KLEINE COURANT 1 't Vliegend Blaadje voor Ho/der, ToxoiWioringon on Anna Paulowna 37ste Jaargang. DOOR BEIDER SCNDLD. No. 8782. Woensdag 12 Mei 1909. Bnreaa: Spoorstraat. Telefoon 59. Bnreaa: Koningstr. 29. Interc.-Telefoon 50, Uit het Buitenland. De berichten over de onlusten in Adana te Konatantinopol ontvangen loopon tot Mei en Bchilderen don toestand als ongnnatig. Ze bevestigen voorts dat zich hier en daar ook de troepen aan moord en roof hebben Bchul- dig gemaakt. Meer dan vijftien duizend Ar meniërs, van wie driehonderd gewond zjn, hebben een toevlucht gezocht in Duitsche en Grieksche fabrieken. Er heersoht gebrek aan voedingsmiddelen en men vreest voor het uitbreken van besmettel jko ziekten. Nog altyd wordt er geplunderd en gemoord. Hoe wel hier en daar ook eigendommen van Europeanen beschadigd zijn, zjn het toch over 't geheel de Armeniërs, die het ontgel den moeten. De Europeanen worden ontzien. Men hoopt, dat de naar Adana gezonden troepen uit Saloniki er in sullen slagen, de orde te herstellen. De Armeniërs te Konstantinopel zeggen, dat Ali bei, ambtenaar aan het ministerie van Binnenlandsoho Zaken, de moorden in Adana officieel heeft aangemoedigd. Het verluidt overigens, dat de in hechtenis genomen secretaris van Abdul Hamid voor den krijgsraad erkend heeft, dat do onlusten in de provincies door Abdul Hamid zjn aan gesticht.' Uit Saloniki komt bericht, dat de ver houding tusschen Grieken cn Bulgaren in Macedonië weer slechter wordt. Er zjn moerbeiboomgaarden voor de zijde teelt bestemd vernield en de moorden nemen toe. Naar de .Times" echter uit Konstantinopel verneemt, heeft de opperbevelhebber van het Turksche leger Mahmoud Chevket pacha aan den vertegenwoordiger van hot blad «Sabah* doon weten, dat de jongste berich ten uit Anatolië en Armenië van zeer be vredigenden aard zjn. Uit dezelfde bron blijkt dat het gevaar voor een nieuwen aan val op de Armeniërs geweken is. De nieuwe Turksche overheid vereffent thans de rekeningen. Te Saloniki is een stoomschip aangekomen met 705 gevangenen uit het gevolg van den vroegeren sultan pasja's, generaals, kolo nels en kapiteins die geacht worden de voornaamste aanstichters te zjn van de reac- tionnaire beweging en aan de soldaten geld hebben verstrekt, om hen tot don opstand te bewegen. Er is een krijgsraad benoemd, voor welke de 9000 soldaten van de keizerlijke garde terecht zullen staan. Voorloopig echter heeft men deze manschappen maar aan het werk gezet by den aanleg van strategische wegen in de verschillende vilajels van Macedonië. Een zestigtal genie-officieren zal toezicht houden op deze werken. Deze vorm van straf lijkt ons nog zoo kwaad niet toe ook niet voor Turkije. Mecklenburg heeft nog altijd geen grond wet, hoe dikwijls daar in den Duitschen Rijksdag ook is op aangedrongen. Een groot aantal afgevaardigden heeft nu de volgende interpellatie tot de Rjjksregeering gericht .Wat is de Rijkskanselier van plan te doen, nu lo de verwachting, uitgesproken in het besluit van den Bondsraad van 26 Oct. 1875 .dat de Mecklenburgsche regeeringen erin zouden slagen met den Mecklenburgsche Landdag tot overstemming te geraken om trent een wijziging van de bestaande Meck- lonburgsche grondwet en 2o de door den plaatsvervanger van den Rijkskanselier op 24 Jan. 1905 uitgesproken meening dat het geheel en al buitengesloten was, dat Meck lenburgsche regeeringen het plan zonden hebben opgegeven en dat de Mecklenburg sche landstanden op den duur zouden blijven weigeren om een op moderne leest geschoeide grondwet in hun land in te voeren*, ten minste voor zoover de ridderschap betreft, gebleken iB op een vergissing te berusten Op den duur zal de ridderschap toch wel moeten toegeven. De Russische Czaar heeft niet veel trek om het organisatiebesluit betrekkelijk deD marinestaf door de Doema genomen, goed te keuren. De ministers zijn naar Tsarskoje Selo, het vcrblyf van den Czaar, heengereisd en hebben daar in een vergadering met den Czaar het beBluit besproken. Stolypin verklaarde dat de weigering om het wetsontwerp te bekrachtigen, het kabinet tegenover de beide kamers in een zeer moeilijke positie zou plaatsen. Daarmede waren alle ministers het eens. Nadat alle ministers had den gesproken, zette Stolypin uiteen, dat de bekrachtiging dus noodzakelijk was, om moei lijkheden te verkrijgen. De Tsaar verklaarde toen de zitting ge sloten, met de woorden, dat hjj over twee dagen zijn besluit aan Stolypin zal mededeelen. In Frankrijk is 't tusschen de regeering en de post- en telegraafambtenaren nog lang geen vrede. De 7 postbeambten die voor den raad van Discipline moesten verschijnen, hebben open lijk in de bladen verklaard, dat zij aan de oproeping geen gevolg zouden geven, daar zj in geonen deele te kort zjjn geschoten in de vervulling hunner beroepsplichten, terwijl de regeering een aanslag pleegt op hun staats burgerlijk recht om vrjeljk hunne meening te mogen uiten. Minister Barthou deelde aan een redacteur van de Matin mede dat de regeering er niet aan denkt van den thans ingeslagen weg af te wijken. Tegen een mogeljjke staking zjn reeds maatregelen genomen men zal o.a. postduiven in dienst nemen, die Btaken niet en de regeering rekent bovendien op den steun der openbare meening. Men meent dat de regeering de syndicaten der postbeambten niet zal erkennenmaar misschien duldt zy ze wel na al hetgeen Clemenceau reeds zoo half en half toegezegd heeft bij de beëindiging der vorige staking, gelooft men niet dat zy doortastende maat regelen zal durven nemen. Nieuwsberichten HELDER, II Mei. Mr. Th. H. De Meester. Vrydagavoüd was door de Vrijzinnige Kiesvereeniging .Helder" in „Casino' een openbare vergadering uitgeschreven, w^ar de candidaat voor het lidmaatschap der Tweede Kamer in dit district, de oud-minister Mr. Th. H. de Meester, alB spreker optrad. Do zaal was geheel gevuld. Nadat de Voorzitter der kiesvereeniging, de heer B. L. van Albada, de vergadering met een korte inleiding had geopend, ver kreeg de heer De Meester het woord. Deze ving aan met er op to wjzen, dat sinds 80 April overal in den lande feest vreugde hperscht. Nu de bljde verwachting een blyde gebeurtenis is geworden, zijn de gedachten aan den verkiezingsstrijd voor een wyle op zyde gezet. Hieruit blijkt, dat nog altyd ons Vorstenhuis het symbool is voor de eenheid van ons volk en en allen zich eendrachtig Bcharen om de Oranjevaan. Ook met het oog op den binnenlandschen toestand en de buitenlandsche verhoudingen is deze febeurtenis een oorzaak van dankbare vreug- e. Spreker wenschl daarom zyn gehoor geluk met de geboorte van Prinses Juliana. (Applaus). Vervolgens ging de heer De Meester over tot uiteenzetting der beginselen, die door hem worden voorgestaan en merkte daarby op, dat de vryzinnige beginselen hem in het bloed zitten. Hj verdedigde daarop het verkiezings program der Liberale Unie, waarbj hy zich had aangesloten on die krachtig propaganda tracht te maken voor Algemeen Kies recht, na voorafgegane grondwetsherzing en Staatspensionneering. Spreker ging na hoe in 1894 Tak van Poortvliet een wet tot stand trachtte te bren gen, waarbij het kiesrecht op breeden grond slag werd geregeld, hoo door de aanneming van het voorstel Meyier het ministerie aftrad en opgevolgd werd door het kabinetVan Houten, die de tegenwoordige kieswet tot stand bracht, waarby op angstvallige en bekrompen wijze aan de belastingbetalenden het kiesrecht wordt toegekend. Ook is er verschil tusschen belastingbetalenden in de directe belastingen en loonkiezers. De eersten worden door de ontvangers automatisch op de kiezersljst geplaatst, de anderen moeten zich aangeven, mogen in 13 maanden by niet meer dan 2 patroons werkzaam zijn geweest en moe ten nog een zeker loon verdiend hebben. Een ander droevig gevolg van het kiesrecht Van Houten is de kiezerskweeking, doordat som mige personen en vereenigingen de belasting voor anderen betalen. Samenkoppeling van belastingbetalen en kiesrecht leidt mede tot allerdwaaste gevolgen, doordat de bezittingen nu eens zus een ander maal lager worden geschat, waardoor sommigen hun kiesrecht verloren, zonder dat hun geschiktheid en maatschappelyke welstand veranderde. Het peuterige der tegenwoordige kiesrechtregeling moet daarom door een betere vervangen wor den. Aan ieder moet hot kiesrecht toegekend worden, als er geen overwegende bezwaren bestaan hem dit te onthouden. Dit is 't algemeen belang en splitst de natie niet langer in twee deelen. Om hier toe te geraken moet de linkerzjde versterkt worden. De indiening van het voorstel tot grondwetsherziening door het vorig kabinet, heeft wel dien invloed ge had, dat alle partyen het kiesrechtvraag- stuk op hun programs hebben geplaatst maar van de rechterzijde is geen algemeen kiesrecht te verwachten, want zoowel de ant. rcv., als roomsch kath. hebben op hun pro grams geplaatst het gezinshoofden-kiesrecht. Al bestaat er by Roomsch-kath. een sterke Btrooming voor Algemeen Kiesrecht, en al is dit volgens Dr. Hoffman niet in stryd met de R.K. kerk, is het om praotiBch politieke redenen toch niet op het progam geplaatst. By de Ant.-rev. bestaat te dien opzichte geen verschil, omdat hun beginselwortel algem. kiesrecht verbiedt, maar dit verhinderde in 1894 hun eminenten leider Dr. Knijper niet zich aan de zyde van Tak te voegen en kwam hy ook niet op tegen de opname van hen, die niet aan 't hoofd van een gezin staan, zooals, wegens celibaat, de priesters. Van de rechterzyde is dus voor Algem. KieBr. niets te verwachten on dienen alle vrjzinnigen krachtig te ijveren voor Alge meen Kiesrecht na voorafgeganen grondwet herziening. Daarna ging Spreker over tot het 2e punt zijner rede: de Staatspensionneering. Na er op gewezen te hebben, dat het een plicht is van naastenliefde en barmhartigheid om die ouden van dagen, welke gesloofd en gezwoegd hebben, om eerlijk door de wereld te komen, op hun ouden dag to gemoet komen, wees Spr. er op, dat ook het staatsbelang dit eischt. De zorg voor den ouden dag verlamt de werkkracht, doet den mensch voor den tjd verouderen en geeft aanleiding tot verkwisting van werkkracht. Meer dan 15 jaar geleden is door de Tweede Kamer de motie-Heldt aangenomen tot het instellen van een onderzoek van ouderdomsverzekering, maar nog is geen wet tot stand gekomen. Minister Talma wil eerst de Ongevallenwet en de invaliditeitswet herzien en nagaan hoe die werken, alvorens te overwegen tot in diening van een ouderdomsverzekering. Alles zins begrijpeljk iB het daarom dat de vraag gesteld wordthebben wy den juisten weg ingeslagen Tot dusver wilde men een ver zekering volgens het Duitsche Btelsel, omdat dit zich aansloot by de ongevallenwet. In Denemarken en Groot-Brittunje zyn verzeke ringen volgens andere stelselsin België heeft men de vrjwillige verzekering, doch dit schynt een mislukte proefneming. In Denemarken heeft ieder op 60-jarigen leef tijd aanspraak op pensioen, indien zy het noodig hebben. In Engeland heeft ieder in gezetene recht op uitkeering, als hy 70 jaar is en niet meer dan f378 inkomen heeft; de uitkeering bedraagt hoogstens f 3, minstens f 0.60 per week. Het Duitsche stelsel heeft wel eenige voordeelen, maar de nadeelen, die deze verplichte verzekering aankleven, zyn niet gering te achten. De administratie is omslachtig, de veelal lage luonen maken het betalen der premie moeilyk, terwijl het onzeker is of men er ooit eenig voordeel van zal hebben. Bij ons te lande heeft het stelsel zonder verplichte bjdrage vele voorstanders gekregen, vooral nu de Bond van Staatspen sionneering matiger in zyn eischen is ge worden. Uit de brochure van de heeren Boekcnoogen, Boswjk cn Feisser .de B. B. F. brochure genoemd) bljkt, dat men den eisch om aan allen op 65-jarigen leoftjd pensioen uit te keeren, laat varen. Men ver langt nu voor onvermogenden het volle be drag, voor minvermogenden de helft en voor gegoeden niets. Hiermede nadert men het Engelsche stelsel. Spreker behoort tot hen, die staatspensioen willen uitkeeren aan de zulken, die het noodig hebben, die oud ge worden daaraan behoefte bijken te hebben. Het algemeen belang is daarvoor de rechts grond, er spreekt uit waardeering voor den handenarbeid, het verheft den arbeider en ver sterkt het verantwoordel jkheidsgevoel. Staats pensioen zal groote offers van de Staatskus oischen, maar dit is niet onoverkomelyk. In 1899 waren in ons land 806.000 inwoners boven den 65-jarigen leeftjd, in 1909 was dit getal gestegen tot 350.000. By een weke- lyksche uitkeering aan allen van f 1 zou dit een bedrag vorderen van f18 millioen, en by een wekel. uitkeering van f8 f54 milli oen. De getallen voor 70-jarigen zyn 188.000 en 210.U00 en daarvoor zullen by een zelfde uitkeering benoodigd zyn f 11 mill. en f33 mill. Er bestaat niet de minste kans om voor dit doel f54 millioeu te krjgen, doch als men hen, die zichzelf kunnen bedruipen, uit sluit, dan worden de cijfers anders. Volgens raming zou dan 11 h 12 millioen benoodigd zijn. Mr. Treub acht die cjfers te laag, doch dat komt, doordat hj de bedeelden er ook in opneemt. Volgens den heer Tasma zou eon bedrag van 14*/a millioen noodig zjn en volgens den heer Patyn 14 millioen. Deze sommen zjn wel aanzien!jk, maar toch wel te vinden, niet zoo erg afschrikkend. Wel is de financiëele toestand des lands minder gunstig dan in 1906 en 1907, toen spreker minister was, doch het gaat er mede, als met eb en vloed en de kentering is al reeds te dien opzichte gekomen. Er is al een stijging vun inkomsten merkbaar, zoodat de voorgestelde verhooging op 't gedistilleerd door minister Kolkman zal worden ingetrokken. Nochtans blijft de kans op succes bj de Staten-Gene- raal onzeker. Spreker heeft tjdens zjn ministerschap ontwerpen gereed gemaakt, hoe men aan het geld moet komen voor ouderdomsver zekering. Dit is een gemengd stelsel van belastingverhooging en wel een progressieve verhooging van vermogens- en bedrjfsbe- lasting en een verhooging van successie rechten. Opinerkeljk iB 't, dat minister Kolkman, die spreker verving een deel dier voorstellen heeft overgenomen en een ander deel in gewjzigden vorm heeft ingediend. Maar ten opzichte der pensionnee ring is van de rechterzijde niets te verwachten, want op de programs der Ant.- rev. en Roomsch kath. komen de verplichte verzeke ring voor. Hoewel Dr. Kujper in 1901 zich als felle tegenstander vau de verplichte ver zekering deed kennen, dit systeem onzedel jk noemde, treedt h j nu op als kampioen van het Duitsche Btelsel. De mannen van de Liberale Unie zjn voor het Engelsche stelsel, (staats pensioen zonder.premiebetaling» en Spreker zou zich gelukkig rekenen, als hj mocht medewerken tot het tot standkomen van zoodanige wet, waar naar duizenden reik halzend uitzien. Verhooging van de in komstenbelasting en successierechten zou daarvoor noodig zyn, doch dit is iets anders dan minister Kolkman wil voor sociale wetten, n.1. invoerrechten. Zoodanige protec- tioneele maatregelen zouden voor ons land een ramp zjn en, is men hier eenmaal mee begonnen, men zou verder op dezen heil- loozen weg voortgaan en de eerste levens behoeften duurder maken. Behalve dit heeft men van rechts te verwachten een derde aanval op de schatkist voor gelijkmaking van openbaar en bjzonder onderwjs, ten opzichte van den schoolbouw. Volgens een christeljk schoolhoofd wordt het dan een Janboel. Met een krachtige opwekking aan de vry zinnige kiezers van Helder, om zich een drachtig aaneen te sluiten bj de verkiezing ter verkrijging van Algemeen Kiesrecht cn Ouderdomsverzekering eindigt Spreker zju luid toegejuichte rede. In de nu volgende pauze was er gelegen heid zich op te geven als debater. Na de heropening der vergadering deelde de Voor zitter mede, dat zich hadden aangegeven do hecren Thomassen, Burm en Hartendorf, aan wie elk een kwartier voor debat werd toe gestaan. Later stond de heer Burm den tjd hem toegestaan aan den heer Thomassen af. Laatstgenoemde het woord bekomende zegt, dat de soc.-dem. door den spreker buiten de- gemeenschap worden gesloten, hetgeen bj den aanvang al bleek bij du vermelding der bljde gebeurtenis. Hy kan zich, hoewel zich verheugende over de moeder Wilhelmina van Nassau, niet instemmen met de hulde aan de koningin. De gebeurtenis heeft z.i. geen politieke beteekenis, want zj kan niets doen ter verbetering van den toestand. De liberalen hebben in 1848 het koning schap vermoord. Ook de ant.-rev. zjn niet anders, want in 1581 zwoeren zij hun vorst af en in 1648 vermoordden zj den Engelschen koning, waaraan spreker niet meegedaan zou hebben. Daarna wordt door debater de vrjzinnigheid van den heer De Meester ge- critiseerd, bljkende uit de troonrede van 1905 en uit het optreden van min. Cohen Stuart tegenover de mariniersbond. Hj zegt verder met genoegen het pleidooi voor Alge meen Kiesrecht gehoord to hebben, doch dat het nu op het program der Lib. Unie voor komt is het werk der S.D.A.P., die reeds van 1897 af daarvoor jverde. Nog vraagt hj hoe de heer De Meester denkt over vrouwenkiesrecht en vernam ook gaarne van den chr.-dem. debater hoe zjn partij over dit onderwerp oordeelt. Omtrent Staats pensionneering werd door den inleider wol de B. B. F.-brochure genoemd, doch de wer ken zjner partjgenooten Vliegen en Wibaut verzwegen. Zjn partj stelde het pensioen- vraagstuk reeds 10 jaren geleden aan de orde. Van rechts is ten opzichte der pen- sionneering niets te verwachten, indien men dus Staalman kiest, kiest men niet demo cratisch. (Een stem-daar protesteer ik tegen*). Staalman had hier moeten zjn, ik kom wel uit Amsterdam, dan had hij een lesje gekregen. Kiest ge rechts, daar hoort Staalman by, dan vermoordt gj het staats pensioen. Maar wees ook voorzichtig met De Meester, hj zegt bj «voorkeur" in de richting van Staatspensioen, dus als het niet anders kan, stemt hj, hoewel noode voor het Duitsche stelsel en dit zou een ramp voor de arbeiders zjn, die van hun gering loon geen premie knnnen betalen. Nog be weert do debater, dat van rechts nietB, van links iets is te verwachten, maar de partj die voor de volksbelangen is, is de S.D.A.P. en raadt daarom aan, rood te kiezen. De 2e debater, de heer Hartendorf is nu aan het woord. Deze spreker wordt herhaal delijk geïnterumpeerd en uitgejouwd. Hj zegt, dat men ondervonden heeft, wat men heeft, als men een vrjzinnige kiest, de be langen van 't district zjn hier schromel jk ver waarloosd vorder beweert hj, dat van 't Algemeen Kiesrecht niets komt, want de linkerzyde zit met het conservatieve blok aan het been. Ook van de Staatspensionnee ring komt niets terecht, want de heer Van Karnebeek wil, dat de arbeidersklasse bj- draagt, terwjl de heer De Meester in 1905 verklaarde, dat er geen rechtsgrond bestond voor Staatspensionneering. Om die gelden, voor die verzekering te krijgen, zegt debater, op een vraag van den Voorzitter, door een sterke progressie op de grootere vermogens belasting. Ten slotte zegt hj tot de verga- doring Qj wordt bedrogen, welke woorden oen hevig rumoer veroorzaken, zoodat hj onder gejouw het podium moet verlaten. AlBnu vorkrjgt de heer De Meester het woord ter beantwoording der beide debaters. Tot den heer Thomassen zegt hy, dat het overgroot» deel van het Ned. volk zich ver heugt over de blyde gebeurtenis, die niet alleen de Moeder, maar ook de Koningin geldt 6d toont aan dat wy in een consti tutioneel staat wonen, waar de Koningin kan staan boven de part jen en zj het sym bool is onzer volkseenheid. Uit de algemeene feestvreugde bljkt duideljk, dat het volk aan zjn Vorstenhuis gehecht is en nog altjd de leuze aanheft »'t Is Oranje I 't bljft Oranje 1 (Langdurig applaus) In 't overige deel van zyn repliek weerlegt hij op verschillende punten den heer Tho massen. Hj toont aan, dat het vorig mini sterie de vrjheid der vakbonden hoog heeft gehouden, ook ten opzichte van den mari niersbond, hetgeen zelfs door Troelstra is erkend. Omtrent het kiesrechtvraagstuk her innert hj er aan, dat de vrjzinnigen niet door de S.D.A.P. gedwongen zjn geworden, want reeds in 1879 jverden prof. Pekelha ring met hot Ned. Werkliedenverbond voor Algemeen Kiesrecht. Verder verklaart spreker dat hj voor vrouwenkiesrecht is. De beschul diging als zou het vorig kabinet weinig ge daan hebben, weerlegt h j door op te merken, dat het 45 wetsontwerpen indiende, dat daar van zoo weinig zyn aangenomen is mede de schuld der soc.-dem., die mede de begrooting van Oorlog afstemden en alzoo het kabinet verhinderden hun voorstellen te verdedigen. Bovendien had het ministerie feiteljk geen meerderheid, het verschil tusschen een link- sche meerderheid en een rechtsche meerder heid is zeer groot. Dat men aan de vrje liberalen zou vastzitten, is niet waar, want de unie-liberalen hebben geweigerd het recht van amendement voor de le Kamer. Aan den heer Hartendorff zegt hj niette begrijpen, wat de zoogenaamde Chr.-dem. wil. Jaren lang heeft hj fel Dr. Kuyper bestreden en thans steunt hj diens politiek. Door die verandering zal hj dus zyn voor verhooging van invoerrechten, waardoor de arbeiders onder duurdere levensmiddelen ge bukt zullen gaan. Nog merkt hj op, dat Kuyper wil pensioen op 70-jarigen leeftjd met premiebetaling, maar dat de vrjzinnigen streven naar een Staatspensionneering op Engelsche loost geschoeid. Doch als dit niet is te verkrjgen, zou spreker uit een prak tisch oogpunt ook te vinden zjn voor een ander stelsel, want een half ei is beter dan een leege dop. Ten slotte wekte hj nogmaals allen op met groote meerderheid te toonen, dat men deze richting opwil. (Applaus). Hierna sluit de voorzitter onder dankzeg ging aan spreker en debaters de vergade ring. DE WEEK. 9 Mei. Er iB en bljft voorhands nog maar één bericht, in de bladenéën enkel hoekje, waar de lezer thans aandacht voor heeft. En dat ishet nieuws uit Den Haag, van het Noord einde. Zjn we dankbaar en gelukkig, dat t tot op dit oogenblik steeds even hoopvol en rooskleurig, bemoedigend bleef. Alles wjst er op, dat de 10e Mei 1909 een feestdag in Nederland kan zjn, zoo vol van schitterenden jubel; vau uitbundige vreugde, als waarvan de Hagenaars, die voor prins Hendrik s paleis Dinsdagavond j.1. eeno manifestatie van hulde brachten, dermate spontaan-hartstochtel jk uls nog maar zelden is aanschouwd op Neder- landsohen bodem, van onze nuchter-kalme Hollandsche mannen en vrouwen De goede tjding dat de Koningin Haar kind, zelve zal voeden; dal er noch min noch kunstvoeding" voor de kleine prinses Juliana zal worden gebruikt, is wèl een blijde mare. Niet slechts wijl eruit bljkt de heerljke zuivere moeder liefde van Hare Majesteit, maar ook mis schien vooral wjl de Koningin hier een voorbeeld geeft, dat niet genoeg kan worden geprezen. Welaan, dames van «haute volde", en wie er zoo gaarne toe willen ge rekend wordenonverschilligen, gemakzuch- tigen, behaagzieken, lakschen, weet ik al wat meer de Koningin der Nederlanden geeft u een schitterend voorbeeld! Wie nu, voortaan, «du ton" wil sjn, onder de Neder- landsche vrouwen, dio de heerljke moeder weelde kunnen genieten, zy mogen (als de natuur 't haar veroorlooft, dat voorrecht te genieten) minnen en zuigffesschen aan kant doen. Haro kinderen voeden aan de moederborst: de goddeljke bron van leven en gezondheid, waarmee immers niets kunstmatigs" te vergel jken valt IIn trouwe, grootscher en schoouer geschenk, reeds, dan dit bad de Koninkljke Moeder den lande niet kunnen schenken! Over het Haagsche Binnenhof zal ik zeer kort zjn. Niemand luistert trouwens verder naar me 1Bj de Schepenwet deed de heer Schaper welgemeende, maar niet zeer practische pogingen om ook gewone schepe lingen te doon opnemen in den Raad, welke hetzj juridische hetzj technisch-maritieme quaestiën zal hebben te beslechten. De com missie van Rapporteurs was niet geheel af- keerig van het denkbeeld, doch wilde in geen geval van een imperatief voorschrift, in deze weten. Hoogstens, dan, meegaan met eene facultatieve regeling,zoodat wanneer ,aard en omstandigheden'' 'tgedoogen, schepelin gen in den Raad, die zal hebben te oordee- len kunnen (niet: moeten) geroepen! De minister verzette zich, met hand en tand, tegen welke inmenging van z.i. onbevoegden, en het eind was dat het amend.-Schaper werd ingetrokken en de minister over de gansche linie zegevierde. Wat, misschien, in zeker opzicht te betreuren valt, doch 's heeren Schaper's heftigheid (o Wjnkoop'e, wat hebt ge toch niet op uw kerfstokbedierf de zaak. Hj haalde er anarchistische elementen bj, die zoodra ze een .officieel cachet" had den gekregen, wel zouden «verbleeken" Alles echon dagewesen I De getemde, zoetlief- geworden, makke, zelfs conservatieve oud- jacobjnen met lintjo in 't knoopsgat of fraai titeltje op hun visite-kaartKent-gj ze niet!? De heer Schaper zal mj over twin tig jaar, misschien eerder, grif geljk geven. Wacht maar af. Wedden I Het wordt nu tjd van sluiten. De ge moederen zjn overprikkeld. Zoo kort by dun beslissenden veldslag is levensgevaarlijk om de heeren bj elkaar te laten. Men heeft 't gezien, in de Tweede Kamer bj de interpellatie-Troelstra over het Arbeidscontract. Uit zuiver-objectief oogpunt bekeken, moot ik zeggen dat de sociaal-democraten niet veel eer ingelegd hebben met hun vinnig, verwoed, smalend optredenDe heer Troelstra was al begonnen met de standjes en strubbe lingen, welke in de eerste weken na de in voering van het Arbeidscontract hier en daar plaats hadden, op te blazen tot een „grooten strijd». Die overdrjving gaf al-dadelijk den indruk van iets-onechts. En zoo ging 't voort. Zeker, minister N e 1 i s s e n, de h.h. Van N i s p e n (N jmegen) en Drucker, Thom son ook, hebben 't geenszins betwisthet arbeidscontract, zooals 't daar ligt, is verre verre van volmaakt. Aan elk product van menscheljken arbeid, en zeker ook aan dit klevon fouten. Edoch, hoe lang is de wet in werking FEUILLETON. 20) De boekenmarkt wordt overstroomd, ter wijl men vroeger weinig, maar goede boeken in eigendom had, waarmee men als met trouwe vrienden, dageljks verkeerde. Ik ben in dit opzicht ouderwetsch gebleven." «Ik begrjp je niet Jörgen", jverde Mari- anne. Juist gj, die altijd van je moeilijke beroepsbezigheden zjt vervuld, moest je geest eens door lichtere lectuur opfrisschen. Je zoogenaamde boekenvrienden bij ven overigens ook vijjwel achter de glazen deuren van je boekenkast weggesloten, terwjl g0 uwe vrje uren ook nog wjdt aan de studie van ie medische tijdschriften". ,We in mjn beroep niet vooruit gaat, gaat achteruit". Zult ge nu dezen herfst met mj de be loofde reis maken vroeg ze nu zonder eenigen overgang. Dokter Hofman bladerde verlegen in het boek, dat opengeslagen voor hem lag. .Dezen herfst? Dat past slecht! Ik kan hier in September en October in 't geheel niet weg." «Zooals altjd", viel Marianne gelaten in. duurl ?et «oolang, totdatje zelf wegens volkomen uitputting een arts noodig hebtl Moet ik ter wille van de patiënten, zwjgeud toezien, hoe ge zelf bij dezen rustoloozen arbeid langzaam to gronde gaat ,Je overdrjft kind", gaf de dokter onge duldig ten antwoord en verdiepte zich weer in zjne lectuur. Zijne vrouw kendo deze wjze van zwij genden tegenstand, die haar altjd ten hevig ste prikkelde. Ze pakte de couranten op en verliet de kamer; ze had het sedert lang opgegeven, met haren man daarover te strj- den. Waartoe zou zo zich de stemming be derven Zij trok zich terug in haar tuscu- lum, waarover nog steeds de blfiren ruisch- ten, schoof eon gemakkeljken rieten stoel op de plaats, van waar ze een ruim uitzicht had over den bloementuin, en begon Raven's roman nog eens achter elkaar door te lezen. Een fijne residageur vervulde de lucht, vermengd met dien van de vele rozen. In Sleeswyk toch bloeien de rozen onafgebroken van Juni tot diep in den herfst. De vochtige lucht begunstigt den groei, en de uitdrogende hitte ontbreekt er. Marianne's oog rustte van tjd tot tjd met innig welgevallen op die bonte pracht, waarin de heerljke cactusda- lia's om den voorrang streden. De uren verliepen. De bel van de huisdeur klonk nog éénmaal en riep den dokter naar een zieke. Het dienstmeisje kwam zeggen dat ze het eten in de hooikist had gezet en dat de tafel gedekt was. Marianne knikte even en hoorde spoedig daarop ook het meisje het huis verlaten. Nu was ze geheel alleen, en dat was haar vandaag juist recht naar den zin. H^rtwig Raven zou tevreden zjn geweest, als hj had kunnen zien, hoe Mari anne zoodanig door zjn werk was geboeid, dat ze alles er door vergat. Nu had ze 't uit en bleef droomend liggen. Wus haar tooh ook eens zoo iets mogelijk 1 Altijd was het dezelfde wenscb, die haar kwelde. Wat zou haar leven dan aan waarde winnen Niets zou ze noodig hebben, als de opwekking van geljkgestemde zielen en ook dat maar voor enkele uren of voor een kor ten tjd en dan zou ze zich weer in haar werk verdiepen met koortsachtig jagende pol sen en kloppend hart. Op dit oogenblik ge voelde Marianne als 't ware vooruit, wat in latere jaren verwezenljkt zou worden. Van af dezen dag was alle lusteloosheid van haar geweken, en zooals men een nieuw, schoon kleed aantrekt, zoo hulde zich hare ziel in een feestelijk bljde stemming, die nog versterkt werd door oen brief van haren vriend. Een groote uitgeversfirma heeft mjn roman als boekuitgave aangenomen. Hj zal bjtijds verschijnen om als kerstgeschenk te kunnen dienen. De uitgever stelt zich er veel van voor, en vriend Steiner, de voor zichtige man, die moeieljk te voldoen is, heft hetzelfde lied aan. Zjne schrandere, beminnenswaardige echtgenoote beschaamt mj bjna door haren lof. En nu komt daar ook uw schrjven, waarnaar ik reeds zoo lang verlangend hebt uitgezien. Hoe geluk kig maakt het mj. Ge schrijft juist zoo als go praat, frisch en natuurljk, zoo vol opge wekt leven. Dat ge dadoljk na 't lezen van de roman in de eerste opwelling naar de pen greept, maakte mj uw oordeel dubbel waard. Wie als ik zooveel zaakkundige kri tiek moet hoo ren, wordt dubbel aangenaam getroffen door zoon ongekunstelde beoor deeling. Slechts dén ding bedroeft mj, dat ge zelve niet kunt werken, dat de stemming u ontbreekt. Doe alB ik en verschaf u de rust, die ge noodig hebt. Ik begin nu een nieuw weik, waarvan de stof mj reeds sedert jaren bezig houdt; daarvoor zoek ik mj een idylisch plekje uit, ver van de bewoonde wereld. Bj u zjn die toch ook waarljk genoeg te vinden, ge hebt maar te kiezen. Hoe denkt ge bjvoorbeeld over Holsteinsch Zwitserland waar de geest van onzen grooten lierdichter nog heden rondwaart? Deel mj uw besluit spoedig mede, en waarheen ge uwe schreden denkt te richten, opdat ik u daar in gedachten kan zoeken. Waar zullen mijne regels u bereiken, misschien in uwe stille wjkplaats, waarvan ik de bekoring zoo dikwjls heb ondervonden Uw beeld vergezelt mj nog altjd op al mjne wogen. Uw getrouwe vriend Hartwig Raven." Marianne las den korten brief steeds weer opnieuw, alsof daaruit eene openbaring tot haar moest komen. Zjne aanmoedigende woorden: .Doe zooals ik en verschaf u de noodige rustvervolgden haar dag en nacht. Het maakte haar ten laatste letterlijk ziek, dat ze geen meester over zich zelve was, dat de zorg voor hare huishouding, het aan nemen van boodschappen, en het voortdurend gereed zjn voor het regelmatig thuiskomen van haren man haar in haar letterkundigen arbeid stoorde. Jörgen was er tegen, dat er nog een tweede dienstmeisje zou worden ge nomen. Zj gevoelde nu weer de kracht in zich, iets voort te brengen, maar de vole storingen maakteu het haar onmogelijk, aan iets groots te beginnen. September brak aan en op een' regenach- tigen, natten tjd volgden heerlijk warme dagen. Ze smachtte er naar eens uit te gaan als een arm, opgesloten vogeltje. Ten laatste werd ze zoo ellendig van dit verkropt ver langen, dat het zelfs haren man opviel. H j kwam thuis en ontmoette dicht b j buis zjne vrouw die nog eenige huishoudelijke bestellingen had te bezorgen. Toen ze hem zoo tegemoet kwam, nam hj hare versohjning plotseling op met het oog van een arts, hj bemerkte met ver wondering haren langzamen gang, de matte houding en haar bleek gezicht. Ook de anders zoo levendige oogen keken merkwaardig ver moeid voor zich uit. Toen ze hem zag, deed ze moeite te lachen, en over hare wangen verspreidde zich een plotselinge blos. (Waarom kijk je mj zoo vreemd aan, Jörgen •Je bent toch niet ziek Marianne ,Hoe kom je er aan Het klonk oen beetje spotachtig, zoo heel anders als zjne vrouw gewoonljk sprak, on dokter Hofman nam zich voor haar verder waar te nemen. •Neem me niet kwaljk, dat ik nog eerst even mjne bestellingen doe. Laatje iutusschen door het meisje brengen, wat ge wilt hebben." Is er niets met de post gekomen •Ze was er nog niet, toen ik wegging," antwoordde Marianne en haastte zich vorder alle vermoeidheid was verdwenen. Thuis trof dokter Hofman den postbode aan, die juist onverrichter zake weer wilde heengaan. Goed, dat ik u nog aantref, dokter, ik heb geld af te dragen voor mevrouw. Hofman teekende en nam dertig gulden in ontvangst, hj legde het geld naast het ont vangstbewijs op Marianne's schrijftafel en las in 't geheel den naam van den afzender niet, in wien hj zjn zwager vermoedde. Toen Marianne thuis kwam, hoorde zj, dat Jörgen naar zjn ontbjt had verlangd. Zj maakte bot gauw zelve klaar en bracht het hom. Hier Jörgen, je ontbjt, eet iets, voor je weer uitgaat." „Ja, ja," zei hj en keek verstrooid op. «Ik heb geld voor je aangenomen dertig guldendaar ligt het, op je schrjftafel." Geld?" „Waarschijnljk van je broer, ik heb het niet nagezien." Weer verdiepte de dokter zich in 't geen de post hem had gebracht. Hier is trouwens ook nog wat voor jel Marianne hield een groot drukwerk in hare handen en koek er onverschillig naar. Toen viel haar plotseling de met vette let ters gedrukte naam van den afzender in 't oog, het was de uitgever van het tjdschrift, dat haar sprookje had opgenomen. Ze scheur de in zenuwachtige haast den omslag af, sloeg een van de zich daarin bevindende nommers van het geïllustreerde familieblad open en vond in het bjblad vóór de jeugd haar sprookje. Nu wist ze ook, dat het ont vangen geld het honorarium voor haren arbeid was. Zy staarde op haren naam, se las de eerste woorden ze gevoel !e zich als in een roes. Het eerste succes! Voor de eersto maal in haar leven was dat, wat ze in stille uren had bedacht, gedrukt geworden. Dui zenden menBchen hadden het gelezen, moge- Ijk er genoegen iu gevonden alleen volwas senen konden het in al zijne fjnheid naar waarde genieten. En dan het honorarium 1 Dertig gulden eigen verdiend geld 1 Dat was haar veel liever dan al die duiaende aan rente, die haar vermogen haar jaarljks zon der eenige moeite in den schoot wierp. ,Nu, Marianne, hoe sta je daar zoo stom vroeg Jörgen. Hier!" zei ze zenuwachtig. «Als je mij een groot genoegen wilt doen, schonk mij dan een kwartiertje van je tjd en leeB dit." ^Wordt vervolgd.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Vliegend blaadje : nieuws- en advertentiebode voor Den Helder | 1909 | | pagina 1