zich daarop naar Zwartsluis, da woon
plaats van don beschuldigde begeven.
Daar vernam hjj van den burgemeester dat
v. d. L. zich vermoedelijk te Meppel bevond.
Met den rijksveldwachter Hogenberk en don
gemeenteveldwachter liagevoort begaf hjj
zich per boot naar genoemde plaat*. Daar
gekomen splitsten zjj zioh. Hogenberk en
Hageroort hadden daarop het geluk den ver
dachte bjj een brug aan te treffen bjj zjjn
kruiwagen roet bokking.
Zy gelastten hom hnn te volgen, waarop
v. d. L. naar de reden vroeg, maar de veld
wachter» zeiden die «elf niet te weten. De
drie veldwachters brachten dan verdachte
daarna terug naar Zwartsluis per stoomboot
Fortuna; deze droeg dus in soovere haar
naam met eere, dat z|j vermoedelijk een ellen
deling in de armen der justitie voerde.
Het parket van Zwolle waa inmiddels
gewaarschuwd en bovond zich te ZwarUluis.
Bjj zjjn onmiddellijk daarop gevolgd verhoor
ontkende v. d. L. hardnekkig de schuldige
te ayn.
De verdachte, wiens bjjnaam is Harm de
Boer, kwam hier te kwart voor acht aan.
Reeds geruimen tjjd te voren verzamelde
zich bjj den aanlegplaats aan de Kamperpoort
een menigte nieuwsgierigen.
Begeleid door den veldwachter Ha^cvoort
cn den rijksveldwachter Van Uden die hem
naar Zwolle hadden gebracht, H,«,n inspecteur
van politie Derkseraa en den brigadier-majoor
Trost, ia hy naar het gercohtshof overgebracht,
vanwaar hjj vervolgoaa per celwagen naar
de gevangenis werd getransporteerd. Ook daar
had zich e*a groot aantel nieuwsgierigen
verzameld.
HOOFDSTUK I.
Een omnibus reed van de London City
naar de Whitechapel Road, en bovenop zat
onder anderen een bejaard, vriendeljjk heer,
die gezellig met zjjn buurman praatte.
,Ziet ge, mjjnhccr Burns, dat is nu eenmaal
■oo in een groote stad als Londen", zcido hjj.
'Daar staat bijvoorbeeld het gebouw van de
Bank van Engeland. Iedereen weet, dat in
dit gebouw de grootste hoeveelheid gemunt
en ongemunt goud wordt bewaard, die in de
wereld to vinden is, en nuuweljjks tien
minuten van daar wonen menschen, die maar
zelden kunnen eten zooveel «e lusten. Ge
■uit wel begrypen, hoe onaangenaam het is,
*ls iemand heelemaal niet# zjjn eigendom
kan noemen. Wat moet zoo iemand doen?
Moot hjj schulden maken, om ten minstezyn
leven te kunnen behouden Wie zal hem dan
borgen Wie schulden heeft, weet ook, dat
•nderen nog belang hebben bjj zjjn levenslot.
Maar wie zelfs geen schulden heeft, kan
rich wel laten begraven. Er bljjfl hem niet
Weel anders over*.
»Hjj kan toch werken, mjjnheer
D« bejaarde vriendelyko beer glimlachte
•en beetje spottend en antwoordde: *Ki zoo,
hjj werken, mjjnheer Burns? Ja, hjj
8W«4 werken 1 Hjj moet, zeg ik, anders kan
hy vau honger slerveD. Verleden Zondag
was ik iu de Sint-Paulskerk on kwain juist
op hot oogenblik, toen oen vreemdeling be
merkte, dat men hom zjjne brieventasch met
meer dan honderd pond sterling ontstolen
badEn dat in de Sint-Paulskerk. En toch
zjjn wij allen ChristenenGe zult zeker niet
ontkennon, dat wy Christenen zyn, niet
waar? In den goeden ouden tjjd, toen Enge
land nog Engeland was, werden alle spits
boeven opgehangen. En dat was goedEn
thans? Het is God geklaagd! Thans zet men
ze in de gevangenis, al worden ze op heeter
daad betrapt, en daar krjjgen zo op staats
kosten te eten! Engeland vervalt. Ja, mjjnheer
Burns, Engeland gaat zijn ondergang te
Hé, zyn we nn al aan de Surrey-
Hó, hola, koetsier, ik wil afstappeu
Hé koetsier
Op zjjn gemak klauterde do ondo heer
naar beneden ou dc omnibus reed met den
heer Burns alleen verder in den avondnevel.
Hier en daar werden de straatlantaarns
reeds aangestoken en do jonge Burns, die
nauweljjks vier en twintig jaar oud was, zat
peinzend omlaag te staren op het drukke
straatgewoel. Menigmaal leek het hem toe,
of de nevel zich verdichtte tot spookachtige
gestallen, onder welke hjj de Hardvochtigheid
en het Eigenbilang meende te herkennen.
.Dat is nu eenmaal «oo ia een groote stad
als Londen,* had do bejaarde, vriendelijke
heer gezegd, en de jonge, peinzende Burns
zuchtte en zcide ook: .Het is eenmaal zoo.*
In elk geval was mjjnheer Burns iemand,
die niet veel op verwachtingen vertrouwde
hjj zou misschien in de Londensche wereld
heelemaal geen hoop of verwachting meer
gekoesterd hebben, als hij niet nog zoo jong
en gevoelig van hart was geweest. Zjjne
bescheiden hoop gold slechts een maando-
ljjksch inkomen van acht A tien pond sterling,
waarvan hy zjjno moeder zou kunnen onder
houden en zjjne gelicf'lo Anny zou kunnen
trouwen. Thans verdiende hy maar vjjfpond
als klerk in een boekhandel aan het Strand,
en daarvan'kon hjj met zjjne moedor slechts
schraaltjes loven. Voorloopig srerlangde hjj
alleen in het geheim naar het bezit van
Anny, die zulk een belangrijke plaats innam
in zjjne droomen van toekomstig geluk. i
Op den hoek van de Bi nsburystraat en de
Commercial Road klauterde mjjnheer Burns
van den omnibus af cn ging hij de genoemde
straat in, terwyl de omnibus op de Commercial
Road voortreed. De Binsburystraat is oen
recht armoedige buurt, ofschoon zjj nog geen
kwartier van de Bank van Engeland ver
wijderd is. Bjj elke schrede zag men, dat
hier zeer arme monschen woonden, van wie
men niet veel notitie behoefde te nemen.
Alles zag er hier verwaarloosd uit; de be
strating was slecht en de verlichting even
eens. Smerige, vervelooze winkels en onaan
zienlijke herbergen, mol bovenwoningen waarin
do hnurders opgepropt waren, donkere trappen,
gebroken ruiten met papier dichtgeplakt, dut
alles vormde hier do omgeving. En overal
klonk rumoer, geschreeuw of getwist.
Het was reeds donker, toen mjjnheer Burns
niet ver van do Commercial Road oen huu
I binnentrad, waarvan de onderverdieping lot
herberg waa iugcrieht. Luid gelach en getier
klonk naar huiten de ruwe stemmen van
matrozen, schor gewurden door het schreeuwen
j en wiskey drinken, waren duideljjk te boorvn.
Ken oogenblik luisterde mjjnheer Burns naar
Ihet getier on daarby wierp hjj een blik in
bet rookerigo, riecht verlichte lokaal. Boven
de deur hing c«n uithangbord, met het op
schrift.Do blauwe Jekker'. Het was dus
een matrozeoherberg, genoemd naar bet door
ile matrozen veel gedragen kleedingsluk.
Mjjnheer Bnrns scheen in het getier niets
onderscheiden te bobben, en niet de stem
gehoord te hebben, die hjj had verwacht.
Daarom ging hjj vlug de donkere trap op.
Op de twpedo verdieping werd eene deur
geopend, juist toen hjj voorbjjging, en by
het weinige licht van een lampje onder
scheidde hjj ©on jong, bleek meisje met be-
schreid gelaat.
.O, jtiiTrouw Anny', riep mjjnheer Burns
en hjj s:apto vlug op haar (oo.
,Of WU1, o, mjjnheer Burns.* zcide «jj
angstig en beschroomd. .Ik dacht, dat het
mijn vader was.*
.Is uw vader nog niet thuis, jufirouw
Anny
Neen, Will, hjj is nog niet thuis.*
Juffrouw Anny, ge hebt weer grsohreid.
Ik zie het aan uwe oogen I'
,Ik? Neen, Will, noen. mjjnbeer Burns,
werkeljjk nietl Ik dacht, dat
rik zie het, Anny, maar ge wilt het niet
erkennen, omdat ge weet, hoeveel verdriet
ik er van heb, als gjj u ongelukkig gevoelt.
Och toe, jufirouw Anny, vertel mjj maar,
wat er gebeurd is on waarom go geschreid
hebt. Ik wil hot zoo gaarne weten. Kom,
vertel het me maar
»Ge sjjt zoo goed voor ons, Will, maar
werkeljjk, ik kan het nist doenIk had
liercr, dat ge u volstrekt niet meer om ons
bokomnurdol Het is. Ge sjjt zoo
braaf en goed, Will, waarom soudt gjj uw
leven nog bitterder en moeiljjker maken om
ons? Het is het is werkeljjk al te
treurig
«Hoor eens, juffrouw Aony,, sprak de
jonkman met nadruk, «ik weet, dat gjj in
moeiljjke omstandigheden verkeert, dat gjj
alleen met uwe ouders sjjt, en dat uw vader
een kortom, dal uw vader dikwjjls niet
in staat is voor zich on do zjjnen te zorgen.
Voor den dag dus met <jo zaak Vortel hot
mjj gerust
Hel meisje sloeg de oogen neer en schreide
Kom aan jufirouw Anny, wat schoolt er
aan? drong Will weder. .Vertrouwt ge mjj
niet f Wat scheelt er aan Zeg het me maar 1
De huur snikte Anny, terwjjl hare
wangen donkerrood worden.
Ah zoo, is mjjnheer Bennet er om de
huishuur geweost! En hjj is niet betaald,
Ani.y f'
Juist. Vader was niet thuis en moeder
Anny snikte nog heviger cn xeido toen
,En mjjoheer lienneu zei, dal wjj or uit
moesten.*
En hoeveel heeft mjj-iheer BcnnoU to
vorderen t
«Drie shilling voor de laatste week.*
Do jonge Burns greep in zjjn zak. tWaar
Is uw vader, Anny
Ik... ik weet hut niet, maar ikgoloof...
O, God neen, Will, dat niet! Neen, neen,
dat niet, Will!*
Met een vlugge beweging had hjj torsluiks
drie shilling- op tafel by de deur gelegd
om haar govoel te sparen, wilde hjj haar het
geld niet overhandigen. Doch Anny had het
toch bemerkt.
.Waar is uw vader, Anny?' viel hjj in.
Wat gelooft ge? Wat wilt ge zoggen?*
Ik ik geloof snikte het meisje,
«dat hjj beneden in .De blauwe Jekkers
zit. Ik heb hem straks hooren lachen. Ach,
mjjnheer Burns, als u zoo vriendeljjk wilt
wezen, ga dan naar beneden en tracht hem
hier t« brengen
,Ik ga roods, Anny. Schrei maar niet,
hoorIk kan
•chrcit P
het ziet aanzien, dat ge
Zacht trok hjj hare handen weg van het
beschaamde, treurige gelaat en kook haar in
de donkere, trouwhartige oogen. (lk ga
reods, Anny,' reide hjj op zachten, toederen
toon. «Kom, schrei nu niet langer.'
Zy maakte een haastigo beweging, om hem
dank te aeggen, maar Will draaide zich vlug
om en ging naar beneden, naar »De blauwe
Jekker*.
Daar zat Hendrik van Klverdaal tusschen
verscheiden half beo-honken, schreeuwende
cn babbelende varensu-xellcn, dokwerkers en
allerlei soort van baliekluivers, zooals een
groote stad ze oplevert. Hjj voerde het
grootste woord en was ook niet precies
nuchter. Hendrik van Klverdaal was een
man van vier en veertig jaar, die oog een
fatsoenljjk voorkomen koa aannemen, wanneer
hjj nuchter was. Vroeger had hjj bepaald
«en gunstigen indruk gemaakt, want zelfs
thans lag cr nog in zjjne oogen iets van dc
eerlijke, openhartige uitdrukking, -welke zjjne
dochter zoo lief on aantrekkeljjk maakte.
Dooh, zooals hjj daar thans aat, beschonken
en niet weinig ingenomen met zjjn eigen
pocherjj, geprezen cn voor den gek gehouden
door de bezoekers dozer matrozenkroeg, ver
waarloosd van uitcrljjk, met voile kleuren en
smerige laarzen, onverschillig voor zich zeiven,
zonder een stuiver in den sak neen, zoo
als hjj daar zat, maakte hjj niet den indruk
van een fatsoenljjk, verstandig mensch, doch
wel van een dwazen lccglooper. Elvcrdaal
waa kleermaker, en I V beter gedaan hebben
met thuis aan het werk te gaan, dan in eea
kroeg den tjjd te dooden met zwetsen en
drinken.
(Wordt vervolgd^