KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexelWieringon on Anna Paulownam
No. 3822.
Woensdag 29 September 1909.
37ste Jaargang.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
Verbroken Zegels.
Interc.-Telefoon 50.
Aan onze abonné'a buiten
de gemeente wordt beleefd
verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Vliegend Blaadje,
Zondagsblad en Modeblad 3e
kwartaal 1909 te willen overmaken per
postwissel of aan postzegels vóór 5
October, zullende anders daarover
met 5 cents verhooging per post worden
beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 21/, cent
beplakt te worden.
De nota, die de Sultan van Marokko tot
du mogendheden richtte, heeft niet het resul
taat dat hij ervan verwachtte. De Fransche
gezant to Tanger ontving van zijn minister
het Fransche antwoord op die nota. Daarin
wordt gezegd dat de zaak in de nota aan
geroerd buiten de bevoegdheid der mogend
heden valt, aangezien de gelegenheid, waarop
zij betrekking beeft, uitsluitend Spanje en
Marokko aangaat. Aan den Franschen gezant
is opgedragen dit standpunt der Fransche
regeering in den Raad van de gezanten to
Tanger te verdedigen.
De instructies, die minister Pichon aan
den gozant zond, beantwoorden volkomen aan
de verwachtingen welke de Spaanache regec-
ring omtrent Frankryk's houding in deze ge
voelige quaestie koesterde. Het gouvernement
te Madrid ontving reeds mededeeling van do
Engelsche, Portugeesche, Amerikaansche en
Russische gezanten dat hun regeeringen in
gelyken zin zullen antwoorden.
Spanje zal derhalve alleen met den Sultan
de zaak der schadeloosstellingen regelen en
overgaan tot do bozetting van diens gebied
totdat de afrekening geschied is. Dat men
in Europa 't eens is over de houding, kan
niet anders dan de regeling der zaak ten
goede komen. Ware het anders, de Sultan
zou er zich in verkneukelen. Nu toornt hy
slechts.
Uit Fez wordt zelfs aan den „Matin" ge
meld, dat de Sultan bezig is een leger byeen
to trekken, om binnenkort Taza te bezetten,
ten einde den indringers daar hettot hiertoe
en niet verdertoe te roepen.
Hy moet tot het nemen van dit besluit te
eerder gekomon zijn door de houding der
stammen rondom die stad, wier Kaids hem
boden hebben gezonden met de boodschap,
dat zij slechts zyn Mehallah afwachten om
zich in massa bij hem aan te sluiten om ge
zamenlijk den Spanjaarden het binnendringen
in het land te beletten.
Misschien is dit ook een afleiding voor
de telkens weer opkomende stammen met een
anderen pretendent. Want nauwelyks is de
eene pretendent onschadelijk gemaakt, of een
andere treedt weder op en vindt een aanhang.
Thans zijn er zelfs twee pretendenten, Mou-
lai el Kebir, die ook reeds vroeger van zich
deed spreken, on een nieuwe roghi.
Moulai el Kebir, die zich niet ver van
Zemmour ophoudt, heeft een verzoek ont
vangen van verschillende kadi's om zich naar
de Segharna te begeven, d. i. naar den stam,
die zich het langst vyandig heeft betoond
jegens Moulai Hafid en zyn kamp plunderde,
toen hy zich in de buurt van Mechza Chair
bevond. In de streek om Taza is het gerucht
verspreid, dat de roghi, die op bevel van
den Sultan ter dood is gebracht, slechts een
peeudo-rogbi was en dat de echte, Bou Ha
mara, nog in leven is. Hoe onwaarschijnlijk
dit gerucht ook moge klinken, de man, die
zich thans roghi noemt, heeft reeds een groo-
ten aanhang gekregen en heeft 5000 ruiters
onder zyn bevelen. Hij heeft zich meester
gemaakt van Meknassia en de bergvesting
Taza van den roghi weder bezet en een
boete van 1000 douro's opgelegd aan alle
notabelen in die stad, die onlangs hunne
onderwerping aan Moulay Hafid hebben aan
geboden. 't Is pleizierig Marokkaan te zyn
Bij de operaties is Spanje niet ongelukkig.
Wel is de guerilla-oorlog der Mooren lastig,
doch de overmacht der Spanjaarden met hun
artillerie is te groot.
Het Hongaarsche ministerie diende mon
deling zijn ontslag bij den Keizer in. Het is
niet zeker dat dit ontslag aanvaard wordt,
wyl vóór alle gevraagd wordt de uitvoering
van de overeenkomst betreffende do invoering
van het algemeen kiesrecht.
Maar, met onwillige honden is het moei-
lyk hazen vangen. Men weet de toestand is
De regeering wil, vooral na het oorlogs
gevaar van het afgeloopen voorjaar, leger
en vloot reorganiseren, uitbreiden, op bo
teren voet brengen, De beide landen der
monarchie zouden daarvoor moeten bijdragen
in manschappen en gold.
Hongarije is daartoe geenszins ongeneigd.
Doch het stelt voorwaarden. Eischen, die
de Hongaarsche minister-president in zijn
besprekingen met de gemeenschappelijke
ministers en met den keizer-koning duidelijk
heeft uiteengezet.
Voor de verhooging van het recruten-
contingent militaire concessiesinvoering
der Hongaarsche taal als diensttaal voor de
Hongaarsche regimenten, Hongaarsche ken-
teekenen op de regimentsvaandels, Hongaar
sche cocarden voor de soldaten.
Voor de verhooging der financieele bij
dragen economische concessiesinstelling
eener eigen Hongaarsche bank, en invoering
der betalingen in goud.
Nu is elk dezer eischen op zich zelf zoo
zwaar niet; maar er zit voor Oostenrijk meer
aan vast, wat ons de weigering door do
Kroon begrijpelijker maakt. Daar heb je
b.v. de taal-eisch. Geeft de Keizer toe dan
komen natuurlijk ook de Bohemen en daarna
de Kroaten, de Roemonen, de Serviërs, de
Italianen en nog meer andere met dezelfde
eischen en 't wordt in 't leger iets van een
Babylonische spraakverwarring.
De «Tribuna* heeft uit Petersburg een
telegram ontvangen, meldende, dat de Czaar
blyft vasthouden aan zyn voornemen, den
koning van Italië een bezoek te brengen.
De wankele gezondheid der Keizerin vormt
op 't oogenblik een onoverkomelijk bezwaar
voor het vertrek, zoodat onmogelyk plannen
kunnen worden gemaakt of een vaste datum
kan worden opgegeven.
De Duitsche Staatssecretaris van koloniën
zal eene studiereis ondernemen naar de ka
toenstreken in de Vereenigde Staten, in ver
band met de beslaande plannen om den ka-
toenbouw in de Duitsche kolonies uit te
breiden.
Telkens duiken weer geruchten op, dat
koning Leopold van België aanstalten
maakt om ten gunste van zijn noof Albert
afstand te doen van den troon. De liquidatie
van 's Konings bezittingen, welke sinds eeni-
gen tyd aan den gang is, wordt als het voor
spel beschouwd.
HELDER, 28 Sept.
Bezoek van Nederlandsche oorlogssche
pen aan Manilla.
Wij ontleenen aan do Manilla Times", dat
de ,De Ruyter", Koningin-Regentes" en
«Tromp" den 17en Augustus 1.1. op den tocht
tot vlagvertoon in de Oost-Aziatische wate
ren van Manilla het anker lieten vallen.
De officieren verklaarden, dat zij op de
reis van Java naar Manilla groote hitte
hadden te verduren gehad en dat verschei-
donon van de bemanning dientengevolge min
of meer lydend waren.
Daags na aankomst werden de officieren
in de gelegenheid gestold de stad te bezich
tigen, waarby de waarnemende gouverneur-
generaal Forbes de commandoerende officie
ren in zyn eigen automobiel rondleidde,
terwijl ten behoeve van de overige officieren
de automobielen der verschillende bureaux
ter beschikking waren gesteld.
De waarnemende gouverneur-generaal For
bes bood naar aanleiding van het bezoek een
feestmaal aan in de Army and Navy Club,
waarby, de commandeerende officieren der
Nederlandsche oorlogsschepen en onze consul
te Manilla, Meerkamp van Embden, aanzaten.
Even nadat de schepen voor Manilla het
anker hadden laten vallen viel op de .Konin
gin-Regentes een ongeluk voor.
De matroos Doris de Haas viel uit het
want en sloeg daarby met het hoofd tegen
het toestel voor draadlooze telegraphie, zoo
dat hy waarschynlyk in bewusteloozen toe
stand te water viel en verdronk, niettegen
staande verscheidene kameraden zich to
water begaven en naar hem doken.
Het lyk werd twee dagen later aan het
strand gevonden en met militaire eerbewijzen
ter aarde besteld, waarvoor van het garni
zoen te Manilla een detachement van 1 offi
cier en 20 man was aangewezen,terwijl detache
menten van de drie oorlogsschepen in den
stoet volgden.
De „Hvalen".
Naar wij vernemen heeft op last van
den Minister van Oorlog do commandant
van bot fort te IJmuidcn zich aan boord
begeven van het Zweedsche oorlogsschip
.Hvalen", ten einde aan den le officier, die
den naar 's-Gravenhage yertrokken comman
dant verving, namens den Minister leedwezen
to betuigen over het bekende incident.
(•H.blad.
Ter verduidelijking schrijft men uit IJmui-
den, dat van het beslag leggen op de Zweedsche
onderzeesche boot .Hvalen" is afgezien,
omdat er uit het verlof, haar door de re
geering verleend om de haven binnen te
vallen, bleek, dat de „Hvalen reeds tot de
Zweedsche marine behoorde.
Wat nu het doel van de voorgenomen be
slaglegging is geweest, verneemt onze bericht
gever uit goede bron het volgendeDaar
mede iB bereikt, wat gezocht werd, dat de
afwikkeling van deze zaak in Nederland zal
plaatB hebben, hetgeen niet had kunnen ge
beuren, jindien de «Hvalen" zonder meer naar
Stockholm was doorgestoomd. De vordering,
groot f 6000, waarvan gewoonlyk slechts het
derde deel wordt toegekend, kan zeker niet
buitensporig heeten, in aanmerking genomen
do groote waarde van het schip, van de
aanwezige waarden en papieren on de om
standigheden, waaronder de logger hulp hooft
verleend, die door een Zweedsch schip was
geweigerd. f«N. R. Ct.")
Een onaangename verrassing.
Een inwoner uit Vlissingen, die met de
boot een reisje maakte van Zaandam naar
Amsterdam en aan boord gebruik maakte
van do toilotgclegenhcid, legde een oogenblik
oen pakje effecten, dat hy kort te voren als
aandeel in een erfenis had ontvangen, naast
zich neer, zonder er later bij het verlaten^r
om te denken het weer bij zich te steken.
Eerst toen de boot in Amsterdam was aan
gekomen en hij reeds aan wal was herin
nerde hij zich het pakje te hebben laten liggen.
Toen hij evenwel terug ging om zijn eigen
dom te zoeken, bleken de effecten reeds ver
dwenen.
Salonboot.
Do firma Gebr. Goedkoop, te Amsterdam,
heeft aan de Nederlandsche Scheepsbouw
maatschappij, den bouw opgedragen van een
salonboot voor haren passagiersdienst Amster
damVelsen—IJmuiden, ruimte biedende aan
2000 passagiers.
Het schip zal de volgende afmetingen ver
krijgen lengte 57.40, breedte 8 en holte
3.50 Meter.
Het schip dat zal worden gebouwd volgens
het Ishorwood-systeem, wordt voorzien van
een promenadedek, lang 46 Meter, van stoom-
stuurinrichting, en zal geheel electrisch ver
licht worden.
Dit schip, dat de grootste passagiersboot
zal zijn, die op de binnenwateren van Neder
land doet, zul in Mei 1910 in dienst worden
geBteld.
Huis ingestort.
Vrijdagavond 6 uur stortte een in aanbouw
zijnd huis van vier verdiepingen in de druk
ste winkelstraat to Breda plotseling ineen.
Er waren 13 werklui in het gebouw, zes
bleven ongedeerd, maar vijf werden gewond
er onder uitgehaald, terwijl een reeds was
overleden.
Militairen en politie verleenden de eerste
hulp. De slachtoffers werden onmiddellijk
naar het militaire hospitaal gebracht. De
laatste werkman werd levend uit den kelder
gehaald doch had een been gebroken.
Nader is gebleken dat twee werklieden,
Talboom en Van Rjjen, gedood zijn, terwyl
de aannemer zeer zwaar gewond werd.
Nader wordt gemeld
Het publiek iB zeer verontwaardigd. Ge
bleken is dat het toezicht slecht was, even
als het gebruikte materiaal. Door de politie
is een wagen vol gebruikt materiaal wegge
voerd.
De huizen aan den overkant van het in
gestorte gebouw gelegen, hebben ook veel
schade geleden door het invallen van den
steiger en de medegevoerde planken. Bekend
goede aannemers hadden meermalen tegen
dezen revolutiebouw gewaarschuwd. De aan-
nemeningssom was vier duizend gulden be
neden don volgenden inschrijver. Ook de
naastgelegen huizen hebben veel geleden
en zyn gedeeltelijk door de bewoners ont
ruimd.
Bijzondere lof verdient de hulp verleend
door de militairen. De gekwetsten, voor-
ioopig naar het militair hospitaal vervoerd,
zijn later naar het gasthuis getransporteerd.
De architect word onmiddellijk naar het
politiebureau gebracht. Byzonder vermelding
verdient nog het optreden van den kapitein
der genie Roelofs Valk, die oogenblikkelijk
alle militairon die voorbijkwamen tot hulp
verleenen requireêrde. Geestelijkheid en dok
toren waren ook dadelijk ter plaatse.
Omtrent de oorzaak bestaat volgens de
deskundigen welke door het Dagbl. v. N. Br",
zijn geraadpleegd, oveeenstemming op óón
punt. Zy meenen, dat do pilasters, waarop
de ijzeren balken der eerste verdieping rustten,
en die zijn opgebouwd van oude steen tegen
oude muren aan, hoogstwaarschijnlijk aan het
werken zijn gegaan. Zij zullen den last van
den bovenbouw niet hebben kunnen dragen.
Eigenljjk behoeft er maar een bezweken te
zijn om de andere wankele steunsels te doen
vallen. Verder neomt men aan, dat de ijzeren
balk, die in de lengte door het gebouw liep
en die rustte op den ijzeren balk in den
gevel, met dezen niet voldoende gekoppeld
is geweest. En zoo wijst men op meerdere
onvolkomenheden. Maar de hoofdoorzaak
moet zitten in de onvoldoende sterkte der
pilasters, die de yzeren balken droegen der
eerste verdieping.
De architect Mermans echter verzekerde,
dat hij Vry dagmorgen nog de maat had ge
nomen voor de vensters en daarbij gecon
stateerd had, dat de bouw niet één conti me
ter was verzakt. Van werking had hij toen
niets bespeurd.
De «Br. Ct." schrijft onder meer
Op een afstand van het werk stond de
architect van het ingevallen gebouw, do heer
Mermanshij stond daar. suf, het hoofd ver
loren, mot troebelen blik opziende naar de
rosse toortscnwalm, die zoo luguber schynsel
wierp over de pninhoopen van wat had kun
nen worden zijn eerste gebouw. Want het
was hot eerste groote werk, waaraan de heer
MermanB zijn jeugdige krachten had be
proefd
Opeens scheuren er door de reeds nachte
lijke duisternis een paar rauwe kreten de
zoon van den heer Walder, den aanbesteder
van hot werk, was in een overspannen gees
testoestand den architect naar de koel ge
vlogen in het rossige schijnsel dor straat
worstelden de beide mannen en gesmoorde
kreten klonken opmen snelt toe, tracht de
vechtenden te scheiden en voert, kalm over
redend, den in woede ontzinden Walder naar
zijn huis.
De architect keert tot de pninhoopen terug
en blyft starend toekijken
Later op den avond krygt ook hy het te
kwaad zijn zenuwen overmeesteren hem en
ook hij wordt, door twee marechaussees naar
huis geleid
Van arrestaties in verband met deze zaak
is, zoo zegt de «Bred. Ct." verder, niets
bekend.
Verplicht fouilleeren.
De hulp der politie werd Zaterdag ingeroopen
in een sigarenfabriek aan de Teelingstraat te
Utrecht. Daar bestaat de gewoonte, dat het
personeel by het verlaten der fabriek door een
controleur wordt gefouilleerd om na te gaan
of ook iemand iets medeneemt wat hem niet
toekomt.
Zaterdag weigerde een der werklieden deze
fonilleering te ondergaan en daar de fabrieks-
controleur op z'n stuk bleef staan, werd poli
tie geroepen. De onwillige persoon word naar
het hoofdbureau gebracht en daar gefouil
leerd hy had niets bij zich wat hem niet toe
kwam. Gevraagd naar de reden vau zyn ver
zet, verklaarde de man, dat hij als eerlijk
mensch zich niet wilde onderwerpen aan een
vernederenden maatregel. (U. D.)
Baedeker in Nederland.
De schryver «Uil de Hoofdstad" in de
Pr. Gr. Ct." vertelt een nieuwtje dat zorg
vuldig voor do Amstordamsche bladen geheim
is gehouden Baedeker, de|man der wereldver
maarde reisgidsen, heeft een achttal dagen
te Amsterdam vertoefd en zijn plan was ook
andere steden te bezoeken.
Zyn verblijf in de hoofdstad stond in ver
band met zijn plan voor een nieuwe editie
van zijn reisboek voor Nederland en België,
welke hij wenscheljjk achtte met hot oog op
de aanstaande tentoonstelling te Brussel. Hy
heeft .incognito" in het Victoriahotel gelo
geerd en eiken dag in een ander hotel gege
ten, met behulp van zyn medewerkers te
Amsterdam overal informaties genomen, de
musea weder in oogenschouw genomen, kort
om het noodige materiaal bijeengegaard om
nauwkeurig en naar waarheid do reizende
menschhcid, die herwaarts komt, voor te lich
ten. Het zou vermoedelijk menigen hotel
houder een bankje van f 100 waard geweest
zijn om vooruit te weten, dat Baedeker bij
hom kwam dioneeren een buitengewoon
goed verzorgd middagmaal geeft allicht kans
op een sterretje voor de naam van zijn hotel
maar voor Baedeker is dit juist een reden
geweest om van zyn bezoek niets te laten
bomerken en de waardo van zijn reisboek
wordt door deze wijze van handelen ongetwij
feld verhoogd.
De bedrukte drukker.
Een bedrukte cfrukker zat in druk te mid
den zijner drukte en drukte uit onder het
drukken
Ik zou alle drukkers wel uitdrukkelijk
en met nadruk mijn indruk op het hart
willen drukken voor zyn drukken„In den
druksten druk drukt do bedruksto drukker
het drukkendst." B.
OE WEEK.
23 September.
De Ouden hadden toch maar geljjk toen
zy verkondigden «Zelfs Jupiter kan 't niet
ieder naar den zin maken!...." Dat heeft,
in de jongste dagen, het Kabinet-Heemskerk
ruimschoots ondervonden. Do openingsrede,
namens de Koningin door den minister Heems
kerk uitgesproken op den 21en September
1909, ter opening van de nieuwe zitting der
Staten Generaal, zij droeg een sober, ge
matigd, zakelijk karakter. Zij verloochende
geenszins, of «verzweeg" ook slechts
de Rechtsche afkomst van dit Kabinet. Maarde
passus, dat de Regeering, «evenals tot hiertoe,
naar de toepassing van Christelijke rechts
beginselen blyft streven is word alge
meen erkend zeer golukkig van redactie
allerminst agressief jegens de andersdenkende.
Vanwaar nu echter dat half ironische, half
medelijdende toontje, waarop enkele organen
ter Linkerzijde uitriepen «Zoo'n Openings
rede had De Meester waarachtig óók wel
kunnen houden IVan een ministerie, dat
in de beide Kamers over eene verpletterende
meerderheid kau beschikken, hadden we iets
pittigers verwachtJuist waar de man,
die de macht in handen heeft, een sober
gematigden toon kiest, daar verdient hy
achting en sympathie geeft bovendien bljjk
van krachtsbesef, dat niet tot overdrijving
of onmiddellijk ,'t onderste uit de kan' te
begeeren, blijk behoeft te geven 't Tegen
deel is waar en mr. Heemskerk kan zyne
positie, ook voor de naaste toekomst, slechts
versterken door op den thans ingeslagen weg
voort te gaan.
Lang is de Openingsrede zy duidt op zulk
een stapel van arbeid, die wacht op afdoe
ning (natuurlijk bedoelt zy niet slechts het
zittingsjaar 1909 '10) dat reeds daarin
voor de heeren eene wel duidelijke vinger
wijzing is te zien om ons nu daden, allereerst
en allermeest, niet bovenal «Woorden",
dikkere en dunnere te gaan geven 1
Over 'slands middelen is de toon der
Rede al byzonder pessimistisch. Somberder
(het «zeer aanzienlijke tekort opdenkomen-
den dienst vordert, in afwachting der blijvende
versterking van de Ryksontvangsten, buiten
gewone maatregelen tot aanvulling der mid
delen"' dan de cjjfers der vervolgens ge
publiceerde millioenenrede rechtvaardigen
En vanwaar moeten nu de vereischte extra
dubbies komen De opcenten op Ver
mogens- en Bedrijfsbelasting blijven(toen
deze woorden werden gelezen, kwam er toch
heel eventjes 'n blosje op mr. Kolkman's
wangen)de accijns op gedistilleerd gaat
met 1 Januari a.s. de hoogte inwe krjjgen
een .voorloopige" verhooging der Invoer
rechten met 30 pCt. moetende leiden,
allengs, tot een definitieve. Dit punt zou
althans niet op het program eener Linkscho
Regeoring hebben geprijktZeker is er
veel geld noodig. Verplichte ziekteverzeke
ring, verplichte invaliditeits- en ouderdoms-
verzckering,de kustverbetering en het materiaal
der zeemacht, bestemd voor de verdediging
van de zeegaten, vereischen 't „noodige",
en dat ,wel .eerlang"; de schoolbouw moet
ondersteund voor het byzonder lager onder
wijs.
Ook hier ziet men de tinten van de
,Kabinets-vlag"toch wel tamelijk duidelijk I
Het „voornemen bestaat" om oen staats
commissie voor grondwetsherziening in het
leven te roepen Een stuk of wat bladen
hebben dat het «allergewichtigste" van heel
de openingsrede genoemd. Men zou er van
kunnen zeggen, dat «een kinderhand dra
gevuld is", want deze vage «toekomst-muziek"
heeft m.i. al bitter weinig om het lijfiets
wat ik, voor mij-zelf, volstrekt niet betreur,
maar van het standpunt eens menschon, die
naar grondwets-revisie hunkert acht ik de
toezegging toch bijster-flauwtjes 1
De «staart der openingsrede geeft" nog
eene gansche reeks van dingen, die komen
zulleno.a. landstorm, bakkersraden, her
ziening van zoowat alle wetten die onder
min. Talma's bestier ressorteeren tegengaan
der vervuiling van de openbare wateren,
verbetering der groote rivieren Etcetora.
De allereerste woorden der Rede, zeggend
dat de Koningin «door haar moederplicht"
verhinderd werd de zitting te openen, vind
ik de allerschoonste. Daarin ligt een heer
lijke les voor vele Nederlandsche moeders
gesloten.
Voor 't overige is thans afwachten de
boodschap. Vooral onduidelyk is en blyft,
waar do middelen vandaan moeten gehaald
voor hot verbijsterenil-vele, dat de Staat, na
uitvoering van het program, hier genoemd,
zal hebben te bekostigen en voortswaar
dan de geldon, uit de thans roods genoemde
nieuw te openen bronnen vloeiend, voor
zul'en besteed.
De campagne is thanB aangevangen en
we moeten nu verder met rustige aandacht
verbeiden wat in 's Lands Raadszaal in de
eerstvolgende dagen schriftelijk en monde
lings den volke zal worden kond gedaan
Nestor Lieftinck heeft, op do hem eigen
gezellige en ook wol soms geestige wijze,
z'n taak van tijdelijk-praeses vervuld. De
welbespraakte keizer van Haarlem's „Trou
moot blycken" hield een paar pittige toastjes
en is nog steeds een van de «jeugdigste",
krunigBt-krasse nestors, die ooit het Parlo-
ment tijdelyk gepresideerd hebben. Dat de
Tweede Kamer graaf Van Bylandt, den
Apeldoornschen afgevaardigden (met 51 van
do 91 stemmen) tot haar praeses aanwees,
is -ik wees er in mijn vorig overzichtje
reeds op eene goede, gelukkige keuze.
De chr.-historischo oud-diplomaat Van By
landt is oen goedhartig, eenvoudig, algemeen
geëerd man, met schitterende „staat van
dienst". In den eersten tjjd vooral is hel.
hooge ambt van praeses uitermate inspannend
en graaf Van Bylandt nadert reeds de
zeventig zoetjeB-aanDoch hy is nog
krachtig en helder van geestbovendien
heeft hy een zóó eminenten en ervaren
griffier, vraagbaak en voorlichter, als mr.
Arntzenius naast zich
Nummero-twee, vice-praeses", als men
wil werd (ook met 51 vau du 91 stemmen)
de Nijmeegsche heer Van Nispen totSevenaer,
voor wien misschien op rjjpcron leeftijd de
presidiale waardigheid is weggelegd 'i
En, more majorum, stond men no. 3 van
hut lijstje aan Links af, doch hier openbaarde
zich de felle anti-pathie van Rechts tegen
mr. Goeman Borgesius, doordien niet hy (de
oud-vice-praeses toch) maar mr. Drucker,
na korte worsteling, werd gekozen.
Over de cijfers der millioenenrede zei ik
straks, dat mr. Kolkman's pessimisme me
niet gansch duidelijk is. Zeker, 1908
bracht een tekort ad c.c. 11 millioen. Maar
de eerste acht maanden van 1909 leverden
acces van o c. 2>/2 millioen, dat zal aan
wassen tot c.c. S*/n millioen. Alles en alles
saamguvat, zou het schrikwekkend tekort
dus slinken tot vjjf millioen, voor uwe
en zeker mjjne porte-monnaie bar genoeg,
doch voor de staatskas toch niet zoo erg
De nieuwe Begrooting wijst een stijging der
uitgaven (Totaal: f207.187.206) f 1.339.425
voor buitengewone. Van de 30 pCt. meer,
invoerrechten verwacht de minister een som
metje, groot f3.730.000.
De heeren zyn alvast bezig om zich op
do zoo van cyferkens wat to «oriöntooren",
bezigheid, die voor sommigen van hen
lastig genoeg is
Voor iets anders dan het aanstippen van
Binnenhof-nieuws c.a. rest me geen plaats.
Aan „stof" anders geen gebrek ditmaal
Het Haagsche duel-proces, dat nu toch eens
voor ieder duidelijk maakte, hoe noodig 'lis
dat er een zuiverende, verfrisschende lucht
stroom ga door de muffe atmosfeer van het
militairisme", ook te onzentDe diverse
stakingen te Amsterdam, tot nu zelfs van
de Atax chauffeurs toe, dewelke het verder
felijke, ellendige, al-maar voortwoekerende
•fooien-stelsel" vanzelf weer aan de orde
van den dag brengt
Ma. Antonio.
FEUILLETON.
17)
'louu tante Polda overtuigd was, dat hy
het huis verlaten had, nam zij wat ze gevonden
had op en snelde er vreesachtig mee naar
haar kamer, waar zy het in haar latafel
wegborg. Daarna klopte zij zacht aan de deur
van FranBje's slaapkamer.
Zy kreeg geen antwoord, het arme kind
moest dus van afmatting in slaap gevallen
zijn. Zy zelf kon dezen nacht geen rust vinden,
zelfs niet toén de storm bedaard was.
Den volgenden morgen, toen het weer op
geklaard was, verscheen Klaus reeds om
acht uur.
De beide vrouwen zaten zwijgend aan het
ontbjjt, zonder het aan te raken. Beiden
waren bleek en vermoeid. De tranenbron van
het meisje scheen opgedroogd. Treurig drukte
ze de bleeke wangen tegen den zakdoek.
De morgengroet van haar broeder was on
verschillig on onvriendelijk. Hij ging dadelijk
naar de werkkamer van den overledene. Men
hoordo hem niet.
Ken kwartier later kwam Robert. Hy reikte
zyn tante hartelyk de hand en kuste zyn
zuster op het voorhoofd. Ook hy zag er treurig
en vermoeid uit.
God zy dank, ik heb eenigo dagen
verlof gekregen.
Hy ging aan de tafel zitten.
Luitenant Von Fellentbin was zoo
vriendelijk
Zijn tante gaf hem, den vinger op den
mond leggend, een wenk en wees naar de deur.
Klaus is daarl (luisterde zij.
Die moet natuurlijk alles doorsnuffelen.
Daar moesten wij toch ook bij zijn, om eenig
aandenken aan vader machtig te worden.
Hy wilde opstaan.
Geen twistsmeekte Polda zacht maar
dringend. Laat hem begaan, daar zal hij zich
niet aan vergrypen
Dat zult u eens zien
Hy hield de deur in het oog en vergat het
ontbijt, ofschoon hij nog niets gebruikt had.
Daar ging de deur open. Klaus trad binnen
met het blauwe boek en eenige papieren, de
fabriek betreffende, in den arm. Hij vergat
zyn broer te groeten en keek hem slechts
mot groote oogen aan.
Heb je vannacht hier geslapen vroeg
hy wantrouwig.
Robort schudde het hoofd.
Ik heb van morgen pas een kort verlof
gekregen.
Dan moet iemand anders in vader's kast
en schrijftafel geweest zijn. Ik vond er de
bewyzen van.
Tante Polda wendde haar gezicht verschrikt
af. Hy zag hot niet, Robert zweeg, hy go-
voelde zich uanvankelijk beleedigd.
Niemand behalve vader wist de kast te
openen, antwoordde hy kalm. Vader heeft
ons eenige kleine voorwerpen tot aandenken
na zijn dood beloofd, sprak hij, met een blik
op het pakket onder den arm van zjjn broeder,
terwijl zijne tante de kamer verliet.
Die zul je hebben wanneer zy er zyn.
Maar ik wil weten, wie het gewaagif heeft
zonder mij
Hy zag zyn broeder beleedigend aan.
Jij zelf deed dat zonder ons 1
Het bloed steeg Robert naar het hoofd
Hy Btond op, heftig opbruisend en kwam
dicht voor hem staan.
Wie heeft dan onzen armen vader
omgebracht riep hij buiten zich zeiven. Jjj
Niemand anders dan jij voor jou stap beefde
hy reods, wanneer hy jou hoordo aankomen,
omdat hy je in den weg stond, evenals wij,
omdat je hem in hot graf wilde hebben 1
Leer het vierde gebod nog maar, zoo oud
als je bent 1
Onbeschaamderiep Klaus, en bleek
van toorn hief hij de hand op om te slaan.
Waag het eens! riep Robert.
Zijn hand greep naar zijn sabel.
Fransje hield echter zijn hand vast. Klaus
liet den arm zakken en lachte hem hoonend
uit.
Voor dit oogenblik genoeg, knaapje
Wy zullen elkander nog wol eens nader
spreken
Hij greep naar zyn hoed en drukte dien
woedend op het hoofd.
In de deur ontmoette hem Otto von Schirn-
melpfennig. Hij beantwoordde den groet van
den jongen man niet en stormde weg.
Hier zal ik opruimen mompelde hy in
den corridor. Zijn blik viel op de geopende
deur, waarachter de gestorvene reeds in do
doodkist lag. Hij trilde toch onwillekeurig,
wilde binnengaan, wendde zich echter af en
verliet het huis.
Wat scheelt er aan Je hebt me niet
eens hooren binnenkomen
Met die woorden legde Klaus acht dagen
na de begrafenis, de hand op Laura's schou
der, terwyl zy in het salon bij den haard
zat. ovenals nu iederen voormiddag, om be
zoeken van rouwbeklag af te wachten.
Lusteloos keek zij op. Haar gelaatskleur
was mat, in scherpe tegenstelling met haar
klceding hare groote donkere oogen toon
den zwaarmoedigheid, haar voet lag op het
koperen hekje om den haard, hare handen
rustten met een boek in haar schoot.
Ik verveel mij, antwoordde zij, een geeuw
onderdrukkend. Eiken dag hetzelfde en alles
schjjnt in rouwrand te zijn. Do menschen
zeggen my allemaal hetzelfde; zy moesten
eens weten, hoe graag ik verschoond zou
willen bljjven van die betuigingen hunner
deelneming waarvan zij toch geen woord
meenen.
Ook luitenant Von Fellenthin
Het visitekaartje van dien officier nam hij
op van een tabouret, dien hij naast zijn vrouw
schoof om bij haar te gaan zitten.
Zy was onaungenaam verrast, maar het
hielp weinig of zij dit wilde verbergen.
Hy was afgekommandeerd en is eerst
gisteren, zooals hij zei, teruggekeerd. Een
verschuldigd condolóancebezoek.
Zeker!
Klaus was in een kwade luimhij wierp
de kaart in het vuur en staarde voor zich
heen.
Je bent sedert kort zoo druk bezig
met je zaken, dat ik je den geheelen dag
niet zie. Do luitenant verveelde my ten
miriBte niet met huichelachtige woorden van
deelneming, hij vertelde mij nieuwtjesdat
geeft my een beetje afleiding.
HmWij kunnèn nu geen bals meema
ken, maar de modebladen mogen toch niet
ontbreken, zeide hij met een blik naar eenige
nummers van «De Gracieuse" die op den
schoorsteenmantel lagen.
Ik zie do anderen tenminste in hare
toiletten do myne, die ik voor den winter
besteld heb, hangen treurend in de garderobe.
Zy geeuwdo weer.
Het is vreeselyk vervelend, maar er
is niets aan te veranderen. Vreemde men
schen moesten mij vertellen, welk een heftig
tooneel er tusschen jou en den overledene
heeft plaats gehad, waarvan het gevolg
Zwetserij, die slechts uit het huis hier
over verteld kan zijn geworden. Ik zal alle
betrokkingen met hen afbreken. Dat verwende
meisje kan onder toezicht van hare tante een
andere woning betrekkenik heb geen lust
om die zelf te bewonen, en daarom zal ik
er later over beschikken.
Maar zij is toch half en half verloofd 1
Dat is onverantwoordelijk genoeg!
Klaus vorvolgde
Slechts een zoo blinde vader kon deze
verhouding begunstigen. De heer Von Schim-
molpfennig kon een zeer vermogend man
zijn, maar de beide landgoederen, zoo heb
ik nu gehoord, zyn onvervreemdbaarslechts
over een door zijn vader verwerven groote
boerderij heeft hij de beschikking en daar
van heeft de jonge man een ruim gebruik
gemaakt; hij heeft die bezitting zwaar met
schulden belast. Het moet een dolle boel in
dit regiment zyn. Ook Robert zal het moe-
ton verlaten met don maandwissel, waarmee
hy het voortaan moot doen. Vader heeft
veel minder vermogen in effecten nagelaten
dan ik verwachtte, en daarmee moet hij dan
ook maar rekening houden. Wy zullen in
den winter ook sparen, daar wij geen ge
zelschappen kunnen ontvangen.
Laura loosde een diepen zucht.
Dan kunnen wy naar de Riviera gaan
Dat heb je me beloofd, en ik sprak ook reeds
af met eenigo bekenden je hoorde het
immers.
Klaus schudde onaangenaam verrast hut hoofd.
Dat kan ik niet nu ik zooveel, ook in
de fabriek, te regelen heb. Ik bereid den
voogd ook reeds voor op oen gerechtelijk
onderzoek naar het door den overledene
nagelaten roerend vermogen. Er ontbreekt
zelfs in de nalatenschap een lyst van zyne
effecten, die ik meermalen in zyne handen
heb gezien. Ik aarzel niet Robert, dien licht-
zinnigen knaap, te verdenken.
Om 's Hemels wil, welk figuur zou hy
tegenover zyne kameraden, de officieren,
maken! Foei, wat een argwaan!
Dat kan me niet schelenHy had
schulden, die vader niet betaald heeft en zyn
vriend Schimmelpfennig evenmin ik ben by
zijn bankier, dien ik ken, eens gaan hooren.
Vader was in den laatsten tyd dikwijls ziek,
dat weet je. Hy zal zich misschien op die
wijze geholpen hebben.
Laura scheen door deze onderstelling pyn-
lijk aangedaan. Den frisschen en vroolijken
jonkman, die steeds zoo vriendelijk was wan
neer hij haar ontmoette, mocht zij graag
lyden. Toen Klaus deze verdenking uitsprak,
wekte de uitdrukking van zijn gelaat by
haar een gevoel van afschuw.
Wat zou de wereld zeggen, wanneer
In geldzaken houdt de bloedverwant
schap op je weet hoe weinig me die waard
isAlleen Robert kan van vader hot geheim
der sluiting van de brandkast vernomen heb
ben wellicht heeft hy de kast eens voor
vader moeten openen, toen de oude man
ziek was. Het meisje verdenk ik niet en de
oude juffer, tante Polda, is eerst korten tijd
hier. Waarom zou die ook Zy is zelf
vermogend.
(Wordt vervolgd.)
