KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Paulowna.
Zaterdag 17 October 1908.
36ste Jaargang.
Eerste Blad.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
No. 3722.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoou 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Iuterc.-Telefoou 50.
Wie tegenwoordig goede zaken maken dat
zijn de telegraafagenturen. Dagelijks worden
kolommen vol buitenlandsche mededeelingen
over de lieele wereld geseind en de dagbladen
bobben kolommen vol druks over de Balkan-
kwestie. Want in het stadium waarin wij
thans verkeeren, dat ieder oogenblik eene
beslissende wending aan de zaak zou kunnen
gegeven worden, wil ieder natuurlijk gai
gauw en uitvoerig op de hoogte zijn van den
toestand. De kwestie raakt tronwenB elk
der groote mogendheden.
Een oorlog is gelukkig nog niet uitgebroken
en bedriegen de teekenen niet, dan zal die
ook niet uitbreken. De waarschijnlijkheid
dat eene Europeesche conferentie trachten
zal voor de wijzigingen die verleden week
op liet Balkan-schiereiland zijn ontstaan
een bekrachtigende formule te zoeken wordt
met den dag grooter. Tegelijkertijd kan daar
overwogen worden welke voordeelen aan
anderen kunnen gegeven worden nu Bulgarije
en Oostenrijk—Hongarije zich zelf hebben
bedacht. Het land dat er het moeste belan<
bij heeft, Turkije, heeft zich reeds voor he
houden van zulk eene conferentie uitgesproken.
De Jong-Turksche partij was er eerst
tegen nu zij echter zoo half en half mag
verwachten dat Turkije ook een vergoeding
toegedacht wordt b.v. van finantieelen aard,
is zij van gevoelen veranderd.
Frankrijk bracht het idee der conferentie
waurbij de bondgenoot Rusland nog al belang
heeft cn Engeland wilde ze ook wel, opdat
het gekwetste rechtsgevoel door de schending
der Berlynscho conventie voldoening zou
krijgen. De Engelschen zijn nu eenmaal
gevoelig voor recht en billijkheid (wie
lacht daar en zegt .Transvaal'?)
Engeland is er voor dat Turkije wat terug
krijgt; in Rusland wil mon ook Servië,
Montenegro en Griekenland beloonen voor
hun gematigde houding.
Rusland zelve wil ook wel iets. Daar heb
je b.v. de vrye doorvaart naar of uit de
Zwarte Zee door de straat der Dardanellen.
Dat was nog eens iets. Maur of Engeland
dit zul willen toestaan
Men ziet het opmaken van 't programma
is nog zoo gemakkelijk niet.
Het volgende «handeltje" vonden we in
een onzer bladenEngeland wenscht n.1. de
inlijving van Egypte en acht daarvoor de
gelegenheid thans gunstig. Sedert de tot
standkoming van de Fransch-Britsche over
eenkomst heeft het van Frankrijk, den voór-
naamsten belanghebbende, geen tegenkanting
to vreezon, Turkije wordt schadeloos gesteld
inet wat het verreweg het best kan gebruiken
geld, Rusland krijgt zyn vrije doorvaart
door de Durdanellen, Oostenryk erkenning
van de inlijving van Bosnië en Herzegowina,
Italië vermoedelijk compensaties in Albanië,
Frankrijk, voor zijn makelaarsdiensten, do
volkomen vrije hand in Marokko en de
compensaties aan de Balkanstaten moeten
alleen dienen als voorwendsel, om de inlijving
vun Egypte aan de orde te stellen.
Duitschland komt er het slechtste af. Als
de drie bondgenooten Engeland, Rusland en
Frankrijk hun programma hebben vastgesteld
zullen zy misschien met Duitschland onder
handelen, welk land dan misschien de toezeg
ging krijgt dat het zijne handelsbelangen in
het Turksche rijk vrij en ongehinderd mag
uitbreiden. Als de zaak maar in handen der
diplomaten komt dan is er veel gewonnen,
muonen wij. 't Gaat dan kulm, heel kalm,
zijn gangotje, onderhandelingen, overwegingen
en vooral geen haast. Overijlde stappen
zouden in deze kwestie veel kwaad kunnen
stichten.
De pers in Rusland is over 't algemeen
niet gunstig gezind tegenover Oostenrijk
de uitvallen naar dien kant zijn nog al scherp.
De Duitsche bladen toonen zich bij de
bespreking kalm en nuchter.
I)e »Nord. Alg. Ztng" verklaard beslist
dat Rusland, Frankrijk, Engeland, Duitsch
land en Italië in de Oostersche-kwestie
zullen samengaan.
De stemming onder het volk in Turkije
blijft ocliter over het algemeen nog ongunstig.
Do boycot tegen Oostenrijksche handels
artikelen in Turkije neemt groote afmetingen
aau. Armenische bladen waarschuwen tegen
het drinken van Oostenrijksch bier, daar de
.Oostenrijkers waarschijnlijk daarin wel iets
zullen doen, wat schadelijk voor de gezond
heid der arme Turken zal zijn."
Verschillende Triester Lloyd-booten, die
te Konstantinopel lagen, moesten zonder pas
sagiers en zonder goederen aan boord ver
trekken. Reizigers, die met Oostenrijksche
schepen willen gaan, worden onder bedrei
gingen belet dit te doen.
Hut ministerie van oorlog in Turkije brak
de onderhandelingen af met een Hongaarsche
firma, die in paarden handelt, en waarmede
jaren lang zaken gedaan werdenhet droeg
nu aan een Russische firma de levering van
vierduizend paarden op.
De havenarbeiders te Konstantinopel, Sa-
loniki en Smyrna zijn begonnen te weigeren
om de schepen van de Oostenrijksche Lloyd
te lossen.
Sommige dagbladcorrespondenten hebben
medegedeeld, dat Bulgarije een ultimatum
aan Turkije voorbereidde, waarin werd ge
dreigd met een oorlog, wanneer de onafhan
kelijkheid niet binnen drie dagen door Tur
kije was erkend. In officieele kringen beweert
men echter, dat dit bericht van allen grond
ontbloot is en dat Bulgarye steeds tegen een
oorlog met Turkije is geweest.
Wij deelden boven mee hoe de groote mogend
heden de zuak zouden kunnen oplossen, ook
t'; hunnen voordeele. Maar de kleine staatjes
zullen ook wat krijgen. Reuter bericht uit
Linden
Men heelt ingezien, dut het onmogelijk zal
zijn, om zonder een nieuwen strijd te doen
ontbranden, terug te komen op een voldon
gen feit en daarom tracht men een eervol
en vreedzuam middel te vinden tot regeling
van den toestand. De teruggave van Novi
Ruzar aan Turkije zou worden beschouwd
als een voldoende compensatie voor de inlij
ving van Bosnië en HerzegowinaBulgarije
zou eeu tinancieele compensatie geven, het
verzoek der Kretensers zoude aan het oordeel
der mogendheden worden onderworpen er
Montenegro zou aan de Adriatische Zee vol
doening krijgen aan Turkije zal financieelen
steun worden verleend.
De bewoners van Kreta beschouwen hunne
afscheiding van Turkije ook als oen voldon
gen feit. De Kretenser volksvertegenwoordi
ging heeft de revolutie bekrachtigd door de
proclamatie van de onafhankelijkheid van
Kreta en de vereeuiging met Griekenland en
de volgende motie aangenomen
«De Kretenser volksvertegenwoordiging,
de gisteren begonnen bijeenkomst voortzettend,
benoemt een commissie om het uitvoerend
bewind te vormen, die het eiland voorloopig
zal besturen in naam van den koning van
Griekenland en in overeenstemming met do
wetten van het Koninkrijk. Deze commissie
zal besluiten kunnen nemen, als drie harer
leden aanwezig zijn. Haar mandaat zul op
houden, zoodra de Grieksche regeering het
bestuur over het eiland zal hebben overge
nomen."
Griekenland noemt hiortegenover eene ge
reserveerde houding aan. De Grieksche ge
zant te Konstantinopel deelde den groot vizier
mede dat Griekenland de Kretenser beweging
niet goedkeurt.
HELDER, 1G October.
Door Burgemeester en Wethouders werd
Woensdagmiddag openbaar aanbesteed het
wegnemen en omleggen van bestaande en het
maken van nieuwe wegen in het plantsoen
nabij het Spoorstation, met de daarvoor be-
noodigde rioleeringen, bestratingen en ver
hoogde voetpaden. Ingekomen wuren 11
inschrijvingen, van de heeren M. L. Visser,
Haarlem, ad f8142 D. R. de Jong, Haarlem,
f7979; L. van der Vlies en J. Burger, Texel,
f6930; T. Kuin, Schellinkhout, f 6781D.
de Vries 16240; A. Krijnen f6036II. Wij-
ker f 5873 Gebrs. van Pelt f5784 Th. van
der Storr f5747; J. Spruit f5656 en Ju.
Dekker, Texel, f5566.
Vereen. „Moed Volharding Zelfopoffering"
Afd. Helder.
Verslag der vergadering op 11 October j.1.
De president sprak zijn leedwezen uit
over do geringe opkomsthy schetste in oen
kort woord het doel der veroedïging.
De uiteenzetting van het voordeel voordo
aldeeling, verbonden aan een burgerbestuur,
verwekte nog al eonige discussieaangezien
de secretaris en penninhmeester hun functie
wilden neerleggen met het oog op hun moge
lijke overplaatsing.
De vergadering was echter van oordeel
dat het beter was dat deze personen aan het
bestuur bloven en aan dit lichaam toe te
voegen dén commissaris, die hen, in geval
van overplaatsing zal vervangen. De hoor
A. F. Theouwis werd mot algumcene stemmen
daartoe gekozen.
Als candidaten voor afgevaardigden voor
de jaarvergadering gaven zich op don heer
Th. Rijkers en W. F. la Lau, die als eenige
candidaten werden gekozen.
Besloten werd de contributie voortaan
per drie maanden te voldoen en zoo mogelijk
op de vergadering.
Bekend gemaakt werd dat do afdeeling
telt 18 leden, 2 leden-donateurs en 1 donateur.
Ton slotte werd den leden verzocht anderen
op te wekken lid der vereeniging to worden
en dezo op een volgende vergadering mee te
brengen. (Ingezonden.)
Vluchtelingen.
Het stoomschip .Christian Hom", Dinsdag
te IJmuideit aangekomen, had aan boord
drie vluchtelingen, die zich te Pernau aau
boord verscholen hebben. Bij aankomst te
Zaandam zullen ze in handen van do politic
gesteld worden.
Kamerverkiezing Sneek.
In hot kiesdistrict Sneek is ollicieel als
eenig candidaat voor de Tweede Kamer ge
steld Dr. A. Kuyper, die derhalve ge
kozen is verklaard.
In hooger beroep
veroordeelde het Gerechtshof to Amsterdam
Woonsdag een veehouder, wegens het afleve
ren van driukwaren wetende dat ze vervalscht
waren en die vervalsching verzwijgends, tot
2 maanden gevangenisstraf, dezelfde straf'
die hem door de Utrechtsche Rechtbank was
opgelegd. Bekl. had te Loosdrecht inplaats
van volle melk, zooals hij volgens overeen
komst verplicht was, afgeleverd melk, waar
aan ondermelk of ontroomde melk was toe
gevoegd.
Vader en zoon vrijgesproken.
De vijfde kamer der arrondissemeuts-recht-
bank te Amsterdam deed Woensdag uitspraak
in de zaak van Herman Benjamins en David
Benjamins, die terecht hebben gestaan wegens
verdnistering, in vereeniging gepleegd. Den
eerste was bovendien meineed ten laste ge
legd, den andere valschheid in geschrifte en
oplichting.
De reclitbank overwoog, dat het wettig en
overtuigend bewijs van hetgeen bekl. bij
dagvaarding ten laste was gelogd niet ge
leverd was.
De rechtbank, vonnis wijzende sprak boide
beklaagden bij gebrek aan wettig en over
tuigend kewijs vrij en gelastte teruggave der
stukken van overtuiging.
Het O.M., waargenomen door mr. Busier,
had tegen den vader 1 jaar en tegen den
zoou 4 jaar gevangenisstraf geöisclit.
Zeldzame blindheid.
Een geval van zeldzame blindheid heeft
zich Maandag voorgedaan by 'n zwerver, een
jongen mau, die in Utrecht doolde zonder
middel van bestaan. Maandagavond sprak hij
op straat de voorbijgangers aan om hem te
willen leiden, wijl hij plotseling het gezichts
vermogen had verloren. Een agent naui den
zwerver mede naar het hoofdbureau van po
litie, waar do man vertelde, geregeld iederen
dag by het duister worden niet meer te kun
nen zien, volslagen blind te zijn, om bij het
aanbreken van den dag weder het gezichts
vermogen terug te krijgen en dan goed te
kunnen zien. Men twijfelde aanvankelijk aan
de wuarheid van 's mans beweringen, maar
moeBt het ten slotte wel geloovon, omdat
geen enkele omstandigheid kon worden ont
dekt, die in dit geval het vermoeden van
simulatie wettigde.
De zwerver is aan het hoofdbureau geble
ven voor nachtverblijf en Dinsdagmorgen
weer zijn eigen weg gegaan. Hij meldde zich
nog nimmer te voren te Utrecht voor opname
aan en zei voor het eerst in de stad fe zijn
gekomen. (U. D.)
Stuurlieden-examens.
's-Gravenhage, 14 Oct. Geslaagd voor groote
stoomvaart eerste stuurman de heer G. Bakker
tweede stuurman de heeren J. C. Houtkooper
en D. P. Jansen; dorde stuurmun de heeren
P. Abbo en M. H. Blokpoel.
Nederland en Venezuela.
»Do New-Yorksche Herald" verneemt uit
Caracas, over Willemstad, dd. 2 (12 ?j October
President Castro is veel beter. Men heeft
hem vandaag voor het eert sedert zijn terug
komst uit Valencia op straat gezien. Hij
heelt den heer Paul, den minister van buiten
landsche zaken, bij zich ontvangen om t(
spreken over hot antwoord op de tweede
Nederlandsche nota.
Levensmoede.
Te Straatsburg is een eenigszins bejaard:
heer van den kathedraal gesprongen. Hij
kwam mot het hoofd op het plaveisel terecht,
waar zyn lijk werd opgenomen met verbry
zelden schedel. Het had weinig gescheeld, of
een voorbijganger had den vallenden mi
op zich gekregen.
Zonnesteek.
Te Fray, in het Fransche departement
Sa6ne-et-Loire, is nog dezer dagen, in Octo-
bur, een man aan een zonnustruek gestoi ven.
De ballon-wedstrijd.
Wilholmshafen, 13 Oct. Hedennacht redde
de loodsschoeuor in den nevel twee Ameri-
kaanschc luchtschippers, Noordnoordoost van
Wangeroog.
Het zijn de opvarenden [van den ballon
Saint Louis. De ballon is in de Noordzee
vergaan.
Berlyn, 14 Oct. Daar over het lot van
verschillende ballons die aan den Gordon-
Bennct-wedstrijd deelnamen, ongerustheid be
staat, laat de commandant van het marine-
station aan de Noordzee de nasporingen naar
ballons heden in ruimer mate voortzetten.
Aan veertien groote torpepobooten werd bevel
gegeven do Noordzee af te zoeken.
Molde, 14 Oct. By Ersholmen, dicht bij
het visscherBdorp Bude, werd hedenmiddag
door oen visscher do Zwitsersche ballon
Helvctia'bestuurder kolonel Schiick, mede
passagier Meanier, geborgen. De ballon viel
neer bij Ersholmen, tengevolge van het uit-
stroomen van het gas. De beide luchtschippers
kouden nog op het laatste oogenblik gered
n de ballon kon aan land gebracht worden.
Berlijn, 14 Oct. De keizerlijke regeering
heeft hare vertegenwoordigers lo Londen,
's-Gravenhagc, Kopenhagen en Christiania
erop gewezen, dat du ballons //Busley" //Hel
vctia' (die intusschen terecht is gekomen.
Red. H.), //Plauon", «Ilergesell' misschien
wel naar de Noordzee zijn afgedreven en in
gevuar geraakt zijn. Genoemde vertegenwoor
digers worden verzocht dit onmiddellijk aan
de regeeringen van Engeland, Nederland,
Denemarken en Noorwegen mede te deelen
en deze to verzoeken aan hare kuststations,
douanekruisers en visscherijkruisers daarvan
kennis te geven, opdat deze kunnen mede
werken tot redding der ballons.
Mijnbrand.
Königsliutte, 14 Oct. In de schacht Königs-
rube is op 10 meter diepte brand uitgebro
ken een deel der in de 9chucht aanwezige ar
beiders kwamen gedeeltelijk ongekleed boven.
Tot nog toe zijn 6 lijken opgehaald; onge
veer 100 man zijn nog in de mijn. Zij moeten
worden afgesloten en worden verloren ge
acht, daar zij zich in het brandende gedeelte
beviuden.
Küniugshutte, 14 Oct. Volgens medcdceling
vun de inijndirectie hebben zich ongeveer
alle honderd man door zijgangen kunnen
redden.
In het K„l.eel zijn er drie dooden, terwijl
oen twintigtal geheel bedwelmd is.
Du oorzaak van den brand is tot nog toe
onbekend.
Oproer.
Londen, 13 Oct. De poging der suffragettes
om door te driugen in het parlementsgebouw,
is totaal mislukt. Te ongeveer zeven uur
ontruimde de politie alle straten, leidende
naar de parlementsgebouwen en bracht zij
het geheele verkeer daar tot stilstand. Naar
mij werd medegedeeld, waren er ongeveer
8000 politic-agenten te paard en te voet in
en buiten Westminster, waar du leden van
het Lagerhuis bijeen waren en dat eruitzag
als een belegerd kasteel. Aan den kant van
Victoriastreet poogden enkele suffragettes
het politiecordon te doorbrekenzij slaag
den daarin natuurlijk niet en werden in
hechtenis genomen. De menigte volks, die
gedureudu uenige uren door de politie ach
teruit werd gedreven, vulde geheel Trafalgar
Squareer bevonden zich daaronder duizen
den werkloozen en hut kostte der politie de
grootste moeite hen te beletten door te bre
ken. Er werden gedurende den geheelen avond
tal van personen, die verzet pleegden, in
hechtenis genomen.
Gemeenteraad van Helder.
Zitting van Dinsdag 13 October 1908,
zijnde een voortzetting van de vergadering
van 5 October 1.1.
Voorzitter de heer Van Steijn, Burgem.
Tegenwoordig alle leden. De tribune is
geheel bezet, terwijl een groote menigte be
langstellenden niet toegelaten kon worden.
Na de heropening der vergadering doet
Voorzitter medcdceling van de volgende
Ingekomen Stukken:
1. EenschrijvenvanGed. Staten,
waariu gemeld wordt, dat tot zetters zijn
benoemd de heeren W. J. Van Neck, P.
Kramer en H. Van Wingerden.
2. E e n mededeeling van den heer
N. J. Vinken, dat by zijne benoeming tot
lid van 't Burg. Armbestuur aanneemt.
Deze beide stukken worden voor kennis
geving aangenomen.
3. Een adres van de Wed. C. M u 1-
derTegel, verzoekende de gewonejaar-
lijksche gratificatie. Met algemeene stemmen
wordt aan haar over 1909 f 100 verleend.
Onderwijzers Jaarwedden
Aan de orde is nu de verdere behandeling
van het voorstel van B. W. tot herziening
der onderwijzers-jaarwodden en het rapport
van de commissie van onderzoek van de
desbetreffende concept verordening.
De Voorzitter deelt mede, dat inmiddels
nog zijn ingekomen van den heer Van den
Berg een tweetal amendementen op art. 1
en een schrijven van de anti-revolutionaire
kiesvereeniging' «Nederland en Oranje', mede-
deelende dat in de openbare vergadering,
uitgeschreven door do kiesvereeniging en die
bezocht was door 619 personen de volgende
motie was aangenomen
«De groote vergadering van ingezetenen
«der gemeente Helder, te zamen gekomen
«in «Casino' op 12 October 1908, gezien
den financieelen toestand der gemeente
en de ouverantwoordelijke wijze, waarop
rèn door B. W. èn door de Raadscom-
missie in zake salaris-regeling deronder-
wijzers wordt voorgesteld die salarissen
«alsnog beduidend te verhoogen, spreekt
«daarover hare ernstige afkeuring uit
«besluit den Raad dringend te verzoeken,
«deze voorstellen te verwerpen*.
De heer Staalman het woord bekomende,
zegt een motie vanorde voor te stellen,
om de zaak te verdagen. Spreker acht het
wensehelijk en raadzaam de regeling der
oiulerwyzers-jaarwedden uit te stellen tot bij
de vaststelling der begrooting, opdat men
alsnog overwege, of aan de wenschen der
onderwijzers kan te gemoet worden gekomen
of de financiën zulks gedoogen. Hij stelt
daarom een motie van orde voor om de be
handeling te verdagen en over te gaan tot
de orde van den dag.
De motie wordt gesteund door du heeren
Schokking, Van Wingerden en De Waard,
zoodat zij in behandeling wordt genomen.
De heer Jaring spreekt zijn verbazing uit
over de indiening van zoodanige motie, om
dat in de vorige zitting, toen de zaak breed
voerig is besproken, er met geen enkel woord
opgewezen werd deze te verdagen. Hij acht
uitstel niet wensehelijk en wil de zaak heden
afdoen, daar de regeering voorschrijft, dat
de regeling der onderwijzere-jaarwedden in
den loop van het jaar moet worden herzien.
Dit te doen bij de begrooting is haast on
doenlijk, omdat de behandeling daarvan om
vangrijk dreigt te worden. Een vergadering
als deze leent er zich bij uitstek toe en de
zaak kan afgezien van de begrooting wel
behandeld worden, daar is zelfs veel voor,
want dan kan bij de vaststelling dor be
grooting hiermede rekening worden gehouden.
Spreker vraagt of de heer Staalman naar
aanleiding der aangenomen motie in de open
bare vergadering van «Nederland e» Oranje-
dit voorstel doet. Die motie heeft voor hom
niet zooveel betoekenis. Er staat in «gezien
den iinanciëelen toestand der gemeente*,
spreker heeft zich afgevraagd, wat heeft die
vergadering gezien Zij heeft gekeken door
den bril van den heer Staalman. Deze heeft
volgens sommigen als voorlichter der inenigtu
roekelooB gehandeld, volgens anderen is hij
als opruier opgetreden. Het gaat niet aan,
wanneer een zaak in den Raad aanhangig
is, als lid van den Raad eenig referendum
uit te lokken. Die motie iB aangenomen nu
een bepaalde pressie op de menigte uitge
oefend te hebben en heele of' halve waar
heden te hebben medegedeeld. Ook komt de
motie van dén zyde van «Nederland en
Oranje', van de kiezers van den heer Staal
man en de zijnen Wij, die op een ander
gestoelte zitten, zegt spreker, zijn niet van
plan naar aanleiding van een pamflet te ver
schijnen, wij willen wel aan onze kiezers
rekenschap geven. Ook de heer Van Breda
is aan die uitgeschreven vergadering geen
rekenschap verschuldigd en het is unfair
een mede-raadslid aldus aan te vallen.
Ten slotte meent de heer Jaring, dat er
geen aanleiding bestaat om in te gaan op
het voorstel van den heer Staalman, hij
wenscht de regeling der onderwijzers-jaar
wedden af te handelen, dan kan bij de be
grooting wel de middelen gevonden worden
tot bestrijding der kosten.
De heer Schokking bestrijdt den heer Jariug,
meent dat de kwestie, die hij ter sprake
brengt, niet te pas komt, begrijpt niet, waarom
de heer Jaring spreekt van wij en ons en
waarom hij den heer Van Breda in bescher
ming neemt. Verder betoogt hij, dat er niets
verkeerds in ligt de motie van don heer
Staalman aan te nemen. Hij acht het goed
het punt, dat aan de orde is, bij de begroo
ting te behandelen, dan kan nagegaan wor
den of er ook geld is voor een bepaalde
groep ambtenaren, men moet eerst vragen
of er inkomsten voor zijn.
De heer Van den Berg merkt op, dat men
met twee kwesties te gelijk bezig is. Hij wil
de eene motie voor kennisgeving aannemen.
De Voorzitter zegt, dat de motie-Staal
man aan de orde is.
De heer Staalman zal niet ingaan op het
gesprokene over de openbare vergadering
van N. O., daarover wil hij hier niet
debatteeren en zich niet verdedigen over
hetgeen hij daar gesproken heeft. Wel is er
verband tusschen het beslotene in bedoelde
vergadering en het nu door hem voorge
stelde, want de gemeente-financiën gedoogen
niet de aanneming der voorstellen. Zijn thans
voorgestelde motie laat aan duidelijkheid
niets te wenschen over.
Hij acht het wensehelijk, dat de Raad nog
eens wikt en weegt op welke wijze de gel
den gevonden moeten worden, om zoo'n in
grijpende régeling vast te stellen. Er is abso
luut geen haast bij de vaststelling, de wet
schrijft voor, dat deze dit jaar moet geschie
den Zoo de zaak nu staat, nu voorgesteld
wordt den hoofdelijken omslag met f 5000 te
verhoogen, is het beter de zaak uit te stellen,
betrokken personen zullen daarbij geen
nadeel ondervinden, want de verhooging wordt
toch gerekend van 1 Jan. 1908 af. Venier
komt hy op tegen de wijze, waarop sommi
ge leden minuchtend over hetgeen hij zegt,
spreken. Er werd o.a. gezegd; «klets maar
raak, laat hem toch 1
De heer Van den Berg noemt het vreemd,
dat men weer voorstelt de zaak te verdagen.
Ruim een maand geleden kwamen de voor
stellen in, werden toen in handen eener
commissie gesteld, de vorige week hadden
de algemeene beschouwingen er over plaats
en nu wil men weer uitstellen. Vervolgens
zegt hij, dat hy zich niet stoort aan beschul
digingen van roekeloos omspringen met de ge
meente-penningen. Hij handelt naar eer en
geweten. De heer Staalman zal hij niet tegen
spreken. Zijn meening is, dat de motie onpas
is en zal er daarom tegen stemmen.
De heer De Geus komt terug op een uit
drukking, die een der leden tot een ander
richtte en door deu heer Staalman aange
haald werd. Hij acht dezen uitval niet par
lementair, maar wol begrijpelijk, omdat de
heer Staalman andereu irriteert.
De heer Staalman verdedigt nogmaals zijn
motie en komt op tegen den heer Van den
Berg, die haar niet op haar plaats vindt,
zonder evenwel argumenten op te geven.
De heer Krijnen kan zich ook met de
motie niet vereenigen. Ily begrypt niet waarom
de onderwijzers-salarissen niet geregeld kun
nen worden. Men moet de billijkheid be
trachten en de onderwijzers geven wat hun
van rechtswege toekomt. Men kan hen toch
niet van hot overschot der rekeniug betalen.
Hiernu komt de motie van den heor Staal
man tot uitstel van behandeling der voor
stellen in stemming. Deze wordt met 4 tegen
17 stemmen verworpen. Vódr stemden de heer
Staalman, Schokking, De Waard en Van
Wingerden.
De heer Staalman zegt na afloop dezer
stemming, dat hij nu de gevallen beslissing
aan de artikelsgewyze-behandeling der ver
ordening geen deel zal nemen.
Alsnu is art. 1 aan de orde. Door B. W.
wordt voorgesteldaan ouderwijzers, hoofden
van scholen, worden jaarwedden toegekend
als volgt:
de hoofden van scholen 1 en 2 f 1000-f 1300
b. 3t.enm.7bf 1300-f 1600
c. het hoofd van school 8 f'1500-f 1800
Telkens na 4 volle dienstjaren wordt, bij
gebleken diensty ver en geschiktheid, de jaar
wedde verhoogd met 1100, totdat het maximum
is bereikt. Dienstjaren huiten de gemeente als
hoofd doorgebracht, worden by du verhoo
gingen in rekening gebracht.
De commissie stelde voor:
de hoofden van scholen 1 en 2 f 900 f 1300
b. 3t.enm.7bf 1200-f 1600
c. het hoofd van school 8 f 1400-f 1800
Zij wil 4 verhoogingen toekennen van f 100
telkens na 3 dienstjaren.
Door den heer Van den Berg worden
bovendien nog 2 amendementen voorgesteld,
de dionstjaren van onderwijzers mede te
tellen en om duidolyk te maken, dat hot
salaris nimmer minder mag bodragen dan
door de rykswot is auugegoven, welke beide
amendementen worden aangenomen. Daarop
komt het voorstel der commissie in stemming,
dat aangenomen wordt met 14 tegen 4 stem
men. Tegen stemden de heer Schokking en
de 3 wethouders, terwyl do heeren Staalman,
De Waard en Van Wingerden zich van
stemming onthielden.
In art. 2 stellen B. W. voor:
Onderwijzers, geplaatst aau de opunbaru
lagere scholen, ontvuugen een aanvangssala
ris van f550. Na 2, 5, 8, 11, 14, 17, 20 en
25 dienstjaren wordt, by gebleken dienstijver
en geschiktheid, dit bedrag telkens met f50
verhoogd tot een maximum van I 950.
De commissie amendeurt dit art. zoodanig,
dat het aanvangssalaris geBteld wordt op
f'600 en het maximum-salaris op f1000.
De heer Van den Berg stelt voor het aan
vangssalaris op f 600 te brengen en na 5,
10, 15, 20 en 25 dienstjaren het saluris
achtereenvolgens te verhoogen met f 100,
f75, f75, f100 en f50.
Uit de toulichting, die de heer Van den
Berg op zijn voorstel geeft, blijkt dat hij het
bedrag van f 4700, hetwelk B. W. voor
•erbetering der salarissen van de ondorwy
zers, niet hoofden vun scholen, beschikbaar
Btellen, niet wil overschrijden. De regeling
van de verhoogingen, die hij voorstelt, heeft
het voordeel, dat do kosten, die voor de
gemeente er uit voortvlouieu, niet beduidend
uit elkaar loopen, omdat de 3 eerste ver
hoogingen gelijk zijn aan en samenvallen
met die welke door hut Rijk aan de gemeente
worden uitbetauld, terwijl die na 20 jaar
voor slechts f25 en alleen die na 25 jaar
geheel ten laste der gemeente komen.
De heer Jaring dringt er op aau de rege
ling door de commissie voorgesteld aan te
nemen.
De heer Van Neck meent, dat fö50 als
aanvangssalaris inuer dan voldoende is voor
jongelui, die zoo pas van de normaal- of
kweekschool komen en bij handhaaft daarom
het voorstel van B. W.
De heer Grunwald bestrijdt het voorstel
van den heer Vun den Berg en meent dat
door aanneming van diens voorstel de toe
stand voor den onderwijzer nog ongunstiger
wordt dan door dat van B. W. Hij acht
f550 salaris voor een onderwijzer te laag,
men moet in aanmerking nemen, det er 7°/v
voor pensioenbydrago afgaat, f 600 is z. i.
niet overdreven; er zyn tal van plaatsen
waar het aanvangssalaris hoogor is.
De heel* De Ven is in beginsel voor het
voorstel der commissie, doch waar echter de
financieele toestand der gemeente zulks niet ge
doogt, acht hy ter verbetering der positie van
den onderwijzer een tweetal verhoogingen
meer, op zijn plaats.
Daarna wordt gestemd over het voorstel
om het aanvangssalaris op f600 te bepalen.
Dit wordt aangenomen met 11 tegen 7 stem
men. Tegen stemden de heeren Bok, Schok
king, Hartsinck, Over de Linden, Van Neck,
Terra en De Ven. De heeren Staalman, De
Waard en Van Wingerden onthielden zich
van stemming.
In stemming komt nu het voorstel van
den heer Van den Berg, omtrent de perio
dieke verhoogingen, dat verworpen wordt.
Behalve de voorsteller stemde de heer Schok-
kiug er voor. De voorstellen van do com
missie en van B. W. zijn ten opzichte der
verhoogingen gelijkluidend, zoodat die aan
genomen zyn.
Nog komt in stemming een voorstel der
Commissie Inidendo «Onderwyzers voor 1
Jan. 1907 aangesteld zjjnde op een aanvangssa
laris van f650, genieten, behalve dat aanvangs
salaris, bovendien de verhoogingen in dit
artikel toegekend." De heer Van Neck stemde
hier tegen en de heeren Staalman, De Waard
en Van Wingerden onthielden zich, zoodat
het voorstel aangenomen is.
In art. 3 is door B.W. voorgesteld aan
onderwijzers voor het bezit der hoofdacte
f150 en voor het bezit van elke bijzondere
acte f50 toe te kennen. De commissie stuit
voor, voor de hoofdacte f100 te verleenen
en de verhooging van f 50 voor een bijzon
dere acte te doen vervallen. Met 16 stemmen
wordt het voorstel der commiBsio aangeno
men. Tegen de heeren Schokking en Over
de Linden. Buiten stemming de heeren Staal
man, De Waard en Van Wingerden.
In art. 4 wordt door B. W. voorgesteld
aan de onderwijzers aan den Franschen
curcus een vergoeding van f 200 te ver
leenen en aan het hoofd van dien cursus
bovendien nog f 50 toe te kennen. Op voor
stel van de Commissie wordt de f 50 voor
het hoofd niet goedgekeurd. 13 stemmen
verklaarden zich tegen die toekenning. De
heeren Van Neck, Feendere, De Ven,
Schokking en Bok vereenigden zich hier
niet mede, terwijl de 3 meergenoemde leden
zich weder van stemming onthielden.
Nog wordt in dit art. bepaald, dat onder
wijzers aan de herhalingsschool een belooning
van f 1.per lesuur zullen ontvangen en
het hoofd wordt bovendien f 50 per jaar
toegekend.
Art. 5 bepaalt, dat de verplichte akte
voor de Fransche taal met f 150 wordt
beloond en dat de onderwijzeressen in de
handwerken aan school 8, zoolang zy dit
onderwijs buiten de schooluren geven f 100
toelage zullen ontvangen, en het hoofd dier
school f 50.
De Commissie stelt voor de toelage van
het hoofd ook op f 100 te stellen, hetgeen
met 13 stemmen aangenomen wordt. De
heeren Hartsinck, Over de Linden, Van
Neck, De Ven, Schokking on Van Wingerden
stemden tegen, terwijl de heeren Staalman
en De Waard buiten stemming bleven.
Art. 6 houdt de bepaling in, dat hoofden
van scholen bij gemis van vrije woning f300
vergoeding voor huishuur ontvangen cn dat
aan gehuwde onderwijzers van 28 jaren
een tegemoetkoming voor huishuur van f 50
per jaar wordt toegekend. Op voorstel dor
Commissie wordt de leeftijd van gehuwde
onderwijzers om huishuur te ontvangen ge
steld op 25 jaar. Tegen dit voorstel waren
de heeren Van Neck, De Ven, Schokking,
Bok on Over de Linden.
In art. 7 wordt bepaald, dat plaatsver
vangende hoofden een toelage van f 50
zullen genieten, waar tegen geen bezwaren
worden ingebracht.
Art. 8 regelt het verlof bij ziekte. Voor
gesteld wordt, dat aan onderwijzers op ad
vies van den geneesheer een verlof wegens
ziekte kan verleend worden van 6 maanden,
dat later nog met 6 maanden verlengd kan
worden, doch dan worden de kosten van
plaatsvervanging van het saluris ingehouden.
De Commissie stelt voor don eerstgenoemden
termyn te bepalen op 12 maanden, hetgeen
met 15 stemmen aangenomen wordt. Tegen
stemden de Wethouders en de heeren Staal
man, De Waard en Van Wingerden ont
hielden zich van stemming.
Art. 9 en 10 handelende over militieplieh-
tiugen en over het verleenen van verlof
gaven geen aanleiding tot opmerkingen.
In art. 11 wordt door B. W. voorge
steld aan tijdelijke ouderwijzers een salaris
uit te keeren, dat berekend wordt tegen
f 550 per jaar. Op voorstel der Com
missie wordt dit bepaald op f 600. Tegen
stemden 'Je heeren Over Linden, Van Neck,
De Ven, Schokking, Terra, Bok en Hartsinck.
B. W. stellen in art. 12 voor aan ge
huwde onderwijzeressen, die hare bevalling
tegemoet zien, een verlof te verleenen van
maanden voor en 6 weken na dat tijdstip,
mut inhouding van haar jaarwedde.
De heor Bok stelt voor dit artikel te doen
vervallen en daarvoor in do plaats zetten
Onderwijzeressen, die in jiet huwelijk
treden, worden met dag van haar huwelijk
ontslagen*.
De heer Schokking steunt dit voorfltel, om
dat volgens zyn meening de gehuwde vronw
in huis en niet in school hoort. Z.i. is het
huwelijk het cement van onze maatschappij,
de moeder behoort in 't gezin. Hij wil even
wel aan het voorstel van den heer Bok nog
toevoegen «Gehuwde onderwijzeressen wor
den bij vacuture's niet als sollicitanten toe
gelaten.
De heer Jaring kan zich niet met het
voorstel vereenigen. Hier ter plaatse heeft
muit geen gehuwde onderwijzeressen, men
dient de praktijk af te wachten. Zoo lang
de belangen der school er niet onder lijden,
heeft hij er niets legen alB de gehuwde
vrouw in de school werkzaam is. De be
langen van het huisgezin heeft hij als raads
lid niet te behartigen.
De heer Grunwald is ook tegen het voor
stel. Z. i. mag men niet in het particuliere
leven treden.
De heer Schokking meent dat het de plicht
is van de overheid om verkeerde dingen
tegen te ganu en zoo noodig in te grijpen.
De moeder behoort bij hare kinderen te huis,
zij moet het gemoed vormen. Dit is zijn
principe en zet deze in de raadzaal niet op
zijde.
De heer Geus komt op tegen de wijze,
waarop dit voorstel ter tafel wordt gebracht.
Het had vooraf schriftelijk ingediend moeten
worden. Zijn overtuiging is evenwel, dat men
de vrijheid niet aan banden mag leggen.
De heer Staalman zegt nu het geen finan-
ciëel belang geldt, hij zyn opinie wil uit
spreken. Ook hij is tegen de gehuwde onder
wijzeres in de school en steunt daarom het
voorstelBok.
De heer Bok wijst er nog op, dat dit
onderwerp reeds in vele raden is behandeld
en ieder wel voldoende op de hoogte van
dit vraagpunt 1b.
Tot stemming overgaande wordt het voor
stel met 11 tegen 10 stemmmen verworpen.
Voor stemden de heeren Van Wingerden,
Feendere, Zanders, Verfaille, Staalman, Bok,
Schokking, De Waard, Terra en Van Breda.
Het voorstel van den heer Sehokking, om
geen gehuwde onderwijzeressen als sollici
tanten toe te laten, wordt aangenomen met
11 tegen 9 stemmen. Voor stemden de heeren
Feenders, Zander, Terru, Hartsinck, Staal
man, Van Breda, Bok, Sehokking, Verfaille,
tas
