KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helderw Texel, Wierinyen en Anna Paulowna
No. 8841
Zaterdag 4 December 1909.
87ste Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3|m. 50 ct„ fr. p. post 75 ct, buitenland f 1.25
Pre- Zondagsblad 37j 45 i f 0.75
miën J Modeblad »»»55>»»>65» f0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
AdvertenUèn van 1 tot 4 regelt
Elke regel meer
Bewijs-exemplaar
Vignetten en groote letters worden n
H
r plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgewersi BERKHOUT Co.! te Helder.
Bureauxi Spoorstraat en Koningstraat.
Interc.-Telefoon 50.
Depde Blad.
Nieuwsberichten.
HELDER, 3 December.
De storm.
Voor zoover de ingekomen berichten mel
den, zijn in de nabijheid van onze kust geen
scheepsrampen voorgekomen. Het reeds ver
richtte werk by het stoomschip .Mars',
waarover op een andere plaats in dit blad
gesproken wordt, is natuurlyk weder ongedaan
gemaakt.
In het Marsdiep is met dezen Zuidwesten
wind geen hoog water te wachten. Het stond
hedenmorgen te 11 uur, den tijd van hoog
water slechts 0.93 M. -}-. De grootste wind
druk was hedenmorgen 125 K.G. per Ma.
In den loop van den morgen tot 12 nur
bleef hy staan op 80 tot 100 K.G. per Ms.
Bij den storm op Zaterdag 13 Nov. 1.1.
bedroeg de grootste windstoot 180 K.G.
Van de alhier thuis behoorende Noord-
zeevisschers was geen enkel vaartuig in zee.
In de gemeente moesten een massa huizen
het ontgelden door het verliezen van ontel
bare dakpannen. Erger lot trof het winkel
huis van den heer C. Troost, waar de groote
spiegelruit hedenmorgen te half acht werd
ingedrukt en in duizend stukken op straat
viel. Dit huis wordt 's nachts niet bewoond,
doch door het tydig ingrijpen van de boren
werd erger schade voorkomen.
Ook de lichtbal voor .Casino* moest het
ontgelden en kwam op straat terecht.
Een in onze gemeente zeldzaam verschijn
sel was het onderloopen van sommige straten,
tengevolge van den hoogen waterstand van
het Heldersche kanaal. De Weezenstraat
stond voor een deel over de geheele breedte
der straat blankin een deel der Keizer
straat, Vosstraat en Breewaterstraat moesten
de bewoners zich uit den lastigen toestand
zien te redden door het leggen van planken
enz. In laatstgenoemde straat verzakte de
voetstraat voor een viertal huizen, en werd
een „bres"' in de fundeering van een huis
gestopt met een paar zakken cement. De
bewoner van dit huis kwam tot die ontdek
king omdat hy onder de vloer, .de zee"
hoorde loopen 1
Ook de OostBlootstraat zit onder het water,
dat in sommige huizen door de vloeren
heenkomt.
Uit Harlingen komt belicht, dat heden
morgen de tjalk .Jantina*, geladen met gas
kolen, op de Makkummerwaard is gestrand
en gezonken. De equipage, uit drie man
bestaande, heeft zich met eigen boot gered.
De installatie voor draadlooze telegrafie
aan boord van het wachtschip te Amsterdam
is hedenmorgen door den storm naar beneden
gekomen en gedeeltelijk vernield.
Op advies van de Verfraaiings-Com-
missie is door het Hoofdbestuur van .Helders
Belang' by enkele inwoners toestemming ge
vraagd voor het verwyderen van overblyfse-
len van voor enkele huizen Btaande hekjes.
Die hekjes bevinden zich voornamelijk vóór
de huizen aan de Hoofdgracht, Weststraat,
Zuidstraat, Binnenhaven en Kanaal weg; in
dien goed onderhouden dan misstaan ze
inderdaad niet, doch voor sommige huizen
staan niets anders dan simpele palen zonder
meer. Niet alleen dat zoo'n paal daar geen
dienst doet, hij ontsiert zelfs in niet geringe
mate, en bovendien is zoo'n ding voor de
wandelaars byzonder gevaarlijk, vooral by
avond. Het ware dan ook te wenschen, dat
ieder belanghebbende zijn hek eens nazag.
Kost het herstellen van dat hek te veel geld,
laat men dan ter wille van het verkeer zulke
alléénstaande palen wegnemen. Vooral voor
winkels is zoo'n ontsierend hek een belem-
f mering voor de winkelkast-kijkers. En nu
het Hoofdbestuur van .Helders Belang*
daarop de aandacht heeft gevestigd, zullen
sommige eigenaren stellig uitroepen: .Ja,
dat is waar, we hebben er eigenlyk nooit
erg in gehad, dat zoo'n paal zóó leelyk was
weg met dat ding!* Het ware te wenschen,
dat al die palen verdwenen ten bate van het
verkeer in de bovenbedoelde straten, die toch
al niet byzonder breed zyn.
De als declamator en novellist zeer
gunstig bekend staande Henri Dekking hoopt
onder protectie van de sub-commissie voor
kunstavonden van .Helders Belang" op 31
Januari a.s. alhier op te treden. Een zjjncr
onderwerpen zal zyn .Cyrano de Bergerac".
Hamlet.
Maandag wordt in Casino het beroemde
treurspel van Shakespeare, .Hamlet", door de
Hagespelers opgevoerd. Het spel van de ar-
tisten van dit gezelschap is, zooals bekend, uit
nemend en de moeielijke uitbeelding van dit
prachtige werk van Shakespeare is by hen in
goede handen.
Aan de monteering van het stuk zyn de
meeste zorgen besteed; de heor Verkade
brengt de by dit stuk behoorende decoratiën
en coBtumes mede, zoodat deze opvoering in
Casino eene buitengewone voorstelling beloofd
te worden.
2e Lezing van Prof. Eerdmans.
Gisteravond hield prof. dr. B. D. Eerd
mans in de Nieuwe Kerk de tweede zjjner
aangekondigde lezingen over .De Staatkunde
en de Godsdienstige richtingen van onzen
tijd,»
Had de spr. de vorige lezing meer in 't
byzonder de chr.-hist. party behandeld, deze
rede was gewyd aan de anli-rev. party.
Spreker ving aan, dat de anti-rev. party
de meeste aandacht trekt, omdat de anti-these
door haar in de wereld is gebracht, bracht
in het midden, dat de naam dier party aan
duidt, dat zy tegen de revolutie is. Groen
van Prinsterer bestreed op dien grond dan
ook het liberaal beginsel, maar later in 1862
heeft hij zyn politiek inzicht gewyzigd en
werkte van toen af mede, om den Staat en
de School een neutraal karakter te geven.
Die absolute neutraliteit zou alsdan de on
mogelijkheid aantoonen. Deze taktiek werd
door Dr. Kuyper voortgezet en op vernuftige
wyze werden daardoor de liberalen bestreden.
Spreekt men over Dr. Kuyper, dan spreekt
men ook over de anti-rev. party. Hy is haar
middenpunt, die een onbeperkt vertrouwen
van zyn partygenooten geniet. Men gaat door
dik en dun met hem mee. Voor hen, die
Kuyper's inzicht niet deelen is geen plaats
in de partij. Denk aan prof. Lindeboom en
aan mr. De Savornin Lobman. Het is Kuy
per's doel den stryd der doleantie van 1886
in de Ned. Herv. kerk voort te zetten en
deze te brengen in de macht der gerefor
meerden. Uit de geschriften van Dr. Kuyper
werd nu aangetoond, dat de leer door de
Dordsehe vaderen in 1618 tot stand gekomen,
ook door hem niet beleden wordt.
De meeste hoorders werden nu door den
spreker in een voor hen ongewonen gedach-
tenkring binnengeleid. Besproken werd de
wedergeboorte, de voorbeschikking, de leer
der genade, het begrip van wonderen, het
gebed en andere theologische onderwerpen.
Uitlatingen van Dr. Kuyper over deze vraag
stukken werden vergeleken met den Bijbel
en de cathechismus, waaruit duidelyk bleek
tot welke tegenstrijdige conclusiën hy komt
en welke eigenaardige schriftbeschouwing hy
er op na houdt, zoo noemt hy het niet vroom
zich vyandig te stellen tegenover wetenschap
en kennis, beveelt de vaccinatie aan en acht
het sluiten eener levensverzekering gerecht
vaardigd. Uit veel blijkt, dat de vrijzinnigen
over vele onderwerpen hetzelfde denken, al
zeggen zy het met andere woorden en dat
de anti-these geen reden van bestaan heeft.
Dr. Kuyper is de man geweest die de kerk
in de politiek mengde. Rome zag daarin een
nieuw middel om zijn macht uit te breiden.
Door de subsidie, die nu hun scholen kry-
gen en door de voorgenomen stichting van
een Katholieke universiteit tracht zy het
volk te splitsen en haar macht te vergrooten.
Spreker acht de clericale politiek een ramp,
die nooit tot een zegen van onB land kan
zijn. Spreker wenscht, dat de Protestanten
Bond op dit gevaar zal wyzen en iedereen
overtuigt, dat er geen anti-these bestaat, nu
de chr.-hiBt. en anti-rev. verklaren, dat het
supernaturalisme dood is. Beide partyen staan
daarom op dezelfde wereldbeschouwingen als
de vryzinnigen.
Aanbesteding.
Door het provinciaal bestuur »an Noord-
Holland is gisteren o.a. aanbesteed
het onderhoud van de werken der Rjjks-
zeehaven „Het Nieuwediep" gedurende do
jaren 1910, 1911 eu 1912. Minste inschry ver
D. de Vries te Helder, voor f23,878.
De Marine-Begrooting
is gisterenavond in de Tweede Kamer in be§
handeling gekomen.
Cholera.
Uit Haarlem bereikt ons een bericht, dat
hedenmorgen zekere V., een dertig jarig man,
in de Cholerabarak is opgenomen, en reeds
aan de gevolgen zou zijn overleden.
De kanonneerboot „Bulgia" gezonken.
Gisternamiddag omstreeks halfdrio passeerde
het Russische stoomschip „Estonia", een vior-
master, langzaam stoomende en den noordwal
houdende, Schiedam. Het stoomschip kwam
van Rotterdam met bestemming naar Libau.
Even voorbij Schiedam liep dit stoomschip,
dat plotseling niet meer naar zijn roer luisterde,
van den noord- naar den zuidwal over.
Tezelfder tyd, het water was van ebbe,
stoomden twee kanonneerbooten de rivier op
en hielden daarbij, zooals het behoorde, den
zuidwal
Toen de „Estonia" door het uit haar roer
loopen naar den zuidwal overging, gaf men
daar aan boord twee stooten met do stoomfluit,
als een sein voor den kommandant van de
kanonneerboot „Bulgia", den luitenant ter
zee Schultz, dus ook bakboordwal te sturen,
ter voorkoming van een aanvaring, die men
vreesde. De tweede kanonneerboot liep geen
gevaar. Tezelfdertijd liet men aan boord van
de „Estonia een anker vallen, met 40 vadem
ketting, maar de ketting brak en men ver
speelde het anker.
Inmiddels was de afstand tusschen het
stoomschip en de „Bulgia'aan boord waar
van men het sein had opgemerkt en dien
overeenkomstig handelde, zoo klein geworden,
dat tyd om te manoeuvrceren ontbrak, en
toen nu de ankerketting van de „Estonia"
brak, werd een aanvaring onvermydelyk.
Het stoomschip liep nagenoeg midscheeps op
do „Bulgia" in, die tengevolge daarvan byna
terstond in zinkenden staat verkeerde. Toch
Blaagde men er in, dit vaartuig met eigen
kracht aan den zuidwal, even boven Pernis
op een plaat te zetten, waar het zonk. De
toestand van de „Bulgia" is thans zoo, dat
by laagwater het dek daarmede nagenoeg
gelyk komt.
De commandant van de tweede kanonneer
boot heeft dadelyk alle mogelyke hulp ver
leend en de bemanning van de .Bulgia",
alsmede eenige goederen van dezen oorlogs
bodem overgenomen. Deze tweede kanonneer
boot heeft daarna ligplaats genomen by
gezonken „Bulgia".
Persoonlijke ongelukken zijn er niet by
voorgekomen.
Het Russische stoomschip „Estonia" heeft
zyn reis naar Libau vervolgd.
Voeding van gehuwde matrozen.
Als bijlage van de Memorie van Antwoord
by de Marinebegrooting voor 1910 is over
gelegd het aan den minister van marine door
den raad van vlagofficieren uitgebracht ad
vies omtrent de wenschelijkheid en de uit
voerbaarheid van den maatregel, om aan
gehuwde matrozen de vergunning te verlee-
nen niet aan boord te eten, en in verband
daarmede hun eene toelage te verleencD.
De zienswyze van den raad te dier zake
blykt uit het volgende
Uit een oogpunt van voeding van den
minderen schepeling, welke voeding bun in
's lands belang een groot weerstandsvermo
gen tegen vermoeienissen en ontberingen
moet verschaffen, en waarin nu door de zorg
van de regeering op zoo uitstekende wyze
voorzien wordt, is de bewuste maatregel
ongewenscht.
Waar nu 's lands belang medebrengt, dat
de krijgsmacht, i. c. de zeemacht, in staat
zy om weerstand te bieden aan de vermoeie
nissen en ontberingen welke de vervulling
van haren plicht in ernstige, vaak ook in
gewone tyden met zich voert, en de goede
verpleging der militairen, waaronder eene
krachtige voeding, tot de zorg van de regee
ring behoort, daar blijft het ongewenscht en
tegen 's lands bdlang, aan mindere schepe
lingen toe te staan, om door thuis te eten,
zich meerdere malen per week minder krach
tig te voeden.
Ook de voorgestelde middenweg, namelyk
om den gehuwden matrozen toe te staan drie
a vier dagen niet aan boord te eten en hun,
in verband daarmede eene vergoeding toe
te kennen, is ten eenemale ongewenscht,
omdat hy onvereenigbaar is met de eischen
van den dienBt, en slechts schynbaar in het
belang van het gezin is, terwyl de maatregel
desorganiseerend werkend op de scheeps-
huishouding, ook niet uitvoerbaar moet ge
acht worden, aangezien geen regeling moge
lyk is, welke waarborgen oplevert voor eene
regelmatige en billijke toepassing van dion
maatregel.
Tariefverhooging.
Volgens een mededeeling van den MiniBter,
gisteren in de Tweede Kamer, zal waar
schijnlijk het tarief van invoerrechten niet
wurdeu verhoogd. De definitieve beslissing
daarover zal binnenkort worden genomen.
Gulpen.
By de gisteren gehouden stemming ver
kreeg de heer Ruys de Beerenbrouck (R.-K.)
3443 en de heer L. M. Hermans (S.-D.) 423
stemmen, zoodat eerstgenoemde gekozen is.
Hoofden voor de klasse.
De Gemeenteraad te Amsterdam heeft in
haar zitting van Woensdag het voorstel van
~i. W. aangenomen, waarin bij wijze van
proef wordt voorgesteld in de kleine scholen
die met 6 klassen en minder het hoofd
een klasse te geven. Indien de proef slaagt,
zal de maatregel op alle scholen worden
ingevoerd.
Fraude in den diamanthandel.
In de diamantwerereld te Amsterdam wordt
andermaal consternatie veroorzaakt door twee
gevallen van oneerlijkheid.
Gisteren werd bekeud, dat de commissionair
in diamant, Polak, goederen, welke hy van
Amsterdamsche juwoliers in commissie had,
onder de marktwaarde te Antwerpen en Parys
van de hand gezet had.
Belanghebbenden grepen toen dadelyk in.
Telographiech stelde men zich met Parys in
verbinding, enkele belanghebbenden begaven
zich derwaarts, en als gevolg hiervan is de
mogelijkheid niet uitgesloten, dat een deel
der in commissie gegeven brillanten terecht
komt. De noodige maatregelen hiertoe zyn
genomen, terwyl gisterenavond reeds een ge
deelte der goederen naar Amsterdam is
overgebracht.
Toch wordt in dezo zaak nog van een pas
sief van een halve ton gesproken.
De ontrouwe commissionair Polak heeft de
hand aan zich zelf geslagen. In het Israëli
tisch Ziekenhuis, na inneming van vergiftige
stoffen binnengebracht, is hy gisterenavond
te half zes overleden.
Do man, die gehuwd was en kinderen had,
woonde met zijn familie te Scheveningen.
De tweede zaak betreft de 23-jarige, onge
huwde, kloover en koopman in diamanten S.
Pimental. Nadat deze eergistermiddag te 4
uur nog een groote partij diamant van een
Amsterdamsche juwelier in ommissie geno
men had, is hij spoorloos verdwenen.
Op grond van ernstige vermoedens hebben
do juweliers, van wie deze man goederen in
commissie had, de zaak dadelijk in handen
van de justitie gesteld. Ook hier zyn aan
stonds de noodige maatregelen genomen om
van de goederen nog te redden wat te red-
deu valt.
Het onderzoek is in vollen gang. Alle be
trokkenen zyn nog niet bekend, zoodat met
zekerheid geen bedragen te noemen vallen.
Maur in de kringen van den diamanthandel
wordt gesproken van ruim een ton, die deze
verdwenen commissionnair aan goederen van
juweliers onder zijn berusting had.
Geen licht.
Men meldt uit Amsterdam, d. d. 2 dezer:
Waarschijnlijk door een kleine oorzaak
het slaan van een spijker in een der gemeen
telijke lichtkabels of anderszins ontstond
hedenmiddag, omstreeks halfvyf, een ernBtige
storing in de electrische verlichting van de
binnenstad.
De winkelende dames en heeren zoowel
als de cafébezoekers werden, voor zoover
magazyn of café bij de gemeente was aange
sloten plotseling in het duister gezet, en
zoo moest dus allerwege weer de hulp wor
den ingeroepen van gas- en lamplicht, en
vooral van de oude, trouwe Goudsche kaar
sen. Schilderachtige kykjes, a la Gerard Dou,
boden de groote lokaliteiten.
Do gloeilampjes doofden uit, of gloeiden
na als roodgloeiende spijkers, en de boog
lampen ook die buiten op straat stre
den een harden stryd om hun bostaan.
Op de Stadsdrukkerij verhinderde de Egyp
tische duisternis de verschyning van het Ge
meenteblad en op het Telefoonbureau moes
ten de verbindingen van vertoornde abonné's
met het klachtenbureau der electrische een
trale op de Hoogte Kadijk, bewerkstelligd
worden by nachlpitjes. Tot niet geringe vroo-
lykheid van de juffrouwen, die zoo'n aflei
ding niet onaardig vonden.
Het oude Beursterrein te Amsterdam
verkocht.
Naar wy vernemen is de directie van het
modemagazijn ,De ByenkorP' te Amsterdam
het eens geworden met het gemeentebestuur
over den aankoop van het geheele oude
beursterrein, waarvan >De Bijenkorf" thans
een gedeelte in gebruik heeft. De koopsom
bedraagt f 825.000. In de Woensdagmiddag
gehouden geheime zitting van den gemeen
teraad is het bod van „De BijenkorP' reeds
aanvaard. Binnenkort zal nu een voordracht
over dezen verkoop verschijnen, waarin dan
tevens een ontwerp-overeenkomst met den
kooper zal zyn opgenomen.
Het ligt in de bedoeling van de directie
van .De ByenkorP' om het 2800 M* groote
terrein geheel te bebouwen. De plannen
voor het nieuwe mode-magazijn zijn nog niet
vastgesteld, doch wel staat reeds vast dat
het gebouw vyf verdiepingen hoog zal wor
den, en drie hoofdgevels zal krijgen, een aan
de zyde van den Dam, een aau den kant van
het Damrak en aan de zyde der nieuwe
Beurs. De bouwkosten zullen ongeveer een
millioen bedragen.
Met het maken der plannen is belast de
architect J. A. van Straaten Jr., dezelfde
die ook de plannen ontwierp voor het nieuwe
magazyn van Do ByenkorP' op den Nieuwen-
dijk. Het bouwen daarvan vervalt door den
aankoop van het Beursterrein wat er met
het terrein aan den Nieuwondyk dat een opper
vlakte heeft van 700 Ms, zal gebeuren, is
nog niet beslist.
Hoe is de directie van .De Bijenkorf"
er ,toe gekomen, het beursterrein te koopen,
waar toch reeds de bouw van haar nieuwe
magazyn aan den Nieuwendyk was aanbe
steed Het antwoord op die vraag is, dat
de directie door het succès, dat zy met haar
tydelyk gebouw op het oude beursterrein
heeft, op de gedachte is gekomen het geheele
terrein te koopen.
Wanneer met het bouwen van het nieuwe
magazyn zal begonnen worden, valt nog niet
te zeggen. Met het vaststellen der plannen
zal allicht een halt jaar verloopen, zoodat
het wel zomer 1910 zal zyn voor met den
bouw een aanvang wordt gemaakt.
Zoo is dus eindelyk de quaestie van bet
oude beursterrein opgelost.
Door kolendamp gestikt.
Gisterenmorgen zyn te Wyhe drie bagger-
werkers uit Deventer, L., J. en B., door
kolendamp gestikt in hun baggerschuit op den
IJeel gevonden.
Het weer.
Nog enkele oogenblikken en de droef-dood
se ho .Dunkelzeit' heeft wederom haar top
punt bereikt met haar motregens, haar nevelen,
haar misten, verdrietig rood gekleurd door
hel flauwglorend schemerschynsel der byna
voortdurend brandende lamp. Dan, .als de
dagen beginnen te lengen" het Btaat zoo
in den alouden Enkhuizer „begint de kou
te strengen"; en wy krijgen onze ijsperiode,
in den regel niet langer aanhoudend dan tien
dagen, met d r bloemen op de ruiten, d'r ge
zellig brandende knetterkachel en haar hei-
lichtend sueeuw-manelandschap.
Woensdag ia eigenlyk de meteorologische
winter, die geduronde December, Januari en
Februari heerscht, begonnen; van een echt
winterweer kon helaas geen sprake zyn. Een
groote, krachtige, oceanische luchtstroom
bracht vochtigheid en warmte aan, zoodat
alle ijsidealen moesten vordwyuen. En ik stel
my voor, dat de jonkheid, het weerkaartje
boturend, verdrietig z'n courant ter zyde wierp
met den uitroep, of' dit nu winterweer mocht
hceteu. In den winter is de meteorologie
zeer populair, tenminste, wanneer het naar
vriezen staat. Dan kykt de massa naar de
wolkjes, dan worden de thermometers ge
observeerd, dan leest men z'n weerbericht,
of kykt in ieder geval naar de prognose, dan
tuurt men naar don weerhaan, ja, beginnen
mogelijk „de grillen der luchten" belang in
te boezemen. Een Oostenwind, eerst een
beetje krachtig met wat sueeuw, dan matiger
en eindelijk rustig-kalm weer, een heldere
lucht, een hooge barometer, ziehier de factoren,
die een lage temperatuur vergezellen. Vooral
de barometer wordt als vorstaanbrenger be
schouwd. En tochen tochniet
zelden, wanneer volgen dezen barometer de
luchten het uit moesten jubelen en juichen
van zonneschyn en vreugd, weenen zij een
droef-moe drukkenden motregen of grynzen
zy ons tegen met een verdrietig-nare mistig
heid. Maar weer op audere tyden, als vol
gens bet weerglas .regen en wind" aanwij
zend, diep-donk're duisterheid moet heerschen,
kijken de luchten ons lieflijk on teer met een
zoeten glimlach aan, als wilden zij spotten
met den luchtdrukmeter. Nooit was het dan
ook z'n taak het weer aan te kondigen.
Zelfs het weer van gisteren was hy niet by
machte aan te wyzen, laat staan dan het
toekomstweer. Zou een dom dood iustrument
wijzer zyn dan de geniaalste meteoroloog?
En zou de beelc meteorologie opgaan in een
receptenboekmethode? .Hbld."
van de Kamer.
De val van Giolitti is vry onverwacht ge
komen, en maakte overal grooten indruk.
Sonnino wordt als waarschynlyke opvol
ger genoemd.
Londen, 2 December. Asquith heeft heden
in het Lagerhuis bekend gemaakt, dat hy
den Koning heeft geadviseerd het parlement
zoo spoedig mogelijk te ontbinden en dat het
Z. M. heeft behaagd dat advies te aan
vaarden.
Indien de tegenwoordige regeering aan
het bewind mocht blyven, zal de eerste daad
van het nieuwe parlement zyn alle in de
middeleuwet voorgeschreven belastingen op
nieuw in te voeren van deze week af en alle
geïnde belastingen te bekrachtigen.
Uit het Buitenland.
De eerste minister Asquith werd, toen hij
Woensdagmiddag in het Lagerhuis kwam, ont
vangen met een geestdriftige betooging van
de liberalen, die zich van hunne zetels ver
hieven en hem hartelijk toejuichten.
De toejuichingen barstten opnieuw los,
toen Asquith opstond en hot duurde eenige
minuten, voor zy teu einde waren en do
minister het woord kon nemen. Hy zeide
.Ik vernoem, dat hot Hoogerhuis heeft ge
weigerd de begrooting, die in dit Huis is
aangenomen, in tweede lezing te behandelen.
Ik deel derhalve mede, dat ik bij de eersto
gelegenheid, de volgende motie zal voor
stellen: .De weigering van het Hoogerhuis
om de financieole maatregelen voor den
dienst van dit jaar, door het Lagerhuis
aangenomen, goed te keuren, is een schen
ding van de grondwet en een rechtmatig
treden in dc rechten van het Lagerhuis."
(Luide toejuichingen by de minsterieelon.)
Hot Iluis ging daarna onmiddellijk uiteen.
Men denkt, dat het Huis op 3 December
verdaagd zal worden.
Londen, 2 December. Het Lagerhuis heeft
de motie van Aspuith met 349 tegen 134
stemmen aangenomen.
Het parlement zal morgen gesloten worden
en de ontbinding zal op een zoodanigen tyd-
stip worden bekend gemaakt, dat het moge
lyk zal zyn de algemeene verkiezingen tus
schen 10 en 20 Januari a.s. te doen houden.
Londen, 1 Dec. In de vergadering van het
uitvoerend comité van de arbeidersparty is
met algemeene stemmen een motie aange
nomen, verklarende dat het optreden der Lords
een bedreiging is van de vrjjheden des volks
en dat deze vrijheden alleen verzekerd kannen
worden door totale afschaffing van het
Hoogerhuis.
Rome, 2 December. In de Kamer heeft
Giolitti medegedeeld, dat hel kabinet ontslag
heeft gevraagd tengevolge van de voor het
wetsontwerp op do belastinghervorming on
gunstig uitgevallen stemming der bureaux
TUSSCHEN STRANOPAAL
ZES EN ZEVEN.
De gestrande .Mars".
Ongeveer een kilometer of' negen van ons
bureau Koningstraat 1
In den vroegen helderen morgen van
gisteren torsten we ons rywiel op den schou
der omhoog tegen den loggen trap die
aan het einde van de Poststeeg naar den
Zeedijk leidt. Eenmaal daar, wipte we vlug op
het zadel, om dan snel, onhoorbaar voort
te glyden over de vlakte, links de ste
vige borstwering, kaal, koud, met somber,
stille huizen en huisjes van stad er achter
gedekt, rechts de groote grijsblauwe zee,
het oneindige water, met spookachtig wit,
woelig aanrollend tegen de zware, lompe
steenen, heerlyke omgeving, waar de
frissche vochtige zeelucht en de geur van
het aangestormd zeewier je longen verkwik
kend vullen.
En onder reinen, purperblauwen ochtend
hemel, met zilver maanlicht en vol stille,
gliustorende sterren, ietwat gebogen tegen
wind uit het Zuid-Westen, reden we lang
in matigen gang voorwaarts, op weg naar
de gestrande „Mars"; kwamen eindelyk in
het kristal-gellonker der stervende stralen
van den vuurtoren te Huisduinen, ons nede
rig badplaatsje, waar de eenzame, grillig-
gevormde duintoppen aanvangen en waar,
in het verschiet, een mylenlang strand en
de eindelooze branding, plassend eu borre
lend opdoemen.
In die wyde verte, voor je uit, naderen
gingen donkere figuren, oude en jonge
strandjutters, soms strompelend, gebukt on
der den zwaren last, met vurige kringen, op
wangen, van hut lange sjouwen door het
omwoelde, natte zand. Mannon, vrouwen en
kinderen zwervende y verig doende of doken
plots hier en daar uit de hooge kruinen,
dalend naar beneden, om te zoeken, te
verzamelen het hout, dat inderdaad talrjjk
lag verspreid, nieuw en oud, groot en
klein in dou afgeloopen nacht aange
spoeld. Twee stevige jonge mannen togen
er zelfs op uit met 'n handwagen, die, diep
op de veuren gelegen, kreunde en kraakte
van den ryken buit.
.Goeden morgen!"
Morgen, meneer!'
.Jelui hebben daar 'n kolossale vracht
Allemaal gevonden
„Jawel. We kennen niet meer bergen, an
ders Maar straks komen we nog wel
eens terug. Eerst wegbrengen naar huis
Mooie brokkies, hè, meneer?... Kijk er is,
dit eindje AJs lood Lekker centjes
van maken... Of dat mag?Hm. wat
zal ik u zeggen? Magge, magge, nee, je
mag het feitelyk nietDe kleintjes wel,
die wil de strandvonderij niet eens hebben
Verleden week hadden we 'n paar pla
ten, ongeloofelyk zoo zwaar; die deelen
hebben we over de duinen en verder door
de slooten, dus binnendoor, in veiligheid ge
bracht Natuurlyk, het is te gewaagd om
er mee door het dorp te gaan. Wanneer
de .stille" (onbezoldigd rijksveldwachter), je
ruikt, dan is 't gedaan Wil u wel ge-
looven, dat, wanneer je 'n beetje gelukkig
bent, 't jatten nog zoo n kwaad werk niet
is?... We zyn grondwerkers, hebben niets
te doen en daarom pakken we dit zoolang
maar aan Kykt u daar eens Die wij
ven zyn er zoo handig in Ze komen van
de landzjj Heele vrachten scharrelen ze
bij elkaar cn met hoopjes zie je ze verdwynen
Dat kleine vrouwtje, met die blooto
armen en 'n pet op 'r hoofd, da's 'n
baas Sterk, sterk, meneerProbeer
't eens, met dit deeltje, als je 't haar
geeft, dan draagt ze 't met plezier door de
duinen naar d'r huis En dat is geen
kleinigheidje Gewoonte, niets dan ge
woonte, meneer. Die lui doen dat wurkje al
jaren, 's Nachts gaan ze op onderzoek of
heel vroeg in den morgen. Zo leggen alles
netjes tegen de duinen zie maur eens die
stapels en later op den dag halen zy in
partytjes het gevondene binnen. En er zyn
wel eens dingen nou. nou! Maar er
kraait geen haantje naar Daar bennen
zo veel te glad voor".
Al pratende over het vrye, vaak voordee-
lige beroep van een' .strandjutter", waren
we bij paal 3 aangekomen, den krommen
bocht, in welks nabyheid het lichttorenlje
van uit de kruinen opduikt en waar je opeens
gelegenheid krijgt om in de ruimte te ont
dekken de zwurt-roode buitenhuid, de lang-
dunne masten en de geelkleurige schoorsteen
van de Mars", het Duitsche stoomschip, dat
hoog op het strand, byna tegen de duinen,
door den jongsten storm op verradelyke
wijze uit de vaart op het droge is gekomen,
De scherpe, geheel zichtbare voorsteven
wijst aan, dat het gevaarte van het Zuid
westen uit do koers is geloopen en het
breede middengedeelte, wel een meter gezakt,
geeft te aanschouwen welk een gewicht daar
krachtig glydend is terechtgekomen. De
reusachtige schroef, met één gebroken blad,
steekt bloedrood, monsterachtig tusschen het
roer uit en staat stok-styf, jammerlijk ge
stoord in ontzettende krachtsontwikkeling.
Door den hoogen waterstand van 't oogen-
blik, klotsen de golven tegen bakboordszydo,
doch aan den anderen kant stuurboord
kan je het schip zoo dicht mogelyk naderen.
Eerst hier maakte de omvang van hel ijzeren
gevaarte een grootsche indruk. En toch
hoo forsch in hoogte en lengte en breedte
de thans onafhankelijke positie gaf aan dit
alles een overzicht en verwekte onwillekeu
rig het denkbeeld van klein en nietig tegen
over den machtigen wil van het element,
dat dikwyls met woest geweld den grootston
reus zoo niet reddeloos, laat splinteren, dun
toch met geweldige kracht doet jagon in
noodlottige richting.
De tMars" zit hoelemaal buiten gevaar,
ja, heeft schynbaar een kalm, rustig plekje
om er te overwinteren. Want
al gaan de werkzaamheden tot het wedor
lot krygen, nog zoo naar weusoh, drie
h vier maanden zullen noodig zyn om den
stoomor in het ruime sop terug to brengen.
Als alles naar wensch gaat 1 Dat wil
zeggen, als men zonder veel stoornis h a a s t
iederen dag kun werken. Dit is reeds
onmogelijk, daar de niet gemakkelyko arbeid
afhankelijk is van de wateromstandigheden.
By hooge zeeën kan namelyk niets gedaan
worden om het noodzakelijke „dok" tot stand
te brengen, dat zal later moeten dienon om
Mars' rondom in het water te zetten.
Met het maken van bedoeld „dok" is nu
de vorige week een aanvang gemaakt. De
eerste en tweede laag zakken, gevuld met
zand, ligt van den boeg langs bakboord naar
den achtersteven en veivolgens, mot open
gelaten ruimte, nog een eind verder uitloo
pend naar de helft van stuurboord. Door
den eersten aanleg, een lange cirkelhaag
van zakken met zand, die in dc breedte van
tien tot één moet rijzen, is de vorm van het
,dok" aangewezen en wyst het geheel er op,
dat, na uitgraving van een dieper, specialen
vaartgeul, het schip achteruit in volle zee
zal komen.
Daar de werkzaamheden oogenschynlyk
waren gestaakt, het weer zeer gunstig was
en vele arbeiders ledig in den omtrek heen
en weer drentelden, besloten we even naar
het een ander te informeeren in den grooten
withouten keet, tegenover de sMars' opge
steld. Uit den ingang walmde een benauwde
granwgryze tabakslucht, terwyl de onaangena
me warme atmosfeer van 'n roodstaand kackol-
tje gelyktydig naar buiten stroomde. Aan den
kant en in het midden van het diepe oenigs-
zins lage gebouw stonden lange ruwafge-
werkte banken en tafels, waarop en waaraan
een groot getal mannen, meestul krachtige
figuren, met kerngezonde koppen, die rood
of bruin in den akeligen nevel nauwelykz
uitkwamen. Het rumoer hunner stemmun
harrewarde nit de verste hoeken, langs de
ryen van anderen, die stil, gedoken, peinzend
staarden naar den kant van ongeveer twintig
groote holle gaten" typische slaapplaatson
voor eventueele gasten.
Onder een groepje gingen de hoofdun
vertrouwelijk byeon en, by onze verschij
ning, hoorde je een gemompel van „zeker
de courant." .Nietwaar, meneer,
bent u niet.... „Ik meen dat jelui op deze
manier 't wel oen geruim tydju kunt nit-
houdenKan er vandaan niets gedaan
worden
Een zware, breedgeschouderde kerel, op
het hoofd een slap bolhoedje met breeden
rand, om den hals een rooden zakdoek en
warm verpakt in blauwe trui, trad op
den voorgrond, terstond gevolgd door meer
deren, die nieuwsgierig opdrongen, ten slotte
vormden een kring, waaruit we vernamen,
dat de .Nord Deutsche Verein", een Ber-
gingsmaatschappy te Hamburg, de vorige
week Maandag honderd werklioden had aan
genomen, menschen van Den Helder, Cal-
fantsoog en Petten, die, vooreen vast woekloon
van f15,— aan den arbeid gingen en de
heele week, in sneeuw en hagel, in regen
en wind, bezig waren. Om toch maar flink
voortgang te maken, werd de Zondag er
extra aan toegevoegd, waarvoor f2.50 werd
uitbetaald. Voor de volgende nieuwe week
was het volk natuurlyk in dienst gebleven
en, niet anders wetende of het vaste loon
van f 15.zou worden gehandhaafd, ging
men j.1. Maandagmorgen onbezorgd aan het
werk. Vóór den aanvang werden den ar
beiders echter medegedeeld, dat de Maat
schappij in 't vervolg geen vast loon zou
uitkeeren, doch voor eiken dag, waarop ge
werkt werd, f2.50 en de dagen van slecht
ongunstig weer, die werken onmogelyk zou
den maken, werden vergoed met f 1. ten
minste als er telelonisch bericht kwam, dat
zy naar de plaats der stranding moesten
komen om by de hand te zya. Kwam er geen
bericht, dan konden zy blyven on werd de
gulden niet betaald.
Met deze verandering van arbeidsover
eenkomst waren do werklieden niet tevreden
en stelden algemeen hun eisch tot boboud
van f 15. per week, zonder risico van los
en verzuimen. Zy beroepen zich op do on
vermijdelijke omstandighedendie beslist
noodzaken een vast en behoorlijk loon.
En terecht. Du menschen z(jn con paar
unr van huis, verlaten hun gezin, dat ook
onderhouden moet worden, gaan voor zoo
lang dat zy denken daar werkzaam te zyn,
in den kost by particulieren, of verblijven
in de keet. Ontvangen zy nu geen vast
traktement, dan kunnen zy niet alleen geen
geregeld kostgeld waarborgen, en voor hnn
gezinnen zorgen, doch verkeeron ook voort
durend in de onzekerheid om te kannen
werken.
Naar aanleiding van deze nieuwe „Iosho"
overeenkomst, hardnekkig vastgeboudou door
de Bergingsmaatschappij, ligt het werk heden
stil en komen de honderd arbeiders, sedert
Maandag, van 's morgens tot 's avonds trouw
vertoonen, alleen oru de allereerste voor
waarde vast loon te doen behouden.
Naar wij vernamen, was de vertegen
woordiger der maatschappij niet als gewoou-
lyk aan boord van de .Mars", maar afwezig,
om zich vermoedelijk buiten deze gemeente
van ander werkvolk te voorzien.
Uit den Omtrek.
Texel, 2 Dec.
Up verschillende plaatsen aan de kust is
weer verbazend veel hout aangedreven. Hy
den havenmeester-strandvonder alleen wer
den heden in beheer gesteld693 balkjes,
29 platen, 37 battings en 40 mynstutten,
benovens een vlet met groenen rand.
Bij de jaarljjksche vergadering der vereeni-
ging „Dorpsbelang", te Oudeschild, die zich
ten doel stelt den ingezetenen van duinwater
te voorzien, bleek dat over 't afgeloopen jaar
een batig saldo van ruim f 40 was verkregen.
De uitdieping der Scbildsloot, waarlangs met
booten het water wordt aangevoerd, bad
vertraging ondervonden. Vennoedelyk zal dit
