r—
KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Paulownam
No.
No. 3778.
Woensdag 28 April 1909.
37ste Jaargang.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
BureauKoningstr. 29.
Interc,-Telefoon 50.
ABONNEMENT I
't Vliegend Blad p. 8 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., Buitenl. f 1.25
1 Zondagsblad 371 45 f0.75
g Modeblad 55 65 f0.90
Muzik. Bloemlez. 60 85 f 0.90
Voor 't Buitenland bij vooruitbetaling.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te HELDER.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
ADVERTEHTIEN
Van 1 tot 4 regels25 cent
Elke regel meer6
Bewtjs-exemplaar2*
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeien uiterlijk des DINSDAGS- en lfRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd xijn.
Eerste Blad.
De Turkeche Nationale Vergadering wordt
niet in Konetantinopel gehouden, veiligheids-
wege, en zoo heeit men in Turkije een sul
tan in Ildin Kiosk en een parlement in San
Stefano. Merkwaardig is het nog dat de tele
grammen over de plannen der Nationale
Vergadering met elkaar in tegenspraak zijn,
al naar zij komen uit Konetantinopel of San
Stefano. Vrijdag, de dag van het wekelyksch
gebed, moet de Sultan naar een der mos-
keëen, tenzij hy dood of gevangen ie, dus
in een toeBtand, die hem niet veroorlooft te
regeeren. Wyl de sultan verleden Vrydag
nog opging naar de moskee, is het vast, dat
hij dien dag niet onttroond was. Trouwens
geen enkele maal sinds zyne regeering heeft
hy het wekelijkeche gebed verzuimd. Na den
terugkeer zijn de troepen van het buitenleger,
die meester van den toestand zyn, in Kon-
stantinopel begonnen met de insluiting van
het paleis en de omgeving des sultans, eene
Btad op zich zelf met kazernes en eene tal-
ryke bezetting. Tegen de groote overmacht
als de thans oprukkende legerkorpsen zijn
of liever waren ze echter niet bestand. Hier
en daar werden nog heete gevechten gele
verd tusschen belegeraars en verdedigers.
Hier en daar ging het Turksch toe.
De artillerie uit de Taxim-kazernes heeft
zich zeer verraderlijk gedragen door de witte
vlag te hyschen en op deze wijze de infan
terie uit Saloniki te verleiden in open ter
rein hun overgave aan te nemen.
Toen vnurden zy op de infanteristen, dre
ven hen terug, en brachton uan de kazernes
groote BChade toe, die door de wy kende troe
pen bestormd werden.
Een wanhopig handgemeen ontstond op de
binnenplaats en de begraafplaats er achter.
Er werden zware verliezen geleden.
De andere kazernes gaven spoedig den
tegenstand op.
Het gerucht dat een eskader, uit San Ste
fano teruggekeerd, Ildiz heeft gebombardeerd
is gebleken valsch te zyn geweest. Het is in
de omgeving volkomen rustig, zoodat waar
schijnlijk geen tegenstand meer zal geboden
worden. Een ontzaglijke menigte bewoog zich
door de straten langs de kazernos der over
wonnen soldaten. Men schat het getal dooden
en gekwetsten op 200. De gezantschapsge-
bouwen hebben niet geledende bank, de
tolkantoren en Jde openbare gebouwen wor
den bewaakt.
Het is vry zeker dat de beslissing geval
len is en dat do contra-revolutie tegen de
Jong-Turksche party deerlijk fiasco heeft ge
leden. De bevelhebbers van het leger van
Saloniki hebben reeds vroeger aan de muiters
straffeloosheid toegezegd, mits zy een eed
op den Koran atleggen, waarin zy beloven
gehoorzaamheid aan hunne officieren en de
verklaring afleggen zich in het vervolg uit
sluitend te zullen wyden aan hun militaire
plichten.
De Sultan zal er nog betrekkelijk goed
afkomen. Het is niet waarschynlyk, dat er
gevolg zal worden gegeven aan den wensch,
uitgesproken in de nationale vergadering te
San Stefano, om nl. den Sultan af te zetten.
De militaire bevelhebbers verzetten zich
krachtig tegen zyn aftreding en ook van
andere invloedryke zyde wordt op het aan
blijven van den Sultan aangedrongen. Zoo
zeide bv. Achmed Riza bey, tot voor de con
tra-revolutie president van de Kamer, tot den
correspondent van het Journal: Zoolang
de Sultan niet handelt in stryd met de grond
wet, zullen wy geen haar op zijn hoofd
krenken. Het parlement is van oordeel, dat
de revolutie op touw is gezet door de reaction-
nairen. De Sultan is neutraal en blyfk daarom,
tenzij het tegendeel wordt bewezen, gespaard.
Dat echter de regeering weder dadelyk zal
worden ingericht op denzelfden voet als voor
de revolutie, valt niet te verwachten. Er
bestaat alle kans op een militaire dictatuur.
In militaireen toongevende burgerlijke kringen
acht men het waarschynlyk, dat Mahmoed
Schewket pasja, de opperbevelhebber, tot
grootvizier en Mahmoed Mookthar, pasja, de
gewezen bevelhebber van het le legercorps,
tot minister van oorlog zullen worden be
noemd. Zij beiden alleen bezitten de by de
huidige omstandigheden noodige energie, ver
stand en doorzicht en tevens het vertrouwen
der massa, zoodat zy de aangewezen personen
zijn den terugkeer van geordende toestanden
in het Osmanenrijk to bewerken.
Toch zyn er echter verrassingen niet uit
gesloten want een deel der bevolking is nog
al ontstemd tegen den Sultan.
Castro is weer te Parys teruggekeerd. Zyn
verblijf daar zal niet van langen duur zyn.
Na een geneesheer te hebben geraadpleegd
hij was immers zoo ziek zal hij zich
naar Spanje begeven en zich met zijne echt-
genoote inschepen naar Columbia, waar hy
door generaal Reyes verwacht wordt. Als
men hem bezig laat zal hy daar zeker niet
Btilzitten en hooren we later nog wel eens
van hem.
Den toestand in Perzië leert men het best
kennen uit de nota die de Russische regeering
daarover gericht heeft tot de mogendheden
om hare tusschenkomst ginds te rechtvaar
digen. Zij zegt daarin: Uit mededeelingen
van het consulaat-generaal te Azerbeidjan
blijkt, dat er hongersnood begint te heerschen
te Tebriz, dat door de troepen van den sjah
wordt belegerd en dat het Russische consulaat,
de overige consulaten en de vreemdelingen
in die stad bedreigd worden door groot gevaar,
zoowel van de zyde der troepen als van die
der inwoners, die door den honger tot wan
hoop zyn gebracht.
Aan don zaakgelastigde van Rusland te
Teheran is opgedragen aan den sjah mede te
dcelen, dat bijaldien do Perzische regeering
niet zeer spoedig maatregelen zou nemen om
s consulaten en de buitenlandsche bewoners
van Tebriz van levensmiddelen te voorzien,
de Russische regeering troepen naar die plaats
zou zenden, ten einde de consulaten en de
buitenlanders te beschermen en hun en de
overige bewoners levensmiddelen te doen
toekomen. Ondanks het door den sjah aan
den bevelhebber der Perzische troepen, Aïn
ed Dauleh, gegeven bevel heeft deze echter
geweigerd te Tebriz levensmiddelen binnen
te laten, zoodat consulaten en buitenlanders
in een gevaarlijke positie blyven.
Bij dezen stand van zaken heeft de Rus
sische regeering besloten gevolg te geven aan
haar voornemen, en heeft een detachement
Russische troepen te Djoelfa bevel ontvangen
op te marchceren naar Tebriz.
Het detachement zal weder vertrekken,
zoodra de orde .daar ter stede hersteld zal
zijn en leven en have van de consulaire ver
tegenwoordigers en van de buitenlandsche
onderdanen geen gevaar meer zullen loopen.
HELDER, 27 April.
- De zomerdienst naar Texel met de «Dage
raad'', zal, blijkens een aankondiging in dit
blad met 1 Mei, aanvangen.
De Gymnastiek- en Exercitievereeniging
Pro Patria* hield j.1. Zaterdagavond in
Casino" een feestelijke vergadering. Talrijk
was de opkomst van belangstellenden.
De voorzitter, de heer Scblahmilch, opende
de vergadering met een kort woord, daarbij
lun herinnerende, dat de Vereeniging in
October a. s. haar i'ö-jaar bestaan hoopt te
vieren en wees verder op de spanning, waar
in ons Vorstenhuis en het geheele volk ver-
keeren met het oog op de te verwachten
blyde gebeurtenis. De beste wenschen daarbij
uitgesproken, vonden weerklank by de aan
wezigen, want staande word door hen het
Wilhelmus uit volle borst aangeheven.
Daarna werd overgegaan tot uitvoering
van het programma. De jongste adsp. afd.,
onder leiding van den heer Schlahmilch,
Je zeer correct eenige stokoefeningen uit
en werkte aan de barrende oudBte adsp.
afd., onder directie van den heer v. Hooydonk,
jaf eenige vrije oefeningen te zien en werkte
ook verdienstelijk aan de ringende hoofd-
afdeeling spande echter de kroon, kranig
turnde zy aan de barren en gaf eenige keurige
standen te zien. Uit alles bleek duidelyk,
dat bij ,P.P.de gymnastiek met ijver wordt
beoefend en de leiding in goede handen is.
Ter afwisseling werden een paar leuke
voordrachten gehouden en een aardig blyspel
opgevoerd, die buitengewoon in den smaak
vielen en de gezelligheid verhoogden. Zoo
als gewoonlijk vermaakten de turners zich
afloop nog geruimen tijd met een dansje.
Mr. J. P. A. N Caroli. j-
Mr. J. P. A. N. Caroli, is Zaterdagnacht
aan de gevolgen van het ongeluk, dat hem
Donderdag overkwam, bezweken.
In mr. Caroli, is een hoogst bekwaam
jurist een scherpzinnig advocaat en een groote
werkkracht verloren.
Onweer.
Te Amsterdam is tydens het vry hevige
onweder, dat zich Zaterdagmorgen ook boven
die stad ontlastte, de bliksem geslagen in
den 20 meter hoogen schoorsteen van de
chemische fabriek Ouder-Amstel, staande aan
den Omval. Dientengevolge scheurde de
schoorsteen over de geheele lengte. Er ont
stond geen brand.
Oplichterij.
Het »Hbld". meldt
By een groote bankinrichling te Amsterdam
werd Vrijdag een tweetal reisbrieven, elk
van 100 dollars en onderteekend met den
naam van een bekende buitenlandsche flrma,
aangeboden. De brieven werden, aangezien
deze firma solide bekend staat, uitbetaald.
Bij onderzoek echter bleken de beide brieven
valsch te zyn. De politie stelt een onder
zoek in.
Nader vernemen wy, dat deze brieven
behooren tot een 25-tal van diverse groote
bedragen, welke in Parijs ontvreemd zyn
ten nadeele van den heer Daly Valet, een
Engelschman, die in de Pransche hoofdstad
dezer dagen vertoefde. Deze diefstal had
reeds den lOen April plaats. Het is niet
buitengesloten, dat meu hier te doen heeft
met een internationale dievenbende, die er
haar werk van maakte deze van valsche
handteekeningen voorziene reisbrieven
bankinstelling aan te bieden. De nummers
hiervan zijn der recherche bekend.
De Am.sterdamsche recherche heeft reeds
de hand gelegd op den voortvluchtigen En
gelschman, die aan de Amsterdamscho Bank
de valsche wisselbrieven aanbood. Het heer
schap was per automobiel naar Enkhuizen
gereden en van plan naar het noorden van
het land te vertrekken. Eenige Amsterdam-
sche rechercheurs hebben hem uit Enkhuizen
vandaan gehaald en gevankelijk Amsterdam
binnengebracht.
De politie te Papendrecht.
De Stct. (no. 95) bevat een Kon. Besl. van
19 dezer, waarbij a. W. Voormolen, oud-
zeeofficier gewezen hoofdcommissaris van
politie, thans wonende te s-Gravenhage, belast
wordt met een onderzoek naar de vraag, of
de politie in de gemeente Papendrecht aan
redelyke eischen voldoet dan wel of het
nemen van eenigen administratieven maatregel
tegen de aldaar dienst doende ambtenaren
der Rijkspolitie geboden is;
b. bepaald wordt dat de heer Voormolen,
voornoemd, bij de uitvoering van de hem
hierboven gegeven opdracht zich zal hebben
te gedragen naar de bevelen en instructiën,
hem gegeven door of vanwege den minister
van justitie, aan wien het verslag van de
uitkomsten van het onderzoek zal behooren
te worden ingediend
c. de heer Voormolen, voornoemd, voor de
vergoeding van reis- en verblijfkosten uit
bovengemelde opdracht voortvloeiende, ge
rangschikt wordt in de tweede klasse van
het Kon. Besluit van 5 Januari 1884 (Stbl.
4).
Pokken.
Op last van den inspecteur der Volksge
zondheid zyn te Maastricht alle lagere scholeu
gesloten, omdat zich een geval van pokken
voorgedaan heeft bij een broeder van een
bijzondere lagere school.
Ernstig ongeluk.
Te Deventer had op het Noorderplein een
ernstig ongeluk plaats. De automobiel van
de familie Holle, van de «Haere" uit Olst,
uit de stad komende, kwam in botsing met
een wielrijdenden kruideniersbediende. Deze
werd zeer ernstig inwendig gewond. De ge
troffene is, zonder bij kennis gekomen te zyn,
kort daarna overleden.
In vlammen gehuld.
Een panische schrik maakte zich Vrydag
meester van do bewoners van de Tweede
Nieuwstad, een der drukste bevolkte volks
wijken van Groningen, toen zy de 60-jarige
weduwe B. onder hartverscheurend gegil,
geheel in vlammen gehuld, haar huisje zagen
uitstormen om op straat dadelyk ineen te
zijgen. Ijlings snelden de buren toe met
dekens en kleeren die door anderen weer uit
de bovenste verdiepingen werden geworpen om
de hoog opslaande vlammen te blusschen. Dat
gelukte echter niet voordat het arme slacht
offer ontzettend was verminkt. In deernis-
waardigen toestand werd zij daarna naar
haar kamertje teruggebracht, waar een heer
M. hoofdman van de brandwacht, die inmid
dels was gealarmeerd, en een verpleegster
het eerste verband legden. Directe overbren
ging naar het Academisch Ziekenhuis was
noodzakelijk. Men vreest voor het behoud
van haar leven.
Bij onderzoek bleek, meldt de «Prov. Gron.
Ct." dat het slachtoffer bezig was geweest
met het aanmaken van de kachelWaar
schijnlijk heeft zij daarbij petroleum gebruikt
deze vloeistof vond men althanB op don grond,
en zijn by hot ontstoken daarvan haar kleeren
in brand geraakt.
Een feestavond van beteekenis.
De Londensche berichtgever van 't .H.blad"
meldt
Waf moet er wel omgegaan zyn in het
hoofd van den tachtigjarigen leider van het
Leger des Heils, toen hy daar de reusachtige
Albert Hall binnentredende, met schier ein
deloos gejuich en gezwaai van zakdoeken en
propramma's begroet werd door een geest
driftige menschenmassa, gevormd door mannen
en vrouwen uit allen rang en stad, welken
de zaal tot in de uiterste hoeken, tot op de
hoogste gaanderijen vulde Men moet Albert
Hall vol gezien hebben, stampvol, zooals
wederom het geval was, om te beseffen wat
een menigte van tusschen de tien-en twaalf
duizend menschen, byeen in één ruimte,
zeggen wil. Werkelijk dat blyft altijd een
indrukwekkend schouwspel, hoe vaak men
het ook geniet.
Thans golden al die toejuichingen «Gene
raal' Booth, die onder medestrijders en
vrienden van het Leger, zijn tachtigsten
verjaardag vieren kwam.
Natuurlyk, die herdenking moest plaats
hebben te Londen, en nergens anders. In
Londen, waar dat groote werk van William
Booth begonwaar hy eerst in 1865 in het
East End zijn .Christian Mission' stichtte
en waar in 1878 het Heilsleger ontstond.
Te Londen, waar de eerste volgers van den
straat-prediker uit Nottingham, smaad en
bespotting, meer dan dat, de beleedigingcn
van een ruwe menigte vaak to verduren
hadden, maar van waar uit de beweging
zich baan brak over gansch Engeland, véél
meer dan dat, over gansch de wereld, kan
men zeggen. Bespot, gehoond, beleedigd werd
deze man, toen hij nog in volle mannelijke
kracht in de straten van het Londensche
East End stond, en thans, nu de kroon der
grijsheid hem siert, nu de eons gitzwarte
baard tot glanzend wit verbleekt is, nu
groeven van der jaren last en druk zijn ge
laat doorploegen, nu stoud hij daar weder,
nög krachtig, nög rechtop als weleer. Maar
nu geen hoon of spot; nu telegram
men van gelukwenschen, waaronder een van
den Eersten Minister van het machtige Brit-
sche rijk nü in (le loges Lords en Ladies
van den Britschen adelnii menschen uit
allen standnü honderden volgelingen, die
zijn wenk volgennü vereering, eerbiedbe-
toon voor al zijn werk.
Castro.
Castro is Vrijdag om kwart over zessen
te Parys aangekomen er is niets bijzonders
voorgevallen.
Volgens een bericht uit Parys heeft een
vriend van Castro gezegd, dat Castro eerst
naar Spanje gaat, vandaar naar Columbia
en vervolgens over land naar Venezuela.
Een locomotief gesprongen.
Te Cardiff is aan de haven een zware
locomotief gesprongen. Er was iets niet in
orde aan en eenige arbeiders waren bezig
het vuur uit te halen. Door de ontploffing
worden drie man op slag gedood en drie
andere gewond. De zware stukken van de
locomotief werden heinde en ver wegge
slingerd.
Aardbevingen.
Lissabon, 28 ApriL Een hevige aardbe
ving om 5 uur hedenavond, deed de verschrikte
bevolking de straat op snellen.
De zee is hedennacht 10 meter verder
gekomen dan by het hoogte gely. In het
midden der stad zijn huizen ingestort.
De aardschokken zyn op verschillende
plaatsen in Portugal waargenomen. Een vry
groot aantal huizon dreigt in te storten. Er
zijn eenige branden ontstaande bevolking
is door schrik bevangen. Men meent dat er
geen slachtoffers te betreuren vallen. De
Koning hoeft zich naar de plaatsen, waar
de aardbeving gewoed heeft, begeven.
Naar verluidt heeft een brand aanzienlijke
schade berokkend op een der zeven heuvels.
Een groot aautal kerken is gescheurd, maar
geen enkel huis is ingestort. In de Kamer
der pairs, die juist vergaderde, ontstond een
hevige paniek.
Telegrammen uit Cordova, Sévilla en Ba-
daioz maken melding van aardschokken.
Overal heerscht er een paniek.
Lissabon, 24 April. Tusschen Santarem
en Lissabon en op beide oevers van de Taag
zyn een aantal huizen ingestort, 6 personen
zijn omgekomen.
De Taag is bij Santarem buiten haar oevers
getreden de Salvadorkerk is erg beschadigd.
De Fransche zeemacht.
In de Echo de Paris vertelt het Kamerlid
Brousse het een en ander wat Fransche
zeeofficieren en ambtenaren van het ministerie
van marine hebben getuigd voor de commis
sie van onderzoek in zake de Fransche zee
macht. Het zyn verhalen van geweldige
geldverspilling. De groote leveranciers liggen
onder één deken om den staat alles schrik
barend duur te laten betalen, en dan nog is
het vaak slechte waar die zy leveren. Zoo
zei een admiraal, dat er te Toulon 1500
torpedo's klaar liggen, maar van zoo slecht
maaksel, dat zy onbruikbaar zyn. Een inspec-
teur-generuul zei, dat er van het jaar al
600,000 frank bespaard zou zijn, als de
marine haar steenkolen tegen de normale
prijzen had kunnen koopen. Vice-admiraal
Caillard getuigde, dat er bij den bouw van
torpedo- en ooderzeesche booten met onge
looflijke verkwisting te werk is gegaan.
Fooien verboden.
De Amerikaansche staat Washington kan
zich op beroemen do eerste staat ter
wereld to zyn, waar het ten Btrengste is
verboden fooien te geven of te ontvangen.
In het nieuwe Wetboek van Strafrecht n.1.,
dut eenige dagen geleden in werking is ge
treden, komt do bepaling voor, dat een be
diende in hotel, café of andere inrichting,
die een fooi vraagt of aanneemt en eveneens
degene, die er een geeft strafbaar is. En de
op overtreding van deze bepaling gestelde
straf iB vry streng.
DE WEEK.
25 April.
Dit geloof ik toch wel zeker en stellig,
wanneer wy onder andere omstandigheden
leefdend.w.z. als die >blyde verwachting'
niet nog steeds al 't andere op den achter
grond schoofen voorts de Tweede Kamer
niet als thans, vlak bij haar stervensnre
gekomen, gaandeweg ongeschikt was ge
worden voor serieusen arbeid, wyl >de ge
dachten nu elders* zyn, en men ,don boer
op' moet, teneinde het doodsgevaar, dat
zoovelen dreigt, zoo mogelyk af te wenden,
te bezweren Dat we, ware dit alles er
niet, by de voortzetting der behandeling van
het ontwerp tot subsidieering van 't by zonder
M. O. toch ouderwetsch-onstuimige, vinnige
tooneeltjes op het Haagsche Binnenhof zouden
beleefd hebbenIn de zittingen van
Woensdag en Donderdag jJ. was ten
minste telkens de «antithese* aardig aan 't
spoken. Tegen heug-en-meug, met kwalyk
onderdrukten onwil, laten velen van links
dit ontwerp erdoor gaan, misschien ook wel
uit niet-ongerechtvaardigde vrees dat men
anders straks «nog erger* zal krygen...
Niet zonder hevigo pogingen om nog te
krygen wat te halen valtMaar minister
Heemskerk men begrijpt 't stond
pal. En overwon over de gansche linie
Natuurlyk bleek hy, Woensdag j.1. een amend.-
Van Asch van Wijck, strekkend om te bepalen
dat ook vakken, niet in de wet genoemd, kun
nen gesubsideerd worden, toe te juichen
volgaarne te accepteeren. Edoch, de heer Ter
Laan, in wiens gemoed nu eenmaal minder
liefde gloeit voor godsdienst-onderwijs (na
tuurlijk had de heer Van Asch van Wyck
dit op het oog), hij maakte zich werkelijk
de illusie dat een amendement, door hem
voorgesteld, om slechts het maatschappelijk
onderwys* te subsidieeren, kans van slagen
zou hebben Dank u zei de minister
't is my te «eenzijdig*. Kn de Kamer sprak
met 43 tegen 29 stemmen, haar «veto* uit
over het amendement. Men ziet 't toch wel
duidelyk, de «animo' raakt er by Links
aardig uit 1
Een nuttig-onschuldig amendement-Eland
c.s. om inrichting van gymnastieklokalen op
de byzondere H. B. Scholen van Rykswege
te helpen steunen, vond genade in de oogen
van minister en parlement.
Maar toen kwam de nooit-versagende heer
Ter Laan eventjes mot een voorstel, hierop
neerkomend dat het schoolgeld van openbare
en van byzondere H. B. S. een soort van
twedloop* met elkaar zouden houden dus
volgens het principe van gelijkstelling. De
minister glimlachte goedigjes-medelijdend. En
men moet erkennen, dat er voor zyoe argu
menten tegen het denkbeeld veel te zeggen
viel. Voor - do gemeente-kassen zou eene
dergelyke ooncurrentie o.a. het heilloos ge
volg hebben dat 't schoolgeld der openbare
H. B. S. zooveel mogelyk «gedrukt* werd.
Met 6918 ging ook dit amendement naar
«de griffie der eeuwigheid'. Ten slotte kwam,
Woensdag j.1. do grimmig-heftige ds. Roessingh
met een voorstel, dat toch werkelyk glim
lachjes tooverde op gelaatstrekken van on
verdachte, waschechte-liefde voor de neutrale
staatsschool. De brave theoloog-volksver
tegenwoordiger wilde den eisch van toelating
handhaven voor alle gegadigden, zonder
onderscheid van godsdienstige gezindheid en
met toepassing van de neutraliteits-clau-
sule, welke voor het L. O. geldt 1 Daarmee
zou deze wet natuurlyk haar reden van be
staan verliezen en de byzondere H. B. S.
eenvoudig een neutrale van 't zuiverste
water worden. Men mogo denken over bij
zonder onderwys, hooger, middelbaar en
lager hoe men wil, het amendement-
Roessingh moet men een kras, haast-comisch
staaltje van onverdraagzaamheid vinden.
De minister zei dan ook eenvoudigelke
stem voor h*et amendement is, in inyn oog,
tegen dit ontwerp. En bezwaarlyk kan men
Z.Exc. ongelijk geven.
Iets heel anders wilde een amendement-
De Beaufort bepalen, n.1.: waar slechts
eene bijzondere H.B.S. is, daér de min
derheden toelaten. Veel «hart* voor het idéé
had de minister al-aanstonds niet. Hy vond
het, met den heer M a 1 e f y t, niet noodig
zou 't, mef gewyzigde redactie desnoods laten
passeeren 1
Mits, de minister legde er vollen na
druk op, men niet aldus de bepaling wilde
lezen, dat de leerlingen der byzondere H.B.S.
van sommige lessen (bedoeld werd natuurlyk
het godsdienst-onderwys) vrijstelling konden
krygen. Dat nooit Izei, eenmaal. Van
Speyk, en nu met hem mr. Theodoor
Heemskerk, minister van Binnenl. Zaken.
Ieder heeft het recht om in eigen huis eigen
wetten te stellen, de Staat in zijn neu
traal-openbaar, anderen in hun bijzondere
school
En ik breng warme, entbusiaste hulde aan
den vrijz.-democratischen d r. Bos, die een
mooi, eerlijk pleidooi hield voor het goed-
recht van het bijzonder onderwys, waar 't
op eigen terrein staat. De heer Troelstra
fulmineerde Vrydag tegen dr. Bos' «grenze-
looze gemoedelijkheid* en sprak met scham
pere spotternij over die «mild-toegevende'
houding jegens de mannen van het bijzonder
onderwijs. M. i. een nieuw, sterk-sprekend
staaltje van wat de .vrijzinnigheid*, mits
gaders de vryheid* beduidt, zooals een
sociaal-democraat die opvatVoor wie
zich, op dat stuk, nog illusiën mochten
maken, ter koele overweging aanbevolen I
Laten we toch billyk trachten te zyn. De
heer Ter Laan wilde bepaald zien, dat de
schoolbesturen der byzondere H.B.S. de leer
lingen niet zullen kunnen verplichten, het
godsdienst-onderwys, daar gegeven, te volgen.
Ik vraag den vurigsten tegenstander van
i byzondere school, op kerkelyken grond
slag gesticht, is dat nu een billyke,
plausibele eisch P
Wanneer, morgen den dag, een instituut
van sociaal democratische kleur wordt opge
richt en men zou het beBtuur ervan willen
noodzaken om ook disoipelen te dulden, die
van marxistische en aanverwante wysheid
niet gediend zyn, ik zou, natuurlyk, even
zeer uitroepen dat gaat niet aandat is
grove miskenning van vryheid, op eigen
gebied ieder toekomende
Dat dr. Bos niet schroomde zich tot tolk
te maken van deze waarachtig-liberale op
vattingen (liberaal, hier, geheel buiten ver
band met politiekery Iis m. i. een der
sympathiekste dingen, welke van het, thans
volbrachte debat over het subsidie-ontwerp
zyn aan te stippen en in het geheugen vast
te houden. De heer Lohmao heeft geprezen
de verzoeningsgezinde houding, welke by
velen van Links viel op te merken, en daar
is zeker reden voor. Wat beweerd wordt
over bekrompenheid, eenzijdigheid, e. t. g.
in de rechtsche gelederen, gaat m. i. volstrekt
niet op. Wy hebbon hier te doen met eene
school, waarvan de «vlag' voor ieder zicht
baar is. Wy hebben de opvatting der vrien
den, stichters, bestuurders ervan te eerbie
digen gelyk elke eerlijke meening, welke zich
binnen de grenzen van het voor menschelyk
gevoel en verstand aannemelijke beweegt,
respect verdient.
De Kamer heeft den minister geenerlei
échec berokkend. Het onmogelijke, onver
draagzame amend.-Roessingh, dat van de
byzondere H. B. S. eene neutrale wilde ge
maakt zien, haalde slechts (eere zy der
kamer!) 4 van de 78 stemmen 1 By het
amend.-De Beaufort (de school voor alle
richtingen openstellen) ging 't vlijmscherp
Rechts contra Links: met 4039 viel het
voorstelReeds Vrydag was 't te voorzien
geweest dat een amend.-De Geer, willend,
dat men de bijzondere H. B. S. zou open
stellen voor andersdenkenden «tenzy de school
uitsluitend bestemd is voor interne leerlingen,
op grond van godsdienstige gezindheid",
kans van Blagen had. De minister had er
geen bezwaar tegen. Hel werd met 51 26
dan ook aangenomen. Natuurlyk wees de
Kamer imet 4434) af het amend.-Ter Laan
betreffende vrijstelling van godsdienstonder
wijs. Het ontwerp is afgedaan. De dreigende
onweerswolk afgedreven De bui had erger
kunnen zijnl... Donderdag eindstemming
over het ontwerp. Dat ds. Roessingh tegen
stemt kan ik reeds met gerust hart aankon
digen 1
Kapt. Duymaer van Twist heeft Vrydag
nog gezegd wat hem over het chapiter der
keuring van voor uitvoer bestemd vleesch
op 't hart ligt. Hij treedt hier op als Pala
dijn, kampioen voor de kleine exporteurs,
voor wie lo. het aanwyzen van bopaalde
dagen en uren voor de keuring en 2o. de
minimum-vergoeding, te storten, ad f 15.
schadelyk en belemmerend zou zyn. Kapt.
Van Twist vraagt den minister: Herstelden
toestand van-vóór 1 Januari. Niemand
klaagde er over; waartoe dan verandering?
Over dit voor den leek ietwat-duistere onder
werp zal ons Parlement a. s. Dinsdag verder
bespiegelen. 'tPlan schijnt om nog tot half
Mei door te werken.
In Den Haag heeft in de jongste dagen
een poosje-lang wezenlijke onrust geheerssht
over de Koningin. Allerlei angstig-makendc
geruchten werden verspreidGelukkig
bleek welhaast dat er niet de minste reden
voor bestond. En trouwens, 't was op den
22en December dat minister Heemskerk aan
de Tweede Kamer mededeelde dat de zwan
gerschap der Koningin «de tweede belft van
de duur ervan" was ingetreden. Dit over
wegend, moet men toch inzien, dat er, ge
lukkig, op 22, 25, zelfs 27 of 80 April nog
geen reden is om zich ongerust te maken
over 't nog niet vervuld zyn der blyde ver
wachting
De opgewektheid, waarmee prins nendrik's
38e verjaardag werd gevierd viel samen met
de begrypelyke en gegronde ingenomenheid
over de piontere, kranige wyze, waarop
minister De Mareee van Swinderen 't tot
dusver mot Venezuela heeft klaargespeeld
met de dr. Paul's hoe keurig ook gekleed
en hoe «beminnelijkvan vormen blyft
oppassen de boodschap Maar we hebben
nu een minister van Buitenlaudscho Zaken,
om wien te foppen men toch wel extra-vroeg
uit de vöeren dient te ryzen I
Een sombere schaduw op het gebeuren
der jongste dagen wierp het ongeluk op de
Zuiderzee. En ook wel de tragische dood
van een onzer knapste en meest energieke
jurisconsulenten, den Amsterdamschen
advocaat Caroli. Dit plotseling afgesneden
worden van een menschenleven, in volle kracht,
vollen bloei, waarvan voor de ,res publica"
nog zooveel verwacht werd en waardoor een
gezin zóó onverwachts in rouw werd gedom
peld, 't is wel eene vingerwijzing voor hen,
die er een soort van «moed" in vinden om
luchthartig-onbezonnen met vuurwapens om
te gaan 1
Mr. Aktonio.
Ingezonden.
Mynheer de Redacteur 1
Uit het verslag der vergadering tot op
richting van een nieuw Tehuis voor Militairen
blykt ons dat en de voorzitter de heer
Albarda en do heer Braam by hunne voor
lichting niet op de hoogte waren van den
toestand voor zooverre die betreft het R.-K.
Militair Tehuis. En dat ware toch mogelyk
geweest zoo de hoeren zioh vooraf tot ons
gewend hadden schriftelyk of mondeling, om
inlichtingen. We zouden die gaarne verstrekt
hebben.
In het verslag lezen wy o.a. ,Het Tehuis
van den Volksbond aan de Molengracht kan
alleen door R.-K. worden bezocht." En ver
der: «Ook de R.-K. Volksbond laat alleen
hen toe die lid van dien Volksbond zyn".
Beide beweringen zyn oqjuist.
M. de R., de zaak zit zoo: Op het R.-K.
Militair Tehuis wordt iedere militair toe
gelaten. Lid van den Volksbond behoeft
men heelemaal niet te zyn.
Alleen bostaat er nog een Militaire onder-
afdoeling «St. Michaël' en wie lid van deze
ondorafdeeling wil worden moet, als voor
elke andere onderafdeeling, lid van den
Volksbond zyn.
Dankend voor de plaatsruimte.
Voor het Bestuur van den
Ned. R.-K. Volksbond,
beheerend het Militair Tehuis,
VAN DE BILT,
Voorzitter.
Helder, 25 April 1909.
Bond van Bouwvakarb. 0. E. S.
Nu en dan zyn in het Vliegend Blaadje
stukjes geplaatst over eu van den nieuw opge-
richten Bond van Bouwvakarb.
In het laatste stukje werd de mededeeling
gedaan, dat door den Bond het beunhazen
(thuiswerken) van Ryks Werkl. met alle baar
ten dienste staande wettige middelen zou
bestreden worden.
Daarop is door den heer W. R. Zits aan
geboden onze actie te steunen, mits wy hem
wilden vertellen wat en wie wy waren. Wat
nu echter zyn vragen met zyn aanbod uit
staande hebben, is ons niet recht dnidelyk.
Misschien meent genoemde hoer, dat er in
den Bond enkele leden zyn die ook 's avonds
thuis werken. De heer Z. heeft gelyk, maar
voor die leden is het maximum loon 20 ct.
per uur en 's winters geen werk, terwyl het
maximum van Ryks Werkl. van 25 29 ct.
per uur is, met 's winters overwerk. Maar
ondanks dit groote verschil heb ik nog nooit
gehoord, dat door hen 's avonds beneden bet
loon is gewerkt, wat by Ryks Werkl. regel is.
Wanneer de heer Z. gegevens verlangt hy
behoeft slechts te vragen. Geen onzer zal
wanneer hy voor, den tien-urendag strydt
dit doen om 's avonds nog minstens 4 uur
voor eigen rekening te werken, zooala nu
weer 't geval is by verschillende Ryks Werkl.
en dat terwyl er nog werkelooze vakgenooten
zyn.
Ofschoon wy dus niet de bedoeling begrypen
van zyn vragen, willen wy ze toch beant
woorden.
Onze Bond is geboren door het arbeids
contract, by de aanbieding in Februari bleek
opniiuw, dat de ongeorganiseerde arbeider
totaal machteloos staat tegenover den werk
gever. By verschillende patroons werden wij
gedwongen een contract te teekenen, dat alle
gunstige artikelen der wet krachteloos maakte.
Onze Bond telt nu pl.m. 80 leden.
Wij zyn strikt neutraal, alle bouwvak
arbeiders zyn in onze organisatie van harte
welkom.
Voor het aanbod om onsen stryd tegen
onderkruipers te steunen, moeten wy bedan
ken, tenminste als de heer Z. samenwerken
bedoelt, wil hy persoonlijk zich daarvoor
inspannen, dan brengen wy hom dank.
Och, onze stryd zou spoedig gestreden zyn,
wanneer de burgers wilden begrypen, wat
zy deden, als zy 's avonds laten werken.
Ten eerste is do werkman alreeds afgemat
door zyn dagtaak, ten tweede is het lastig
voor de menschen, by wien hy moet werken,
ten derde bevorderen xy de werkeloosheid,
ten vierde maken de noringdoende werkgevers
zieh onmogelyk by alle weldenkende arbeiders,
enz. Ook de vereeniging «Onderling Belang*
kan het niet goedkeuren, want zulke per
sonen zyn een rem voor hun actie voor lots
verbetering. Daarom bouwvakarbeiders, u
dicht aaneengesloten, om die oneerlyke con
currentie den kop in te drukken. Weg met
die bedreiging van ons leven. Steunt onzen
stryd, door lid tu worden van onse vak-
vereeniging.
Namens de propaganda-commissie.
H.