KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel, Wieringen en Anna Paulowna.
No. 3779.
Zaterdag 1 Mei 1909.
37ste Jaargang.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
DOOR BEIDER SCHULD.
Bnreaa: Spoorstraat.
Telefoon 59.
BureauKoningstr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
abonnement i
't Vliegend Blad p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., Buitenl. f 1.25
S i Zondagsblad
i Modeblad
Muzik. Bloemlez.
37»
66 .66
60 „86
Voor 't Buitenland bij vooruitbetaling.
f 0.75
f 0.90
f 0.90
Verschijut Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te HELDER.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
ADVERTEHTIENi
Van 1 tot 4 regels25 cent
Elke regel meer6
Bewtjs-exemplaar2'
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijna
Eerste Blad.
De ongeregeldheden hebben een geregeld
verloop, zouden we, over Turkije sprekend,
kunnen zeggen, al klinkt het ook een beetje
wonderspreukig.
We zyn nu in bet laatsto stadium de
afzetting van den ouden Saltan, Abdul Ha-
mid, en het op den troon plaatsen van den
nieuwen, Mohemed Reschad. De formeele
belegering van het sultanspaleiB en zijne om
geving had tot resultaat dat een deel der
bezetting vluchtte en een deel zich overgaf
inziende het onmogelijke van den tegen
stand. Dat alles geschiedde zonder al te veel
bloedvergieten.
Het oprukkende leger handhaafde in Kon-
stantinopel vry goed de orde, zoodat daar
weldra de rust terugkeerde on de zaken hun
gewonen gang gingen. De bevelhebber der
troepen vaardigde een proclamatie nit, waar
in hij verklaarde naar Konstantinopel te zyn
gekomen om den slag, toegebracht aan de
constitutie, die toch in overeenstemming is
met do heilige wet, af' te wenden. Hij wijst
op hetgeen door het leger is verricht en
voegt daaraan toe, dat op het oogenblik alle
kazernes en militaire poBten bezet zyn, de
orde hersteld is en dat er maatregelen tot
bescherming der burgers zyn genomen. Hy
noodigt wjjders do bevolking en de staats
ambtenaren uit den arbeid te hervatten, daar
zij anders volgens de bepalingen der wet be
handeld zullen worden.
De militaire attachés van Oostenrijk en
Duitschland wenschten de generaals geluk
mot don uitslag der operaties on het herstel
der ordo. De nationale vergadering keurde
de verlenging van den Btaat van beleg goed.
Om een sultan af te zetten moet het hoofd
der geloovigen, do Shcik-ool-Islam, de be
weegredenen, die tot afzetting van den Bultan
ten grondslag liggen, goedkeuren.
De Sheik antwoordt bevestigend op de
dosbetrelfende vraag. Zy luidde thans „Of
een persoon, schuldig aan overtreding der
heilige Schriften on aan het storten van bloed
van onscliuldigen, het Kalifaat kan bohoti-
den De Sheik antwoordde dat de raad
van wyze mannen daarover te beslissen had
en de nationale vergadering besliste
daaropOnttroon hem. Daarmee was het
pleit beslist. Een deputatie werd naar Ab-
doul Hainid gezonden om hem dit mee te
deelen. Hy antwoordde, dat hij zich boog
voor het noodlothy hoopte dat zijn leven
zou gespaard worden. Toen men hem daar
van de verzekering gaf, zei de sultan zich
toch nog niet zeer gerust te voelen door die
verzekering. Nu erg moedig is hy nooit ne-
weest. Do afgezette sultan zal met zyne
vrouwen naar eon paleis te Suloniki gebracht
worden. De nieuwe Sultan is met plechtig
heid cn kanongebulder ontvangen.
Hij verklaardeIk ben altoos een over
tuigd en vurig voorstander geweest van
verlichting, vryheid, vooruitgang. Met Gods
hulp zul ik zonder al te wyken het pad
van den plicht volgen, pogend rechtvaardig
en eerlyk te zyn voor alle menschen onge-
loovigen of geloovigen. Van myn jeugd af
was ik, hoewel een trouw aanhanger van de
voorschriften en leerstellingen van den Koran,
een voorstander van den constitutie en van
parlementaire instellingen. Ik ben een vaste
steun van do staatkunde der Jong-Turksche
party."
Heel natuurlijk I De Jong-Turken wisten
wel wat zij deden.
Rechad is de broeder van den vorigen
sultan eon reeds oude man, die stelselmatig,
ja met geweld van de wereld en het leven
is afgesloten geweest. Het Jong-Turksche
bewind had in den laatsten tijd zyne feitelijke
gevangenschap wat verzacht. De Jong-Turken
willen door deze keus tooneu dat ze de wetten
van den Islam, bepaalde gewoonten en rechten
eerbiedigenton andere znllen zy in hem
natuurlijk een gewillig werktuig hebben
alles te doen en na to laten wat het nu pas
gevestigde regime wil.
In Kloin-Azië hebben de Christenen het
hard te verantwoorden. De Armenische
Kolonie te Parijs belegde een vergadering
om de aandaebt to vestigen op de slachtingen
onder hare stamgenooten in Klein-Azië aan
gericht. Zy zal een beroep doen-op het recht
vaardigheidsgevoel der groote mogendheden
om voor de verdrukte Armeniërs in de bres
te springen.
Keizer Wilhelm, die op Korfn is, zal bij
zijn terugkeer een bezoek brengen aan keizer
Frans-Jozef te Weenen.
President Faillières die te Nice is, werd
daar begroet door een Intaliaansch eskader,
terwijl de hertog van Genua hem kwam
dankzeggen voor zyn bezoek. De wederzijd-
sche ontvangst was zeer hartelijk. Koning
Leopold van België kwam insgelijks president
Faillières begroeten.
Koning Edward van Engeland zond aan
den nieuwen Koning van Bulgarije telegrafisch
zijn gelukwensch. Hij zeide verheugd te zijn
de eerste te wezen die hem in zijn nieuwe
waardigheid kou gelukwenschen. Men zegt
dat een paar andere mogendheden dit wel
met een zuurzoet gezicht lezen znllen van
wege de concurrentie.
In Frankrijk komt het vroeg of laat tot eene
uitbarsting. Do miuisterraad heeft maatregelen
genomen om op alle gebeurtelijken met 1 Mei
voorbereid te zyn en een groot aantal troepen
naar Parijs te kunnen dérigeeren.
Do „Matinmeldt, dat de minister van
Marine bijzondere maatregelen heeft genomen
met het oog op eventneele verstoringen van
den telegrafischen dienst op 1 Mei. Kruisers,
die voorzien zyn van toestellen voor draad-
looze telegrafie kregen bevel, op verschillende
punten dor kust, by Havre, St. Nazaire en
aan den mond der Gironde, voor anker te
blyven liggen.
Deze schepen zullen dan in verbinding met
de stations voor draadlooze telegrafie in
Duinkerken, Cherbourg, Brest, Lorient,
Rochofort, Toulon en Parys en de verschil
lende militaire stations den telegraafdienst
kunnen vervullen voor alle groote steden.
Genie- en marinesoldaten zyn te Angers,
Toulouse on Montpellier begonnen met de
werkzaamheden tot oprichting van nieuwe
stations voor draadlooze telegrafie.
Krachtig optreden togen de organisatios
durft de regeoring niet.
HELDER, 30 April.
De heer A. D. Schut is Dinsdag te Haar
lem geslaagd voor het examen als onderwijzer.
Hy was leerling van de Normaalschool alhier.
Afloop aanbesteding.
Woensdag werd door Burgemeester en
Wethouders alhier aanbesteed: het afbreken
van de oude directeurswoning, het bouwen
van een nieuwe kolenloods en motorengebouw,
het uitbreiden der bestaande kolenloodsen en
eenige daarbij komende werken, op het terrein
der Gemeente-Gasfabriek.
Ingekomen 14 biljetten van de heeren
A. Krynen f 19.941; A. van Pelt f19.800;
I. L. v. Os f19.500; P. Korff f 19.450;
Gebr. v. Pelt f 19.344; R N. v. Os f19.341;
J. Verhous f 19.340; J. Duinker f 19.300;
Th. Drijver f18.960; J. Spruit f 18.942; H.
Wijker t 18788; H. Riemers f18.720; J. J.
Schoelïelenberger f 18.700 en Th. v. d. Sterr
f 18.444.
Door de Directie der Marine te Willems
oord werd Woensdag aanbesteed
Het verrichten van werkzaamheden tot
onderhoud van de dok-, sluis- en andere
waterwerken, behoorende tot bet maritieme
etablissement Willemsoord, gedurende het
jaar 1909.
Ingekomen 10 biljetten van de heeren
W. de Jong f32.000; A. Krijnen f31.360;
J. Spruit f 29.680 Gebr. v. Pelt f 28.890 S.
v. Pelt 128.600; H. Wyker f27.800; J.
J. Schocfielcnberger f27.490; D. de Vries
£27.232; Th. v. d. Sterr f27.174; B. Boon
f26.325.
Aan den minsten inschrijver toegewezen,
Cinematograph.
De familie- en kindervoorstelling van de
cinematograph Pathé frères was Woensdag
middag vrij goed bezocht. «Klein Duimpje"
was er echter niet, die was in Haarlem ge^
bleven, zei de mantot groote teleur
stelling der jongens. Maar hij komt Zaterdag
dan is er weer voorstelling en tegon n
civielen prijs, 10 en 15 cent. We zagen nu
een aantal aardige geschiedenissen maar een
kindervoorstelling was 't tocti eigenlyk niet.
Enkele onderwerpen waren voor de kinderen
t e moeilijk. Dat zegt echter niet dat ze niet
mooi waren.
Begrafenis van F. van Rljsens.
Dinsdag had te Alkmaar de teraardebe
stelling plaats van bet stofielyk overschot
van den lieer F. van Rijsens, in leven
districts-schoolopziener aldaar. Vele, zeer
vele vrienden van den overledene waren ter
plaatse. Geen bloem dekte de baar en geen
woord werd gesproken op uitdrukkelijk ver
langen, van den overledene, die de eenvoud
zelf, niet hield van wijdsch vertoon.
Doodelijk geval.
Woensdagmiddag tegon vyf uur waren te
Amsterdam eenige werklieden van do ge-
meontetelephoon bezig in do Wilhelminastraat
een telepkoonpaal te sloopen. Plotseling, zoo
meldt [het „Hbl"., viel de paal om, met het
treurig gevolg, dat de werkman Van Lier,
die er boven in zat, door don val zoo deer
lijk werd verminkt, dat hy oogenblikkelijk
dood bleef.
De vermiste postpakketten.
In den laatsten tyd kwam 't herhaaldelijk
voor, dat in de loods der posteryen aan de
oostenlijke zijde van het Centraalstation te
Amsterdam postpakketten vermist werden.
Men vermoedde dat deze pakketten gestolen
werden. De chef van het kantoor, de com
mies B., besloot zelf op onderzoek uit te gaan
en stelde zich Dinsdagnacht daarvoor ver
dekt in de loods op, zoo, dat aan zyne oogen
niets ontging van wat er in het lokaal voor
viel. Tussohen drieën en vieren bemerkte hy,
dat de besteller U, die gedurende dien tyd
de loods bewaken moest, verschillende pak
ketten betastte en ook openmaakte. Juist op
het oogenblik, dat de man weer bezig was
met het openen van een pakket, kwam de
chef uit zyn schuilhoek en betrapte alzoo
den man op heeterdaad. De politie werd ge-
telephonecrd, die den besteller naar bet po
litiebureau in de Warmoesstraat overbracht.
Daar beweerde de aangehoudene, dat hy de
pakketten onderzocht oin to zien of er zich
ook eetwaren in bevonden. Hij zou dan die
pakketten in een zak gedaan hebben, zoo hij
zeide, tot beveiliging tegen de muizen.
De beambte is evenwel in het bezit ge
vonden van eenig suikergoed, afkomstig uit
een pakket, zoodat ernstige vermoedens je
gens hem gerezen zijn. Hy blijft voorloopig
in verzekerde bewaring. (N. v. d. D.)
Bebouwing terrein N. Z. Kapel.
Naar men mededeelt, wordt een groot ge
deelte van het voor winkels bestemde terrein
der voormalige N. Z. Kapel te Amsterdam
bebouwd met een tweede magazijn der firma
Gerzon. Het zal een gevelbrecdte in de Kal-
verstraat krjjgen van 36 Meter.
De opzienbarende zaak.
Naar wy vernemen, heeft het Amsterdam*
sche gerechthof in raadkamer beslissing ge
nomen in de opzienbarende zaak van den
Utrechtschen ingezetene, die verdacht wordt
een aangeteekenden brief ter verzending naar
den oud-miniBter Rink, in Den Haag, ten
postkantore te Utrecht te hebben aangeboden
met een aangegeven waarde van f21100, al
hoewel wetende, dat deze brief niemendal
inhield dan een velletje postpapier.
Het gerechtshof, dat in dit proces gemoeid
werd, omdat de verdachte appèl aantcckende
tegen de verwyzing van zijn zaak naar
openbare terechtzitting der Utrechtsche recht
bank, heeft, naar wy vernamen, de verwijzing
van de Utrechtsche rechtbank in hoofdzaak
bekrachtigdhet primair ten laste gelegde
„poging tot oplichting' (van den Staat der
Nederlanden), heeft het hof onveranderd be
vestigd, alleen 't subsidiair ten laste gelegde,
het doen van een valsche aangifte'', werd
ongegrond verklaard.
De zaak komt dus voor de Utrechtsche
rechtbank in behandeling.
Afdreiging.
Eenigcn tyd geleden word een jongmensch
te Rotterdam binnengelokt in een hnie aan de
Botcrsloot en door eon drietal personen onder
doodsbedreiging gedwongen een schuldbeken
tenis te teekenen, waarna zy alle drie per
rijtuig met hem modegingen naar zijn huis,
waar hij hun het geld ter hand stelde tot een
gezamenlijk bedrag van f 1168.
Zaterdag werd deze zaak voor de Rotter-
damsche rechtbank behandeld, doch met ge
sloten deuren. Terecht stonden voor dit feit
de 24-jarige koperslager, M. P. L., de 51-jarige
S. J. en de 31-jarige vrouw W. L.
Het O. M. eisclito voor ieder 3 jaar ge
vangenisstraf.
Stuurlieden-examens.
's-Gravenhage, 28 April. Geslaagd groote
stoomvaart le-stuurman de heeren B. Barende,
J. M. Schogl en H. C. Thomson 2e-stuur-
man de heeren 11. Teensma, H- de Vries en
J. Zoethont; 3o-stnnrman de heer M. H.
Staal.
Fietsongeluk.
De heer S. passeerde Maandagnamiddag
met zijn auto den Leidschen straatweg te
's Gravenhage en vond daar, naast een rijwiel,
waarvan de voorvork gebroken was, in be-
wusteloozen toestand een 17-jarigen jongen
liggen, zwaar gewond aan hoofd en banden.
Hy legde den knaap in de auto en reed
daarop ijlings naar den politiepost aan het
Beznidenhout, tegenover de Gerard Reyn-
straat. Daar werd telephonisch de hulp in
geroepen van dr. Van der Worp, die den
zwaar verwonde een voorloopig verband aan
legde en vervolgens naar het ziekenhuis
deed overbrengen, waar geconstateerd werd,
dat de jongeman waarschynlyk een schedel
breuk heeft.
Gestolen wissels.
Omtrent do zaak van do valsche reisbrie
ven, verneemt men nog hot volgende
De visscher Hendrik Visser, to Urk, had
in Jnni 1908 reedB konnis gemaakt met een
jongeling van ongeveer 22 jaren, toen hij met
zijn vaartuig te Sciieveningon lag. Die ken
nismaking word inniger door de hartelijkheid
van den zich als Engolschman voordoenden
jongeling. Deze kwam bij Visser aan boord,
kleedde zich dan in een Urkor vissCherskos-
tuum en ging dan met Urkor viBSchorsjon-
gens eens lekker uit, hoewel hij in die dagen
nog niet dik by kas was. Hy maakte kiekjes
van do Urkervaartuigon te Scheveningen en
liet zich ook door een Urker visscher kie
ken in Urkerkostuum, op een vaartuig
staande.
Hij liep geregeld af en aan en gaf voor,
in Den Haag te logeeren in een eerste rang
hotel. (Natuurlyk was hy by zyn broeder
Emile).
Enfin, de Urkers vischten eindelyk niet
meer by Scheveningen en men verloor hem
eenigen tyd uit het oog, totdat H. Visser,
van Urk, eensklaps uit New-York oen brief
van hem kreeg, dat hy van plan was eens
naar Urk te komen.
Nu, dat heeft hy gedaan en heeft zelf acht
dagen cn een vriend van hem uit Scheve
ningen 3 dagen geprofiteerd van de gastvrij
heid van de Urkers, zonder één cent daar
voor te betalen. Enfin, dat is zyn schuld
niet, daar de opbrengst van de valsche wis
sels hem daartoe in staat zouden hebben ge
steld.
Aan schoolmeesters en politie-agenten,
zeide hy in goed Hollandsch, had hy een
hekel. Nu, dat bleek ten eencn deele, daar
de poiltie te Urk genoeg moeite deed met
hem in gesprek te komen, teneinde eens te
onderzoeken of liy werkelyk ,de rijke jon
gen' was, waarvoor hy zich te Urk uitgaf.
Erg onvoorzichtig was het van hem, om niet
't voorbeeld van zyn broer Emile te volgen,
die alle brieven, welke hy van den ryken
jongen oftewel Guus Riezener ontving, ver
brandde. De brieven, die Emile afzend, kon
hij niet verbranden en hy kon ntet weten,
dat zijn brief, waarin een goed in elkaar ge
zet plan tot ontvluchting naar Australië, na
het gelukken van hnnne misdadige hande-
liagen, in handen van de justitie zou vallen.
Jammer is het voor de betrokken familiën,
dat het zoo loopt, daar deze een goeden
naam hebben en te 's-Gravenhage en te Ede
moeten wonen.
Stoomboot omgeslagen.
Wederom heeft voor de haven van Lemmer
een ongeluk plaats gehad. De passagiersboot
,De Sneek", kapitein Ykeraa, van de lyn
Amsterdam-Lemmer-Groningen, die omstreeks
uur Woensdagmorgen uit De Lemmer ver
trok, is 10 minuten bniten de haven omge
slagen. Op het dek beronden zich de kapitein
en drie man van de equipage, wien het ge
lukte langs de omgeslagen boot naar boven
te klauteren, waardoor zy zich tevens konden
redden. Een ongelukkiger lot trof de eenige
passagier, die in de kajnit zat, de 55-jarige
Trijntje Visser uit Woudseiud, die is ver
dronken.
Nader meldt men
,De Sneek" is een kleine boot, die den
dienst onderhoudt op de binnenvaart tusschen
Lemmer en Sneek. Het ongeluk viel voor op
een plaats waar het kanaal een scherpe bocht
maakt. Er woei een tamelijk sterke wind.
Doodgeschoten.
Te Hoogeveen is de boerenknecht C. Kats
bij ongeluk doodgeschoten. De verslagene,
welke juist 30 jaar was geworden, en de
dader G. van der Belt, 20 jaar oud, waren
beiden in dienst by J. Oosterhuis. Na het
eten waren ze samen op de deel gegaan.
Een ond ganzenroer, hetwelk den vorigen
avond door den boer was geladen voor de
kraaien, lag op de zoogenaamde hilte. Van
der B. nam het geweer, niet wetende dat
het geladen was, legde op C. aan en met
de woorden „zal ik je eens?' ging het sohot
af, waardoor de geheele hersenpan werd
verbrijzeld.
De dader welke radeloos was, stelde zich
in handen der marechaussee's.
Het eiland Palmas.
De „Manila-TimeB" schreef het volgende
«Hier is bericht ontvangen vanheteilund
Palmas. dat de gemengde commissie, aange
wezen om te beslissen in zake de soovore-
miteit over dat eiland, heeft uitgemaakt dat
Nederland de rechtmatige eigenaar is.
„Dit is het eiland, waarvan het bezit in
de laatste jaren een punt van geschil uit
maakte. Toen generaal jWood (toenmaals
militair gouverneur van de Moros-provincie)
zich in 1906 daarheen begaf, was hy ten-
zeerste verbaasd er de Nederlandsche vlag
te zien waaien en door een Nederlandscb
ambtenaar aan het strand te worden opge
wacht. Het eiland was gelegen binnen de
strook, by het verdrag van Parys afgestaan
en werd dus beschouwd als deel uit te maken
van de Amerikaansche bezittingen. De Neder
landsche regeering betoogde, dat het eiland
nimmer aan Spanje had behoord en dit land
dus ook geen recht had om het af te staan.
De zaak werd te Washington ter hand ge
nomen en aan een commissie werd een onder
zoek ter zake opgedragen."
Het eiland Palmas, waarvan hier sprake
is, behoort tot de onderafdeeling Taland-
eilanden van de residentie Menado.
In de Koloniale Verslagen vinden we geen
gewag gemaakt van de hiervoren bedoelde
grensquaestie.
Moord
Te Darmstadt is do 21-jarige vrouw van
den civiel-ingenieur Schnell onder zeer ver
dachte omstandigheden in haar woning opge
hangen gevonden. Schnell, die in zeer be
krompen omstandigheden verkeerde, had het
leven van zyne jonge vrouw pas kort ge
leden voor 90.000 Mark verzekerd. De man
is voorloopig in arrest genomen.
Is debat noodig?
In een artikel onder dit opschrift merkt
«De Nederlander" op, dat in Engeland bij
de verkiezingen de sprekers zich over en
weer bepalen tot inlichting der kiezers en
tot bestryding van hunne tegenstanders tot
een openbaar en wederxjjdsch debat mot
dezen komt het niet.
Dit stelsel heeft, naar het oordeel van het
blad, het groote voordeel, dat het ook den
ministers mogeljjk maakt zich rechtstreeks
met de kiezers in aanraking te stellen.
Het praktisch werkprogram gaat van de
ministers uit, en kan alleen van hen uit
gaan.
In ons land, zoo schrijft het blad verder,
fabrieken de partjjen haar programma's van
actie. Daarmee willen zy dan zeggen indien
wy aan het bewind kwamen, dan zouden wy
zoo handelen als het program aangeeft. On
gelukkig [bestaan er ten ontzent zóóveel
partyen, dat in afzienbaren tyd niet óéne
alleen de meerderheid krygt. En dan gaat,
geheel bniten de schuld natuurlyk van
de party het program tot de volgende
verkiezing weer de doos in, tenzy toevallig
do regeering zich er mee vereenigt.
De eenige, die een program van actie zou
kunnen voorstellen, dat na de verkiezingen
dan ook wordt uitgevoerd, is de Regeering.
Maar deze zwjjgt stil en moet stilzwygen.
Zyn er aan onze wyze van doen groote
voordeelen van anderen aard verbonden
Van tyd tot tyd, dit is zoo, wordt tusschen
den spreker en zyn bestrijders oen waarljjk
belangrijke discussie gevoerd. Dat is zeer
nuttig. Maar hoogst zelden wordt iemand
gedurende die disoussie of kort daarna van
een ander gevoelen, zoodat voor den uitslag
der verkiezingem de discussie niet noodig
was.
Zeer dikwyls beteekent de discussie niets,
en loopt het debat uit op een wedstrijd ia
handigheden. Hy is de baas, die het best
het publiek kan brengen tot gelach of ap
plaus. De man, die veel parlementaire er
varing bezit, heeft ontzaglyk veel voor boven
een in het vlugge debatteereu niet gooefenden
spreker, al is deze nog zoo knap en geschikt.
Het publiek oordeelt nu eenmaal naur bet
uiterlijk, althans dat publiek, dat op politiek
gebied niet erg beginselvast is. Maar wat
beteekent eigenlyk dio maatstaf, daar het
de samenstelling betreft van een college,
dat over de moeilijkste onderwerpen te be
slissen heeft?
Het voortdurend elkaar achternA reizen,
om in elke vergadering elkander te bestryden,
heeft ongetwijfeld zyn vermakelijke zyde,
maar verhoogt niet zelden het aanzien der
sprekers niet!
Zou datgene, wat men door debat poogt
te bereiken, niet beter bereikbaar zyn, in
dien de hoorders zich beperkten tot bet doen
van vragen aan den spreker, die zich onder
den een of anderen partijnaam by hen heeft
aangemeld
Ons schjjnt dit veel nuttiger toe, dan het
houden van redevoeringen, om ten slotte den
tegenstanders de gelegenheid te sohenken,
propaganda te maken onder -kringen, die hy
anders moeiljjk had kunnen bereiken. On
getwijfeld behoort, waar noodig, ieder ont
wikkeld, politiek gevormd man in staat te
zyn zyn tegenstander te staan. Maar niet
altijd noodig is die buitengewone slagvaar
digheid en vlugheid in bet debatteeren. De
gelijke kennis en volhardende y ver zyn betere
eigenschappen voor den goeden volksver
tegenwoordiger.
Voor een Kamerlid is dit oponlyk debat
teeren misschien minder moeilyk, omdat hy
daarin zich cenigazinB heeft geoefend. Maar
men schrikt soms goede elementen af, die
in [een Kamer uitnemend werk zouden doen
en toch by het openbaar debat een pover
figuur maken.
Wij zeggen niet, dat nooit een debat moet
plaats hebben. Soms khn het zijn nut hebben.
Maar dooreengenomen, schynt het voordeel
ons nog al twijfelachtig, en zouden wy ons
weinig storen aan het geroep van hen, die
hun volgelingen willen beduiden, dat men
debat vreest. Het publiek, dat dencandidaat
kent, weet wel beter.
Het inlichten der kiezers schynt odb nut
tiger en meer echt-democratiscb, dan het
leveren van spiegelgevechten ,ten aanhoor®
van tal van menschen, die de innerlijke
waarde daarvan toch kwaljjk kunnen be-
oordeelea.
FEUILLETON.
18)
Op en neer, heen en weer ging het op
de wyde vlakte, daar, waar zich de golven
altyd hooger verhieven en zich, ten genoege
van de overmoedige menschen, het hoofd
met glinsterende schuirokronen versierde. Alles
moest immers feestelijk zijn vandaag. Nu
kwamen de brekers al over boord en besproei
den beiden mot het zilte nat. De droppels
bleven in de golvende baren der jonge vrouw
hangen en ioukelden in de zon als edelge
steenten.
„Het wordt te erg", waarschuwde Raven
toon Marianne er maar niet genoeg van kon
krijgen. „Go zoudt kou knnnen vatten, ook
mag het toilet niet bederven 1"
,Tot uw dienst, heer kapitein 1" antwoordde
de jonge vrouw lachend on keek dan vol
opmerkzaamhoid toe, hoe handig de schipper
manoeuvreerde, om voor den wind uit to
loopendie stond juist op Haddebij aan. Zij
gloden in wonderbaar zucht op cn neerdei-
nen over de ruggen der golven, die hen op
hieven, schoven en droegen, om dan weer
met een snel ruischen en spatten het scheepje
vooruit te loopen en klaterend tegen den
oever te slaan, hunne aankomst reeds voor
uit in Haddeby aankondigend.
Aan hun rechtorzyde lug hot schoono
panorama van Sleeawjjk, dat zoo eenig mooi
is. Een fijne nevel omgaf het evenals het
sluieromhulsel eener bajadère. Doch nu kwam
de wind weer met nieuwen overmoed aan-
anuiven op den voet gevolgd door de vroo-
lijke zonnestralen, die vandaag toch overal
by moesten zijn.
Nu lag de vriendelijke stad iu den heer-
lijksten zonneschijn. De roode daken en torens
zonden hunnen groet aan de varenden, over
het groene water van de Schlei heen, waar
van de kleur steeds donkerder werd, hoe
hooger de golven zich verhieven.
De boot legde aan, en daar Marianne er
in toestemde, de terugreis te voet af te leg
gen, werd de schipper betaald. Spoedig zaten
ze in den tuin van de herberg aan de koffie,
voor hen de frisch groene weiden, die zich
tot de Schlei uitstrekten en den blik op
Sleeswijk vry lieten. Raven had verzocht
gastheer te mogen zijn, en Marianne had
zich dit lachend laten welgevallen. Het pak.
dat hy in de boot zorgvuldig had verstopt,
ontpopte zich, toen alle omhulsels er af wa
ren, als een kenrig mandje, met allerlei ge
bak. Hot smaakte beet bij den geurigen drank.
Maar heel lang gunden ze zich geen rust,
ze gevoelden zich aangetrokken tot de oude
kerk, die midden op het kerkhof ligt, en van
daar ging het naar het hoogste punt van het
bosch, dat met recht den naam „Hoogburg"
draagt. Zy rustten op eene met dicht gras
begroeide opene ruimte eu lieten hunne blik
ken over het land weiden.
Marianne verteldezij was goed op de
hoogte van de kroniek van Haddebij. Elke
voet grond was hier beroemd.
Hoewel Raven zich voor dergelijke ernstige
dingen maar weinig interesseerde, deed hij
steeds nieuwe vragen, om maar ongestoord
I in hot ernstig gezicht te mogen kijken, dat
met droomerige oogen in de zonnige verte
staarde, terwyl de zoete stem onde overle
veringen vertelde. Maar op 't laatst ver
langde hy toch naar een ander onderwerp
van gesprek, en hy viel de jonge vrouw in
de rede midden in eene bezielde schildering
van den grooten Waldemar wiens regeering
zich maar al te dikwyls kenmerkte door ver
raad en sluipmoord.
Marianne laten we hem zyne rust in het
graf gunnen en spreken van betere menBcben,
namelijk van ons beiden. Gy zult recht vlij
tig zijn, als ik weg ben, niet waar Ge knot
mij uw werk altyd gernst toezenden, maar
één ding moet je mij beloven, niet gevoelig
te zyn, als myne kritiek niet Daar je zin is.
^k zal in 't geheel niet werken, als ge
weg zijt/ Dat gevoel ik nu al."
„Waarom niet?' vroeg Raven, terwijl zyn
hart begon te kloppen.
«Omdat my alle opwekking ontbreekt."
„Die moet uit je zelve komen."
Dat moet men zeker leeren. Misschien
komt ge terug, als de zaken in Berlijn zijn
afgedaan. De herfst is by ons zoo mooi. Ber
lijn blyft je nog altyd over."
«Dat gaat niet. Wij stadsmenschen hebben
leven eu beweging noodig.'"
„En ik zou mij daar zeker steeds vreemd
gevoelen."
«Gy kent Berlyn nog niet Marianne. Kom
er eens. Beloof mij, dat go er wilt komen.
Ik heb een goede vriendin, by baar
kunt ge wonen haar man is ook schrijver.
Het is Steiner, die myn roman in zyn blad
laat plaatsen. Eene hetero vriendin kant ge
nooit vinden, en daar leert ge ons letter
kundig volkje van de beste zyde kennen. Je
moet komeD, dut ben je aan je zelve ver
schuldigd. Ge zult het eens ondervinden, hoe
dan alle bronnen in jo opwellen en hoe dat
andere ik, waarvan ge niets wilt weten, tot
een werkzaam geestelijk leven ontwaakt!"
Raven sprak deze laatste woorden met
waren geestdrift uit. Het afscheid viel hem
zwaarder, dan hy zich zei ven wel wilde be
kennen. Er was iets in zijnen toon, dat
Marianne aangreep. Zij nam alles zoo ernstig
en waar op, als zij zelve was, zy geloofde
aan zyne oprechte hartelijke deelneming en
aan zijne trouwe onzelfzuchtige vriendschap,
die ook den afstand wel zon trotseeren. Niet
tegenstaande zei zeAls ge weer in uw
groot Berlyn zjjl, vergeet ge ons buitenmen-
schen toch."
•Dat gelooft ge zelve niet, Marianne. De
tyd in Sleeswijk zal my daarom al onverge-
telijk zijn, omdat mijn eerste succes zich
hieraan vastknoopt.
„Ik zal dadelijk de courant bestellen. Dan
zit je als 't ware eiken dag wat met my te
praten.
«Ja, dat is bost, en als 't uit is schrijft ge
my uw oordeel, en wel zoo oorlijk, als ik
steeds gevonden heb, dat ge zyt. En dan
stuurt ge mij uw werk, schrjjf mij over uwe
nieuwe ideeën."
„Ge hebt toch gezegd, dat men zoo iets
niet moest bepraten."
„Als beginner is dat toch beter, het wordt
iemand alles veel helderder, als men het met
een deskundige bespreekt. Ik geloof dat ge
goede brieven schryft, zooals de meeste vrou
wen. Ik zal u altyd antwoorden. Misschien
is het my vergund, de leegte aan te vullen,
die ge gevoelt in den omgang mot uwen man.
Laat u door hem interessante lotgevallen
vertellen, een arts toch is dikwijls tevens
de biechtvader zjjner patiënten en krygt zoo
doende vaak een diep inzicht in menig fami
lieleven."
„Myn man is zóó diskreet, dat ik nooit
iets gewaar wordt. Nimmer verlangt hy myne
hulp, hy houdt my, sooals gy dat toch ook
voldoende hebt kunnen opmerken, buiten
alles."
„Jammer. Ge zondt anders op die wyze
stof voor grootere werken kunnen verzamelen."
„Dat is niet te veranderen. Maar laat ons
na aan den terngweg denken, 't is nog een
heel eind."
Het blijft nu lang licht, en uw man kemt
pas laat thnis. Verkorf niet moedwillig de
weinige uren, die ons nog toebehooren."
Zoo bleven ze nog een poosje op het zon
nig plekje babbelen, en zagen de zon over
Sleeswyk dalen en den hemel in purperen
gloed boven stad en water zich welven, tot
alleen nog diepe, warme kleurschakeeringen
in de aanbrekende, heldere noordeljjke zomer
nacht zichtbaar waren.
«Het is als een afscheid," zei de jonge
vrouw zacht.
Maar slechts voor korten tyd, want mor
gen keert de zon terug."
Weer zagen beiden en dachten hetzelfde,
dat zij morgen voor langen, langen tyd
misschien voor altyd moesten scheiden.
•Gij moogt my niet voor altyd verlaten,
lieve vriend," begon Marianne met zachte
stem, na ge eerst alles in my hebt wakker
geroepen. Wie zal mij raden, wie my helpen,
als de eenzaamheid my weer als metlooden
gewicht ter neder drukt
Maakt n dan voor een poosje vry. Het
huwelyk is toch geen kerker. Kan of wil uw
echtgenoot u niet vergezellen, dan moet ge
't alleen maar doorzetten. Roep al uwe wils
kracht te hulp, en ga eens voor eenige weken
de wereld in."
Marianne zweeg. Daar was iets, dat ze
maar niet ter zyde kon schuiven. Maar Ra
ven zag dat zyne woorden niet zonder uit
werking bleven en haar schoon voorhoofd
zich fronste. Nu keek ze hem met hare
groote, ernBtige oogen aan en zeiNu moe
ten we werkelyk weg. Ik ben in onrust over
Jörgen, misschien komt hy toch vroeger thuis.
Hy is gewend, my altyd op dit uur thuis te
vinden."
Dat was haar antwoord op zyne woorden,
maar zy misleidde hem niet. Een boom valt
niet by den eersten slag, alles wil zyn tyd
hebben. Hij gevoelde zich reeds zóó saam-
gegroeid met het lot dezer buitengewone
vrouw, dat hy zich bewust werd, dat hy
□ooit weer geheel los van haar zou worden.
Hij vreesde ook voor de eenzaamheid, die
hem wachtte, dan zonden die innerljjkc stem
men zich weer laten hooren, en het bewust
zijn van zijne Bchuld viel als een bitteren
druppol in den schuimenden drank, die hem
gereikt werd door het eerste letterkundig
succes
Het waren twee ernstige kameraden, die
langs den rijweg naar Friederichsberg wan
delden, rechts de groene weiden die zich tot
de Schlei uitstrekten, en over het water
heen het gezicht op de zich steeds meer in
duisternis hullende stad. Al was de lnoht
ook nog helder, toch vielen de schaduwen
reeds over den weg, en over de weiden
legden zich reeds de zilverwitte avondneve
len. Marianne plukte elke bloem, die aan den
weg stond, en vulde het sierlijke mandje er
mee, dat Raven haar had gegeven. Hy zelf
voegde er ook menige bloem aan toe.
(Wordt vervolgd.)
