KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder,, Texel, Weeringen en Anna Paulowna
39ste Jaargang.
Tweede Blad.
No. 4038.
Zaterdag 21 October 1911.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct, fr. p. post 75 ct., buitenland 11.25
Pre- Zondagsblad 374 i i i 45 i f 0.75
iniëri Modeblad 55 »-»»» 65» t 10.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 5 regel» 30 cent.
Elko regel meer6
Bewqs-cxemplaar24
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Interc.-
Telefoon 50.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgeven C. DE BOER Jr. (v./h. BERKHOUT 4 Co.), Helder.
Bureauxi Spoorstraat en Koningstraat.
Alle stukken, advertentiën, enz. bestemd
voor ons blad, ook postwissels, enz-, te
adresseeren aan:
C. DE BOER Jr., Helder.
UiT HET BUITENLAND.
De Oorlog.
De zuak ie nog in hetzelfde stadium.
Geen belangryke voorvallen. By gebrek
aan deze dus geschryf over den toestand
dat wil zeggen: beschouwingen en nog ocds
beschouwingen.
Ofschoon de Turken in Tripolis geen kans
op succes hebben by hun verzot is hun toe
stand toch niet zoo hopeloos. Met proviand
en ammunitie hebben zy do stad verlaten en
daar het don tyd van den dadeloogst is kannen
de Turkscho soldaten voorloopig voldoende
gevoed worden. Zy gaan intussohen voort met
hun nachtelyke aanvallen op de Italianen,
die echter weinig succes hebben.
Een 3000 Turksche soldaten en een 6000
Arabieren honden den karavaanweg naar
Tunis bezet.
De Italianen zullen wel den omtrek van
Tripolis kuoDen zuiveren, doch verder in het
binnenland zullen zy zich niet kunnen wagen.
Een regiment bersaglieri is naar Homo ver
trokken om die stad te bezetten. Volgens
ItaliaanBche berichten wae de stad echter al
bezet.
Reeds zyn te Tripolis 5 vliegmachines ont
scheept waarvoor loodsen worden aangebouwd.
Binnen een dag of vier als de troepen dieper
het binnenland zullen indringen en het artil
lerie-geschat aan land gebracht is zullen zy
hun diensten kunnen bewyzon.
De gouverneur van Tripolis, zoo wordt
gemeld, heeft 4500 zakken mooi aangekocht
om dezen voorraad te doen ronddeelen onder
de Arabieren van de stad.
Volgens de «Wiener Alg. Ztng* zou Italië
het plan hebben alle havens aan de Tripoli-
taansche kust te bezetten en dan de mogend
heden in kennis te stellen, dat zy het vilayet
heeft geannexeerd.
Aan de Porte zon een termyn van 48 nren
ter erkenning van de annexatie toegestaan
wordenmocht Turkye niet tot die erkenning
willen overgaan, dan zon Italië, na opnieuw
de verzekering te hebben gegeven, dat de
status quo in den Balkan gehandhaafd zal
worden, Mytilene bezetten en de zeeëngten
"blokkeeren.
Uit Berlyn komen berichten dat Italië het
oorlogeterrein zal uitbreiden tot de eilanden
van de Aegeïsche Zee. De beweging der Ita
liaansche vloot daar wordt met belangstelling
gevolgd. Daar een deel van de Tnrksche
vloot do Dardanellen verlaten heeft, behoort
een ontmoeting van de beide vyandelyke
vloten niet tot do onmogelijkheden. Vooral
niet daar een gedeelte van de Italiaansche
vloot reeds in het Zuidelyk gedeelte van den
Turksohen eilanden-archipel schynt te zyn,
dus niet ver van de Dardanellen. Het mini
sterie van oorlog in Eonstantinopel deelt mede,
dat het Italiaansche eBk&der voor Rhodns
kruist. De voorhoede is by Mytilene, waar
zes Italiaansche schepen gezien werden. Het
maritieme steunpunt van Italië is Tobroek.
Daarmee komt overeen een ander bericht
uit Londen dat de Turksche vloot de Darda
nellen verlaten heeft en in de richting van
de Aegeïsche Zee vertrokken is. Waarschynlyk
zal deze vloot de bezetting van Cyrenaïka
verhinderen en de landing van troepen in
Derna en Banghasi bemoeilijken willen.
De Turksche vloot zal in ieder geval zich
slechts zoo ver wagen dat zy ten allen tyde
de ingang van de straat der Dardanellen zal
kunnen verdedigen. In verschillende zeegaten
en by onderscheidene havens zyn mynen en
versperringen gelegd.
De „Tribuna* meldt dat de toestand in
Benghusi voor de Italianen niet zoo gunstig
is als in Tripolis. Men vreest dat de Italianen
daar vermoord zullen worden.
De fGiornale d'Italia* bericht, dat de
Italiaansche regeering veertig torpedobooten
heeft besteld.
Ook uit Weenen wordt bericht dat do
Italiaansche regeering een nieuw ultimatum
aan de Porte zal zenden, waarin de Turksche
regeering op het hart gebonden zal worden,
de Italiaansche vredesvoorwaarden aan te
nomen. Italië zal in dit ultimatum de bedrei
ging uitspreken, hot oorlogBtooneel uit te
breiden tot dé Aegeïsche en Roode Zee.
In de Italiaansche perB is eenigen wrevel
merkbaar tegenover Engeland en do Engel-
sche bladen. Men meent dat Turksche offioieren
vorkleed over Kaïro naar Tripolis worden
doorgelaten. Dat te Malta geon Tripolitaan-
sche vluchtelingen mochten landen wordt
Engeland eveneens kwalijk genomen.
Ten opzichte van Frankryk is het in Italië
koek en ei. De «Matin'-correspondent in-
terviewdo Giolitti.
»Het heelt my aangenaam getroffen", zeide
o. a. do Italiaansche ministerpresident, in
deze voor Italië zoo hoogst ernstige tydon
de hartelyke sympathie te kunnen consta-
teeren, waarmede Frankryk do Italiaansche
actio in Tripolis heeft begroet.
«Ik ben er zeer gevoelig voor, dat de
groote Fransche pers, die de gedachten weer
geeft van het land, ons gunstig gezind bly kt,
ons goed recht heeft erkend, onze correcte
houding op prye stelt en waardeering koestert
voor do vlotte wyze, waarop de krijgsopera
ties tot nog toe vorloopen.
«Een dergelyke houding is ons daarom
vooral zoo hoogst aangenaam, omdat het een
bevriende natie als Frankryk betreft.
«Geheel Italië koestert daarvoor groote
erkentelijkheid*.
Het nieuwe ministerie heeft in de Tnrksche
Kamer zyne regeeringsplannen ontwikkeld.
In de geheime zitting werden mededeelingen
gedaan over Tripolis. Te 4 uur verlieten
de Jong-Turken het parlementsgebouw. Het
schynt evenwel dat de Jong-Turken zich by
de verklaringen toch zullen neerleggen als
het Turksch ministerie beloof,tltaliö niet meer
toe te geven, dan in het eerste antwoord
werd gezegd.
De buren schynen het Turkye niet lastig
te zullen maken:
De «Times" verneemt uit Sofia, dat de
Bulgaarsche gezant te Konstantiuopel Saravof
Dinsdag aan zyn regeering heeft geseind,
dat de Turksche minister van buitenlandsche
zaken hom officieel had medegedeeld, dat
Turkye, wenschende den Balkanstaton te
overtuigen van zyn vredelievende gezindheid,
zyn troepen van de grenzen naar huis zal
zenden.
Montenegro zal zich neutraal houdon,
zoolang de status qno in den Balkan niet
wordt verstoord. Wanneer echter het tooneel
der vyandelykheden nit Afrika naar Europa
mocht worden overgebracht, of wanneer door
zyn naburen maatregelen van agressieven
aard mocht worden genomen, dan zou Mon
tenegro moeten optreden voor de bescherming
van zyn eigen belangen.
De Sorvische ministerpresident verklaarde
in de Skoepsjtina, dat hy alleen een proef-
mobilisatie had bevolen in vier gemeenten
van de Drina-divisie. Dus ook geen aan
vallende bedoelingen
De Skoepsjtina is tot 23 November uit
eengegaan.
De Tnrksche vloot.
Berlyn, 19 Oct. Uit Konstantinopel wordt
aan den «Berliner Lokal Anzeiger" geseind
Het feit, dat de vloot uit den Bosporus door
de Zee van Marmora naar do Dardanellen
gestoomd is, heeft hier aanleiding gegevon
tot geruchten, dat zy in opdracht had den
Archipel te beschermen tegen de Italiaansche
torpedobootjagers.
Dit gerucht is onjnist, men is niet van plan
de vloot, die met groote nationale opofferin
gen gebouwd is ter bescherming tegen Rus
land en Griekenland, prijs te geven aan de
Italiaansche overmacht. De vloot zon, wan
neer er niet iets zeer onvoorziens gebeurt,
de Dardanellen niet verlaten, niettegenstaande
zy volkomen voor den oorlog is toegerust en
zelfs in staat 'zou zyn de ItaliaanBche tor-
pedobooten, die in den Archipel zyn, in be
dwang te houden.
Er moet rekening mede gehouden worden,
dat deze schepen slechts als lokmiddel uitge
zonden worden om de Turksche vloot uit de
Dardanellen te lokken.
De Turksche regeering is zich te zeer
bewast van den noodlottigen indruk, dien een
eventueel verlies van de vloot, gebonwd uit
ds spaarpenningen van het geheele volk, zou
maken, dan dat zy deze vloot zou wagen".
In China wordt ook nog voortdurend ge
vochten tusschen regeringstroepen en die
der opstandelingen. By Hankon is de stryd
nog onbeslist. Do opstandelingen dreven
de regeeringstroepen terug, totdat zy hun
ammunitie hadden verschoten. Thans moeten
zy terugtrekken op Woesjang. Sommige op
standelingen vroegen a^n de vreemdelingen
of zy in de concessies beschermd wilden
worden.
Er namen ongeveer tweeduizend opstan
delingen aan het gevocht deel. De opstan
delingen, die eergisteren de Han-rivier op
voeren, poogden het kamp van den generaal
der regeeringstroepen naby de Belgische
concessie te nemen, door een aanval in
den rug.
De onderhandelingen tusBchen admiraal
Sa en de revolntionnaire leiders worden
voortgezet.
Vlak achter Hankau wordt nog voortdurend
geschoten. Een Duitsch zeeman werd licht
gewond door een verdwaalden kogel.
Er wordt bericht dat tusschen de twee-
en driehonderd revolntionnairen gedood of
gewond zyn. Naar het heet, zyn de verlie
zen van de regeeringstroepen geringer.
Het spoorwegstation van Hankan is nu
eens in handen der revolntionnairen, dan
weder in die der regeeringstroepen.
Tydens de feesten ter eero van don ge
boortedag van Kong-foet-sé werden kreten:
«Weg met de Mantsjoesl'' (de regeerende
keizerlyke dynastie) geuit voor eenige ma
gazijnen, die met keizerlyke vlaggen waren
versierd. De menigte bleëf dien kreet aan
heffen, totdat eindelyk de gewraakte vlaggen
werden weggenomen. Opgemerkt werd dat
in de openbare versiering geen enkele kei
zerlijke vlag aanwezig was.
Officieel werd te Peking medogedeeli, dat
sedert Woensdagavond zes uur er geen tele
grafische verbinding met Hankau was. De
oorzaak der storing is niet bekend.
De moest wilde geruchten doen He ronde.
Er heeft nog geen officieele aankondiging
plaats gehad van eene overwinning der re
geeringstroepen. Algemeen wordt geloofd,
dat de toestand niet merkbaar verbeterd is.
Men schat het aantal der regeeringstroe
pen, die met bestemming naar Hankau ver
trokken, op 21,000 man met 70 kanonnen.
De contra-revolutie in Portugal heeft ook
het hoofd nog niet neergelegd. IntegendoeL
Volgens berichten uit Lissabon bereiden
de royalisten ongetwijfeld een nieuwen in
val in Portugal voor, en wel in het district
Mootalegre.
Zy staan op een K.M. afstand van de
grenB, hebben Maxim-kanonnen, doch zyn
slechts 800 man sterk. De regooriDg concen
treerde reeds 500 man van alle wapens by
het bedreigde pant. Mochten de royalisten
het nog wagen door te dringen, dan zonden
zij een gevoelige nederlaag lijden. Men ver
moedt echter, dat zy aan de grens bly ven,
om de regeering moeilijkheden to veroorza
ken en op hooge kosten te jagen, daar het
leger en de marine voortdurend op voet van
oorlog gehouden moeten worden.
De groote grondbezitters in Portugal zyn
algemeen van meening, dat het onrecht
vaardig is dat den monarchisten de rente
van hun grondbezit uitbetaald wordt, daar
zy met dit geld het nieuwe régime bestryden.
De republikeinsche democraten zyn van
plan een wetsontwerp in te dienen, volgens
hetwelk alle monarchisten, die niet bekend
staan als samenzweerders, uitgenoodigd zul
len worden binnen een bepaalden tyd naar
Portugal terug te keeren, daar andera hun
eigendommen geconfiakeerd zullen worden.
De eigendommen van de royalisten, die aan
de grens staan, zouden onmiddellyk in beslag
worden genomen en eveneens die van den
ex-koning Manuel en het huis Braganza.
De regeering zal voorstellen do royalisten,
die zich in Portugal ophouden, naar Portu-
geesch Afrika te zenden, waar gebrek is
aan arbeidskrachten.
Kroniek van oorlogsgebeurtenissen.
1219 October.
12 October. De Italiaansche troepen doen
een verkenning buiten Tripoli en stuiten op
een sterke Turkscho legermacht.
Gevechten tusschen Italiaansche oorlogs
schepen en Turkscho troepen aan den wal
te Derna, Bengazi en Bomba.
De Italiaansche torpedo-jager «Freccia"
strandt op een zandbank in de haven van
Tripoli.
13 October. De Turken doen in den nacht
van 13 op 14 October een aanval op de voor
posten te Tripoli een verliezen en mitrailleur.
14 October. Italiaansche torpedo-booten
lossen schoten op Turksche eilanden by de
kust van Klein-Azië.
Nieuwe aanval der Turken op de water
putten van Boemeliana by Tripoli.
15 October. De Italianen vallen bniten
Tripoli een karavaan aan.
16 October. Hot Turksche kamp wordt
naar Algeria, op eenige uren van Tripoli,
overgebracht.
Nieuwe nachtelyke aanval der Turken
bniten Tripoli.
17 October. De Italianen bezetten Homs,
aan de kust van Bengazi.
Turkye legt een invoerrecht van 100 pet.
van de waarde op alle goederen uit Italië.
TWEEDE KAMER.
(Vervolg van het le blad).
De heer Marchant (V.D) vervolgt zyn
rede met een onderzoek naar de oorzaak van
de mislukking van het viermaandersstelsel
en voorbereidend militair onderricht. De in
stelling van de militaire werkers kenrt spre
ker af.
Spr. verklaart het verzet tegen 't ontwerp
ondanks het daarin bevorderde beginsel van
algemeenen dienstplicht. Het zwaartepunt der
oefening is verkeerd gelegd in de voorge
stelde herziening. Het kazerneverblyf moet
verkort en anders willen spr. en de zynen
geen vergrooting van het contingent.
De heer de Savornin Lohman (C. H.) zou
een langoren oefentyd wenschen, doch hy zal
daarom niet tegenstemmen. Op dit oogenblik
moeten we geen volksleger hebben. Spr.
verwacht niet veel van een volksleger nu do
persoonlijke dienstplicht geen beteren geest
bracht. Men wyst or op, hoe men den geest
van het leger ondermijnt, zonder daarmede
een volksleger te scheppen.
Dit laatste is een ideaal, waarvan men de
vervulling niet eischen kan van het Dept.
van Oorlog. De jeugd moet zich hiertoe
voorbereiden.
Spr. wyst op de onjuistheid van de cyfers
van dr. Kuyper betreffende den drak der
oorlogslasten; by vraagt den minister een
vergelykond overzicht daarvan.
De heer Arts (R.K.) is in zyn oordeel
over onze weerkracht versterkt door het rap
port van den Raad van Defensie. De her
ziening van de militiewet 1901 zal te zwaar
drukken op personon en geldmiddelen. De
Regeering let niet genoeg op de verzwaring
van die tweesoortige lasten.
De heer Nolens (R.C.) klaagt over het
verschil in meening onder de deskundigen in
en buiten de Kamer. De openbaarmaking
van het rapport van den raad van defensie
keurt spr. goed.
Ons volk, meent spr., is au fond niet tegen
den dienst, mits de overheid medewerkt.
Hg verdedigt de rechterzijde tegenover
den heer Roodhuyzen.
Verandering van legerstelsel acht spr. on
mogelijk. Alles byeen genomen, voordeelen
on nadoelen van het ontwerp, meent spr. dat
het plicht is, bet ontwerp aan te nemen.
Hierop komt de Minister van Oorlog (do
heer Coljn) aan het woord. Hy vangt aan
met de beantwoording van nog enkele in het
voorloopig verslag der Kamer gestelde vragen,
die aan het departement waren over het
hoofd gezien.
Vervolgens bespreekt de minister de weer-
belasting. De minister verklaart, dat de re
geering bereid is, eene weerbelaüting te ont
werpen. Hy wyst op de tegenstelling staand
of volksleger, die sterk naar voren treedt.
Spr. doorloopt do geschiedenis van onze
militaire wetgeving in het kort. Alle wijzi
gingsvoorstellen, die er geweest zyn, beoogden
vergrooting van het contingent, een oefenings-
tjjd van 12 maanden, voortdurende aanwe
zigheid van troepen in de kazernes en een
blijvend gedeelte van 7 tot 14,000 man.
De minister betoogde, dat de gebreken in
de logerontwikkeling zyn ontstaan door de
mislukking van het instituut der viermaanders
en van het vooronderricht; dat wel het twee-
ploegenstelsel schade heelt gebracht, doch dat
dit niet de ontwrichting heeft gebracht. Zeker
heeft na 1906 ons hoofdwapen, de infanterie
geleden, maar er is geen reden tot ontmoe
diging al is de toestand onbevredigend. De
minister heeft zich tot uitgangspunt gekozen
geen generale herziening, doch verbetering
van de bestaande militiewet. De minister
achtte een eersten oefentyd van twaalf maanden
niet noodig. Hadde hy dien voorgesteld, dan
zou het legervraagstuk nog lang vertroebeld
zyn door de politiek en de onraBt in het
land zou hebben voortgeduurd.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 20 October.
De duurte der levensmiddelen.
Onze berichtgever te IJmuiden schryft ons
Als wy ons niet vergissen werd in dit
blad reeds eerder melding gemaakt dat wegens
de dunrte der levensmiddelen in Duitschland
de spoorwegtarieven voor visch verlaagd
werden teneinde dit artikel meer tot volks-
voedsel te maken.
Het kon niet uitblyvon of de vischhandel
hier ter plaatse moest de terugwerking daar
van gevoeleD, omdat IJmuiden door het naar
verhouding duurdere tarief niet meer zoo
goed kon concnrreeren tegen de Dnitsche
visscheryhavens zooals Geestemünde, Altona,
Cuxhaven, enz.
Het bestunr van de IJmnider Vischhandel-
vereeniging verzocht dan ook aan den Minis
ter van Waterstaat te willen bevorderen dat
de tarieven ook hier verlaagd znllen worden
en wel door middel van het volgende adres
«Dat blijkens een by het adres gevoegde
correspondentie het tarief voor vischzendingen
als stukgoed en in wagonladingen van de
Duitscho zeehavens naar de Beyersohe, Wiir-
tembergsche en Badensche stations met de
helft is verminderd en bovendien tot 31
December 1912 nog met 20% voor wagon
ladingen, bestemd voor gemeentebesturen,
instellingen van algemeen nut en werkgevers,
welke de viBch tot of onder inkoopsprijs aan
hun personeel voor eigen gebruik afstaan.
Dat uit deze correspondentie tevens blykt
dat de Nederlandscbe vischhandel van die
tariefsverlaging ernstige nadeelige gevolgen
zal ondervinden en reeds ondervindt, daar
onze Duitscho afnemers hunne visch bij voor
keur betrekken en zullen blyven betrekken
van Dnitsche havens teneinde de voordeelen
te kunnen genieten aan die goedkoopere
tarieven verbonden.
Dat tot afwending van dit gevaar het
bestuur onzer vereeniging zich wendt tot
Uwe Excellentie mot het beleefd verzoek zoo
mogelyk te willen bevorderen dat de tarieven
voor vischvervoer van hier naar genoemde
Zuidduitsche staten een zelfde verlaging
zullen ondergaan, zoomede eene evenredige
verlaging naar de andere provinciën, tot
welke de Duitscbe tariefverlaging zich zal
uitstrekken."
IJmuiden, 19 October 1911.
Ofschoon eerst door de reedors was voor
gesteld het lever- en koitgeld zoodanig te
verdoelen dat schippers en machinist niets
zouden krygen en later nog meer toegevend,
dat alleen de schipper van de verdeeling
buitengesloten waren, berichtte de Zeelieden-
bond aan de vereeniging van reeders van
visschersvaartnigen dat zy niet konden toe
geven en den eisch staande hielden: «Ver-
doeling van lever- en kuitgeld onder het
dekpersoneel en in de plaats daarvan eeno
geldelijke toelage voor het machinekamer-
personeel."
De staking werd dan ook uitgeroepen doch
door de reederijen beantwoord met de nit-
sloiting van het niet stakende personeel.
Deze staking en uitsluiting omvat alleen
de by de reedersvereeniging aangesloten
leden, omvattende 22 maatschappijen mot
72 stoomtrawlers.
Voor onze plaats ia dit weer een heele
klaphoe veel neringdoenden door zulk eene
kwestie weer gedupeerd worden blykt in den
regel later.
De politie houdt aan de visschershaven
toezicht en werd daarom met een tiental
Rjjksveldwachters van elders versterkt.
Van zeventien stoomtrawlers, welke gister
morgen aan de markt kwamen, ib het
meerendeel opgelegd, waardoor het aantal
stilliggende trawlers der vereenigde reeders
tot drïe-cn-vyfiig steeg. De schippers werdon
allen in dienBt gehouden.
Gasverstikking I
Dinsdag werd te Utrecht in de Lange
Jansstraat een alleenwonende dame, m j. K.,
dood op haar kamer gevonden.
De gaskraan was niet voldoende gesloten,
zoodat gasverstikking de oorzaak is.
Pogingen om de levensgeesten wed r op
wekkeD, waren vruchteloos.
Stuurlieden examens.
's-Gravenhage, 19 Oct. Geslaagd voor de
groote stoomvaart als derde stuurman de
heeren A. J. W. Jordi, J. Karst en G. F.
Kikkert.
Mijnramp.
St. Etienne, 18 Oct. Terwyl arbeiders te
5 unr bezig waren versperringen aan te
brengen om een gisteren uitgebroken brand
te stuiten, ontstond er een ontploffing van
myngas in de Bordotmyn, die een aardver
schuiving ten gevolge had.
Naar het heet, zyn er ongeveer twintig
slachtoffers.
Tien gewonden zyn reeds opgehaald.
St. Etienne, 18 Oct. Het ongeluk in de
myn Bardot had plaats te 12 uur 40, maar
wejrd eerst veel later ontdekt en wel onder
de volgende omstandigheden: Vijfentwintig
tot dertig mijnwerkers waren bezig door het
opwerpen van versperringen deu brand te
stuiten, toen plotseling een ontploffing werd
gehoord. Dé arbeiders namen do vlucht. De
myn-directeur Ribaud en een arbeider wer
den te 2 uur 35 opgehaald.
Er werd toen vergeefs getracht hulp te
bieden. Twee ingenieurs moesten, daar zy
door de giftige dampen byna gestikt waren,
weder omhoog gehaald worden.
Omtrent 4 uur daalden de directeur van
de maatschappij Petit, zoh ingenieurs en on
geveer dertig redders in de myn neder.
Sedert dien tijd heeft men niets meer uit
de myn vernomen.
Pargs, 19 Oct. Do «Matin" verneemt uit
St. Etienne, dat volgens de jongste telling
hot aantal mijnwerkers, in de myn afgedaald
om de vorsperring op te werpen, die den
brand stuiten moest, 39 bedroeg.
Scheepsbrand.
Londen, 19 Oct. Volgens telegram uit
Macassar is het stoomschip «Van Neck" van
de Kon. Pakotvaart My. aldaar in brand ge
raakt en kan het als totaal verloren worden
beschouwd. Een deel van de uitgaande lading
was nog aan boord.
By het uitbreken van den brand, die in
den vuurhaard ontstond, lag het st. aan den
steiger te Macassar, maar werd onmiddellyk
voor mogelyk gevaar voor andere schepen
in open vaarwater gesleept. De geheele lading
alsmede de inventaris en goederen van de
passagiers en bemanning werdon een prooi
der vlammen.
Op hst land geloopen.
Gisternacht is het Dnitsche rykspoststoom-
schip «Khalif" (Deutsche Ost-Afrika Linie)
voor den Boulevard Do Ruyter te Vliasingen
op het Leugenaarshoofd geloopen en daar
bljjven zitten. De positie van het scbip 1
gevaarlijk, doch kwam later met assistentie
van twee sleepbooten vlot.
Zweedsch feminisme.
In de onlangs ten einde gebrachte verkie
zingen in Zweden hebben de vrouwen een
belangrijk aandeel genomen.
Indien zy nog niet zoover zyn als haar
zusters in Noorwegen, die reeds «elven het
stemrecht uitoefenen, dan hebben zy toch
getoond, dat zij door het aanwenden van haar
invloed, een niet verwerpelijk corps propa
gandisten vormen.
Haar voornaamste doel hebben zy bereikt,
n.1. het beBtaande ministerie ten val brengen 1
Want haar haat richtte zich fel en porsoon-
lyk tegen den conservatieven premier Lind-
mann, die een officieele vrouwen-deputatie
hoffelyk on voorkomend ontvangen had, doch
later geen van zyn vele vriendelijke beloften
gehonden had.
Zoo zyn vaak de mannen tegenover de
vrouwen Doch in zako politiek werd dit
dezen man zwaar betaald gezet.
De geheele vrouwenbeweging werd te
wapen geroepen tegen den minister Lindmann
en diens partijgenootenen of het liberalen
wnren, of radicalen en socialisten, mitB de
candidaten slechts tegenstanders waren van
de bestaande regeeringsparty konden zy reke
nen op den steun der feministen.
Inderdaad is in Zweden de regeering ge
wipt, en de opvolger van Lindmann mug zyn
overwinning op rekening scbrjjven van de
Zweedsche vrouwen.
Dezen hebben onvermoeid gestreden.
In elk kiesdistrict hadden zy eon bureau
opgericht, dat samenwerkte met de tegen
standers van de conservatieven. Zy organi
seerden 217 groote bijeenkomsten. Mevrouw
Wolter voerde in 36 vergaderingen het woord
mevrouw de professor Wieksell sprak in 17
dagen 13 maal.
Voornamelijk behaalden de Zweedsche
vrouwen haar succes onder de landelyke
bevolking, die tot dusver nog niet had hooren
spreken van do vrouwenbeweging. En toon
het .conservatieve parlomentslid Kjellen de
onhandigheid had begaan, in eon van zyn
verkiezingstoespraken te zeggen, dat de boer
innen beter zouden doeu ter kerk te gaan
dan kranten te lezen en aan politiek te doen
werd dit oen atrydleus voor de vrouwelijke
propagandisten.
Een ouwe boer verklaarde by het inleveren
van zyn stembiljet: «Een enkele vrouw praat
beter dan een half dozjjn manskerels 1"
Uit den Omtrek.
Texel, 19 October.
De heer Ds. K. Nobel van Geertruiden-
berg, propagandist voor de Vrijzinnigen in
de Ned.-Herv. Kerk, heeft ook to Oosterend
voor eene goed bezochte vergadering eene
lezing gehouden over «Stryd en recht in de
Hervormde Kerk". Ook daar deed de spre
ker zich als populair propagandist kennen
aan zyn diep aandachtig gehoor. Debat was
or niet. De collecte bracht op f 8.67J, terwyl
oenige personen als lid van de Vrjjzinnig
Godsdienstige Vereeniging op Texel werden
ingeschreven.
In boscbjes en op weiden vindt men tegen
woordig talryke vogels, in een groot aantal
soorten. De meeste broedvogels toeven nog
en vele andore trekvogels doon zich voor.
Vooral in de tuinen is het nu levendig door
de vele kleine trekvogeltjes.
In den laten herfst van 't vorig jaar spoelden
naby de Koog vier ljjken van schepelingen
aan, deel uitmakende van de bemannÏDg van
het Noorsche schip .Sando", van Tönsberg.
In de kerstweek dreef ook aan 't strand
achter den Hoorn nog een lyk aan, welks
identiteit niet kon worden vastgesteld.
Nu blykt 't, dat ook dit lyk van een der
opvarenden van de «Sando" is geweest. Do
moeder van den verongelukten schepeling
moet uit Denemarken geld hebben gezonden,
om op 't graf van haar zoon een eenvoudig
gedenkteeken te plaatsen.
Er werden gedurende deze week van hier
uitgevoerd58 schapen, 70 lammeren, 8
koeien, 5 kalvereD, 1 paard en 14 varkens.
De pryzen van het wolvee waren als volgt
rammen f 21.— k f 84.—, schapen f 14.— k
f 18.en lammeren f 18.h f 15.per stuk.
Dat het lijsterstrikken voor sommigen nog
niet zoo onvoordeelig is, bleek in de vorige
week toen enkelen met die bezigheid f 18.
besomden.
Na echter schynen de lijsters er geDoeg
van te hebben. De vangst was althans in
de laatste dagen van geen beteekenis, zoo
dat het vermoeden voor de hand ligt, dat
do vogeltjes naar Zuidelijker streker zyn
afgereisd.
Door don schippers- en visschersbond alhier
is besloten om, in vereeniging met visschorB
van Wieringen en Terschelling, een request
te zenden aan den Minister van Landbouw,
enz., ton einde een betere regeling te maken
ten opziohte van het oesterbodryf, dan in
de viesc'nerywet is aangegeven.
Anna Paulowna.
Benoemd tot tydolyk onderw(jzoroB aan
school 3 Mej. S. Verheus to Don Helder.
In deze gemeente hebben do kosten tot
bestrijding van het mond- en klauwzeer be
dragen f 350.97. Totaal zyn 17 koeien aan
deze ziekte, die nog niet geheel is geweken,
gestorveD.
De gevleugelde bewoners
op en bij het Marsdiep.
(VALKEN).
XIX.
De Valken hebben wel een rol in de
geschiedenis gespeeld. Laat ons slechts
denken aan de Valkenjachten en Valkerijen,
vroeger in zoo hoog aanzion, vooral by
keizers, koningen en edellieden. En niet ver
van den Helder werdon vroeger ook sohitte-
rende Valkenjachten gehouden mot vogels
van hooge waarde. Was een afgerichte Valk
gewoonlijk oen 5 il f600 waard, voor een
witten Valk, die in goede conditie was,
werden meermalon duizenden betaald. Nog
worden in Noord-Brabant Valken gevaDgen
en afgericht, doch van Valkenjachten hoort
men er niet meer.
In het wild komen by ons waarnemings-
terrein niet dikwyls Valken voor. Slechts
van eene enkele soort kan men gedurig
voorwerpen zien, vooral boven het duin
gebied, doch do andere soorten vertoonen
zich meer sporadisch.
De Valken behooren tot de Dagroofvogels
(Accipitres). Deze roofvogels zyn in hot
bezit van sterke pooten met groote, scherpe
klauwen, terwyl de zware, benedenwaarts
gekromde bovensnavel aan weorszyden een
tandvormig uitsteeksel heeft. Aan bepaalde
kleuren kent men gewoonlyk alleen de oude
dieren, daar de jonge vogels tot aan bet
vierde levensjaar gedurig een ander pakje
vertoonen.
De Valken leven, zoo mogelyk, van versch
vkesch, en ze bemachtigen hun prooi, vogols
en mnizon, in het vrye veld, door van zekere
hoogte daarop neer te storten. Vooral het
gezichtsvormogen is by deze dieren sterk
ontwikkeld, zoodat zo de voorwerpen van
hun begeerte tot op grooten afstand kunnen
waarnemen. By gebrek aan vleosch van
vogels en kleine viervoeters voeden sommige
Valken zich ook wel met insecten en krui
pende dieren.
Wanneer men van Valken gewaagt, denkt
de leek gowoonlyk aan groote vogels, daar
hy ook wel gehoord heeft van Gieren en
Arenden, dio lammeren en zelfs kleine
kinderen meevoerden naar hnn horsten. Toch
vergist men zich dan, want de grootste Valk
is niet grooter dan oen gewoon Hoon, doch
veel Blanker van vorm. Daar de Valken
evenwel sterk en moedig zyn, durven zo
wel dieren aanvallen, die hen in zwaarte
eenige malen overtreffen, doch van een moe-
voeren van den bnit kan dan geen sprake zyn.
De grootste der Valken, die zich af en
toe boven en by het Marsdiep laat zien, is
de Slechtvalk (Falco peregrinus Gorini),
in den tyd der Valkenjachten Edelv&lk ge
noemd, en thans nog plaatselyk aangeduid
met de namen: Noordsche Valk en Passagier.
Het mannetje heeft eene lengte van bijna
4 d.M., terwyl het wyfje ruim 5 c.M. langer
is. Deze soort kenmerkt zich door buiten
gewoon lange teenen, waarvan de middelste
5 c.M. meet, en door eene groote, swarto
knevelvlek. De kleuren ondergaan, volgens
den leeftyd, aanmerkelijke veranderingen.
In het derde jaar verkrygen de onderdeelen,
vooral by hot mannetje, een fraaie, blauw
achtig gryze kleur, on de donkoro vlekken
voor het grootste gedeelte de gedaante van
dwarsbanden.. Deze Valk is een der schade
lijkste voor do jachtvelden, daar hjj ook
volwassen hazen, konynen, eenden, patrijzen
enz. dnrft aanvallen.
Het Smelleken (Falco aesalon Tnnst.)
is de kleinste der Valkensoorten en laat zich
alleen des winters af en toe by ons zien. In
moed en volharding evenaart geen der andere
Valken dezen kleinen vogel. Niet gomakkelyk
ontkomt een vogeltje aan zyne vlugge bewo
gingen, wanneer het door hem vervolgd wordt.
En zyn honger is bynu nimmer te verzadigen,
't Is overigens een mooi Valkje met een zuiver
grijsachtig blauw bovenlyf. Zijn onderlijf is
roestkleurig en voorzien van zwarte dwars-
bandjes. Ook het Smelleken werd wel in
Valkeryen gobruikt, vooral voor het vangen
van kleine vogels, en het was eenmaal do
lievelingsvogel van Keizerin Catharina II
van Rusland.
Do Torenvalk (Cerohneis tinnunculus
L.) mag do vriend van don landman heeten,
daar hij zich byna uitsluitend met mnizen
voedt. Naar de roodachtige kleuren wordt hy
ook Roodvalk genoemd en naar zyno bewe
gingen in de lucht wel «zwemmer" en bidder".
Hy komt by ons het geheele jaar door voor,
maar des zomers in veel grooter aantal dan
des winters. Hy maakt zyn nest op torens,
in molons en boomen. De ronde eieren zyn
roodachtig geel en van donkerder vlekken
voorzien.
Minder monigvnldig ziet men hier den
Boomvalk (Falco subbuteo L.) de Bailhet
der ValkeDieren, en als zeer zeldzaam moeten
aangegeven worden de Giervalk (Hiero-
falco raBticulüs L.) en de B a r b a r ij s c h e
Valk (Falco barbarus L.).
INGEZONDEN.
Bede om hulp.
Tijdens den geheerscht hebbenden storm
op Zaterdagavond 30 September en in den
□acht van 1 October j.1. zyn, zooals wy
allen weten, vele ongelukken op zee gebeurd.
Een groot geluk mag het echter heeten,
dat de hior thuisbeboorende visschersvloot
binnen was.
Toch heeft, tooals de plaatsolyke bladen
reeds gemeld hebben, onze visschersvloot
ernstige schade bekomen, doordat door den
hevigen N. N. O. wind en bet hooggaand
ty, de schuiten, welke naast elkaar} gelegen
waren, met hevige kracht tegen elkander
gedrukt en gebotst werden. Het zwaarst ben
ik, ondergetoekonde, en myn gezin zeker
wel getroffen.
Mijn vaartuig, H. D. 368, is in boven
vermelden nacht zoo lek geworden, dat met
voortdurend hard pompon het indringende
water niet bijgehouden kan worden en ik
zag, dat myn vaartuig, dat tusschen de andere
viscbschaiten lag, zou gaan zinken.
Dank zy do hulp van Marine-autoriteiten
alhier, werd op myne aanvraag een atoom-
barkas van de Marino ter beschikking gesteld
en myn vaartuig, dat reeds een wrak ge
worden was en waar ik alleen nog maar aan
boord vertoefde, uit do haven gesleept tot
naby fort Oost-Oever, waar het is gezonken.
Uit een later ingesteld onderzoek bleek,
dat het schuitje geheel vernield en niet meer
te herstellen is, zoodat ik van myne brood
winning voor my en myn gezin, bestaande
uit vrouw en 4 kinderen, totaal beroofd ben.
Ondergeteekende roept nn, met toestem
ming van den heer Burgemeester, de offer
vaardigheid in van de plaatagenooton en zal
een collecto langs do huizen houden, ten
einde do noodige gelden byeen to krygen,
om een nieuw schuitje te koopen en zoo
doende weder in het levensonderhoud van
zich en zyn gezin te kunnen voorzien.
My beleefd in de welwillendheid van myne
plaatigenooten aanbevelend, verblyf ik
Hoogachtend,
C. SCHENK,
Oranjestraat 21b.
