KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 3725.
Woensdag 28 October 1908.
36ste Jaargang.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
EEN OOM BUITEN.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
't Gaat langzaam aan met de oplossing der
Balkan-kwestie. Erg is het niet, want er is
geen haast bij 't werk, maar 't geeft alleen
dit bezwaar dat de ledige tijd doorgebracht
wordt met fantaseeren en veronderstellingen
maken. Bij 't ontbreken van berichten worden
wel eens berichten g e In a a kt, 3ommige zelfs
met voorbedachten rade. Ze zyn dan als
proefbalonnetjes bedoeld om te hooren «wat
men er wel van zeggen zon".
Wat de conferentie betreft daarover wordt
uit Konatantinopel aan de Temps bericht,
dat de Tnrksche ambassadeurs te Londen
en te Petersburg de mededeeling hebben
ontvangen, dat Turkije in beginsel het pro
gram der conferentie aanvaardt en daaraan
deel wil nemen onder voorbehoud dat de
mogendheden voor zijn belangen zullen waken.
De Porte heeft geen contra-program inge
zonden.
Reuter seint dat de Bulgaarsche delegatie
aan hare regeering zal meedeelen, dat een
overeenkomst met Turkije voor de bijeen
komst der conferentie mogelijk zou zijn,
wanneer Bnlgarije het beginsel der compen
saties, dat het tot dusverre weigerde te
aanvaarden, zou willen erkennen.
Volgens de «Liberté" is de mislukking
uitsluitend het gevolg van de Roemelische
schattingsquaestie, daar de Porto van geen
enkel harer rechten op Roemelië afstaud
wil doen.
Den Oostenrijkschen gezant Pallavicini
werd officieus medegedeeld, dat de Porte
het Oostenrijksche voorstel omtrent overlating
van Novi-Bazar in ruil voor de suzereiniteit
over Bosnië en Herzegowina niet kon
aannemen.
Uit het terugkeeren der Bulgaarsche
delegatie mag nog niet worden opgemaakt,
dat de onderhandelingen met Turkije zouden
zijn afgebroken, zooals reeds in sommige
bladon gemeld werd. Als kooplui 't niet
eens kunnen worden ziet men meer zulke
handelingen.
Engeland, zoo luiden de berichten, werkt
de directie onderhandelingen tegen die tus-
schen Bulgarijo en Turkije en Oostenrijk en
Turkije gevoerd worden tegen omdat het er
bijzonder op gesteld is dat de conferentie bij
elkaar zal komen.
Duitschland daarentegen hecht weinig aan
de conferentie, beschouwt haar meer als
slotstuk als de directe onderhandelingen zijn
afgeloopen, waarom het deze voorstaat en
by de Porte aanbeveelt.
In het departement van buitenlandsche
zaken te Weenen is men ontstemd over
Engelands houding.
Ook de bladen geven uiting aan hun mis
noegdheid daarover.
In een blijkbaar geïnspireerd artikel zegt
het «Wiener Tageblatt" daaromtrent: »De
stemming van de Porte veranderde plot
seling, en wel onder pressie van den Engel-
Bchen ambassadeur. Door den invloed van
Engeland immers werd de openbare meening
opgezet tegen de monarchie en toen durfde
de Porte de onderhandelingen niet meer
voortzetten".
En dan vraagt het blad verder, hoe deze
wijze van optreden te rijmen valt met En
gelands voortdurende verzekeringen, dat het
niets anders beoogt dan den vrede in den
Balkan te handhaven en of men hier mis
schien moet denken aan gekrenkte ijdclheid,
omdat Engeland vreest, dat de conferentie
niet tot stand zal komen op de wijze, zooals
men het zich daar te lande voorstelde. In-
tusschen blijft Oostenrijk pogingen doen om
met Turkije tot overeenstemming te geraken.
Reuter seint nog uit Boeda-Pest dat een
staatsman, die in verbinding staat met het
ministerie van buitenlandsche zaken, verklaard
heeft, ddt Oostenrijk weer tot bezetting van
Novi-Bazar zal overgaan, indien Turkse
moeilijkheden zou opwerpen. Bericht, als
proefballon-dreigement bedoeld, evenals het
volgende dat uit Philippopel komt. Met
grooten yver wordt door de Turken, de ver
sterking van de grenzen voortgezet, teneinde
op alle gebeurlijkheden voorbereid te zijn,
ofschoon de kans op het behoud van dén
vrede zeer groot is.
Als een paar gunstige teekenen vallen
nog te vermelden dat de Servische regecring
verklaard heeft in een nota op de prostesten
van den Oostenrijkschen zaakgelastigde over
de schade bij de onlusten veroorzaakt aan
Oostenrijksche en Hongaarsche kooplieden,
dat voor de geleden schade vergoeding zal
worden gegeven naar den maatstaf door de
legatie aangegeven.
Als een gevolg van de vreedzame houding
der Turksche en Bulgaarsche regeeringen
zullen de handelszaken weer haar norma
len loop hernemen.
Van de Marokko-zaak is in den laatsten
tijd ook niet veel te hooren. Een bericht
gever van de Daily Grafie heeft een onder
houd gehad met Moulay Hafid. De Sultan
verklaarde, dat hij wenschte, dat er een
Europeesche conferentie zou bijeenkomen, ter
vaststelling van de grens tusschen Algiers
en Marokko. Hij ontkent verder, dat hij
zich ontevreden zou hebben betuigd over de
Fransch-Spaansche nota, daar hy deze tot
dusverre nog niet had ontvangen. Verder
sprak hij de hoop uit, dat de mogendheden
met het oog op den financieelen toestand van
Marokko billijke eischen zouden stellen en
hem zoodoende in de gelegenheid te stellen
om bijzondere zorg te wijden aan de binnen -
landsche aangelegenheden van zijn rijk.
Nieuwe gezichtspunten worden hier niet
geopend.
Op den 3 November moet in de Vcreenigde
Staten de presidents-keuze plaats hebben.
Alles is in de weer voor de verkiezingen.
Uit New-York wordt bericht dat president
Roosevelt zijn geheel ministerie heeft uitge
zonden om in den loop dezer week rede
voeringen te houden ten gunste van de
candidatuur Taft. Deze maatregel wordt
beschouwd als een teeken dat men over
den uitslag der verkiezing niet geheel gerust is.
HELDER, 27 October.
De Scherm- en Gymnastiekvereeniging
«Oofening kwoekt Kunst" gaf j.1. Zaterdag
avond in .Casino" een uitvoering. Met ge
noegen hebben we de verschillende nummers
van het pogramma gevolgd en daarbij opge
merkt, dat zoowel de eenvoudige als de meer
samengestelde en altijd met zorg gekozen vrije
oefeningen en stokoefeningen door de oudste
adspiranten, door de dameBafdeeling en door de
hoofdafdeeling regelmatig en correct werden uit
gevoerd. Ook aan de werktuigen werd flink ge
werkt. De hoofdafdeeliug gaf een keurige serie
oefeningen te zien aan de barren, het rek en
het paard. Kracht, zoowel als vlugheid kon
den we hierby opmerken, er zyn by deze
afdeeling kranige turners. De oudste adspiran
ten werkten niet onverdienstelijk aan de
barren en gaven blijk, dat zij ferme gymnasten
kunnen worden. Met eenige mooie groepen
werd de uitvoering besloten. Uit alles bleek,
dat bij „O. k. K." de gymnastiek met ambitie
wordt beoefend en de leiding bij den heer
J. F. Van Loo in goede handen is.
Na afloop vermaakte men zich nog mot
dansen.
Meer dan een eeuw.
Zaterdag vierde L. Boerhave Keur tc Medem-
blik zijn 103den verjaardag. Nog steeds is
hy goed gezond, rookt druk zyn pijp en spreekt
nog met gemak over het verleden.
Kollewijnsche spelling
De Minister van Binncnl. Zaken acht zich
niet bevoegd te beslissen, dat de regels van
De Vries eu Te Winkel de eenig juiste zijn,
noch ook, dat daarin nimmer wijziging zal
moeten worden gebracht.
Maar or is, naar hy meent, grond voor
het vermoeden, dat, indien de voorstanders
van hetgeen genoemd wordt vereenvoudiging
en de aanhangers der thans nog officieel er
kende spelling met elkander rustig en gron
dig overleg pleegden er iets anders uit zou
kunnen ontstaan, dan hdtgeen men thans de
Kollewijnsche spelliag pleegt te noemen. Iets
anders, dat meer algemeene bevrediging zou
schenken en niet by zoovelen aanstoot zou
geven.
De Minister overweegt, of or iets van ro-
geeringswege gedaan zou kunnen worden om
zoodanig overleg te bevorderen. Inmiddels
schijnt het hem aanbevelenswaardig, dat de
leerplannen en ook de leerboeken blijven in
gericht naar de regels van De Vries en Te
Winkel.
De hongerdood?
Te Aarle-Rikstel is Minkje v. Croy, by-
genaamd sMinkjelieidood in hare woning
gevonden. Hoewel beschikkende over een
eigen huisje en een aardig vermogen, leefde
zij uiterst armoedig en leed zelfs dikwijls
gebrek aan het hoognoodige.
Brand in het telegraafkantoor te Brussel.
In den Dacht van Donderdag op Vrijdag,
toen in een der zalen slechts drie telegra-
phisten aan het werk waren, bemerkte een
hunner plotseling, dat er brand was uitge
broken, waarschijnlijk tengevolge van kort
sluiting en wel op den zolder, waar de ar
chieven bewaard werden. Onmiddellijk werd
de brandweer gewaarschuwd en een oogen-
blik later was zij reeds ter plaatse.
Het .Handelsblad van Antwerpen" deelt
nader het volgende mede
Dikke waterstralen wedijverden weldra met
de hoog opslaande vlammen, terwijl in den
omtrek het volk zich verdrong om do plaats
der ramp zoo dicht mogelyk nabij te komen,
zoodat de haastig toegesnelde politie de han
den vol had, om het volk te weren.
Te 1 uur zakte de groote schraag op het
dak, met donderend gekraak naar beneden
door het balkenwerk tot op de gemetselde
gewelven der brandende zalen en dit deed
eene nieuwe vlammenzee opstijgen.
Maar het deed ook het werk vergemakke
lijken, daar heel de brandende massa zich
nu als in cenen enkelen haard bijeenvoegde.
Te half 2 was het vuur overmeesterd.
Zeppelin vaart weer.
Alle berichten uit Friedrichshafen gewagen
van de voortreffelijke eigenschappen, die het
nieuwe luchtschip van Zeppelin Zaterdag op
zyn proeftocht aan den dag heeft gelegd.
Het schip luisterde prachtig naar het stuur,
lag statig in de lucht, draaide gemakkelijker
en bevalliger dan het vorige luchtschip en
kwam goed tegen tegenwind en plotseling
uitschietende vlagen op. De ingenieur Diirr
verving Zeppelin als gezagvoerder, verder
waren in de schuitjes Zeppelin Jr., een in
genieur, een luitenant, twee onderkapiteins
en vier monteurs.
Het voornaamste doel was de beproeving
van het nieuwe zijstuur, dat uitstekend vol
deed. De verlenging van het schip met 8 M.
schijnt een groote verbetering in zijn „lucht-
zeewaardigheid' gebracht te hebben.
Nader meldt men
Het nieuwe luchtschip van graaf Zeppelin
steeg Vrijdagmiddag om 2 uur te Manzell'
aan het meer van Constanz op, voor tegen
den wind in naar Friedrichshafen, keerde
daarop terug en zette weder koers naar Frie
drichshafen, bewoog zich daarop langs den
Wurtembergschen oever van het meer, vloog
toen over» het meer naar de Zwitsersche kust
en keerde daarop terug naar Friedrichshafen,
waar het herhaaldelijk over het slot heen en
weervloog en ook landwaarts in. Te ö'/j uur
landde het schip zonder eenig incident te
Manzell.
Vuurspuwende berg „de Etna".
Uit Napels kwam Vrijdag bericht, dat „de
Etna" al twee dagen ijverig aan hot lava
spuwen is. In den omtrek valt de asch over
vloedig.
Een Burgemeesteres
In de stad High Wycombe in Engeland
is mejuffrouw Councilor Dove, hoofd der
Wycombe-Abby-school benoemd tot burge-
meestores. Zy heeft de benoeming aanvaard
on zal niet alleen de eerste vrouwelijke bur
gemeester van High Wycombe maar, naar
men meent, in heel Engeland zijn.
Haar oflicieele titel is Lady Mayor.
Een ontploffing.
Te Milaan steeg de ballon «Elivia' op,
bestuurd door kapitein Aguglia. Eensklaps
hoorde men een geweldige ontploffingde
ballon daalde met groote snelheid en kwam
terecht op het dak van een kerk. Kapitein
Aguglia gaf geen teeken van leven meer.
Furness reederij en scheepsbouwerij.
Men herinnert zich dat Sir Christopher
Furness, uit naam van de groote maatschappij
van reederij en schoepsbouwerij, waarvan hij
het hoofd is, aan zijn werklieden van de werf
te Hartlepool aangeboden heeft, de zaak
over te nemen of eon overeenkomst aan te
gaan, waarbij de werklieden aandeel in de
winst krijgen, mits de werklieden zich ver
plichten niet meer te staken. De afgevaar
digden van de betrokken vakvereenigingen
hebben nu besloten, met dit stelsel een jaar
de proef te nemen. Voorhands heeft Furness
zich daartoe reeds bereid verklaard.
Oorlogsongevallencommissie Transvaal.
De ministqr van buitenlandsche zaken
brengt in de Stct. ter kennis van belang
hebbenden, dat door den gouverneur - der
Transvaulkolonie is benoemd eene oorlog6-
ongevallencommissie, bestaande uit de heeren
Ignatius Stephanus Ferreira, L. W. V. (voor
zitter) Gert Johan Wilhelm du Toit, L. W.
R.Richard Granville Nicholson L. W, R
en Pieter Retief Viljoen, waaraan als secre
taris is toegevoegd de heer P. L. A. Gold
man, Postbus 431, Pretoria, en welke com
missie in opdracht heeft om
1°. onderzoek in te stellen naar en te rap
porteeren over de gevallen van alle personen
die in behoeftige omstandigheden verkeeren
en thanB in de Transvaal woonachtig zijn of
die woonachtig waren in de Transvaal op
of vóór 11 October 1899 en die gedurende
de vijandelijkheden dienst deden aan de zijde
van het Imperiale Gouvernement of aan de
zijde van de Zuid-Afrikaanschc Republiek.
a. wier vermogen om in hun eigen levens
onderhoud te voorzien ernstig geschaad is
door verwonding of letsels, opgodaan gedu
rende de vijandelijkheden
b. die niet op eenigerlei andere wijze wer
den schadeloos gesteld uit de algemeene in
komsten der Transvaal of uit de inkomsten
van eenig ander land, kolonie of grondge
bied waar de verwonding of het bekomen
van letsels plaats had
2°. onderzoek in te stellen cn tc rappor
teeren over de gevallen van in behoeftige
omstandigheden verkeerende weduwen van
zulke personen als bedoeld in punt 1, die nu
overleden mochten zijn of gesneuveld gedu
rende die vijandelijkheden
3°. aan te bevelen welke maatregelen van
hulp billijkerwijze kunnen worden verleend
aan zulke personen of zulke weduwen en in
welken vorm, en
4°. in het algemeen te rapporteeren over
eenigerlei quaestie hiermede in verband,
welke de commissie onder de aandacht van
de regeering meent te moeten brengen.
Formulieren voor tot genoemde commissie
te richten verzoekschriften zijn te verkrijgen
aan het departement van buitenlandsche za
ken, afdeeling Politieke Zaken.
Alle verzoekschriften moeten niet later dan
1 December 1908 ingekomen zyn bij den
secretaris der oorlogsongevallencommissie.
De trucs van kwartjesvinder.
Dezer dagen hebben de beruchte Amster-
damsche kwartjesvinders weer op uiterst
handige manier een buitenlander weten te
.slachtofferen".
Een Duitsche heer kwam eenigen tijd voor
zyn pleizier te dezer stede doorbrengen. Hij
nam zijn intrek ineen der Warmoesstraathotels
en ondernam dagelyks verkenningstochten
door Amsterdam. Twee ijverige leden van
hot kwartjesvindersgilde kwamen hem op
zekeren dag op het spoor. Zij volgden nauw
keurig do gangen van den vreemdeling,
zoodat zij met hem de kunst onzer groote
meesters in het Rijksmuseum stonden te be
wonderen.
Yoor kennismaking schenen zy de goschikste
gelegenheid nog niet gekomen te achten,
maar toen zij een uurtje later natuurlijk
„toevalligden Duitscher in het Vondel
park, kijkend naar her voederen van zwanen,
ontmoetten, was de band spoedig gelegd.
«Aardig, wat
„Zeer aardig
„Ook vreemdeling Wy ook."
«Ja, men weet zoo niet, waar men dos
daags naar toe moet gaan."
De kwartjesvinders, pseudo-Duitschere, wis
ten t heel goed. Zy noodigden hun nieuwen
vriond uit naar een aardig buiten-café, cn
met elkaar wandelde het drietal derwaarts.
Melk werd besteld en gedronken, over koetjes
en kalfjes gepraat, totdat plots een der
kwartjesvinders een pakje op den grond zag
liggen. Hé wat zou dat zijn
De vreemdeling raapte het pakje op, wik
kelde, onder groote belangstelling natuurlijk
van zijn metgezellen, het papier er af, en
ziedaar een spiksplinternieuw spel kaar
ten was gevondenNu, dat kwam bij do
verveling te pas en later kon men hot trio
gezellig zien zes en-zestigen. Toen dat een
poosje, heel eerlijk, had voordgeduurd. ken
den de kwartjesviaders een „kunsie"
één, twéé drie klaveraasDe Duitscher
kroeg de drie kaarten, voordat ze op tafel
werden neergelegd, eerst duidelijk te zien
en toch zou hij de vrouw niet kunnen aan
wijzen Dat zou hy wel eens willen zien.
't Handige spelletje nam een aanvang. De
vreemdeling, geïnteresseerd, hield onder het
dooreengooien van de drie kaarten zijn vrouw
goed in het oog. En warempel hij won. Zoo
liet men hem een dertig mark (de lui hadden
voor Duitsch geld gezorgdwinnen, 't Spreekt
vanzelf dat daarop de kansen keerden, en
de kwartjesvinders zetten de man, die zoo
heerlyk in hun fuik was geloopen, meer dan
500 mark af!
FEUILLETON.
Vry bewerkt door AMO.
8)
Hetty lennde achterover en kruiste de ar
men over de borst. Ze haalde diep adem en
zei toen
»Zeg me eens eerlyk,- Frans, zou je ooit
ooit om geld getrouwd zijn
Hy beet zich op de lippen en voelde dat
het bloed hem in het gezicht steeg. Toch
greep hij krampachtig haar hand en riep uit
«Nooit nooit, HettyHoe kan je zoo
iets vragen Ik geef je immers volkomen ge-
lyk - gelukkig echter hy, die niet in de
verzoeking komt. Maar waarom, mijn lieve
Hetty, waarom kwel jij je zoo met zulke
dwaze gedachten Zet ze uit je hoofd, mijn
lieveling, dat is veel beter!"
Het rytuig hield stil en Frans haalde ver
licht adem. Wat een dwaas gesprek was zy
begonnen een gesprek dat hem het bloed
sneller door de aderen deed stroomen. Wat
een hel op aarde zou het zijn, zoo zij ver
nam, dat hijMaar neen, dat kon ze
immers nooit te weten komen. Hij had slechts
één vertrouwde, dat was Louise en op haar
stilzwygen kon hij zich verlaten als op zich
zeiven.
Nog een laatsten handdruk.
Goeden nacht, Hetty, myn geliefde Hetty."
Langzaam ging Hetty de trappen op. Zij
voelde zich bedrukt, maar zy kon zichzelf
er geen verklaring van geven. „Jij bent im
mers ook rijk kan Frans jou ook niet
om het ellendige geld gekozen hebben Zij
streed dapper tegen deze afschuwelijke ge
dachte, zy wilde geen wantrouwen by zich
laten opkomen. Frans kon toch geen huiche
laar zijn. De open, eerlijke oogen konden
niet liegen, zyn woorden vol lieffie niet on-
gemeend zijn. «Schaam je, Hetty, dat je hem
een oogenblikje slechts onrecht aandeedt
je verlangt vertrouwen en schenkt zelf geen
vertrouwen schaam je wat!"
Terzelfder tijd zat Frans diep in den hoek
van zijn rijtuig gedrukt en de hand over
zijn brandende oogen. Hare woorden klon
ken nog na. Een man, die zijn hart verkoopt,
wel foei, hoe schandelyk Hoe zou het af-
loopen als zij eens gevoelde dat zijn geheele
hart haar niet toebehoorde? Maar had hy
haar dan zijn geheele hart niet geschonken
Moest hij zichzelf nu gaan verwijten Had
hij haar dan niet lief?"
Wel zeker hy had haar lief. Maar toch
niet met hart en ziel. Hy hield wel voel
van haar zij was immers zoo goed en
zoo mooi. Dat hij haar niet hartgrondig be
minde, gevoelde hij nu echter maar al te
duidelijk, al te smartelijk. Welk een verdriet
om liefde te moeten huichelen, zich dag aan
dag, uur op uur te moeten beheerschen en
dan wat een schande een wezen zoo edel
en rein als Hetty te moeten bedriegen.
Hij drukte krampachtig de tanden op el
kaar. Het was nu nog slechts een ellendig,
schandelijk bedrog, wat eenige weken geleden
nog een zelfmisleiding was nl. zijn liefde
voor Hetty. Hij gevoelde een oprechte toe
genegenheid voor haar, maar zijn hart be
hoorde aan iemand anders, dat behoorde aan
Louise ja, Louise
Louise gevoelde zich voor het eerst sedert
jaren ernstig ongesteld. Haar krachtige na
tuur had lang weerstand geboden, maar had
het nu moeten opgeven, de frissche kleur
was van hare wangen verdwenen. Zij hield
niet van klagen en toen het mevrouw van
Elderen eindelijk opviel, stemde zij ten slotte
erin toe, een geneesheer te raadplegen.
Dokter Jurgens was een oud vriend des
huize». Hij had vroeger als militaire dokter
in hetzelfde regiment gediend als overste
van Elderen en Louise nog op zijn knieën
laten rydentoen hij later zijn ontslag nam
en zich te Amsterdam vestigde, waren de
oude relatiën nog niet vergeten en toen me
vrouw van Elderen ook in Amsterdam woonde,
was het iets van zelf sprekend, dat hij weer
als huisdokter bij haar in functie kwam. „Ge
behoort tot mijn slechtste patiënten'zei hy
kort geleden lachend, „ik zou met mijn gezin
moeten gaan bedelen als ik overal zoo wei
nig recepten had te schryven als hier bij u."
Dezen keer zette de oude heer echter een
bedenkelyk gezicht. Louise kon hem niet
anders zeggen dan een weinig hoofdpijn en
een algemeene lustoloosheid, dat was alles.
Hij verzweeg de moeder niet, dat de toe
stand hom niet aanstond. «Bij een andere
jonge dame zou ik deze ongesteldheid tot de in
gebeelde ziekten rekenen en de patiënte
hoogstens flinke wandelingen aanraden. Ik
ken Louise te goed, ze klaagt niet of er moet
reden toe zijn. Ik zou me zeer vergissen,
wanneer de oorzaak van de ziekte niet in
een neergedruktheid van den geest is te
zoeken en ik mag u zeker wel ronduit vra
gen of uw dochter ook een of andere sterke
gemoedsbeweging heeft gehad en hij schoof
zijD bril omhoog en keek de oude dame met
zyn verstandige, grijze oogen onderzoekend
aan.
«Gemoedsbeweging? Zoover ik weetniet,
dokter", antwoordde mevrouw van Elderen
bezorgd. „Ons leven is als altijd stil voor
bijgegaan wanner er dus van een ge
moedsbeweging sprake is, kan ik alleen aan
een opwekkende denken. U weet toch zeker
dat onze lieve miss Hetty zich verloofd heeft.
Louise is in den laatsten tijd juist kalmer
geworden."
«Zoo, zoo...." zei dokter Jurgens lang
zaam. „Ik moet u wel gelooven, want moe-
deroogen zien het scherpst. Ik wil ook van
harte hopen, dat ik mij vergis in elk
geval moeten er ernstige maatregelen geno
men worden. Zou u niet met Louise naar
Genève of Lausanne kunnen gaan-"
Zooiets had mevrouw van Elderen niet
verwacht en zij schrok er werkelijk van. Zou
de toestand zoo bedenkelijk zijn En wan
neer die reis nu volstrekt noodzakelijk was,
maakten de kosten toch geen gering punt
van zorg uiten hoe moest het dan met
Hetty gaan?
«Het moet gebeuren en spoedig, zoo spoe
dig mogelijk", ging de geneesheer voort en
hij drong zoo krachtig bij mevrouw van El
deren aan, dat deze geen tegenwerpingen
meer dorst maken.
Zy gevoelde zelf wel, dat de flinke reis
en de geheel andere omgeving een gunstige
uitwerking op Louise zou hebben en het lag
niet in haar aard zich te verzetten tegen iets
dat haarzelf goed voorkwam."
«Het moet gebeuren dus zal het ook
gebeuren," zei ze snel besloten, «ten minste
als Louise zelf geen zwarigheid maakt."
Dit laatste was niet het geval, ihtegen-
deel, Louise nam het plan met koortsachti-
gen haast aan en maakte dadelyk reisplan
nen. Toen lit zoo onder vier oogen bespro
ken werd, bracht mevrouw van Elderen aar
zelend het gesprek op Hetty.
„Hoe moet het met onze bruid gemaakt
worden Zij zal niet met ons mee willen
DE WEEK
25 October.
't Is goed en gelukkig dat de Tweede
Kamer Vrijdag namiddag voor eene korte
poos uiteen is gegaan deu 3en November
zullen onze vroede vaderen op 't Binnenhof
aan de Indische begrooting beginnen want
waarlijk 't begon te spannenDe gemoederen
waren op het einde der jongste parlemen
taire week over-verhit. 't Heeft maar 'n haartje,
'n ziertje, gescheeld of 't zou er op z'n Bo-
heemsch of op z'n Fransch zijn toegegaan.
En wanneer er geen kentering komt in dezen
toestand van overprikkelde stemming, dan
zie ik, met leede oogen, den dag naderen, en
dat wel met onrustwekkenden spoed, waarop
de oude voormalige danszaal van stadhouder
Willem V, waar nu ons Parlement vergadert,
tooneeltjes te zien geeft »il Pinstar de Paris'
adres Palais-Bourbon.... Zou 'taan de gril
ligheid der bewegingen in den dampkring
liggen, dewelke ons in één-en-dezelfde maand,
binnen tijdsverloop, van enkele dagen, afwis
selend Juli-hitte en December-koü brengt?..
Die den eenen dag de stroohoeden en de
lichtflanellen zomerjasjes voor den dag laat
halen, cn acht-on-veertig uur later een Frie-
schen waaghals ('t moet Woensdag gebeurd
zijn zich op 't piepjonge ys doet bewegen,
de ijzers onder de voeten Ligt 't aan
den als bij tooverslag ingetreden winter,
waarvan men «vroege strengheid voorspelt
uit allerlei teekenen, o.a. 't saamscholen van
troepen rotganzen op de Texelsche kust,
voor sommigen gewisser bode van snerpende
koü dan de meest-wetenschappelyke bespie
geling en berekening?
Ik weet 'tniet! Mogelijk is ook, dat het
zeer vurig, zeer interessant, maar zeer acade
misch debat, dat Dinsdag ook des avonds
tot na middernacht! tusschen prof. Treub
en mr. Troelstra werd gehouden, de zenuwen
en 't geduld der Kamer al te zeer had beproefd.
„Taai" was 't geenszins; daar stonden (altijd
naar aanleiding van de werkloosheid-inter
pellatie) de twee bekwame en schrandere
leiders van de vryzinnig- en sociaal-demo
craten tegenover olkander. Op mr. Troelstra
heeft do professor voor zyn ijzeren zelfbe
dwang, dat nooit ofte nimmer spoor van wei
feling of aandoening geeft. Gewapend met
zijn onuitputtelijken schat van kennis en
belegenheid drong mr. Treub zijn' tegen
stander allengs terugZal hij, Treub
naar mr. Troelstra's beeld) de St. Joris zyn,
die de sociaal-democratie te-lijf gaat en haar,
volgens den hartstochtelyken Fries, natuurlijk
niet zal kunnen dooden, volgens de aanhangers
van den hoogleeraar zeer-stellig wèl Heeft
mr. Treub gelijk, dat de parlementaire soci
aal-democratie niets anders is dan een „ge
wonevryzinnige hervormingsparty met wat
vuurroodo franje aan haar vaandel's als
ook dat zij ten slotte in de vrijzinnig-demo
cratische armen zal moeten neêrzinken
Dat na min. Heemskerk's zeer gracieuse,
zeer handige „zwenking" de motie-Treub er
komen zou was even zeker als dat die van
mr. Troelstra (ietwat gewijzigd) zou sneven.
De vrijz.-democratische motie ligt daar dus,
in samenwerking van Kamer en Regeering
in 't leven gehouden. Zij is nu een „votum'
geworden. Do regeering zal de oorzaken enz.
der werkloosheid grondig doen onderzoeken;
waar noodig, aan de gemeenten hulp bieden.
De practische uitkomsten van al hot gepraat
en getwist mogen nu met belangstelling wor
den afgewacht. Dat duidelijk gebleken is,
hoe de Kamer daadwerkelyken staatssteun
verlangtden minister dwong om, toen hij
de .stemming' der Kamer scherp gevoelde,
„z'n draai te nemen", dit is en blijft het
groote, vooralsnog 't eenige resultaat van de
werkloosheid-discussie. Het driedaagsch-debat
over de wijziging der Militiewet door
min. Sabron voorgesteld heeft ook zeer
wonderlijke dingen te zien gegeven, volko
men passend, bij deze zonderlinge en veel
bewogen dagen Dat de sociaal-democratische
fractie zich, ter verdediging omden
min. van Oorlog schaart; zienaar toch wel
een gebeurtenis, welke men niet zou geloo
ven, ware zo niet ten «aanschouwe der
natie" op het Binnenhof afgespeeld! Toch
is 't zoo. Generaal Sabron wil eene poging
doen om het grijnzend spooksel, de afschu
welijke nachtmerrie, genaamd «blyvend
gedeeltewelke nu al zóóveel maanden
de Kamer verontrustdie ministeriëele levens
afsneed en, als een „antithese" op ander dan
geloofsgebied tweespalt zaait, om dat
monster op de vlucht te jagen. Heelemaal
dooden gaat niet, en wil gen. Sabron ook
evenmin. Doch een paar koppen der hydra
afslaan: hij durft 'taan.
Om duidelyker te zijn. Het ontwerp bepaalt
dat voortaan niet meer eerst acht en ver
volgens nog eens vier maanden voor „eerste
oefening' onder de wapens moet gekomen,
doch dat de mannekens 10]/g maand
achtereen zullen dienen, waarna de
eerste oefening volbracht is. Bovendien wordt
een tweeploegen-stelsel ingevoerdd.w.z.
men krijgt voorjaars- en herfstoefeningen.
De jongens, bij deze pipegen ingedeeld zullen
zooveel doenlijk, onderling mogen ruilen. De
nieuwe toestand geldt reeds voor de
lichting 1909. De minister beschouwde
dit aanvankelijk als proefneming, stemde er
vervolgens in toe om den maatregel in de
militiewet vast te leggen.
Dit is de hoofdstrekking van het Vrijdag
j.1., na eene discussie, welke de „bloed-
warmte' telkens naderde, met 62 tegen 12
stemmen goedgekeurde ontwerp.
't Verkort dus den oefeningstijd (thans im
mers 8 en 4) met twee maanden, 't Ontwijkt
het uit sociaal oogpunt zeker ernstige nadeel,
dat de miliciens eerst naar huis, na een poos
weer ter kazerne moeten trekken, 't Zal den
Staat een ton of drie bezuiniging geven.
Voldoende voor den heer Ter Laan om
den minister uit te roepen„AccoordIk
accepteer 't eene vogeltje in de hand
Ik zal U steunen
Nooitroepen vrijzinnigen van diverse
schakeering, als Thomson, E1 a n d, M a r-
c h a n t uit. NooitOnze leus blijft zoo
kort mogelijk dienen en zoo gauw mogelyk
huis-toe. Dit ontwerp is reactionnair, ver
derfelijk, een schrede-terng, des organiseerend,
ondemocratisch ik doe nu Blechts een vluch
tige greep onder de driftig-toegelichte argu
menten der tegenstanders. De sociaal demo
craten bleven erbywij pakken aan wat er
te krijgen valt. Verder zullen wy wel door
amendementen iets meer zien te veroveren.
Toen is de groote amendementen-slach
ting, op Vrydag 23 October, gekomen, 't
Werd tijd, dat de heeren scheidden.... Op
zeker moment had Van Kol zijn jeugdige
collega Reyne, aan wiens stem van links
te wijten was, dat een amend. Ter Laan
„tuimelde', toegeroepen: „D'r uitl' „Der
uit- *8 Heerens Van Kol's hoofd gloei
de als een vurige bolzyn oogen schoten
vuurzijn rechterhand wees naar den uitgang.
De Kamer schaterde 't uit, wat kalmeerend
werkte, maar zulke dingen en er zijn
meerdere te noementeekenen
Premier Heemskerk kwam den generaal
aan de groene tafel te-hulp. De heer Heems
kerk was even joviaal, levenslustig-hoffelijk,
welgemutst en geestig als altijd! Maar hij
beduidde de Kamer zeer nadrukkelijk geen
van de voorgestelde amendementen neehtt
gij aan, of.... 't woordje „onaannemelijk'
zegt genoegOf: ik trek het ontwerp in 1
Ofde crisis staat voor de deurMinis
ter Heemskerk kon zich wreken, met volle
maat, vanwege het draai-nemenwaartoe de
kamer hem pas genoopt had. Een trekje van
sarcastisch leedvermaak speelde op zijn ge
laat. Nu was hij de meesterHij gaf
sein en paroolverwerpen 1 En men boog.
Men zwichtte.
De ministers Heemskerk en Sabron stonden
als jubelende triumphatoren op 't slag
veld. Even dreigde 't gevaar, dat de éind-
stemming op «nader te bepalen dag" zou
worden gesteld, doch de Kamer was blijkbaar
„bang en beu" van de zaak. Waar geen
antecedent van te vinden is; dat nl. do
Kamer, ondanks in den loop der discussie
aangebrachte wijzigingen, over een ontwerp
toch dadelyk stemt, gebeurde nu! En
de uitslag, de aanneming met overgroole
meerderheid, stipte ik reeds aan.
Minister Heemskerk's nog glanzend-blonde
kuif, waarin slechts weinig «aschkorreltjes
van den tijd" gestrooid zijn, wuifde triom
fantelijk. De regeering had haar volle kracht
getoond. Tevens was gebleken, in die
jongBte drie zittingdagen hoè hoog en
hoe fel reeds de vlammen van politieken
hartstocht opBlaan Komende kiescam
pagne dreigt vinnig-vurig te worden!
Van harte hoop ik, dat de Kamer den
3de a. 8. het Indisch debat in rustiger ge
moedstoestand aanbindt. Anders kunnen er,
voordat Kerstmis in 't land is, nog rare
dingen op bet Haagsche Binnenhof worden
afgespeeld. En president Röell zal, vermoed
ik, ook blij zijn wanneer de laatste hamer
slag van de eind-December afloopende zit
ting-periode door hem kan worden afgetikt!
Mr. Antonio.
gaan en Frans zou het ook niet goedvinden.'"
Louise trok de lippen op.
Hetty kan wel op eigen beenen staan en
zal gemakkelijk een ander tehuis vinden",
antwoordde zij koel. «En dan het duurt toch
niet lang meer voor ze trouwen voegde ze
er na een poosje aan toe. „Ik denk, dat we
ons hierover niet bezorgd hebben te maken.l'
De laatste woorden waren zoo onvriende
lijk, dat haar moeder verwonderd opzag en
vroeg Wat heeft Hetty je gedaan
•Niets heelemaal nietsantwoordde
Louise snel, terwijl ze niet kon verhinderen
dat een donkere blos hare wangen kleurde.
Ik bedoel maar, dat verloofden alleen om
zich zelf denken en Hetty dus niet veel last
van ons vertrek zal hebben. Er is voor onB,
dunkt mij, geen reden om veel verontschul
digingen bij haar te maken. Ik zal alles wel
in orde brengen, mama, als u het goed vindt",
ging ze haastig voort, „mevrouw Dieperinck
of een ander, die wij kennen, zullen Hetty
voor dien korten tijd gaarne een tehuis aan
bieden. Hetty is immers rjjk cn behoeft op
kostgeld niet te zien."
Louise vergiste zich deerlijk, als zij wer
kelijk dacht dat miss Green de scheiding
licht zou opnemen. Toen mevrouw van El
deren er haar voor het eerst over sprak,
vulden zich hare oogèn met tranen. Opge
wonden verklaarde zy, dat zy wilde meegaan.
„En Frans dan, mijn kind
Hetty antwoordde eerst niets op de bijna
verwytend klinkende vraag. Zy zag voor zich
en drukte de handen vast ineen.
„U hebt gelyk, mama", zei ze daarna zacht.
«Maar ge kunt u niet voorstellen hoe zwaar
mij de Bcheiding zal vallen en hoe verlaten
ik mij zal gevoelen, zonder u."
«Spreekt een gelukkige bruid nu zoo",
zei mevrouw van Elderen hoofdschuddend.
«Binnenkort zult ge toch met uw echtgenoot
k in uw eigen woning zijn en moet ge ons dus
toch verlaten. Kom, lieve Hetty, dat kan je
geen ernst zyn en als ik je iets raden mag,
laat Frans dan niets van zoo iets merken.
Mannen zijn dikwijls zoo overdreven gevoe
lig, wanneer zij verliefd zijn.a
I „Ja wanneer zij verliefd zijn inder
daad verliefddacht de arme Hetty en
zwijgend het hoofd buigend kwam het haar
voor als moest zy het uitschreeuwen van
verdriet.
Frans hoorde dien avond van het reisplan
en ook hoe het reeds geheel was vastgesteld.
Zwijgend keek hij Louise aan. Hij was ge
heel verrast geen zwaarder slag had hem
kunnen treffen.
Louise bewoog geen spier van haar gelaat
zij gevoelde dat ook Hetty's oogen vragend
en onderzoekend op haar rustten.
„Ja, ja, neef, wij gaan op reis, hoor!''
riep ze overmoedig. «Dokter Jurgons is waar
lijk eon toovenaar, reeds het idee van de
reis maakt mij byna gezond.'
«Ge gaat op reis!' zei Frans. «En juigt
nuIk had me het geheel anders voorge
steld 1"
Louise lachte, maar of het van harte was
„Het is een eigenaardigheid van u, neef
Frans, om u altijd alles geheel anders voor
te stellen dan het later werkelijk gebeurt.
Wil het ons vergeven dat we niet altijd uwe
gedachten van te voren kunnen raden, dat
is allesbehalve gemakkelijk het is te ho
pen, dat Hetty bytyds de moeilijke kunst zal
verstaan om in de verborgen plooien van uw
hart te lezen."
(Wordt vervolgd.)