Marine en Leger.
De kapitein-luitenant ter zee F. Smit wordt 16
dezer geplaatst in de directie der marine te Wil
lemsoord.
Bij beschikking van den minister van marine
zijn de navolgende plaatsingen enz. gelast met:
1 Sept.luitenants ter zee 2e kl. K. A. Telders
a. b. wachtschip te AmsterdamE. R. Schultz a. b.
Van Galen*; H. Bisschop van Tuinen a.b. «Fries-
land*W Brandt geplaatst bii het Koninklijk In
stituut voor de marine te WillemsoordF. A.
Huddingh a. b. wachtschip te Willemsoord F. C.
baron van Aerssen Begeren van Voshol a.b. »Fries-
land*G. C. Holtzappel a. b. iZeehond*; J. F.
Kürstner en G. i. Wijers a. b. iBellona*J. W.
baron van Haersolte van Haerst a. b. «Heemakerck*.
3 Sept.: luitenant ter zee 2e kl. W. J. H. van
Straaten a. b. wachtschip te Willemsoord.
8 Sept.: luitenants ter zee 2e kl. F. Diephuis,
thans geplaatst bjj de Kweekschool voor zeevaart
te Leiden, op non-activiteit gesteldC J. J. Bruins-
mn geplaatst bij voormelde Kweekschool
Gerepatrieerd uit Oost-Indië: Timmerman-maj
J. Smit en geplaatst aan boord Wachts. teA'dain.
Gerepatrieerd uit West-lndië: Sergt.-torpedist
F. M. Heijmans en geplaatst aan boord >Koningin
Emma".
Overplaatsing.
Op 15 Augustus: Sergt der mariniers P. C.
Schorsy, van sNeptunus" op afdeeling R'dam;
idem H. Keizer, van afdeeling A'dam op afdeeling
W'oord en sergt.-schrijver J. II. Kooiker, tijdelyk
gcdetach. bij het Dept. van Mar. en overgeplaatst
aan boord Wachts. W.o.
Op 20 Augustus: Machinist W. H. Weiter,
Heemskerck" op «Koningin Emma".
Bevordering.
Op 16 Augustus: Adjunct-mach. B. T. Abels, II.
W. J. Maas, 11. van der Brugge, G. W. J. v;
Sierenberg de Boer, H. J. C. Deul. J. Hg<
J. Verdujjn, B. Zietse, J. A. W van der Laan,
S. Runnet, H. A. Allaries J. C. van Pappelendam,
C. Donker, J. J. van Waart, .1 M. Kruijt, J. D.
Bruinier, W. F. H. Riecker. J. C. Hamilton, A. J.
Hujjsse en 1. J. van Ejjk Menkman tot machinist
Stoom vaartberichien.
Stoomvaart-Maatschappij .Nederland.
Kon. Will. IH (thuisreis) pass. lli Aug. Perim.
Kon, Will. I arriv. 14 Aug. van A'dam te Batavia.
Oranje (thuisreis) vertrok 13 Aug. van Singapore.
Vondel (uitreis) pass. 13 Aug. Perim.
Mars arriv. 14 Aug. van Stettin te Amsterdam.
Sandhurst (uitreis) arriv. 14 Aug. te Antwerpen
Grotius (thuisreis) pass. 15 Aug. Quessant.
Kon. Wilh. (uitreis) vertrok 15 Aug. van Algiers.
Lombok (thuisreis) arriv. 15'Aug. te Marseilie.
Nias (thuisreis) vertrok 15 Aug. van Periin.
Timor (uitreis) arriv. 15 Aug. te Port Said.
Rotterdamsche Llotd.
Bandoeng (uitreis) arriv. 10 Aug. te Padang.
Ophir (thuisreist vertrok 11 Aug. van Port Said.
Djocja (uitreis) pass. 12 Aug. Sagres.
Wilis (uitreis) pass. 12 Aug. Kaap del Armi.
Tabanan (uitreis) vertrok 13 Aug. van Colombo.
Kediri arr. 15 Aug. van Hamburg te Rotterdam
Menado (uitreis) arriv. 12 Aug. te Camaran
Rlndjani (uitreis) arriv. 13 Aug. te Southainptou.
Ternate (uitreis) pass. 13 Aug. Perim.
Medan vertrok 14 Aug. v. Batavia n. Rotterdam
Koninklijke Hollandscue Llovd.
Zaanland (thuisreis) vertr. 11 Aug. van Santos.
Hollandia (uitreis) vertrok 11 Aug. van Boulogne.
Zeelandia arriv. 12 Aug. v. A'dam te Buenos-Ayres.
Dellland (uitreis) arriv. 13 Aug. te Santos.
F ris ia arriv. 15 Aug. van Buenos-Ayres en Brazilië
te Amsterdam,
kijuland vertrok 13 Aug. van Buenos-Ayres naar
Amsterdam.
Kon. We9t-Indische Maildienst.
Ascania arriv. 12 Aug. van Amsterdam te Para
maribo.
Prins Maurits vertrok 12 Aug. van New-York naar
West-Indié.
Prins Willem 111 vertrok 11 Aug. van Paramaribo
naar Amsterdam.
Prins Willem V, van Paramaribo naai' Amsterdam,
arriv. 13 Aug. te Havre,
lfiascherijberichten.
Nieuwediep, 12 Augustus. Aangebracht door 45
korders 5 tot 10 stuks groote tong 85 cent pe
stuk, 10 tot 50 middelmatige tong 45 a 55 een
per stuk, 10 tot 30 kleine tong 15 cent per stuk.
1 tot 10 stuks rog 80 cent per stuk, t tarbot vooi
f 5, enkele manden kleine schol I 3 u I 4,50 per
inaud, 1 tot 3 mand scliur f 2,25 a f2,50 p mand.
13 Augustus. 40 korders met 5 tot 30 stuks
groote tong 85 cent per stuk, 10 tot 50 middel
matige tong 45 a 55 cent per stuk, 10 tot 30
kleine tong 15 cent per stuk, 1 tot 10 stuks rog
90 cent per stuk, 10 stuks tarbot f 4 a f 7 per
stuk, enkele manden kleine schol f 2,50 a f 5 per
mand, 1 tot 3 mand schar f2.25 a f2,50 p. mand.
15 Augustus. Niets binnen.
Burgelijke Stand v. Helder
Van 12 tot 15 Augustus.
BEVALLEN: M. Dienaar geb. Bakker, z. G. W
Hoedemaker geb. Blom, z. J. P. Heukelom gek.
Dacms, i. C. Groen geb Blinkhofl, z. N. van der
Maazen geb. Tietz, 2 d.
OVERLEDEN: J. G. de Wit, 3 m. M. A. Meng,
9 ra. J. Kok, 17 j. J. Bak, 17 j.
Tijdstippen van verzending der
Brievenmalen.
Naar Oost-Indië:
l>. zeepost via Amsterdam
zeepost via Rotterdam:
t*
P0»lb"'ore,n«-|,/hiW:
19 Aug.,7.— 'sav.
26 Aug 7.— *s av.
i 30 Aug. 7.'s av
23 Aug.l3.30'
26 Aug. 7.—
p. Holl. mail via Genua .16
p. Holl. mail via Marseilie.
p Fransche m.via Marscil Ic
(voor Sumatra's Westkust
en Benkoelen alleen npl
verlangen der afzenders)|
p. Duitsclie in. via Napelsj 24 Aug.|l2'amidd
Naar Pulembang, Riouw, Banka, Billiton
en Borneo:
8.30'i
7—
3.30*8 nam
p. Eni
p. Hol
ig, mail via Brindisii 19 Aug.
ill. maii via Genua 16 en 30
p. Holl. mail via Marseilie
(alleen op verl. der afz.)
C F ransche in. via Marseilie
p. Duitsche in. via Napeli
26 Aug.
24 Aug.
Naar Atjeh en de Oostkust van Sumatra
i eiken Vrijdag |8.30'smoi
16 en 30 Aug.|7.— 's av.
p. Holl. mail via Marseilie 23 Aug.!3.30'snam
(alleen op verl. der afz.)
p.Franschem.viaMarseilie 26 Aug.|7.-
p. Duitsche m. via Napeto| 24 Aug.j12'
Naar Guyana (Suriname):
p. zeepost via Amsterdam; 18 Aug.i7.'sav.
p. mail via Southampton
(alleen op verl. der afz.)
p. mail via Queenstown
p. mail via New-V^rk.
p. mail ia St. Nazaire
29 Aug. 7. 'sav,
eiken Vrjjdag |3.30"t
19 Aug. 3.30'snam
7 Sepd7.— 'I
Naar Cura^ao, Bonaire eu Aruba:
p. zeepost via Amsterdam 18 Aug. 7.--
mail via Southampton eiken Dinsdag 3.30'snam
of Queenstown. en Vrjjdag
p. mail via Hamburg
(alleen op verl. der alz.) 30 Aug. 7.—
Naar St. Martin, St. Eustatiua en Saba
p. zeepost vis Amsterdam18 Aug.|7.
(alleen op Verl. der aft.)!
p. mail via Southampton1, 29 Aug.|7.— 's av.
Naar Kaapland, Nat&l, Oranje-Rivier-kolonie
en Transvaal:
eiken Vrijdag, 3.30 's namiddags.
Correspondentie-
Aan onze abonné'e in het Buitenland wordt
nogmaals herinnerd, dat ,'t Vliegend Blaadje'
en de Premiebladen" alleen geleverd worden
bjj vooruitbetaling. De achterstalligen worden
hierop attent gemaakt, ter voorkoming, dat
do toezending gestaakt wordt.
De Administratie.
VERVOLG BERICHTEN.
HELDER, 16 Augustus.
Naar Reuter seint is het pantsersohip
Evertsen" gisteren te Kopenhagen aange
komen.
Gelgk men weet, komt do .Evertsen er
het oude kanon van de Brederode aihalen,
dat de Deensche regeering het Nederland-
sohe volk ten geschenke geeft.
Tot lid der Gezondheidscommissie alhier
benoemd de heer mr. N. A. Blom. griffier
bij het kantongerecht.
Onze vroegere plaatsgenoot Dr. A. J.
van Voornveld, practiscerend arts te Davos,
door den Keizer vau Oostenrijk onder
scheiden met den titel •Kaiserlicber Rat".
Verdronken.
Een vreeseljjk ongeluk, dat reeds lang door
iedereen werd voorzien, heeft Zondagmiddag
het strand, even voorbij Kijkduin, plaats
(ebad Twee knapen, J. Kok en J. Bak,
leiden 17 jaar oud, waren, als zooveel anderen
ook ouderen overmoedig geworden, ou
hadden aan de meer dan voldoende gelegen
heid tot het baden en zwemmen vóór de
bank niet genoeg. Zg begaven zich over de
bank en werden, zooals te verwachten was,
verrast door den trekkenden stroom van de
loopende ebbe, die beiden dadelijk meesleurde.
Voor de oogen van een massa menschen
verdronken zjj. Een paar uur daarna werden
zjj door de bemanning van een haringvlet
pgevischt en aan wal gebracht.
Op de meer dan duizend menschen, die met
het prachtige zomerweer aan het strand
vertoefden, maakte dit ongeluk een diepen
indruk.
Laat deze ramp voor oudoren enjongor
een waarschuwing zjjn, zich nimmer over do
banken te water te bogevon. Somtijds, b.v
hg laag water, lijkt het zeer gevaarloos, doch
in minder dan geen lijd verandert de situatie
en kan men het gevaar niet meer ontkomen,
Ten allen tijde staal er water genoeg vóór
de banken.
Tram Helder-Huisduinen.
De tram vervoerde in de week van 8 tot
15 Augustus 7552 passagiersdaaronder niet
begrepen de knipkaarten eu abonnementen
Op Zondag 14 Aug. bedroeg het aantal
passagiers 2418.
Een nieuwe botter.
Voor den visBcher K. T. Woort alhier, die
op 6 Juli jl. in de nabijheid van Zandvoort
met zgn schokker strandde en welk vaartuig
niet meer te repareeren was, is te Zandvoort
en Helder gecollecteerd en voor dat geld van
den heer L. A. Hartsinck alhier, aangekocht
de botter HD 13 voor de somma van f 500.
Het oude vaartuig, dat nog steeds bij paal
71 op het strand zit, is (behalve den mast
en de ijskasten) aan het Burgerlijke Armbe
stuur te Zandvoort afgestaan, dat er naar
goedvinden mede zal handelen.
Schietwedstrijd te Looeduinen.
De groote nationale eu internationale wed
strijd op de banen van het landgoed Ockenbnrgh
behoort weer tot het verleden. Er is verbazend
veel geschoten in die tien en een halve dag
eu klompen lood met nikkel zitten er in de
kogelvangers. Waren de palen waartnsschen
de schgven op en neer gigden, niet opgelapt,
boel had al lang in de kuilen gelegen, want
de splinters vlogen voortdurend van het hout.
De grond vóór de borstweering is doorploegd
met groeven van de kogels, die te laag gingen.
De directie dor marine Willemsoord heeft
iar eerste plaats in den korps wedstrijd be
houden en mocht den grooten zilveren Wilhelmi-
beker weer mee terugnemen.
Van het wapen der infanterie bleef het
hoogste het 8e regiment met 15^738.
IJmuiden.
De stoomtrawler Huemskerck" keerde uit
zee terug met het bericht, dat de verste machinist
Veldheer bij het aschwippen over boord viel
verdronk, eene weduwe met 2 kinderen
nalatende.
Overetoomd.
Men meldt ons uit IJmuideD
Een scheepsramp, die, dank zjj het mooie
weer, betrekkelijk goed afliep, gebeurdi
Zaterdagavond.
De logger Scheveningen 213 •Adriaan'
schipper Philippus Bul van de reederg A.
de Niet, te Scheveningen, was Vrijdagavond
van Vlaardingen naar de haringvisscherg
vertrokken. Zaterdagavond ongeveer half
acht werd de logger b\j prachtig weer aan
gevaren door den Stoomtrawler Y.M. 104
Sidney Albert", van de reederg met gelijken
□aam alhier.
Binnen 20 minuten zonk de logger. Het
volk kon zich met achterlating van alle
bezittingen redden op den trawler, die hvu
(12 man) te LJmniden binnenbracht.
De bemanning wordt door deze ramp zeer
g<trofion want op de haringvisscherij vaart
men per deel.Wordt er dus niets gevangen
dan vordient de bemanning ook' niets.
Bijna verdronken.
Gistermiddag raakte een 10-jarige knaap,
zoontje van den Rijksambtenaar Verbeek, te
IJmuiden spelende te water. Do zeeloods A.
J. Gerritsen sprong zonder zich te bedenken
te water en mocht hot genoegen smaken,
met medehulp van oen opvarende van het
Belgische zeiljachtje .Viola', den drenkeling
op den wal te krjjgen.
De levensgeesten schenen echter reeds ge-
woken te zgn. Door met geduld de voorge
schreven middelen toe te passen slaagde men
er in den knaap weer bjj kennis te brengen.
De Raad voor de Scheepvaart.
Gisterenmiddag deed de Raad voor de
Scheepvaart uitspraak in zake de aanvaring
dor zeesleepbooten »Cyclop'", toebehoorende
aan de reederg der tirma Zur MUhlen, schipper
J. van der Graaf, eu «Admiraal de Rnyter'"
toebehoorende aan den zeeBleepdienst •IJmui
den' schipper Johs. Kruger. De aanvaring
had op 28 Jnni 1.1. binnen de pieren van
IJmuiden plaats, bg gelegenheid dat beide
sleopbooten elkander den sleep betwistten
van het stoomschip «Thalia" van den Oos-
tonrgksohen Lloyd, welk schip met pleizier-
reizigers vau Wight kwam.
Dc Raad schrjjft de aanvaring niet toe
opzetzg werd onvermjjdeljjk toen de beide
sleopbooten met groote vaart achter de «Thi
lia" aanstoomden en op dat oogenblik meer
aandacht werd gewjjd aan het te pakken
krjjgen van de kieuwlyn. Deswege zgn beide
schippers te laken. Het is echter niet vast
te stollen wat de een had moeten doen eu
wat de ander had moeten laten. Waar de
diepere ondergrond van bet gebeurde gezocht
moet worden in een op de spits gedreven
nagver en concurrentie-zucht en de schippers
gegeven orders hadden op te volgen, hebben
do schippers aanspraak op een mildere be
oordeeling. De Raad vindt geen reden tot
toepassing van eenige straf, doch meent dat
durf, geestkracht en behendigheid bg onze
sleepers, die niet moeten worden onderdrukt,
alleeD behooron te worden aangewend ten
behoeve van in nood verkeerende schepen,
terwgl zij in casu werden gebruikt tegen een
mededinger, wat moet worden afgekeurd.
Branden.
Het bekende café «De Beurs" te Zaandam,
vooral bekend uit den tjjd toon het voor
den bouw van de Wilhelminasluis nog aan
het water lag en aanlegplaats was voor de
booten op Amsterdam en de pleziervaartui
gen, die Zaandam aandeden, is Zondagavond
door brand geheel vernield.
De verloren f 11000.
Ook een tweede broer van den Amster-
duinschen looper, die f 11,600 aan bankpapier
van zjjn patroon verloren zou hebben, is thans
gearresteerd.
Het Hdbl. verneemt, dat de kruier beweert
het geld te zijn kwjjt geraakt toen hij stond
tc kgken naar het op liet droge brengen van
paard en rijtuig van jhr. Van Loon Keizers
gracht bg do Vijzelstraat.
De kruier is 19 jaar oud; sedert enkele
maanden was hg in betrekking bg een bestel
dienst te Amsterdam. Zgn patroon had, toen
hg hem in dienst nam, goede informaties
gekregen.
Nader meldt men:
Zaterdagmorgen zgn de kruier en zijn broe
der, die werden aangehouden in verband met
de vermissing door den eerste van een be
drag van f 11000, van het bureau St. Pie-
tershal voor den officier vau jnBtitie geleid.
De politie schijnt nog geen spoor van hel
verdwenen geld gevonden te hebben.
Brand in een Bioscoop.
In 't bioscope-thealer van Albert Frères, dat
op de kor^vis to Delft staat, ontstond Zondag
avond tgdens eene voorstelling brand, door
dien kortsluiting ontstond door het vlam vatten
van een film.
Het publiek verliet in goede orde de tent
inmiddels werd het vuur met eigen middelen
spoedig gebliischt. Dien avond werden geen
voorstellingen meer gegeven.
Verdronken.
Zondag sjju bjj liet baden in zee onder Den
Haag, ter hoogte van de Looeduinsche grens,
twee jongemannen verdronken. Het eene slacht
offer, de timmerm-uisleerling P. Coster, uil
Rotterdam, was 18 jaar oud. Hg was bjj familie
iu Deu Haag op bezoek en ging met een neet
bjj Scheveningen baden. Het lijk van laatst
genoemde, den 21-jarigen D. Borrebach, uit de
fan der Veenstraat, in Den Haag, is reeds
aangespoeld.
Olieslagers te Helpman
De laatste dag der vliegweek bij Gronin
gen is de mooiste, de drukste en de belang
wekkendste geweest. Tweokeer heeft Olie
slagers Zondag gevlogen. Eerst om drie uur,
Ken kwartier slechts. Hij had in boogere regio
nen te kampen gehad mot itourbillous", de
verraderlijke winden, welke zoo vertelde
Olieslagers, Kinet den dood hebben bereid.
Als ik niet zoo'n sterken motor had gehad,
zoo ging hg voort, zou mgn machine niet
heel beneden gekomen zjjp.
Olieslagers was merkbaar bljj, dat hij dezen
tocht met goed gevolg volbracht had. Het
publiek verwend door vluchten van langereu
duur, was nog al koel.
Doch het zou anders worden.
Even voor halfzeven steeg Olieslagers voor
tweede maal op. Dit werd een zeegetocht.
46 minuten en 22 seconden heeft bjj gevlo
gen, en naar hg mededeelde is hij 600 700
meter boog geweest.
Het gaf den sneltrein van zeven uur naar
Holland een belangrijke voorgift, om hem
met eei^xjfrbazendon snelheid te kloppen on
dan onder het geestdriftig gejuich uit duizen
den koelen boven het vliegterrein terug te
keuren. Olieslagers was te grootmoedig om
den buurtverkeertrein naar Winschoten in 't
ootje te nemen. Hg vloog nu iets verder naar
de stad Groningen, zoodat bjj eenige oogen-
blikken boven het ezercitieterrcin was en
ook naar het Westen strekte hjj zjjn tocht
iets verder uit. Weer werd zjjn zwenken alge
meen bewonderd.
Toen Olieslagers, nat van zweet, den vas
ten grond bereikt had, gingen er geestdrif
tige boera's uit de menigte op, maar het
publiek moest op eerbiedigen afstand bljjven.
De commissieleden drukten hem de hand,
champagne werd rondgediend. Om halfnegen
vertrok Olieslagers naar Zwolle.
De electrische Groninger tram vervoerde
de dagen der vliegweek telkens ruim
10,000 personen. Dit getal is den laatsten
dag verre overtroffen.
Een kerktoren verplaatst.
De Vlaamsche Gazet geeft de volgende
bijzonderheden over de verplaatsing van een
kerktoren
Bocholt heeft in de afgeloopen week het
bezoek ontvangen van dnizenden-vreemdelin-
gen, van heinde en verre gekomen om de
hoogst belangwekkende werken der verplaat
sing van den kerktoren bjj te wonen.
De kerk van Bocholt is een schoou ge
bouw, dagteekenend uit de veertiende eeuw.
gerangschikt in de derde reeks der te be
houden monumenten.
De toren werd voorlaatsten Maandag twee
centimeter opgeheven en letterlijk van zijn
grondvesten geruktr bjj middel van 300 kat-
tekoppen. De horizontale beweging is Don
derdag begonnen. Zjj werd inBgeljjks voort
gebracht bjj middel van kattekoppeD, vast
gemaakt in dikke eiken balken, die de bo
woging aan den toren ovorbrengen. Deze
laatste gljjdt op stalen rollen, geplaatst op
vier dubbele banen van vjjf aaneengesloten
sporpn. Zoo dikwijls de toezichter duit, laten
de werklieden, bjj middel van een hefboom,
4en kattekop het vierde van een draai maken
en de ontzaglijke massa gaat dan 2$ milli
meter voornit. Den volgenden Donderdag
werd de toren 0.10 M. vooruitgeschoven,
Vrjjdag 0.48 M. en Zaterdag 1.03 M. Ver
leden Maandag nu, iu bjjwezen der provin -
ciale raadsleden, was de vooruitgang 0.17
-Meter.
De verplaatsing werd Vrjjdag voltrokken.
Zjj is incidont afgeloopen.
Wegwerkers overredon.
Bij Matzenheim, in den Beneden-Elzas,
heeft een passagierstrein Vrjjdag een afdee
ling wcgwerkerB overreden. Zes werklieden
zgn omgekomen. Zjj waren allen gehuwd en
laten een groot aantal kinderen achter. De
voorman, dio de werklui uiet tijdig voor den
trein gewaarschuwd heeft, schjjnt schuld aan
hot ongeluk te hebben. Het was mistig weer,
toeu het gebeurde.
Spoorwegongeluk; 37 dooden.
Bordeaux, 14 Augustus. Een pleziertrein
van Bordeaux naar Koyan is, tengevolge van
verkeerden wieselstand, in het station Saujon
op een goederentrein geloopen met een snel-
hoid van zestig KM. per uur. In den plezier
trein zaten 1100 menschen.
Er zjjn tot dusver 37 dooden en 55 gewonden
De nadere berichten over het spoorwegonge
luk bjj Saujon leveren weinig bjjzondersmeerop.
Het was Zondagochtend buitengewoon druk
geweest aan het station te Bordeaux. Het weer
was zoo mooi, dat de menschen in menigte
naar buiten en naar de badplaatseu iu du buurt
trokken. De pleiziertrein naar Royan, waarmee
het ongeluk gebeurd is, wrb om 8 uur 26 met
zes minuten vertraging vertrokken met bijna
1000 reizigers. Dé toevloed was zoo groot,
dat 600 reizigers achter moesten bljjven.
Toen de trein met verminderde vaart het
station Saujon naderde, gebeurde het ongeluk.
De machinist en de stoker, die beiden'bijtijds
van de locomotief zjjn gesprongen, beweren,
dat het sein op veilig stond. Maar de weg
was geenszins vrjj. Er was juist een goederen
trein uit Royan gekomen eu op wisselspoor
gebracht, maar de locomotief was nog
op het spoor, dat de pleiziertrein volgde.
Bjj de botsing schoven de eerste drie rijtui
gen van den pleiziertrein in elkaar. Het
tweede rjjtuig was geheel verbrjjzeld. In die
voorste rjjtuigen zaten meisjes uit een geBticht
te Barsac. Daar zjjn de meeste dooden ge
vonden. Um drie uur was de weg in zoover
vrjj, dat men de ramp kon overzien. Toen
waren er, zooals men weet, 37 dooden en
55 gewonden. Van deze laatsten zjjn er 37
zwaar gekwetst.
De Centrale Londensche spoorweg
laat een nieuwe ondergroudsche ljju
aanleggen van de Bank naar Liverpool-street.
De lijn zal slechts 400 M. lang zijn, maar
toch f 3,000,000 kosten.
f50.000 voor toiletten.
Een Liasaboosche dameskleermaker heeft
koningin Maria Pia van Portugal, grootmoe
der vau koning Manuël, aangesproken voor
eeu rekening van f 50,000 voor toiletten.
Van de zjjde van Maria Pia werd de eisch
niet ontvankelijk verklaard, aangezien een
lid van het koninklijke kuis niet in persoon
voor den rechter kan worden gedaagd. Dé
lagere rechter besliste in dien geest, maar
het hooggerechtshof hoeft nu beslist, dat al
leen de koning dat voorrecht heeft. De
koningin-grootmoeder zal dus moeten betalen
of voor den rechter verschjjnen. De censuur
in Portugal laat geen telegrammen over c
zaak door.
bruid op de Teutoousteiimg te Brussel.
Niet alleen in België, doch in heel Europa
is men onder den indruk van dn groote ramp,
de nationale ramp, die onze Zuideljjke na
buren getroffen h&elt. Als een groot, onover
troffen succes kondigde deze wereldkennis
zich aan. In een .enkelen nacht is aan deze
verwachting de bodem ingeslagen. Eu al
staan op het oogenblik nog vele paviljoens
overeind, al zal men. ook met kracht en
energie het verwoeste gedeelte weder op
bouwen, de expositie heeft een onherstelbaar
verlies geleden.
Brussel, 15 Augustus. Zondagavoud is e
brand uitgebroken in de Belgische afdeelin;
der tentoonstelling. De bladen zeggen, dat
de brand veroorzaakt is door kortsluiting,
die ontstaan is in de verlichtingsinrichting
e portiek aan deu' ingang van het Bel
gisch hoofdgebouw. De vonken zjja gevallen
iu de Belgische inzending van kleeding en
kunstzijde. Vandaar heeft het vuur
groote snelheid de Engelsche afdeeling aan
getast Het Belgische hoofdgebouw werd
geheel verwoest. Weldra werd de Brusselsche
kennis door het vuur aangetast Om half
twaalf draaide de wind, waardoor het eene
gebouw na het andere werd aangetast. Om
uur was de Engelsche afdeeling geheel
vernield, en brandde de Fransche afdeeling.
Verbrand zijn ook de FranBche restanratie,
het paviljoen van de stad Parjjs en de ge-
heele linkerzjjde van de Straat der Naties.
Meer dan veertig huizen aan de Solboschlaan,
grenzende aan de tentoonstelling, zijn een
prooi der vlammen geworden. De Fransche
afdeeling is vernield. Men heeft nog veel
gered uit de afdeeling modes. De Italiaansche
afdeeling is slechts gedeelteljjk aangetast,
maar de schade is er groot. De afdeelingen
Denemarken, Rnsland, Noorwegen,
Oostenrjjk, Japan, Amerika, Turkije
Zwitserland hebben weinig of niets geleden
De brand is tegen den morgen gestuit.
Vernield zjjn het hoofdgebouw vau België
de Engelsche afdeeling, het paviljoen van
do stad Parijs, het Fransche paleis voor
voeding, een deel van de Fransche afdeeling,
do Brusselsche kermis.
Alle papieren van de jury zjjn verbrand.
Het bestuur beeft besloten, dat de tentoon
stelling open zal bljj ven voor zoover niet
verwoest.
De correspondent van de „N._Rott._Cou
rant" schrjjft o. m. het volgende:
Brussel, 15 Augustus. Ik zat te eten aaD
het terras van eene restauratie, als, in
kalme avondlucht het kon half tien zjjn
eens naar 't zuiden toe eene groote,
duister-roode klaarte zich waaiervormig open
breidde, als een trage iakkelsvlam wapperen
ging, zich geheel in de hoogte in een roet
zwarten, loggen walm samen ging pakken.
Ik loop naar de telefoon: de tentoonstelling
staat in brand I Onmiddellijk spring ik in een
taxi; op de Louisa-Laan, zwart van eene
logbewegende eu toch voortijlende massa,
stoppen naast mg de auto's van confraters.
De professioneele koelbloedigheid heeft ons
verlaten, want, denk eens: wjj naderen. De
vlammen slaan ons tegen; een zware adem,
die ons tegenloeit, pijnlijk, benauwend; aan
onze linkerhand eene lichterlaaie vuurkolom,
hol in den nacht omspetterd van duizend
uitschietende vensters. Het is het Brussel
Kermis, dat opbrandt.
Verder zien we aan een zwart rasterwerk,
dat zich wringt in den gloed, do vurige tongen
njjdig kronkelen en lekken het is de hoofd
gevel, die onder 't geweld der vlammen helsch
te leven staat. En daarboven een logge, roet-
bruine miathemel, doorflitst nu en dan van
ene uitspattende kern, doorwalmd van rosse
in groene weerglanzen En verderop nog
over 't galmende volk heen, dat, moeilijk bc
dwongen, zien wil, of, zich aan den nabjj
uitgang schrikkelijk vordringt, de bigde giran
dolen der roode, blauwe, gele, felwitte elee
trische verlichting... Want het is heden
een echte feestdag gewoest voor de expositie.
Nooit was er zoo'n drukke, jolige, opgewon
den, blijde menigte geweest. En aller vreugd
moest blinken thans in de schitterende ver
lichting van tuinen on gebouwen. Tot ge
niepig en zeker de macht van het vuur de
vreugde in schrik, hot feest in ramp kwam
keeron
Met groote moeite dringen wjj binnen. En
een der eersten, dien we ontmoeten, is bouw
meester Acker. •Alles verloren, alles ver
loren", mompelt hjj mot tranen in de stem.
Verder in een groep, onmachtig toeziende,
baron Janssen en de twee algemeene bc
stuurden. Wat moet er in hen omgaau 1 Drie
jaar arbeid in enkele minuten vernietigd I En
om hen been, tosschen iiet overweldigend
schouwspel en de dichte, gonzende massa,
de vlugge schimmen van redders en jour
nalisten.
Maar boven het doffe geraas der toeziende
massa, boven 't galmen van bevelen en uit
roepingen daar gaat gebrul op van wilde dieren.
Het vuur is in hot Luna-park het beestenspel
Bostock genaderd. Ecu paniek breekt plots
onder het volk uitIndien de dieren eens
gingen ontsnappen I Hot gerucht loopt, dat een
leeuw, woedend, de bruudendo straten van
Brussel-Kermis doorkruistMen hcort het
langgerekt miauwen der tjjgere, gegrom, als
van een misthoorn op een onweerzee, huilt
aanhoudendhet zjjn de witte beren. Men
zegt ons dat gendarmen, het geweer geladen,
gereed staan om ze af te maken. Het zal niet
oodig zijn enkele oogenblikken nadien stort,
onder een luiden galm, het gebouw in, de dieren
verstikkend en roosterend.
Intnssehen dringt dieper en dieper het vunr
de Belgische sectie achter den hoofdgevel bin
nen. Het heeft de Fransche sectie bereikt.
Wjj draaien langs den laaienden vuurklomp
om langs de Straat der Natiën naar het paviijoeD
der stad Parjjs toe. Ook hier zien we weldra
door de dikke mistlncht de felle tongen breken,
uitschieten, triomphanteljjk. Weldra ronkt er
de brand. In eens schuinen gratievol de muren
van het Fransche restaurant: een dofte plof,
alles is volbracht. Alleen een reuzige, zwarte,
impassibele gipsen leeuw bljjtt recht staan,
rustig ais de heerscher over deze vernieling.
Maar daar ploft in eens, met doffen plons,
een massa naar beneden. Wjj trachten te
naderenhet is de brug, die over de Solboschlaan,
de Fransche aan de Engelsche sectie verbindt.
Hoog slaan nieuwe vlammen uit, die de
waterstralen bjjua uiet bereiken kunnen. Het
zjjn de huizen, de heasche steenen huizen
der laan, die geïsoleerd, haast onbereikbaar
de kroon van vuur, die ze omsluit, traag
aan 't branden gaan, ter onontkomeljjke ver
nieling gedoemd. En die huizen zgn bewoond.
Misschien eischc de vuurdood hier honlerd
menschenlevens. Eu aldoor heviger ronkt de
brand, als een reuzige stoommotor. Nu en
dan stort gekraak over dat aangehouden,
aanzwellende, verminderende en weer nade
rende geronk. Nu en dan een knal; het
fioseehen koolzuur, misschien ook wel de
dynamietpatronen van de Fransche afdeeling
en telkens hooren wjj uit de menigte, die op
afstand wordt gehouden en raast als een ver
onweer, een verbaasden galm opgaan als bjj
een overschoon vuurwerk.
De indruk is waarljjk onbeschrjjfeljjk. Men
is verbjjsterd, al ziet, al hoort, al gevoelt
men wonderscherp. De gespannen zenuwen
nemen ongehoord nauwkenrig waar. Maar
de hersens hebben den -tjjd niet de impres
sies te ordenen; men ondergaat als beduusd,
niets dau een verwurrenden totaalindruk.
Men kau nauwelijks gelooven aan de wer
kelijkheid vau het gebeurende. De schrik,
die intens is, gaat gepaard met ongeloovig-
heid. Half bewust loopt men met confraters
tnee, soms wel het gevaar tegen. Sommigen
zeggen in hunne verwarring de dwaaste din
gen, waar nochtans niemand om lacht. Men
enkt trouwens aan niets. Men ondergaat
alleen dat geweldigeeene gansche stad,
die opbrandt, een stad in bordpapier... Iemand
spreekt van den brand van Rome en van
Nero en van brandende Christenenen
donk er niet eenB aan mjjuc Behouders op
te halen voor zulke rhetoriek...
Het is nu al heel laat gewordeu. De ten
toonstelling is pikdonker zonder dat ik be
merkt heb, wanneer de verlichting iB uitge
daan. De brand is als vermoeid, het rooken
ïeeft opgebondenmen krjjgt nu het wer
kelijke besef vau de ramp, want meu wan
delt tusscheu stinkende, walmende puinen.
Ik hoor, dat meu het vuur meester is ge-
wordei, dat een deel der hallen naar de
galerjj der machines toe gespaard is gewor
den eu dat nieuws is me als eeu physieke
verlossing. Tegen twee uur keer ik naar
huis, bevangen door eene onafwendbare loom
heid... Neen, ik verzeker u, het is niet
ziorig zulke indrukken te oudergaan en mee
te moeten deelen...
Brussel, 15 Augustus. Vanmorgen vroeg
hen ik naar de tentoonstelling teruggekeerd.
AI mocht niemand, zelfs niet de pers.
plaats der ramp uaderen, toch niet te
der grootsch-deBolaat is me het schouwspel
voorgekomen. Om negen uur was het over
gebleven gedeelte van den hoofdgevel inge
stort eu nu ziet men niets meer dan het
•mzalig verwrongen ijzeren geraamte. Van
Brussel-Kermis bljjft alleen een zwarte gruis-
hof over, waaruit stikkend een bittere geur
opstjjgt. De aarde is eeu zwart moeras, waar
greppels dik vocht uit vloeien. Men kan de
puinen niet overzien dan met een diep-
pijnljjk gevoel.
Wjj vernemen, dat het Nederlandsohe Pa
viljoen alleen is behonden geworden, door
dat de gevel van het Parijscho gebouw recht
is gebleven en van Holland had de brand
zich gemakkeljjk tot Duitschland uitgebreid.
Gisteren was een der beste dagen van de
tentoonstelling gewoestmen had 95,000
frank ontvangen.
Uit ter Beurze ingewonnen informaties is
gebleken, dat de meeste Nederlandsohe
Verzekering-Maatschappijen niet of slechts
met matige bedragen betrokken zjjn bjj de te
Brussel veroorzaakte schade, hetgeen een ge
deeltelijk verband zal houden met omstandig
heid, dat de Nederlandsohe afdeeling onaan
getast is gebleven.
In de Engelsche afdeeling op de Brussel
sche tentoonstelling bevond zich een zeer
waardevolle collectie antieke meubelen, een
beeld gevend van ieder tjjdperk der Engelsche
geschiedenis. Zjj was afgestaan door verschil
lende Engelsche verzamelaars. Eveneens be
vonden zich daar de beroemde Tudor-paneelen,
die eigendom waren van het Toronto Museum
in Canada, kostbaar porselein en reproduoties
van het zilverwerk van de City, uit Victo
ria en Albert Museum. Het verbrande is
niet te vervangen, het is eeu onherstelbaar
verlies, wat algemeen gevoeld wordt. Alleen
sommige van de in bruikleen afgestane voor
werpen van waarde, waren niet verzekerd.
e
Uit de reeds ontvangen telegrammen bljjkt,
dat de brand, aan hoeveel verwachtingen
bjj ook den bodem beeft ingeslagen, toch
niet dien omvang heeft gekregen, als velen
aanvankelijk hadden gevreesd.
Wel zjjn tallooze schatten van knnst en
njjverheid vernield, wel ie er ontzagijjke
schade aangericht, maar men is er toch nog
in geslaagd een gedeelte te redden. Vreesde
men ir het begin, dat het vuur niet te be
dwingen zon zjjn on de geheele tentoonstel
ling in vlammen zou opgaan de eerste
telegrammen waren in dit opzicht hoogst
verontrustend later, toen men het gebeurde
kon overzien, bleek dat de afdeelingen in
de ioternationale galerjj Oostenrjjk, Rusland,
Denemarken, Noorwegen, Amerika, Japan,
Turkije en Zwitserland, in het geheel niet
geleden hadden. En onze berichtgever te
Brussel deelt nu ook nog mede, dat een ge
deelte van ile Frausche expositie gespaard
bleef.
In tegenspraak met de mededeelingen, die
uit Brussel aan verschillende bladen waren
geseind, bljjkt nu ook nog, dat de processen-
verbaal van de jury gespaard bleven, zoodat
de bekroonde exposanten ten minste de hun
toekomende bekroningen nog sullen ontvangen.
De tentoonstelling sal, volgens de berich
ten. geopend bljjven. Door decoraties zal
men de sporen van den brand trachten te
bedekken en zjj, die tot dusverre nog niet
in de gelegenheid waren de te Brussel bij
eengebrachte schatten in oogenschonw te
nemen, zullen nu althaus de overblijfselen
nog kunnen zien, van wat nog kort geleden
znlk een keurig geheel uitmaakte. Eén inrich
ting echter en wel juist die, welke zich in
het talrjjkste bezoek mocht verheugen, de
Brusselsche kermis u.1., is geheel en al ver
nield; daarvoor zal een andere attractie in
de plaats moeten worden gesteld.
In het hoofdgebouw ligt een schat vau
juweelen onder smealendé ruïnes. Een seer
groot gedeelte der exposanten hadden, helaas,
uit slecht begrepen zuinigheid hnnne inzen
dingen niet verzekerd.
In de Belgische sectie bevonden zich groote
boeveelheden ontplofbare stoften en chemi
caliën, die herhaaldelijk met luiden knal
ontploften en zoodoende de vlammen steeds
hielpen aanwakkeren. Gelukkig konden de
schildergen van oude Belgische meesters, die
tentoongesteld waren op een van den vuur
haard nog al ver verwjjderde galerjj, uog
tjjdig in veiligheid gebracht worden, maar
de onschatbare gobelins uit de Fransche
koninkljjke paleizen werden een prooi der
vlammen.
De geheele schade wordt geraamd op
500.000.000 francs.
Het Brusselsche gespuis heeft natnurijjk
getracht zijn slag te slaan eu van de ver
warring gebruik te maken om te rooven en
te stelen, niettegenstaande soldaten streng
toezagen dat niemand, die niet ambtshalve
op 't terrein moeBt zjjn, zich daar, onder t
een of ander voorwendsel ophield. Een dier
soldaten betrapte nog tjjdig vier dieven, toen
zjj juist het deksel van eeu vitrine stuk
sloegen, waarin juweelen van groote waarde
waren geborgen, en een anderen kwam zjjn
waakzaamheid zelfs dnur te staan; hg kreeg
nl. een dolksteek van een apache, dien hjj
in hechtenis wilde nemen.
Brussel, 15 Aug. De toeloop op de ten
toonstelling is hedennamiddag ontzaglik ge
weest. Zooals de expositie iu haar vollen
fleur dageljjks de duizenden trok, zoo heeft
zjj in haar rouw heden de tienduizenden
dan gelokt en de Brusselaren en de vreem
delingen, die haar nog gisteren bewonderd
hadden in haar heerlijken tooi, hebben met
ontzag gestaard naar de verschrompelde
paviljoenen. De indruk in de stad is gewel
dig, ieder die bjj het welslagen van de ten
toonstelling betrokken is, spreekt er met be
kommering over, want al worden duizendeu
verwacht om de ruïnes te zien, meu vreest
als die straks achter fleurige en snel opge
trokken staketsels verborgen zullen zjjn, dut
velen uit Engeland en Frankrijk, uit Holland
en Duitschland, Brussel zullen schrappen
van hun reisplan, want de schitterende afdee
lingen van de tentoonstelling mede zjjn door
het vuur vernietigd.
Er ie overigens maar een afkeuring voor
de ontzettende diefstallen. Tot Belgische sol
daten toe, die zilveren voorwerpen in de
zakken gestoken hadden, moesten door de
gendarmen worden gearresteerd.
De Correspondent van het Handelsblad
schrjjft o.m. aan zjjn blad:
Brussel, 15 Augustus. De kellner vertelt
mjj: «Het was een drnkke avond: het uur
dat we de meeste klanten h< bbenweinige
Zondagen heb ik het even druk gehad. Eu
ik was dan ook volop bezig aan het gerieven,
als een makker me zegt: «zie eens daar!"
Het was een licht vlammetje, een tongetje
vuur, dat scherp en fijn buigend naar om
hoog schoot. En tien minuten nadien was
heel de voorgevel één geweldige vuurkolk."
Ik ben er weer heen gegaan. Het is eeuo
onontkomeljjke obsessie. Wie het dezen nacht
heeft bjjgewoond, wordt er ziekeljjk harts
tochtelijk toe aangetrokken. Van Brussel-
Kermis ziet men nog de groote ingangspoort
en de voorste huisjes; dieper in vindt men
echter niets meer over, alles is één puin.
En van wat in de vernieling voorviel, ver
tellen de toezichter* als nit eene nachtmerrie
De beesten van Bostock, het redden van
wat te redden viel, de gekwetsten en de
radeloozen.
Wjj gaan naar wat van Brussel-Kermis
overblijft; een geweldigen stank wjjst waar
het beestenspel was. Een krokodil, afschHwe-
ljjk gebarsten, ligt daar op den weg, deu
bek vreeseljjk open, de korte pooten als
belacheljjk onmachtige klauwen. Een ljjk
als dat van een dronken hond, moet eeu
leeuw zjjn geweest. Die naakte verkoolde
ribben zjjn van een tjjger. Intuaschen ver
telt men mjj dat een olifant gered en bezig
is zeer bedaard zjjn kunsten te laten bewon
deren in een nabg koffiehuis. Van de huizen,
meestal herbergen, is bitter weinig overge
bleven een hoopje usch vierkant rondom
een gapenden kelder, waar de biertonnen
in zwemmen; het is afschuwelijk.
Verderop staat wat van den hoofdgevel
over bljjfteen enkele zuil als een brallen
zelfbewusten wil; daaromheen de wringende
arme van het ijzeren geraamte, dat als om
genade smeekt of wraakroepende vuisten ten
hemel recht. Langs den kant van de Straat
der Natiën" bljjven enkele gebonwen recht,
alleen wat gebarsten en wat geroosterd. Men
vind het haast belacheljjk, dat ook sjj niet mee
zjjn opgebrand... Diep in de puinhoopen wroe
ten menschengestalten; dnizenden en duizenden
zjjn hier verloren gegaan, gesmolten en opge
brand. Nu zoeken die menschen er naar, want
daar zjjn edele metalen en edelgesteenten in
opgebrand, en veel was niet eens verzekerd.
Aan de bijzonderheden, die wg overal ver
spreid vindeD, ontleenen wjj, moerendeels aan
Belgische bronneu, nog het volgende:
Het was omstreeks 9 nur 's avonds, toen
het schrikkelijk geroep zich verspreidde:
Brand 1 Brand 1 en reeds toen ging van deu
hoofdgevel der tentoonstelling, boven de ho
vingen, naar den rechtervleugel een reeee
gloed in de Incht die op verren afstand werd
gezien. Het waren het poet-, telegrzal en
telefoonbureel en dit van het uitvoerend co-
miteit, die in brand stonden.
Onder de ontzagijjke menigte, die nog iu
de prachtig verlichte hovingeu rondwandelde,
onUtond er een paniek, zooals niemand van
de toeschouwers er eene ooit had bjjgewoond.
Vrouwen en kinderen werden onder de voeten
vertrappeld, en men zag van alle kanten
lieden, die als waanzinnigen rondliepen en
trachtten te vluchten. Onmiddellijk werdeu
do reddingswerken ingericht.
De pompiers van dienst iu de tentoonstel
ling kwamen toegesneld, maar het vuur had
toen reeds, in deze licht ontvlambare gebou
wen zulke uitbreiding genomen, dat zjj vol
slagen machteloos waren. Op korten tjjd
waren heel de Belgische afdeeling en die der
electriciteit slechts ééne vuurzee.
Daarna werd de Engelsche eectie aange
tast en letterljjk in een omzien, zoo groot
als zjj was, vernield.
Meu gaf op dit oogenblik bevel Oud-Brus
sel te ontruimen. De wind joeg naar Ter-
kamerenboech een dichten regen van gensters,
die zelfs voortvloog tot in de Louisalaan.
Al de beschikbare troepen van het garni
zoen zgn bjj hoogdringendheid opgeëiecht.
De pompiers van de gemeenten der Brus
selsche omgeving on de troepen van het gar
nizoen kwamen aangestormd in de richtiDg
der tentoonstelling. Heel het brandweerrat*-
teriaal der omgeving was Ier plaatse.
