KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
Ie scbatten der lm
voor HelderTexel, Wieringen en Anna Paulowna
Ons Zondagsblad.
No. 3871.
Woensdag 7 Juni 1905.
83ste Jaargang.
Bureau: Spoorstraat
Telef. 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Interc.-Telef. 50.
Nr. 26 van den jaargang van het
Geïlluitreerd Zondagsblad.
zal op 10 dezer aan de geabonneerden
worden gezonden.
De kwitantie groot 371/» cent, ter vol
doening van de nummers 14-26, zal 14
JUNI worden aangeboden. 18 JUNI begint
't 3e kwartaal met Nr. 27.
DE UITGEVERS.
Indische Fenkrassen,
AuUurtrechl uitdrukkelijk voorbehouden.
108.
Men begrjjpe mij vooral niet verkeerd! Ik
behoor niet tot die prozaïsch aangelegde,
alles niveleerende naturen, die don Javaan
tot 'n soort van imitatie-Nederlander willen
vervormen Neen waarlijk niet
Daarvoor heb ik te veel eerbied voor het
intens mMÓe ook in het Javaansch rolks-eigen.
Ook moogt ge me niet verwarren met opper
vlakkige», die, alB ze van wetenschappelijk
ontwikkelen der Javanen spreken, 't erg
pedant hébben over (beschaven Rij den
heiligen Krosna, ik geloof niet, dat er 'n
tweede volk hier op aarde gevonden wordt,
só<> fijn:beschaafd van natnre, zóó vormelijk
als juistihBt Javaunsche.
Een vhlk met 'n zeer grootsch verleden,
met 'u eigen rijke en mooie taal, met eigen
kunstuitingen, heerlyk origineel van opvatting,
soo'u volle mag niet plompweg worden geab
sorbeerd door het onze.
En ai; zal ér 'n heel enkele Inlandsche
blagueur, - met wat Enropeesche schoolkennis
volgepompt, laag op den eigen landzaat neer
zien, ja zich meer «Europeaan" dan wel
Javaan gevoelen, zoo bewijst zulks alleen
maar, dat de vader van dien meneer al heel
weinig besef van opvoeding gehad heeft
Het zijn juist die halfslachtige wanproducten,
die b\j den ouden conservatief zoo'n wrevel
verwekken.
Vóór iötes moeten onze Javanen Javaansch
blijven, in de goede beteekenis van 't woord 1
Ik heb my vroeger wel eens als 'n voor
stander van Europeesche kleeding ook voor
den Javaan doen kennen, doch ik ben daar
nu van teruggekomen.
Ik word toen geleid door m'n streven, om
den te zaohtmoedigen Inlander te beschermen
tegen onbeschofto en griovende woorden en
daden van sommige (Europeanen*, doch de
Inlanders moeten zich zelf maar eens wat
vermannen, die anstige schuchterheid van
aioh afwerpen en ongemanierde vlegels ferm
oy hun plaat* setten, dan kunnen sij hun
mooie nationale kleeding gerust blijven dragen
en is, (Vermomming* niet noodzakelijk. Er
sjjn altijd en overal wel goedgezinde Neder
landers in de buurt, die, mocht 't er op aan
komen, wel krachtig zullen assisteeron en als
de Regeering 'n dergelijke eigen berechting
liever niet ziet, welnu dan roepe zjj speciale
strafbepalingen in het leven, waarbij met
■ware geldboete bedreigd worden hjj of zy,
die 'n persoon van andereu landaard door
of daden belecdigen. Waar de partyen
niet gelyk staan, moet de zwakkere
en beschermd door de Wet.
Het bovenstaande vond ik noodig op te
merken.
Ik wil niet worden misverstaan 1
Mon stelle de zonen der aristocratie dus in
de gelegenheid zioh zooveel mogelijk Wes'ersch
te ontwikkelen, men opene vodT hen, bjj
gelyke bekwaamheid, de verschillende be
trekkingen, tot nu toe uitsluitend aan vreemde
westerlingen gegund, men drage verder angst
vallig zorg, dal zy Javanen blijven, dat zy
niet vervreemd raken van hun eigen volk en
dat ze de schakels kunnen vormen, die het
Opperbestuur met de massa verbinden moet.
Is 't niet treurig dat er (Ontwikkelde*
Javanen en Soendaneezen gevonden worden,
die hun eigen mooie taal hebben verleerd,
die de adat niet begrijpen en in 't publiek
met den godsdienst spotten ?I Die verbasterde
inlanders met hun would be Europeesche
beschaving, zjjn meestal by den owerheerscher
seer getapt, toch worden onbewust, naar ik
aak dat vele ouders hun kroost
tvallig ver van ons Westerlingen
De jenever drinkende, goed Hollandsch
vloekende, gebrekkig Hollandsch sprekende
en feitelijk seer on ontwikkelde Inlanders,
hierboven bedoeld, mogen niet worden ver
ward met de door my zoo geroemde Jong-Indiërs
Het was een gezellig feestje by den Patih
of Rijksbestierder van Pakoe Alam. bjj
Radhen Mas Djajeng Soetardja. Ik had eene
invitatie om 's avonds te komen en vond in
de ruime peudapa een uitgelezen schare van
vooruitstrevende Pryaji's uit Jogjakarta. Zoo
wel ambtenaren van het Gouvernement, als
van Zyne Hoogheid den Sultan en van het
Huis Pakoo Alam, waren er broederlijk
vereenigd en er zaten zonen van Prinsen en
ook heele kleine Pryaji's te zamen met aan
zienlijke ambtenaren. Ik noem hier slechts de
zonen van de Prinsen Poeger en Soerja
1'oetra, den Regent van Politie Radhen Toe-
manggo.ng Sasra Negara, een zusters kind
van den Sultan, den Hoofddjaksa van den
Landraad, den Adjunct Hoofddjaksa, deu
Dokterdjawa, een Hoofdonderwijzer, schrijvers
van don Landraad, van Pakoe Alam en van
den Kraton enz. enz., te zamen ongeveer
zeBtig personen.
De overgroote meerderheid sprak Hol
landsch Men zat op stoelen Sembah's waren 1
streng verbodenEn men genoot van den
droomerigen toon der gamelan en den dans I
der ronggëas, die zacht zingend nu en dan,
de sierlijkste bewegingen met handen en
voetjes, mot lichaam en hoofd maakten.
Ik heb al zooveel van dergelijke feestjes
hier op Java meegemaakt, duB daar zat 't
byzonderc niet in, al amuseerde ik me als
naar gewoonte opperbest. Ik wou u echter
hier vertellen van een toast door een der
Javanen uitgesproken, (zjjn naam verzwyg
ik op z'n verzoek) waarin by 't tot do ver
gadering had over den nieuwen koers van
Gouverneur Generaal van Heutsz en over de
hormat circulaire, die bewjjst hoe de Land
voogd goed begrepen heeft waar 'm de schoen
oigenlyk wringt! Z'n geestdriftvolle woorden,
<t in het Hollandsch en toen nog eens in
Javaansch herhaald, werden besloten met
driewerf: (Leve de Gouverneur Gene
raal
De hoofddjaksa riep daarna nog (Leve de
Koningin en er kwam geen eindo aan de
hoerali's terwjjl de jongeren van het gezel
schap, oudleorlingen der Hollandsche School,
ons Wilhelmus" aanhieven.
Hoe vindt ge zoo iets lezers?
Een der aanwezigen, een jong pas benoemd
candidaat-onderwyzer, las toen een brief voor
van de Leerlingen der Rykskweokschool te
Groningen, gericht aan de leerlingen der
Kweeksohool te Jogjakarta. Hy was geschreven
door een jonkman, die ook reeds met my in
correspondentie trad, naar aanleiding der
Peukrassen en de warme woorden van sym
pathie door dezen Jong-Nederlander aan de
Jong-Indiürs gezegd, deden de aanwezigen
en ook my naiuurlyk, zeer weldadig aan.
Dergeljjke vriendschappelijke correaponden-
i's tusschon do spes-patria in Holland en
die hier van Indië, kunnen zeer veel bydragen
tot het versterken der broederbanden.
M«n schryvo gerust in het Hollandsch,
zonde elkaar over on weer groepen der leer
lingen, foto's der schoolgebouwen enz. en men
doet een zeer vaderlandslievend werk
Hieronder geef ik u de noodige adressen
lo. Leerlingen dor Opleidingsschool voor
Inlandsche Artsen te Batavia, p/aDen
Inlanschen Assistent-leeraar
Leerlingen dor Kweekschool voor In
landsche onderwyzers te Bandoeng, p/aDen
ondorwyzer in de Maleische taal,
3e. Leerlingen der Kweekschool voor In*
landsche onderwyzers te Jogjakarta. p/a
Den Onderwyzer in de Maleische taal.
Leerlingen der Kweekschool voor In
landsche onderwyzers te Probolinggo p/a:
Den ouderwyzer in de Maleische taal.
j. Leerlingen der Kweekschool voor In
landsche onderwyzers te Fort de Koek p/a
Den Inl, Onderwijzer van den len rang.
6o Leerlingen der Kweekschool voor In
landsche onderwyzers te Amboina p/aDen
Onderwyzer in de Maleische taal.
7e. Inlandsche leerlingen der hoogste klas
van het Gymnasium Willem III te Weltevre
den.
8e. Inlandsche leerlingen der hoogste klas
van de H. B. S. te Semarang.
9e Inlandsche leerlingen der hoogste klas
van de H. B. S. te Soerabaia.
10e. Leerlingen der Opleidingschool voor
Inl. Ambtenaren te Bandoeng. p/a: Den on
derwyzer in de Maleische taal.
11 Leerlingen der Opleidingschool voor
Inl. Ambtenarem te Magelang. p/aDen on
derwijzer in de Maleische taal.
12e. Leerlingen der Opleidingschool voor
Inl. Ambtenaren te Probolinggo, p/aDen
onderwyzer in do Maleische taal.
13e. Leerlingen der Hoofdenschool te Ton-
dano (Menado). p/a: Don Inl. oodorwyier
Van den eersten rang.
He. Leerlingen der Ambonsche burger
school te Amboina, p a: Don Inl. onderwyzer
van den eerste rang.
Ziezoo, Nederlandscho jongeluinu heb»
ge adressen Voor het kiezen en kunt go voel
bydragen tot de verbroedering van het Moe
derland met dc Koloniën I
Uwe brieven, door een aantal uwer
samen onderteekend, zullen hier zeer op prjjs
worden gesteld. Schrjjft wat uw hart u ii
geeft, reikt uw bruine broeders van over
zee de vrienden hand en zy zullen die met
innige warmte, met geestdrift aangrijpen
Het intiatief van do jongelui te Groningen
opende my 'n nieuw gezichtspuntDe jeugd
is zoo vatbaar voor indrukken, en c«no drukke
brielwisseling uit alle doelen van Nederland
mot alle doelen van Insulinde, ecu briefwis
seling tusschen do jongeren van .Overheor-
acher' en «Ovcrheerschte», moet eenmaal de
heerljjkste vruchten dragen in do toekomst.
Wjj danken dan ook den jeugdigen geest-
drifivolleu schrijver te Groningen van zjjtie t
sympathieke daad!
Lt, Clockknkk Bkousson b. d.
Jogjakarta.
Dc totale nederlaag der Russische vloot doen. Verweten wordt hem, dat hy stemde
wordt liet Russische volk slechts by brokjes vo >r de Imhandeling der onderwijswet vóór
en stukjes meegedeeld vandaar dat wy weinig die van het arbeids contract. Hy deed zulks.
Uit het Buitenland.
«Een bom i* een dom ding" zegt een Frausch
blad, «maar wie er een werpt is nog veel
dommer, want hy verkrygt altjjd juist h*t
tegendeel van wat hy zoekt."
Koning Alfonso bad de sympathie der
Paryzenaars, na de aanslag is sympathie tot
enthousiasme gestegen. Mocht er vroeger
nog een enkele geweest zyn, in de diebte massa,
die floot toen do koning voorbijreed, thans
trachten all«n om hot luidst hem hunne hulde
te beluigen. Vooral de kordaatheid waarmee
de koning zich onmiddulljjk na den aanslag
gedroeg, wordt door de Paryzenaars bewon
derd. Tal van gelukwenscbcn met do mis
lukking van hot misdadige plan ontving de
koning uit verschillende landen. Het Belgiscbo
parlement was een der eersten die Alfooso
gelukwenschte onze Eerste Kamer volgde
Vrijdag haar voorbeeld.
Do vermoedelijke dader is een lid van oen
groep anarchisten uit Barcelona. Met bun
vyven waren zo naar Parya gekomen en
stonden onder scherp toezicht der politie, die
hun plannen kende. Vlak vóór de aankomst
van den koning nam do politie vier van hen
in verzekerde bewaring, do vjjfde was niet
te vinden. Hij heet Tarras en inen weet nu
dat hy drie bommen onder zyn berusting
had. De eerste ontplofte niet, de tweede
wèl, de derde is nog in zjjn bezit zeker
niet tot geruststelling der Paryzenaars. Ver
schillende arrestalio's hadden plaats. Zoo is
o.a. Charles Malato, een bukond anarchistisch
sohryver in hechtenis genomen als verdacht
van medeplichtigheid. Kcnigc Paryscho
bladen geven onomwonden de schuld van
den aanslag voor een deol aan de socialisten,
die mee hebben gedaan aan de ophitsoryen
tegen den koning. De socialistische pers werpt
met klem alle verantwoordelijkheid van zioh,
o.a. Jaurès in een hoofdartikel van zyn
Humanité.' Do tLibertó* weet mee te
deelen dat in de arboidsbours papieren waren
aangeplakt waarop te leze.i stond: (Alfonso
XIII komt naar ParyaLaat ons deze uit
daging aannemen! Weg met den moordenaar
van Montjuich Arbeiders, handelt naar uw i
goeddunken!* De ,Republique Frani,-aiso*
antwoordt Jaurès met de woorden: «Wilt gjj
beweren dat de anarchist, dio de bom wierp,
niet aangehitst is door zulk een optrvsien van
de Fransche socialisten?' Het blad dringt
aan op de sluiting van de arbeidsbeurs.
In het reisplan van den koning is geen
verandering gekomenhy gaat van Parya
naar Londen.
Zeker wjjl aller aandacht gcves'igd is op
den aanslag heeft liet Franscho publiek geen
oog of oor voor een andere gewichtige ge
beurtenis. De sultan van Marokko beeft kort
weg alle hervormingen door don Franscben j
zaakgelastigde voorgesteld, van de band ge
wezen. Hij vraagt waarschynlyk op voor
stel van don Doitschen gezant om een
internationale behandeling der Marokkaansehe
kwestie. Een loeljjke misrekening voor minister
Delcassé, die steeds beweerde, dat de sultan
de boste bedoelingen had cn zeker niet anders
doen zon dan Frankrjjks eischen inwilligen.
De loop dio dn zaak nu neemt kon hem wol
eens zyn portefeuille koaten
lezen omtrent de gevoelens, die do vrce*eljjke
tyding verwekt. Pope Gapon, door een
Engel-ch journalist gcinterviciiwd, zal het
w<-l by 't rechte eind hebben waar bij ver
klaartfhet nur der omwenteling is nog niet
gekomen. Eerst zal nog voel bloed moeten
vergoten worden en vele levens opgeofferd.
Maar óón zaak staat vastde beweging zal
toenoinon en zich uilbreiden tot het tegen
woordige uitgeleefde regime is weggeveegd."
Het Russische crediet zal door de nederlaag
der vloot wel een gcduuhieo schok hebben
gekregen. Do onderhandelingen m<-t het
.Credit Lyonnais' over eene nieuwe Russische
leening zijn afgesprongen.
De onwaardige taktiek van
Liberalen en Vrijzinnigen.
imdat het arb<-id»-coDtract niet stond op het
werkprogramma der gecoaliseerde partyen,
waartoe hy behoorde, en de onderwijswet
wel. Do vryzinnigen beweren, dat door 'i
ministerie Kuvper niets is gedaan. Doch spr.
wjj»t er op, dat dit ministerie oen pensioen
wet voor weduwen en wcozcD van openbare
onderwyzers in 't leven heeft geroepen.
De spentwet wordt aangehaald als bewjjs hoe
Kuyper de maaiscbhppoljjke verbeteringen tot
stand bracht, maar men verzwygt, dat Staal
man tegenstemde. Dat is oneerlyk. Men
verwyt het chrisielyk ministerie, dat bet de
invoerrechten wil verhoogen, wat ten nadeclc
komt van den kleinen man, maar men zagt
ni-t, dat ook Piorson dit wilde en men ver-
zwÜSl» ''Rl spreker, als christen-democraat,
tegen dergelyken maatregel is. Dat is laf.
Verder wordt over Staalman smalend ge
sproken als (een vromen weldooncr
De aiiti-revolutionnairo kicsverecnigicg
«Nederland en Oranje' hield Vrijdagavond ,och hU or °P* d,lt 2 «ssehersgezinnon
in «Casino* een openbare vergadering. De '«n ««^enkomst zyn geholpen op ruime
zaal was geheel gevuld. j WUW>* No* wor<lt ^"gd, dat .Staalman
l)e voorzitter, de heer L. van den Berg, f^ynbsar «ebroken heeft met de party van
deelde mede, dat dc heer Staalman niet als !).r- KuJP«. ®aar in werkelijkheid is dit zoo
lid der georganiseerd* aoti-rev. party, maar sP'®ker wyst er op. dat d. n Ven 1'aascb-
als christen-democraat zou optrede.., waar- ®®n I1®"*® P«"y is gelormerd, waarvan
na hy d» vergadering met gebed opende. i hU Voorsitter en geen üd der ant.-revulutio-
De heer Staalman hol woord bekomende ter nBltr*n m*rt Al dit moois komt voor
behandeling van hot undorworp .Deonwaar- 10 ',ct 8rtikel ,()a-le Plunje*,
digo taktiek der liberalen en vrijzinnigen»' I" bet artikel (Een vaUchv munter», voor-
begon met er op lo wjjten, dat hem overal komende in het.-cllde verkiczingsblad wordt
in den land een welwillcndo ontvangst ten bel voorgesteld als of do stoff'elyke belangen
deel valt, vooral van vooruitstrevende- zyde. j **n hen, die ii'Cl tot sprekers party bchouren,
Het maakt daarom een allerzondcrlingslen n>vt veilig zyn in zyn handen en hy door
iodruk, dal hy zich in deze gemeente tegen eigen opkammerij en fiikflooierü kiezers wil
de liberalen on vrijzinnigen moet verdedigen, vangen. Daarbjj wordt gewezen op de pensioen-
Dat wyst op onzuiverheid in do politieke wol voor de loodsen, maar men 'Cgt niet, dat
atmosfeerhet is hier oen klopjacht tegen 'leze van een christelijk ministerie komt, wel
zjjn persoon en geen stryd om beginselou. voegt men er een verdachtmaking bij, alsof
Zoo is dezer dagen een pamflet uitgegeven spreker een amendement indiende om er munt
ter bevordering van de candidatuur Gerritsen, uit te slaan voor do verkiezing <-n eigen
waarin met allerlei vuil naar spreker gewor- voordeel. Hjj is overtuigd, dat by zyn best
pon wordt Dio taktiek zal beden door hem I heeft gedaan de wet terugwerkende kracht
onder banden genomen worden, zonder do 1 I® geven cn heeft daarvoor van betrokken
vrjjzinnigen te sparen, om dan Zaterdag van personen tal van dankbetuigingen ontvangen,
do volgende week nog eens op te treden ter j *^Ün re<l® besluitende, verklaart spreker in
bespreking van zyn gedragslyn in do komende bet vervolg geen verdere moeite te zullen geven
4 jaren. om l>ch tegen dergelijk vuil, als in het bo-
Daarna behandelde spreker in 't kort het i doelde verkiesingshlad voorkomt, te verdedigen,
compromis der liberalen en vrijzinnig demo- Hierna werd een pauzo gehouden on ver-
craten en trok daaruit do conclusie, dat do volgens gelegenheid tot debat gegeven. De
vryz. dem. door aanneming van oen blanco- |„wr Mr. Z. van don Berg van Amsterdam
artikel in do grondwet, omtrent het kiesrecht- j verkroeg het eerst hot woord. Na medegedeeld
vraagstuk, hun verleden on bstoekems ver- j l0 hebben, dat do beer Gerritsen zelf dezen
lor en hebben. Dit blanco artikel pakt niet bij 1 Hvond hier aanwezig had willen zyn, maar
bet volk, daarom wordt de stryd n..g onsui- <ioor ongesteldheid vorhinderd was, trad hjj
verder cn wordt do leuze aangeheven »Weg jn Hi.-ns plaats op. Hij zon do rodo van den
mot het ministerie Kuyper!» Zulk oen tak- heer Staalman op de vo«t volgen, doch alleen
tiuk is oon onwaardige taktiek. Want gaat oror beginselen spreken cn dus een principieel
liet weg, dan krygen we een andere coalitie debat voeren, over kleinigheden in de ver-
van oud-liboraleu, Unie-liberalen en vryz. kiezingscourant voorkomende «wjjgen. Alleen
democraten, xoodat van hot programma der vry- j inorkt hy op, dat het kicscher geweest was,
zinnigen niets terecht komt. i als hy over do hulp aan do visschors-wed uwen
Do pensioenwet van Kuyper wordt door do verleend niet gerept had. Nu krygt het in den
liberalen afgekeurd, maar mon vergeet te verkiezingsstrijd een bijsmaak. Wat do
zeggen, dat Dr. Kuyper daarvoor millioen heer Staalman van de vryzinnigo politiek
en Borgcaius slechts 2 millioen wil geven, j verteld* is onjuist. Hy wjjst alleen op 't
Aan do onwaardige taktiek om bot n-goeringa- j blanco artikel, maar vergeet de overige punten,
kasteel te veroveren worden tal van volks- zooalshandhaving der openbare school,
belangen opgeofferd. Verder wordt in den j sociale horvormingen, pensioen wetten, het
•tryd tegen Dr. Kuyper kracht gezocht in 't def> nsiowezen, verzekeringswetten en bet
aanhitsen van geloofshaat, Spreker heeft er belastingstelsel. Mocht dit programma tiilge-
een afschuw van, wannoer de godsdienst in voord worden, Nederland zou zeer zeker le
de politiek misbruikt wordt, hy is eeen clcri- j vrvden zjjn. Mocht het blanco-artikel tot stand
cual, maar toch rangschikken do vryzinnigen komen dan was de eerste stap gezet op den I
hem onder dc clericalon. Dat is onwaardig. weg tot algemeen kiesrecht en wat thans
Spreker laat zich door geen priester of pre- door don spreker gelaakt wordt, werd inden I
dikant dwingen, bjj wniscbt zich alken te Christen-Doroocraat door Staalman aanbevolen.
onderwerpen aan den wil van God geopen- Dat de vrijzinnigen de lens aanheffen «Weg
baurd in zyn woord. Daarom mogen de libe- j met het ministerie Kuvper* spreekt van zelf, J
ralen en du heer Gerritsen hem er geen ver- omdat daarvan geen democratische hervormin-
wjjt van maken, on hem bjj een Farizedr ver gen zjjn to verkrijgen. Verder merkt bjj op, I
gelijken, omdat hjj zjjn vergaderingen met dat van het vorig ministerie zjjn verkregen
gebed opent. Nimmer heelt hjj in zijn poli- de ongevallenwet, do woningwet en de kindcr-
tieko gedragsljjn getoond een clericaal te zjjn. wetten. Do godsdiensthaat, waarvan dc hoer j
Ook was hjj altijd voor sociale hervormingen. Staalman sprak, wordt niet door do vrjjzinni- j
niet minder dan de candidaat Gerritsen. Bij gen, maar door dit ministerie aangeblazen
de motie Gerritsen in de Tweede Kamer, met de natie te verdoelen in christenen en
omtrent minimum-loon en maximum-arbeids- paganistcn. De heer Staalman vraagt in wolk
tjjd by Rijkswerken, stemde bjj voor, maar opzicht hjj minder voor sociale rechtvaardig-
let van du 32 liberalen tegen. I hoid is dan de heer Gerritsen, daar moet
In dit district wo-dt nog een andere stryd men wyzen op do uitlating van den heer
gestreden, hetgeen blykt nit de verkiezing*- Staalman toon hjj
door een anti revolutionaire kicsvereenigiifg
candidaat wordt geateld.
De heer Staalman beantwoordde den debater
on deed daarby vooral uitkomen, dat zya
strijd niet ging togen het tegenwoordig*
ministerie, maar langs het ministerie en be
toogde, dat zoolang in de samenstelling van
de Kamer geen voldoend aantal democraten
zijn geen sociale hervormingen tot stand kun-
De volgende debater, de heer C. S.Jariog,
bracht in bet midden, dat de uitgave van d*
verkiezingsuourant niet uitging van dc Hel-
derschc kiesvereniging, maar van do Central*,
waarop by het optreden van den heer Ger
ritsen wel tcruggokomen kan worden. Vorder
besprak de heer Jaring oonige punten van
de rode van den hoer Staalman, wee* *r op
dat minister Kuyper de 6 millioen voor peu-
si -enverzekering wil halen uit do takken der
kleine luyden door middol van do tariefwettan
on dat do heer Staalman sinds enkele weken
bekeerd was van voorstander tot togenstander
van invoerrechten, hetgeen niemand kon
hy het, dat de ht
zelf verheffing had
weten. Verder laakto
Staalman
sproken over de hulp aan de visschersweduwen
verleend. Had dit optreden niet plaats gehad, dau
waren sy toch wel geholpen geworden door e*u
provinciaal comité, dat zich wilde vormen.
Omtrent de taktiek dor liberalen merkto <J*
spreker op, dat zij waarschynlyk in do le«r
waren geweest by hun tegenstanders en veel
geleerd hadden vu» .Extra Tijding".
Do heer Staalman hierop autwoordondo,
merkte np, dat do hoer Jaring gron onkel
punt beeft woorlegd en al* eerlyk man had
by moeten weigeren dio verkiezingskrant te
drukken. Omtrent spr. bckoering ten opzichte
dor invoerrechten deelde hy mede, dat dit
zyn oorzaak vindt in do omstandigheid, dat
hy lid was van dc anti-rcvolutiooairo partjj
ou nu behoort tot do christen domvcralen.
Alsnu verkreeg do Voorzitter der Kath.
kioavcreenigirg, (|e lieer B Th. IieÜling het
■oord Deze spreker wilde, zooali wy ver
moeden, duidelijk maken hoe do politieke
toestand in dit district is, maar bracht daarby
zooveel persoonlyke zaken to berdo, zooals
van den heer Jaring die hom f öU wild*
bi-uadcelen by zyn promotie als ondorwyser,
van een schoolhoofd, dio een baker ging
zoeken, van een gopena, kapitein mot een
hougeu hoed onzdat de vergadering
moerig werd er kwam oon geachreeuw on
n gejoel, waardoor hot verdoro spreken
hom oniuogolyk werd gemaakt. Do heer Staal
man bracht do vergadering weder tot de orde,
waarop do heer Hoyiing verklaarde, dal hy
nooit op d»rgoIyko manier uitgejouwd Was
geworden.
Du heer J. Janzo van Amsterdam sprak
nog eeltige woorden, waarvan wy, wegens
umot-.r in do zaal do samenhang niet
begrrpon.
O >k do hoor Jaring bracht nog in hot
uidden, dat holgeen «lo hoor lioyting ten
xyno opzichte had gezegd pure onzin was.
IntusRchon verholen velen onder groot
lawaai do zaal, zoodat du lu-or Staalman geen
kans zag op do gebruikolyko wyxe, niet gebod,
to sluiten.
courant ter bevordering van do camlidaluur
Gerritsen uitgegeven. Zoo'n pamflet blameert
den candidaat der liberalen. Onderscheidene
gedeelten uit dio vorkiezingscouranl worden
aangehaald en weerlegd. Zoo noemt Spr. bet
een groole leugen, dat «hy do kleine luydeo
gou lon bergen belooft, evenals Dr. Kuyper
dit vroeger deed.» Alleen heeft hjj beloofd
zyn plicht als volksvertegenwoordiger lo zullen
meer golden te hebben genomen uit do tarief-
wet ter bekostiging van het onderwys en dus
nog booger bedrag geheven moest worden
van artikelen van dageiyksch gebruik. Dit is
zeker niet democratisch. Na nog enkele pun
ten behandeld te hebben, wyst hjj cr op, dat
do hcor Staalman schynbaar heeft gebroken
met dc party van Dr. Kuyper, maar hut toch
een onbogrjjpelyke politiek is, dat soo iemand
De Oorlog in het Oosten.
0e verliezen van de Rutiischa vloot.
Welk een ontzettendo verliezen do Russische
marine sedert hot begin van den oorlog geleden
hvo't, kan uil Int volgende blyken. De torpe-
dobviten, hulpknraors enz. er buiion gelaten,
namen twintig Russische oorlogsschepen deol
aan den slag by T*o»sjima, slechts vier
daarvan alle p*ul*ordekkriiiaera, ijjn niet door
do Japanners in don grond gnzeboten of ge
nomen. cn van dozo vier is er een, de (zocm-
ro«-d, door dn Ruwen zelf vernield bovendien
is het lot van do ZjemUpeg en de Oleg nog
onzeker.
Noemt mon aan dat dozo laatste voor de
Russ-n behouden zyn gebleven dan hebben
do Russische verliezen in of tongovolgc van
den jongsten zeeaUg bedragen8 linie*ch*p«n
tSoeworof, Alexander III, Borodino, Osljabja,
Sisnj Weliki, Nawarin, Orel, Kikolaj I (de
beide laatste vormeestord), 3 kustverdedigings
schepen (Oesjakof, Apraxin, Senjawin, de
beido laatste vermeesterd). 3 gepantserd*
kruisers (Nacbimoi, Dmilri Donskokoj,
Monomach), 3 pantserdekkruiaera (Aurora,
Swii-Uaoa, Iioemrocdjtezamen 17 grooto
schepen.
Vroeger had Rusland in d -zen oorlog roeda
verloren 7 slagschepen i'etrupavlofsk Polta-
wa. Si-was topoi, l'rroawjet, Pobjeda en
Uutwisan, voor of binnen de haren van
Port- Arthnr vernield buiten gevecht gesteld
FEUILLETON.
f 10.)
I Natuurlyk was ook in de fabriek bekend
geworden, welk fabelachtig gelok aan Johaa's
vader was ten deel gevallen. Men verwachtte,
dat de jooge voorman nu het gereedschap zou
wegwerpen en dan een wandelstok in handen
zou nemen. Jvhn verklaarde, dat hjj dit Mellig
niet doen zon, maar men geloofde hem niet.
f Hjj zal wel spoedig van gedachtea ver-
f andoren, zeiden de lieden tot elkaar. Een
heerlyk leventje zonder werken zal hem ten
•lotte toch beter bevallen, dacht men. Vele
arbeider» vonden dit voor zich zei ven geen
ijl Pittig vooruitzicht, want „Jobanuy* was zeer
w» bemind onder zyn kameradon zjj zouden hem
misten. Dat hy arbeider zou blyven, nu hy
•en rentenieraleventje kon hebben, kon men
•chter niet gelooven.
Op zekeren morgen werd Johanny by deD
directeur ontboden. Hy stak het fabriekster
rein dwars over naar het directiegebouw, dat
de lamilie Burnett tevens tot woning diende.
Op de veranda zat Alice, do oudste dochter
»an den directeur, boonen al te halen. Toeu
zjj John in zyn werkkiel, met een pel op
het hoofd, zag aankomen, stond zy op en
trad hem te gemoet.
«Oprecht gelukwenacht, mynhcer Elvcrdaal,
mot de erfenis, die uw vader len deel geval-
l®n is,* xeide zy op hartslochleljjkeu toon.
Zjj reikte hem daarby vriendelyk de hand en
Leek hem trouwhartig ia de oogon l>o jong*
Elvcrdaal was oenigszins verlegen en wist
niet zoo dadelyk te antwoorden. Die ge
dwongen houding maakte hem beteuterd.
«Waarom noemt ge my niet meer Johanny,
zooals vroeger, juffrouw Alice vroeg by
eindeljjk.
«Dat zou niet meer gaan, mjjnhoer Elver-
daal. Go zyt nn een ryk onafhankelyk heer.
Ja, ik twyfel, of ik niet Van Elverdaal moet
zeggen, in plaats Elvcrdaal Hoe moet het
zjjn?*
(Juffrouw Alice, noem mjj gerust Johanny
__oals altyd, wanneer ge mjj met die erfenis-
historie geen verdriet wilt aandoen,» ver
zocht hjj bjjoa fluisterend.
Neen, neeD," antwoordde zjj be*l?»t, maar
...jndeljjk; (ik weet wel, hoe het behoort.
En gy moest ook bljj zjjD, mjjnheer Elverdaal,
dat ge nu niet meer behoeft te werken voor
uw levensonderhoud. Geld is een good ding
zoo is het du eenmaal in de wereld. Gjj
moest u verheugen over uw gelukdat zou
verztandig zjjn.»
.En toch weet ik niet, of ik me wel ver
heugen mag, juffrouw Alice. Ge kent mjjn
vader niet, anders xoudt gjj mjj beter begrjjpen.
Maar ik bljjf u toch dankbaar voor uw
vriendeljjke woorden.*
Zy keek hem verwonderd aan, alsof xjj
hem niet begreepdoch hjj gaf geen nadere
verklaring. Na haar diep in de oogen gekeken
te hebben, scheidde hjj van haar.
Daar stond do jonge voorman tegenover
den directeur, die hem aldus toesprak .Sljjn-
hcer Elverdaal, ik heb zooeven een brief ont
vangen van den rochtskundigen raadsman
van uw vader. Daarin wordt mjj medegedeeld,
dal uw vader besloten beeft tot ontbinding
van het contract, dat wjj voor deu tjjdduur
van tien jaar hebben gesloten, op grond tan
de veranderde omstandigheden, die niet toe
laten, dat een Van Elverdaal als fabrieksar
beider werkzaam is. Er wordt mjj «en* som
geld geboden, wanneer ik vrjjwillig mede
werk om het contract te ontbinden. Wanneer
ik niet vrjjwillig mjjne toestemming geef,
word ik bedreigd met proces. Wat zegt gc
daarvan, mjjnheer Elverdaal Hier is de brief.
Lees hem go hebt er belang bjj, want gjj
sjjt evenzeer door het contract gebonden als
uw vader.'
John nam den brief en las. De ondertee-
teckening luidde «Morris Linning, advocaat
in Gray's Ion.* John kende den man niet.
(Mjjnheer de directeur*, sprak hjj ernstig,
(de verplichtingen, die ik op tnjj genomen
heb, wensch ik te vervullen. Ik heb geen
plan, het contract to verbreken.'
(Wilt ge in do fabriek bljjveo,?* vroeg de
directeur, den jonkman verwonderd aanziende.
«Ja, mynhc-er, of gjj moest zelf het
contract willen vorbreken.*
«Daartoe bestaat voor mjj goen roden,
jonge vriendmaar ik moet u er toch op
wjjzen, dat nw gedrag in strjjd is met het
verlangen van uw vader. Weel go wol, wat
dit beteekent?»
Mjjnheer de dir-ctcur, ik ben altjjd in
strjjd geweest met het verlangen van mjjn
vader. Alleen komt dit thans dnidolykcr aan
het licht. Ik geloof, dat ik als arbeider aan
de waardigheid vau mjjne familie niets te
kort doe.*
•Ja, ja, buste vriend, d.it is alles goed en
weL Men zou zelfs kunnen beweren, dat ge
de waardigheid van uw familie meer zoudt
bunadeclen, als gc niet werkt cn domme
streken doet. Doch bij alle mooie praatjes
over de deugd oordeelt de wereld toch anders.
Geld is g-'ld, en wa-.neer dat iemand onver
wachts bjj hoopen in den school wordt go-
worpen, verheugt hjj zich toch daarover. Dat
«Wat? Wilt ge d» fabriek niet ver
laten
Neen. nooit, als het alleen van mjj af
hangt. Maar ik moet mc-t mjjn vader gaan
Spreken, om. zooals uw papa zegt, met h*m
tot overeenstemming tc komen.*
Ach,* xcido Alic-' «.enigszins teleurgesteld,
«ik vrees, dat ge hier nooit terugkeert.
Wcrkeljjk, juffrouw Alice Vreest ge dat
Ga wonscht het dus nietl Go wilt liover..
«Vaarwel dan. mjjnheer Elverdaal,' viel
Alice blozende in; .het zal my genoegen
doen, u Tan tjjd tol tjjd nog eens Ui tien*.
Zjj nam den schotel met booten in den arm
en wilde hem voorbjjgaan.
Over eerigc uren, dezen avond nog, ben
is verstandig. Als man van ouderen leeftjjd gene, wal de menschen gcwoonljjk geluk
en met rjjpe ondervinding moet ik u ook noemen. De menseh vormt zich begrippen
waarschuwen, dat go familietwist moet ver- van het geluk en van het ongeluk, maar die
mjjden. Tracht dus met uw vader in over- begrippen. Als go bjj uw vader zjjt, John,
eenstemming te komen. Om den brief van denk cr dan wel aan, dat geluk en ongeluk
dien advocaat behoeft ge u uiel to bekom- valsche begrippen, nirts dan nitcrljjke begrip-
moren Wie leeft van twist en tweedracht, is pen, niets dan uiterljjke dingen sjjo, die met
een ►lcchtu vredestichter. Ik raad u, ga eens onzen wcrkeljjken toestand niets hebben uit
naar uw vader en spreek mot hem. Tusschen tc staan. Hoeveel zoogenaamd gelukkige men-
vader en zoon moet geen tusschenpe- soou schen gaan te gronde vóór hun tjjd en worden
staan. Begrijpt gc mjj, John Ik meen het begraven door do zoogenaamde oneelukkige
goed. Eenmaal komt do tjjd, dat ge zelfslan- J mcriscbenWees dus op uwe hoede, John,
dig wilt zjjn, dan zult ge het zeer aan- als men u spreekt over het geluk van uw
gen aam vinden, dat ge in uw vader een vriend vader Ka nu ga met God
hebt. die u op de been helpt. Tracht dut Juffrouw Aliee zat nog op do veranda, of-
met hem lot overeenstemming tc komen. Dat schoon de boonen reeds lang afgehaald waren.
zal wol gaan. Gaarne zal ik n behulpzaam Zij was nieuwsgierig, wat John wel «on doen j ik w.*-r hier. "Alice. Laat gebeuren wat" wil,
zjjn. Bjj mjj zjjt ge een «legeljjk machinebouwer met het velo gold, dat hem eenmaal sou toe- maar op mijn woord kunt ge rekenen,' seide
geworden, en, als gjj oenig kapitaal tot uw behooreo. Hjj kan daarmee oen vrooljjk levrn bjj zacht.
beschikking krjjgt, kan ik u in d? fabriek leiden, den schouwburg bezoeken, dc mooi«to |n lint voorbjjgaan keek zjj hem nog oens
wel aan een poet helpen, waarvoor niemand dames b -wonderen, trouwen, te pzard of in in de oogen. Weer bloosde zjj cn daarom
zich behoeft le schamen. Dus, John, doe, wat oen rjjtuig rjjden, jjs eten cn champagne.' trad sij vlug het huiz binnen,
ik u «eg. Ga naar uw vader, vricndeljjk drinken, zich parfumecren en naar dc iaaisto John maakte vole toebereidzelen voor sjjn
en bescheiden, zooals het behoort en mode gekleed gaan. Zjj dacht m.k. dat bjj fwz-xk aan de nieuwe wouiog «jjner ouder*,
spreek eens met hem.'' dit allos wel sou doen, maar zjj kon er zich Hjj waachte zich, trok zjjn boste klceren aan
Ik zal doen wat ik kan, mjjnheer." geen voorstelling van maken, hoe hjj er dan jen loonde, dat hjj zich Hjj zjjn vader soo
(Goed". wel zou uitzien, want zjj had hem nooit gunstig mogeljjk wilde voordoen. Vroeger,
Hiermede scheen het gesprek afgeloopen an'ers gezien dan in een werkkiel, m«-t een toen de lamilie nog in de Binsburystrazt
en de jonkman wilde reed» heengaan, toen pet op het hoofd en een hamer, njjpUrig of wooodo, maakte hjj niet halt zooveel werk
de directeur hem nog een» terugriep, hem bjj vjjl in de hand. »an zjjn uiterlijk, maar nu «i< dit andera,
de hand nam en op een stoel liet plaats nemen. .Vaarwel, juffrouw Alice*, zcide hjj plu'.- en hjj gevoelde tich uok beklemd. Van natnre
«John, er is nog iets," sprak hjj op vader- s- li g. terwyl hjj naar builen stapte. was hjj reeds eeuigszins beschroomd. Wat
ljjken toon. «Ge weet, dat ik hut goed met Wel, mjj'ibet-r Elverdaal,* sprak zjj aar i hem in zjjn jeugd ontbrak aan ervaring, ver-
n moon, niet waar?" zelen f en mot beklemd hart, .wilt go ons gordde hjj door bedachtzame voorzichtigheid
Daarvan ben ik overtuigd." wcrkeljjk gaan verlaten? Maar w.- sullen u tegenover hel leven en xjjno gevaren.
Luister dan nog eens. Ik heb slechts over van tjjd tot tjjd nog wel ccnizien. niet waar
óine zijde van de za.-tk graproken, zo«mls de Of zult go ons grbeel verguU-n
groote menschen die zien. Maar- r ia nog een O.ar denk ik niet aan, juffrouw A'.fe»;.
andere zjjde, die dieper l-gt, en als ruau van daar i» geen aprakc van. Integendeel, ik hoop 0 W*olgl),
ondervinding wil ik met u ook over die zjjde als vroeger, u allo dagen hier te zien, al i*
•preken. John, stel g.-uu vertrouwen ia dat- het dan ook maar uit de verte.* J
