KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Holdor, Toxol, Wioringon on Anno Paulowno
No. 3814.
Woensdag 1 September 1909.
37ste Jaargang.
Ons Zondagsblad.
Uit het Buitenland.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
Nr. 39 van den Jaargang van hot
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD, zal op
3 dezer aan de geabonneerden worden
gezonden.
De Kwitantie, groot 371/» cent ter
voldoening van de nummers 27-39, zal
6 September worden aangeboden.
12 September begint 't 4e kwartaal
met Nr. 40.
Van af heden bestaat de gelegenheid
om op dit fraaie GEILL ZONDAGSBLAD
in te teekenen, dat als premie aan onze
abonné'8 en lezers van onze courant wordt
aangeboden. De 13 Nos. kosten slechts
37'/j ct., fr. p. p. 45 ct.
DE UITGEVERS.
Omtrent de staking id Zweden wordt be
richt dat de toestand nog onveranderd i$.
Aan 'teind der verleden week bedroeg het
aantal stakers ruim 255 duizend en hadden
sedert 18 Augustus een 23,000 man den
arbeid hervat. De regeering heeft medegedeeld
dat zy verschillende haar voorgelegde be
middelingsvoorstellen heeft onderzocht, maar
dat zy er geen uitvoerbaar plan by vond,
zoodat zy meent voorloopig by haar houding
te moeten blyven. Voorloopig schynt de
tegenstand nog bij de werkgevers te moeten
gezocht worden. Want de leiders der arbei
ders schynen een bemiddeling te wenschen,
zelfs te zoeken. Maar de Zweedsche regeering,
die beter dan iemand weten kan, hoe groot
do economische nadoelen der staking nu reeds
zijn, heeft toch wel de middelen, om de partij
die niet wil toegeve te dwingen haar be
middeling te aanvaarden. Nog is de regeering
in staat den economischen vrede te herstelleo.
Maar gelukt dat nu niet, nu de arbeiders
tot een overeenstemming te vinden zyn, dan
is alle hoop voor een spoedige bylegging
van den strijd verloren.
Niemand kan nu zeggeu, hoelang de staking
nog kan duren. De verliezen voor de werk
lieden en voor vele werkgevers zyn nu reeds
groot, al kunnen zy slechtB zeer globaal
worden geschat.
't Is natuurlyk dat een strijd, als deze de
verhouding tusschen werkgevers en werkne
mers niet beter maakt. De toestand is rustig.
Wel is het garnizoen van Stockholm versterkt,
doch dat is slechtB om, tegen alle mogelijk
heden gewaarborgd te zijn.
Zeker werkt het verbod van draukverkoop
door de overheid uitgevaardigd de kalmte
wel in de hand
Nu we toch over staking schryven kunnen
we hier ook wel meedeelen dat ook in Parys
(weer eens) een staking is uitgebroken. Vwi
de 20.000 metselaars staken er 15.000. Kleiqe
vechtpartijen kwamen hier en daar voortup-
schen stakers en arbeidswilligen. De raad
van den metselaarsbond, van oordeel dat
de staking voldoende algemeen is, heeft be
sloten den werkgevers mee te deelen, dat
een werklieden-delegatie zich te hunner be
schikking stelt om over de vredesvoorwaar
den te onderhandelen.
Ook België wordt bedreigd met oen ern
stige staking. Het centrale comité van den
mijnwérkersbond heeft in zyne verleden week
gehouden vergadering besloten in de maand
October de algemeene werkstaking uit te
roepen wanneer vóór dien tyd de negenurige
arbeidsdag ni& mocht zyn toegestaan.
De Porte heeft geantwoord op de gezamen-
lyke nota der mogendheden. Zy ontkent in
haar antwoord vyandige bedoelingen jegens
Griekenland te koesteren maar verdedigt hare
houding, gevolg van de meening dat de zaak
Kreta niet Griekenland, maar alleen de Porte
en de mogendheden aangaat. Ze brengt voorts
haar dank voor de afdoende regeling omtrent
de vlagkwestie en verklaart dat thans ook
de weg is gebaand voor de regeling der
andere hangende kwesties.
In het Turksche ministerie is intusschon
oncenigheid ontstaan. De overige ministers
eischen eenparig het ontslag van den minister
van openbare werken.
Ook het Grieksche ministerie heeft eenige
verandering ondergaan. De Kamer is daar
bijeengeroepen tegen heden (Dinsdag) ter
regeling van eenige dringende maatregelen".
In het leger heérscht oen zekere onrust. Uit
Athene bericht Reuter dat eenige ontevreden
officieren en onderofficieren een gedeelte van
het garnizoen wisten over te halen de stad
te vorlaten en buiten op het veld een bivouac
te betrekken.
't Zal den Sultan van Marokko een pak
van 't hart zyn dat de pretendent, die reeds
een jaar of zeven stryd voert tegen sultans-
macht, gevangen genomon is. Een bron van
onrust zal nu vooreerst gestopt zijn. De wenk
van Frankrijk tegen de gevangenen niet
zoo wreed meer op te treden is nog juist
bijtijds gekomen voor den gekooiden Bou-
Hamara. Hy ware anders eene marteling niet
ontkomen.
In een intervieuw met een radacteur van
den rlmparcial" verklaarde minister Maura,
dat het veldtochtsplan rypelijk overwogen
was en men de tenuitvoerlegging krachtig zou
doorvoeren, waarby het er weinig toe doet,
of het doel een paar dagen eerder of later
bereikt wordt.
En of nu de Sultan intusschen brieven schryf
aan de Rifbewoners, om hun de staking der
vijandelijkheden te gelasten, dit, zeide de leider
der Spaansche politiek, laat ons koudSpanje
moet een beleediging wreken en in de toekomst
zyn belangen verdedigen en verzekeren.
Wy eerbiedigen den Sultan als heerscher
in zijn ryk, maar sinds eenige jaren is zijn
macht in hot Rifgebied nihil. Daar hy ons
duB daadwerkelijk geenerlei waarborg kan
geven, moeten wij zelf voor onze belangen
opkomen en het werk der pacificatie ter hand
nemen.
Als de Sultan verzoekt zijn twee gezanten,
die thans te Tanger zyn, naar Melilla te laten
gaan, is daar geen enkel bezwaar tegenmaar
niets kan Spanje thans beletten, zyn militaire
actie voort te zetten en te voltooien.
De rechtbank te Teroki (Finland) heeft het
onderzoek in sake den moord op den Doema-
afgevaardigde Herzenstein (gepleegd in 1906),
beëindigd en uitgemaakt, dat de misdaad is
geschied op aanstichting van dr. Doebrowin,
den leider van den beruchten „Bond van het
Russische volk". Zy heeft do verdere bohan-
deling dezer zaak voorloopig uitgesteld en
bevel gegeven tot inhechtenisneming van
Doebrowin.
DE WEEK.
29 A u g.
Het treurige geval van de te Rotterdam
aan cholera overleden kinderen, waarvan eerst
vermoed werd dat zij slachtoffer waren ge
worden van het eten van bedorven of giftige
„zuurtjes", kan ondanks het zeer tragisch
karakter er van toch alweer een „licht-
zyde" hebben.
Plotseling ontstond een soort van paniek
onder hen, die toezicht hebben te houden op
hetgeen de kinders 't ganschc jaar door alzoo
snoepen. Een „krach" voor de snoeptafeltjes
en wat daarmee op één lijn is te stellen. Te
wenschen ware dat „de schrik" er langer,
bij het publiek, in bleef Bchuilen dan totdat
het zaakje alweer dood gebloed, op den
achtergrond geschoven is.
Om het domme, onverstandige, zorgelooze
publiek wakker te schudden, daar is iets
byzonders voor noodig. De schrikmare cho
lera te Rotterdam, heeft sensatie in den lande
teweeggebracht.
'En meneer Jodocus Angstmeier, mitsgaders
allen, die in vreesachtigheid met hem gelijk
staan al de (nare alarmisten", zou De
Génestet zeggen, sidderon en bibberen nu.
Laten flescbjes zoutzuur halen om in het
water te druppelen. Worden door afgryzen
bevangen by het zien van fruit. Telefoneeren
den dokter by 't minste pyntje of krampje
in maag- en buiksreek. De armen IOf
men al poogt duidelyk te maken dat vrees,
welke altyd eene slechte raadgeefster is,
speciaal in tyden van min of meer dreigende
ziektegevallen driedubbel verderfelijk is het
weerstandsvermogen immers ondermijnend
u daardoor juist lichter prooi makend van
den onzichtbaar voortsluipenden vyand't
baat nietOf het Geneeskundig Staatstoezicht
(gelyk nu weer) toont, hoe voortreffelijk 't
georganiseerd ishoe vlug en energiek
doortastend in zijne verstandige voorbehoed-
maatregelen 't wordt door de Angstmeier's
nauwelyks opgemerkt.
En daarnaast in normale tyden welk
eene minaahting voor de meest-elementaire
eiBchen van hygiëne I Hoe worden daar,
eiken dug des jaars, in vieze winkeltjos, bij
gore tafeltjes, (delicatessen" door de kinderen
gekocht en versnoept, die door ongewasschen
handen gaandoor honderden walgelijke
vliegen e.d. urenlang achtereen bezoedeld
werdendie uitgestald liggen op smerige
stukken krantepapier
Voorts welke verwoestingen richten on
matigheid en onreinheid, het verwaarloozen
der huid, het gansche jaar door aan
Inderdaad, alB men eenB probeerde om na
te gaan, van hoevole sterfgevallen, welke
netjes in de officiëele tabellen onder do
diverse „doodsoorzaken" zyn ingedeeld,
de wérkelijke, indirecte, oorspronkelijke oor
zaak hetzij onmatigheid of wel vervuiling is
ik wed dat men van de cyfers dan verkregen,
toch zou opzien
In elk geval maken de Rotterdamsche
sterfgevallen het laatste gedeelte van 't toch
al zoo lngubure seizoen '09 niet prettiger.
De marinemanocuvres hebben sommigen
herinnerd aan het nog altyd bestaan van
een Hollandsche vloot. Waar is, dat gedurende
eene periode van verscheiden jaren onze
marine of wat daar dan voor doorging,
dermate verwaarloosd is, dat men alle sym
pathie by de massa uitdoofdo. In de iongste
twintig jaren is dat anders geworden. Onze
nieuwere bodems zoowel de houding van onze
zeeofficieren en „mindere schepelingen" mogen
gezien worden Het streven om hen, die dat
alles moeten bekostigen, althans in de ge
legenheid te stellen er iets van te zien, is
zeer verstandig. Mon ga er is meer op
gewezen verder en lato onze mooiste
schepen (gelijk elders reeds sinds lang ge
schiedde) zich op onderscheidene punten
onzer kusten nu on dan vertoonen. Men
stelle de mogelijkheid om de bodems te
bezichtigen nog wat ruimer open. Door deze
en dergelyke middelen zou men onze „jantjes"
misschien weer populair kunnen maken. En
ookde sympathiën by verschillende groepen
en sferen des volks voor onze marine aan
wakkeren. De tijden, toen wy, Hollanders,
met al wat onze vloot raakte, dweepten,
ze zullen niet licht terugkeeren.
En zekere categorie van menschcn, die,
zoodra ze „vaderlandsche historie" behande
len, yskoud, sceptisch van toon worden
net-precies binnen de wettelijke perken, doch
voor een „goed verstaander" zeer duidelijk
zij zorgt er wel voor, dat die loom indiffe
rente stemming niet warmer wordt!
Zeker „tegenwicht" is dus niet kwaad, en
de vereeniging .Onze Vloot" ageert ook met
ijver in de bedoelde richting, n.1. om ons
volk eu zijne marine wat nader tot elkaar
te brengen.
Me. Amtonio.
Nieuwsberichten.
HELDER, 31 Augustus.
Eerepenning voor menschlievend hulpbetoon.
Bij Kon. Besl. is, als bljjk van goedkeuring
en tevredenheid, de bronzen eerepenning voor
menschlievend hulpbetoon en een loffelyk
getuigschrift toegekend aan
J. Ton, marinier 8' klasse, te Willemsoord,
wegens de door hem met levensgevaar ver
richte redding van een drenkeling uit do
Buitenhaven te Nieuwediep op 31 Mei 1909;
G. H. Nottrot, korporaal seiner, wegens
het in gemeenschap met den matroos 3® klasse
F. Broeyer, redden van een drenkeling uit
de Buitenhaven te Nieuwediep op 30 Mei
F. Broeyer, matroos 3' klasse, wegens het
in gemeenschap met den korporaal seiner G.
H. Nottrot redden van een drenkeling uit
de Buitenhaven op 30 Mei
- By Kon. Besl. is benoemd tot substituut
griffier by de arrondissemonts-rechtbank te
Amsterdam, mr. B. M. Taverne, thans officier
van administratie 2de klasse by de zeemacht,
wonende te 's-Gravenhage.
Kamerverkiezing.
Men meldt aan de „De Tijd" dat als
katholiek candidaat in het district Breuke-
len ook genoemd wordt de heer F. J. H.
Evers, pastoor te Duivendrecht en lid van
den Raad van Defensie.
Dr. Kuyper's antwoord.
Naar wij uit goede bron vernemen, is van
dr. Kuyper's hand ter perse een brochure
over de bekende zaak LehmannWestmeyer,
met een nu volledige overlegging der ge
wisselde brieven en stukken. De brochure zal
spoedig, na dr. Kuyper's terugkeer in het
vaderland, het licht zien. („De Tijd".)
Cholera te Rotterdam.
De burgemeester van Rotterdam bericht
dat zich in de barakken bevonden 8 patiën
ten aan cholera en 2 verdachten. Van 3 is
de toestand ernstig, van de overige bevre
digend. Aangifte is gedaan van het over
lijden aan cholera van een kind op 25 dezer.
Sinds 20 dezer is dus het aantal overledenen
vijf, allen kinderen. In observatie zyn 47
personen, allen gezond.
Verdachte ziektegevallen.
Uit Uithoorn verneemt hot N. v. d. D., dat
aldaar een geval van (vermoedelijke) cholera
zich Vrijdagmiddag voordeed bij een schepeling
van een vrachtboot uit Rotterdam. By het
lossen van eenig vrachtgoed zakte hy inoen en
stierf nog denzeliden nacht. De boot iB in ob
servatie gebracht, buiten de kom der gemeente.
Niemand der bemanning mag de boot verlaten.
Maatregelen tegen de cholera
Parys, 27 Aug. Aan de grenzen zijn maat
regelen genomen om de overbrenging der
cholera te voorkomen.
Het buitenland en de cholera.
De „N. Roti. Ct." schrijft:
Het heeft zeker ook de aandacht van onze
lezers getrokken, met hoe buitengewoon
groote voortvarendheid hier en daar in het
buitonland maatregelen genomen zijn in ver
band met enkele gevallen van cholera, welke
hier ter stede zijn voorgekomen. Wij be
hoeven er wel niet de aandacht op te ves
tigen, dat deze maatregelen het verkeer op
onze haven kunnen bemoeilijken en aan reizi
gers heel wat last kunnen veroorzaken. Er
zal zeker niemand zijn, die, wanneer andere
staten maatregelen nemen om zich te be
veiligen tegen ernstig gevaar van besmetting,
daartegen eenig bezwaar oppert. Een andere
vraag is echter, of het niet overdreven mag
heeten, om reeds nu op die wijze in te grij
pen en of het te verdedigen is handel en
verkeer moeilijkheden in den weg te leggen,
omdat in een stad van pl.m. 415,000 inwoners
zich 5, 6 of 7 ljjders aan een ziekte bevin
den, waaraan tot nog toe sedert 20 dezer
slechts 4 jonge kinderen, allen behoorende
tot hetzelfde gezin, overleden zyn. Het wil
ons voorkomen, dat zelfs indien deze toestand
een duurzame mocht blyken te zijn, voor
ongerustheid geen reden zou bestaan.
Onze regeering is van den toestand vol
komen op de hoogte en zal zeker niet nalaten
te doen wat zy kan, om de buitenlandsche
gouvernementen in te lichten omtrent den
werkelyken staat van zaken zij zal daarbij
zeker, nu het handel en verkeer betreft, de
zelfde activiteit aan den dag leggen, als zy
eenigen tyd geleden betoonde, toen zy er in
slaagde de grenzen open te houden in weer
wil van eenige gevallen van besmettelijke
veeziekte.
En in ieder geval schijnt het ons toe, dat
er aanleiding zou zijn het geheele cliolera-
vraagstuk nog eens van een hedendaagsch
standpunt te bezien en te overwegen of dezo
ziekte thans nog in hetzelfde licht moet
worden gezien als toen de daarop betrekke
lijke regelingen en tractaten tot stand kwamen,
in een tijd toen hygiëne, voorzorg en the
rapie in een toestand verkeerden, die de
vergelijking met thans niet kan doorstaan.
Mijnongeluk.
Cardiff, 27 Aug. Een lift, die 24 man
bevatte, stortte op den bodem van een schacht
van de „Naval Colliery Company" te
Penycraif.
De lift bevatte 24 manvijf werden er
gedood, 15 gekwetst.
Ontploffing.
Boedapest, 26 Aug. De patroonfabriek te
Manfried is in de lucht gevlogen twee per
sonen zyn gedood, 13 gewond, wier toestand
hopeloos wordt geacht.
Onvoorzichtig.
Onlangs werd gemeld dat de Fransche
onderwyzer der zonen van prins Max-Egon
van Fiirstenberg, bij een boottochtje op het
meer van Ueberlingen, een arm van hei meer
van Konstans, in 't water gevallen en ver
dronken was. Het parket van Konstans heeft
nu echter een vervolging bevolen ten laste
der zonen van den prins, wegens manslag
door onvoorzichtigheid. Een onderzoek toch
heeft, naar 't heet, bewezen, dat de onder
wijzer in 't water is geworpen door zijn
leerlingen, die hem een poets wilden bakken.
De ongelukkige kon niet zwemmen, en ver
dronk, niettegenstaande de moedige reddings
pogingen van de onvoorzichtige knapen.
De vorige week Vrijdag zyn de feesten ter
gelegenheid van het alhier te houden congres
van den Nationalen Bond voor Vreemdelin
genverkeer in Nederland aangevangen en
hebben heel wat levendigheid en beweging
in onze veste gebracht. Al mochten pessimisten
vooraf beweren, dat het bier geen plaats was
voor dergelyke feesten, en dat deze zeker en
stellig moesten mislukken, de uitkomst heeft
bewezen, dat zy ongelijk hadden. De burgerij
van Helder heeft eenige dagen achtereen in
een recht feestolyke stemming verkeerd, de
gasten, die onze gemeente bezochten, hebben
deelgenomen aan de vreugdevolle stemming
en zijn seker voldaan over de ontvangst hun
bereid. „Helders Belang", en vooral de ziel
van die vereeniging, de heer Feenders, kan
met voldoening op zyn werk terugzien. De
feesten zyn uitstekend geslaagd, waartoe ook
een der voornaamste factoren, het mooie zomer
weer van de eerste dagen gunstig medewerkte.
Het is zeker wel een aangename, maar
geen gemakkelijke taak een juist overzicht te
geven van de vele feestelijkheden.
Beginnen we met het feestterrein, dat zich
aan de Buitenhaven bevindt. Het is een ruime
afgesloten uitgestrektheid, dat des avonds
helder verlicht is en daardoor een vroolyk en
vriendelijk gezicht oplevert. Op het terrein
bevinden zich verschillende tentjes, tribune's,
verder eenige kermisvermakelijkheden en een
groote ruimte, waar men een aardig zitje heeft.
In de tentjeB is van alles en nog wat te ver
krijgen, zooalssigaren, vruchten, limonade,
chocolade, koffie, thee, bier, wyn, snuisterijen
enz. De tribune dient voor zangers en muziek
korpsen.
De vermakelijkheden bestaan in eec dans
vloer, waar men dansen moet of men wil of
niet, een glijbaan, die voor liefhebbers al
even aardig is als de eerstgenoemde. Er is
op dat feestterrein door velen menig aange-
nuam uurtje gesleten, want men kon daar ook
profiteeren van menig schoon concert, hetzjj
gegeven door de Marinekapel, doorWinnubst"
of „Helders Harmoniekapel''.
Vrijdagmiddag had op het terrein een voet
balwedstrijd plaats om oen verguld zilveren
medaille. Gespeeld werd door H. F. C. en de
Sportvereeniging H. B. S. De uitslag van
den voetbalmatch was 71, waarby de heer
W. Ranch van Amsterdam al scheidsrechter
fungeerde.
Tjjdens dezen wedstryd gaf de Muziek
vereniging „Winnubst" een concert.
Des avonds om 8£ uur werd een Lichtstoet
gehouden. Deze bestond uit 10 fakkeldragers,
tamboers en hoornblazers, «Helders
Harmoniekapel", omgeven door 40 fakkel
dragers, een reclamewagen in den vorm
van een schip verlicht met lampions van den
heer Kokelaar, „Winnubst" eveneens om
geven door 40 fakkeldragers, terwyl daar
tusschen dragers waren met bengaalsche fak
kels. Het was een aardig gezicht en deze
stoet lokte honderden toeschouwers, die hem
volgden door de Janzenstraat, Spoorgracht,
Achterbinnenhaven, Telegraafsteeg, Binnen
haven, Zuidstraat, Weststraat, Nieuwe Kerk
plein, Bierstraat, Spoorstraat, Koningstraat,
Koningsplein, Kerkgraoht, Westplein, Kanaal-
weg, Hoofdgracht, Buitenhaven. Toen de stoet
op het feestterrein aankwam, was juist de
officieële ontvangst afgeloopen van autoriteiten
en eere-comité, genoodigden, leden van den
Raad, Bestuur van de Ambachtsschool cn
„Onze Vloot", juryleden, besturen en com-
missie's der vereeniging en hen, die zich be
langeloos met de feesten hebben bezig ge
houden. De Voorzitter der Feestcommissie,
de heer L. H. Feenders, heette in een kor
ten, pittigen speech de menBchen die zich in
eonigerlei opzicht verdienstelijk hadden ge
maakt, hartclyk welkom. Hy wees erop,dat
men in den beginne met ontzettend veel
moeite, met tegenkanting had te kampen,
doch dat joist die tegenkanting hem en het
bestuur van Helders Belang tot doorzetten
hadden aangevuurd. Hij stolde in het licht,
dat al hun werken en streven was gericht
op het welzyn en den bloei van Helder.
Hij bracht hulde aan het eere-comité, spe-
ciaal aan den kolonel der artillerie De Bordes,
aan de marine-autoriteiten zonder wier groo-
ton, krachtigen steun het onmogelijk was
geweest het feest op die schaal op touw te
zetten. Een verwyt richtte hy tot het bestuur
van het gewest Noord-Holland van het
Nederlandsch Gymnastiek Verbond, omdat
hy door zyn kleinzielige handeling bewerkt had
ter elfder ure, dat een der aantrekkelijkste
nummers van 't programma kwam te vervallen.
Ten slotte wees hy er op dat 't hoog noodig
was Helder meer bekendheid naar buiten te
geven, en als bewijs daarvoor voerde hij aan,
dat zonder uitzondering alle vreemdelingen,
die Helder bezochten, moesten verklaren, dat
alles toch zoo anders, zooveel beter was dan
zy zich dat hadden voorgesteld. Met een
welgemeend „léve de gemeente Helder" werd
zyn toespraak besloten.
De Btafmuziek van de marine gaf toen een
concert, waarvan honderden hebben genoten.
In den stillen zomeravond, een avond, zooals
wij er nog geen enkele hebben gehad in
dezen zomer, was het een genot te luisteren
naar de meesterlijke uitvoering van een negen
tal nummers.
Zaterdag werden de aangevangen feeste
lykheden voortgezet. Alsnu waren de gym
nasten in de gelegenheid hun kracht en vlug
heid te laten zien. Hoewel de uitvoeringen
niet zoo uitgebreid waren, als het oorspron-
kelijk plan was, omdat het bestuur van het
Gewest Noord-Holland zich had teruggetrok
ken, toch voldeden zy uitstekend, dank zy
do plaatselyke turnvoreenigingen.
Des namiddags om 1 uur trokken de ver-
eonigingen „Pro Patria', „Oefening kweekt
Kunst*, Christophorus" van hier. „IJmuiden"
van IJmuiden, Jahn» van Westzaan en
„Olympia» van Wieringerwaard met hunne
banieren en aan het hoofd de muziekveree-
niging „Winnubst* in optocht naar het
feestterrein.
Daar aaugokomen begonnen do wedstrijden
voor de adspiranten, onder hoofdleiding van
den heer M. P. van Hooijdonk. Eerst had
de wedstryd plaats in hoogspringen, met 58
deelnemers. Ie prijzen werden behaald door
H. Meijer, W. Laagland Winder en P. van
Stryen, 2e prjjzen door J. Edens, A. Herk-
huizen, C. Wjjker, D. Slikker, J. Raap, T.
Kejjzer, W. Brizee en B. v. d. Heuvel.
Daarop volgde die van de estafettenloop.
waaraan pl. m. 100 knapen deelnamen. Ie
pryzen verkregen C. Stelleman, M. van Til,
H. Conjjn, G. Bak en H. Kerkhoven; 2e
pryzen S. Gras, E. Stogers, D. v. d. Hoop,
C. v. d. Vlies en J. van Leeuwen. De prijzen
bestonden uit fraaie boekwerken, terwyl
ieder deelnemer een reep chocolade ontving.
Daarna had de wedstrijd voor mannen
plaats en wel eem vjjfkamp, bestaande in
polsstokapringen, slingerbalworpon, versprin
gen, touwenteren en hordenloop. 28 deel
nemers deden hioraan mede.
De le prys (verguld zilveren medaille)
werd behaald door J. Korver van „Pro Pa
tria», de 2e prys (zilveren medaille) doorA.
Dekker van „IJmuiden', de 3e prijs (zil
veren medaille) door A. Schipper van West
zaan, de 4e prys (zilveren medaille) door A.
Nottelman van „Oefening kweekt Kunst' en
5e prys (zilveren medaille) door J. Wajjboer
van Wieringerwaard. Belangwekkend was
dezo vreedzame kamp en toonde duidelyk,
dat de gymnastiek yvarige beoefenaars telt.
Tydens deze wedstrijden gaf „Helders Har
moniekapel* een mooie muziekuitvoering en
vroolijkte daardoor het geheel niet weinig op.
Gedurende deze oefeningen Btelde zich
weder een stoet op tot inhaling van de hoofd
personen van het feest, van de congressisten.
In dien stoet namen plaats het fanfarekorps
„Winnubst', het hoofdbestuur en feestcom
missie, leden der subcommissies en verschil
lende vereenigingen met hunne banieren,
zooals: de Kon. Ned. Bond van Oud-Onder
officieren, de Roomsch-Kath. Volksbond, de
Sportvereeniging ,H. B. S.«, do gymnastiek
verenigingen „O. K. K." en „P. P."
Langs de Buitenhaven, Ankerpark, Zuid-
straat, Keizerstraat begaf de stoet zich naar
het Stationplein, om de congressisten, die met
den trein van 3.11 zouden arriveeren, in te
halen. Op den vastgestelden tyd stoomde de
trein hot station binnen en werden de vreem
delingen door de feestcommissie hartelijk ver
welkomd, terwyl de muziek de volksliederen
speelde. Op het Stationsplein had zich een
talrijke menigte verzameld om getuige te zyn
van deze ontvangst Nadat het Hoofdbestuur
van den Bond voor Vreemdelingenverkeer en
de overige leden van het congres plaats
hadden genomen in den stoet, vertrok men
onder de opgewekte tonen der muziek en
omstuwd door een groote menschenmassa langs
Kanaalweg, Hoofdgracht en Buitenhaven naar
het feestterrein. Daar aangekomen werd door
ongeveer 500 zangeressen en zangers, onder
begeleiding der geheele Marinekapel en directie
van den heer A. L. Hazebroek hot volgende
welkomstlied toegezongen.
Helder jubelt u ter eere I
Het brengt zijn bljjden welkomstgroet,
En komt de vreugde hier vermedren,
Schall' uw lied vol warmen gloed.
Welkom, welkom feestgonooten!
Helder jubelt u ter eer
't Geeft in klanken, woorden, daden,
Al zijn vreugdestemming weer.
Mogen schoone
Jubeltonen,
Reine melodie
Ons bekoren.
Feestgenooten, laat ons hooren
Zuivere harmonie
Daarna gaf de Marinekapel een keurig-
mooi concert dat zeer in den smaak der
feestvierenden viel. Het koor zong daaren
boven nog vierstemmig „Harmonie," woorden
van H. Binger en muziek van C. v. d. Lindeo.
De heer v. d. Linden was hierbjj tegen
woordig.
Des avonds om 8 uur werden de deelnemers
aan het congres door den Raad ten Raadhuize
officieel ontvangen, waar de oudste wethou
der, de heer L. F. Over de Linden, hen toe
sprak. Als lid van het Dagolijksch Bestuur
der gemeente en als lid van het Ëerecomitë
der feestcommissie was het spreker een aan
gename taak alle vertegenwoordigers van de
Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer in
de gemeente van harte welkom te mogen
heeten. Overbodig achtte hy het te beproe
ven het nut en de waarde van het vreem
delingenverkeer te schetsen. Het deed hem
veel genoegen, dat by de Vereeniging de
aandrang bestond om ook met Helder kennis
te maken en de menschen, toestanden en
merkwaardigheden alhier te leeren kennen.
Al vindt men hier geen bosschen, geen bloem
velden, toch zyn er tal van zaken, die in
hooge mate de belangstelling van vreemde
lingen waard zyn. Niet het minst zyn het die
zaken, welke het zeewezen betreffen. Spreker
wees daarbjj op den mooien en sterken zeedjjk,
waar men oen prachtig zeegezicht heeft met
Texel in 't verschiet, op de schoone haven,
waar zelfs de grootste schepen uit volle zee
binnenvaren, op de voornaamste gebouwen,
die men aan de Havendyk vindt, zooals het
Directiegebouw, het Kon. Instituut voor de
Marine, op het Hospitaal, op de Cantine voor
mindere schepelingen, op de groote brug over
het kanaal, dat naar de Marinewerf voert,
op de Marinierskazerne, op het gebouw voor
het Loodswezen, op het Zoologisch station
met zyn inrichting voor diep zeeonderzoek.
Verder maakte spreker de congressisten
opmerkzaam op het westeljjk deel der
Smeente, waar men het Observatorinm vindt,
vestingwerken, de ijzeren vuurtoren met
zyn schitterend licht te Huisduinen en op
het mooie, breede strand, dat men daar aan
treft. Spreker twjjfelt niet, wanneer de
vreemdelingen thuisgekomen en in den familie -
en vriendenkring teruggekeerd zijn nog menig
maal over het vele schoone hier gezien,
zullen spreken en anderen opwekken deze
gemeente te bezoeken. Met de beste wenschen
voor den voortdurenden bloei van den Natio
nalen Bond voor Vreemdelingenverkeer ein
digde de heer Over de Linden zyn toespraak.
De heer D. Fockema, voorzitter van den
Bond, dankte in welgemeende bewoordingen
voor het welkom den bezoekers van het
congres toegeroepen en gaf de verzekering,
dat zij het op hoogen prijs stelden door het
gemeentebestuur van Helder op xoo'n har
telijke wjjze te worden ontvangen. Het was
hun aangenaam in de gelegenheid te zijn
het fraais van Helder te kunnen aanschou
wen. Reeds gedurende hun spoorreis had
men opgemerkt, dat Hollandsch Noorder
kwartier in bloei en welvaart toenam en
geloofde ook, dat het bezoek aan Hollands
Noordpunt hun geen teleurstelling kon be
zorgen, want hier kon men bewonderen de
haven, de duinen, den djjk; terwyl de marine
etablissementen verzekeren, dat hier krach
tig gestreefd wordt in tyden van gevaar
onze onzydigheid te handhavenbovendien
spreken de oude zeekasteelen, welke men
hier vindt, en thans dienst doen als wacht
en opleidingsschepen ons van een kloek
voorgeslacht. Wy zyn er trotsch op, zoo
vervolgde spreker, hier te mogen vergaderen
en eindigde met de beste wenschen voorden
bloei der gemeente, met een leve Helder,
leve het gemeentebestuur.
Deze woorden werden met een driewerf
hoera bezegeld.
Hierna werd de eerewjjn toegediend en
bleef men nog esnige oogenblikken onder
gezelligen kout byeen. Vervolgens ging men
gezamelyk naar „Casino" tot by woning van
de voorstelling van het Specialiteiten-gezel
schap. Do stoet werd voorafgegaan door het
muziekgezelschap „Winnubst," die nu en
dan eenige opwekkende marschen speelde,
en gevolgd door oen talryke menschen-
schaar. Op dien tocht waren de vreemdelin
gen uitermate getroffen door de schitterende
ontvangst van Helders burgerjj, vooral toen
zy de fraaie versiering aan Kanaalweg en
Loodsgracht en de keurige illuminatie van
Casino" aanschouwden. Hierby mag zeker
ook wel opgemerkt worden, dat onderscheidene
winkeliers veel werk hadden gemaakt van
hut etaleeren. Wij noemen slechts die van
den manufacturier Smit en den bloemist
Puinbroek.
Zondagmiddag heerschte in onze stad een
gezellige drukte. De muziekkorpsen van buiten
en de turners en turnsters van hier en elders
trokken in opgewekte stemming naar het
feestterrein.
Na in de voormiddaguren nog eens flink
op het terrein gerepeteerd te hebben werd
2 uur met de oefeningen een aanvang
gemaakt, 't Is altyd een prettig gezicht onze
jongere en rjjpere jeugd zich te zien inspan
nen by goedgekozen turnoefeningen. Men kan
het zo zoo aanzien dat ze hart hebben voor
hun geliefde gymnastiek, die hen de spieren
staalt, du borst verruimt, hunne bewegingen
zeker maakt.
Er is kranig gewerkt door onze plaatselyke
vereenigingen, kranig ook door de gasten.
Zy hebben propaganda gemaakt voor de
gymnastiek, vooral de dames, aan wie hier
een eeresaluut voor hun optreden. Ja, want
spyt vooroordeel, geldt ook voor hen 't woord
van Locke„Een gezonde ziel in een gezond
lichaam".
Met pleizierbooten en treinen waren zoo
langzamerhand talryke vreemdelingen aan
gekomen, waarvan de meesten zich onmid
dellijk naar het terrein begaven.
Heel uit Drachten arriveerde reeds een
muziekgezelschap te negen uur. Die waren
mot do nachtboot te Arasterdam gekomen
en hadden zich dus 's avonds te voren reeds
moeten inschepen. Voor het feestterrein lag
de Minister Kraus* die de overige Friesche
gezelschappen had gebracht met tal van
passagiers. De boot was stampvol geweest.
Het terrein bood nu een bonten aanblik.
Statig waren de vaandels der optredende
vereenigingen naast elkaar geschaard in een
vaandelrek. Daar waren keurige en kleurige
banieren by. Sommige reedB in den dienst
vergrijsd de talryke medailles getuigden
van een veeljarige campagne.
Voor 't centraal-seoretariaat stond de banier
van 't Stedelijk Muziekcorps van Purmerend.
't Vroeg een eereplaats en dat mocht. Met
zooveel eereteekenen beladen wordt men
zelfs in den gewyden kring van 't secreta
riaat gaarne toegelaten.
Muziekconcours ging intussohen zyn
gang-
De eene vereeniging na de andere blies
op de tribune liet verplichte en het eigen
gekozen nummer en de jury in baar eigen
aardig kabinet, maakte aantoekeningen.
Straks zouden daarnaar de punten bepaald
worden, de beslissing genomen óf en welken
prys men had verdiend. Men kon het den
directeuren en de muzikanten zoo aanzien
ze deden hun uiterste best want dhiir
zaten de mannen die elke noot hoordon ook
die welke niet in 't boekje staan en zoo
iets kan je leelijk bekomen moet je denken.
Als de uitslag bekend wordt, ziet men hier
en daar een vereeniging, die 't even moet
uitjubelen dat ze bekroond is. De directeur
in 't midden een luid hoerah 1 voor hem
door de blijde muzikanten.
De uitslag van het muziekconcours, op
dien dag gehouden, was:
4e Afdeeling Fanfare.
1* prijs Texel8 Fanfare, Texel met 122 p.
2' niet toegekend.
3* Crescendo, Watergang 73
4° Vooruit, Hindeloopen 70
5" a. Frisia, Witmarsum 62
5' bi Euphonia, Bakhuizen 60
6' Wilbelmina, Ransdorp 57
7" De St&nfries, Waldsen 55
8® niet toegekend.
9' Apollo, Makkum 42
10* Sempre Crescendo, Nieuw-
Amstelveen 30
3e Afdeeling Fanfare.
1° prys Concordia, Oostzaan met 103 p.
2' a. Ons Genoegen, Schelling-
woude 79
2® b. West Frisia, Twisk 78
3" niet toegekend.
4S Crescendo, Molkwerum 59
2e Afdeeling Fanfare.
1® prijs Excelsior, Drachten met 111 p.
2* Winnubst, Helder 84
8° a. Fanfarecorps, Broek in
Waterland 75
8® b. Eensgezindheid, Wormer 72
le Afdeeling Fanfare.
1* prys Stedelijk muziekcorps, Pur
merend met 132 p.
3® Olymphia Fanfarecorps,
Monnikendam 88
Morse h concours.
1® prys Winnubst, Helder met 50 p.
2* a. Excelsior, Drachten 41
2® b. Ons Genoegen, Schelling-
woude 40
Er heerschte den heelen middag op het
terrein een zeer opgewekte stemming.
's Avonds bood het terrein een levendigen
aanblik. De stemming zat er in. Er werd
gedanst en gezongen, troepjes vroolijke jon
gelui zwierden af en aan. De ververschings-
tenten maakten goede zaken. Men had van
daar ook zoo'n heerlijk uitzicht over die
wriemelende menigte. Nurks was er niet
die had 't stellig ook aardig gevonden en
dus zou hy „eruit* getrokken zyn.
't Weer, dat al den heelen duur der fees
ten zoo mooi is geweest, werkte ook mee
om de opgewektheid erin te houden.
De lieden van „vreemdelingenverkeer*
mengden zich onder de talryke menigte.
Tien tegen één dat die thuis zullen vertellen
Nou, den Helder is toch zoo kwaad niet
als men wel zegt. Daar zit leven in die lui.'
In de «tobogan* en de Amerikaansche cake
walk was 't druk en overvol.
En daarbuiten roden de koetsiers af en
aan en brachten je van of naar 't terrein,
precies zooals. je 't verlangde. En daar galm
den de kreten: „gerookte paling*, „appelen,
peren, pruimen*. Roomijs met vanille
