KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
Ons Zondagsblad
uoor HelderTexelWieHngen en Anna Paulownam
No. 3738.
Zaterdag 12 December 1908
36ste Jaargang.
Nieuwsberichten.
Marine en Leger.
Stoomvaartberichten.
Marktberichten.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
Tweede Blad.
No. I van ons mooi ge
ïllustreerd PREMIEBLAD
verschijnt heden. Die zich
nog willen abonneeren op
de nieuwe Jaargang van
het Zondagsblad zenden
naam en adrez aan het
Bureau Vliegend Blaadje,
Spoorstraat 99.
Gemeenteraad van Helder.
Zitting ran Donderdag 10 December 1908.
Voorzitter de heer Over de Linden, Wet
houder.
Tegenwoordig 18 leden; afwezig de heer
Terra2 vacature's.
Nadat de vorgadering is geopend, worden
de notulen der laatste zittingen, die voor de
leden ter inzage hebben gelegen, na een
opheldering door den heer Van den Berg
verzocht, goedgekeurd. Daarna geschiedt
medcdceling van de volgende
Ingekomen Stuiken.
1. Een kennisgeving van het over
lijden van het Raadslid den heer Jaring.
De Voorzitter wijdt eenige waardeerende
woorden aan de nagedachtenis van den heer
Jaring. Hij wijst er op, dat het sterven van
den heer Jaring, van het hooggeschatte lid,
een groot verlies is voor den Raad en de
gemeente. Hij toch beschikte over een groote
werkkracht, vond steeds lust zijn tijd te
besteden in het belang der gemeente, muntte
nit door kennis en door een waarheidlievend
en oprecht karakter. Da&r hy den noodigen
steun in den Raad voud, konden onder
scheidene zaken spoedig afgedaan worden.
Maar behalve in den Raad was hij ook by
verschillende plaatselijke vereonigingen de
leider. Hoe zeer men getroffen was door dit
afsterven bleek op den dag van het over
lijden en bij de ter-aarde-bestelling, Het
leven van den heer Jaring is niet lang ge
weest, maar het was een welbesteed leven.
Zyn aandenken zal daarom nog by den Raad
en de ingezetenen vereerd worden. Verdor
deelde de Voorzitter mede, dat aan de we
duwe een betuiging van innige deelneming
is gezonden.
De heer Krijnen sluit zich geheel aan bij
de waardeerende woorden door den Voorzitter
gesproken. Ook hy betreurt het gemis van
den heer Jaring voor den Raad, hij roemt
hot ontzaggelijk vele werk door den over
ledene in het belang der gemeente verricht
eu wyst op het gevoelig verlies, dat de
gemeente heeft geleden.
Beide toespraken werden door de leden
staande aangehoord.
2. Dankbetuiging van do afd. Hel
der van Het Witte Kruis" voor de verleende
subsidie en voor de vergunning tot het ge
bruik maken van een lokaal tot het doen
houden van oen verbandcursus.
3. Idem van de vereeniging Helders
Belang" voor hot besluit, om de leden van
het congres voor vreemdelingenverkeer ten
raadhuize te ontvangen.
4. Idem van de vereeniging ,Heldersche
Wijkverpleging' voor de verleende subsidie
voor 1909.
5. Idem van den inspecteur en brigadiers
van politie voor de verhooging hunner jaar
wedden.
G. Een mededceling, dat aan den
Burgemeester gedurende een maand, ingaan
de 14 November 1908, verlof is verleend
zich buiten de gemeente te mogen ophouden.
Deze stukken worden voor kennisgeving aan
genomen.
7. Een schryven van den heer M,
C. Koch, waarin hij bedankt voor het lid
maatschap van den Raad.
De Voorzitter bejammert het, dat de heer
Koch zich om ongesteldheid genoodzaakt zag
te bedanken. Hij hoopt echter, dat hij weder
mag herstellen.
8. M i s s i v e's van G e d. Staten,
behelzende goedkeuringen van het 2de suppl.
kohier van den hoofd, omslag, dienst 1908
van het besluit, waarby de jaarwedden der
leeraren van de burgeravondschool zijn ge
regeld; van de lste en 2de suppl. begrooting,
dienst 1908.
Worden voor kennisgeving aangenomen.
9. Aanvragen om ontslag door
de onderwijzeressen C. M. Vis Dieperink,
op grond van lichaamsgebreken, en P.
Raadsveld, wegens aanstaand huwelijk.
Aan beiden wordt met ingang van 1 Jan.
1909 het gevraagde ontslag eervol verleend.
Kohieren Schoolgeld.
Met algemeene stemmen wordt vastgesteld
het 2de suppletoir kohier Schoolgeld (school
1—8) eu primitief Schoolgeldkohieren voor
de herhalingsscholen.
Woningverbetering.
Ingekomen is een advies van de Gezond
heidscommissie om de woning Achtergracht
Z.Z. no. 50 boven, ingang Trechtersteeg,
onbewoonbaar te verklaren. Na ingewonnen
rapport van den gemeente-bouwmeester, die
van oordeel is, dat de woning door het aan
brengen van aangegeven verbeteringen in
bewoonbaren staat kan gebracht worden,
stellen B. W. voor die woning niet
onbewoonbaar te verklaren.
De heer Bok doet het genoegen, dat B.
W. den raad der Gezondheidscommissie
niet voornemens zijn altijd te volgen, maar
betwijfelt toch of bedoeld kasteel wel tot
een bewoonbaar huis is te maken.
De heer Krijnen, die met den heer Van
den Berg het perceel heeft bekeken, is tot
een andere conclusie gekomen als de heer
Bok en kan geheel meegaan met den gemeente-
bouwmeester. Het is een stevig gebouw met
een goed dak, volstrekt niet vochtig en heeft
geen gescheurde muren, zooals de gezond
heidscommissie beweert, 't Is wel geen pracht-
woning, maar toch wel bewoonbaar te maken.
De heer Buk zegt het huis wel niet van
binnen bekeken te hebben, zoouls de heer
Krijnen, maar toch vindt hij den ingang
ellendig iD een nauw steegje.
De heer Staalman vindthet een eigenaardig
geval, waarover te beslissen is en wijst op
de uiteenloopendc beoordeelingen, omtrent de
bewoonbaarheid van dit perceel. Hy zou
daarom het rapport van den gem.-bouwmeester
willen zenden naar de gezondheidscommissie
om nader advies.
De Voorzitter zegt, dat de heer Kastelyn
den toestand nauwkeurig heeft nagegaan en
men niet verplicht is het advies van de ge
zondheidscommissie te volgen. Dit doet men
ook in Amsterdam altyd niet.
De heer Feenders heeft informatiën inge
wonnen en volgens zijn overtuiging is het
gebouw wel bewoonbaar De eigenaar is
bezig verbeteringen aan te brengen en daar
om gaat hij met het voorstel van' B. W.
mede.
De heer Krynen merkt nog op, indien men
deze woning onbewoonbaar verklaart, men
zeker omtrent 50 k 60 der alhier staande
huizen hetzelfde besluit kan nemen.
Na nog eenige discussie, waarby de heer
Staalman wyst op de tegenstrijdige beoor
deelingen, de heer De Geus in het licht
stelt, dat de Raad dient af te gaan op het
advies van den gemeente-bouwmeester eu
nog andere leden het woord hebben gevoerd,
wordt het voorstel van B. VV. aangenomen.
Niemand verklaarde zich er tegen. De heer
Staalman bleef buiten stemming.
Weduwen-pensioen
Ter tafel komt een adres van de Wed.
Knaven, wier echtgenoot gewezen ambtenaar,
14 Nov. 1,1. overleden is, verzoekende
haar weduwen-penBioen toe te kennen.
B. W. wijzen er op, dat volgens art. 2
der verordening deze weduwe geen recht
heeft op pensioen, want in genoemd art. staat,
dat pensioen verleend wordt aan ambtenaren
en weduwen, d. i. aan weduwen van ambte-
;n, die als zoodanig in functie waren. Do
overledene was niet in functie. Zy stellen
daarom voor afwijzend op het adres te be
schikken.
De heer Van den Berg kan zich met de
zienswyze van B. W. niet vereenigen, hij
meent, dat een weduwe van een geponsiou-
neerd ambtenaar gelijk staat mot een weduwe
van een ambtenaar. Ook by het Ryk is dit
het geval. Het zou een onbillijkheid zyn deze
weduwe aldus te behandelen. Volgens het
spraakgebruik blijft een gepensionneerde een
ambtenaar. Is men van meening, dat de ver
ordening geen pensioen toelaat, dan wil hy
de weduwe een jaarlijksche gratificatie toe
kennen en acht het weusohclijk de ver
ordening zoo spoedig mogelijk te herzien.
Langdurig wordt over dit punt gediscus-
seerd, sommigen wijzen op de onbillijkheid,
anderen op de onduidelijkheid van dit artikel,
weer anderen, dat niets voor weduwenpensioen
betaald is, maar alle sprekers achten oen
herziening der pensioen-verordening dringend
noodzakelijk.
Ten slotte gaat men over tot stemming.
Het voorstel van B. Wom afwyzend
op het adres te beschikken, wordt aangenomen
iet 10 tegen 8 stemmen. Voor stemden de
heeron Hartsinck, Do Ven, Staalman, Oort
jysen, Feenders, Krynen, Zander, Van Neck,
^runwald en Over de Linden.
Daarna komt in stemming een voorstel van
den heer Van den Berg, om aan do weduwe
Knaven een jaarlijksche gratificatie van f500
zijnde het pensioen van haar echtgenoot)
toe te kennen. Dit voorstel wordt met 11
tegen 7 stemmen verworpen. Voor stemden
de heeren De Waard, Staalman, Van Breda,
Krynen, Van den Berg, Van Winger
den en Verfaille. Hierna wordt een
voorstel van den heer Feenders, om aan
de weduwe een gratificatie van f 250 toe te
kennen, aangenomen met 1G tegen 2 stemmen.
Tegen stemdeu de heeren Van Neck eu
Staalman.
Staatspensionnserlng.
Ter tafel komt het reeds vroeger ingeko
men verzoek van den Bond voor Stuatspen-
sionneering om een adhaesie-adres te zenden
aan H. M. de Koningin om te komen tot
pensionneering vau ullo mannen en vrouwen,
die een zekeren leeftijd bereikt hebben, zon
der premiebetaling.
B. W. aarzelen hun sympathie te be
tuigen aan dit adres. Zy mccnen, dat zonder
premiebetaling een pensionneering niet tot
stand kan komen en achten het een beden
kelijke zaak, indien men de financieelo ge
volgen niet kent, dit adres te steunen. Zy
stellen daarom voor het verzoek voor ken
nisgeving aan te nemen.
Zonder bespreking wordt, overeenkomstig
dit udvies, met algemeene stemmen besloten.
Vervolgklasse School 8.
In verband met de uitbreiding der vakken
van onderwys aan school 8 met Engelsch en
wiskunde (vervolgklasse) is het noodig een
kleine verandering te brengen in de veror
dening tot regeling van het openbuar onder
wijs en dientengevolge doen li. W. daar
omtrent een voorstel, dat zonder discussie
met eenparige stemmen wordt aangenomen.
Verordening Jaarwedden Onderwijzers.
Medegedeeld wordt, dat volgens een inge
komen missive door Ged. Staten bezwaar
wordt gemaakt tegen art. 12 bis van de on
langs vastgestelde verordening tot regeling
van het openbaar lager onderwys. Zij achten
die bepaling niet op haro plaats.
B. W. stellen daarom voor uit art. 12
der bedoelde verordening te doen vervallen
de bepaling, dat «gehuwde onderwijzeressen
niet als sollicitanten voor de betrekking van
onderwijzeres worden toegelaten." Tevens
stellen B. W. voor alsnog in die verorde
ning op te nemen de reeds vastgestelde be
palingen, betreffende de toelage van f 100
voor den onderwijzer in de Engelecho taal
en de toelage van f75 voor den onderwijzer
in de wiskunde, geplaatst aan de vervolg
klasse van school 8.
De heer Staalman zegt in verband met
hetgeen hier bedoeld wordt de volgende motie
voor te stellen
De Raad der gemeente, van oordeel,
„dat in de Bchool hot werkzaam blyvon
van onderwijzeressen na hun huwelijk
«niet in het belang is van liet onderwijs,
«gaat over tot de orde van don dag."
Do heeron Krijnen en Feenders brengen
in het midden, dat de Raad iu de vorige
vergadering daaromtrent reeds een beslissing
heeft genomen en wel in ontkennenden zin.
De heer Staalman maakt de opmerking,
wat in de vorige zitting door den heer Bok
voorgesteld werd niet in de verordening kon
opgenomen worden. De motie strekt om op
andere wijze te belichamen wat in de be
doeling van den Raad ligt. Zij bedoelt alleeu,
dat bij voorkomende gelegenheden B. W.
gehuwde onderwijzeressen zullen verzoeken
hun ontslag aan te vragen, en dat zij ook
geen gehuwde onderwijzerossen op de voor
dracht plaatsen.
Op een vraag van den heer Krijnen zet
de heer Staalman uitvoerig uiteen, waarom
het niet wenschflijk is, dat gehuwde onder
wijzeressen in de school werkzaam zyn
toont aan, dat een moeder, die de zorg heeft
voor haar kinderen en huisgezin zich onmo
gelijk kan wijden aan de school. In onder
scheidene plaatsen van ons land, b. v.
Rotterdam, is dit punt behandeld en werd
door vrijzinnigen gesteund. Spreker vertrouwt,
dat de Raad deze tamme motie zal aannemen.
De heer De Geus meent, dat hier voetan
gels en klemmen liggenmen wil tornen
aan verkregen rechten. Zoolang do gehuwde
onderwijzeres haar plichten in de school
naar behooren vervult, heeft men geen recht
haar te ontslaan. De motie dient dan-ook
tot ondermijning en niet tot bevordering van
het openbaar onderwijs.
Na nog eenige bespreking, waarbij o. a.
de heer Odrtgijsen aandringt op verdaging
van de verdere behandeling der motie, opdat
men er nog eens over na kan denkon, wordt
dit puut met goedviuden van den heer Staal
man verdaagd tot de volgende vergadering.
Het door B. W. voorgestelde, om do
verordening der Onderwyzers-jaarwedden
overeenkomstig het verlangen van God. Staten
te wijzigen, wordt daarop aangenomen met
Xeene stemmen.
i opzichte van een ingekomen adres
van den heer W. Heeroma, om alsnog do
salarissen van de hoofden van Scholen van
School 1 en 2 billijker te regelen, neemt men
goen besluit. Dit wordt tot later uitgesteld.
Voorstel Subsidie.
Ter tafel komt een voorstel van den hoor
Schokking om een toelage van f 300 te ver-
leonon aan „hot 'Po huis voor vrouwen en
meisjesalhier, gevestigd Kerkgracht 15. De
Voorsteller licht zijn voorstel nader toe en
ostigt do aandacht er op, dat dit „Tehuis-,
staande op beslist Uhristelijkon grondslag,
uit deze gemeente meisjes en vrouwen, die
geen onderdak hebben of die een niet geheel
smetteloos leven, dat zy tot nu leidden en
dit vaarwel willen zeggen, zonder onderscheid
van godsdienst, opneemt. In het korte tyd-
stip van het bestaan van dit „Te huis* hoeft
it reeds vele malen hulp verleend.
Er is ingekomen een adros van do afd.
Helder van den -Vrouwenbond tot verhoo
ping van het zedelijk bewustzyn*, verzoekende
dit voorstel aan te nemen.
B. W. erkennen, dat het streven der
vereeniging alleszins lofwaardig is, doch moe-
niet op het voorstel van den heer Schok
king te mogen ingaan. Volgens hen moeten
d n-gelyke voreenigingen alleeu gesteund wor
den door particuliere liefdadigheid, want
wanneer dezo stichting door de gemeente
ondersteund wordt, dan zal dit voor onder
scheidene tallooze philantropischc instellingen
do gewenschte aanleiding zijn ook bij den
Raad om een bijdrage te komen. B. W.
adviseeren dan ook op het voorstel niet in
te gaan en de toelage niet te verleenen.
De heer Schokking verdedigt uitvoerig
n voorstel en zet uiteen, dat het Te huis
ant, om gevallen vrouwen onder dak te
brongen tot de gelegenheid is verkregen, dat
zij in een doorgangshuis geplaatst kunnen
worden. Het aantal, dat reeds is opgenomen,
bewyst dat dit Te huis noodig is en in een
behoefte voorziet om de ontucht tegen te gaan
en gevallenen op te heffen. En hoewel de
vereeniging op Christelyken grondslag staat
wordt bij het werk der barmhartigheid vol
strekt niet gelet op godsdienst. Verder be
strijdt hij het praeadvies van B. en W.
De Voorzitter wijst er op, dat wanneer
deze subsidie verleend wordt, ook andere
vcrcenigingen, zooals het Leger des Heils,
de vereeniging «Tot Steun*, en de Wees-
inrichting een dergelijke ondersteuning zullen
vragen.
De heer Krijnen heeft eenige inlichtingen
verkregen, omtrent de werkzaamheden van
het Te huis en is daardoor getroffen. Hij
acht het van belang deze zaak uit te stellen,
dan kan men nadere inlichtingen inwinnen.
Aldus wordt besloten.
Bedrijfskapitaal Gasfabriek.
Door B. W. wordt er op gewezen dat
de gasfabriek geheel zonder bedrijfskapitaal
werkt en betoogen dat het toch hoogst nood
zakelijk is, dat hierin verandering komt. Zij
stellen daarom voor met de Amsterdamsche
Bank een overeenkomst aan te gaan om te
kunnen beschikken over bedrijfskapitaal voor
dit bedrijf; daardoor zal het mogelijk worden,
om de winst van de gasfabriek op geregelde
ydeii, b.v. kwartaalsgewijze, in de gemeente
kas te kunnen storten. De som daarvoor be-
noodigd bedraagt f 100,000, hetgeen te ver
krijgen is tegen een rente bedragende 1 pet.
boven het wissoldisconto van den Ned. Bank
met een minimum van 4l/s pet. en een provisie
van V» Pur mille.
Na eenige bespreking, waarby men ver
schillende tinanciëule bezwaren te berde brengt,
stelt de heer Krynen voor om het voorstel
in handen van de Commissie voor de bedrij
ven te stellen om advies.
9 stemmen verklaarden er zich voor en 9
tegen, zoodat dit punt do volgende zitting
opnieuw aan de orde komt.
Reinigingsdienst.
Aan du orde wordt gesteld een voorstel
van B. W. tot regeling van den reinigings
dienst, dat de raadsleden is toegezonden ge
worden. Het voorstel behelst:
le. een verordening op den gemeente-
reinigingsdienst;
2e. een verordening regelende do samen
stelling en den werkkring der Commissie van
bijstand
3e. oen verordening regelende het aantal
en de belooning van het personeel bij dien
dienst;
4e. een instructie voor den opzichter;
5e. een verordening op de heffing en in
vordering van rechten voor hot weghalen
van vuilnisbakken en privaatemmers eu het
ledigen Van privaat en zinkputten.
Door B. en W. wordt in overeenstem
ming met de ingediende regeling voorgesteld,
de emolumenten *-an het personeel bij dien
dienst te doen vervallen en in verband daar
mede de belooningen nader te regelen. Er
wordt daarom voorgesteld:
1. Het salaris van den opzichter bedraagt
f900 in minimum en f1200 in maximum. (Do
3 pet. emolumenten vervalt;. De jaarwedde van
den tegenwoordigen opzichter Bob wordt bij
inwerkingtreden der verordening bepaald op
f1100.
2. Het weekloon van den beltbaas, dat
thans f 12 bedraagt en '/s van de opbrengst
der lompen, wordt vastgesteld opf 13 tot f 15
per week. Het weekloon van den tegenwoor
digen bcltbaas Zwagerman wordt gebracht
op f15.
Verder wordt voorgesteld 4 werklieden
eervol te ontslaan, 2 wegens ouderdom en
2 wegens lichaamsgebreken en wel JPater,
76 jaar, G. Strikkers, 76 jaar, J. Timmer
man, 69 jaar, en P. Kos, 59 jaar. Aan de
ontslagenen wordt toegekend een toelage van
16 weeks of f312 per jaar. Dit ontslag zal
ingaan met 1- Juli 1909 eu tot dien tijd
zullen zij het gewone weekloon van f 10,50
ontvangen. Nog wordt voorgesteld voor de
werklieden in het vervolg het loon vast te
stellen op f 9 tot f 12 per week en voor de
jongens op f3,60 tot 7,50 per week, met
dien verstande het weekloon der thans in
dienst zijnde werklieden op f 11.te bepa
len, waarby dan nog voor overwerk als
bijverdienste komt ongeveer f52 per jaar.
De heer Feenders dringt er op aan, dat
deze voorstellen om advies in handen wor
den gesteld van de Commissie voor den
Reinigingsdienst. Dienovereenkomstig wordt
besloten. Alleen de heer Van Neck ver
klaarde zich er tegen.
Benoemingen.
Tot onderwijzeres aai» school 8
wordt benoemd mej. C' Duinker te Koegras
met 10 stemmen. Mej. H. Veen verkreeg 2
en mej. M. Langhorst 6 stemmen.
Tot onderwyzer aan de herha
lingsschool wordt benoemd de lieer J.
J. Janzen (No. 2 der voordracht) met 11
nnen, terwijl op den heer J. Gomes 7
stemmen werden uitgebracht.
Tot onderwijzeres aan school 3
wordt met 14 stemmen gekozen mej. A. C.
M. Oosterhout; mej. E. Sonstral verkreeg 3
stemmen.
Tot controleur der belastingen
wordt benoemd de heer P. Van Dalen, rijks
klerk ter inspectie der directe belastingen
alhier, met 12 stemmen. Op den heer G. .1.
Kuiper te Beverwijk worden 8 stemmen uit
gebracht, terwijl 3 briefjes blanco waren
ingeleverd.
Tot leden van het Burgerlijk
Armbestuur worden de aftredende leden
de heeren W. H. Burgers F. W. A. Haber-
n en N. J. Vinken herbenoemd, respec
tievelijk met 17, 15 en 16 stemmen.
Tot lid van de Commissie voor
het Ziekenhuis wordt met 17 stem
men herbenoemd het aftredend lid do heer
Th. Terra.
Tot leden der Commissie voor
don Reinigingsdienst worden de
aftredende leden, de heeren Th. Terra, J. J.
Verfaille en K. F. Oortgysen herbenoemd
met 15, 15 en 13 stemmen.
Tot leden der Commissie voor
gasfabriek en waterleiding wor
den met nagenoeg algemeene stemmen op
nieuw benoemd de heeren E. J. Bok, D. H.
Grunwald, W. C. Van Breda, J. J. Verfaille
en S. Krynen.
Tot regentes van het Algemeen
Weeshuis wordt gekozen in de vacature
van mevr. A. OortgijsenGijzelaar, die niet
meer in aanmerking wenschte te komen,
na 3e stemming mevr. A. WallastDe Wyn
met 9 stemmen Op mevr. I. Kruijs Voor-
berge waren 8 stemmen uitgebracht en 1
briefje was blanco.
Tot regent van het Algemeen
W ceshnia wordt het aftredend lid, de
heer J. Dunselman, herkoz in met 9 stemmen.
Op deü heer P. Hoogenbosch Jz. werden 6
stommen uitgebracht en 3 stemmen waren
blanco.
Rondvraag.
De heer Bok vraagt naar de telefoon -
kwestie en naar hetgeen gedaan is om de
bouwverordening te herzien.
De Voorzitter zegt, dat omtrent de tele
foon hem niets bekend is en het andere punt
is bij B. en W. in overweging.
De heer De Waard geeft als zijn wensch
te kennen de Steigersteeg te herdoopen.
De heer Schokking is niet tevreden ge
steld met het schriftelijk antwoord van B. en
W., omtrent de behandeling van den opzich
ter van den reinigingsdienst ten opzichte
van den met ontslag bedreigden werkman.
De lieer Staalman sluit zich daarbij aan.
De heer Van Wingerden informeert naar
den stand van zaken, omtrent liet aantal
kinderen op de school aan den Parallelweg
en krijgt tot antwoord, dat de stukken in
handen ziju van den districtsschoolopziener.
De heer Feenders dringt aan op het plaat
sen vau een urinoir iu de nabijheid van het
Havenplein.
Hierna niemand meer liet woord verlan
gende, wordt de vergadering 'a nachts ri
half een gesloten.
HELDER, 11 December.
Op Veelvuldig verlangen heeft het be
stuur der muziekvereniging •Crescendo
aldveling Helder van de Maatschappij tot
Bevordering der Toonkunst alhier besloten
de Operette in vijf bedrijven .de.Prins van
Xind" te doen herhalen op Dinsdag 22 Decem
ber a. s. Voor de toegangsprijzen enz. ver
wijzen wy in dit blad staande advertentie'».
In de gisterenavond gehouden verga
dering van de Katholieke Kiesvereniging
„De Eendracht' is candidaat gesteld voor
liet lidmaatschap van' de Provinciale Staten
de heer F. S. C. M. Wijs, lioofd-ingenieur
der Marine.
De anti-rev. kiesvereeniging «Vaderland
en Oranje besloot tot samenwerking met de
kutli. kiesvereeniging en stelde daarom de
heer F. S. C. M. Wys eveneens candidaat.
De christen-dem. kies vereen. Nederland
en Oranje" stelde de heer A. P. Staalman
candidaat.
De officieelo verkiezing heeft heden-
middug plaats gehad. Als candidatcn worden
gesteld de heeren A. 1'. Staalman, Jac. Joh.
Verfaille en F. S. C. M. Wys.
Do stemming zal plaats hebben op Dins
dag 22 December a.s.
Ilct aantal kiezers vcorde Provinciale
Staten iu dit district bedraagt
Helder le kiesdistrict 1307
2e 1091
3e 1446
Texel 1198
Vlieland 140
Terschelling 642
Totaal 5824
St. Nicolaasfeest.
Het Sint Nicolaasfeest wordt hoe langer
zoo meer hier ter plautse inheemsch. Door
verachillende vereenigingen werden deze week
kinderfeesten georganiseerd. Zoo 'gaf de
ouderoflicieravercening van de marine gister
avond in ,Ca8iuo' een welgeslaagd kinder
feest de Roomsch Katholieke Volksbond in
zijn gebouw aan de Molengracht deed het
zelfde en tal van kinderen amuseerden zich
kostelijk.
Ook du Bewaarschool aan do Vischmarkt
i de Fröbelschool aau de Laun bleven niet
achter; de laatste hield zelts tweu avonden
feest.
Marine Begrooting.
Het amendement strekkende oin niet over
te gaan tot de verwapeniug van de schepen
type „Kortonaor' is in de zitting van heden
aangenomen.
liet amendement Hugenholtz om niet over
te gaan tot den uanbouw vau een onderzee
boot, werd, nadat de Minister het onaanneme:
lyk had verklaard, v o r w o r p en.
Aanbesteding.
liet proviueiaal bestuur vuu Noordhullatul
hoeft gisteren aanbesteed het onderhoud van
do werken tot verdediging vau de Noordzee
kust tiissclieu de strandpalen 9800 en 13500.
Raming f 22,000. Minste J. v. d. Plus, Har-
diuxveld, f 20,000.
Gearresteerd.
Op last van de justitie is, verdacht van
verduistering, gearresteerd jhr. mr. Bloys van
Treslong Prins, dirocteur vau de thans in
slaat van faillissement verkeerende Prins
i Van Lindouk's Bank in Den Haug.
Nederland en Venezuela.
De correspondent van den «New-Vork
Herald" te Carucas seint
Castro heeft eeu ongelimiteerdon erudiet-
brief op de Vouozolaaiische Bank, in over-
leustemming mot de bevelen van den minister
van financiën. Du president verzweeg den
datum van zyn vertrek tot twee dugen voor
de afreishy gaf ieder lid van het kabinet
100,000 dollars om hom trouw te blyven ge
durende zyn afwezigheid. Zyn persoonlijke
zaken, waarvan de juarlyksche opbrengst
ongeveer een millioen dollars bedraagt, zul
len tijdens zyno afwezigheid worden waar
genomen door Guzmun, oud-secretaris-geno-
rual van Venezuela en oud-gesaut te Washing
ton.
Gastro.
President Castro is gisteren in Fruukryk
uungokomen en wordt hedenavond te Parijs
verwacht. Zyn vrouw, zyn zuster en broeder
vergezellen hem. Hy maakt den indruk zie
kelijk te zyn.
Naar aanleiding van de voorwaarden, hem
door de Fransehe regeeriug gesteld ten op
zichte vau zijn verblijf in Frankrijk, zeide
bij in antwoord daarop, dat hy als eenvoudig
purticulier in Europa kwam om genezing
te zoeken.
De brand in de Ferdinand Bolstraat.
Ga toch altijd naar beneden, als er brand
uitbreekt'Dut zou men wel eiken dag met
een vet lettertje mogen zetten, als waarschu
wing, onder het Brandweerrapport Altijd.
Ook als do vlammen woedend droigen, en
do rook u van benoden tegenslaat, ga toch
naar beneden. O zekor, ge zult licht brand
wonden oploopen, ge zult misschien ran de
trup vallen eu oen arm breken of eeu been
maar beneden staap er honderd voor één
klaar, om de vlammen te blusschen of in
bet orgste geval om u op te ueinen.
Naar boven gaan dat beteekont in elk
geval een ontzaglijk risico loopen op verstik
king. Dut is Maandagavond gebleken, dat is
verleden jaar in du Marnixstraut duidelijk
uitgekomen, daar geeft de goschiedenis van
de Amsterdamsche brandweer menig voor
beeld van.
Om by het geval van Maandagavond te
blyvon, is het toch weor zeer opmerkelijk,
dat de bewoners van twee hoog, die aanstonds
naar beneden zijn geloopen, er zonder letsel
afkwumen. Zeker de bewoners van de boven
ste verdieping hebben zich over den zolder
en door dc brandgang kunnen redden, inaar
vermoedelijk zyn die dan ook gevlucht, vóór
de brand door bet trapportaal naar bovc-n
stormde. Want als de vlammen eenmaal in
een trapportaal doortrekken, zooals dat bestaat
in het perceel Ferdinand Bolstruut 150
d. w. z. naar het model dat in 80% van de
Amsterdamsche woningen gevolgd is
hollen ze omhoog. Het trapportaal midden
in het huis loopende, met daarop uitkomende
deuren van alle vertrekken, wordt een
schoorsteen met even zooveel blaasbalgen,
als de bewoners deuren loten openstaan by
hun vlucht. Zoo komt het, dat zich op den zol
der binnen geen tijd verzamelen de verstik
kende dampen, welk uit een brandend hnis
opstygen, en die onvermijdelijk slachtoffers
maken, wie daarin eenigen tijd ademen moet.
Hoe snel de brand voorgrjjpt, en hoe juist
de vergelijking van het trapportaal met een
schoorsteen is, blijkt nu weer uit het feit,
dat terwijl de brand in don winkel bogonncD
is, de trappeu tot een hoog, en van de eerste
naar de tweedo verdieping slechts geblakerd
zyn, tcrwyl die van twee naar drie hoog en
van de bovenste étage nuar den zolder ge
heel door den brand zyu vernield.
Het is dan ook geen wonder dat de drie
bewoners van de eerste verdieping, die eenige
oogenblikken verloren liet gaan met zich te
kleeden, en toen drie trappen op moesten
loopen, boven reeds in den verstikkenden
walm kwamen, die hen bedwelmd heelt vóér
ze het trapgat naar benoden hadden gevonden.
Ook bij dezen brand is weer gebleken, vau
hoe groot nut het is, de trappen te pleiste
ren, zooais het bouw- en woningtoezicht bij
verbouwingen eischtè. Immers de wanden
van het trapportaal beneden, die gepleisterd
zijn, werden niet door het vuur aangetast;
du ongepleisterde trappen wel. En een op-
werking, die evenmin mag achterwege blijven,
wanneer men den raadga altyd naar bene
den voorop zet is deze, dat de bewoners
veel eerder naar beneden zullen loopen, wan
neer het trapportaal aan den voorgevel is
gebouwd, dan wanneer het zich midden door
het huis slingert. Een trapportaal aan deu
voorgevel beteekent licht en veiligheid daar
kan nooit een gevaarlijke schoorsteen uit
ontstaan, als deuren op de verschillende
verdiepingen worden opengelaten, en zoo
zullen de bewoners veel meer moed hebben,
om naar beneden te vluchten dan thans.
Maar al mag, hij dc grondversnyding in
smalle, lange roepen waarop thans het over
groots deel van de Amsterdamsche huizen
is gebouwd, de verwezenlijking daarvan de
utopia behooren óók bij de tegenwoordige
bouworde kon het niemand genoeg worden
aangezegd als er brand is, noem den kori
sten weg naar beneden
Spoorwegongeluk.
Te Brussel zyn hedenochtend te 8 uur
aan hot station Tour en Taxis twee treinen
met Brusselseho werklieden op elkaar geloo -
pen. Ongeveer 25 werklieden werden min
of meer zwaar gewond.
Moord
In een trein, die gistermorgen om kwart
ór zes uit Kobleuz te Trier aankwam,
werd in een coupé tweede klasse bet nog
warme lyk gevondeu van Kurt Regel, een
verzekeringsagent uit Trior. 't Lijk had een
schotwond aan don rechterslaap naast het
lijk lagen een revolver -en twee patronen.
Te Koblenz was Regel in den trein gegaan
gezelschap van zyn vriend Maagb, een
opzichter uit Trier. Deze heeft zich te Trier
haastig uit het station verwijderd, zonder iets
te zeggen. Toen hy lator aangehouden werd,
beweerde hy, dat Regel zelfmoord had ge
pleegd. Hy wus onderweg even uit de coupé
gegaan en had toen een schot gehoord. Ver
volgens had hy gezien, dat zyn vriend bloeden
de op do bank lag. Hy was niet "meer inde
coupé terug gegauu, maar bad iu eeu coupé
daarnaast de reis voortgezet. By uankomst
Trier was hy zoo geheel het hoofd kwijt
geweest, dat hy dadoljjk de stad was inge
stormd.
Bij confrontatie met hot lyk heeft Maagh
zijn onschuld volgehouden.
Intuss;hen heeft de officier van justitie
zyn inhechtenisneming
Het ligt in de bedoeling van de betrokken auto*
riteiten dc militaire facteurs in de garnizoenen
af te schaffen.
Stoomvaart-Maatschappij Nederland.
Flores, v. Java n. A'darn, vertr. 9 Dec. v. Port-Said.
Svmatra arriv. 8 Dec. van Amsterdam te Sabang.
Ambon, v. A'dam n. Java, pass. 9 Dec. Dungeness.
Madura arriv. 9 Dec. v. Amsterdam te Hamburg.
Oranje, v. A'dam n. Javk, vertrok 10 Dec. v. Üenuit.
l'iinor, v. Java n. A'dam, vertrok 12 Dec. v. Marseille.
Kottkrdamsche Lloïd.
Kediri vertrok 8 Dec. van Pudung n. Amsterdam.
Wilis, v. Java n. R'dam, vertr. 8 Dec. van Perim.
Solo, v. Java n. R'dam, vertrok 9 Dec. van Suez.
Sindoro, v. R'dam n. Java, vertr. 8 Dec. v. South.
Djocja, v. R'dam o. Java, is 10 Dec. Perim gepass.
Gedé, v. K'dam n. Java, vertr..8 Dec. van Sucz.
Tuinman, arriv. 10 Dec. v. Java te R'dam,
Opliir, v. R'darn n. Java. arriv. 10 Dec. te l'adang.
Medarn, v. R'dam n. Java, arriv. 10 Dec. te Sabang.
Kon. West-Indisciie Maildienst.
Pr. d. Ned. arriv. 9 Dec. v. West-lndiê te A'dam.
Pr. Maurits vertr. 10 Dec. v. A'dam n. Paramaribo.
Schagen, 10 Dec. Aangevoerd 9 paarden
f60 a 150, veulens f a oasen
f0 a 0, 2 stieren f 110 a 130, 0 duiven
f0 a i', 5 geldekooien f110 a 140, 58 vette
id. f 160 a 275, 15 kalf koeien 1 140 a 225,
5 vaarzeu f 90 a 110, 0 hokkelingen f a
graskalveren f a ,25 nuchtere
kalveren f 10 a 23, rammen f—a
2280 schapen (overhouders) f13 a 19,50, 700
vette schapon f 20 a 29,50 —0 mager id f
a 0 lammeren f 0 a 0,bokken
en geiten f a 8 magere varkens 1 8
u 10. 50 vette id. per Kg. 41 a 45 ct., 50
biggen f 6,a 11,konijnen f0.a
0.kippen 0.zwanen f 1800
Kg. boter f 0,57% h 0,62%, ®00 kipeieren
f6.a 7,—0 eenden dito f0,a 0,
per 100.
V isscherij berichten.
Nieuwediep, 8 December. Aangebracht door 10
korden te zomen 20 stuks groote tong per stuk
65 cent, 80 middelmatige tong per stuk 30 ent,
50 kleine tong per stuk 12 cent, 16 mand kleine
schol per mand f 3 a t 4,50, 4 mand schar per
mand f 1,50.
9 en 10 December. Niets binnen.
11 December, v.m. 8 uur. Niets binnen.
Burgerlijke Stand gemeente Beider.
Van 8 tot H December.
ONDERTROUWD: D. van Toledo en S. Stom pe
diss-I. C. Th. Kwak en E. Keyzer.
GETROUWD: J. van Bergen» en A. F. de Rid
der. W. A. Arenta en M. Buehre. H. Oieze en C.
Garstenveld.
BEVALLEN: J. C. Okel geb. Veltman, M. O.
Quant geb. Grirnijser, z. C. M. de Graait geb.
ültena, d. A. M. Endenburg geb. van Gijn, d.
OVERLEDEN: E. Porck wed. A. NV. Weiu,85j.
Gemeenteraad van Texel,
gehouden 9 Dec. 1908.
Aanwezig alle leden. Er was veel publiek.
Voorzitter de heer Mr. W. Hiddingh, Burgen».
Na opening en voorlezing en goedkeuring
der notulen kwamen de navolgende inge
zonden stukken en mededeelingen aan de
orde