KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor MeitÊer, fexel, Wtoringon en Anne Pauiowna
Verbroken Zegels.
No. 3819.
Zaterdag 18 September 1909.
87ste Jaargang.
Bnreau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
BnreaaEoningstr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
ABONNEMENTi
't Vliegend Blad p. 3 m. 50 et-, fr. p. post 75 ct., Buitenl. f1.25
i Zondagsblad 3?' ,-16, f 0.75
Modeblad 55 ,65, f 0.90
j; I Muzik. Bloemlez. n 60 n 65 t 0.90
Voor 't Buitenland bij vooruitbetaling!
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te HELDER.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
ADVERTENTIEN
Van 1 tot 4 regels26 een!
Elke regel meer6
Bewys-exemplaar 21
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des OINSOAGS- en VRIJDAGSMORGENS «óór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
Aan onze abonné's buiten
de gemeente wordt beleefd
verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Vfiiegend Blaadje,
Zondagsblad en Modeblad 3e
kwartaal 1909 te willen overmaken per
postwissel of aan postzegels vóór 5
October, zullende anders daarover
met 5 cents verhooging per post worden
- beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 2'/j cent
beplakt te worden.
Voor onze lezeressen
ia „HET NIEUWE MODEBLAD"
van groote waarde.
Het verschijnt tweemalen per maand
en geeft in woord en beeld een overzicht
van wat op het gebied der mode belang
rijks voorvalt, zoo van toiletten als van
kindercostumes, van onderkleeding als van
handwerken.
Het biedt een rubriek „Wetenswaar
digheden", veelal rijk geïllustreerd, een
schat van voorbeelden en in elk nummer
een uitvoerig knippatronenblad,
waarop tal van modellen door kundige
handen bewerkt, zijn voorgesteld.
Een keur van handwerken op elk ge
bied, de meest mogelijke verscheidenheid
van toiletten, zoo kostbare als meer
eenvoudige.
Meerdere malen zal eene MODE-
af beelding op de voorpagina artistiek
in kleuren zijn uitgevoerd.
Het blad kost slechts 55 ct., franco
per post 65 ct. per drie maandsn.
I OCTOBER begintf4e kwartaal.
Men abonneert zich bij den uitgever
van deze courant.
Uit het Buitenland.
Er bestaat thans alle kans dat de werk
staking by dc leden van den Zweedschen
patroonsbond ook geheel zal worden opge
heven.
De regcering heeft besloten hare bemidde-
liug te verleenen tot beëindiging dor Btaking
en heeft als bemiddelaar aangewezen den
heer Cederborg. Tevens werd de vroeger
door do regooring ingestelde commissie, die
voorstellen voor wettelyke bepalingen om
trent arbeidscontracten zou uitwerken, ont
bonden en aan bet ministerie van justitie
opgedragen op den gronds'ag van den arbeid
der commissie een des-betreffend wetsontwerp
op te stellen, dat in den loop van bet vol
gend jaar bij den Ryksdag zal worden in
gediend.
In Londen was een geschil ontstaan tus-
scheu de werklieden in de haven en de
werkgevers, en reeds werd gesproken van
een werkstaking. Reuter bericht nu echter
dat do zaak in der minne zal geschikt
worden.
Het geschil was ontstaan naar aanleiding
van de uitlegging, gegeven aan do in 1889
genomen beslissing omtrent de werkuren van
leerlingen. Beide partijen zyn nu overeen
gekomen deze beslissing te onderwerpen aan
het oordeel van een bemiddelaar, die benoemd
zal worden door het ministerie vau handel
en zich bij de uitspraak van dien rechts
geleerde neder te leggen.
Hot EngelBche Lagerhuis heeft de voor
gestelde verhoogde successie-belasting aan
genomen. Minister Lloyd George verdedigde
de voorstellen op schitterende wijzo en be
haalde, niettegenstaande de oppositie heftig
en scherp was, succes. De minister noemde
de successie-belasting een billijke en recht
vaardige belasting en verklaarde niet in te
zien, welk verschil er was tusschen oen ver
hoogde belasting op het inkomen, tijdens het
leven, en een verhoogde belasting op het
kapitaal na den dood. Want belasting moet
er opgebracht worden ook en vooral in
Engeland en de minister verklaarde 't niet
erg, dat zij, die er goed inzaten, wat meer
werden aangopakt.
Het Iloogerhuis heeft zonder veel tegen
kanting .de wet tegen de huisindustrie aan
genomen.
Het was een commissie uit het huis der
Lords, die jaren geleden de misstanden in
do huisindustrie aan het licht bracht, welke
misstanden eindelijk tot deze maatregelen
hebben geleid.
In Oostenrijk-Hongarije, waar *t al sedert
jaren van tijd tot tijd harrewarren is tusschen
de verschillende deelen van het rijk en de
rassen in die deelen onderling, is weder eens
een compromis tot stand gekomen, dat voor
den eersten tijd althans, het geregeld loopen
der staatsmachine mogelijk zal maken
als dc Koning de voorstellen aannemen wil
want voor de tegemoetkoming wordt nog al
wat terugverlangd.
De Hongaarsche minister-president heeft
zich naar Weenen begeven om aan den Koning
liet tbans door alle leden der regeering goed
gekeurde programma voor te leggen.
Het Hongaarsche ministerie is bereid de
bankquaestie te laten rasten tot 1917, dus
tot don datum, waarop het handelsverdrag
met Oostenrijk afloopt. Het stolt echter de
voorwaarde, dat de Oostenrijksch-IIongaar-
sche bank in het vervolg do betalingen in
goud zal doen en dat er op militair gebied
concessies, bijv. ten aanzien van de legertaal,
zullen worden gedaan.
De gemeenschappelijke begrooting, die te
Weenen zal worden behandeld, stelt nl. bui
tengewone eischen aan de draagkracht van
de beide doelen der monarchie. Voor den bouw
van dreadnougbts alleen wordt 250 millioen
gevraagd cn bovendien nog 25 millioen moor
dan de vorige begrooting voor de oorlogs-
roarine bedroeg, terwijl de aangevraagde kre
dieten voor de inlijving van Bosnië 160
millioen bodragen.
De Hongaren willen hun doel bydragen
maar niet voorniets. Hare voorstellen omtrent
bet kiesrecht heeft de regeering laten vallen
alleen handhaaft zij uitbreiding van kiesrecht
tot de ongeletterdcn. Nu komt do tijd van
loven en dingen.
In .Spanje houdt men zich bezig met de
vraag wanneer <io Kamers zullen worden bij
eengeroepen. Men meent, dat dit spoedig zal
moeten gebeuren, wyl de regeering aanvulling
van de toogestane credieten voor den oorlog
in Marokko zal inoeton vragen.
Van tijd tot tijd maken do Mooron bet don
Spunjaarden bij Molila wel oons lastig. Maan
dag verschenen zij in talryke troepen op do
heuvels by de wascbplaatsen en bot Ilippo-
drome, vanwaar zij de kampementen bestook
ten, totdat zij door een hevig kanonvuur
gedwongen werden zich terug te trekken.
Het konvooi, dat dagelijks do voorgeschoven
posten van levensmiddelen voorziet, had even-
s een hevigen aanval to doorstaan, zoodat
do zes compagnieën infanterie en do battery,
die het konvooi escorteerden, in actie moesten
treden om don aanval af te slaan.
's Avonds werd de rust in bot kampement
weder verstoord door eon onverwachte ka-
nonnade uit bet fort Camcllos. De Spaansche
kanonnen werden onmiddellijk in werking ge
steld en hun krachtdadig vuur joeg do Mooren
op de vlucht.
De oppositie bereidt zich voor om het aan
het ministerie Maura in de Kamer lastig te
maken.
Wat de toestand in Griekenland baren zal
is nog niet te zeggen. De officieren-partij is
zeer ontstemd over de redevoeringen van den
Kroonprins in de provincies. Zij oischt dat de
regeering er tegen opkomt, en hoeft de vor
klaring afgelegd, dat, zoo do hervormingen
door do Kamer niet worden goedgekeurd of
door eon revolutie verhinderd, zij eenparig
hun ontslag zullen nemen dan is het logor
zonder officieren
Nieuwsberichten.
HELDER, 17 Sept.
Bij Min. Beach. is verplaatst met ing.
an 1 Nov. de adj.-comm. bij s Rijks werven
J. W. Noë van 's Rijks werf te Amsterdam
naar die tc Willemsoord de klerk bij 's Rijks
werven II. A. van Vliot van "s Rijks werf
te Willemsoord naar die te Amsterdam.
Nationale Tentoonstelling voor Huisvlijt.
Het plan voor deze tentoonstelling die in
1910 vanwege den Volksbond tegen
Drankmisbruik te 's-Gravenhage zal
gehouden worden is reeds eenigen tijd ge
reed. Er zullen een twaalftal aidcelingen
zijn en de expositie zal zich niet uitsluitend
bepalen tot de huisvlijt van deze dagen, doch
tegelijkertijd trachten een beeld te geven van
het vele schoone en koBtbare dat de verleden
tijd opleverde.
Een der eerste afdeelingen der tentoon
stelling is daaraan voornamelijk gewijd. Ze
zal bevatten een keurcollcctic van voorwerpen
op dit gebied uit vroeger tijd, die in ons
land als misschien nergens anders in zoo
groote verscheidenheid te vinden zijn, zoowel
in do huisgezinnen van families, die oude
stukken in waarde houden als daarbniten in
openbare verzamelingen. Alleen een welwil
lende beantwoording van het beroep op de
medewerking van allen, die daartoe in staat
zijn, zul deze afdeeling natuurlijk kunnen
doen slagen, en daarom verzoekt het comité
do aandacht er op te vestigen. Mochten er
zijn, die reeds nu bewijzen van instemming
met deze afdeeling zouden willen betuigen,
hunne aanbiedingen zullen door den alge-
mecnen secretaris van het comité tc Den
Ilaag cn door den secretaris van het comité
voor regeling en voorbereiding, den lieer
G. J. Blees K.zn. te Zaandam, dankbaar
worden geaccepteerd.
De sub-commissie te Holder bestaande uit
■lo hoeren D. van Zooncn, Hoogstraat 96 en
Ch. van do Bilt, Vosstraat zijn insgelijks
bereid inlichtingen te geven.
Ook in Helder is nog wel een en ander
wat eon goed figuur zal maken. (We denken
hier aan scheepjes).
Wat verder onze gemeente betreft herin-
inneren wij er nog aan dat op de hier ge
houden tentoonstellingen heel wat goeds
geboden werd en dat hier de huisvlijt, nog
al beoefend wordt. Bij eenige deelneming
zou de afdeeling van den Volksbond hier
wel oone voortentoonstelling organiseeren.
Inlichtingen geeft de plaatselijke commissie
bovengenoemd gaarne.
Draadlooze telegraphie op zee
De minister van marine brengt ter alge-
meene konnis dat in het belang van het
radiografisch verkeer tusschen roodors en
visschers op do Noordzeo, d. m. v. het draad
loos station aan boord van Hr. Ms. politie-
schocncr «Zeehond", in den vervolge van
oonigen kruistocht van dien bodem het tijd
stip van vertrek, de duur en het plan der
reis in do Nedorlandsche Staatscourant zul
len worden gepubliceerd.
Voorts wordt hekend gemaakt dat art. 7
van de instructie van den commandant van
Hr. Ms. Zeehond", gepubliceerd in de
Staatscourant, van 20 November 1907, wordt
gewijzigd als volgt:
,In zoo is bet draadloos station van Hr.
Ms. .Zeehond" dagelijks ook Zondags, van
6 ii. 'a morgens tot 10 u. 's avonds, ook be
schikbaar voor dc opname en het overseinen
van particuliere berichtcD van reeders on
visschers, m. d. v. dat diensttologrammen
voorgaan, on dat voor do bezorging van
telegrammen aan de visschers in hot plan
der bekrnising van het terrein geen wijziging
wordt gebracht.
Wonselit een visseher een telegram te ver
zenden dan hijacht hij het gewone commu
nicatie-sein, 2 Nederl. vlaggen onder elkaar.
Bij gunstige weersomstandigheden zendt
hij het duidelijk geschreven telegram aan
boord of geeft het inct den sloep van den
politickruiser mede. Veroorloven de weers
omstandigheden het gebruik van een sloep
niet, dan wordt het telegram met duidelijken
letter op eon bord of luik geschreven en
aan het nabij gekomen politievaartuig getoond.
Dc kosten van telegrammen aan maatschap
pijen, reeders of eigenaars, worden op dezen
verhaald. Particuliere telegrammen van schip
pers en opvarenden worden togen dadelijke
betaling aangenomen.
Op deze berichten zyn van toepassing de
bepalingen van het tarief vastgesteld by K.
B. van 22 December 1905 (St. bl. No. 358,
gewijzigd bij K. B. van 21 Febr. 1907 St.
bl. No. 55), waarmede de commandant bij
voorkomende gevallen de visschers in kennis
zal stellen.
Aziatische Cholera.
De Burgemeester van Amsterdam bracht
Dinsdag ter openbare kennis, dat zich op
11 September aldaar een ziektegeval met
doodelijken afloop heeft voorgedaan, hetwelk
nader gebleken is een geval van Aziatische
Cholera te zijn geweest. Sedert dien zijn
geen nieuwe gevallen van deze ziekte te
zijner kennis gebracht.
De Burgemeester meent, hoewel dit ééne
geval van Aziatische cholera nog volstrekt
geen reden tot ongerustheid behoeft te baren,
toch in verband met dat geval tot de inge
zetenen de volgende waarschuwingen te moeten
richten
Betracht steeds in alles de uiterste zin
delijkheid.
Wecst matig in levenswijs, want vooral
aandoeningen van maag en darm, die het
gevolg zijn van onmatigheid in het gebruik
van spijzen en dranken, verhoogen de vat-
baarheid voor de ziekte.
Gebruikt als drinkwater uitsluitend wa
ter uit de gemeentelijke duin- of bron-
waterleiding en wascht ook Uw groenten
en vruchten alleen in dergelijk water. Hot
is tijdelijk aan de standpijpen kosteloos
verkrygbaar gesteld.
Wacht u voor het nuttigen van rauwe
melk.
Roept bij verschijnselen van braking of
diarrhee by u zelf of een uwer huisgenoo-
ten onmiddellijk den dokter.
De in observatie zijnde personen uit bet
gezin van Van D. bevinden zich allen wel.
Een brief van De Ruijter.
De heer E. Luden, te Amsterdam, kwam
eenigen tyd geleden door aankoop in het
bezit van een schrijven van den luitenant-
admiraal Michiel Adriaanszoon do Ruijter,
gedateerd van 's Lands schip do .Seven
Provinciën,11 Juni 1673 op Schooncveld,
d. i. vier dagen na den aldaar tegen de ver-
eenigde Engelsche en Fransche vloten ge-
leverden glorierijken zeeslag.
Deze brief is door den heer Luden aan
den minister van marine aangeboden en zal,
overeenkomstig zijn wensch, worden geplaatst
aan boord vun het te Amsterdam in aanbouw
zijnde pantserschip .Zeven Provinciën.'
Noodlottige brand
Een zeer treurig ongeval heelt Maandag
nacht plaats gehad in pand no. 3 aan den
Oppert te Rotterdam, waarin gevestigd is de
winkelzaak in wild en gevogelte der firma
J. Sutherland Pronk.
Op de eerste verdieping woonde Sutherland
met vrouw en een 9-jarig dochtertje. Maan
dagavond togen elf uur was de vrouw met
het kind naar bed gegaan, terwijl Sutherland
nog wat in den winkel bleeit om administra
tieve werkzaamheden te verrichten, nog een
paar brieven te schrijven, om die vervolgens
op de post te brengen.
Naar men vermoedt, beeft S. zich bevonden
in een houten loodsje, dienende tot berging
van levend gevogelte, welk loodsje staat op
het plaatsje achter de werkplaats, toen op de
een of andere wijze in den aanwezigen voor
raad veeren en andere lichte stoffen brand
moet zijn ontstaan.
Althuns, toen juffrouw S. 's nachts tegen
3 uur wakker werd, miste zij haar man. Zij
schoof het raam open om te zien, of hij in
den Oppert was, daarop ging zij terug om
haar man beneden te zoeken, en bemerkte
toen, dat de wcrkplauts achter den winkel
in brand stond.
De vrouw ylde de straat op, luid roepende
om hulp, en begaf zich naar den post aan de
Galerij, waar juist de agent 3e klasse Th. Urfl
binnenkwam met een paard, door hom op de
Krniskade onbeheerd loopend gevonden. Het
paard in den steek latende, snelde hij met de
vrouw mee en zag wat er gaande was. Do
brand woedde in een schuurtje en deed de
vlammen uitslaan aan de zijden van den
Oppert, Verluatstraut en Stokviachwater. De
agent waarschuwde per telefoon de brandweer
en ging verder na do deur, die de werk
plaats inct den winkel verbindt, gesloten te
hebben, op ondorzoek uit, inmiddels trachtende
hot vuur te blusschen. Deze politieman brandde
zich daarbij deerlyk do beide handen. Verder
gaande en zich orakeerend, zag de agent by
het schijnsel van de vlammen het verbrande
lichaam van S., dat halverwege het trapje lag.
In matten gowikkeld droeg men het slach
toffer naar den post aan de Galery, waar dr.
Thomee, inmiddels gewaarschuwd, don dood
vaststelde. Het lijk is vervolgens naar het
dnodenhuis op Crooswyk gebracht.
De brandweer was nu, door den agent Urff
gewaarschuwd, spoedig ter plaatse. Achter
eenvolgens meldden zich de spuiten 17, 21.
brigade en 16, welke spoedig in werking
werden gesteld, onder leiding van den brand
meester don heer H. A. Hanken, terwijl de
spuiten 19, 20, 29 en do roservewagen in
reserve werden gehouden.
De brand was Dinsdagochtend om halfzes
gebluscht onder toezicht van den hoofdman
der brandweer, don heer van Dam, en bleef
bepaald tot het loodsje op de binnenplaats.
De schade wordt door assurantie gedekt.
De commissaris van politie de heer M. B
van der Hoeven en de inspecteur de heer
M. Rutgers stelden zoo spoedig mogelyk oen
uitgebreid onderzoek in naar de oorzaak van
den brand, wat door het noodlottig vorloop
zeer moeilyk was.
De agenten 3o kl. Spillenaur, v. d. Werf
cn de Graaf hebben zich by dezen brand zeer
verdienstelijk gemaakt.
Den geheelen dag bewoog zich voor het
pand aan den Opport een groote menigte, en
de meest fantastische verhalen deden de ronde.
Zgrijvtaal.
Een brief ontvingen wy ter redactie, met
het verzoek om opname. Aangezien de non
sens wel gcniotelyk is, behoeft de plaats
ruimte ditmaal niet te worden geweigerd,
al doen wy hier on daar slechts eenige grepen
uit den brief. Maar voorul vestigen wij de
aandacht op het begeleidend schrijven van
den inzender, dat wy aan den voot plaatsen.
«Do eenvoudigzte zgryvwyze van de Neder-
landze taal zpreektaal moot naar myn gedag-
ten deze zyn C, f, q, s en x kunnen uit het
Nederlaudzo alvabet gezgrapt worden. Buiten-
landze aardrykzkundige namen van zteden,
riviren, enz. zal men net zo kunnen zgry ven
als in de vreemde taal. Hierin zal men deze
lettorz nog kunnon gebruiken. C wordt z of h,
f en pk worden v, qu wordt kw, s wordt z en x
wordt kz. Men zal de v en z naar de ge-
makkelnkzte wijze zagt of zwaar kunnen uit-
zpreken. Ch wordt g, gg, zj ov k. Voor
beelden lugt, kaggel, zjokolade, krizteluk.
Ei wordt ij. Voorbeelden: rynhijd, klijn. Aai
wordt ai en ooi wordt oi. Voorbeelden krai,
hoi. Au wordt on. Voorbecldon blouw, douw.
Eau wordt o, Voorbeelden buro, kado. G
wordt in woorden alz horloge zj. Voorbeeld
horloozjo. Men zal alleen zij en baar kunnen
zeggen voor vrouwen en myzjoz, voor woorden
waarmede meer dan een levend wezen be
doeld wordt zoalz regering, beztuur, bende,
zwerm on voor het kind wanneer het ton-
minste niet bepaald eon jongen geldt, dog
overigonz zal men voor alle andere zelvztan-
dige naamwoorden hij, hem ov zyn kunnen
zeggen".
Deze proeve van •zgrijvtaal" was verge
zeld van het volgende schryven
lieren Redaktourz! Ik verzoek u om dit
ztuk zgrijvtaal in uw blad op te nemen. Kunt
u dit niet doen, laat het dan liggen, maar
antwoord mij er niet op. Ik verzoek dit
laatzte wegenz hnizeluke omstandigheden.
Harteluk groetend, Cornelus
(,H.blad"j.
Veldmaarschalk.
»l)e Vossisclie Zeitong' heeft er geen
vrede mede, dat de Dnitsche keizer den
groothertog van Baden tot veldmaar
schalk heeft gemaakt, een titel dien Moltke
pas kreeg toen hy den oorlog met Frankryk
had gewonnen. Het leger heeft nu een heele
reeks veldmaarscharken, die nooit een vijand
hebben gezien, en op de vloot wemelt het
van schout-by-nachten, vice-admiraals, admi
raals en groot-admiraals. De stortvloed van
titels en ordetcekenen, die er tijdens de
regeering van dozen keizer op het Duitsche
volk is noergodaald, staat het Daitsche blad
niet aan: Men is er in ons nationaal leven
een overdreven beteekenis aan het uiterlijke
om gaan geven, zegt het. Er is haast geen
deurwachter in een openbaar gebouw die
niet een of andere orde heeft.
Harriman's uitvaart.
Harriman, do groote AmerikaanBche spoor
wegkoning, is eenigo dagen geleden over
leden. Zyn ziekte bracht heel wat beroering
in «gokkende' effecten-wereld; door zijn
ziekte ontstond een schommelende beweging
in de waarden van vele Amerikaansche aan-
deelen in de spoorwegen, die voor velen
verlies opleverde.
Harriman's stoffelyk overschot is Zaterdag
op het kerkhof te Arden ter rnste gelegd. De
spoorwegkoning ligt daar in een graf, dat in
een rots is uitgehouwen. Tal van financiers
cn spoorwegmagnaten zyn Harriman de laat
ste eer komen bewyzen de Amer. couran
ten vermelden de namen van J. P. Morgan,
James Stillman, Charles Peabody, Jacob
Schiff, George W. Perkins e. a. Onder een
andere rubriek in ons blad is de buitenge
wone beteekenis van Harriman voor de
ontwikkeling van handel en bedrijf in
de Vereonigde Staten en speciaal voor het
verkeerswezen daar te lande meer dan eens
in den brcede aangegeven. Onze lezers we
ten dan ook, hoezeer het Harriman's levens
hartstocht is geweest, macht te verkrygen
over het onafzienbare net van ijzeren wegen,
waarop machtige locomotieven in razende
vaart zware treinen voortsleepenkreunend
voortdonderende zware lichamen, in alle
richtingen voorwaartssnellende, overal
dag en nacht door in de onmetelyke
republiek getuigenis afleggend van Harri
man's bevel.daar zij beweging.'
Maar ziet, Zaterdagmiddag is in de Ver-
eenigde Staten iets ontroerends gebeurd. Een
werker men zegt dat Harriman zich in
den meest lotterlyken zin des woorda heeft
doodgowerkt, als vóór hem een H. H. Rogore
en een Jay Gould was tot rust gedwon
gen. Een machtige wil was uitgeschakeld.
De spoorwegwereld in de V. St. had haren
Meester verlorenhet graf ontving Harri-
mans lyk.
En toen gebeurde het, dat op eens door
heel de uitgestrektheid van wat Harriman's
epoorweg-ryk geweest was, door één groot-
sche manifestatie hulde werd gebracht aan
den gestorven leider en bezieler van dat ryk.
Van de kusten van den Stillen Oceaan tot
die van don Atlantischen Oceaan, van de
Groote Moren tot de Golf van Mexico zijn
daar op alle Harriman-lynen op eenzelfde
oogonblik het oogenblik dat de kist in
de groeve daalde alle treinen tot stilstand
gebracht. Even hebben al die duizenden loco
motieven, die tienduizenden wagens, stilge
staan. Er werd een man begraven.
Enkele minuten hebben de donkere kolossen
daar stil gestaan, als waren het evenzoovele
bezielde wezens, die in roerlooze houding
staarden naar een treffend schouwspel, een
machtig gebeuren. Enkele minuten. Toen zy
van al de wachtende locomotieven de han
dels omgegooid, op hetzelfde moment. En
langzaam en moeizaam eerst, dan krachtig,
fier en onweerstaanbaar zijn weer de treinen
gegaan over de rails. ,Er zij beweging."
Harriman is dood de treinen in zyn ryk
daveren voort.
Een verklaring van Peary.
New-York, 14 Sept. In een onderhoud,
dat de berichtgever van de Associated Press
te Battle Harbour met Peary heeft gehad,
zeide deze: „Ik ben de eenige, die ooit de
pool beeft bereikt en ik ben bereid dil te
bewijzen. Ik zal thanB niet in bijzonderheden
treden, deze znllen later bekend worden. Ik
heb verklaard, dat Cook de pool niet heeft
bereikt cn ik heb konkrete bewijzen tot sta
ving van deze bewering. De geheele geschie
denis zal vermoebelijk in zes maanden be
kend zyn. Het zou niet politiek van mij zijn
FEUILLETON.
14)
Hij werd gestoord. Klaus liet vragen, of
hij kon binnenkomen, een oplettendheid, die
hem anders vreemd was.
De handelaraad schrikte, het woord stokte
hem in de keel, terwijl hij naar de deur
keek. Daar verscheen Klaus reeds* in een
winteijas, nog een winterjas, nog met sneeuw
vlokken op de schouders. Verstoord keek hy
naar zyne tante, maar groette haar toch
aigemeten.
Stoor ik u, papa? Ik kom vroeger dan
ik van plan wasmaar ik moet voor bezig
heden binnen een half uur ia de stad zijn
Zwygend stond Polda op.
Ik wil n niet storen, zeide zij en ver
liet het vertrek
Klaus knikte goedkeurendDat er wat ge
wichtigs to behandelen viel, bemerkte zij aan
zyn vastberaden gelaat.
Slechts enkele minutenpapa wenschte
mij te spreken.
Er kwam een bittere, sarcastische trek op
zyn gelaat, terwyl hij haar met een gebaar
dankte, toen zij voor zijne vochtige jas wilde
zorgen.
Mot een vreesachtigen blik keek zy zij
waarts naar den grijsaard, toe zy wegging.
Klaus opende nog eens de deur om zich te
overtuigen, dat zy niet luisterde toen wend
de hij zich tot zijn vader, die daar als een
offerlam nederzat.
U wenschte mij te spreken, papabegon
hij, zich tegenover zijn vader aan tafel zet
tend en zyn slappen hoed naast zicht leg
gende. Ik hoop, dat u hebt nagedacht en het
met mij eens geworden zijL Sedert ik ge
huwd ben, verlang ik volstrekt onafhankelijk
te zijn.
De oude man keek op. Het viel hem
moeilijk zijn antwoord voor den dag te bren
gen. Klaus keek in afwachtende houding
naar het vermagerde, lydende gezicht van
den grijsaard doch dat maakte op hom geen
indruk. Hij trommelde ongeduldig met de
vingers op liet tafelkleed.
Je weet, begon Brookman met matte,
bewogen stem, dat ik mijn testament na lang
en rijp nadenken en in overeenstemming met
onzen notaris gemaakt heb, en je weet ook,
hoe hoog ik je werkzaamheden schat. Je aandeel
werd daarom reeds eenmaal verhoogd. De
kinderen uit myn tweede huwelyk zijn ech
ter nog onverzorgd
Ja, dat weet ik! viel Klaus hom in
de rede. Om hunnentwil werd do zoon uit
het eerste huwelyk tot asschepoetster gemaakt
Je bent onrechtvaardig; ik bemin mijne
kinderen allen met hetzelfde vaderhart.
Daarvan heb ik weinig bespeurd Klaus'
gezicht strookte met zijne woonlon hij had
de eene hand reeds aan zyn hoed. Zelfs
mijne vrouw bestaat voor u niet. Menigeen
spreekt over zijn hart, maar u heeft er nooit
een bezeten.
Klausriep zyn vader niet bevende
stem. Je bent ondankbaar.
Pa, waarom zou ik dankbaar zijnIk
behoef u slechts aan mijn kindsheid te her
inneren. Toen ik in myn eerste jaren begon
to denkon, vroeg ik naar mijne moeder. Zij
was dood, was het antwoord, gestorven op
eon plaats, die u verlaten hadt, om hier uw
fabriek to vestigen. Moet ik er n aan her
inneren, dat ge u van haar hebt laten schei
den en er u waarschijnlijk nooit om bekom
merd hebt, wat er van haar geworden is
Gelooft u, dat haar zoon dus veel reden
heeft gehad, zijn vader dankbaar te zijn U
dwingt my, heden voor de eerste maal
rekenschap te vragen op het oogenblik, dat
ik onherroepelijk besloten ben myn eigen
meester te worden en niet het lastdier van
myn broor en zuster te blijven, die mij mijn
erfdeel afhandig maken. Rechtvaardig n,
zoo ge kunt
Dcoude man keek Klaus met groote oogen aan.
Zyn gelaat was lijkklemig.
Klaus, verlang het niet! riep hy ein-
delyk.
U was ook tegen inijn huwelijk. Vroe
ger drong u mij tot een huwelijk, natuurlijk
zulk een, die geld in de fabriek zou brengen,
dut wy toen wel hadden kannen gebruiken
nu de zaak bloeit en wel door myn rnstelooze
werkzaamheid, nn geloofde ik, de stem van
mijn hart tc mogen volgenU ontving
Laura met gehuichelde hartelijkheidlater
echter wist u niet, hoe n haar zon bejegenen
u en nw kinderen uit hot tweede huwelyk
waarom, vraag ik u Was u haar niet dezelfde
liefde schuldig, die zij u betoonde? Was dat
niet uw heilige plicht tegenover mij, uw
zoon, hoewel uit hot eerste huwelijk U
dwong my eindelijk te sprekenrecht
vaardig u thans, opdat ik, geheel u ge
scheiden, u mijn achting niet behoef te
onthouden.
De grijsaard was gedurende deze heftige
woorden, die van een hatelijken blik verge
zeld gingen, in elkaar gezonken hy zat daar
als wezenloos, en toch was ieder woord als
een knotslag op hem gevallen. Er verliep
een poos, waarin de zoon den triomf van zijn
jarenlangen wrok genoot. Ten laatste kwam
er een spotlach op zyn harde trekken.
En die spotlach zag de grijsaard, toen hij
eindelijk, als om verschooning biddend opkeek.
Een 8tnipachtige trekking voer hein door de
leden. Zich vermannende, richtte hij zich, op
het tafelblad steunende, op.
Welnu dan, zuchtte hij, het komt alles
op jou hoofd neer, wat ik door je ongehoor
zaamheid niet heb kunnen verhinderen.
Hij deod eenige wankelende schreden naar
de brandkast, maar bleef toen stilstaan.
Klaus bleef aan tafel zitten, haalde een
vel papier voor den dag en ontvouwde het
met de linkerhand, terwijl de rechter onder
de schaduw daarvan, zich haastig over het
tafelblad bewoog. De oude heer miste echter
den moed, zijn zoon de verlangde rechtvaar
diging te geven. Even wankelend keerde hij
terug. Do stem liet hem in den steek. Dor
stig greep hy naar het glas op tafel, dronk
een paar teugjes en zette het toen weer neer.
Klaus reikte hein het blad papier over.
Hier is eene opgave van hetgeen ik
met recht mag vorderen, zei hij gebiedend,
met bleek gelaat. Teeken, of ik verlaat van
daag nog de fabriek.
Zijne oogen waren begeerig op zijn vader
gericht.
Deze nam het papier op eu las met bijna
verblinde oogen, terwyl Klaus naar de schrijf
tafel liep, terugkeerde en hem de ingedoopte
pen aanreikte.
Mijn laatste woord, dat ik met u te
spreken heb 1 riep deze opgewonden. Onder-
teeken dit
Hij greep zyn vuder heftig aan den urm,
doch opeens werd hij angstig.
De grysaard wildo iets zeggen, toen er
plotseling een krampachtig trekken doorzijn
lichaam gingzyn kin zonk op de horst, het
papier ontviel aan zyne hand, hij zakte in
elkaar.
Klaus sloeg jnist nog bijtijds den arm om
hem heen. Te laat. Hij hield een lyk in den
urm een beroerte had den grijsaard gedood.
Een oogenblik sidderde hij toch doch daarna
liet hy, onbewogen van hart, don doode uit
zijn arm glijden. Met de tanden knarsend,
stond hij daar onbeweeglijk; geen trek op
zijn gelaat verried eenige aandoening.
Eerst toen hij, om zich werkelijk te over-
tuigen, de wijd geopende, verglaasde oogen
niet kon vermijden, boog hij zich vast beslo-
ten on legde zijn sterken arm om den doode.
Met zijn voet de tafel terugduwend, tilde
hij het lijk in den stoel en wendde zich met
afgrijzen vervuld af, toen het kort afgesne-
i den haar zijn voorhoofd raakte. Bleek en de
i hand aan het voorhoofd brengend, staarde
hy rond.
W at wilde hij nog mompelde Klaus
halfluid.
j Hij zag niets, wat hem inlichting kon ge-
ven. De werktafel zijns vaders stond leeg,
er stond niets op het groene dook dan een
j inktstel.
J Op do tafel zag hy het papier liggen Ily
nam het op en stak het by zich. Zyn oog
viel op het ledige glas. H^ wendde zich aft
j Met somber gelaat en vasten tred ging hy
i naar de deur, kreog jas en hoed en ging
heen.
Vader is dood! riep hy door de gang.
Daar klonk een gilFransje stormde de
trap af en wierp zich op het lyk.
Ik zal hot Laura zeggen I
Hij liep de gang door.
Myn laatste schreden in dit huis waarin
ik al lang niet meer behoorde. Nu echter
zijn die twee in myn handzij zullen het
voelen
Daarmee sloot hy de huisdeur achter zich
en snelde door de pas gevallen sneeuw naar
zijne woning, waarvoor zijn gesloten landauer
stond te wachten.
Zij wil naar het concert; zy moet fat
soenshalve nn wel thuisblijven.
In tusschen stond Fransje, de handen wrin
gend by het lyk en stortte heete tranen.
De huishoudster had reeds een telegram
verzonden om Robert naar hnis te roepen.
Nu zijn wy onzen steun kwijt! jam
merde hot meisje troosteloos, het gelaat in
de handen verbergend. Hij heeft hem gedood,
hij alleen, die slechtaardEn de arme Ro
bert! Wat moet er van ons worden, zon
der vader1
Hare tante was op eon stoel neergezonken
en fluisterde onverstaanbare woorden.
Dat geheim betreffende Laura mompel
de zij. Ik heb het hem niet kunnen ontlok
ken hij heeft het in het graf meegenomen.
Zij stond op en sloeg den arm om Fransje'e
hals.
Bedaar, arm kind 1 Ik blyf by jullie
Klaas had intusschen zyn vrouw gevonden
die bezig was de laatste hand aan haar
avondtoilet te leggen.
Geef je geen moeite meer by den spiegel
riep hij haar toe. De onde heer hierover is
zooeven gestorven. Een beroerte
Laura liet de handen zakken en keek hem
verschrikt aan, terwijl hy in een stoel ging
zitten en een papier stuk scheurde.
(Wordt vervolgd.)
