KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Paulownam
Geld of Liefde.
No. 3628.
Zaterdag 23 November 1907.
35ste Jaargang.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te HELDER.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
Eerste Blad.
Nieuwsberichten.
ÜJMD TTIT iT.iBTOür.
Bureau: Spoorstraat.
Telef. 59.
eau: Koningstr. 29.
Intere.-Telef. 50.
Abonnement
Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ck., £r. p. post 75 ot., Buitenl. f 1.25
o Zondagsblad37* »»»>45» 0.75
f Modeblad55 80» 0.90
f Mnzik. Bloemlezing» »»60»»»»85» 0.90
Voor 't Buitenland bg vooruitbetaling.
AdvertenUCn
Bewgs-exemplaar21/,
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
Helder, 22 November 1907.
Bg Kon. besluit is aaQ mej. E.
Tabeling, weduwe van B. J. Wollenstega
een jaarlgksche toelage verleend van f 100.—
en aan mevr. T. J. G. van der Staal,
weduwe van J. Damman, een pensioen
van t 475.—
Donderdag 14 en Zondag 17 Nov.
had in de zaal van den heer D. Marees
te Koegras, de eerste uitvoering plaats in
dit seizoen van de Harmoniekapel Kunst
zin". Dit is de tweede maal dat wg haar
hooren, maar wg kunnen wel zeggen, dat
er bg de kapel vooruitgang is te be
speuren. Wg hebben dan ook genoten
deze avonden, de muziek voldeed zeer goed
en daarbg werden wg vergast op een
tooneelstnkje, genaamd >De gruweldaden
van Fiebermann", gevolgd door nog enkele
voordrachten door eenige Heldersche ar-
tisten van naam, die menigmaal een gullen
laoh afpersten, zoodat deze avonden zeer
goed geslaagd mogen heeten. Wg hopen
dan ook, dat de moeite, die èn bestuur èn
leden der kapel zich getroosten, rgkelgk
beloond moge worden en roepen daarom
den steun in van alle ingezetenen uit het
Koegras. Hoe meer leden en donateurs er
toetreden, hoe gemakkelijker en aangenamer
wordt de taak voor de Harmoniekapel
>Kunstzin". Tot weerziens dan
Liefdadigheid naar Vermogen.
Maandagavond vergaderde in café .Central",
onder presidium van den heer J. Dunselman
het Genootschap //Liefdadigheid naar Ver
mogen."
De Voorzitter opende de vergadering met
een toespraak, waarin hg alle aanwezigen
welkom heette, zijne ingenomenheid uitsprak
over de aanneming hunner benoeming der in
de vorige vergadering gekozen bestuursleden,
zyn leedwezen te kennen gaf over het be
danken van den heer Van Hengelaar als
bestuurslid, het betreurde, dat de heer Klik
wegens ernstige ziekte verhinderd was tegen
woordig te zgn en met welgevallen kon
constateeren, dat sommigen veel belangstel
ling toonen in het Genootschap, hetgeen
duidelijk bleek uit de legaten, die twee
vroegere plaatsgenooten, de heeren A. A.
Bakker Cz. en J. Boode, aan .Liefdadigheid
naar Vermogen" vermaakt hadden.
Daarna werden de notulen der vorige ver
gadering door den Secretaris, den heer G.
C. Dibbetz, gelezen, die goedgekeurd werden.
Vervolgens was aan de orde het uitbren
gen van het verslag over 1906. Aangezien
dit aan de leden gedrukt was rondgezonden,
werd het niet voorgelezen. De penningmees
ter, de heer P. Mulder, deed evenwel nog
de mededeeling, dat de ontvangsten hadden
bedragen f 4681,396 en de uitgaven f4481,326,
zoodat er een batig saldo was van f200.07,
hetwelk feitelyk f 100 minder zou bedragen,
hebben, indien een uitgeloot aandeel No. 4
was ingelost. De commissie, die de rekening
had nagezien, verklaarde, bij monde van
den heer A. Z. Holsmuller, alles in de beste
orde te hebben bevonden, waarop de ver
gadering den penningmeester van zijn ge
houden beheer dechargeerde.
Verder werd na eenige besprekingen be
sloten de f 15500, welke de vereeniging
thans bezit en waarvan alleen de rente ge-
bruikt 'wordt, te beleggen als hypotheek op
landeigen. Er werd hierbg bepaald dat het
hypotheek nimmer hooger mag zgn dan
60 °/0 der werkelijke waarde en het niet
gedeelten afgelost mag worden.
Nog werd besloten het getal bestuurs
leden tot negen uit te breiden. Herkozen
werden met algemeene stemmen de aftre
dende leden, de heeren J. Dunselman en F.
Mulder, in de bestaande vacature en als
nieuwe leden werden gekozen de heeren J.
Giltjes, A. C. van Eijn van Alkemade en
Dr. T. D. Detmers.
Als leden voor de commissie belast met
het nazien der rekening en verantwoording
over 1907 werden aangewezen de heeren C.
S. Jaring, H. Roukens en A. Z. Holsmuller.
Hierna niets meer te behandelen zgnde,
sloot de Voorzitter de vergadering met een
opwekking overal het groote nut van .L. n.
V." in het licht te stellen, opdat nog meer
deren het genootschap mogen steunen.
Marine-Machinistenschool.
De Minister van Marine brengt ter kennis
dat onder de examenvakken bg het toe
latingsexamen voor de Marine-machinisten-
school te Hellevoetsluis is opgenomen
de eerste beginselen der natuurkunde (de
algemeene eigenschappen der lichamen, de
beginselen van de leer der bewegingen en
van de leer der krachten, in het bgzonder
de zwaartekracht). Kennis van dit vak zal
voor het eerst worden geëischt bg het toe
latingsexamen, dat in 1909 wordt afge
nomen.
Men meldt dat H. M. de Konigin en
Z. K. H. Prins Hendrik in het aanstaande
voorjaar een bezoek aan het Engelsche
hof zullen brengen.
Da staking In da Houthaven.
De staking in de Houthaven te Amster
dam mag, voor 't oogenblik althans, als
geëindigd beschouwd worden.
De Rijksmiddelen.
De algemeene ongunstige toestand in
zaken begint blgkbaar reeds zgn invloed
te doen gelden op de opbrengst der
Rgksmiddelen. Lieten de voorgaande maan
den reeds eene vermindering in het tempo
van de stgging der middelen zien, October
wgst een achteruitgang van f 273.700,
vergeleken bg die maand van 1906. aan.
En die achteruitgang zoude ruim f 300.000
grooter zgn geweest, ware het niet dat
de wisselvallige "bate der successierechten,
die in October 1906 zeer schraal was,
dit jaar f 302.000 meer ingebracht had.
De successierechten buiten rekening la
tende, hebben dus de ovorige middelen
1 575.000 of circa 4 pet. minder gegeven
dan in October van het voorgaande jaar.
Bjjna alle afdeelingen hebben tot deze
ongunstige uitkomst medegewerkt.
Inval der justitie te Buiksloot.
Ter aanvulling van de mededeelingen
over den inval der Amsterdamsche Justitie
te Buiksloot, diene nog, dat na het
nauwlettende onderzoek in de woning van
den heer Scbalekamp en ter drukkerg
een onderzoek dat van tien tot halfvgf
duurde in beslag genomen zgn: eenige
drukletters groot formaat en een fleschje
groune inkt.
Eerst tegen het einde van het onderzoek
mochten de firmanten, de heeren Schalekamp
en v. d. Rovaart, die al dien tjjd in 't
onzekere gelaten waren, de reden tot deze
huiszoeking vernemen. Geen van beide
heeren was in verhoor genomen. De
justitie was, gelgk men weet, op zoek
naar valsche bankbiljetten. Wat haar op
dit spoor gebracht heeft, is een raadsel,
dat de firma Schalekamp tracht op te
lossen Dinsdag werd reeds medegedeeld,
dat hier b. i. kwaadwillige laster in 't
spel zou zgn. Wg stellen er prgs op,
uifct erwgzing naar en ter bevestiging
van ons vorig bericht, nog eens nadrukkelgk
te constateeren, dat een aanwezig deskundige
niets verdachts heeft gevonden, dat onder
zoek ook in andere richting niets heeft
opgeleverd, dat er dus geen zweem van
grond is gevonden, zoo min ten nadeele
van de firmanten als tegenover personen
uit hun omgeving, voor de vermoedens
die op de een of andere wgze waren
opgewekt. (»N. v. d. D.")
Als oorzaak van de algemeene
malaise in den handel wordt aangegeven:
dat Mercurius nu voorbg de zon op weg
is naar de maan
Schipbreuk.
Te Bos'cn kwam dezer dagen een schip
aan, dat op zee een drgvende roeiboot had
opgepikt, waarin zich zes menschen be
vonden Het waren de gezagvoerder en vgf
koppen van de bemanning van 't Engel
sche schip »Vinita", dat gedurende een
storm in open zee was vergaan.
De ongelnkkigen hadden vgf dagen en
nachten in de boot doorgebracht. Zg wa
ren bgna krankzinnig van doorgestane el
lende, en van drie hunner waren een of
meer ledematen bevroren.
Volgens telegrammen uit Warschau
is daar een komplot ontdekt om legerge-
beimen aan een vreemde mogendheid uit
te leveren! Twee mannen, die tot de ben
de hadden behoord, verrieden voor 10,000
roebel (samen of ieder, daarin verschillen
de berichten) hun vroegere kameraden Op
hun aanwgzing werden twee mannen en
een vrouw gevangen genomen in een trein,
die bgna aan de Duitsche grens was. Zg
waren op weg naar Tkorn, waar zg, naar
het heet, de stokken, die in een koffer
bg hen gevonden werden, zonden uitleve
ren aan een agent van den Dnitschen
generalen staf. Die stukken waren van
hoog belang, nl. nitgebreide mededeelingen
over de mobilisatie aan de westelgke grens
van Polen. De twee gevangenen bleken
ambtenaren van de mobilisatieafdeeling
van den Weichsel-spoorweg te zgn, en de
vronw was de echtgenoote van een hnnner.
Hun gevangeneming leidde tot de ontdek
king van een gebeele bende, ambtenaren
van dezelfde afdeeling en van den gene
ralen staf van Polen, die er baar werk
van maakte stukken over mobilisatie en
vestingen aan het buitenland te verkoopen.
Zg schgnen al geruimen tgd bezig te zgn
en al het een en ander over de grens
geleverd te hebben.
Als de geheimen, die nitgebracht zgn,
hetzelfde belang hebben als de stokken,
die een jaar of zes geleden de Russische
kolonel Grimm aan Doitschland verkocht
heeft, zal het nieuwe verraad Rusland
duur te staan komen. Want destgds werd
de mobilisatie geheel veranderd, werden
vestingen verbouwd, bezettingen anders
verdeeld enz.
De haringvisscherIJ in Engeland.
Het zachte herfstweder, dat in Engeland
zoowel als over geheel Europa heerschte,
heeft ook invloed op de haring gehad. De
millioenen scholen visschen zgn dit jaar langer
uitgebleven dan anders. In den regel komen
zo tusBchen de derde weok van September en
half October op hun trek naar het Zuiden
Yarmouth voorbg. Dit jaar echter aldus
wordt uit Engeland aan de Dnitsche Fischerei-
Zeitnng geschreven is hun komBt bg Smitbs
Knoll, één van hun lievelingsplekjes bg Yar-
munth, vertraagd en nog heden brengen do
Schotsche haringstoombooten hun vangst te
Grimsby. De bewoner van het vasteland kan
zich moeilgk een voorstelling maken van don
enormen omvang der haringvÏHScherg. Alleen
aan de Engelsche oostkust zgn in het seizoen
bonderden vaartuigen bezig om den kleinen
zeereiziger op zgn najaarstocht te vangen.
Het aantal Schotsche booten bedraagt alleen
1200, Lowestoft voegt or 260 en Yarmouth
200 booteu bg. Rekent men nn nog het con
tingent, dat Shields en eenige andere havens
leveren, dan komt men op rond 1700 vaar
tuigen. En het zgn geen bootjes, maar schepen
van nogal tamelgke afmetingen. Twintig jaren
geleden waren de zeilschepen nog alleen-
heerschers, maar de stoomschepen hebben ze
geleidelijk verdrongen en tegenwoordig vormen
de zeilschepen nog slechts een zeer klein ge
deelte der vloot. De stoomschepen zgn ge
middeld 25 M. lang bg een breedte van 6 ft
6£ M. en met machine en nettennitrnsting
vertegenwoordigt elk stoomschip een waarde
van ongeveer f 36.000. Elk vaartnig sleept
ongeveer 2 mgl netten achter zich, die door
boeien aan de oppervlakte worden gebonden.
De icholen visch trekken de netten langzaam
weg en wanneer de drnk zoo strek wordt
dat de boeien onderduiken, begint het in
halen der netten. In een goeden nacht be
draagt de vangst van een vaartnig ongeveer
twintig last. Een last is gemiddeld 10.000
baringen. De 1700 Engelsche vaartuigen zonden
dns onder gunstige omstandigheden in een
enkelen nacht rond 340 millioen haring vangen
echter komt het nimmer voor, dat alle Bchepen
op hetzelfde oogenblik in zee zgn. Bg deze
cgfers, die alleen op de Britsche oostkost be
trekking hebben, komt dan nog de vangst van
de Dnitache, Hollandsche en Noorsche viaschers-
vloot en toch is dit alles slechts een klein
gedeelte van de milliarden haringen, die on
gehinderd ontkomen en in vrjjheid naar het
warmere Zuiden trekken.
ONS KANAAL.
Hoewel het wachtwoord onzer gemeente
lijke schatkist inidt«voorzichtig en zuinig,"
zouden wg hot geen luxe-uitgave noemen,
indion een bedrag van eenige duizenden
guldens werden uitgetrokken om den toestand
van het Heldersche kanaal in het belang der
volksgezondheid te verbeteren. Op do
vraag: ,of het noodzakelijk is*, behoeven
wg niet te antwoorden elke bewoner deze r
uitgestrekte gemeente is bekend met den
v uilen toestand van het vaarwater, dat van
'l Westen naar 't Oosten de gemeente door-
sogdt. Iedereen weet, dat de uitwaseming
van dat water niet alleen ondragelijk, maar
ook der gesondheid nadeclig is.
Hot is werkelijk jammer, dat een kanaal
als het Heldersche, dat behalve het groote go-
mak, ook een sieraad voor de omgeving
mo .'st zgn, zoodanig is vervuild, dat het g ■-
lieele water verpest is, - dat het kanaal
e<n last dreigt te worden voor het gemeente
bestuur, en een schadelijk grachtje voor de
bowoners der omgeving is geworden. Voorel
de laatsten kunnon bgna d.gelijk. do onaan
gename lncht waarnomen, die opstygt on zich
verspreidt. Dat die uitwaseming zich sterk
doet goldon, bewijst het aanzien der huizen
aan Kerkgracht, Lood-gracht on Kanaalweg
sommige licht geschilderde hnizen zgn totaal
verkleurd en vertoonen een onzindeïgk ver-
nisje. Dat dorgelgke woningen in waarde
dalen is begrypelgk enkele eigenaren hebben
dit reeds ondervonden, en het is dan ook
geen wonder dat zg eveneens belang hebben
bg een gewenschte verbetering van het kanaal.
Was de financieele toestand onzer gemeente
gunstig te noemen, wg zouden durven voor
stellen om het gehcelo kanaal to dempen en
het kronkelende, lange stok grond te her-
i in een natuurschoone omgeving,
zoovele steden bezitten. Helaas, wg
mogen en~ kunnen niets voorstellen
of hopen. Evenals wg zgn velen «warme*
voorstanders van verfraaiïag; als het met een
paar galden kan gedaan worden, wil men o,
zooveel doen om bet aanzien der gemeente
te verhoogen, doch wordt een grootsch plan
ontworpen en voorgesteld, een plan dat eenige
daizenden guldens vraagt, waarvoor men
werkelijk verbetering verkrygt, dan, ja dan
deinst bgna iedereen terug, de warme'
voorstanders van verfraaiing bezwgken dan
onder oen vracht van bozwaron on do nooit
volprezen zuinigheid wordt waardig gehuldigd.
Laten wg echter tot ons onderworp wedor-
k eer eneen al te groote aandrang tot ver
siering mocht ons verleiden om af te dwalen
van het pad, waarop wg ons in den aanvang
begaven.
De verbetering van ons kanaal vordert
geen nttgave, die men onder de «weelde-nit-
gaven* behoeft te rangschikkeude vervnilde
toestand iB eep vraagstuk dat oplossing ver
dient, en al mocht de gemeentekas dan ook
zuchten, er moet iets gedaan worden, om dit
struikelblok met eere te ontkomenhet al
gemeen belang eischt hetde verbetering van
het kanaal is een verwaarloosde schuld, die
wg noodzakelijk nit den weg moeten ruimen.
Het onde «lapmiddeltje*, het uitbagge
ren, zou natunrlgk onzin wezen; aaneen
kanaal waarin zooveel vuil een gedurigon
uitweg vindt, is op die manier geen goed te
doen. Het rottende .vergaarbakje* moet eerst
dion voortgang van vervuiling ontnomen
worden. Eerst dan zal men nog eens met
succes een reinigitgskuur kunnen toepassen,
want dat er wat valt schoon te maken dat
heden veel kwaad sticht, zal niemand ont
kennen. De spoeling daAr is troebel en dat
zal wel veroorzaakt worden door het toe
nemende bezinksel, dat op den bodem als een
paplaag wordt vermeerderd en dat bg de
minste werkiDg van stroom, door wind of
door bevaring, sich oplost en de welbekende
atfosmeer veroorzaakt.
Nogmaalsde verbetering van het kanaal
is dringend noodig, en wg hopen dan ook dat
de te verwachten voorstellen, die daaromtrent
spoedig onzen gemeenteraad sullen bereiken,
gunBtige resultaten verkrggeD, opdat de er-
genis van velen weggenomen wordt.
V. R.
Ingezonden.
Geachte Redacteur.
Veronderstellende, dat U het onderwerp
„Melkonderzoek" wel van zoodanig algemeen
belang acht, dat U het de moeite waard
vindt daarvoor een paar kolommen in Uw
blad beschikbaar te Btellen, ben ik zoo vrij,
beleefd een plaatsje te verzoeken voor het
navolgende, genoemd onderwerp betreffende.
Na het verschgnen van het Jaarverslag
over 1906 der Gezondheidscommissie te dezer
plaatse, welk verslag in honderdtallen in
deze gemeente en daar builen werd verspreid,
mag het wel verbazing wekken, dat zoo wei
nig belangstelling werd getoond in eene zaak
als de onderwerpelijke, wyl de melk onder
de voedingsmiddelen toch zoo'n voorname
plaats inneemt.
Hoe menig zuigeling moet, bg het gemis
van de moedermelk, zich tevreden stellen
met melk van de koe en wat dit eerste en
uitsluitende voedsel beteekent voor de in
standhouding en de verdere ontwikkeling
van het lichaam, ook voor de toekomst,
daarvan mag geacht worden, dat ieder zich
voldoende bewust is.
En dit op den voorgrond stellende is zeker
niet onbillgk deze vraag: .Waarom toch
verwaarloozen Helder's ingezetenen zoo
schroomelyk hun eigen belangen?" Want
verwaarloozen is het toch zeker wel, wan
neer men, bekend zijnde met wat in genoemd
Jaarverslag werd gepubliceerd omtrent het
melkonderzoek, geen enkel teeken van in
stemming en goedkeuring geeft voor al de
moeite, die de Gezondheidscommissie zich
getroost voor werkzaamheden in het algemeen
belang, noch aanwendt eene actie, zoo hoog
noodig, om to verkrygen datgene, waarop
men aanspraak maakt, n.1. onvervalschte
melk. Thans krygt de melkverbruiker niet
die waar voor zijn geld, die hem eerlijk
toekomt.
Tot opfrissching van het geheugen volgt
hieronder een greep uit het Jaarverslag over
1906 van genoemde commissie.
Beginnende op blz. 37, is de inhoud daar
van all volgt:
.In Juni 1906 ontving de commissie een
«schrgven van het Bestuur der Noordh.
//Vereeniging „Het Witte Kruis", afdeeling
„Helder, waarin haar aandacht gevestigd werd
,op de minder goede qualiteitder
.hier verkochte melk.
«Van October tot en met December 1906
.werden nu 90 monsters geanalyseerd, af-
.komstig van 88 melkverkoopers in deze
.gemeente.
.Indien men zooals vaak in melkver-
ordeningen geschiedt als minimum-vet-
gehalte toelaat 2.85 blgken van de 90
.onderzochte monsters 77, of ruim 85
een onvoldoend vetgehalte te hebben.
•Van 2 is het vetgehalte beneden 1.5
23 van 1.5-2.0
36 2.0-2.5
24 2.5-3.0
5 boven 3.0 °/0.
.Een ongunstiger resultaat was wel niet
.te verwachten.
.Ter vergelijking kannen hier vermeld
.worden de uitkomsten der bepalingen van
«het vetgehalte van de melk, geleverd aan
het Marine-Hospitaal in deze gemeente.
.Daar vond men als gemiddeld vetgehalte
gedurende de maanden October, November
en December 1906 respectievelyk 3.39 °/0
(31 monBters), 3.28 (28 monsters) en
.3.20% (28 monsters".
Ter betrachting van de billgkheid bepaal
ik mij slechts tot het noemen van cgfers uit
deze gemeente en dan kan nit het boven
staande blgken, dat de melk, die aan het
Hospitaal der Marine alhier geleverd werd
onder een contract, waarin strenge eischen
zgn gesteld, tegen den prgs van 7.5 cent
den liter, veel beter is dan de melk die door
diverse slijters aan de gemeentenaren wordt
verkocht voor 8 cent den liter en onbeschei-
is dan zeker niet de vraag naar het
vet, dat de bnrgerg niet krygt.
Onder contract wordt b.v. melk geleverd
met een vetgehalte van 8.40 terwgl aan
een particulier op hetzelfde tijdstip melk
wordt verkocht die slechts 2.10 haalt,
zoo ook nnder contract 4.05 tegeu.gelijk-
tydig aan particulieren 2.40
Een melkverkooper leverd b.v. aan een
officier melk van 3.35 terwgl op hetzelfde
moment een marinier, die in den omtrek
van dezen officier woont, zich tevreden moet
stellen met melk, die slechts 2.2 vetge
halte heeft, maar waarvoor toch dezelfde
prgs wordt betaald.
Een van de vele leveranciers, die ik heb
gehad, deelde mg mede, dat zgn melk was
zooals die van de koe kwam en op mijn
vraag, of ik dan eens op zgn land mocht
komen, opdat hg in mgne tegenwoordigheid
mij melk zon geven, die nit de nier in een
fleschje werd gemolken, moet ik nog het
antwoord hebben. Slechts kreeg ik tot be
scheid: .Ik zal het eerst eens aan mgnen
vader vragen."
Waar nu melk op contract geleverd wordt
f 7.50 per 100 liter, die aan de eischen
van vetgehalte voldoet, zou daar eenzelfde
persoon aan zgn klanten per dag ook niet
zóó veel melk leveren, dat de hoeveelheid
hem in staat stelt zgn waar tegen f 8 per
100 liter aan te bieden op de wgze, zooals
dat onder contract geschiedt?
Nu is sedert 1 November j.1. de melk één
cent per liter duurder geworden, d. i. ander
halve cent per liter duurder dan de boven
genoemde contractprijs, en zou men dus ook
mogen verwachten, dat de qualiteit beter
was. Het scheikundig onderzoek leert even
wel anders; de qualiteit is even slecht als
vóór dien datum.
Slechts dwang, zooals leveren op een con
tract met strenge eischen, is in staat in
toestand verandering te brengen. Men
doordrongen w£zen van het besef^ dat
het zijn goed recht is te e i s c h e n in stede
van tevreden te zgn met wat de melkslgtcr
k w y t wil wezen.
Ook de bnrgerg kan op contract laten
leveren, indien zg zich slechts tot één groot
lichaam vereenigt, wat misschien kan ge
schieden tegen een zeer geringe contributie,
waar tegenover staat eene vermoedelijke
verlaging van den melkprgs; dit laatste
natnurlgk afhankelgk van het ledental en
hoeveelheid te leveren melk.
Eendracht maakt macht. Neem in dezen
een voorbeeld aan de Nieuwe Stoomboot-
Onderneming Texel—Nieuwediep.
Met instemming namen wg van het boven
staande kennis en daarom, wie onder de
vrouwen en mannen lust heeft mede te
werken tot het stichten van eene vereeni
ging, ter behartiging van een zuiver volks
belang als de melkqnestie er een is, naast
de vereeniging van melkalijtera, die voor
hare belangen opkomt, geve zgnen naam
en zgn adres op aan
K. BOERKE, Langeeteeg No. 1.
M. A. BOUMA, onderwgzer.
C. KORTENHOEVEN, werkman.
Onder dankzegging, mijnheer de redac
teur, voor de ons verleende plaatsruimte,
wordt hier nog medegedeeld, dat, waar inge
zonden stukken gewoonlyk nog al twistge
schrijf uitlokken, en wg in het bovenstaande
slechts waarheid vermeldden, dio niet
tegengesproken kan wordeD, op twistgeschrijf
niet wordt ingegaan.
16)
.Zoo zal het gaan", zei hg, nog eens staan
blijvend, «drie mannen gjj, d® w®«r her
stelde Jantsen en Kramer zgn werkelijk niet
voldoende om hnis en fabriek beide in tgd
van nood te verdedigen. Het is daarom het
verstandigst, het eerste op te geven, opdat de
krachten niet te veel worden verdeeld. De
kostbaarste zaken brengt j*e, zoo als wg hebben
afgesproken in de fabriek. En wat uwe zuster
betreft, zg brengt vandaag een bezoek aan
Hanna of Paula, en wordt dan onder het een
of ander voorwendsel vastgehouden. Ik zal
Hnn popi] jn geheim nemen. Zg kent
I of zwakheid van zenuwen en zal
t voor ons zijn",
de hand en wendde zich
ar de deur. Doch blgkbanr had hg nog iets
op het hart: want eer hg laar had bereikt
bleef hij nog eenmaal staan-
•Ziet ge, myn jongen", zei hg, «ik had
mg eigenlijk voorgenomen, met geen woord
weer over nwe «aken te iipreken. Maar gij
jqjt mij persoonlijk te lief geworden, dan dat
k?1 eoa kunnen laten. Het is mg reeds
dikwijls^ opgevallen, dat de omstandigheden
iu k geu
geen angst of zwakheid
een KAnJffannnf
UUllUgOSUUb 1
Hij reikte Max de
het algemeen zeer ongunstig zgn" Eerst
p der fabriek, vras de gelegenheid
bg den koop
tot afzet goed, maar de waren onlbraken u
toen waren de werklieden er wel, doch de
machines waren oud en zooals ik eerlgk
moet bekennen deden niet genoeg. Nu
heeft zich dat veranderd. Thans zgn er lakons
in overvloed en uitstekende machines van
nieuwe constructie, maar voor het eene ont
breekt u de omzet en voor het andere de
handen, om ze aan den gang te brengen. Doe
met die ondervinding nw voordeel 1 Laat u
thans de gunstigste aller omstandigheden niet
weer ontsnappen I Een vermogen, zooals men
er niet licht een tweede vindt, ligt voor u
klaar, gg hebt slechts de hand uit te strekken,
n er maar even naar te bukken hoe kunt
ge ook maar een oogenblik aarzelen om toe
te grgpen?"
•Maar, beste vriend wat denkt ge van mg
sei Mix ongeduldig. «Ge kant tooh niet van
mg verlangen, dat ik soo alle gevoel van
kieschheid ga verloochenen, door eene
ten hnwelgk te vragen, die ik nog maar
heb gezien. Een hnwelgksaanzoek
kennismakingEven goed kon ik uwe pupil
een pistool op de borst zetten, en het leven
of de beurs eischen".
«Kieschheid I Kennismaking 1" zei Kaiser,
terwgl hg de onderlip liet hangen. (Maar als
ik n zeg, dat men n dergelgke teedere onder
handelingen gaarne schenkt?"
Ik kan dat echter voor mg zeiven niet
doen. De achting, die ik mg en mgne aan
staande echtgenoote schuldig ben, zou my
zulk een brntaal optreden verbieden".
«Mooi gezegd Wanneer ik haar dat zoo
overbreng, dan is de verovering nog meer
verzekerd, dan zg thans reeds is. Gg «fit de
onhandelbaarste knaap, dien ik ooit hob ge
zien. Ook niet de kleinste belofte kan men
n afpersen. Ik geloof, als ik n het schoonste
goed uit de omgeving met nog een honderd
duizend op den koop toe aanbood, gg zoudt
u bedenken, of ge 't mocht aannemen".
«Wie weet?" zei Max laohend. .Alsgg
gever waart sou myn gevoel van kieschheid,
sich misschien niet zoo laten geleden".
«Zoo? Nn wg willen eens zien, wat or aan
te doen is. Vaarwel myn jongenHet
blgft bg onze afspraak".
«Natnurlgk", sei Max, terwgl hg hem uit
geleide deed tot aan de denr.
Kaiser had zich nog maar pas verwyderd,
toen Kramer binnenkwam met het bericht,
dat eene deputatie der arbeiders bniten stond,
welke verzocht, toegelaten te worden.
.Er zgn een paar van de beter gezinden
bg", vervolgde Kramer zgn bericht, «misschien
zgn sg van plan, de zaak in te schikken.
Wellicht hebben zg vernomen, dat er hnlp
in aantocht is, en willen sg beproeven, wat
ze n in het laatste nnr nog kannen afpersen.
Wat zult ge doen kapitein f"
«Mgn plicht, Kramer onder alle om
standigheden mgn plicht 1 Als ik eene loons-
verhooging had kunnen toestaan, dan zou ik
het niet tot het uiterste hebben laten komen.
Laat de lui binnen 1"
«Maar ik sal er ook bg blgven, mgnheer.
Er zgn een paar gezichten onder, die mg
niet recht willen bevallen".
Door de geopende deur traden vgf arbeiders
in het vertrek, die met den mnts in de hand
op eenigen afstand van Max gingen staan.
Twee ervan waren mannen, wie men het
kon aanzien, dat zg hun leven lang zwaar
hadden gewerkt, gebogen gestalten, op wier
gerimpeld gelaat het te lezen stond, dat ban
de zorgen des levens niet vreemd waren ge
bleven. De andere drie waren van eene an
dere soort brutale gezellen, wier onbe
schaamde houding reeds dadelgk in 't oog
vieL
.Goeden morgen, mannen 1" zei Max, met
«gne difpe, klankvolle stem hunnen zachten
groet beantwoordend. «Gg wilt mg spreken
Wat wenscht ge van mg?"
Een der mannen, die men blgkbaar reeds
vooraf tot spreker had gekozen, trad naar
voren, en toen hg voor zgnen heer stond in
eeno ontroering, welke hom eenige minuten
l»ng verhinderde te spreken toen voelde
Max, trots het conflict, dat tusschen hem en
zgne werklieden heerschte, dat eone oprechte
welwillendheid voor hen in zgn hart woonde.
«Spreek, Lasman 1 Wat hebt ge mg te
zeggen vroeg hg, en zgn toon klonk, onder
de inwerking van dat gevoel zaohter en vrien-
delgker dan tevoren. .Het is eene goede
gedachte, dat gg gekomen sgt, gg, dien ik
als een mgner vlgtigste en vertronwste ar
beiders ken en waardeer".
«Ik duik u, mgnheer, voor dat gg dit zegt
antwoorde de man diep ademhalend. .Maar
mgn vlgt heeft mg niets geholpen, mgnheer.
Sedert maanden leid ik een ellendig leven
hot ontbreekt aan alles, en toch heb ik, zoo
als gg zelf zegt, al tgd vlgtig gearbeid".
.Spreek oprecht, Lasman 1" zei Max ern
stig, doch niet onvriendelgk, «kont ge nw
noodlot werkelgk wgten aan het te lage
loon, dat ik zooals gg beweert, betaal?"
Op dese vraag volgde een oogenblik van
stilzwggen. De beantwoording scheen den
man niet gemakkelgk te vallen; want een
eenvoudig ja zon een spoedig aan te toonen
onwaarheid zgn geweest, en tegen het neen
verzette sich de wensch bg hem, om nit het
onderhoud met Max het grootst mogelgke
voordeel te trekken. Terwgl hg nog beslui
teloos en aarzelend voor zieh zag, nam een
zgner makkers, een der brutaalste knapen
het woord.
.Een man, die vlgtig werkt", zei hg met
heesche, onaangename stem, .moet als het
eerlgk in de wereld toegaat, zooveel ver
dienen, als hg en sgne familie noodig heeft".
«Ik heb u niet uitgenoodigd te spreken,
Charlia", «ei Max scherp. «Wacht tot ge ge
vraagd wordt t De beurt zal ook aan n komen.
Overigens is «noodig hebben" een zeer be-
trekkelgk begrip. Waar de man geen drinker,
de vronw geen liederlgke leegloopster is en
de kinderen behoorlgk worden opgevoed, daar
zal altgd zooveel verdiend worden, als voor
het leven noodzakelgk is. In het tegengestelde
geval echter ge behoeft niet ver naar snik
oene huishouding te zoeken sal de geheele
familie in ellende en armoede omkomen, zon
der dat men de schold mag geven aan het
geringe loon".
Hg had op zgne gewone wgse snel, kort
en scherp gesprokon. Zgn blik, kond en scherp
als staal, rustte op het gelaat van den ar
beider, dien hg met den naam Charlin bad
aangesproken, en die sioh onder desen blik
blgkbaar niet op zgn gemak gevoeldo. Toch
vond hg spoedig zgne gewone onbeschaamd
heid terug, en terwgl de anderen besluiteloos
voor sioh zagen, trad hg plotseling eenige
schreden op Max toe en plaatste zioh uit
dagend tegenover hem.
Dergelgke beschuldigingen nit te spreken
is gemakkelgker, dan ze te be wgzen" begon
hg op rnwen toon. Doch een gebiedend »Zwyg
thans 1" van zgnen heer en eene krachtige
handbeweging van Kramer, die hem inderg
zgner makkers terugdreef, deed hem plotse
ling verstommen. Zgne uitdagende houding
had blgkbaar de afkeuring zgner beter ge
zinde kameraden gewekL Want zonder acht
te slaan op sgnen toorn, dien hg dnidelgk
genoeg aan den dag legde, weodde Lasman
sich weer bescheiden tot Max.
•Gg hebt misschien gelijk, mgnheer", zei
bg, «de verdienste is waarachgnlgk groot ge
noeg voor eene familie, waar ieder een ar
beid gewoon is en alles ordelgk bg elkaar
wordt gehonden. Maar men kan toch buiten
agne schuld in ellende geraken. Als schold
«Daar komt ge op het juiste punt, Las
man", viel Max hem in de rede. «Ge hebt
bet aan u selven toe te schrgven, dat ge
deze bittere ervaring hebt gemaakt. Hadt ge
mgnen raad gevolgd, dan was nwe onder
steuningskas in een toestand, die het haar
mogelgk maakte, u in tgden van ziekte vol
doende hnlp te versohaffen. Maar toen ge
mgn voorstel verwierpt, dacht ge er niet aan,
welke schade ge n zeiven veroorsaaktet. Ge
wildet oppositie tegen mg maken tot eiken
prgs, zelfs tot dien van uw eigen welsgn.
Dit bewgs van wantrouwen, dat ge mg door
nwe weigering gaaft, heb ik gemakkelgk
kannen verdragen, want het was van uwen
kant zeer onrechtvaardig. Op nw eigen hoofd
echter vallen de gevolgen «waar genoeg. Nu
moet ge de schuld dragen ik kan u niet helpen".
•Gg moet ons niet soo wegzenden, mgn
heer", sprak thans JUrgot, de tweede der
beter gezinde arbeiders. «Wg behooren niet
tot hen, die weinig willen werken, en daar
voor veel loon ver'angen. Wg willen geene
verkorting van den arbeidstgd. Maar alles
wordt duurder.*
«Dit ondervind ik evengoed als ggJürgot.
Het zullen ook voor u moeielgke tgden zgn,
mgnheer, maar voor ons sgn zozwaarder.
Daarover kan ik beter oordeelen dan gg.
Ik betwgfel het, dat iemand van u met even
groote zorgen heeft te kampen als ik".
«Wg zouden met eene kleine verhoogiDg
van het loon tevreden zgn". vervolgde Jilrgot.
«En ik zeg n, dat ik niet in staat ben,
ook naar de geringste verhooging toe te staan".
•Onze eiseh is niet onbilgk, mgnheer",
(Wordt vervolgd.)