KLEINE COURANT
t Vliegend Blaadje
woor Helder, Texel, Wleringen en Anne Paulewnam
Eerste Blad.
FAMILIE-EER.
No. 4049.
Woensdag 29 November 1911
89ste Jaargang
't Vliegend Blaadje p. 8 ra. 50 ct., Ir. p. post 75 ct., buitenland f 1,
Pre- Zondagsblad 374 i i i i 45 i f 0
raiënj Modeblad 55 i 65 f0
(Voor het buitenland bjj vooruitbetaling.)
Advertentién van 1 tot 5 regels 30 cent
Elke regel meer6
Bewjjs-exemplznr
Vignetten en groote latten «orden naar plaatsruimte berekend.
Intere.-
Telafoon BO.
Uitgeven C. DE BOER Jr. BERKHOUT 4 Co.), Helder.
Bureaus i Spoorstraat en Koningatraat.
SIEUWSBERIOHTEM.
HELDER, 28 November.
De kilometervreter.
Een volle zaal verbeidde ongeduldig de
komst van den .Kilometervreter", onsympa
thieke naam voor den eympathieken beid van
bet kluchtspel van Kurt Kraatz, dat de
tooneelvereeniging .Tavenu" Zaterdagavond
in i/Casino' op zou voeren. En toen te acht
uur het scherm opging en het publiok weldra
mot hart en siel „in« het stuk was, toen
bleek welke goede keus hot bestuur met dit
bekende kluchtspel gedaan had. Het daverend
gelach, dat telkens opging bij de eeue of
andere aardigheid en de genoegeljjke ge
zichten waarmee de ingewikkelde zotternjjen
gevolgd werden, het gevoel, dat onge
twijfeld ieder bezield moet hebben en dat
zich bet best laat uitdrukken in de woorden
,hoe moet dat in 's hemels naam afloopon?"
dit alles was ongetwijfeld, meer dan de meeBt
aanmoedigende kritiek, do belooning voorde
moeite en kosten, die zich de bedoelde vor-
eeniging gaf om de opvoering te doen elagen.
Ja, lezer, hoe, in hemelsnaam, moest dat
alles afloopen Verbeeld-n, dat die joviale
Hans Förster, door het vulgum proianum,
in casu Mina, de gedienstige, den kilometer
vreter bijgenaamd, te veel op avontuur uit
gaat en liefdes-geschiedeniejos aanknoopt in
■yn 80 K. M. rijdende auto, verbeeld-u, dat
hg, na zijn laatste avontuur tot in alle bizon-
derheden geregeld te hebben, door een war
net van verwikkelingen, in plaats van de
■ckoone en gracieuse Alexa Seefelt, zjjne
bloed-eigen schoonmamabijna in zjjn
rijtuig krggt I En nu spreek ik nog niet eens
vau de bagageoenige hoeden, kleederen,
bedden enz., waarmee men hem opscheept,
on van den kanarievogel 1 Stel u verder voor,
dat schoonmama, bijgenaamd «de rijksadvo
caat", min of meer is wat je noemt een bjj-
de-handtje, en dat hoogstderzelver echtge
noot, de heer Otto Kugelberg, meer of min
(maar meer .moer' dan «min') het type is
van eea sokkel, iemand, die geducht onder
den pantoffel zit, maar die tegenover anderen
natunrlgk allerlei praatjes verkoopt over zgn
energie en wat dies meer zjj. Vervolgens,
denk u het alleraardigste bakvischje dat
mogelgk is, met blonde vlechten rondom het
fijn gezichtje, en .schwarmond" voor den
dichter Fritz Friborg cn gij hebt, kant en
klaar, de dramatis personae voor u. Ei, en
zouden we Brömser vergeten, den chauffeur
des Kilometervreters, den joligen, ooljjken
en oubolligon Brömser, die Mina's hart reeds
midden in het eerste bedrijf in beDzine-vlam
zet, om in zgn stjjl te spreken En Auguste,
gedienstige bjj Seefelt, die zoo bang is voor
baar bulderenden moester En Seefelt zelf,
do Cesar der tooneelspelers, met zgn artis-
tiekon kop en geweldige stem En Felix
Roinbold, ook van dit vak, maar anders,
realistischer
Zou men, met al deze typen, durven beweren,
dat het geen pakkend stuk is? .Men" zegt,
de geleerde, alwetende «men", dat de Duit-
scliers niet eigonljjk humoristisch zgn, dut ze
aardigheden debiteoren zonder geest, dat de
Fransche geestigheid, do EngelBche droogko-
mickerigheid, de Hollandache gemoedelijkheid,
in hun stokken ontbreekt. Wjj kunnen u echter
verzekeren, dat er geschaterd is van 't lachen,
als schoonpapa weer eens een onnoozele streek
had uitgehaald, wat hem nog al eens over
kwam, of als de held van 't stok zich in
wanhoop voor 't hojfd sloeg, omdat hg, als
wjj, niet wist hoe 't at zou loopen.
Neen, alleen de schalko heer Kurt Kraatz,
de schrijver, wist het: die spon het verhaaltje
af en zorgde dat alles op zjjo pootjes terecht
kwamde kiloraotervreter was kilometer-vroter
Af, de minnende Mina kreeg haar minnenden
chauffeur, do verliefde Trnus haar realistischen
dichter. Cesar Seefelt verzoent zich met zgn
vrouw, Marie met haar man, ja, zelfs, mi-
ra b i 1 a dictul Minona, de Xantippe met
Otto Kugelberg. Maar de. arme Olto slechts,
die éénmaal in zjjn leven zjjne vrouw geïm
poneerd heeft (on van dat gewichtig oogenblik
«ijn wjj getuige geweest), bljjft wie hij was:
do pantoffelheld, do zondebok, het slachtoffer
van de luim zjjner vrouw.
Dit kluchtspel bevat, zooaU men ziet, alle
voor een klucht benoodigde elementen, ook
een tikje pikanterie, zonder welke nu een
maal een klacht ondenkbaar ie. Daarenboven
is het vol van aardige trekjes, leuke situaties,
en geestige gezegden. Of schudt zelfs u,
vriend Nurks, de lever nier, als ge daar
achtereenvolgens, in tranen zwemmend, ziet
opkomen Marie, „die zoo ongelukkig is",
Truus, ,d. z. o. i.", Mina, »d. z. o. i." on
als dan, te geljjk met schoonmoeder on het
gekaapte kind van Seebolt, schoonpapa, op
komt, on natuurlijk het kind, dat geen der
jammerende vrouwen hebben wil, op zgn
schoot krjjgt met de waarschuwing ,niet
schudden"? Dit laatste is bestemd voor de
flesch melk, maar schoonvader vat het op
als bedoeld voor het kind, en met een .niet
schudden" geeft hg het dan ook aan de
meid over.
Ja, er is geschaterd en voorzeker was het
uitstekende spel mede oorzaak van die scha
tering. Otto Kugelberg, de schoonvader,
speelde zjjn rol uitstekend; 'n leuk type, èn
door grime en door mimiek. Ook Minona
als zjjn vrouw voldeed goed. Marie (vrouw
van Hans) en Truus gaven over 't geheel
ook heel goed spel, Cesar Seefelt hadden we
wel wat woester willen hebben; hg had een
aardige grime. Hans zelf was prachtig; Frits
Friborg hadden we ons, als dichter uit een
kluchtspel, eenigszins anders voorgesteld. De
overige rollen waren uitteraard van minder
belang; Mina werkte wat erg veel met de
armen, dooh spoelde overigens uitstekend en
ook Brömser de chafiour en Felix Reinbold
met en benevens Auguste, konden wel vol
doen. Het kind schreeuwde ons niet hard
genoeg. Niet dat een schreeuwend kind zoo
aantrekkelijk is, maar een kind uit een klucht
spel moet nu eenmaal schreeuwen. Tot
'e warmpjes verontschuldiging dient, dat. het
een pop was.
Om half twaalf werden de toebereidselen
voor het bal gemaakt; een keur van lichte
toiletjes en aardige meiskes brachten gloed
en kleur aan de zaal, en zonder 't gezien
te hebben, kunnen we getnigen, dat tot laat
in den nacht ongetwijfeld menig dansje ge
daan werd.
Timor.
Uit Lissabon wordt aan het „Berl. Tage-
blatt" geseind«Naar bericht wordt, heeft
de Nederlandsche regeering aan de Portu-
geescho, nadat het onmogelijk gebleken is
de grens op bevredigende wjjze vast te Btol-
len, twaalf millioen gulden geboden voot
het Portugeesche gedeelte van het eiland
Timor. Nederland bljjft volharden bij zjjn
bowering dat een gebied, hetwelk Portu
gal als Portugeesch beschouwt, een Neder
landsche bezitting is.
Beide regeeringen wenschon deze quaes-
iie nu defioitief te regelen.
Reuter meldt uit Lissabon De mioistor
van koloniën zeide in den Senaat, dat de
medcdeelingen, die minister Machado in de
Kamer omtrent het Timor-incident heeft
gedaan, juist zjjn.
Machado verklaart, dat niemand hem dat
kan betwisten.
Een vervalecher van gouden ringsn
gearresteerd.
Onlangs zija verschillende Stadsbanken van
Leeoing te Amsterdam de dope gewordon
van een of meer handige vervalschers. Ia
die banken zgn nl. gouden ringen in heleening
gegeven waarop soms f 10 en meer werd
verstrekt, hoewel zjj later bloken nauwelijks
f '2 of f 3 waard te zijn. Men ontdekte dat
door de toevalligheid, dat een der ringen,
die ullo des avonds waren aangeboden, bjj
daglicht wat nader werd beschouwd.
't Bleek toen, zoo meldt het .N. v. d. D.",
dat do ringen, oorspronkelijk van minder
waardig goud, laags galvanoplastischen weg,
met een dun laagje heter gond overtrokken
waren cn dat de oude keur was uitgesneden
en op dezelfde plek een andere, echte keur
(van gesmolten deugdelijk goud afkomstig)
was ingesoldeerd.
Op die wjjze zjjn een dertigtal vervalschte
ringen in de banken binnengesmokkeld.
Men had, na do ontdekking, verwacht dat
de oneerlyke aanbieder nog wel eens terug
zou komen, doch dat is niet geschied. Toch
is 't der politio gelukt zjjn spoor meester te
worden.
Reoherchours zjjn met de valsche ringen
alle goudsmidswinkels in do stad afgeloopen
en eindeljjk kwamen zjj bjj een goudsmid ia
buurt IJ IJ, die dadeljjk constateerde dat de
ringen in zjjn werkplaats moesten vervaardigd
zijn, hetgeen hij aan verschillendekleinighedeu
"sn kon.
Een verder onderzoek deed de verdenking
vallen op een der knechts van dezen goud
smid, een 24-jarig jongmensch. Hij is aan
verscheidene bankbeamten vertoond, die met
meer of mindere stelligheid in hem den man
herkonden die dergelijke ringen had aange
boden.
De herkenning had echter nogal bezwaren,
omdat de aanbieder blijkbaar zich eeniger-
mate vermond had als hjj in de bank kwam, nu
eens een in de oogen getrokken pet, dan weer
een bood droeg, nu eens als heer en dan weer
als werkman kwam. Het vermoeden is dan
ook niet uitgesloten, dat hjj medeplichtigen
heeft gehad.
De politie is er echter vast van oveiiuigd
dat zij in deze arrestatie, een goede houvast
heeft.
Stuurlieden-examen9.
's-Gravenhage. Geslaagdgroote stoom
vaart, eerste stuurman, de heeren W. Knook,
S. Rabderde stuurman de heerenJ. H.
Nobels, M. Njjssen, H. G. van Otterloo, J.
Ponssen.
Tegenspraak.
Men schrgft uit 's-Hertogenhosch aan .De
Tjjd"
Het bericht van de .Eindhovensche Cou
rant", waarin gemeld wordt, dat de land
bouwer v. V., uit VorstenboschUden, die
verdacht wordt xjjn zeventienjarige dienstbode,
een wees, te hebben vermoord, zich in de
gevangenis te 's-Hertogenbosoh zou hebben
opgehangen, na een volledige bekentenis van
zjjn misdaad te hebben afgelegd, is totaal
verzonnen. De boer, die zich onder zware
verdenking van deze ontzettende misdaad in
de gevangenis bevindt, bljjft ontkennen en
van zelfmoord is geen sprake. Dat er echter
bjj den dood van het meisje misdaad in het
spel is, staat bjj de justitie vast en is uit de
lijkschouwing gebleken.
Een Engelschman over ons land.
Sir Harry Johnston, de bekende Engelsche
sohrjjver en gewezen koloniale bestuurder,
is in Ootober in ons land geweest. Hij heeft
het bljjkbaar met bet weer en andere dingen
getroffen, alles zag hjj in het schoonste licht,
ook de menschen. Ziehier eenige grepen uit
de schets, die hjj in de Westminster Ga-
zette" van zjjn indrukken geeft.
Dadeljjk treft hem bij zgn komst uit
Duitschland het verschil in de conducteurs.
De Duitsche conducteurs zijn wel hulpvaar
dig, maar ze zjjn zoo indrukwekkend. Maar
dan komt de Hollandsche conducteur .met
een zonnig gezicht, zonnig haar, diep violette
oogen, stralende van welwillendheid" de
ambtenaren van de douane aankondigen. U
hoeft u niet ongerust te maken, meneer,
zegt hü*—fiu~Hollandsahe douane kjjkl dan
ook nauwelijks de bagage na (daar bestaat
wel een andere meening overl). Io de
wachtkamer vindt de schrijver voortreffelijke
koffie, zooals overal in Holland.
Maar de sohrjjver is nog niet over de
Hollundsohe treinconducteurs uitgepraat. Die
lijken hem een uitgelezen korps; niet Rlleen
zien zg er zoo knap nit, dat hg zich ver
baast, dut Amerikaansche erfdochters, die
voor een schoon en krachtig nageslacht
willen zorgen, ze niet komen trouwen, maar
zg munton ook uit in schranderheid en goede
manieren. Ze spreken met de vreemdelingen
in de vreemde talon.
Op de Hollanders van de oude schutter-
stukkon, groot van stuk en met grove trek
ken zooals men zich in Engeland nog
algemeen den Hollander voorstelt lijken
die conducteurs niets, zoomin als de Hollan
ders in het algemeen. Het moest voorkomen
de type van man of vrouw is een knap
persoon mot een rechten, grooten Griekschen
neus, groote zwart-gewimperde violet-grjjze
oogon, een helder blank-en-rozo gelaatskleur
en vlasblond haar.
De soldaten zien er kloek en gezond uit,
en zjju hoewel niet zoo lang als de Duilsche,
toch niet kort (Sir Harry weet blgkbaar
niet, dat de lengte van den soldaat in ons
leger gemiddeld grooter is dan die in het
Duitsche leger). Zg maken deu indruk, dat
zij in een oorlog kalm en vastberaden zou
den zijn.
Vele Hollandsche vrouwen zgn mooi, met
die zeldzame schoonheid van oen rechten
neus, violette oogen en lichtgekleurd haar,
met een buitengewoon fjjne huid. Gemiddeld
zgn er veel meer mooie vrouwen in Neder
land dan in •Daitscbland. Men ziet dat zoo
niet op het tooneel in de groote steden,
waar de meeste vrouwen uit het begaafde
Joodsche ras zgn, volgens Sir H. Johnston,
die geen bewondoraar schgnt van donkere
schoonheden.
Zooals weinig vreemdelingen, die in ons
land komen, heeft de schrjjver ook oog voor
de schoonheid van het oosten van ons land,
met zgn hei en prachtige beuken. Maar
over vlak en waterrjjk HollandB schoonheid
is hg uitvoeriger. Van onze steden zegt hg
(vele landgenooten mogen het in hun hart
wegleggen!): »I)e ontelbare grachten, met
hoornen beplant, en hier en daar een groot
watervak, brengen een schoonheid, waardoor
geen Hollandsche schoonheid alledaagsch of
leeljjk kan zgn."
Hg spreekt ook met lof van onzo uit
muntende tramwagonB en goed uitgornste
spoorwegstations.
En dan die luchten over onze lage landonl
Treinongeluk.
In ons vorig nummer is reeds het voor
naamste gemeld over het vreeseljjko ongeluk,
dat Donderdagochtend met trein No. 405 van
Angers naar Poitiers (Frankrjjk) heeft plaats
gehad. De ingestorte brug was 54 meter
laDg. Onmiddelljjk werd naar alle zijden ge
telegrafeerd om hulp, een afdeeling ponton
niers vertrok terstond met een extra-trein
uit Angers. Uit de omliggende gemeenten
snelden de brandweerlieden toe. Het reddings
werk werd ten zeerste bemoeiljjkt door liet
hooge water van de Thouet, dat met woest
geweld voortstuift. Onder een onafgebroken
slagregen sloegen de talrjjke toeschouwers
het vreeseljjke schouwspel gade met levens
gevaar poogden de soldaten de reizigers, die
zich op een boven de golven uitstekenden
waggon hadden weten te redden, te bereiken
volgens een bericht zgn allen uit hun
benarde positie bevrjjd, zg het ook, dat de
ongelukkigen half verstjjfd waren van konde.
Bouillet, een bekend koopman uit de streek,
is verdronken, bg een poging, een reiziger
aan wal te brengen. Twee sloepen, bemand
met soldaten, werden tegen de pijlers van de
brug geworpen. Twee burgers slaagden er
in een man, die zioh gedurende eenige uren
vastgeklemd had aan een in het water staan-
den wilgenboom, te bereiken de ongelukkige
stond op het punt los te laten. Anderen
trachtten van tonnen een vlot te maken.
De rivier was den vorigen avond, tenge
volge van hevigen regenval, bniten de oevers
getreden.
Toen de voorste locomotief het eerste
brugrak opreed, moeten de pijlers dadelijk
bezwekea "tja: de twee locomotieven, welke
den langen trein trokken, stortten in het water,
de overige waggons meesleependeslechts
drie wagens bleven op de rails. De zich
daarin bevindende reizigers sprongen uit de
coupé's en renden in doodsangst het veld in.
Ret gegil van de andere passagiers, die uit
de verbrijzelde waggons door het water werden
weggesleurd, bracht hen echter tot zich zelf,
zoodat zg terugkoerden en met inmiddols
toegeschoten boeren trachtten hulp te brengen.
Daar echter door de overstrooming alle bootjes
waren weggeslagen, stond men eerst vrijwel
onthand en zag men velen verdrinken, zon
der iets tot hun reddiag te kunnen doen.
Het Duitsche leger.
1d de Kölnische Zeitong beantwoordt dr.
Bamberger de vraag, of Duitschland in finan
cieel opzicht ten oorlog iB toegerust. Hg
ontkent dit. De 120 millioen mk. gemunt geld,
die volgens de wet van 11 November 1871
in den Julius-toren te Spandau liggen en
alleen voor mobilisatie doeleinden gebruikt
mogen worden, zgn niet meer voldoende. De
oorlogsschat moet verhoogd worden tot 250
millioen gemunt geld, en daarnaast moet een
vredeschat van 250 millioen in rentegevende
vreemde papieren ingesteld worden.
Alle Pruisische oorlogen zgn sedert 200
jaar met behulp vau een staatssohat gevoerd.
Frederik de Groote had anders moeieljjk
kunnen doen wat hjj bereikt heeft. Do oor
logen van 1864, 1866 en 1870 hebben den
schat uitgeput, die echter onmiddellgk daarop
werd aangevuld. Hjj beb'ep in 1870 voor den
oorlog 90 millioen mk. Na den vrede van
Frankfort is de Pruisische staatsschat opge
heven en door den rjjkachat vervangen.
Na een indrukwekkende reeks van getallen
aangehaald te hebben, komt dr. Bamberger
tot deze eindrekeningDe oorlog motFrankrjjk
heeft volgens de berekeningen van de militaire
deskundigen in het geheel 17< 0 millioen mk.
kosten veroorzaakt; daarvan bedragen de
met behulp van den Pruisischen schat be
streden mobilisatie-kosten ongeveer 5 pet.
Legt men denzelfden maatstaf voor de toe
komst aan, dan moest de schat 5 pet van 6
milliard, dus 300 millioen mk., bedragen. Het
is mitsdien geenszins overdreven om het bedrag
van den oorlogsschat thans op 250 millioen mk.
te brengen. Dit laatste bedrag is het minimum,
dat, volgens v. Blume in zjjne Militilrpoli-
tische Aufaatze, een maand oorlogvoerens
zal kosten.
De vredesschat van 250 millioen zal moeten
dienen, om uitgaven voor onvoorziene ge
vallen te bestrjjden, «onder altjjd crediet te
vragen. Verstandige huisvaders bewaren im
mers ook een appeltje voor den dorst. Neemt
men als belegging vreemde staatspapieren,
dan is de mogeljjkheid gegeven, dat Duitsch
land, tot afweer van vjjandeljjkheden, tot een
financieële machtsontwikkeling kan overgaan
en werkzame koude waterstralen kan toedienen.
Dan zal de vredesschat zjjn naam ook eer
aan kannen doen als middel tot handhaving
van den vrede, meent Bamberger.
Ontploffing In een fabriek.
Londen, 24 Nov. Bjj een ontploffing in
een ljjnkoekenfubriek te Liverpool zjjn 83
menschen gedood en 75 gewond.
Londen, 24 Nov. Het laatste nieuws om
trent de vreeseljjke ketelontploffir.g in de
lijnkoekenfabriek van de firma Bibby te
Liverpool is, dat 33 arbeiders gedood en
meer dan 100 gewond xgn.
De ontploffing had plaats juist na het
tweede ontbjjt, toen ongeveer 400 man in
het gebouw waren.
De ooggetuigen geven hartverscheurende
beschrijvingen van de ramp.
De ruiten van al de huizen in den omtrok
werden verbrjjzeld en de geheelo fabriek is
in vlammen opgegaan.
Do brandweer is nog bezig na te gaan,
of er nog meer slachtoffers onder het puin
liggen.
Naar men zegt, werd de ontploffing ver
oorzaakt doordat een stuk metaal in de
machine geraakte, waarin het zaad wordt
geperst.
Liverpool, 24 Nov. Nog acht onherkenbaar
verkoolde lichamen zjjn onder de ruines der
fabriek gevonden. Hiermede is het aantal
dooden tot 21 gestegen.
Schipbreuk.
Triëst, 24 Nov. Het Italiaansohe stoomschip
,Romagna" heeft schipbreuk geledon bjj
Ritvigno. Ongeveer 60 personen zjjn ver
dronken.
Een vlieger doodgevallen.
Berljjn, 25 Nov. Heden is op het manoeu-
vre-veld Döberitz bjj Berljjn de militaire
aviiteur-luitenant von Freytag—Loringboreu
doodgevallen. Na een tocht van één uur wilde
hij in gljjvluoht landen uit een hoogte van
200 M. en stelde hjj den motor af. Op 50 M.
hoogte werd het apparaat gegrepen door een
windruk van opzjj. De vlieger verloor de
macht over zjjn machine en deze viel. Onder
het verbrjjzelde toestel lag de jonge man dood.
DE WEEK.
25 November.
De „atmosfeer" van onB Lagerhuis ia in
den loop der jaren steeds «zwoeler" gewor
den. Wie zich terngdenkt in do Kamer van
e»n kwart-eeuw terug, hem moot 't toch
wel bang en weemoedig om 't hart worden.
Ka was is de oorzaak van die donkere ge
moedsstemming Dat men verlaten heeft
het plechtstatig-oratoriscbe genre Dat een
Wintgens, een Van der Linden zelfs, in de
hnidige Kamer niet meer denkbaar zouden
wezen Dat er een geest van .losheid", van
sans-gêne overheerschend is geworden? Dat
men dingen mindor omschrjjft, maar scher
per, duidelijker bjj den waren naam noemt,
ook al is de klank daarvan minder aange
naam voor sommige ooren Dat or scher
per, naarstiger gecontroleerd wordt
Io al deze veranderingen schuilt ongetwjj-
feld kern van iets-goedsiets voor het alge
meen belang vruchtbaars. De vriend van
sierljjk-ouderwetach decorum moge nu en
dan pjjnljik getroffen worden ten slotte
berokkent elk scheiden van voorbjjgaande
toestanden pjjn. Men heeft sioh daarover
heen te zetten. Het weeklagen over don
.dag van gisteren" heefc nooit vruchtbar©
dingen gekweekt. Er is echter iets gansch-
anders 1
De vaak felle, striemende, schampere taal,
uit deu soc.-democratischen hoek komend,
heeft zeker in menig geval wonden gesla
gen. Er kwam herhaaldeljjk overdrjjving,
oppervlakkig of hartstochteljjk generalisee
ren, eensjjdigheid, verdachtmaking zonder
voldoende aanleiding er voor Daartegen
over moet intusschen gestold dat er groote,
grove, ernstige misstanden waren, dio moes
ten bekampt. Dat hot kampen tegen diep
gewortelde vooroordeelen eene taak is, waar-
bjj allicht de toon van den sproker in het
wat-schelle, wat-harde vervaltwaarbij
stormende passie het zelfbedwang allicht
vernieltDat alles is begrjjpeljjk, hoe
weinig aantrekkelijk de «manier" ook zjj.
De sociaal-democraten in ons Parlement heb
ben vaak goed, nuttig werk gedaan dat
behoort te worden erkend. Ook wie, in
wereld- en levensbeschouwingen het ver«t
van heu af-staat, hjj zal moeten erkennou,
hoe als padbereiders, als .klokkoluiders", de
leden dezer groep, ongetwjjfeld dien*teu van
beteokenis hebben bewezen. En waar zekere
nzen werden overschreden waar het trom-
jvlies en de sprieten van fljner-gevoel
werden gepijnigd door drieste woestheid,
door gemis aan taot en kieschheid daar
bad men toch vóór oogen te houden dat het
streven der sociaal-democraten gericht was
op hetgeen zjj in het algemeen belang ach
ten waar zjj tusschen toestanden en per
sonen geen behoorlijke schifting wisten te
houden, daar kon 't worden toegeschreven
aan onbeholpenheid; gemis aan ervaring van
wat «eker in een parlementaire gedachten-
wisseling al of niet tehuis-behoortMaar
wat Donderdag en Vrijdag jl. in de Tweede
Kamer der Staten-Generaal werd geboord,
werd doorleefd, "t behoort tot eene gansch-
andere categorie van dingen
Hier kom ik aan het ,amartwekkendo'',
door mjj genoemd. Aan het dieptreurig voor
beeld van, waartoe een oorspronkelijk toch
met hartesbesohaving bedoeld, intelligent
mensch kan komen. Daar is in de Kamer
een veteraan. Men moge nog-zoozeer
tegenstander, vjjand zelfs, van zjjne donk-
beeldon wezen, z'n optreden, z'n strjjden voor
de beginselen, hem dierbaar, moge u door-
en-door antipathiek «jjn Dat de hoer De
8avornin Lobman gedurende eene lange en
eervolle loopbaan zjjn land met jjver, met
schitterend talent, met onbezweken toewjjding
heeft gediend; dat hjj, als mensch, tot de
onkreukbaren behoort; niemand die eerljjk
wenscht te oordeeleD, kan 't ontkennen. Dit
heeft zal men toegeven niets te makou
met de zeker niet plooizame, toeschietelijke
wjjze van doen, dezon grijsaard eigen. Men
kan 't zich best voorstellen, dat sommige
lieden, weinig geneigd om na te gaan de
diepere roerselen van dit nobel gemoed, door
dat uiterljjk stroeve, stekelige worden ge
hinderd het argument dat deze eigenaar
digheden samenhangen met vastheid van
karakter, met eerljjkheid des harten zjj
wenschon er niet naar to luiBteren. Dat do
manieren van deze klagers zoo dikwjjls voor
liün tegenstanders tienmaal grievender, kren-
kender, moer prikkelend zjjnze lachen
't Zjj alles zoo, maardat men toepas
send het systeem van zekere diep-verachto
schotschriften en schcmpblaadjes; doende
zooals poenige kerels, geschaard om de late,
bemorste, gore bittertafelbokletsend, bo-
modderend, in hun staat van moreele ver
wording
Dat een Nederlandsch Volksvertegenwoor
diger 't van zich verkrjjgen kan, om du
smart, welke de heer Lobman zal hebben
gevoeld, op zjjn hoogen leefrjjd, nog sommige
droevige familiegebeurtenissen, waaraan hjj
persoonljjk part noch deel hadom
het verdriet over zulk een slag, zulk eene
beproeving te gebruiken als middel om den
grijsaard te beschimpen hem, ten aanhoore
van het Nederlandsche volk to beschimpen
als beschermer van oen familielid, dat aan
strafvervolging heeft blootgestaan die werd
vrijgesproken van de besohuldiging tegen
hem ingebracht; en die tóch... volgens den
afgevaardigde Schaper voor een betrek
king io 's lands dienst niet in aanmerking
bad mogen komen
Zie, zulk misbruiken van. de parlemen
taire onschendbaarheid; zulk een misbruiken
van de parlementaire spreektribune om bot
te vieren, te bevredigen, te verzadigen zjjn
laagste passie van afkeer, van wreedon haat
tegon een andersdenkende... zulk een trach
ten af te breken van een huisvader op wien
de rechter, na streng en zorgvuldig onder
zoek, het vrjjsprekend vonnis toepaste
zulk eene weerzinwekkende handeling om te
weigeren iemandz onschuld aan te nemen
zoodra hjj relatiën of verwantsohap heeft
met iemand uit het politiek-vjjandige kamp...
FHUILL0TON.
1T)
Loder gaf haar een vluchtigen wenk en
Augusta zei
.Dat moet een heerlijk land zjjn, Amerika.
Ik heb er veel over gelezen. Nutunrljjk kan
men zich op ons dorp geen voorstelling ma
ken van al die pracht. De residentie, die
toch op mjj reeds zulk een machtigen indruk
maakt, moet nog in geen vergelijking komen
bjj de groote Amerikaansche steden".
.Och wat", zeide Harner uit de hoogte,
«Berljjn is niets meer dan oen boerendorp
tegen New-York, Chicago of San-Francisco.
Zoo iets moet men eerst gezien htbbon, wil
men weten wat eigenljjk een groote stad is".
Nu was zjjn tong'losgemaakt en daar ten
overvloede juist de biefstuk kwam waaraan
Loder met veel smaak begon te smullen,
viel het hem gemakkelijk aan hut woord te
bljjven. Hjj begon Amerika in de levendigste
kleuren te beschrjjven, terwjjl hjj, langs den
anderen kant van de tafel, zoo dicht moge-
ljjk naar Augusta schoof.
.Ja, ja, houd nu maar eens op, beste
vriend", zeide de commissaris, die zjjn bief
stuk had genuttigd en vol welbehagen den
mond afveegde „Die biefstuk was goed, Elsa,
wel wat taai, maar toch bloederig".
Zoo dikwjjls de commissaris de bloederig
heid van het vleesch had «oprezen, was het
ouaangename gelaat van Üarner betrokken.
.Waarom?" vroeg hjj, knorrig dat zjjn
gesprek werd afgebroken, denkt ge dat ik
de waarheid niet zproek?"
.In het minst niet", verzekerde de com
missaris zeer gemoedelijk. «Ge vertelt integen
deel zoo onderhoudend, dat men een geheelen
dag naar u zon willen luisteren. Maar voor
mjjn Elsa is het niet goeddie hoeft boven
dien al zoo'n neiging tot het uitheemsche",
hier lachte hjj en dronk tegelijk zjjn glas
met lange teugen uit. «Als mjjn dochter maar
van verre streken hoort vertellen, dan is zjj
boven de wolken. Ja, ja mijn waarde heer",
ging hjj voort, terwjjl hjj zjjn gezicht in een
ernstigen plooi trok, «dat verlangen van
mijn dochter^om de wjjde wereld in te trek
ken heeft mü .1 menig onaangenaam nurtje
gekost. Zjj heeft het thuis werkeljjk zoo kwaad
niet; gjj moet weten: ik heb tienduizend
mark per jaar te verteren, enkel 3l/a pCt,
staatspapier, want do anderen zjjn mjj niet
sekuur genoeg, al brengen zo ook meer op.
Nu ja, Elza heeft al zoo dikwjjls een goede
partjj kunnen doen, maar
„Maar vadertje I" viel het meisje, dat zich
beschroomd hield, hem in de rede.
Zjj was er zelf verbaasd over, zoo goed
als zij haar rol speelde.
,Nu ja, het is toch waar," hernam Loder;
.laatst nog de zoon van oazen apotheker,
een door en door nette jongen, dat moet ik
zeggen, beste vriend.
Maar zjj heeft zioh eenmaal in het hoofd
gezet, dat zjj er een wil hebben, die haar
meeneemt naar den vreemde, zoo'n sprookjes
prins uit eon prentenboek, wat, weet ik 't
Hjj dreigde haar lachend met den vinger,
terwjjl hjj knipoogde togen Harner, die met
veel belangstelling naar hem geluisterd had.
Mejuffrouw, uw dochter, heeft volkomen
geljjk", zeide hjj vol vuur, terwjjl hij ver
liefde blikken wierp naar 't meisje dat onder
andere omstandigheden den toestand recht
kluchtig zou hebben gevonden. .Volkomen
gelijk. Een sprookjesprins behoeft het nu
juist niet te zjjn, maar toch een flinke kerel,
die in de wereld rondgekeken heeft. Wat
kan nu zoo'n pillendraaier, die zjjn leven
lang achter de toonbank heeft gestaan, zjjn
vrouw voor genoegen bieden 1 Neem mjj daar
eens tegen", riep hjj in vervoering, terwjjl
hjj zich op de borst sloeg. .Waar ziet gjj mjj
nu wel voor aan
„Voor machinist of zoo iets," antwoordde
de commissaris na eenige bedenking.
»Het ljjkt er wel naar!" spotte Harner.
„Ik ben ingenieur, mjjn naam is in Amerika
algemeen bekend, ik bouw bruggen, huizen,
kerken. Gjj denkt misschien, omdat ik een
eenvoudige jas aan heb, dat ik niet veel te
beteekonen heb Dat is weer eens echt
Duitsch. Bjj ons in Amerika ziet men niet
op de jas, maar op de dollars en daaraan
ontbreekt het mjj niet. Ik heb misschien
meer dan menige dandy, maar ik wil mjj
niet naar mjjn kleeding laten beoordeelen. Daar
ginds in Amerika kent men mjj".
„Waarom zjjt gjj dan eigenljjk hier geko
men vroeg de commissaris op een toon,
waaruit gekrenkte vaderlandsliefde sprak.
„Maar vader, dat ligt toch voor de hand",
trachtte Augusta den gevraagde, die een
kleur kreeg, te hulp to komen. „Mjjnheer
zal studies makendenk toch aan onze be
roemde bouwwerken".
.Och kom", zeide Harner. „Zoo'n Keulsche
dom bouwt een Amerikaansch arohitect in
een half jaar en veel goedkooper. Ge moest
eens bjj ons komen juffrouw, dan soudt ge
oogen opzetten".
De commissaris had intusschen op zjjn
horloge gekeken.
„Nu moeten wjj weg, Elsa", zeide hij met
een bedoeling.
.Ach, hoe jammer 1' zeide bet meisje, dat
zgn wenk zeer goed had begrepen. „Mijnheer
weet zoo veel belangrjjks te vertellen. U
weet, hoe gaarne ik over dat alleB hoor
praten".
Harner was merkbaar g»vl.id; zjjn bleek
gelaat werd zelfs door een rood overtogen.
Hjj keek den vermomden politieman
smeekend aan.
.Nu, maar ik heb al genoeg bier gedron
ken, mjj dunkt wjj moeten nu eens tot den
wjjn overgaan", zeide bjj met een listigen
blik. .Hot wijnhuis van Röweman is mjj
aanbevolenmen moet daar een keurig glas
wjjn schenken."
Augusta scheen nog altjjd te aarzelen en
liet pruilend de onderlip hangen. Daarbjj
keek zjj tersluiks naar Harner, die haar van
zjjn kant mot de oogen verlond.
Verduiveld, die vrouwen zjjn toch voor
komediespelers in de wieg gelegddacht
de commissaris. Zelfz dit onschuldige schep
seltje kan met de oogen praten. Sakkerloot,
ik geloof dat ik den schelm al aan het
Ijjntje hebl
.Als ge er niets tegen hebt dan sluit ik
mjj bjj u aan", zeide Harner bodremmeld,
als vreeade hjj een afwjjzing, .Ik houd ook
wel vau een goed glas wijn".
.Zeker, zeer gaarne, vadertje zal er wel
niets tegen hebben", sprak Augusta, die
zich in de haar zoo vreemde omgeving
wonderljjk wiet te schikken. „Hjj heeft gaarne
een weinig gezelschap".
>Mjj is bet wel, maar dan moet ge mjjn gast
zjjn, waarde vriend", zeide de commissaris.
„Wat denkt ge wel van mjj Waar ziet
ge mjj voor aan?" vroeg deze geraakt. .Ik
ben zelf welgesteld en ik houd er niet van
op iemands zak te loopen".
.Dat strekt u tot eer", antwoordde Augusta
voor den commissaris. „Vadertje staat er ook
niet op, hjj heeft het goed gemeend het is
eenmaal zoo de gewoonte in onze plattelands
gemeente", voegde zjj er zacht bg, alsof haar
zoogenaamde vader het niet hooren mocht.
De wangen van den Amerikaan werden nog
rooder.
,Ik zeg maar: men moet iemand niet nazr
zjj') kleeren beoordeelen", merkte hjj aan.
Dan gaan we dus samen", zeide de com
missaris en wenkte tegeljjk de kellnerin om
te betalen.
Hjj nam zjjn portefeuille uit zjjn zak waaruit
hjj een banknoot van duizend mark te voor-
schjjn haalde.
Deze legde hjj opengevouwen op de tafel
en keek dAarbjj van terzjjde zjjn tafelbuur
man aan, als wilde hjj zeggen
,Nu weet ge ineens met wien ge te doen
hebt. Doe het mjj na, als ge kunt".
De commissaris bereikte zjjn verborgen
doel buiten verwachting.
De blos op het gelaat van den Amerikaan
werd nog vurigerhjj wierp een hoogmoedi-
gen blik op den vader van he( meisje en
daarna op haar zelf.
Om de lippen van Elsa speelde een flauwe
glimlach, als scheen zjj er zeker van, dat
haar nieuwe vriend op dit gebied niet togen
haar vader opgewassen was.
Met groote haast, zonder een woord te
spreken, greep Harner ook in zjjn zak en
haalde een versleten portefeuille voor den
dag. Deze opende hjj met evenvoel omslag
als Loder zooeven deed en zocht er in, om
goed te laton zien dat zjj flink gevuld was.
Vervolgens nam hg er eon banknoot uit,
vouwde ze open en legde haar naast die van
den commissaris.
Zjj was eveneens van duizend mark.
.Kellnerin betalen 1riep hjj het meisje
I' uit de hoogte toe.
Deze zette groote oogen op.
„Wel ja," zeide zjj, „denkt gjj dat hot
1 „Löwenhof" een wisselkantoor is? Op biljet-
ton van duizend mark zjjn wjj niet ingericht.
Hebben de heeren het niet kleiner
j rGeen pfonning," loog de commissaris,
j terwjjl hjj Harner hulpeloos aankeek,
j Deze .had heimei jjk met Elsa blikken ge
wisseld; thans deed hjj zjjn beat om haar
zoogenaamden vader bjj te staan.
IDe commissaris lachte gul.
.Nu moet ge toch nog voor mjj betalen"
zeide hjj, „maar om het even, gjj moet niet
donken, dat ik mjj van de zaak afmaak. Om
u dat to bewjjzen neem ik uw bankbiljet in
bewaring."
Voordat Harner iets had kunnen doen om
zich er tegen te verzetten, nam Loder beide
bankbiljetten tegeljjk op en borg ze in zjjn
portefeuille.
Daarna begon hjj luidkeels te lachen.
„Neen, maar wat zet go nn een benepen
gezicht," proestte hjj het uit. „Die grap is
niet slecht, wat?"
Met deze woorden gaf hjj den Amorikaan
een bankbiljet terug, maar niet zjjn eigen
hjj had het met een behendigheid, waarover
goen goochelaar zich zou schamen, verwis
seld, zoodat het bankbiljet, dat vroeger bet
eigendom van Harner was geweest, hem
thans toebehoorde.
(Wordt vervolgd).
