KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, WIerIngen en Anne Peulownem
39ste Jaargang.
Aan onze Lezeressen.
UIT DE HELDBRSCHB SAMENLEVING
No 4035
Woensdag 11 October 1911.
't Vliegend Blaadje p. 3 ra.50 ct., Ir. p. post 75 ct,, buitenland 11.'
t're- Zondagsblad 37* 45 10.'
iniënModvblad 55 65 - fO.i
(Voor liet buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 5 regels 30 cent.
Elke regel meer. 0
Bewijs-exeinplaar'2*
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Intero.-
Telefoon 50.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgever i C. DE BOER Jr. (v./h. BERKHOUT 4 Co.), Helder.
Bareauxi Spoorstraat en Koningstraat.
De behoefte aan het bezit van een degeljik,
praetisch Modeblad, hetwelk volledig voorlicht,
betredende de eischen welke de mode stelt, doet
zich thans het meest gevoelen.
„HET NIEUWE MODEBLAD'
hetwelk bjj den uitgever van dit blad is verkrijgbaar
gesteld, kost slechts 55 ets. p. 3 maanden (franco
p. post 65 ets.) verschijnt 2 maal per inaand, alzoo
nummers in één kwartaal, en is
een Modegids bij uitnemendheid.
Het bevat afbeeldingen van de fraaiste toiletten
zoowel als van meer bescheiden costumes en eene
uitgebreide collectie voor kindergoed.
Het is onontbeerlijk voor elke huismoeder, die
er prjjs op stolt, zich en hare kinderen smaakvol
on toch weinig kostbaar te kleeden. Elke ailevering
is vergezeld van oen uitvoerig patronenblad, zoodat
men in staat is een betredend costuum ot model
daarvan zelf te vervaardigen.
Het blad is van groote waarde voor jonge Dames,
wegens een schat van afbeeldingen van handwerken.
Meerdere malen wordt eenc modeafbeelding op
de voorpagina artistiek in kleuren afgedrukt.
Wij wekken onze lezeressen op, zich op dit
fraaie en goedkoopc Modeblad te abonneeren.
Voor nieuwe inteekenaren is een nummer ver
krijgbaar, zoolang de voorraad strekt, aan hei
Bureau van dit blad.
Met i October is het 4de kwartaal ingetreden.
Abonnementen worden na 15 October niel meer
aangenomen.
De Administratie van dit blad.
UIT HET BUITEBLAND.
Ware het niet, dat de berichten omtrent
tien oorlog tusschen Italië en Turkjje onge
veer de gebeele aandacht van Europa verg
den, misschien kregen we dan meer te lioo-
ren over de contra-revololie in Portugal.
De nieuwe republiek bestaat een jaar en
sch\jnt op het oogenblik weer een crisis door
te maken. Eigenlijk geen inwendige maar
een uitwendige. De monarchisten hebben de
hoofden bijeen gestoken en bedreigen de
grenzen, zijn die zelfs op enkele punten over
getrokken. De regeering, die aanvankelijk
alles ontkende, geeft nu een en andor toe.
De Portugeesche regeering heeft r.an de
Spaanscbe medegedeeld, dat in verschillende
Kpa&nsclie steden 3500 Portugeesche roya
listen zich ophouden. In Oreneze alleen 1400,
die goed gewapend zijn. Twintig gepantserde
automobielen, elk met een maxim-kanon be
wapend zjjn tot bun beschikking.
Do royalisten denken sterk genoeg te zjjn
om de republikoinsche troepen van do grens
te verdrijven. Zjj willen deze dan overschrij
den en de bewoners van do noordelijke pro
vincies bijeenbrengen, onder het royalistische
vaandel.
In den morgen van den 5en dezer zijn
700 monarchisten Portugal in bet district
Bragaoca binnengedrongen. Zjj hebben Fran$a,
Carregosa, Espinkoze, Paco, Pan teil o en
Paraimi bezet 2000 in deze streek samen
gekomen mannen voegden zich bjj hen. De
monarchisten bevinden zich nu te Viuhaes,
in de onmiddellijke nabijheid der Spaansche
grens.
Nadere (rcgeerings)berichten melden weer
dat de republikoinsche troepen overal de
monarchisten gemakkelijk terugdringen.
De Marokko-onderhandelingen houden nog
aan. Definitieve eindbeslissingen schjjnen veel
tjjd te vorderen.
Voor de berichten betreffende Italië
Turkjje zie men de rubriek .De Oorlog".
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 10 October.
Koning Oedipus in Casino.
Ter opening van het speelseizoen trad
Vrijdagavond in .Casino" het gezelschap van
Louis Bouwmeester op met bovengenoemde
tragedie in 3 afdeelingcn van Sophocles, in de
vertaling van Dr. H. van Herwerden. Wjjl de
meer dan 7t)-jarige Koning der tooneelspelers,
de heer Bouwmeester, zelf de hoof rol zon
vervullen, en het treurspel een zeer schok
kende stof behandelt, mocht men verwachten
dat do belangstelling groot zou zijn. En die
verwachting ïb niet teleurgosteld. Mocht het
al ,geen overvolle zaal heoten, toch was ze,
voor een eersten avond, vrjj goed bezet, al
hadden we, Bouwmeester en zjjn spel ter eere,
gaarne geen plaatsje leeg gezien.
Zooals niet algemeen bekend zal zijn, ver
plaatst dit stuk ons in de grjjze oudheid, nl.
in het helden- ot roythontjidperk der Hel-
leeusche geschiedenis. De dichter Sophocles,
loefde van 495405 v. Chr. te Athene. De
stof werd ontleend aan de Grieksche godenleer.
In een der vele Grieksche landschappen,
Thebe genaamd, regeerde in den voorhistori-
schen tijd Koning Laioszjjn gemalin heette
Jokaste. De Koning was door een godsspraak
gewaarschuwd geen zoon te verwekkenwant
behalve dat deze zich de toorn en gramschap
der goden op den hals zou halen en door
hun wraak aohtervolgd en achterhaald zou
worden, zou diens geboorte ook het land ten
prooi geven aan allerlei onheil en gruwel.
Deze waarschuwing werd echter in den wind
geslagen. Hun werd een zoon geboren en nu
herinnerde zich het ongelukkige echtpaar met
schrik de uitspraak van het Delphische orakel,
dat deze zoon eens •ij» eigen vader zou ver
moorden en met zjjn moeder huwen. Om deze
godsspraak te ontgaan, lieten zij het pasge
boren knaapje, na zijn enkels doorboord en
met een koord verbonden te hebben, door
een herder weg brengen, met de opdracht,
hut te dooden. Deze, door medeljjden bewogen,
kon deze opdracht niet volvoeren, maar gaf
het aan een anderen herder, uit een ver-
vorwjjderde landstreek (Korinthe) ten ge
schenke. Op dious beurt schonk deze het aan
het kinderloos echtpaar, dat op den troon van dat
land zat, waarvan het ook den naam Oedipus
(d.i. gezwollen voet) verkreeg. Deze naam
werd het gegeven om de littuekencn, achter
gebleven door do verwonding, hem door zjjn
ouders zelf aangedaan. Aan dit hof groeido
Oedipus voorspoedig op, doch ontvluchtte op
manbaren leeitjjd van dit hof, uit vrees dat
hjj eens de schenneude hand zou slaan aan
zjjn (pleeg)ouders, daar hij op de een of
andere manier kennis kreeg van de voorspelling,
die door zijn geboorte in vervulling zou treden.
Doch het noodlot leidde hem op den weg naar
het land zijns eigenlijken ouders en de Erionyeu
schikgodinnen) weten het door een nood
lottige aamenloop van omstandigheden zóó te
schikken, dat de voorspelling in vervulling
treedt. Hjj, Oedipus, doodt, in onwetendheid
natuurlijk, zjjn vader; huwt zijn moeder en
wordt tot Koning van Thebe gekroond. Doch
nu wordt het land door pest geteisterd, het
veld verdort; het volk verkwijnt en dit alleen,
wjjl de dood van Koning Laios nog altjjd
niet gewroken is. Nu wordt door den Koning
zelf een jjverig onderzoek ingesteld naar den
moordenaar, niet kunnende bevroeden, dat hij
t zelf is, die hem, wel is waar in eerlijken
strjjd, verslagen heeft. Eindeljjk door een
Wichelaar of Ziener, Turosias, ingelicht, val
len hem de schellen van de oogen en komt
hij tot het gruweljjk inzicht, dat de goden
hun wraak aan hem hebben voltrokken. Do
ongelukkige Iokaste, die nog heeft trachten
te verhinderen, dat Oedipus tot de volle waar
heid zjjner rampspoed zou komen, slaat do
hand aan zich zelve en de ongelukkige Koning
doorboort zich met eigen hand de oogen, wijl
deze hem niet gewaarschuwd hadden te zien,
wat hjj had moeten zien en hem hadden doen
zien, wat hjj niet had mogen zien. En nu,
aan de wanhoopten prooi, zwerft hjj, blind,
als balling'clandp, door zijn eigen vloek ge
troffen, geloid door zjjn geliefkoosde dochter
Antigone, tot een zachte dood een einde aan
zjjn diep tragisch bestaan maakt.
Onnoodig te zeggen, dat deze aangrijpende
geschiedenis, door Lonis Bouwmeester, bjjge-
staau door een goed gezelschap acteurs eu
actrices, op zjjn bekende meesterlijke wijze
vertolkt, een diepen indruk op het publiek
te weeg bracht. Het onnavolgbaar spel van
den grooten meester werd met steeds klim
mende spanning gevolgd en menige ovatie
werd hem door het opgetogen publiek gobracht.
Doch, zooals gezegd, ook de overige rollen
waren in goede handen; we zullen er geen
meer afzonderlijk noemen, daar we ze anders
allen zouden moeten noemen.
De schitterende en geëigende costumes uit
het Ned. CostumeBinagazijn v.h. Helmhout
Co., vergemakkelijkten de verbeeling, om zich
naar eens Koning# hof te verplaatsen en
braohton het hunne er toe bjj, de vvrtooning
te doen Blagen.
Moordaanslag.
De 5e Kamer der Rechtbank te Amsterdam
zette Vrjjdag de behandeling voort van de
zaak tegen den 47-jarigon metaalbewerker,
die beschuldigd wordt van moord of zware
mishandeling, subsidiair poging tot moord.
Op do vorige zitting 15 September ge
houden was gebleken, dat beklaHgde zich
op 17 Juni uit Haarlem, waar hij woonde,
begaf naar do Johannes Vorhulatstraat, waar
de vau hem gescheiden 50-jarige vrouw bij
een paar dames als huishoudster in betrek
king was. Plotseling, zijn gewezen vrouw
in het trapportaal van p. reëel" 30" ziende
staan, haalde hjj toen oen met scherp ge
laden, veertien dagen te voren gekochte re
volver voor den dag en loste op korton
afstand een schot op haar. De vrouw, in
de buikholte getroffen, werd naar het Wil-
hulmina-Gasthuis gebracht, waar een operatie
noodzakelijk bleek. Drie dagen later over
leed de vrouw aan croupeuse longontsteking
in samenhaug met en als gevolg van de bij
de operatie noodzakelijk gebleken narcose.
Verder bleek op de vorige zitting, dat be
klaagde bjj zijn overbrenging naar een politie
bureau zeer zenuwachtig was en gedurende
die ovorbrenging volgens den een zeide: »ze
hebben me lang genoeg gepest" en volgens
den ander: ,ze heb me lang genoeg gepest".
Ter terechtzitting beweerde bekl. niet ge
weten te hebben waarom hjj op zijn gewezen
vrouw geschoten heeft, het was niet zijn
plan op zjjn vrouw te schieten, muar wel
op zyn aangenomen zoon, die echter niet
meer in Amsterdam woonde.
De zaak was tot Vrijdag vordaagd, omdat
nog twee gotuigen gehoord moesten worden.
In de eerste plaats dr. J. W. B i s s o 1 i c k,
die de vrouw behandolde. Hy vorklaarde
dat do wonden er „mooi" uitzagen, doch dat
de operatie absoluut noodzakelijk was, wilde
zij in bet leven blijven. Was er geen long
ontsteking bijgekomen, dan zou de vrouw
waarschijnlijk in het leven gebleven zyn.
De tweedo daarna gehoorde getuige was
de heer Agsteribbe uit Schoten. Deze
kende beklaagde zeer goed. Tot vóór zeven
jaar geleden was de verhouding van beklaagde
tot zijn gezin buitengewoon goed. Beklaagde
bezocht vergaderingen on ging 's Zondags
met zjjn vrouw wandelen.
Zijn aangenomen zoon was destijds redac
teur van „Het Anker", het te Helder ver
schijnende matrozenblad. Bekl. ging vol
gens de mededeelingen van getuige eenige
malen onder hut ministerie-K u y p e r naar
Den Haag. De toenmalige Minister E 11 i s
bood bjj dio gelegenheid dus deelde de
getuige verder mede, op gezag van mot bekl.
gevoerde gesprekken aan bekl. een mooie
rijksbetrekking aan en aan bekl.'s zoon een
betrekking by de Rijksverzekeringsbank, wan
neer de zoon een verklaring teekende, dat
hij als redactenr van .Het Anker" zou af
treden en geen sociaal-domocr&at meer was.
Dit werd door den zoon geweigerd. En van
dat oogenblik af ontstond er by bekl. een
wrok tegen zyn aangenomen zoon, wion hy
het weet, dat hy het mooie baantje iu Den
Haag niet gekregen had. Bekl.'s vrouw hield
echter veel meer van haar zoon dan van
bekl. en trok de party van den soon. Kort
na het bezoek van bekl. aan het Ministerie
vertrok de vrouw van bekl. naar Den Helder.
Bekl. zocht haar toen op en dreigde zyn
aangenomen zoon met een revolver, torwijl
bekl. naar getuige van den zoon vernam,
toen een poging deed om zichzelf te ver
giftigen.
Getuige deelde ook mede dat beklaagde
oen paar dagen vóór hjj het gebeurde in de
krant las, had gezegd: .zjj gaat er vandaag
of morgen aan."
Het O. M., mr. Bruyr, zijn requisitoir
nemende, achtte den ten laste gelegden moord
bewezen, eu eischte tegen beklaagde een
gevangenisstraf voor den tjjd van twintig
jaren.
Mr. Adolf Per el, die als toegevoegd
verdediger optrad, wees er op, dat bekl.
altjjd is geweest een hoogst fatsoenlijk, braaf
en oppassend werkman. Hjj loefde goud met
zijn gezin, totdat hij een zevental jaren ge
leden een soort van maniak werd.
Zonder te veel in de intieme familiever
houdingen to willen treden, deelt pl. het
volgende mede: Bekl, is korten tjjd lid ge
weest van dezelfde politieke partjj waarin
zijn zoon nog steeds een eerste plaats ver
vult. Hjj kon zich echter met het oog op
zjjn goede verhouding tot zjjn patroon en
hut bohoorlyko loon dat hjj genoot, niet vor-
eonigen met de strjjdwjjze der partjj waartoe
hij behoorde, verliet deze on kon zich maar
niet begrypen dat zijn zoon de theorieën der
p«"ö niet alleen met het woord maar ook
maar ook schrifteljjk verdedigde.
Dit gaf aanleiding tot wrijving en zijn
vrouw, met wie hij dertig jaren gelukkig
gehuwd was, trok de partjj van haar zoon,
wiens theorieën zjj deelde.
Bjj bekl.'s temperament was het niet to
verwonderen, dat hieruit botsingen ontston
den. En toen de moeder met pak en zak
naar haar zoon in Den Helder verhuisde,
was de eerste stap gezet, die leiden moest
tot deze daad. Hjj dreigde zjjn aangenomen
zoon, dien hjj aanzag voor den aanstichter,
met den revolver en daarna zette hjj een
flesch sublimaat voor den mond en droük
dio leeg. Spoedige geneeskundige hulp redde
zjjn leven.
Daarna werd de quaestie weer bjjgelegd,
Maar toen de zoon Den Helder verliet en
zich in Amsterdam vestigde, kwam de ellende
opnieuw. De moeder trok telkens naar haar
zoon. Hjj verweet het haar. En toen zjj
eindelijk voor goed verdween en in Amster
dam giDg wonen, stemde bekl. toe in een
echtscheiding, waarbij hjj bjj verstek werd
veroordeeld.
Deze echtschoiding werd uitgesproken voor
do rust der partjjen. Maar men hield geen
rekening met het psychiologisch vorBChjjusel,
dat bekl. alleen gebleven en niemand meer
hebbende met wie hij ruzie kon maken en
zich weer kon verzoenen, en dag in dag uil
bezig aan een eentonig, gcestdoodend werk
alle gelegenheid had om voedsel te geven
aan zjjn wrok en aan het denkbeeld, dat,
als zjjn zoon uit den weg was geruimd, zjjn
vrouw weer bjj hem zou komen.
Bekl. handelde uit jaloezie. En nu had,
waar onlangs ook in de zaak van een vrouw
die haar man uit jaloezie doodschoot, oen
deskundig onderzoek plaats had naar haar
geestvermogens op het oogenblik dat zjj de
daad bedreef, zulk een onderzoek hier ook
zeer op zijn plaats geweest. Waarom is dit
hier niet gebeurd Ik mag, zegt pl. het ver-
Bchil van behandeling toch niet zoeken in
den stand der partjjen?
Pl. botwist dat bekl. met kalm overleg en
na rjjp beraad gehandeld heeft, en hjj con
cludeert; hot onderzoek te schorsen en als
nog een onderzoek naar bekl.'s geestvermo
gens te bevelen, en, mochten luertoe geen
termen zjjn, bekl. te vcroordeelen wegens
mishandeling met doodeljjken atloop tot een
met die daad overeenkomstige straf.
Na in raadkamer te zjjn geweest, wocs
de Rechtbank het verzoek tot het doen in
stellen vau een onderzoek naar bekl.'s geest-
vermogons af, en bepaalde do uitspraak op
20 October a.s. (H.blad.)
De oudste inwoonster van Amsterdam I
Vrijdag vierde mevrouw de wed. G. Van
Rouwendal haar lOlstea geboortedag.
Do familie had besloten niemand tot de
óuio dame toe te laten, teneinde haar niet
noodeloos te vermoeien.
Mevr. Rouwendal geniet nog een uitste
kende gezondheid en is nog zeer goed ter
heen. Ook haar gehoor en gezichtsvermogen
hooft de krasse dame nog geheel tot haar
beschikking. Daar zij niet meer uitgaat, kort
zij zich den tijd met hel verrichten van
orachillende huiselijke bezigheden.
Mr. G. J. Gookoop. t
Te 's-Gravenhage is overleden mr. G. J.
Goekoop, lid van do Algemeeno Rekenkamer.
Mr. Goekoop werd 66 jaar oud.
Voor de nagelatenen.
Uit Hellevoetsluis wordt gemeld, dat U. M.
de Koningin aan den Burgemeester dier ge
meente terstond een belangrijk bedrag heeft
doen toekomen tot leniging vau den eersten
nood der gezinnen van de bij den jongsten
storm omgekomen loodskweekeliugen Schaap
en De Geus.
Aangehouden.
Twee rechercheurs hebben op den Haring
vliet te Rotterdam aangehouden een jongen
van 18 jaar, die ten nadeele van het circiiB
Charles, waar hjj in betrekking was, te Frank
fort a/M. 2100 mark heeft verduisterd. Bjj
zijn aanhouding was hij in hot bezit van 700
mark en in gezelschap vau oen 18-jarig
meisje uit Berljjn. In afwachting van zjjn
uitlevering is bjj naar het huis van bewaring
overgebracht. („N. R. Ct.")
Gemeenten zonder vergunning.
In de gemeenten Borculo, Hemmen, Poede-
royon, Vlaardinger-Ambacht, Kalwoude en
Snelrewaard bestaat, naar de N. R. Ct.
meldt, geen enkele inrichting, waar krachtens
vergunning sterkedrank in het klein wordt
verkocht.
Van de muizenplaag verlost.
Mon schrijft uit Werkendam aan het
Hsgez.
De hooge vloed van gepasseerden Zater
dag, die hier in den Biesbosch zooveel
schade heeft aangericht, heeft toch ook nog
wat goeds bewerkt, want hjj heeft ons ver
lost van de ellendige muizenplaag, die voor
vele landbouwers een ware bezoeking is
geweest.
Den ganschen zomer door is er strjjd
geweest tegen die kleine voelvraatjes. Alles
is geprobeerd om zo nit te roeien, maar
niets mocht baten.
Met duizendtallen zjjn ze gevangen door
het boren van diepe grondgaten een
ouderwetach, maar onder gewone omstandig
heden dikwerf afdoend middel of vergif
tigd door het uitstrooien van zoogenaamde
muizentarwe; doch begunstigd door warmte
en droogte, was de vermenigvuldiging dier
kleine kwelgeesten zoo sterk, dat de oprui
ming van eenige duizenden geen merkbare
verbetering bracht en hun werk van ver
woesting geregeld bleef doorgaan.
Nu echter zal het wel gedaan zjjn. De
hooge vloed heeft ze opgeruimd. Moge het
zjjn voor langen tjjd, want het zjjn dure
kostgangers.
Havenwerken Soerabaja.
De gouverneur-generaal heeft 6 Oct. de
havenwerken alhier ingewjjd.
Tegen de duurte.
Te Munchen-Gladbach voert de gemeente
visch un groente aan voor den kleinen man.
Do aankondiging van den groente-aanvoer
hoeft al ten gevoige gehad, dat de prjjs van
de verschillende koolsoorten op de week
markten van 50 en 60 pf. tot 35 en 40 pf.
gedaald is. Met den vischverkoop begon
gemeen to Dinsdag. De kooplust was zoo
groot, dat in drie uur tjjds alle voorraden
schoon op waren.
Iu Sleeswyk-Holstein waar de droogte
geen misgewas heeft veroorzaakt, maar de
oogst integendeel goed is geweest, komen
koopers uit heel Midden- en Zuid-Duitsch-
land, om veevoeder, kool, knoilen eu aard
appelen in te slaan. De verlaagde spoorweg
tarieven zjjn voor de koopers een groot
voordeel.
Internationale zeerecht-conferentie.
De tiende conferentie voor internationaal
zeerecht, ingericht door de Internationale
Commissie voor zeezaken, zal van 9 tot 13
dezer te Parjjs gehouden worden. De Solves,
de Fransche minister van buitenlandsche
zaken, zal de conferentie openen. Deze zal
zich o.m. bezig houden met een ontwerp voor
een internationale code voor bevrachting en
met de verantwoordeljjkheid van eigenaars
van schepen voor verliezen aan menschen-
lovens en voor lichumeljjke schade.
Zooals men weet, is de totdusver verrichte
arbeid der Internationale Commissie voor
zeezaken gewaardeerd door de regeeringen
der verschillende staten, die in September
van dit jaar to Brussel de eerste twee door
commissie gereed gemaakte internationale
overeenkomsten betreffende aanvaringen en
bjjstand tor zee, onderteekend hebben. Die
overeenkomsten zullen binnenkort over de
geheole wereld toegepast worden.
De Nederlandsche commissie voor zeerecht
zal te Parijs vertegenwoordigd worden door
haar voorzitter, mr. B. C. J. Loder, baar secre
taris, mr. C D. Asser Jr. en door den beer
Ter Mtulen Jr.
Bedelaars op zee.
Van een verloren gewaanden sohooner
Coronet" genaamd met zjjn zonderliuge
passagiers, wordt gemeld, dat deze lodun van
de Amerikaansche sokte van do »Holy Gho-
sters die op zoek xjju naar het beloofde
land, 25 man sterk waren met 8 vrouwen
en 2 kinderen. Zjj hadden de Vereenigde
Staten voor twee jaren op hetzelfde schip
verlaten un koers gezet naar Afrika. Een
maal hier aangekomen, voud men het klimaat te
warm en hernam men de reis, volgens een
bericht in de (Frankfurter Zoituug", naar de
kust vau Groenland, met welke keuze de
monschen wel iu een ander uiterste zjjn ver
vallen. Na eenige dagen begonnen de lovens-
middoien echter te ontbreken en kregen de
voorbijgaande schepen signalen. Zoo hebben
deze bedelaars op den oceaan voor eenige
dagen nog van een Hollandsch stoomschip
300 kilo vleesch gehad, 60 kilo suiker, 24
bussen beschuit, 25 kilo spok, 75 kilo inge
maakt luvensmiddelen, zakken aardappels onz.
Moer dan 50 schepen waren op deze wjjze
reeds door de zwervende sekte aangehouden.
De bevelhebber van do „Coronet", Eljj&h
genoemd, had haar gesticht. De menschen
verheelden hun afhankelijkheid van aalmoezen
met. In een enkel buitenlandsch blad lezen
wjj zelfs, dat zjj gewoon waron zonder pro
viand op reis te gaan. De laatste storm heeft
nu waarschyuljjk huu geestesvervoeringen
un zonderlinge droomen verzwolgen.
Hooge huurprijzen.
Dat hot kiezen van eeu woning geen een-
voadige zaak is, weet iedereen, die daarvoor
wel eens trappen op en trappen af voor ge-
loopcn heeft. Ook millionairs, die zich met
de financieele zjjde van het vraagstuk anders
zeer weinig te bemoeien hebben, schjjnen die
zorgen te kennen. De Now-Yorkschc bladen
vertellen tenminste, dat do heer MurrAy
Guggenheim, die tot een van de aanzienljjkste
families der groote Noord-Amerikaunschc
fiuauciers behoort, na veel zoeken eindoljjk
een met zjjn oogmerken eu wenschen over
eenstemmend onderdak gevonden heeft.
Het is een woning in do sohittereude Filth
Avenue te New York, een gedeelte van het
huis, dat het nummer 999 van deze million-
n&irsstraut draagt, eu zjj bestaat uit 30 ver
trekken: 22 kamers en 8 badkamers.
Voor deze woning zal de heer Guggenheim
een jaarljjksche huur betalen vau 25,000
dollar en het is waarschjjnljjk, dat hjj in dit
opzicht een wereldrecord heeft gemaakt. Van
de groote van het geheele gebouw kan men
zich echter een voorstelling maken, wanneer
men hoort, dat de vjjf ontvangkamers een
oppervlakte van tweeduizend vierkante voet
beslaan. Behalve de heer Murray Guggen
heim, hebben nog twee andere Croesussen,
van wie ëón de bekende senator en oud
minister Root is, hun woning in hetzelfde
huis gekozen. Zjj betalen minder dan de
heer Guggenheim, ieder nameljjk 20,000 dollar
per jaar.
Door P. N. v. K.
Onder strandjutters.
Ja, 't was een lastig geval.
Het grjjze, grauwe vloedtjj, de zware zwal
pende golven, dio, vol borrelende waterbel
len, telkens heftig op het strand beukten,
hadden het groote, donkere gevaarte zooeven
met onbedwingbare kracht uit do mijlenlange
branding gesmeten. En nu men het goed en
wol kon bereiken, was er waarempel geen
bewegiug meer in te brongen. Twee, drie,
vier maal hadden ze het op do ondiepe plaats
geprobeerd, met bewonderenswaardige inspan
ning. Geen donken aan. Het zwarte, afge
broken stuk hout, rijkeljjk voorzien van
bouten, krammen on ringen, plofte steeds,
heel eventjes gelicht, als met een zucht weer
neer, zóó wichtig, dat de werkende stroom
er omheeu schuimend eu spattend hoog op
vloog.
Slilzwjjgend, schijnbaar moedeloos, gingen
de twee stoere kerels naast elkander op het
logge ding zitten, hjjgend van ingehouden
borst-moeheid, inderdaad uitgeput door dat
lange martelen.
Dan, na een poos rust, terwjjl de een, 'n
korte, maar breedgeschouderde man, met
vol-blonde snor op de bovenlip, een groen
vilten deukhoedje op het tiksche gezicht,
waarin krachtige blauwe oogen glanzen, kalm
voor zich uitkijkt en bedaard aan z*n bruin-
doorgerookt stoenen pjjpje zuigt, begint de
ander, een scherp, mager, ingevallen golaat,
zjjn oliejas tot den hals toegeknoopt, met
de laarzenhakkon togen hot uiterste puntje
to timmeren, dat geheel door dikko stalen
platkoppen bemanteld is, on zegt, brom-
pratend
,Zoo krjjge we 't niet klaar, Brammetjo.
Er mot 'n end touw an te pas komme. Dan
gljjd-io vanzelf, t Is zonde om zoo'n kluivie
achter te late, jong. Alleen deze penne loone
de moeite. Zie 's effies. 'n Beetje groenig,
maar dat hindert niemendal, 'k Zal die eeno
wat ulschrape, dan kanne we 't beter bekjjku.
Met een vervaarljjk zakmes begon-io daarop
het metaal to bewerken, en hot duurde niet
lang, ot je zag rood koper, glinsterend door
het langdurige krassen.
.Wat zeg jè er ran, hè?"
Brammotje beschouwde het voorwerp en
taxeerde de waarde.
,En zoo beone ze allemaal, kameraad,
't Best iseerst met de zaag in driëe en
dan met de bjjl klove om de boel er uit te
krjjge. Maar dat komt later terecht. Lato
we 'm nou nog 's onderbande neme. Anders
schieto we niet op".
Als een stevige ljjn door 'n rond gat is
gehaald, gaan zo gczamenljjk trekken. Do
buit draait knarsend links oii rechts, doch
wil niet vooruit.
.Zeg V ie, vriend I" gebaart Bram met
z'n arm iu de lnoht naar mjj, „je Btaat daar
toch help eens 'n handje Mooi zoo...
Non met 'n loopiè, manne!"
Met machtige basstem zingt Bram hierbij
het in stad en land beroemde lied van
Speenhoff
,Mjjn lieve zoon, je moeder laat je weten,
AL dat ze jou geheel niet kan vergeten,
't Is negen uur, jo vader is naar bed
En in mjjn handen heb ik jou portret."
Hjj galmt liet eenvoudig en diepgevoelde
gedicht plat, maar hoogst-ernstig en goed in
toon. Nauweljjks ligt het brok, als lood zoo
zwaar, na een gangetje weer roerloos, of
z'n zwoegende stem schreeuwde:
Sakkerju, meneer, da's werreke Hals,
nog 'n paar passies, en de kuaap is waar-ie
weze moet... Ha... kééëé.Hahéëóó.
Hier heen en dan op de karJa, dat
mot toch Eerst dompe Zoo Als
jullie nou opschcure, dan sal ik 'm tillo en
duwe Ha hóóóé lióóóé Hó
bóéëé
Eon heldere lach klatert plots door de
lucht.
Sloof je niet uit, Brammeije Hou je kop
dicht. Meen je het zoo te doen? Komt nooit
goed. Waar is de zaag Dit mot er af, en
dan in twoeë, broer!"
Maar Bram, de knokelige, lompe werk
handen gereed om aan te pakken, protesteert
met 'n salvo van vloeken en verzekert, dat
het wèl kan.
't Lukt werkeljjk.
Na het gewurm komt Bram op mij af en
verklaart in donderende zinnen
.Wel bedankt hoor! Voor nou en nog is.
Da's maar gekheid, 'k Snap, dat uwes hier
niet alledag komt. 't Is om deze tjjd van 't
jaar geen aardigheidje voor stadsmensche.
Je mot ons niet rekone. Als er wat te halen
valt, mot je d r bjj zjjn. Zoo ginge we van
nacht om éóa uur op marsc'i. Echt weertje.
De wind stond pal naar doze kant. Klare
blaukheid overal. Om kwart voor drie haddo
we al 'n heele berg geraapt. Meest klein
goed. Van dit soort: nieuwe deeltjes. Die
komme uit Christiania. Weet u waar dat
ligt? Precies. En alleen van Noorwegen
wordt dat hout uitgeroerd. Hot gaut pas
klaar naar de marregerine-fabriekc in Enge
land. Hoe ze overboord rako Ja, dat mag
de homol wete. Van vergaan, van 'n ramp
is altjjd geen sprake. Soms gaat 'n lading
door heel andere omstandighede uit de
luike. In 1883 nog Hot de kapitein van de
,Nioolajero'", 'u Rus, die uit do Kaspische
Zee kwam, en op weg was naar Hamburg,
de g&nschu rattoplan drijve, omdat-ie anders
niet bjj 'n gevaarljjke lekkage in de ruime
kon. Hier an de kust hobbe ze toeu van
dat buitenkansio geprofiteerd. Hondorde bul-
leke, van die echte, prachtige oike, kwamme
op 't droge. Maar daar kon je lekker af-
bljjve. 't Was amper bekend, of er werd 'n
oogje in 't zeil gehouwe. Toch is er nog
plentio gegapt. Watte? In die goeie, ouwe
tjjd kon ju mimsohoots bestaan. Daar hei-jo
bevoorboeld Blauwe Kris de man ligt al
verscheidene jaro te Huisduinen onder de
graszooie Blauwe Kris is waarachtig rjjk
geworde door z'n jutterij. Nooit heeft er 'n
haantje naar gekraaid. Altjjd kwansuis arm.
Maar toen-ie voor goed er uitkneep, kou
z'n vrouw stilletjes gaan leve. Doe jjj 'm
dat nou is na. Och, meneer, u behoeft me
niks te vertelle. 'k Weet er ailes van. Er
wordt nog genoeg opgepikt. Ja, ik zon u
luidjes kunne aanwyzo, die, hoewel ze het
niet noodig hebbe, alleen door 't jatte er
boven op komme. Ze zjjnue uit de aard vaa
hun bezigheid altjjd bjj de hand. Dat is je
winner, 't Allerbeste komt in hun poote.
O, as u 't eens wist. 'k Wil geen name
noerae, maarEn dan die vervloekte haat
en nijd, of liever de diefachtigo concurrentie.
Soms beleef je krasse gevalle. Gisteren-
morrege nog. Tussche paal acht en negen
had 'k een flinke vracht verzameld. Om alles
voorloopig in veiligheid te brenge, sjouwde
'k de zaak over duin en verstopte het achter
'n kopje. Goot- Ik ga door tot patd drie, kotn
terug mot niks en zoek daarom dudeljjk de plek
op, om de kar te larie en dan naar huis te
gaan. Laat 'k nou geen lor meer vind»!
Alles gostole! Da's de risico van 't vak,
zegt u Mooie troost, 't Kan wel zjjn, maar
'k noem 't een lage, gomeene strook Gaat
u ook naar Callantsoog, ofZeker voor
plezier an de loop Maar verdikkeme, dan
bent u toch vroeg uit de veere gestapt
Bram beende mot groote stappen achter
den wagen, terwjjl de ander aan een stuk
touw er voor ploeterde.
Het was torne tegen een wind, die, uit
het Westen aangierend, hoe langer hou moor
naar het Zuiden kromp en overging tot oen
fermon storm.
Lange slierten bruin zeewier, van hier un
ginds gesleurd, zwierden en cirkelden door
de lucht. Het jaagz&nd giorde fijn-scherp
langs ons heen en zwermde wild dwarrelen-!
tezaam tot lange strepen, die pjjlsnel voorbjj
sisten.
Do Noordzee klaagde en toornde met diepen
donder van bonzend water zwaar veraf, maar
dichtbjj zoo driftig, aanhoudend, als langge
rekte wanhoopskreten, die wel gehoord moes
ten worden over den grillig gevormden duin
rand, landwaarts, waar in kalmo en rustige
eenzaamheid nog bewoners lovon.
Er kwamen dan ook meerdere monschen
op de vlakte.
Je zag ze spookachtig opduiken uit do
reeks van heuvels, de koudo, sombere un
wazige kruinen, iu het verschiet onbestemd
en mistig.
Zjj verschenen als geroepen te zjjn door
het bulderend geluid van do branding, om
lang en nauwkeurig hun oogstveld te bespieden.
Dan komen ze naar omlaag, al nader op
het pnnt aan, waar de volgeladen wagen,
plomp van vorm, weer eens was bljjven
stoken.
Gezond en frisch zien zo er nit, de man
nen, vrouwen en kinderen, zooals zo daar
in een kring den kosteljjken bnit van een
paar jutters bewonderen. Als Italiaansch brons
glanst menig gelaat, en het zjjn grove, klnoko
gezichten, die uitkomen van onder do zuid
westers met neergeslagen randen.
„Wat zegge jullie er van?"
Niet veel bjjzonders!"
Heb jjj het vannacht Boms beter gehad
B'k Ben er niet uit geweest."
„Zoo. Dan hei-je wat verzuimd, Toon. Kr
is nogal wat aangespoeld. We kondo niet
meer berrege en moeste nog zat achterluto."
Die stomp neemt ook 'n heele plaats in.
Eike 't Ziet er zoo rottig uit. En wat 'n
jjzer! Wat heb je er an Niks! Ballast.
Geen dubbeltje waard, 'k Zou me er niet
eens lam mee wille sjouwen, 't Is vermolmt,
man. Kjjk hier
Een pootige kerel, in blauw-baaien hemd
en omhoog-gehaalde pilow-broek scheurde er
eenige groote splinters af om to bowjjzon,
dat-ie geljjk had.
Ook anderen drongen nu zachtjes op om
zich eveneens beter te overtuigen.
Een uiterst schamel en typisch gekloedo
vrouw beweerde echter, dat het wel degoljjk
de moeite loonde. Met een goren doek om
het hoofd en een lange mannen-jokker aan,
bekeek ze den bout, nog geen nur geleden
afgeschraapt. Haar ingevallen mond was als
in voortdurenden verbeten lach en in do
donkore oogen gloeiden bruin-gouden licht
straaltjes.
Breng maar bij me thuis," zei zo, ,'k
geef je er nog altjjd 'n half guldentje voor.
Daar, drie kwartjes, omdat jjj het bent. Maar
geen cent meer. Nou doen of niet
Al pas je er nog 's zooveel bjj, dan mag
je er naar kjjke, maar niet ankomme. Denk
jo, dat 'k gek ben Mensch alleen het hout
geef 'k voor zoo'n bospotteljjk bod niet weg....
Hjj stopte z'n pijp, verspeelde tien, twintig
lucifers en toeu met veol moeite den braad
er in was, ging-ie vorder:
Nee, moedertje, dat lijkt niks. Het kan
je eigendom worden, maar dan moot je ook
at royaler voor don dag komme. Zieeons:
als die allemaal van koper zjjn Dan
deze koppen en krammen? Oud jjzer?
Jjj ook je zin, maar 't mot betaald worde,
snap-ie? Daarbij: we hebbe zeker Huur
gemarteld om 't to bemachtigen. Daur mot
je ook rekening mee bouwe! As deze mineur
hó, waar is ie nou gebleven as die
meneer ons niet gehollepe had, dan ware
we nog bezig Wat zeg jjj 'n Stille
diender Hjj Ziet er mot naar
uit.. De knul is met ons opgeloope, voor
aardigheid en zal aanstonds wel weer terug-
knieren As-ieHm Wil je wol
geloove, dat 'k zoo'n stiekemerd allemachtig
graag zou kunne afdrogeJo kan or niet
Voor weze, maar anders Wete jullie nog
van verlede jaar, toen die portret-kerel ons
wou kieko Die vent woont in 't Nieuwo-
diop Was jjj er niet bjj. Dirk We
zate hier zoo wat nee, vorder onder
duin. Met zoo'n klein koffertje wou <lo
smenrpjjp ons verschalleke. Nooit heb ik
zoo gelache, toen-ie er vandoor ging. As 'k
die goochelaar met s'n kassie ook te pakke
had gokregeMaar komaan, late we
handelen. Zeg op, wat jo geeft, doch uiet
zoo benauwd
Het wjjf treedt op hem toe, legt vor-
trouweljjk haar hand in de zjjno en drukt
die buitensporig, terwjjl ze hardop bepaald
wat de overname kosten raag.
„Komt niks van in. Schei maar uit. As
'k mal wor. Da's te weinig, ouwe. La maar
ligge eve goeie vrinde
Opnieuw grjjpt co hartstochtelijk zjjn hand,
en als hjj haar deze geopend voorhoudt,
begint een geleideljjke opslag, onder ferm»
patsen, oon grappig tooceeltjo, dat evenwel
ruzieachtig eindigt.
r't Is welletjes. Wou je 'm ook voor
niemendal hebbe? Doerak 1 Nou wil 'k niet
eens meer, dat je er naar wjjst. Is dat nou
'n menier van zake doen? Ga nou door,
asjeblieft."
Wie heit 't hier al niet over menieren!
Waar heb jjj die geleerd? Van hém, van
je maat? 'n Mooi lidl Zeg r is, ventje, as
jjj van meniere wilt prate, dan mot je eerst
je hand eens onder je eige vessie steke. Er
hapert nogal wat an jou. Ja, maak maar
niet zoo'n dreigend spektakel, want 'k heb
glad maling an je. Wil je me soms hebbe
Wil je Hierzoo I Hierzoo Heele-
maal niet verlege voor je, kameraad 1 Kom
op dan
In losbandige wraakhaat hief ze deu arm
hoog op, om, geprikkold tot oon aanvaLhitto,
hem sarrend toe te schreeuwen. Haar
mannenjas hing wjjd open en met het
rechter been vooruit, de armen gekruist,
ging ze uitdagend, lomp en brutaal toekjjken,
schimpend op do lafheid vau hem, die traag
opstapte om zjjn vracht verder te brengen,
kort-grommig tegen Bram, die scheldend cn
vloekend den krak aanvatte: „Stil maar,
Brammetje, 'k cal d'r nog wel 's in m'n
kUuwe krjjge I"...
