KLEINE COURANT -
't Vliegend Blaadje
voor HeldorTerne!, Wieringen en Anna Paulowna^
No 4023
Woensdag 30 Augustus 1911.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., buitenland f 1.25
Pre- Zondagsblad 37* i 45 f 0.75
iniën J Modeblad 55 65 t f0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 5 regels 90 cent.
Elke regel meer6
Bewijs-exemplaar2$
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Intero--
lefoon 80.
Uitgever i C. DE BOER Jr. (v./h. BERKHOUT 4 Co.), Helder.
BureausSpoorstraat en Koningstraat.
UIT HET BUITENLAND.
De Marokko-kwestie.
Er is eene merkbare ontspanning in den
toestand te constateoron. Frankryk sobijnt de
wyste party te kiezen; de bladen daar
spreken de zaak op aeer kalmen toon
een goed voorteeken. In Duitschland is
goedmoedige stemming in de pers nog niet
geheel teruggekeerd; misschien ook wel door-
dut ze ia de laatste dagen geprikkeld werd
door uitlatingen van Engelsche zyde, dat
Duitschland wel wat hard van stal was
geloopen en de sympathie daar geheel aan
de zyde van Frankryk was. 't Was trouwens
genoeg gebleken maar er zyn dingen die
niet telkens herhaald moesten worden
vooral niet tegenover de meest heet geba
kerden onder de Duitschera, die, kennende
de macht van hun land, zich nog al voeleD.
Vry dag j.1. heeft het Fransche ministerie
een vergadering gehouden op het ministerie
van binnenlandsche zaken onder voorzitter
schap van minister-president Caillaux.
De minister De Selves, minister van bui
ten landsehe zaken, stelde zyn ambtgenooten
toen in kennis met de instructies, die de
ambassadeur Cambon zal medekrygen, als
hy Maandag of Dinsdag weder naar Berlyn
vertrekt. Deze instructies, van tevoren goed
gekeurd door president Fallières, zyn op
schrift gesteld en zullen als grondslag dienen
voor verdere onderhandelingen tusschen Frank
ryk en Duitschland.
Tot dusverre zyn slechts mondelinge be
sprekingen gehouden. Thans echter zal de
Fransche ambassadeur met bepaalde, nauw
keurig omsohreven eischon voor den dag
komen, waardoor de onderhandelingen een
meer zakelyk karakter zullen verkrygen en
een bepaald resultaat, hetzy dan al of niet
gunstig, moet worden verkregen.
De ,Temps", die dikwyls door de Fran-
sche regeering als spreektrompet wordt ge
bruikt, zegt, dat de besprekingen voorname
lijk zullen loopen over de volgende drie
quaeBties.
Ten eerste zal Duitschland mei een nauw
keurigheid, die alle dabbolzinnigheid uitsluit,
moeten aangeven, welke nieuwe positie
Duitschland aan Frankryk in Marokko wil
inruimen.
Verder zullen de economische rechten van
Duitschland in Marokko moeten worden
vastgesteld.
En ten slotte de territoriale compensaties
in den Congo, die Frankryk aan Duitschland
zul toestaan.
Wat dit laatste betreft, raadt de „Tomps"
Duitschland aan vooral niet te overvragen.
Frankryk zal niet meer toestaan dan een
vergoeding voor hetgeen het zeil verkrygt.
Indien het verder ging, zou het een bewijs
van zwakheid geven en dat doet het beslist
niet en daarvoor is ook niet de minste aan
leiding.
't Laatste is natuurlijk een zinnotje dat
er zoo byhoort om 't voor eigen volk een
kleurtje to geven.
De Duitsche minister Kiderlen-Wachter is
naar Zwitserland vertrokken om wat uit te
blazen. Dat wijst er ook op, dat de zaak
niet meer kritiek is. Ten andere, na zes
weken onderhandelen door diplomaten moe
ten deze zeker rusten. Dan worden ze nog
kalmer.
Dat in de vreedzame bespreking door beide
landen wat afwisseling wordt gebracht door
een beetje machtsvertoon, vinden we een
vry onschuldig iets.
Den vyfden September zal de ÏJuitsche
keizer in de haven van Kiel een vlootschouw
houden, waaraan zooveel mogelijk alle groote
en kleine oorlogsschepen zullen deelnemen.
Frankryk wil niet minder zyn.
Den dag te voren zal het Fransche staats
hoofd op de reede van Toulon negentig oor
logsschepen voorby zich zien defileercn.
Dat is een vloot waarop Frankryk niet
weinig trotsch is.
Portugeesche republiek.
Tot president der republiek is gekozen
Arriaga. Zyn verkiezing kan beschouwd
worden als een overwinning van den gema
tigden vlengel der republikeinsche partij, die
geleid wordt door den minister van openbare
werken Camacho, don minister van binnen
landsche zaken De Almeida en den minister
van marine Gomez. De radioale republikeinen,
onder welke de minister van justitie Affonso
Costa en de minister van oorlog Barreto de
eerste viool spelen, hadden Machado candi-
daat gesteld. Aanvankelijk was Braamcamp
Freire, de president van de Nationale Ver
gadering, door de gematigden voor het presi
dentschap gecandideerd; deze bedankte echter
voor de eer.
De nieuwe president zal vermoedelijk den
tegenwoordigen miuistor van openbare wer
ken Camacho, of den gewezen professor aan
de polytechnische school te Oporto dr. Duarto
Leite, tot minister-president benoemen.
Arriaga is 75 jaar oud. Zyn geheele leven
heeft hy gewyd aan de propaganda voor de
republiek. Populair werd h\j echter eerst door
zyn bestryding van den dictator Joao Franco.
Tot aan de revolutie was hy advocaat te
Lissabon. Na de uitroeping der republiek
werd hy door de voorloopige regeering tot
procnreur-generaal benoemd.
Van den hoogbejaarden Arriaga is natuur
lek niet te verwachten, dat hij zich zoo
krachtig zal laten gelden als Machado waar-
schynlyk zou hebben gedaan. Hy zal de lei
ding der zaken vermoedelyk aan de minis
ters overlaten en zich zelf bepalen tot de
vervulling van zyn representatieve plichten.
President Faillières zond den nieuwen
president een telegram van hartelyken geluk-
wensch; Frankryk erkent dus de republiek.
Als anti-republikeinsche woelingen hu uit
blijven sollen de andere Staten ook wel ge-
lydeiyk volgen.
Rusland en Finland.
Iwee gemeenten van het Fiusche gouver
nement Wyborg zullen binnenkort by Rus
land worden ingelyfd. 't Begin van het einde?
Mogelyk wel. Natuurlyk wordt de inlijving
goed gepraat.
De „Russija" deelt thans mede op welke
gronden deze maatregel is voorgesteld. Be
doelde gemeenten hebben n.1. een vry talryke
Russische bevolking en vormen de noorde
lijke kust van de Finsche Golf. Tot dusverre
berustte, doordat beide plaatsjes Finsch wareD,
de zorg voor da venlediging van Peteraburg
by twee verschillende departementen, zeer
ten nadeele van de verdedigingsmaatregelen.
Daarby komt nog, dat de Russische bevol
king was onderworpen aan rechtspraak ir
een haar vreemde taal, terwyl bovendien,
ten gevolge van de eigenaardigheden van
de Finsche jurisprudentie, Russische revo-
lutionnairen hunne tenten in dit gebied had
den opgeslagen en van daaruit voortdurend
aanslagen op touw zetten tegen het Russische
Ryk.
Het onderwys in Transvaal.
Door de onderwys-wet van generaal Smuts
werd de Engelsche taal nog al bevoorrecht
boven de Hollaudsche.
De Provinciale Raad van Transvaal heeft
nu een nieuwe verordening op het onderwys
vastgesteld, in overeenstemming met de voor
stellen in het meerderheidrapport, omtrent de
taalquaestie by het onderwys gedaan. Die
voorstellen geven aan de ouders vryheid
omtrent de keuze van de taal, die als voermid-
del by het onderwijs zal dienen en er worden
regelingen getroffen opdat ook die leerlingen
wier moedertaal een andere is dan die van
de meerderheid der leerlingen onderwys in
hun moedertaal zullen ontvangen, enz.
De Transvaal heeft nu een verordening
op den aanbevolen grondslag vastgesteld, en
de Engelsche oppositie heeft zich hierbij aan
gesloten. Wel erkennen de Engelschen, dat
in de Transvaal voor hen wel wat te v
liezen is, nu de bevoorrechte positie, die aan
de Engelsche taal door de onderwys-wet van
generaal Smuts was gewaarborgd, wordt op-
gegovon. Maar niettemin wil ook de oppositie
medewerken om tot een schikking te komen,
die in Zuid-Afrika een definitieve oplossing
van de taalquaestie zou moeten brengen.
BIEUWSBERICHTEM.
HELDER, 29 Augustus.
By Kon. besluit van 19 dezer is
benoemd tot ridder in de Orde van den
Nederlandschen Leeuw, de luitenant-ter-zee
lste klasse J. L. H. Luymos, leider van de
thans ontbonden Nederlandsche commissie
tot voorbereiding van de aanwyzing van
eene natuurlyke grens tusschen het Neder-
landsch en Duitsch gebied op Nieuw-Guinea.
By Kon. besluit van 19 dezer is, als
blijk van goedkeuring en tevredenheid, de
bronzen eerepenning voor menschlievend
hulpbetoon en een loffeljjk getuigschrift toe
gekend aan J. van der Pyl, matroos 2de
klasse (stamboek no. 2140), aan boord van
Harer Majesteits pantserdekschip .Utrecht",
wegens de door hem met levensgevaar ver
richte poging tot redding van een drenke
ling uit het water van hot Schottegat te
Curarao, op 18 Juni.
Voor zeevarenden.
Nederland. Lichtboei weder gelegd.
Molengat. Zeegat van Texel. Volgens mede-
deeling van het Loodswezen is de lichtboei
(Onrust) van het Molengat, op ongeveer: 52
gr. 58'.5 N.b. en 0 gr. 9' W.l. (4 gr. 44'.1
O.l. van Greenwich) weder gelegd; deze
boei is thans voorzien van gasgloeilicht.
De vervangende ton is opgenomen.
Verkochte schepen.
Het Nederlandsche stoomschip .Koningin
Regontea", in 1894 te Greenock gebouwd voor
de Stoomvaart Maatschappij „Nederland", is
volgens .Fairplay" naar Bombay verkocht,
naar verluid voor ca. 17,000 p.«t.
Aangemeld.
By de politie te Amsterdam heeft zich aan
gemeld de heer E. C. L. R. van Ellinck-
huysen, gewezen directeur van de Generale
Credietbank, die in het begin van dit jaar
verdwenen is met oen groot bedrag aan geld,
ongeveer f 30,000, dat hy ten nadeele van
die instelling verduisterd had. Hy is onmid
dellijk ter beschikking van de justitie gesteld.
Ontploffing in het kamp van Zeist.
Ongeveer 9 uur Zaterdagmorgen ia in het
spoorwegkamp in de legerplaats te Zeist een
hulpmunitiemagazyn van de vestingartillerie,
gelegen noord-oostelyk van het dynamiet-ma
gazyn van het regiment genietroepen ontploft.
Het munitiemagazijn is geheel, het dynamiet-
magazyn gedeeltelijk vernield. Aan de, in de
onmiddelyke nabyheid gelegen gebouwen, de
timmerloods, de smederij en het machinege
bouw is groote materieele schade toegebracht.
Op de plaats, waar het hulpmagazyn ge
slaan heeft is een gat in don grond geslagen
van 8 meter diepto en 10 meter middellyD.
De inhoud van het dynamiet-magazyn vau
de genie is uit elkander geslagen en alloon
door het handig en kordate optreden van
den sergeant der genie Bogaert is grooter
onheil voorkomen, daar een lichtkogel uit
het hulpmagazyn was geslingerd op nog geen
halven meter van liet dynamiet-magazyn.
De sergeant -heeft, 'ondanks het gevaar,
dat hy daarby zelf liep, den lichtkogel gedoofd.
De gebouwen van de spoorwegafdeeling
zyn in brand geraakt, evenals do heide, waarop
op verschillende plaatsen, licntkogels waren
neergeslingerd.
Naar men verneemt waren in het maga
zijn der artillerie opgeborgen 500 kg. kruit,
benevens 20 lichtkogelsin het dynamiet-
magazyn een 20 kg. dynamiet, pikrine-suur,
znurkoord en andoren lichtontplofbare stoffen.
Het vaste personeel van het spoorwegkamp
heeft door spoedig en kraohtig ingrypen
dadelijk alle branden gebluscht, zoodat toen
de vesting-artillerie uit de legerplaats aan
rukte, het gevaar geweken was.
Een sergeant en 2 soldaten zyn door glas
scherven licht gewond, de milicien Ling heeft
eenige lichte brandwonden opgoloopen.
Men zij gewaarschuwd.
Men achrylt uit Boschkapelle aan de
„Midd. Ct.":
Tweo plaatsgenooten hadden na lang zoe
ken van het grootst mogelyk aantal woorden
uit de letters van het woord vliegdemonstra-
tie er ruim 400 by elkander gezocht, die zy
opzonden naar Rotterdam, de plaats, waar
de firma, die den wedstryd uitgeschreven
had, zetelde.
Reeds enkele dagen later kwam bericht,
dat de inzender, omdat hy een van de eer
sten was, twoe prijzen kon kiezen uit een
bygeBloten lyst.
Deze, erg in zyn nopjos, koos voor zich
zelf een Schwarzwalder-hangklokje ter opge
geven waarde van f4.50, en voor zyn behulp-
zaraen vriend een vulpenhouder, oveneens
ter waarde van f4.50.
De firma meldde nu, dat ter betaling der
verzendingskosten 2 X 9.83 moest worden
opgezonden.
Omstreeks half Juli ging er een postwissel
van f 1.66 naar Rotterdam, en onze woord
kunstenaars waren nu in spanning naar de
schoone dingen, die komen zouden.
Maar »ij wachtten drie weken te vergeefs,
en berichtten toen de firma, dat zy eens
goed zouden laten informeeren, of de afge
zonden postwissel te bestemder plaatse was
aangekomen.
Waarschijnlijk als gevolg van deze m<
deeling ontvingen zy nu dezer dagen een
pakket van een omvang, die een reusachtige
Schwarzwalder hangklok en een vulpenhou
der voor een reuzenhand deed vermoeden
het was bezwaard met f 0.70 onkosten voor
//rembouraverschil". De 70 centen werden
betaald en hot pakket geopend; er kwam
uiteen massa gewone krullen, genoeg om
twee kachels aaD te maken, een miniatuur-
klokje van misschien 40 ct. waarde, en een
namaak vulpenhouder dien men van den ge
lukkigen winnaar graag voor 10 ct. kan
krygen
Zoo bedot men goedgeloovigen in do 20e
eeuw.
Luchtvaart.
Naar de Deli Crt. mededeelt, heeft Kiillcr
den 31sten Juli te Batavia voor 't eerst ge
vlogen met zyn «Antoinette". Het succes was
onorm. De gouverneur-generaal en verschei
dene autoriteiten waren op het vliegterrein
aanwezig. Duizenden en duizenden toeschou
wers waren toegestroomd. Het publiek was
zeer geestdriftig.
In i
i trein beroofd.
De diamanthandelaar Busch heeft aan de
Antwerpsche politie kennis gegeven, dat hem
in den Paryschen trein tusschen Brussel eu
Antwerpen een portefeuille mot 175.000 fr.
is afhandig gemaakt.
Volgens zyn mededeeling zouden to Brus
sel twee goed gekleedc hceren bij hem in de
coupé plaats hebben genomen, waarop zy al
spoedig een gesprek met hem hebben aange
knoopt. Hij had eon cigarét van hon opgestoken
en was daarop in slaap gevallen. Toen hy te
Antwerpen wakker werd, was hij alleen en
miste hy zyn portefeuille.
Tegen opslag.
Het (Handelsblad van Antwerpen" niaakf
melding van opstootjes in verschillende
plaatsjes in de Belgische provincie Henegou
wen naar aanleiding van het opslaan der
)ryzen van de eetwaren, hoofdzakelijk van
caas, boter en eieren. De handelaars worden
beschuldigd gebruik te maken van de droogte
en het mond- en klauwzeer, om de prjjzen
te verhoogen en zoodoende meer winst te
maken. De huisvrouwen hebben overleg ge
pleegd en saboteeren de koopwaren. Al wie
weigert zyn boter en eieren voor een bepaal
den prys te geven, kan met zyn voorraden
de markt weer verlaten zonder iets te heb
ben verkocht. Tot nog toe wist de politie
vechtpartijen te voorkomen.
Castro.
Pietri-Daudet, de oud-consul-generaal van
Venezuela in België, thans redacteur van
de (Revue Americaine" te Brussel ver-
schynend, deelt aan de (Etoile Beige" mede,
dat Castro in Venezuela geland is. Hy be
reikt het Venezolaansche gebied over het
schiereiland Goajira (Columjuu) en zou nu
reeds Ban Cristobal iu do Andes bezet
hebben. Castro zou nu plannen maken om
naar de hoofdstad op te rukken.
Een geheimzinnig schip.
Een Londensch blad bevat een verhaal
ror een geheimzinnig schip, de (Koam
Qaeen", voorheen de (Boreas een klein
stoomschip van 518 ton, in 1906 hier te
lande gebouwd, by van Vliet en Co. te
Hardinxveld. Tot een paar maanden geleden
behoorde de (Foam Qitoen" aan de London
and Channel Islands Steamship Company.
Deze verkocht het schip aan de Shipping
Agency Ltd. en deze weer aan een onge
noemde Londensche reedery.
En nu het geheimzinnige van de zaak.
Het schip, dat te Erith bij Londen lag en
de vorige week zou vertrekken, is in beslag
omen en ligt te Graveseud vast. Wat
reden ie, weet het publiek niet, maar
men zegt, dat er onlangs aan boord maat
regelen zyn getroffen om op voorplecht en
achterstoven een kanon te plaatsen; ook is
het schip van een inrichting voor radio-
telegrafio voorzien. Op een paar man na is
de oude bemanning afgedankt. Waar de
bestemming was, wist men niet te zeggen.
Een van de bemanning meende naar Mexico,
een ander sprak van Bnenos-Aires. Deze
zei, dat het schip by het vertrek de Engel
sche vlag zou voeren, maar welke vlag er
op zee zou geheschen worden, kon hy niet
zeggen.
Men kan dus vermoeden wat men wil.
Een schip voor Castro Of ziet het ont
stelde brein in Engeland er oon Duitsohen
hulpkruiser in, die Engelands koopvaarders
in den grond gaat boren
Londen, 26 Augustus. Op de aanhouding
van het stoomschip »Foam Queen" by Erith
is die van twee stoomschepen te Barrow,
waarvan de (Arizona" hot grootste is,
onmiddellijk gevolgd. Er bestaat blijkbaar
verband tusschen die aanhoudingen. De aan
gehouden vaartuigen behooren alle aan
dezelfde reeders. Dezen weigeren alle in
lichtingen. Men vermoedt, dat de douane-
overheid vernomen had, dat de drie schepen
bestemd waren om deel uit te maken van
een gewapende expeditie, vermoedelyk naar
Zuid-Amerika, maar zekerheid is dienaan
gaande niet te verkrygen.
Moord.
Berlyn, 26 Augustus. Naar uit Fraukfort
aan de Lokal-Anzeiger wordt geseind, heeft
in het dorp Rendel een boer, die van zjjn
vrouw gescheiden leefde, eu zich in Frankfort
met zyn minnares ophield, zyne schoonouders,
zyn zwager, zyne schoonzuster en zyne vrouw
doodgeschoten.
De moordenaar is gevlucht en kon tot nu
toe niet gevat worden.
Aanvaring.
Het Dnitsche slagschip «Hessen" heeft
Donderdagavond by een oefeningstocht met
geblindeerde lichten ten noorden van hst
lichtschip by Bulk een Zweedsche stoomboot
overvaron; de bemanning'van het schip, die
uit tien personen bestond, werd door de (Hes
sen" gered en naar Kiel gebracht.
Hot Zweedsche schip was de »Askersund"
die blokys naar Kiel had gebracht. Het schip
vertrok met ballast naar Malmü, toen hy by
het lichtschip van Bülk plotseling het sl
schip voor zich zag; beide schepen wilden
achteruit sfoomen, maar het was reeds te laat.
De „Hessen" voer met den scherpen steven
in de (Askereund", die binnen vier minuten
zonk. Zy is drie zeemijlen ten O. van Bülk
in 18 M. water gezonken. Do masten steken
boven water uit. Op de plaats is een boei
uitgelegd.
De Hessen heeft geen avery gekregen.
Het spoorwegongeluk bij Rochester.
Berlyn. 26 Anguslns. Over het spoorweg
ongeluk by RocheBter verneemt de „Press-
Centrale nit New-York nog de volgende
bijzonderheden
Het ongeluk gebeurde op het oogenblik
toen de trein over een brug reed, die de
oevers van de kleine rivier Canandaigua met
elkaar verbindt. De brug ligt 100 meter ten
Westen y/ui het dorp. De locomotief en vyf
wagons van don trein waren er reeds over
heen, toen de zesde plotseling uit het spoor
liep en de beide volgende wagens in de
bedding van de rivier trok. De laatste wagons
van dcu trein bleven in de rails staan. Toen
de doktoren in hulptreinen kwamen, vonden
zy honderden zwaar gewonden in de bedding
van de rivier, in en tusschen de neergeval
len wagens. Ofschoon de rivier door de
heerscbende droogte byns uitgedroogd was
zyn nog vele gewonden verdronken, daar zy
niet meer de kracht hadden op te staan.
Op de plaats van het ongeluk syn tot
nog toe 31 ontzettend verminkte lyken
gevonden.
Overstroomingen in N. Italië.
Ontzettende onweren on geweldige stort
buien en cyoloons teisteren Noord-Italië.
Geheele dorpen staan rondom in het water,
de bewoners z(jn van de buitenwereld afge
sloten. In de Masino-valloi zyn hnizen in
gestort; in een badhotel zit een honderdtal
gasten o. w. de president van de Kamer
Marcora opgesloten. Te Talamone is een
gedeelte van het kerkhof door het water
omgewoeld; de Adda voert talryke in staat
van ontbinding verkeeronde lyken en half
vergane doodkisten met zich mede.
De schade, aangericht in de omstreken
vau het Comomeor, is zeer groot.
De fabrieken zyn dcor het binnendrin
gende water stopgezet. De tot geweldige
bergstroomen gezwollen riviertjes sleuren do
bruggen mede. De telegrafisch en telefo
nische verbindingen zyn verbroken. De
electrische centrale van Morbequo is ver
nield. Te Porlezza heeft het water de
spoorbaan ondermynd.
Het water in het Luganomeer is een
eter gestegen. De eerste verdiepingen der
huizen staan alle onder water. Werkplaat
sen, boerderijen, alles is ondergeloopen. In
de straatwegen worden gaten geslagen van
vele meters breed en diep. In de provincie
Breseia heeft de bliksem vele slachtoffers
gemaakt. De velden staan blank, de oogst
is vernield. Talryke menseken zyn verdronken.
De angst der bevolking tusschen de meren,
die togelyk het water uit de lucht, uit de
meren en rivieren een vernieling ziet aan
richten, zooals nimmer in deze streken is
aanschouwd, grenst aan krankzinnigheid.
Uit Apriea wordt gemeld, dat het Valti-
illa-dal geheel door de zware regens is
overstroomd. De wegen zyn over kilometers
weggespoeld of geschoord. De rotsdam by
Soudrio is door de Malero weggespoeld, zes
huizen zyn volkomen meegesleurd. Verschil
lende personen zyn gedood, of verdwenen.
Overal ziet men slechts steenen, zand en
slyk. Een aantal rotsen zyn door de water
massa ondermynd en ingestort. Post- en
spoorwegverkeer tusschen Milaan en de pas
sen van Oostenrijk en Oost-Zwitserland zyn
verbroken. Het plaatsje Sondrio is zonder
licht, drinkwater en onder water.
Automobielongeluk.
Newcastle, 26 Aug. Een automobiel met
drie-en-dertig passagiers raakte hedenmiddag
by Consett van den weg af en sloeg tegen
een boom.
De auto werd vernield, tion inzittenden
werden gedood en verscheiden andere gewond.
Zuidelijke verkiezingszeden.
De (Eindh. Ct." vertelt.
't Was een regenachtige marktdag. Hoe
wel in 't drukke jaargetijde, was de boeren
stand goed vertegenwoordigd, want van hooien
kon bij zulk een weer geen sprake zyn.
't Was er druk op het marktveld, maar
meer volk nog had zich in de (koffie"-huizen
teruggetrokken", om zich een veilige schuil
plaats voor de neerstortende regenbuien te
verzekoron.
Gaan we even zoo'n koffiehuis binnen, 't Is
waarlijk druk, het echte marktgewoel.
Maar spoedig toch trekt eon troepje, weg
gedoken in een dor meest afgelegen hoekjes
der herbergkamer, onze bijzondere aandaoht.
Beschouwen wij de //verzameling" wat nader
dan valt het ons niet moeilyk een en ander
stilzwygend op te merken.
Een corpulente boer zit breed voor de tafel,
de armen op een /(ik-ben-hier-de-baas" manier
wyd over de tafel uitgespreid.
Een tiental moest buitendorpsohe personen
vormt een grappige kring om onzen dikken
voorzitter, en hot wil ons voorkomen, dat
met zekero bedoeling die vriendschappelijke
kring besloten werd.
Uit een gesprek vangen wy het volgende
op:
Paulus, worum hebben ze jou nie veur
kanidaot gesteld 1"
Joa", zegt Paulus, (Ze motten de beste
hebben."
Schiet er ok een gleske over, als wellie
ouwe voor kanidaot opgeven?" hooren wy
oen ander uit den kring zeggen, on gretig
hapt do //kaudidaal-in-waterverf I' hier toe.
De oogon puilen uit hun kassen, de
knoopen van zyn vest dreigen door de spanning
er af te vliegen.
z,Of er eon gleske overschiot, zinde?" ant
woordt Panlus op de vraag van den laatsten
spreker, of er een gleske overschiet? Non, zo
veul als ge wilt allemol!"
Spoedig is oen stuk papier ter tafel ge
bracht en in misselijke hanopooten gaat het
er overheen, in nuam van liet buitendorpsch
publiek.
(Eejen, tweeje, dr vjertien. 't Is
genogvjertien is genog". En menig ulaaije
wordt gedronken op de gezondheid van den
nieuwen „kanidoat".
(Non motto dé zélf na de burgemeester
brengen, Paulus", hooreu wy aanvoeren.
*Dè sa'k wol", zegt Paulus, en meent, dat
hem het stuk papier reeds in den zak is ge
stopt.
Maar eon der biertafel-,, vrienden" heeft
de deukheid" bedacht om het stuk papier
op den rug van Paulus te spelden, on deze
strompelt naar het Raadhuis, maar wordt
nog een oogenblik tegengehouden.
(Zeg, Paulus, als ge new bij den burge
meester bent dan motte niet te veul mi oew
gezicht na hurn gaon stoan, want dan ben
de direct verlègen", merkt iemand hem deel-
imend op.
Zoo gezegd, zoo gedaan.
Een dikke, sterke, en toch maar zwakke
iu sleept zich met moeite door een hevige
stortbui voort naar de trappen van het Raad
huis.
Een slordig beklad stuk papier hangt aan
een speld op zijn rug. Zoo gaat de (kanidoat"
naar den burgemeester toe, en komt daar
aan Een standje een bevel tot opslui
ting (aangenaam verblyf in de Rooische
nor".
Voorwaar een treurig slot voor den volks
vertegenwoordiger.
En deze feiten gebeurden in den jare
negentienhonderd en elf op den seven en
twintigsten der maand Juni in het ons wel
bekende dorpje St. O.
DE WEEK.
27 Augustus.
In den eindloos-lykenden zonne zomer van
1911terwyl, ondanks Marokko, stakingen,
stygend geharrewar in de goledoren der
S. D. A. P. en zooveel meer dat toch «interes
sant" genoeg schynt.Terwyl de komkom
mers nog welig bloeien, is een der eerste
klanken vernomen, aankondigend het nieuwe
seizoen. Graaf Vau Bylandt, de voorzitter der
Tweede Kamer, is in Patria teruggekeerd.
Het reis- en trekseizoen neigt ten-einde. De
groote en hooge oomes keeren naar hunne
posten.Eenzame on andere terug. Er
is nog geen leven in de brouwery, maar de
allereerste symptomen van den werkmoeson
vertoonen zich. Men heeft al iets gemeld
over de nieuwe Indische Begrooting, die met
zeer-bekwamen spoed gereed is gebracht,
kaut en klaar ligt; als de keeren maar zoo
vriondelyk willen zyn om hun licht, voorals
nog rintra muros" vau de afdeelingen, te laten
schynen. Welhaast komen meerdere gewisse
teekenon van ver-gevorderd seizoen. De ad
vertentie-kolommen der bladen zyn vol van
aankondiging, dat meneer Zus, dr. Zoo, tand
meester A., mec.-dentiste (listige prachttitel
om de goê-gemeente te verschalken!) B.,
helderziende C., uroscoop D„ deskumdige E.
etc. etc. «weer te consulteeren zyn".
Wie de kunst van krantlezen verstaat, die
weet vooraf, welke soort van dingen de vier
pagina's van zyn lyfblad hem zullen te zien
geven naar gelang van de wisseling der sei
zoenen. Men krygt nu gevoelige stukjes over
de herfsttinten en de najaars-bloemen. De
uitverkoop voor spotpryzen neemt'n aanvang...
Haantjcs-de-voorste onder de adverteerders
vestigen de aandacht op hun supra-fijne punch
voor (avondjes", en brandstoffen-handelaars
ondernemen 't bereids om reclame te maken
voor hiin artikelen... Men heeft ons; terwyl
de frisch-koel geworden lucht wèèr (broeierig"
is geworden een extra-feilen, strengen winter
voorspeld. Gewisse teckenon zyn genoemd,
en men heeft reeds slimme speculanten, die
hunne berekeningen hebben gemaakt voor
schaatsen.
De looneel-recensenten hebben reeds vóór
weken hun taak moeten hervatten. In 't
gloeiendst der zengende hitte liet, onder ge
woonte, de Kon. Vereeniging te Amsterdam
de deuren van den Plein-Kunsttempel ont
sluiten. Er is, 't moet erkend, steeds een
contingent menschen, die sich rampzalig ge
voelen zoodra de tijd aanbreekt, waarop 't
voor enkele «openbare amusementen" zaak
wordt om stop te zetten.
Hoe oen vorige generatie 't stelde, toen
thuisblyven regel en uitgaan hooger exceptie
was by allen, min een klein kringetje van
finantiëel-bevoorrechten, ik vraag 't my
haast dagelyks af zonder te geraken toLeen
bevredigend antwoord!
Maar de hardnekkig-onverwoestbare zomer-
1911 moge nog wéken toeven, de gewone
loop dor dingen zal er zich niet door laten
van de wys brengen. Gelyk 't by de familie
Stastok een wet van Meden en Persen gelyk
was dat op lo. November de kachel moest
branden in de groote huiskamer.Ook al
had 't in Ociober gevroren dat 't kraakte...
Ook al was 't November nog zoel en zwoel
buiten.Geen dag eerder en geen dag later
kwam zwartjan in functie, weet men... Zooals
die kachel op Allerheiligen warmte had te
verspreiden, zóó ook keeren telken jare op
bepaalden tyd dezelfde toeken in maatschap-
pelyk gedoê onzer menschjes van de (be
schaafde wereld" terug!...
En de geblaseerde, de over-vorsadigdede
arme, die voortdurend zooveel inspanning
noodig hoeft om zyn geenwlust (e bedwingen,
wyl niéts hem moer vermag te boeien of te
prikkelqp, hy geeft zich willoos over aan
den stroom, die hem ineevoort.Hy poogt
't nog te doen voorkomen of een glimlachje
op zyn gelaat komt leven.Maar de poging
mislukt. Zyn oog blyft mat en doodsch. Z'n
bewegingen syn slap en moedeloos.
Vruchteloos zoekt hy al-krachtiger prikkels
om zich op te heffen uit de lethargische on
verschilligheid. Niets kan hem meer wakker-
schudden uit de zware, loome dommeliog,
waarin zyn geest en zyn zielsleven verkwij
nen, versterven, onderwyl hjj nog do (pose"
aanneemt van een, die zich „porfect amu
seert" aan 't strand of in do muziekzaal, aan
de speeltafel of bj} (Voordrachten", sou-
timenteele, pikante, ondeugende, sarcastische
raak droog-komische, vreemd-excentrieke, wat
ge maar wilt
In werkelijkheid is de geblaseerde, ver
wende, moderne (iiitgaans-monach", gelyk
deze zich door alle seizoenen van het jaar
beweegt, een beklagenswaardig schepsel, met
eene in doodsslaap verzonken siel, onaan
doenlijk ontzenuwd, zoekend en hunkerend
naar iets, dat hom ontvliedt zoodra hy er do
handen naar uitstrektTantalus figuur, die
niet minder lydt dan de gemartelde uit de
oude Grieksche legende, die zich tegen do
goden had bezondigd en nu geplaatst was
in een water, dat hem tot do dorstende,
smachtende lippen reikte, terwijl het ver
koelende vocht wegvluchtte telkens als by
ervan drinken wodkrimpend van hougi-r
ook, terwyl vlak boven zyn hoofd heerlyk-
sappige vruchten hingen, die de greep van
zyn hand ontweken, zoodra hy, Tantalus,
ernaar tastte
Zóó komt my vaak de moderne „uitgaan*-
mensch" voor van de geblaseerde soort, -
in zomer- en winterseizoen..!
Laat ik er aanstonds bijvoegen dut dearmo
Hy moge in elegante zomorkleedy zich be
wegen onder de massa, die the season" volop
meemaakt of wel den schyn hebben van in
hot weelderig-bruyante wintor-godoê zich go-
lukkig on behagelyk te gevoelen Dat do
arme, zoodra ik hem herkende, deernis
diepe en schrynende in my wekte
En wie hem goed kent, als met my l(ct
geval is en niet een steen inslde van een hart
in den boezem ronddraagt,"hij cal gevoelen
gelyk ik
Dertig, veertig jaar geleden had men niet
sensatie-bladen iu hot genre van do «Matin".
En toen wekten tydingen, tienmaal minder
onrustbarend dan in de jongste dagen over de
mogelykheid van oorlogsgevaar verspreid
worden, eene opschudding, waarby do leuke
kaut onze tydgenooten in zulke omstandig
heden wel zeer scherp afsteektHoe zou
dat toch komen vroeg my iemand, die
de zeer vleiende veronderstelling looit,
dat //kraDtenmensohen" op elke vraag een
bevredigend en oplossend antwoord iu Voor
raad hebben
Hoe zou dat komen
Juist wyl de sensatie-pers ons heeft ge
bracht in de positie van den boer, die »1
driemaal gefopt was door den rekel, die al
maar (wee de wolfl" schreeuwde zonder dat
er schyn of schaduw van het ondier té be-
kennen viel Gedeeltelyk kau men de vraag
bevestigend beantwoorden.
Toch niet gansch-en-al.
Want de heeren van «Matin" e.d. .hebben
telkens weer nieuwe loopjes, trucs, maniertjes,
woordekens, sensatiolioofdjes, eu zoo, waar
door men lichtgeloovigen en naleven de koorts
op 't lyf jaagt
Men zal moeten teruggaan tot dc dagen
uit den Japansch-Russischeri oorlog en het
Doggersbank-incident om te vinden oen schijn
baar zóó dicht by de uitbarsting komen als
welke we nu weer doorleefd hebben. In oen
kring van menschen, die dagolyks tusschen
vier oii zes wel-en-wee der wereld, klein
Nederlandje inbegrepen, zitten to wikken en
te wegen was ook een, die het monopolie
opvorderde van alle dingen kalm-verstandiger
in te zien dan de anderen
,Wat leuteren jelui toch van Europeeschen
oorlog en wereldschokkenriep hy uit,
„snappen jelui dan niet, hoe geen regeeriug
in de twintigste eeuw dat zaakje zou aan
durven? In den t\jd van strike on sabotage
en dienstweigering on al den drommel meer I...
Sn&ppen jelui dan niet, hoe bet „revolutie
naire monster," zooals de notaris 't altyd
noemt, rukt aan z'n ketenen... Rukt, rukt
wachtend op 't moment, dat „do uitbarsting"
'tzal verlossen?... Snappen jelui niet, dat de
Krupp's, de Schneider's, de fabriceerders van
miliniet en de tienduizend verdere liefelijk
heden, waardoor je over een jaar of wat
ons hoelo planeetje aan splinters kunt laten
springen, dat al die menooren de moor
denaars, de lykbozorgers van god Mars, van
„don oorlog" zyn?.,. Moet ik jelui nu nog
duidelijk maken, dat meneer Mars bezig i.->
i „harakiri" te plegen?...
En wanneer straks de aviatiek nog iets
heel anders is geworden dan ze nu is... Moo
met een stuk of wat vliegdingen, hóóg in de
lucht voortijlend of zwevend, eene portie
verdelgend goedje naar-omlaag kan dirigeeron,
ruim voldoende om vijftig van je grootste
„Dreadnonght's" tot eene collectie verbogon-
plaatjes te maken, voor den moest besoheiden
opkoopor van nationaal oud-roest zonder
waarde... Wanneer, dan, tegolyk ermee, de
onderzeeërs vernielen wat de vliegdingen by
vergissing over mochten hebben gelaten..."
De scherpzinnige man keek met medelydend-
spottend oog het kringetje rond...
Oorlog in den ouderwetschen zin van het
begrip, welk verstandig schopsel maakt
zich diiitr nog druk overl Do heeren diplo
maten mogen met zeer-gewichtige, zeer-be-
zorgde gezichten zitten te vergaderen.,.
„De „Matin's" mogen telegrammen publi
ceeren niet „hoofdjes" èn met inhoud .om
van te rillen en te bibberen... Wy weten
immers wat ze waard is, de vertooning; hoe
de heeren eieren voor hun geld kiezen; be
seffend, dat.„Neen!" besloot de wyze, er
is wel oorlog. Een, die dag aan dag .woedt.
Die gevoerd wordt met steeds scherper wa
pens. Maar de Murs-to-date lykt volstrekt
niet op zyn voorganger van den Olympus.
Hy is een koopman, een handelaar, een in-
dustriëel; hy viert triumfen op de fabriek
en op de BeursDag aan dag, uur
na uur, heeft hy te vechten, te worste
len, in de moderne maatschappy, waar
't woelt, gist, dreigt, schoon dan het mo
derne „slagveld" evenmin golykt op liet
voormalige als waar er nog „bloedige
botsingen" plaatshebben, die stille vlakte,
waar uit hindernis en struikgewas, do
kogels komen aanfluiten op het „ouderwet-
scho", waar de kampioenen tegenover elkander
stonden... Onverschrokkenheid en spierkracht
sich hadden te vertoonen instée van 't... plat
op den buik liggend... richten van het geweer
op den vyand, die, ia wyde verte,
voor geoefend schutters-oog te onderscheiden
▼altl..." Mr. Antonio,
