KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 3830.
Woensdag 27 October 1909.
37ste Jaargang
Uit. hot Buitenland.
Nieuwsberichten
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., buitenland f 1.25
Pre- l Zondagsblad 374» 45 f0.75
miën J Modeblad 55 n 65 f0.90
(Voor bet buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 cent.
Elke regel meer6
Bewijs-exi inplaar2|
Vignetten en grootc letters worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te Helder.
Bur=aux: Spoorstraat en Koningstraat.
Interc.-Telefoon SO.
Europa beleeft een tijd van ministriëele
crisissen.
In de afgeloopen week tuimelden of .ver
trokken ministories in Spanje, Denemarken
en Servië terwijl de crisis in Oostenrijk ook
nog lang niet opgelost is.
Maura, de minister-presidont in Spanje,
beeft met zijn collega La Cierva, daar de
catastrophe bewerkt. Deze laatste verklaarde
dat do liberalen onder de huidige omstandig
heden geen aanspraak konden maken op eenig
daadwerkelijk doel in het te volgen politiek
beleid, en dat, wie tegen het kabinet was,
als vijand van do wettelijke orde moest be
schouwd worden. Dat lieten de liberalen zich
niet zeggen. Do leider Moret begaf zich naar
den Kamerpresident met de verklaring dat
zijne partij alle betrekkingen mot de conser
vatieven afbrak, Daardoor werd de toestand
voor het ministerie onhoudbaar met het ge
volg: ontBlag. De Koning ontbood de leider
der liberale party, Moret, en binnen 24 uur
was de crisis opgelost.
De «Matin" verneemt uit Madrid, dat het
nieuw-opgetreden Spaansche kabinet van
plan is:
lo. onmiddellijk de constitutionneele waar
borgen te Barcelona en te Gerona te herstellen
2o. onmiddellijk de censuur af te schaffen,
behalve voor telegrammen omtrent de bewe
gingen der troepen in Marokko;
3o. zoo spoedig mogelijk een einde te maken
aan den veldtocht in het Rif;
4o. kwijtschelding van straf te verleenen
voor staatkundige misdrijven en porsdelicten;
5o. zooveel mogelijk publiciteit te geven aan
de stukken van het proces-Ferrer, en
60. binnen eenige maanden nieuwe ver
kiezingen te doen plaats hebben.
Uit San Jage (Spanje) ontvangt do .Temps"
een telegram dat gericht werd aan rector en
professoren van de Sorbonue te Parys, als
protest tegen hot telegram, dat de professoren
van de Universitë de Francs hebben gezonden
nuar aanleiding van de terechtstelling van
Ferrer. Het luidt:
wDe professoren van de universiteit te San
Jago, behoorende tot verschillende politieke
partijen en evenals gij, voorstanders van
vryheid, gerechtigheid en vooruitgang, heb
ben met smartelijke verbazing kennis genomen
van uw even hartstochelijk als ongerecht
vaardigd protest in de Ferrer-zaak; zy doen
een beroep op uw eer en op uw gevoel van
internationale collegialiteit en verzoeken u
deze quaestie aan een kalm en onpartijdig
onderzoek te onderwerpen. Zij zyn overtuigd,
dat uw rechtvaardigheidsgevoel u dan ertoe
zal leiden uwe meening omtrent het gebeurde
to wyzigen."
Dit telegram is onderteekend door de heeren
Troncoso, rector, Fernandez Ifliguoz, vice-
rector, de dekens der verschillende faculteiten
en 50 professoren.
In het Deenscho Folkething (2e kamer)
werd door de rechterzijde de volgende motie
voorgesteld: »lict Folkething betuigt wan
trouwen in den minister-president graaf j
Holstein-Lerzeborg als leider en lid vau het
ministerie en gaat over tot do orde van den
dag." De radiculen en sociaaldemocraten
kwamen met een votum van wantrouwen tegon
hot beele ministerie. B'(j de behandeling trachtte
de minister-president aan te toonen dat er
geen grond was over do tegen hem gerichte
aanvallen en dat zyn houding volkomen correct
was geweest.
Nu hy zijn taak om de nieuwe verdedigings-
wetten te doen uannomen vervuld had, was
het hum onverschillig, welke meoning men
verder koesterde.
Het door de rechterzijde gealeld votum
werd verworpen en met 49 tegon 44 stem-
mon werd aangenomon het votum van wan
trouwen in het gehcele ministerie.
Do minister president verklaarde daarop
dat het ministerie zyn ontslag zou indienen
In Servië diende de minister van justitie
zyn ontslag in, doch het kabinet achtte het
beter in zijn geheel heen te gaan. De koning
heeft het ontslag aangenomen en Pasjitsj
met de vorming van een "niouw ministerie
belast. Toen hot dezen onmogelijk bleek heeft
de koning Nicolitsj die opdracht verstrekt.
In Oostenryk is men in de zitting van den
Kroonraad niets opgeschoten. Het eenige
resultaat is, dat er bevredigende verklarin
gen zijn afgelegd, die hoop geven voor do
toekomst. Een schrale oogst zoo men ziet
In Griekenland schijnt men op eonè eigen
aardige wijze een meerderheid te krijgen in
de Kamer.
De 1/VOB8. Zeit.' verneemt daaromtrent
uit Athene, dat de Bond van olhcicren aldaar
zou besloten hebben de partijleiders Theo-
tokis en Rhallys benevens eenige andere
bekende Kamerleden, gevangen te nomen on
hen als gyzelaars voor de aanneming van
het programma van hervormingen in de
kazerne te doen opsluiten. Op do een of
andere wyze kregen de beide staatslieden
kennis van dit voornemen en hot gevolg
was, dat sedert dien tijd de Kamer alle voor-
stollen zonder eenig debat aanneemt. Als
dat geen „eigenaardige" politiek is, weten
wy er niets van.
De Czaar van Rusland is in Italië aange
komen en wol Zaterdagnamiddag te Racco-
nigi aan de Po. De muziek speelde het
Russische volkslied en de begroeting tusschen
de monarchen was allerhartelijkst. Natuurlijk
waren voor de veiligheid van den Czaar
uitgebreide voorzorgsmaatregelen genomen
een 11,000 man zegt men, was ervoor in de
weer.
Wat de Czaar komt doen? Een beleefd
heidsbezoek, vroeger uitgesteld, en 'n beetje
keuvelen. Waarover, dat wisten do bladen
zoo gaarne. Ze weten het niet on nu fan-
taseeren zij of hebben althans gelegenheid
hun wenschen to laten blyken. Sedert er
eenige spanning beerscht tusschen Oostenryk
en Italië i6 een toenadering van Rusland aan
dit laatste land zeer welkom.
Naar het schynt, is de Duitsche regeering
niet ongeneigd in de Kongo-quaestiu hand
aan hand te gaan met Engeland, eerst dan
echter, zooals de berichtgever vaa het „Berl.
Tagebl.' te Londen verneemt, wanneer de
Belgische regeering zich uïet houdt aan de
gegeven belofte om de toestanden in den
Kongo-Staat te vorboteren.
Zoowel te Berlijn als te Londen was men
tot dusverre van meening, dat aan de Bel
gische regeering tyd moest worden gelaten
voor het hervormingswerk. Mocht dit echter
zonder resultaat blijven, dan zou de tijd om
tu8schenbcide te komen zijn aangebroken.
Zelfs Engeland is tot dusverre nog niet be
slist opgetreden, al heeft het ook geaarzeld
met de erkenning van de annexatie van den
Kongo-Staat door België.
Wanneer Groot-Brittannië echter do Kongo-
aangelcgonheid zou willen gebruiken als
toetssteen voor Duitschlands bereidwilligheid
om billyko wonschen te helpen vervullen,
dun zou het vormoedelyk niet teleurgesteld
worden. Door een gemeenschappelijk optreden
zouden dan de wenschen, die zoowel het
Duitsche als het Britsche volk ten opzichte
van den Kongo koestoren, vervuld worden.
„Maarvoegt de berichtgever daaraan
toe, „het zou nog beter zyn indien België
tijdig de gewenschte maatregelen nam en
zoodoende een tusschenkomst overbodig
maakte.
HELDER, 26 October.
Merkwaardige ontmoeting.
Een kapitein van de artillerie, dio aan den
Kanaalwog op kamers woont, bespeurde met
verbazing j.1. Vrijdagnacht, op weg daarheen,
dat er licht in zijn vertrek was ontstoken.
Toen hij daarop wat haastig-nieuwsgierig
binnentrad, steeg zyn verwondering ten top.
In een lekker-luio gemakstool, geliefd zitje
van den kapitein, lag heel gemoedelijk een
sergeant-torpedomaker der marine, genoegelyk
zuigend en blazend de lichtblauwe wolkjes
van 'n geurige sigaar.
De kapitein, als goed krygsman voor geen
beetje vervaard, wist don ongewonen bezoeker,
die ongetwijfeld brutaal was binnengedrongen,
met strenge blikken in bedwang te houden
en, na een gelaten capitulatie op het doen
zien van een revolver, naar het politicbureau
Molenplein te transporteeren, waar de indrin
ger hot wildo doen voorkomen, dat hy door
een onbekend meisje was meegelokt naar de
kamer, zoogenaamde dienstbode van den
kapitein, die echter volstrekt geen vrouwe
lijk personeel in dienst heeft.
De grappenmaker, by nader onderzoek in
't bezit van naamkaartjes, welke de kapitein
daags te voren had ontvangen en op zijn
tafel in de kamer had neergelegd, werd voor-
loopig in arrest gehouden om den volgenden
dag aan de marine-autoriteiten te worden
overgeleverd.
Helders Harmcniekapel.
Voor eon zeer talrijk publiek gaf boven
genoemde kapel, onder directie van den heer
G. II. J. vau den Bogaorde, j.1. Zaterdag
avond in „Casino" het populair concert,
waarvan do opbrengst zal strekken tot aan
schaffing van een vaandel. Behalvo de heeren
J. den Exter, clarinet, M. Luca, viool, G. 11.
J. v. d. Bogaerde, tenor, on W. Boon, piano,
verleenden hiertoe belanglooze medewerking
do gymnastiek-vereeniging -Oefening kweekt
kunst" en de damesafdeeling „Hygïöa".
Met rHeldvrs Harmonickapel-marsch een
interessante frissclie toonzetting van den dircc
teur, werd het inderdaad varieorend programma
geopend, gevolgd door de opmerkelijk mooie
Fantasie .Le Exil de la Reine," van M. Morque.
Niets dan bewondering voor de daarop
volgende «Fantasie pour Clarinet", waarin
do heer J. don Extor volop gelegenheid had
zijn mcesterlyku voordracht te doen waar
deeren en waarbij dos heeren Boon's accom
pagnemont-spel op de piano voortroffelyk
steunde.
Speciaal trof Zigeunersweise," van P.
Pietcrschz, dankbaar mimmor voor orkost,
bijzonder aantrekkelijk door afwisselende
klanken.
De heer G. H. J. v. d. Bogaerde zong thans
een drietal verdienstelijke liederen, „Jonge
liefde', «Aan Dora," van B. Zwcurs en
„Kunststukje, van Cath. v. Rennes.
Na de pauze gaf do kapel nog Heimwht-
mclodio" van A. Jungman on •Venus steig
hier Nieder", van T. Linke.
Warme sympathie voor de wijze, waarop
de heer M. Luca do •Elegie" van Bessini
vertolkte. Het tecdcrsto cn het liefelijkste,
het diepste en het verhevenste van zyn vioolspol
veroorzaakten waarlijk oen groot genot. Een
zelfde fijngovoelige beheorsching en behande
lingder •stof" maakte ook hier het begeleidend
pianospel tot een bijzondere bekoring.
Ten slotte verrastten do gymnastiekvor-
ceniging „Oefening kweekt Kunst" en de
dames afdeeling „Higiëa" met de uitvoering
van een aantal keurige nummers. Hoe correct
waren do vrije oefeningen op en van de plaats,
door de dames-afdeeling, en hoe onberispelijk
hun sierlyke bewegingen op de maat van het
bekende Vlaggelied". De hoofdafdeeling
gaf een 'reeks fraaie krachtoefeningen aan
barren en hoogrek te aanschouwen, die alge-
meone belangstelling verwekten. Hier 'n com
pliment voor den kranigen leider den heer
Van Loo.
Een gezellig bal besloot don avond.
Staatscommissie werkloosheid.
De Staatscommissie voor hot vraagstuk
der werkloosheid heeft Zaterdag nu hare in-
stallatio door den minister van landbouw,
des voor- en namiddags vergaderd, in welke
bijeenkomsten werd overgegaan tot de ver
deeling der commissie in cub- commissiën en
de samenstelling van een workprogram en
vragenlyaten.
Korte vreugde.
Vrydagavond zyn uit het krankzinnigen
gesticht te Medemblik twee verpleegden ont
vlucht, met name Steketeo en Roos, van het
bekende Amstordamsche trio.
De politie en do ryksveldwacht van Hoorn,
Medemblik cn tusschenliggende gemeenten
werden onmiddellijk gewaarschuwd. Don ge-
hoelen nacht bleef men in actie. De wegen
werden bewaakt en wagens, personen en
fietsrijders aangehouden. Zaterdagmorgen zijn
nu do tweo ontvluchten te Oostwoud gegrepen
en weder naar Medemblik overgebracht.
Moordaanslag en zelfmoord.
Een gemeentewerkman te '•-Gravenhage,
heeft, meldt het «Vad.", in een vlaag van
krankzinnigheid Zaterdag in den vroegen
ochtend zijn vrouw levensgevaarlijk met eon
mes aan het onderlijf verwond.
Do dader werd eenige dagen geleden uit
het Gemeenteziekenhuis ontslagen, waar hy
wegens 'n ziekte in de hersenen was ver
pleegd.
Toen do man Zaterdagmorgen vroeg opstond,
dacht de vrouw niets anders of hij ging zich
aanklecden om zich naar zijn werk te begeven.
Eensklaps Btortte de man zich met een
snoeimes op zyn vrouw, die zich nog te bed
bevond. Met dit mes bracht hij de ongeluk
kige, die do geboorte van een kind verwachtte,
een vreeselijke wonde in het onderlijf toe.
De vrouw snelde het huis uit om hulp te
liulcn. Een voorbijganger bracht haar echter
weder binnen en trachtte zoo goed mogelyk
hulp te bieden, totdat een geneesheer kwam,
die onmiddellijke overbrenging naar het Zie
kenhuis noodig achtte.
De dader had zich inmiddels naar de keu
ken begeven en toen een agent van politie
hem ging zoeken, vond hij den ongelukkige
daar dood. Door ophanging had hij een einde
aan zyn leven gemaakt.
Furies.
In de Rotterdamsche Zandstraat raakten
Vrydag twee vischvrouwen handgemeen, na
dat zij te voren herhaaldelijk woorden gehad
hadden. Zy vlogen elkaar in de haren, sloegen
op los en maakten van eon mes gebruik,
waarbij een der furies twee steken in den
linkerarm kreeg. Do andere werd aan een
hand verwond. In het ziekenhuis zijn zij
verbonden. (,N. R. Ct.";
Drama te Heerlen.
Vrijdagmorgen 5 uur wildo brigadier Wil-
Iems der Kon. Maréchuussóe te Heerlen (L.),
een Duitschen mijnwerker. Fox genaamd
arresteeren. Deze loste toen op zyn huishoud
ster twee schoten en joeg zichzelf daarna
tweo schoten door het hoofd. De vrouw werd
door twee schampschoten aan hand en nek
geraakt; Fox zelf was onmiddellijk dood.
Men meldt nog, dat toon de mardchaussdc
kwam, hij de deur van de kamer, waar zich
de mijnwerker bevond, gesloten vond, zoodat
de politie de misdaad niet kon voorkomen.
lL. K.)
R. schrijft in het tijdschrift Buiten" over:
Folklore.
Wcreldberoomd haast is de.typeering van
den bewoner der vorstelyke Residentie, den
Hègenèr, ten minste binnen onze landpalen
even bekend als de Berlyncr, die overal een
j plaatst ter vervanging van de g, door de
talloozc moppen in de geilluBtreerde bladen.
Spreekt men niet van Haagsche pels" voor
het in onze gure, winderige lage lande.: zoo
aangename halsbont, dat uit de verte gezien
vooral als de gelukkige bezitter deftig
met een hoogeu zydon loopt een pelsjas
vermoeden doet Wordt de Delvenaar, do
•echte, niet kwaad als een kalkoensche
haan voor rood, als hy aangesproken wordt
met het epitheton ornnns kal verschieter
Heet in den volksmond het •meestorstukje"
den vorigen Minister van Financiën
niet reeds „Haugschkwarlje
Zoo zullen voor alle stroken van ons lieve
landje wel schimpnamen te ontdekken zijn.
Uniungs kwamen wij een heel lijstje tegen
van in do provincie Friesland gebruikelijke.
Dat woord geuit en onmiddellijk waren
Ie poppen aan het dansen, .was er iets wat
ik niet noemen zal, aan den knikker was
er .mot" on word er braaf gebakkeleid.
Do bewoners van Friesland's hoofdstad
worden boos, als men ze •galglappers" noemt
een herinnering aan oude, meer benarde
tyden, toen dc galg nog in cere was on
men daar in Leeuwarden blijkbaar geen geld
had om oen nieuwen te koopen. Vorder
heeleu do Harlingers tobbedansers, de Franc-
kers klokkedieveu, do Sneekers duimpjes-
vreters, do Bolswarders oliekoeken, do
Workumers brybekkou, de llindelooperstjeun-
ken, de lieden uit Stavoren ribbokluivers,
de Ulsters kiepmuunetjes, de Dokkumers
garnalen. De inwoners van Sint-Jacob zijn
rainme vreters, van St. Anna raapkoppen,
Vrouwcbuurt wortelkoppen, van Stiens
ratten, van Hijum schapobengels, van Britsum
kalfskoppen. De Lekkumers boeten meeuwen,
de Wirdumers torenvreters, de Hallumers
koekvrcters, de Marruiners gibben (toren-
duiven), do Blijers bellefleuren, de Holwerders
roekevrotors, de Tornaardere varkenvilders,
dio Wierumers katjes, de Paeseners hondjes,
de Hantumers merg-eters, do Birdaarders
schaapskoppen. De liedon van Tietjerk luis
teren naar biozensnyders, van Eernewoud
naar luizenknippers, terwyl zij uit Garyp
klitsevreters genoemd worden, van Suameer
Samaritanen, van Bergum koestaarten, van
Oostermeer broekophouders, van Eestrum
ossen, van Veenwoud gloenkoppen, van
Buitenpost bremsters. Do Rinsnmageesters
heeten hondenwippers, de Kollumers katten-
vreters, do Kollumerzwagers paardenvillers,
do Roltovalstcrs glasdragers, de Akkrumers
schijtstoeleu, de üldeboorners torenmeters,
de Uroterpers aangebreide kousen, de Drug
stors kalverstaarten, de Grouwsters kaars-
vordanser8, de Irnsumors kuttenknuppelaars,
de Wargasters brugbodolaars, de Dronrypers
sleepsloffon, de Tjummers lyutjessuydcrs, do
Pinjjjumers boonschillen, de MakkumerB
strandjutters, de Spaunumcrs erwtepeulen,
de Oosterlittonsers, roepeenden, de Jorwerdera
dweilstukken, de Hijlaarders pruimen, do
Warnsers schapedrollen, Woudsenders drijf-
pollen, de Gaastermeorders ottervTeters, do
Amelanders balkendieven".
Slim.
De journalistiek heeft rare kostgangers.
In ecu onzer groote provinciesteden woont
een heer, die als ijverig berichtgever van
eon onzer grooto dagbladen bekend staat.
Behalvo eenige zeer eerwaarde primeurs,
leverde hy eens per maund het bericht, dat
het hoofdbestuur van eon in ons land zeor
populairen bond te Amsterdam vergadering
zou houden. De redactie, argeloos als redac
ties tegenover correspondenten zijn kunnen,
nam het bericht geregeld op, te meer, daar
de berichtgever zitting had in dit bestuur.
Drie-, viermaal ging het prachtig. Het hoofd
bestuur vergaderde te Amsterdam, doch steeds
moesten de geuomen besluiten, wegens het
groote gowicht, geheim blijven. Nooit lekte
er iets van de vergaderingen uit. Totdat de
vorige week het traditioneole bericht weer
verscheen
Naar wij vernemen, zal het hoofdbestuur
van den Bond van Nederlandsche, enz. enz.
Zaterdag a.s. te Amsterdam een spoedeischen-
de vergadering houden, ter bespreking, en2."
Den volgenden dag een hooldbestuurslid
aan de telefoon. Van wie de redactie die
malle berichten kreeg 't Was nu al 't vierde
in vier maanden, en het hoofdbestuur had
in het laatste huif jaar heelcmaal niet ver
gaderd
U zegt
Heelcmaal niet vergaderd, raoneorIk
zou het toch wol weten, want ik scliryf de
vergaderingen uit.
Do correspondent uit het grooto provincie
stadje werd tor verantwoording geroepen voor
de strenge hoofdredactie. Na vijf minuten
viel-ie door do mand Hij had die berichten
opgegeven om eon slippertje naar Amster
dam te kunnen maken. Als het in de krant
stond twijfelde zyn vrouw niet l
De strenge hoofdredactie keek dubbel
streng en gaf order het bericht voortaan
vetjes te drukken.
(•Telegraaf.)
Een sluwe oplichtster.
De Winkelier" deelt het volgendo mede,
dut tcvena als waarschuwing kun gelden
Te Berlyn heeft een slimme jonge dame
oen nieuwe manier toegepast om do winke
liers op to lichton. Zij was elegunt gekleed,
zag er aardig uit. Een banketbakkers
winkel binuenlooponde, waar do telephoon
in of vlak bij den winkel hing, vroeg zij
vriendelijk of zy oven mocht telephonoeren.
Dit werd haar naluurlyk toegestaan cn nadat
zij aansluiting had verkregen, voerde zij op
luiden toon een gesprek met een tante, wier
naam zij genoemd had en die deu winkelier
goed bekend was. Zij vroeg tante, of deze
oven de meid wilde sturen mot wat geld,
omdat zy haar portemonnaie vergeten had.
Tante scheen te antwoorden dat de winkelier
het maar moest opschrijven op de rekening.
Nichtje moest ovonwel nog ergens auders
heen, waar zy geld noodig had. Tante wist
daar raad opalthans nicht riep luid .Aan
rnynheer vragen, of hij tien Mark wil geven
Vindt u dat niet gok Mijnheer kent my
niet," enz.
De winkelier had naar de voor hem hoor
bare helft van het gesprek geluisterd en toen
de jonge dame, inet een aardig blosje van
verlegenheid, hem de zaak voordroeg, kon
hy het niet over zijn hart krijgoa, haar in
do veilegenheid te laten. Het eind van de
historie was, dat zy een mooie doos fijne
bonbons kocht, en nog tien Mark ter leen
kreeg, alles op rekening van tante.
Eenige dagen daarna merkte de winkelier,
dat hij bedrogen was. Op het telephoonnum-
mer had hy niet gelet.
Nog eenige banketbakkers en andere win
keliers werden op dezollde wijzo gefopt, totdat
hot juffertjo eindelijk in de val liep en
ingerekend werd."
DE WEEK.
23 October.
De opvolger van generaal Sabron is een
echte, splinternieuwe «homo novus" in het
Parlement. Voor bom geldt dus in volle mate
dc waarheid, dat een officier aangewezen
als hoofd van Oorlog, met het Par-
lement-up to dato in aanraking te komen,
eon maximum van zelfbedwang behoeft, en,
voorzoover hy tot do >oudere militaire school"
moet gerekend, herh&aldolyk do gedachte in
zich zal voelou ryzon, dat het lastigste uurtje
volle manoeuvres, vaak beslissend over
carrière en promotio, toch nog idyllisch lykt,
vergeleken mot «lat zich moeten weren tegen
do bedilzucht, do leekou-kritiek e. t. q, van
do Tweede Kamer
Bij do allereersto ontmoeting tusschen Par
lement en minister Cool, op 19 dezer, bij
de behandeling van het ontwerp tot verhoo
ging van de sohlyen der militairen beneden
deu rang van officier, heeft men don heer
Cool zeker niet gespaard. Intusschen, t
was slechts een zwak voorproefje van wat
Z. Exc. kan te wachten staan zoolang hy de
portefeuille van Oorlog-heeft te torsen, en
bovendien was zijne .positio" uit den aard
der zaak i. c. zóó Btevig, dat hy zich vau
de soms schampere Thomsousche kritiek
eigenlijk maar weinig had aan te trekken.
Do heer Thomssn erkende 't trouwens zelf,
men stond hier feitelijk tegenover iets als
eeno .wet van Perzen en Meden", D. w. z.
de beslissing vun Februari j.1. (ul werd
die uog zoo overhaast genomen) gold 't hier
slechts eene logische, onvermijdelijke rege
ling.
Maar bovendien, de heeren zullen wei
nig „vat" hebben op dezen minister. De heer
Cool doet, naar het uiterlijke, dunken aan
n Bergansius met gekortwiekte» sneeuw-
knevel. Hy is de type van den bedaard cor-
reclen, volmaakt kalmen officier, die korten
zakelijk antwoordt op hetgeen men hem vraagt;
niet abrupt, niet stroef-kortaf. Droogjes, so
ber, beleefd. Generaal Bergansius bouwde
zijn zinnen met veel meer gemak on had
meer «temperament" kon wel eens in vuur
raken uit militairen plooi schieten
By minister Cool geen sprake van dit
alles! Hij is minder „dor" dan generaal Sa-
bron, doch mist gelijk deze laatste alle
eloquentie. Neigt over, zou 'k zoo zeggen,
naar het Kool-type, doch de oud-commandant
vau het veldleger toonde, als Kamerlid en als
minister, het plooizaam-vriendelyke en joviale
van een, die in kring van oude kennissen treedt;
had de vlotte welbespraaktheid, waarover
min. Cool nu oenmaal niet kan beschikken.
Begrijpelijk is dat de strijdvaardige en
speechiustige huur Thomson de verzoeking
niet kon weerstaan om by deze gelegenheid
nog eens zyne oude grieven te doen hooren,
De heer Thomson wiens lichtgrys pakje
tikje zomor-illusio bracht in de zaal, besche
nen door zonnetje, dat, du wolken doorbrekend,
via hut glazeu koepeldak de hooge vergade
ring bestraalde, is een zeer militant man,
doch tevens zoo monter, zoo lustig, dat zelfs
de felste tegeuslunder tot luisteren wordt
bewogenNieuw was hetgeen hy tegen
de soldyregeling inbracht, niet. En dat zyne
principiëele bezwaren" sinds denjare 1905,
toen hij ze 't eerst met betrekking tot
dit onderwerp, ter sprake bracht, niet ge
wijzigd zyu wo kouden het begrijpen. De
vijf ton voor lotsverbetering van de «boub-
offs", en van wie met hen golykstaan, acht
hij weggeworpen geld.
De kadervraag moet in haar gcheelen
omvang beschouwd on afgedaan. We hebben
hier poovcr stuk- en peuterwerkgeen fiksch,
wezenlijke verbetering brengend plan. Het
scheppen van twee klassen, soorten, van
onderofficierenheeren met óón, met twee
knoopjes op de kraag („Of met een stuk in
do kraag! riep er een uit den socialisten-
hooki al dit malle gedod is uit den
boozo. Brengt ruzie, verdeeldheid, ydelheid
vertoon (waarom niet van aunslaan" gewaagd,
insteö van •salueeron, vroeg kapt. Thomson
en-pasant)... En hy had nog meor grieven,
kleinere „technische" van het tweede
plan. Doch zyne voornaam-principiëele
waren, sinds deu jaro 1905 ongewijzigd ge
bleven. Generaal Eland zoowol als do hoer Ter
Laan stonden, wat dio onderscheiding in een
twee- en geen-knoopaheerer. betreft, tamelijk
wel aan Thomson's zijde. Maar do Arnhem-
sche afgevaardigde maakte de nuchter-ver-
standige opmerking dat er aan de zaak,
zooals zij daar ligt, toch niets valt te veran
deren.
Van dit debatje zal, voor het overige,
weinig blyven „hangen". Kapitein Van Twist
met paedagogische statigheid het spreek
gestoelte bezettend verdedigde de weta-
voordracht; bleek slechts het samenkoppelen
van •administratie en instructie" al to keu
ren. Wat, nu, bracht minister Cool tegen
dezo 011 meerdere grieven en bezwaron in
Heel veel zaaks was 't niet. Do bekende
Bond van onderflicieren „Ons Belang" (wy
weten 't immers) wil betere aanvangspositie,
en voortB: opklimming volgons hel criterium
van anciënniteit.
De heer Cool zegt: „Is t nu wel goed,
dat die jongelui al dadelijk zooveel duiten
op zak krijgen?... Gaat dat niet voor een
belangrijk deel naar de bierhuizen?..." Ge
moedelijke vaderlijke verzuchting, dewelke
glimlachjos bracht om neus-en-lippen van
een Thomson, een Schaper en een Vliegen
ook... Daarbij bleef 't. Heel het debatje
had eon zóórustig-gomoedeljjk karakter; miste,
doordien men toch wist dut het ontwerp
(hetwelk „frischo krachton" en eon goed
korps onderofficieren" zal brengen, zooals
do heer Cool verzokert) zoozeer alle „pikante
attractie", dat t eigenlijk eene opluchting
was toen de presidiule hamerslag aankondigdo
dat Coolseerste, niet te zware kamp met
eene bloedeloozo zege was bevochten...
Dienzelfden dag der hervatting van het
parlementaire werk kwam de Uniu-liberaal
mr. Patyn met zyn voorstel om h®t ontwerp
tot verhooging van den drank-accyus van de
agenda af te voeren; saam te koppelen met
do beschouwingen over het finantiëel beleid
der Rogoering. Ik herinnor, in allo beschei
denheid, aan wat ik verklaarde to lozen op
graaf Van Bylandt's trekkon, toen or sprake
was van dit ontwerp, hetwelk tusschen 1925
October zou „gaan"... Ik meen '0 toen iots
twijfel-zieks te bespeuren en 't blijkt dat ik
mij niet vergisteOp de hom eigen montere,
fiksclio wijze wees financier Patyn erop, hoe
du verschuiving van deze zaak tot by de
Slaalsbcgrooling geen minuut uitstel van
invoering behoeft te kosten... 1 Januari
1910 kan 't immers makkelyk! En de Schat
kist behoeft geen cent scliaë te lydcnDo
heer Patyn wil, enkel en alleen, den minister
Kolkman vragen, of by nu heuacli die 6
millioon zoo dringend noodig heeft, en
zoo ja, waarvoor De kleine, blonde
man inet het jeugdige kleurige gelaat; de
levondig-vroolyke oogen cn het blondstuden-
tikoze kneveltje, lijj zegt dat alles zoo
ecbt-louk, dat niemand er iets •uchter" zou
zoeken. En toch, die •tegemoetkomende
houding" van den minzaamste aller Parlc-
mentspraesides; dadelijk bereid om het voor
stel-Patyn, hem sympathiek, don dag erop
in stomming te brengen... Dat, zbnder hoof
delijke stemming, goedkeuren van hut uitstel
tol bij de Staatsbegrooting...
Een oud spreekwoord zegt van: «Hebben
is hebben en krygon is de kunst!Minister
Kolkman zal 't zich, dunkt me denkend aan
zyne zes miliioeu, dezer dagen nog wel
eens (e binnen brengen.
Nous verroos!... Vuor minister Kolkman
breken wanne uren aan...
De wijziging der Gomooutewot, tot liet
sclieppen vun nieuwe bepalingen botreffendo
de zekerhoidsstelling door gemeente-ambte
naren heeft den premier Theodorns GaudenB
in zyne volle, geestige joligheid doen aan
schouwen. Er ligt niet gering-beduidende
hulde in de erkenning, dut de heer Heems
kerk de kunst verstaat om ook de allerdorst-
en droog-lijkendestof genielelyk te maken.
En toch, is dat zoo. Hy speelt, carambo
leert, jongleert met zyne spitsvondige
argumenten. Hij is een acrobaat in het
debat. Heeft den zin voor snaaksche invallen
van zyn vader geërfd, doch openbaart dien
op modern-lustige, amusant-onderhoudende
wijze.
Hoofddoel vaa dit onderwerp is het moge
lyk maken van collectiovo verzekering voor
de umbtenaren.
Doch op de «onderdooien" werden al aan
stonds aanvallen gericht. Zoo bepaalt het
ontwerp (in overeenstemming met art. 109
dor Gemeentewet) dat de gemeento-ontvanger
als zekerheid J/10 van den ontvang, doch
minstens f 100, moet storten. JSeu amende
ment <ler C. v. Rapporteurs wilde die zeker-
hoid brengen op 1/VJ van den ontvang, en
op een maximum van f 25.000 (liet ontwerp
stelt: f40.000). Zeker de heeren Limburg
en FerI hadden geljjk de borgtocht is sinds
1851 zeer beduidend geslegen, doch... de
risico voor do gemeente niet evenzeer? Om
nu eens 'n echt- en typisch Heemskerkiaansche
„mop" to citecren, zij herinnerd, hoe Z.Exc.,
al zwaaiend en zwiepend met zyn lorgnot,
wuivend met zyn blond-gryze kuif en wap
perend met zyu notiifie-pupier, zei hoe „hut
amendement alléén voordeelig is wanneer
het nadeulig is."
De suggestie, uitgaand van den joligstei
cn schrunderstun minister van het negental-
'09 bleek krachtig. Met 48 tegen 26 stem
men schaarde de Kumer zich aan zyn kant.
Prof. Treub heelt .hard on warm gestreden
voor zyn denkbeeld! om het toezicht van
Ged. Staten op boe'ken en kas van den Ont
vanger imperatief te maken. Stellig ia daar
veel voor te zeggen. Geljjk in de medische
wetenschap is ook bij de „comptabiliteit'
mot al den aanklovc van dien, wijze en be
droefde stelregel: voorkomen... etc. Ilot
toezicht op de Ontvangers in kleinere plaat
sen is van dien aard, dut fraude, ook bij
van-huis-uit eerljjke, doch wat zwakke, ook
onvoorzichtige menschen, wordt aange
kweekt I
De groote vraag is en blijftzal 't hul
pen?... Minister Heemskerk zegt van neon.
't Baat z. i. geen zier. Geen steek Prof.
Treub had allcrloi staaltjes verteld van
fraude, in zijn wethoudurlyken tyd beleefd
te Amsterdam. Best mogelyk, zegt mr.
Heemskerk muar wat kunnen God. Stalen
daaraan beteren
O, de hoeren waren allerhoffelijkst. Caram
boleerden en kaatsten met complimentjes
'i Was eon alleraardigst schouwspel. Doch
du handigste jongleur van allen, de premier,
trad zegevierend uit het strijdperk Met
een lauwerkrans om do slapen, dio mut
de cyfers 4229, zyne giansryko zege
verkondde
Donderdaghet Forrer-incidont. Bliksemslag
uit onbewolkton hemel. Dr. Iiubregt betoogt,
op den vriendelijk-gomoedelijken toon, hein
eigen, de wenschulykheid om de onquóto
naar de werkwjjze dor ambtenaren aan do
dopurtemonten van algemeen bestuur toch
vooral niet van de agenda af te vooron
Weinig beseffend dat zyn stern dio zou blijken
van een roepende in de woestijnPlotse
ling mr. Troelstra vraagt het woord. Reeds
had het gerucht geloopon, dat de soci's een
Ferrer-incidentje voorbereidden. En liet ge
rucht was op waarheid gegrond De hoor
Troelstra stolde voor, «lat de Kamer aan
do kinderen van wijlen Ferrer een brief vun
rouwbeklag zou zenden. Indertijd, na den
moord op Don Carlos van Portugal en diens
oudsten zoon, was «iets dergelijks" gebeurd
Bange, dreigend-drukkende stilte vervangt,
in de Kamer, de genoegljjko stemming. Kn
nog zou alles „met een sissor" zyn afgeloo-
>en, had president Van Bylandt uiot de
cracht gemist om do presidiale teugels met
vaste hand te voeren. Het voorstel dor soci's
was natuurlijk grotesk, en anders niets. Het
Nedorlandsche Parlement heeft, als zoodanig,
niet af te keuren, in officieel votum, vonnis
van vreemden rechter, waarvan men trouwens
de „finesses" niet van kent. Ook degecn,
die gelijk de schryver dezer regelen,
den indruk heeft gekregen dat in Span'
eene daad van rechtsverkrachting is
plecgd, zal dit moeten erkennen. En
parallel te trekken tusschen dit geval ei.
gewonen moord", op het Portugeescho staat -'
hoofd en den kroonprins gepleegd, is natuur
lijk absurd. De Kamer had toen niet to
booordoelon, of Don Carlos als mensch al of
niet eerbied verdiende. Zy bad een plicht
van hoffelijkheid to vorvullon, en anders,
meer niets. Intusschen moesten do party-
genooten in de S.D.A.P., dio zoo boos waren
over het „makke" dor houding van hunne
;costvorwanten in de Kamer toen president
ioell eeu woord van deolneming wyddu aan
hut ongeluk, dat het Portugeesehe Vorsten
huis had getroffen, ecu pleistertje op de
wonde hebbenEn «lio pleister is er nu
door mr. Troelstra op gelegd. Het congres
kan tevreden zyn
Dit alles neemt niet weg, dat de lieer
Troelstra hot recht had om zijn voorstel toe
te lichten. President Van Bylandt beging een
„blunder" door te willen dat eerst de Kamer
zou beslissen, of het voorstel Troclstra zou
worden behandeld, en nog grootcr fout door
vervolgens den afgevaardigde vyf minuten"
too to staan. In een voorzitter, die voor de
derde of vierde maal den hamer voert en'
die bovendien zoo zachtmoedig, zoo vul
streven nuur strikte onpartijdigheid is als
graaf Van Bylandt, kun men waar hij
onverhoeds tegenover zoo'n heet vuurtje
wordt geplaatst, oen en ander begrijpen cn
vergoelijken, jammer is en blyft 't. Natuur
lijk stemden slechts de soci s in dit geval
gesteund door kapitein Thomson, den linkschcii
Staalman, die zich wellicht nog eens tot ras
echt S.D.A.P.-er verpopt, voor hetdonkbechl-
Troelstra. En hot wilde kabaal, gebenk
op lessenaargeroep (Duys* maidenspeech
van: .Zo durven de toelichting niet hooren
dit alles zal wel spoedig vergeten zijn.
De stemming der Kamer was overigens vrij
kalm en rustigjeB, maar dit eerste (Samen
treffen tusschen nieuwen voorzitter en aller
oudste kamerclub doot, voor de toekomst
vreezen I
OverigeuB valt aan to stippen, nog, dat de
premier de wijziging-Gemeentewet or maagdc-
lyk, ongerept door wist te halen na moord
dadige slachting onder dé amendementen.
En ook het voorstel tot lotsverbetering der
directeuren en commiezen bij post en telografio
is ten langen leste in veilige haven gebracht.
Jupitor kon 't reeds zeiden de oudon, - -
niet ieder naar den zin maken, en minister
Regoüt, met zijn f 180.000 voor dit belang is
naluurlyk menigeen niet scheutig genoeg. De
klerken, die op hoogeu toon hebben geëischt
om zonder examen commies te kunnen worden
(daar zy rprecies hetzelfde werk doon" als
do commiezen) hebben er Vrydag j.1. danig
van langs gekregen. Minister Regofit dunkt
niet aan «samensmelten* der beide korpsen
heeft ronduit verklaard dat vau de 1300
klerken verreweg de meesten veel te onont
wikkeld zyn om voor den commios-raiig in
aanmerking te komen. Trouwens (zooals «Ie
heer Kotelaar opmerkte) de „consequentie"
der klcrken-redeneering zou ertoe leiden dat,
ten slotte, de eerste postbode dc beste zou
vinden «best directeur-generaal te kunnen
wezen." Maar voor zulke logica zijo sommige
hersens niet ontvankelyk Dat er veel moet
veranderd, gereorganiseerd,minister Reguüt
geeft 't volkomen toe. In groote trekken
heeft hy zijne plannen aangegeven, waarin
o.a. is opgenomen eene nienwe categorie (de
45ste op dit gebied 1) en wel van personen
uit de Duaste omgeving, die op kleinere
kantoren tegen „matige bezoldiging",
het werk van klerken of assistenten kunnen
verrichten.
Wyl de klerken niets krygen, gunden do
soci's aan de directeuren en commiezen ook
niets stemden zij lekkertjes tegen 1
Tot 9 November zijn de heeren naar huis
toe
MR. AhTONicy