KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel, Wieringen en Anna Paulowna
EEN OOM BUITEN.
No. 373!
Woensdag 18 November 1908
36ste Jaargang.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
Bureau: Koningatr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
ABONNEMENT:
Vliegend Blaadje p. 8 m. 50 ct, (r. p. post 75 ct., Buitenl. f 1.25
.Zondagsblad 37' ,45, f0.75
Modeblad 55 ffi, (0.90
1 Muzik. Bloemles. 60 85 f 0.90
Voor 't Buitenland bij vooruitbetaling.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te HELDER.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
ADVERTENTIEN
Van 1 tot 4 regels26 cent.
Elke regel meer6
"Bewüs-exemplaar2®
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des OIMSOAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
Uit het Buitenland
De replieken na het antwoord van den
Rijkskanselier Bülow in den Rijksdag lever
den weinig nieuwe op. De toon in de Duitsche
bladen is nog lang niet welwillend voorden
Keizer. Wat zal de uitwerking der interpel
latie xijn vraagt b. v. de „Leipz. N Nachr."
En het blad antwoord zeer duidelijk:
,De Keizer zal weder praten, evenals by
reeds deed op den dag dat de Rijksdag over
hem rechtte hij zal blijven voortgaan rede
voeringen te houden, te reizen, triomfen te
vieren, kerken in tc wijden en schepen te
doopen, hij zal vreemdelingen zijn geheimste
gedachten mededeelen en in de pers van het
buitenland zal men op hem blijven wijzen
als de factor, die in het leven der wereld
het moment van ongerustheid brengt. Hierbij
zal hij bijval en bulp vinden van alle ver
eerders, en overal waar hij is zullen die
vereerders zijn en ieder keizerlijk woord
toejuichen nog voor het gesproken is. Want
oprechte en eerlijke mannen kan een tem
perament als de Keizer bezit voor enkele
dagen wellicht dulden, maar niet altoos. Wie
het waagt hem tc weerspreken, wordt aan
gezien voor een persoonlijk tegenstander, een
brutaal mensch of een zonderling."
En wie geeft waarborgen daartegen
Zoo ongeveer oordeelen ook de meeste
andere bladen.
De „Reichsbote" hoopt, dat de keizer dc
ernstige waarschuwing zal ter harte nemen,
die alle partijen in den Rijksdag licrn gaven.
De .Rheinisch Westfalische Ztg." zou
wenschen, dat de keizer een decreet uit
vaardigde aan den rijkskanselier gericht,
waarin hij plechtig belooft in de toekomst
zich van elke persoonlijke bemoeiing met de
buiteulandsclie politiek vrij te houden.
De «Köln. Ztg." ontvangt van zijn Ber-
lijnsclieu correspondent eenige merkwaardige
mededcelingenhet blad verneemt, dat aan
den keizer geen uittreksels of uitknipsels, maar
den geheelen inhoud van alle artikelen is
voorgelegd, die in Duitschland over de uitin
gen in de .Daily Telegraph" verschenen zijn.
„Daar de meeste persartikelen ongunstig voor
den keizer waren, was liet natuurlijk gevolg,
dat de keizer oen juist beeld moet hebben
gekregen van den toeBtandbovendien heelt
de keizer uitvoerige modedeelingen gekregen
van hetgeen in den Ryksdag werd gezegd,
zoodat het verwyt dat de keizer niet op de
hoogte der volksmeening is gebracht, niet
opgaat. Doch deze schriftelijke mededeelin-
gon zijn nog niet voldoende, en men kan
verwachten, dat dc rijkskanselier den keizer
over alles was gezegd en geschreven is, en
over den ernst van don toestand, ook mon
deling verslag zal uitbrengen. En juist van
een monarchaal standpunt is het noodzakelijk
dat do keizer over de heerschende stemming
in geen enkel opzicht in het duister wordt
gelateu. Hoewel de Ryksdag niet gekomen
is tot een motie van afkeuring, toch is de
stemming in het huis zoo duidelyk gebleken,
dat van verzachting geen sprake kan zjjn.
Die mondelinge uiteenzetting zal Von Bülow
zeer pijnlijk zijn, maar de ernst van de toe
stand vordert, dat hjj zich over dat gevoel
heen zet en onverbloemd 011 onverholen den
keizer mededeelt, wat het volk van hem zegt
eu wat het volk van hem verwacht.
Von Bülow begeeft zich heden, Maandag,
naar Kiel voor een onderhoud met den
keizer. De Pruisische ministerraad heeft met
algemeeuc stemmen zijne goedkeuring gehecht
aan de uiteenzetting die de kanselier aan
tien keizer zal voorleggen. In Berlijn is mon
van meening dat het aftreden van Bülow
waarschijnlijk is en dat bet gehccle ministerie
met hem zal meegaun. De ,Local Anzciger
deelt mee dat de zitting van het comité uit
den Bondsraad ruim 4 uur duurde en dat
daar zonder eenig voorbehoud de houding
van Bülow iB goedgekeurd. De quaestic werd
er zoo grondig mogelijk behandeld en alle
leden dachten volkomen eenstemmig met den
Rijkskanselier over de verdere leiding der
binnen- en buitenlandsche politiek. Wellicht
brengt de telegraaf ons nog nader nieuws
omtrent den stand der zaken.
De Servische Skoepsjlina (volksvertegen
woordiging) is tegen Donderdag in buiten
gewone zitting bijeengeroepen. De heer
Milovanovitsj zal <lan verslag doen van zijn
reis naar Berlyn, Londen en Parijs. Men
verwacht dat er belangrjjke besluiten zullen
worden genomen.
Tot drie uur in den nacht hebben Vrydag
de Oostenrijksche partyleiders vergaderd ooi
te trachten tot overeenstemming te komen
over een formule voor de Duitsch-Tsechische
geschilpunten, evenwel zonder resultaat. Men
beschouwt thans >le vorming van een ambte
naars cabinet als de eenige mogelijke op
lossing. De vertegenwoordigers dei partijen
hebben echter de heer Bienerth verzocht
.niets onbeproefd tc laten om een parlemen
tair-ministerie te vormen.
De Russische Doema heeft met zeer groote
meerderheid Chomjakof tot haar president
gekozen. Aanvankelijk weigerdo hy cene
herbenoeming te aanvaarden uit ontevreden
heid met de houding der Octobristen. Do
con8titutionneele democraten, de socialisten
en de leden van de arbeidsparty hadden n.1.
aanvankelijk verklaard aan de stemmiug voor
het bureau van do Kamer geen deel te zullen
nemen. De kadettcn zijn n.1. ontevreden
wegens den vernederenden toestand waarin
zij gebracht zijn door de aanmatiging van
het Centrum, dat bijv. niet heeft willen toe
staan, dat een enkel constitutionneel-demo-
craat deel zou uitmaken van het comité
voor de verdediging. De andere partijen
iiebben weder andere grieven. En de heer
Chomjakof verklaarde nu, dat hy het voor
zitterschap der Doema niet wensclite te aan
vaarden, wanneer slechts de helft dor leden
aan de stemming deelnam. Ter elfder ure
eehter zijn de kadetten op hun besluit terug
gekomen en hebben zij samen met de leden
van de partij van de vreedzame wederge
boorte besloten hun stom yit te brengen op
den heer Cliomjakol. Het is thans tc ver
wachten, dat deze nu de benoeming zal
aannemen
De keizer van China is Zaterdagavond to
5 uur overleden. De Chineosclie keizerin-
weduwe is eveneens doodziek. Prins Choen
is geproclameerd tot regent van het keizer
rijk en zijn zoon Puwoi tot vermoedelijkcn
troons-opvolger.
Uit Engelsch-Indio komen steeds ernstige
tijdingen. Zoo wordt van een bctooging te
Calcutta gemeld, waarbij men. ook hot stand
beeld van koningin Victoria in de tuinen van
Negpur heeft verminkt, het gezicht met toer
besmeerd en de vingers stukgeslagen. Do
Engelsch-Iudische pers acht dan ook deze
betooging een feit van meer dan gewone
betcekenis.
I)e Belgische Kamer is verleden weck
weer bijeengekomen.
Coorenians is herbenoemd als voorzitter,
en dat wel mot algemcone stemmen. Er waren
124 stemmen op Cooremans uitgebracht en
8 blancobriefjes ingeleverd.
Voorzitter Cooreman heeft een rede go-
houden, waarin hij wees op de moeiclijke
taak, die voor België is weggelegd. De over
neming van den Kongo zeidc hij, opent voor
Belgie een tijdperk van zware verantwoor
delijkheid, waarin het beheer moet voeren
over het uitgestrekte gebied, waarvan het de
aanwinst dankt aan het genie, dc volharding,
de grootmoedigheid vau den koning, de toe
wijding, de wilskracht, den heldenmoed van
een wakkere schare landgenoofon. De kolo
niale wet heelt het parlement een gewichtige
rol gegeven by de uitvoering van hot groote
werk der beschaving.
Het zal de edele taak, die het voor zich
heeft opgeëischt, vervullen met verhevon
zin, op onbekrompen wyze.
Op de lijst der achterstallige ontwerpen
staan nu al 177 wetsontwerpen en voor
stellen, wuarvan er 48 gerapporteerd en
voor beraadslaging gereed zijn.
Nieuwsberichten
HELDER, 17 November.
De gymnastiek- en exercitio-voreeniging
Pro Patria' hield 1.1. Zaterdagavond in
Casino een feestelijke vergadering, die flink
bezocht was.
De president, de heer F. C. H. Schlah-
milcb, opende de vergadering met een toe
spraak, waarin hij allen, inzonderheid de
oud-turnmakkers, welkom heette, het doel
van den avond uiteenzette, om propagande
te maken voor de gymnastiek en voor de ver-
eeniging, en betoogde, dat de gymnastiek
strekte tot verkrijging van een gezond, sterk,
welgevormd lichaam en flinken geest. Verder
constateerde hij, dat de vcreeniging, die t
volgend jaar haar 25-jarig bestaan hoopt te
vieren, zich in een bestendigen bloei mag
verheugen.
Na de opeoing nam de heer H. Bühse
het woord, die er aan herinnerde, dat het
4 October 11. 20 jaar was geleden, dat de
heer Schlahmilch voor het eerst tot voor
zitter was gekozen, dat aan diens toewijding
«ie bloei der vereeniging was te danken en
als bcwjjs van achting en waardeering over
handigde hij hem, namens de leden, oud
leden en ouders der adspiranten een fraai
gouden horloge met inscriptie, terwijl hij
mevrouw Schlahmilch een mooie bouquet
offreerde. De president dankte met eenige
woorden voor het bewijs van erkentelijkheid
en beloofde op dezelfde wijze als tot dusverre
de belangen der vereeniging te zullen be
hartigen. Op deze toespraken volgden den
bondsklap, hoera's en fanfares.
Hierna werd overgegaan tot de uilvoering
van het programma. Keurige gymna-tieknum-
mers kreeg men te zien, zoowel van dc beide
adspiranten ufdeeling als van de hoofdafdce-
ling. Aan de ringen en het rek werd gewerkt,
vrye oefeningen en staafoofeniugen voerde
men uit en mooie standen kreeg men te zien.
alles getuigende vau een goede leiding.
Tot afwisseling en veraangenaming werden
een drietal komische voordrachten gehouden
en het blijspel „Barbier-Brugwachter' opge
voerd, die veel tot de gezelligheid bijdroegen.
Een geanimeerd bal besloot deze feeste
lijkheid
Burgerkring Harmonie.
Zaterdagavond gaf .Burgerkring Harmonie
in Tivoli oeno volksbijeenkomst, 't Was er
vol, overvol.
De avond werd ingeleid door eene voor
dracht van den heer Dh. .de Renardtrein"
een aardig bedachte mop, «lio den zanger
en componist eer aan doet
Natuurlijk afgezieu van .dichterlijke vrij
heden' eigenlijk moest er debat zijn bij
zulk een sluk desnoods ook op zang. 't
Kon eens geprobeerd in Helders belang,
(zonder hoofdletter, zetter.) Ook «Helder-
scbo praatjes" een duo, was aardig. Gegeven
word bot blyspel,De gevolgen van een
leugen Do keuze van 't stuk kunnen wjj
niet roemen. Wel ia er braaf gelachen maar
toclidaar zijn goede spelers hij dit
gezelschap die in een ander stuk veel beter
tot hun recht zouden komen. Op volksbij-
eenkomsten moet ook op «Ie strekking van
de stukken worden acht geslagen.
Tengevolge van brandwonden overleden.
De vrouw te Alkmaur, die Dinsdag j.1.
door het in brand geraken harer kloeren
zulke ernstige brandwonden kreeg, ia aan de
gevolgen dier wonden in bet Stadsziekenhuis
overleden. Zij was 23 jaar oud, gehu d en
moeder van een kindje van ongeveer 8
maanden.
Door een trein gedood.
Even half tien werd Zaterdagavond op het
Ccntraal-Station te Amsterdam uau het West-
eiiule vqn liet derde perrun het deerlijk ver
minkte lijk gevonden van den po9tconductcur
W. Hij was even tc voren mot den Helder-
schen trein, waarop hij dienst had gedaan,
hier aangekomen, en is toen, bij het over-
loopen naar bet derde perron, gegrepen door
de locomotief van den trein uit Zandvoort,
die te Amsterdam te 9 uur 7 aankomt.
l)e verongelukte laat een weduwe met vijf
kinderen na
Uit het raam gesprongen.
In den vroegen morgen van Zaterdag is
een zieke uit het raam zijner woning in het
Frcdcrik llendrikplantsoen tc Amsterdam op
straat gesprongen. Hy was onmiddellijk een lijk.
Geen berouw.
De zestienjarige loopjongen Klosterhalfen.
uit Keulen, die, opgewonden door liet lezen
van een Sherloek-Holmes-geschiedcnis, een
negenjarig schoolknaapje met een touw ge
worgd had, is tot 12 jaar gevangenisstraf
veroordeeld. De jongen toonde geen zweem
van berouw.
De Mijnramp te Hamm.
Aan het verslag van deze ramp, voorko
mende in de .Nieuwe Rottenlamsche Cou
rantontleenen wy het volgende:
Hamm, 13 November, Pait.) Dit is wel
het aangrijpendst dramatische moment, dat
ik in mijn journalistieke leven ooit heb be
leefd Het bezoek hedenavond van prins
Eitel Fritz, den tweeden zoon van den Keizer,
aan het terrein vau de Radbod-steenkolenmijn.
Zooals een triest droombeeld rijst
het mynwerk op uit den zwarten regenavond.
I)e menschen, die er heen voortgaan, spre
ken gedempt, even flitst er een kolentrcin
langs. Dan valt de stilte weer dicht, «le bange
stilte, omdat daar racer dan drie honderd
menschen verbrand en verstikt in de mjjn-
gangen liggen opgesloten. O, dat verbijsterde,
van de vlammen, dio daar voortlaaieu, van
de giftige gassen, die er te zamen persen
over de stapels van verkoolde en gruwelyk
verkromde lijken, heel, heel diep onder de
aard:
Maar onder den slikkigen grond, waar wy
stonden en gingen; daar, heel diep, laaide
het vuur en lekten de vlammen langs de
honderden lijken, van «le mijnwerkers, die
gisterennacht met een moedig .Glück auf!"
aan den arbeid waren gegaan. Hun vrouwen
goenacht gewcnscht hadden, misschien nog
een kus gedrukt op 't voorhoofd van slapende
moeder, van de kinderen in hun bedjes. En
zij zullen nooit weer terugkeeren. Hun licha
men verteren tot onherkenbare vormen
massa s verkoolde lijken nu reeds. Die moe
ders en de vrouwen en de kinderen hebben
dc explosie gehoord, zijn aangevlogen, ver
twyfeld maar oen aardkost van zea hon
derd meter was tusschen hen cn de plaats
waar hun vaders en mannen en zonen wor
stelden met den dood. Diep in de aarde was
het immers gebeurd; en geen stervoliug die
ooit zal vernemen, wat «laar voor afgrijselijks
zich afgespoeld heeft.
Zoo was er een dag en een nacht on weer
een eindciooB lange dag voorbijgegaan. Gis
teren had het aankomen van de reddings
brigades, waaronder do vermaarde Hibernia-
manncn waren, dio in Courrière hebben ge
werkt als helden, nog een tijd van Ir vige
emoties gegeten Met ware doodsverachting
hebben zij zich in de schacht neergelaten en
er de veertig lijken uit opgehaald, dio nu in
de kelders onder het machinegebouw op wat
stroo neergelegd zijn, met zeilen toegedekt.
Ik volgde vanmiddag een gezelschap van
hooge inijnambtenaren, die een onderzoek
kwamen instellen, van vele gecBtelyken ver
gezeld. Wij drongen achter een leegen koleu-
(rein om, over hoopen zand, cn eindelijk
gingen dc «leuren open, waarvoor zoovele
armzalige vrouwtjes en kinderen deemoedig
stonden tc wachten. Doch zij werden niet
met ons toegelaten, omdat de meeste lijkeu,
met de verschrompelde oogkassen, de ver
koolde monden om de witte tanden, de ver
krompen ledematen, de groote huidwonden
op het bruin geschroeide vlecsch en meestal
gansch naakt of nog alleen met de zwaar
beslagen mijnwerkerslaarzen aan, te aangrij
pend waren voor de meest nog jonge vrou
wen om aan te zien
De weduwen van de verongelukten krijgen
van staatswege gemiddeld taebtig mark per
maand uitgekeerd en hun kinderen twintig
procent van het loon tol hun achttiende jaar.
Toen «le avond al weer vroeg begon le
grauwen was er nog eVen een nieuwe emotie.
Al lang was er heden sprake van geweest
«lat de brandende mijnen zouden worden
onder water gepompt: „Man wird die Zecho
versaufen", zeiden de mijnwerkers onder
elkaar. Doch om de enorme verwoesting en
de vèr strekkende gevolgen van dit verdrinken,
is daarvoor de autorisatie van het opperste
mijngezag noodig, en dat kwam nog steeds
niet afmaar tegen vjjf uur reden er groote
wagens met buizen het terrein op, door
myn werkerspaarden getrokken, die met
koper versierde gareelen om de magere
halzen en roode kwasten lang9 hun zielige
koppen droegen. Tot later besluit werd er
dus met de geleiding, dio verbonden wordt
aan de zuigpompeu op de Lippe, een begin
gemankt. De arbeiders wierpen de ijzeren
pijpen linrd van dc karren, dat liet zoo da
verde boven de diepe graven waarin de lyken
van hun makkers zullen worden .versofen".
En ik hoorde een jongen kerel tegen zijn
moeder zeggen, die er haar oudste by mist:
Kom, oude, ga nu thuis wat slapen; ik moet
morgen om zes uur present zyn om ze te
helpen verdrinken. Toen lachte hy met een
opslandigen lach. Dat was het troostelooze
laatate nieuwsnu hadden de journalisten
tenminste wat te melden. Doch het werii
overtroffen door de tijding dat prins Eitel
Fritz in aantocht zou zijn. Maar eindeloos
duurde het wachten voort, in duisternis en
regen op het moeras geworden werkterrein.
Het nieuwsgierig publiek trok terug naar de
stad, «le koetsiers vroegen voor een plaats in
een victoria, oen tentwagen, een Jan plezier,
tientallen marken. Maar het mynvuld bleef
vereenzaamd achter. Daar gingen toen de
electrische lampen schijnen over de donkere,
natte gebouwen. Toen kwamen «le schichtige
treurenden, de bleèke vrouwen met doeken
om het hoofd, de angstige kinderen, do wrok
kende makkers van alle kanten aangeloopen
tot een dichte drom sjofele menschen, de
kerels met «1c mijnwerkersviltjes broe«l over
de strakke witte gezichten. Want nu was*de
prins toch in aantocht.
Ik was erby gebleven. In dien vollen
samendrang voor bet kuntoor, binnen de
poort heerschte een onheilspellende stilte. Zy
lieten zich gedwee massregeln en op ryen
stellen door de gondarmon, in wier Piekel-
haubcn het licht dreigend lorugvonkte boven
de zwarte menigte.
Dan opeens door de doodelyke stilto, die
de regen slechts schandeerde, klonk reppend
auto-getoeter. En uit de duisternis stoven do
auto's snorrend uan. De politie drong de
menigte terug. Dan even gekucht, maar van
den weg flitsten de felle lantaarnlichten.
Zoodra de slanke gestalte van den prins in
de witte garde-unilorm met de roode kruug
zichtbaar word, voor het smalle kantoor-
deurtje zyn fjjne knapengelaat onder den
zilveren helm, ontstond een gemompel. En
terwijl Eitel Fritz even de dringende massa
verbuasd aanziet, builen on kryten, vloeken
en gillen de verknepen kreten woest los. De
rampzalige vrouwenstemmen, de schor wilde
uiuniiongeluidcn tot een jammerende opstan
digheid, een brullend beklag zoo schrikkelijk
schrijnende, dat ik het nooit meer zal kunnen
vergeten
Als de prins, van gevolg en autoriteiten
verg«i/.eld, in het werkkantoortje verdwenen
is, duurt het jammerend hoongeklaag, het
buitenzinnig gebrul onverminderd voort Het
goroep van dc Polen, die het als waanzinnig
uitschreien, overstemt eerst. Maar nu ga ik
hnn kreten verstaan.
Ik zie vrouwen als witte furies zich op-
wriugon in hot witte licht, cn met gebalde
vuisten huilen zy De lyken van onze mannen
en zonon liggen ondor de aarderedt ze dan
toch Wij hebben er allen lijken liggen
Twee mannen heb ik in de myn verloren,
den eerste en nu hemDan gaat hun gegil
in ecu jammerlijk snikken over. Wij ver
langen arbeiderschutz! roept een man. Och
Gott! Och Gott! stounen do vrouwen... Er
zijn mannen, die hun leed in oen roes ver
dronken hebben. Hun verwezen gegil klinkt
er afgrijselijk door liet wilde gejoel: Onze
kaïneraden zijn er in 1De gendarmen
commandeeren en sussen; zijn machteloos
tegen het gedrang.. Ze hebben de schacht
toegestopt om ben te verstikken I Wij wen
schen ons rechtMoer loon
Beangstigde kindereu klemmen zich vast
aun de moeders Wie geeft ons werk
Ik mis mijn man en vier broederB Wij
moeten onze kameraden hebbenhoera
Ik blyf achter met negen kinderen! snikt
een vrouw uilDan komt een der heeren
met prinsen s gevolg in 't portaal, wil de
ontdane menigte toespreken, maar zy brullen
over zyn rede heen. Om de puffende, wal-
mendo auto's dringen zij heen, beklimmen
treden en wielen; de regen plast er over
heen, maar zij merken bet niet, en eischen
nu dat de zwarte rouwvlag zal worden uit
gestoken Die Scbwarze lahne hcraus 1
Die Sihwarze fahne
Als na een afwezigheid van een half uur
de prins weer verschijnt en als hij nog even
de menigte blyfk, zwelt het gejammer
weer aan. Dan puffen de auto's naar Hainin
terug; de rampzaligen die hun vertwyfdling
uitgegild hebben, blijven stom achter op het
zwarte mijngebied, zes honderd meter boven
de lijken hunner mannen, geliefden, vaders
en zonen.
Op de aardeduisteren. slikkigen weg, om
dit te gaan seinen, ontmoet ik steeds bon
kende wagens met jjzeren buizen en een
dronken mijnwerker joeltMorgen friih
werden die Kameraden in der Erde versoffen
Men deelde ons mee, dat, van Don
derdagmorgen om tien uur af, reeds alle
hoop dat er nog menschen konden leven in
de brandende en van gassen vergiftigde
gangen uitgesloten was. De hoofddirecteur
met zijn technisclien staf was immers zoo
ver mogelyk doorgedrongen in dc schacht,
om zich te overtuigen. De feiten bewezen
het. De eersten, die bovengebracht werden,
waren ongedeerd, maar bij iedere nieuwe
afdaling vonden dc manschappen de myn-
werkers ernstiger verbrand. E11 weldra waren
er geen levenden meer te bespeuren. Ook
volgens de doctoren waren de kansen toen
verkeken. De omstandigheden hier zijn toch
zoo heel anders dan in Courrières, waar nog
weken later levenden opgehaald werden. Het
mijngebied van Courrières is eindeloos uit
gestrekt, terwijl het gebied van do Radbod-
mjjn, sedert kort in exploitatie genomen,
slechts heel enkele gangen en dwar9gangen
telt, waar, naar du mynoverheid pertinent
verzekert, niemand eon veilige schuilplaats
heeft kunnen vinden.
Toch zyn hun makkers en familieleden
nog altijd in verklaarbaren twjjfel. Onder
hen gaan de schrikkelykste verhalen. Zoo
zou de directie Donderdagavond met alle
geheimzinnigheid een telefoontoestel in dn
schacht hebben neergelaten en toen huik-u
eu kermen, ja, nog zwak sprekeude stemmen
door het geloei van de vlammen heen ge
hoord hebben
Maar de autoriteiten noemen liet alles
„Blödsinn'. en zyn in hun uitspraak beslist.
Daarom, vertelden zij ons verder, heeft de
overheid Donderdagavond verlof gegeven de
myugangen luchtdicht af te sluiten. Volgens
de offlcieele waarheid, was dat om te voor
komen, dat de lyken tot asch zouden ver
poederen. In elk geval echter, was het natuur
lijk ook in het belang van de mijn zelf, dut
het vernielende vuur werd gedoofd. Voorts
sprak men ons van brandgevaar voor de
omgeving. Ook de toestemming van de over
heid om de myn te vei drinken, werd ons
eerst in het belang van de nabestaanden
uitgelegd. Het water zou de lyken voor ge
heel verschoeien bewaren. Belangrijker ge
volg alweer van dezen maatregel is het
blusBchen van de verterende vlammen in de
mijn. Bovendien, do neerslag van de giftige
gassen en al die lijken bederven daar in dio
gangen de lucht zoo zeer, dat de arbeiders
er in de verpestende atmosfeer wellicht nooit
meer zouden kunnen doordringen. Dit noem
den de officiecle heeren het gezondheids
belang voor de toekomstige mijnwerkers.
Het verdrinken van de myn duurt veer
tien dagen, dan duurt het woer leegpompen
vermoedelijk even lang, waarop de drie
honderd lijken kannen worden geborgen.
Naar aanleiding van het ongeluk in de
myn Radbod te Hamm brengt men in her
innering, dat vakmenschen vroeger al beden
kingen hebben gemaakt tegen het werken
op zulk een groote diepte als daar gedaau
wordt. Met de toenemende diepte, neemt de
warmte en zoodoende het gevaar voor ont-
ploflingen toe. In elk geval zal men in geen
mijnput dieper dan 1200 M. mogen guun,
meent men.
Een van de weinige geredden, die onge
deerd iB gebleven, vertelt het volgende
Dicht by de derde galerij werkende, hoorde
FEUILLETON.
Vry bewerkt door AMO.
15)
Dat is niet goed van u, mejuffrouw van
Elderen. daarin bevalt me Frans beter, ron«l-
nit gezegd. Toen ik hem van morgen de les
las, was hij open en eerljjk. U echter
Mijnheer van Houtbeimriep Louise.
,Neen, neen, zoo ontkomt n me niet", ging
hij hardnekkig voort. Kort en bondig ge
sproken ik kom hier om uw hand tevragen
voor Frans. Ik zie dat die hand er eene is,
die hem kan vasthouden en leiden, maar ik
heb ook hoop dat Frans nu verstandiger ge-
wonlen ie. En wat het voornaamste is,
mejuffrouw Louise, hy bemint u en gij be
mint hem waarom wilt ge dus uw beider
geluk allerlei denkbeeldige hinderpalen in
den weg leggen? Wat er verder nog noodig
mocht zijn, daarvoor kan en wil ik zorgeD
En geef me nu uw hand en laat me aan
Frans een goede tjjding brengen
Hij had snel gesproken. Onmerkbaar was
Louise achteruitgeweken, zoodat zij nu, na
liet eindigen van zijn gloedvolle pleitrede,
met over de borst gekruiste armen en als
een versteend beeld bij het venster stond.
.Ik neem u de woorden, die n tot mij
gesproken hebt, niet kwalijk," antwoordc zij,
terwyl hij haar hoopvol aanzag
Hoe vreemd mij uw wyze van doen ook
voorkomt, gevoel ik toch zeer goed, hoe goed
en edel uwe bedoeling is, daarom wil ik u
openhartig aiitwiKirden ja, ik heb Frans
zeer lief gehad, misschien nog het meest
toen het gold voor altyd te scheiden. Hoe
wel mij eenmaal de mogelijkheid de zyne te
worden zeer gelukkig zou hebben gemaakt,
nu is zoo iets niet meer mogelyk. Er ligt te
veel tusschen ons, dat ik niet kan overwin
nen. Neem met dit antwoord genoegen, mjjn-
heer Van Houtbeim. Zeg hem dat ik hem
alles toewensch wat voor zyn geluk bevor
derlijk kan zyn, maar dat ik hom verzoek
als hij mij ooit heeft liefgehad, geen moeite
meer te doea om to herwinnen, wat voor
altijd, zoowel voor hem als voor mij,
verloren is.'
Met vaste stem aangevangen, kwamen de
laatste woorden haar slechts bevend over de
lippen, terwijl ze half afgewend als om steun
de vensterbank greep. Met geweldige in
spanning richtte zy zich nu op en boog tot
afscheid het hoofd,
Eduard van Houtbeim begreep «lat op het
oogenblik tegen dit besluit niet te redenec-
ren^ viel. Wellicht zou de tijd hierin veran
dering brengen. Hij boog dus diep en ver
wijderde zich.
Louise keek hem strak na. Haar borst
zwol op in een diep, zwaar a«lomhalen
„Dat was het laatste, het zwaarste mom
pelde zy droomerig. „De rechtvaardige straf
ook voor ray zelf
Kalm en vreedzaam waren de «lagen ver
vlogen sedert het vertrek vun den heer Van
Houtheim. W at deed «le vredige omgeving
Hetty goed, terwyl de rist, die er heerschte
in deze atmospheer van orde en eenvoud zieh
aan haar meedeelde. Geen jagen naar effect,
geen veinzerij of kleingeestigheid was hier
te ontdekken. Wat gevoelde zij zich geluk
kig, wanneer zij met de eenvoudige dame
zat te praten of inet baar door bosch en vohl
wandelde. Als mevrouw Alers haar dan ver-
tolde boe Eduard van Houtheim al sedert
zijn jongelingsjaren met nooit rustende vlijt
en heldoren blik ovaral op hot goed verbe
teringen en verfraaiingen had aangebracht,
cn steeds vol achting van den man sprak,
wien dit kleine rijk eigenlijk zijn bloei te
danken had ja, dan werd het haarworm
om het hart en gevoelde zy, dat Eduard van
Houtheim werkelijk een man moest zijn. Dan
maakte zy onwillekeurig vergelijkingen tus
schen oom en neef en dan steeg de hec-rscher
van Deunenrodc, een type van een flink man,
steuds liooger in hare achting.
En daar kwam hy du zelf weer aan en
nog wel te voet van Nunspeet, zooals hy
later schertsend verklaarde, omdat mevrouw
Alers wel alle paarden in de boerderij aan
hot werk zou hebben gezet cn hij dus toch
niet zou kunnen rijden.
De dames zalen juist aan de theetafel, toen
er even aan de deur werd geklopt, waarop
hy «ladelyk haastig binnentrad. Hetty sprong
verschrikt op; een donkere blos kwam op
haar wangen, ternauwernood kon zy zijn
eenvoudigen, hartelijken groet beantwoorden.
Zij was zeer ontroerd, toen hij haar kleine
hand vattend haar met zyn gróolc oogen
aanzag als kon hij raden, wat er in haar
omging.
.Is alles goed gegaan in mijn afwezigheid
mijn beste mevrouwtje
Alles in orde, mijnheer de baron 1 Het
h«K»i is binnen en
,Dat bedoel ik niet, beste mevrouw", zei
hy lachend. >Ik wilde maar weten, of u uw
strenge heerschappij ook al te onbarmhartig
aan onze lieve gast had doen gevoelen, dat
is alles. Maar geef ray, wat ik u mag ver
zoeken, nu eens een kopje thee dat is
weer iets ander» dan wal er alzoo in «lo
wachtkumers en restauralie s te krjjgen is.'
En du ging hy naast Hetty zitten. Hy moest
wel een verbazenden honger hebben, want
Hetty kon hem het brood en de boter, de
worst en verdere heerlijkheden niet vaak ge
noeg aanreiken. Hij praatte daarbij over alles
at te bedenken viel, behalve over het doel
en de gevolgen van zijn reis. Wanneer miss
Green hem vragend aanzag, schudde hij slechts
het hoofd en eerst toen mevrouw Alers vocl-
beteekenend met het sleutelmandje begon te
rammelen, zei hij ernstig
Morgen, miss Green. Morgen is er weer
een dag."
Er lag een lange nacht tusschen avon<! en
morgen en in de stilte daarvan kwam er bij
Ilelty een besluit tot stand Zij mocht niet
langer op Dennenrode blyven, geen dag meer
met hem onder één dak vertoeven. Ja
met hem! Dat dwaze hart. Wenschte dat
eon nietiwe strijd aan te vangen, 'en nieuwe
smart te verduren. Hetty drukte de handen
op de borst en nam zich voor vele mijlen
afstand te brengen tusschen haar en Dennen-
rode. Zij kwam zichzelf slecht voor om enkele
«lagen nadat een ge«iroomd geluk in puin was
gevallen, in haar borst een nieuw gevoel te
zien ontwaken, dat wel anders was, dan dat
hetgeen haar met Frans had vereenigd, maar
daarom ook zooveel tc gevaarlijker. Zij, een
jong ding, waarvoor men medelyden eu <le«-I-
neming gev«)elt meer niet, wal kon zy
voor Eduard van Houtbeim zyn Weg, weg
zoo spoedig mogelijk zoo ver mo
gelyk. Maar dit scheiden zou zwaar vallen.
Den volgenden morgen, nadat mevrouw
Alers van het ontbijt was opgestaan, bogon
Van Houtheim uit zichzelf verslag te geven
van zijn zending. Hy vertelde zyn gesprek
met Frans; hoe hij vol hoop naar Louise
was gegaau eu boe zy hem kort en beslist
haar antwoord hud gegeven. ,IIet is een
flink meisje, «lio Louise van Elderen", zei hy
ten slotte. Het doet mjj leed, dat /.ij en Frans
geen paar zullen worden.
Hetty zuchtte treurig. .Wat spijt mij dat,
want niemand weet beter dan ik hoe zy bij
elkaar passen, hoe de een juist dat aanvult,
wat dc ander mist. Geloof my, mijnheer Van
Houtheim. ik maak mij zeil er een verwyt
van, dat ik tusschen hen gekomen ben.
Daarvoor bestaat geen grond", viel hij
haar mot klem in derede. Integendeel, lieve
juffrouw, zonder u waren deze beide men
schen en ten minste Frans niet tot een hel
der bewustzjjn van zyn liefde gekomen. De
laatste gebeurtenissen hebben hem wakker
geschud. Ik hoop dat hy nn eon man zal
worden
Zij zag bedeesd naar hem op.
Wat wil hy nu doen vroeg zij zacht.
U stelt nog altijd veel belang in hem
zei hij kortaf, het voorhoofd een oogenblik
fronsend.
„Dat is niet meer dan natuurlyk' zei ze
zonder aarzeling. «Wij hebben ons in elkaar
vergist van beide kanten, zoodot we el
kaar niets kunnen verwjjten. Maar ik hoop
«lat hij later met vriendschap|>clijke gevoelens
aan mij zal denken, zooals ik het nu rewds
doe."
U hebt geljjk, duizendmaal gelijk, miss
Hetty", zei Van Iioutheim levendig. .Ik wil
uw vraag geheel openhartig beantwoorden.
Frans was van plan ontslag te nemen als
officier cn allerlei andere dwaze dingen meer
had hij in het hoofd, geheel hieruit voorko
mend, zich in de oogen van Louise te reha-
biliteeren. Frans heeft een betrekking, die
al de kracht en kennis van ccn man cischt
en als hij deze goed vervult kan niemand,
ook Louise uicl, hem alle achting ontzeggen.
Ik heb hem nu voorgeslagen overplaatsing
te vragen naar een kleiner garnizoen. Hij
heeft dit goed gevonden en nu hoop ik dat
er voor hem een nieuw leven mag beginnen.
Hetty luisterde opmerkzaam toe. Toen hij
jeéindigd had, zaten zy geruimen tijd zwij
gend tegenover elkaar. Beiden gevoelden, «lat
zij elkaar nog veel te zeggen hadden, maar
het goed onder woorden brengen, dit konden
zij niet. Hij was druk met zyn pijp bezig,
ofschoon deze uitmuntend brandde en zij
speelde zenuwachtig met de breikous, dio
mevrouw Alees op tafel had laten liggen.
Ten slotte stond ze langzaam op.
Ik dank u nogmaals zeer hartelijk voor
al uw goedheid en voo~ uwe vriendelijke
gastvrijheid, mijnheer Van Iioutheim", zei
ze verlegen.
Maar, miss Hetty', riep hy opspringend,
wat klinkt «lat vreeselijk plechtig. Als één
van ons te bedanken lieeit zal ik het wel
zijn. Alleen kan ik moeielijk uitdrukken hoe
zeer mij uw vertrouwen heeft verheugd eu
wat de gastvrijheid aangaat, hoop ik, dat ge
u hier nog lang thtiis zult gevoelen of het
moest zijn dat Dennenrode u niet goed be
vallen mocht zijn.*
Zy hield zich weer met de breinaalden
onledig.
„Zooals u zelf wel zult inzien, kan ik hier
niet langer blijven Ikik heb ook be
sloten Nederland te verlaten en weer naar
Amerika te vertrekken*, zei ze langzaam
maar beslist.
Hy stond eenige oogenblikken als versteen»!.
l)e oogen wijdgeopend, de handen krampach
tig toegeknepen, zag hy haar als wezenloos
(Slot volgt»)
