KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
woor Mmid.Br, Taxoi, Wi&ringmn mn Anna Pauiowna
89ste Jaargang.
GRATIS.
FAMILIE-EER.
No. 4055.
Woensdag 20 December 1911,
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 et, fr. p. po*t 75 et, buitenland 11.25
Pre- Zondagsblad 37^ 45 f0.75
saiënJ Modeblad 55 65 f0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Adverteatiên tu 1 to» 5 regels 30 cent.
Elke regel meer6
Bewys-exemplur2i
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Intaro.-
Talefoon 80.
Verachijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgeven C. DE BOER Jr. (v./k. BERKHOUT 4 Co.), Heider.
Bureaus Spoorstra
Eerste Blad.
Zij, die zich met
I Januari a.s. op
dit blad abonneeren, ont
vangen de tot dien datum
verschijnende nummers
UIT HET BUITENLAND.
't Wordt tyd dat we weer eens wat zeggen
over de revolutie in China hcewel de toestand
nn niet zoo gemakkelijk te overtien is. Voor
eerst stryden de opstandelingen en de keizer
lijke troepen met afwisBelond geluk dat
draagt er niet too bij om den crisis op to
lossen. Evenwel de revolutionnairen behouden
nog steeds de overhand. Als golijkborechtigde
party wordt met hen onderhandeld en uil de
voorstellen die hui gedaan worden is op te
maken dat hun macht gevreesd wordt en
ook dat het met de Mandchou-dyuastie wel
zal gedaan zyn. Naar uit Petersburg gemeld
wordt en men volgt daar om to begrijpen
reden den stand van zaken nauwlettend
heeft do Chineosche ministerraad do delegatie,
waarbij de politieke leider Tangsjao Yi, naar
Woetsjang gezonden om te onderhandelen.
Tangsjao Yi heeft oen document by zich,
dat 22 punten bevat, waarin voorgesteld
wordt, het Chineesche ryk met Mongolië en
Oost-TurkeBtan en Thibet voortaan to noe
men de Vereonigde Staten van China. De
keizer bljjft als monarch, heet echter voortaan
koning. Beide kamers bestaan uit vertegen
woordigers van de vereenigde staten, waarvan
de president door het volk gekozen wordt.
Het parlement bepaalt de toelage van den
koning. Alle privileges van Mantsjoe- en
Mongoolsche troepen worden afgeschaft.
De gekozen presidont heeft onbeperkte ad
ministratieve macht. De koning heeft geen
beslissing te nemen in staatsaangelegonhedon.
Chineezen en Mantsjoes bobben gelyke rech
ten. De koningstitel is erfelijk, de president
wordt voor vier jaar gekozen. De koning
heeft alleen het recht, ambtenaren aan bet
hof te benoemen. Hy en de president hebben
in het rijk recht op dezelfde eerbetuigingen.
De koning is niet verantwoordelijk. De be
sluiten van het parlement zyn onaantastbaar.
In rogeerings- en diplomatieke kringen
wordt getwyfold aan de verwezenlijking van
deze monarchistische republiek, waarvan het
plan ontwoJpen is door-Yoen-8j5-Kai cn den
ministerraad.
De revolutionnairen willen nog meer en
zullen op een republikeinsche republiek aan
sturen.
De Russische minister van buitenlandBche
zaken zeide in een interview over China:
.Voor China is een tyd van ernstige be
proeving aangebroken. De bestaande Chinee
sche regeering speelt haar laatste kaart uit.
Het is echter verre van my voor profeet te
willen spelen. Ik kan allen zeggonWy
wenschen onzon oostelyken buurman, dat hij
de beproeving gelukkig moge doorstaan. Groote
handelsbelangen hebben wy in China, die
ernstig lyden onder de onluster. Hoe sneller
vredelievende stroomingen ia China terug-
keeren, des te beter voor ous.
Ook over Ruslands houding, ten opzichte
van Perzië liet de minister zich uit.
't Was natuurlyk heelemaal niet waar dat
Rusland het tegen de onafhankelijkheid van
Perzië had.
»Nu ja, zeide de minister, het is niet te
ontkennen dat de Russische regeering in 1907,
als tegenwicht tegen vyandige invloeden, zich
genoodzaakt zag een zekeren drnk op het
politieke leven van Perzië te oefenen. Doch
na het sluiten der Engelsch-Russische over
eenkomst is de noodzakelijkheid, om zoo op
te treden verdwenen. Wy vermyden iedere
bemoeiing met 't staatkundig leven van
Perzië(?) en onze eenige wensch is, dat in
Perzië de orde wordt gesteld, onder voor
waarde, dat onze belangen en onze waardig
heid niet zullen lyden."
Onze expeditie, zoo zeide de minister vorder,
is niot ondernomen om het land te rnineeren,
doch om de Pcrzisohe regeering tot verstandig
handelen aan te sporen.
Als dat niet knap gezegd is weten wy het
niet. Diplomatieke taal is toch aardig. Tnrkjje
steunt zoo stilletjes Perzië wat dit laatste
land een beetje dnrf geoft. De Turkscbe
miniBter van buitenlandsche zaken verklaarde
in de kamer dat de gezanten van Rusland
en Engeland betuigden dat geen van beide
landeD eenige plannen heeft tot territoriale
uitbreiding ten koste vau Perzië. De mioister
had den gezanten de wederkeerige verklaring
gegeren dat ook Turkije niet zoo iets in den
zin had
Aan een aantal Perzische Kamerleden wordt
het voornemen toegeschreven om af te treden.
Daardoor zou het parlement onvoltallig wor
den en geen besluiten kunnen nemen. Er
wordt by gemeld, dat Russisch geld niet vreemd
zou zyn aan dit aftreden.
Het Eugelsche Koningspaar is uit Delhi
vertrokken.
In Bombay is men heel niet ingenomen met
het besluit om den zetel der Indische re
geering van daar naar Delhi te verplaatsen.
Het Engelsche parlement is Zaterdag ge
sloten met een troonrede, waarin wordt ge
zegd dat de betrekkingen met de vreemde
mogendheden voortdurend van vriendschap-
pelykon aard zyn. En dan wordt verklaard
Het verheugt my te kannen zeggen, dat de
Fransch-Duitsche onderhandelingen betreffen
de Marokko, een zaak waarbij ook onzo re-
geering was betrokken door haar tractaats-
verplichtingon, tot oen einde zyn gekomon.
Ton aanzien van dou oorlogstoestand die
ongc-lukkigewyzo tusschen Italië en Tnrkye
bestaat, heb ik een proclamatie uitgevaardigd,
waarin strikte neutraliteit wordt verkondigd.
Do koning wyst vorder op de laatste im
periale conferentie, die oen bewijs is van de
harmonische betrekkingen tusschen de ro-
geeringeu van het Yereenigd Koninkryk en
die van de zelfhesiurrnde Dominions.
Ten slotte wordt in de troonrede een over
zicht gegeven van de maatregelen van de
afgeloopen zitting tot stand gekomen.
In do Fransche Kamer praat men vry ge
zellig over het Marokko-verdrag. Na'unrlijk
zeggon meerdere afgevaardigden, dat 't na
voor Frankryk toch niot zoo voordoelig is en-
zoomeor, doch 't komt ons voor, dat mon doet
zooals kooplieden, die na de markt nog wat
napraten, 't Verdrag wordt natunrljjk goed
gekeurd.
't Ministerie staal nog altyd overeind. Hoe
lang 't nog leven zal is niet te zeggen, maar ia
Frankryk is men evongauw kluar om eon
nieuw te formeeren. Er worden nu al vyf
nieuwe combinaties genoemd, die als vervan
ger zullen kunnen optreden. Wij vinden dat
nog tydig genoeg als wo na don dood daar
eens overspreken.
Belangrijk nieuws is van het oorlogsterrein
in Tripolis niet. Renter meldt uit Benglia.si,
dat oen troop-Bedouïien een aanval deden
op de Italiaanscho versterkingon, die afge
slagen werd zonder dat de Italianen verliezen
leden.
In 't Turksch klinkt dat bericht aldus„De
Turken bobben zich van alle versterkingen
om Benghasi meester gemaakt en hebben de
Italianen gedwongen op Barka terug te trekken.
Do Turken echtor moesten op hun benrt
terugtrekken voor de kanonnade der oorlogs
schepen. Zy koudon echter munitievoorraden
en velen kanonnen buitmaken en meevoeren."
Beide partyen beschuldigen elkander van
wreedheden. Het Turksche ministerie deelt
mee dat de Italianen gebruik maken van
dum-dum-kogels. Van den Turkschen opper
bevelhebber zegt het eenigo buitgemaakte
kisten met dum-dums te hebben ontvangen.
Natuurlyk spreekt Italië dit tegen.
Italië zal een nieuw krediet vau 25 mil-
lioen verleenen voor de expeditie.
Wanneer men de gelden, ter beschikking
gesteld van de departementen van Oorlog
en Marine van einde September tot 31 De
cember optelt, komt men tot 90 millioen.
Hiervan zyn 65 millioen gedekt door be
schikbare saldo's, 25 millioen door de ge
wone middelen, waarover de regeering mag
beschikken zonder nadere machtiging, tot
een bedrag van een balf milliard.
Het verluidt dat er vredesonderhandelingen
zullen beproefd worden onder leiding van
den Franschen gezant. In Konstantinopel
gelooft mon dat de vrede niet lang meer op
zich zal laten wachten.
't Bericht klinkt ons niet zeer waarschynlyk
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 19 December.
V. P. N.
De „V. P. N" is een vereeniging tot be
vordering der Pluimveehoudery en tamme
konynonteelt in Nederland. Deze vereeniging
is voor een 10-tal jaren, in 1901, opgericht;
is koninklyk goedgekeurd en wordt van ryks-
wege gesubsidieerd met oen subsidie van
f 8000.— 'sjaars. Deze vereeniging werd
uitsluitend opgericht mot het doel om de
pluimveehoudery in beter doen te brengen
om de wyze, waarop pluimvee gehouden
werdt, speciaal wat betreft do verbetering
van den hoonderstapel door zich too te log
gen op de invoering van betere rasBen, als
mede door de huisvesting en de verzorging
te verbeteren, tot een hooger trap van ont
wikkeling te brengen. Dat dit mogelyk was.
bleek ui'dadelyk als mon den blik even naar
't buitenland wendde. In Denemarken byv.
was reeds voor een tiental jaren de uitvoer
van eieren zoo enorm, dat 't een bron van
inkomsten voor 't bede land was. Ook ij,
Amerika ging de hoenderteelt en de eieren-
productie met rasse schreden vooruit. Van
daar dat zich de vraag voordeed «kunnen
wy, wat ons land aangaat, ook trachten in
di9 richting wat te doen
Dat deze vraag bevestigend kon en moest
worden beantwoord, bleek al dadelyk na de
oprichting van genoemde vereeniging. Voor
een tiental jaren toch was de eierproductie
in ons land van -dien aard, dat er jaarlyks
50 millioen eieren te weinig werden gepro
duceerd om te voorzien in de eigen behoefte.
Als toen de grenzen voor den invoer waren
gesloten, zonden de Nederlanders gedwongen
zyn, 50 millioen eieren minder te consu-
meeren. Thans na 10 jaar is er een
overproductie van 150 millioen per jaar, die
dus voor uitvoer in aanmerking komen. Nog
jaarlyks neemt die productie met f l'/s
lioen aan eieren toe, terwyl de totale omzet
aan eieren thans f 30 millioen per jaar be
draagt. Dit resultaat is verkregen door het
werken van de reeds meermalen genoemde
vereeniging, die het eerste jaar nog maar
een lOüO leden telde en thans reeds tot een
19000 leden gestegen is.
Om nu een onderafdeeling van deze ver
eeniging ook hier iu den Helder te Btiohten,
was Vrijdagavond in de bovenzaal van «Cen
tral" een vergadering belegd, die gratis toe
gankelijk was voor alle belangstellenden.
Dat die belangstelling bestond, bleek uit
de goede opkomst. Het initiatief tot deze
byeenkomst was genomen door de onder
afdeeling Anna Pauiowna, op verzoek van
eenige Heldersche pluimveehouders. De pre
sident vau genoemde onderafdeeling, de heer
De Voogd heette de aanwezigen welkom en
leidde verder de vergadering. Na doel en
strekking dezer vergadering te hebben uit
eengezet, nl. om te komen tot het oprichten
eener onderafdeeling «Helder", gat hy het
woord aan den inleider, den heer H. B.,
Beaufort, Pluimveeteelt-consulent van Haar-'
lem. Deze hield een belangwokkcnde duide
lijke lezing, waaraan wy bovenstaande ge
gevens hebben ontleend on waarin zeer
helder word uiteengezet de fouten, die ge
woonlijk worden begaan by de fokkery cn
ook de middelen aangaf, oin zich voortaan
van die fouten te onthouden. Door een betere
rasverzorging, te verkrijgen door acht te
geven op de pariDg, opdat geen paring ia
bloedverwantschap plaats hebbe; dus door
te zorgen voor de noodige bloedververachiog
alsook door niet te laat te laten broeden,
kan men een toom kippen verkrygen, die
meerdere en grootore eieren leggen dan men
tot nog toe verkreeg. Dus door oordeelkun
dig te werk to gaan, ook wat betreft de
wyze van voeding etc. kan men zich vrij
waren voor teleurstelling.
Maar voor een en ander is 't vereenigings-
leven noodig. De eenling heeft 't niet in zyn
macht, manlyk fokmaterieel te verkrygen,
dat in allen deele aan de gestelde eischen
voldoet. Hiervoor kan wel oen vereeniging
zorgen. Ook voor inkoop van geschikt on
toch goedkoop voeder, dat onder coDtröte
staat. Genoemde vereeniging is sedert lang
in genoemde richting met succes werkzaam.
De contributie f 1,40 per jaar behoeft
niemand af te schrikken. Daarvoor verkrygt
men gratis het orgaan der vereeniging en de
verdere voordeelen van het verenigings
leven.
De afdeelingen kunnen coöperatief voeder
inkoopenlezingen en cursnssen organiseoren
alsmede onderlinge tentoonstellingen organi
seoren.
Een en ander werd zoo helder en duidelyk
en apetytelyk voorgesteld, dat zich na de
lezing 42 der aanwezigen opgaven als
lid dor op te richten onderafdeeling «Helder".
De heeren G. J. H. Verstegen, G. A. Vry-
dag en C. Koning namen het voorloopig
bestuur op zich.
Na de pauze werden lichtbeolden vertoond,
waardoor de lezing nog beter tot haar recht
kwam. Natuurlyk werd de spreker aan 't
eind der samenkomst barteljjk dank gezegd
voor zyn leorryke voordracht, die tot zoo
gunstig resultaat had geleid.
„Feuergeist".
Op verzoek vestigen wc de aandacht op
een nieuw apparaat, vervaardigd uit ijzer,
hetwelk mot bruinkoolbriketten gevuld, iederon
haard tot een vulhaard maakt.
Over dit apparaat, waarvan Gebr. Kruijff
alhier don alleenverkoop hebben, schreef
(De Kolenhandel":
«Deze bizonder practische uitvinding voor
ziet in een langdurig bestaande behoefte van
iedere huisvrouw. Het ligt o. i. dan ook op
den weg van alle handelaren in bruinkool
briketten om deze gepattenteerde uitvinding
te steunen.
Ongetwijfeld zal binnen afzienbaren tyd
dit artikel, dat wegens zyn billyken prys in
het hereik ligt van iedereen, in elk Huisgezin
worden aangetroffen om de groote en vele
voordeelen daaraan verbonden en zeer zeker
zullen de haudelaron in bruinkoolbriketten
daar wel by varen.
Vole fabrikanten en groothandelaren in
bruinkoolbriketten namen er dan ook aan
stonds oenige in gebruik.
Hieronder volgt een meer nauwkeurige
beschrijving van bot artikel, waarait de volo
voordeelen welke het aanbiedt spoedig blijken
De behandeling is zoo eenvoudig mogelyk.
's Avonds wordt het apparaat met twee of
vier briketten gevuld en op hot haardvuur
gezet, hetwelk nauwelyks behoeft te branden.
Den volgenden morgen, wanneer men den
keukenbaard weer noodig heeft, haalt men
het apparaat or uit aan het bovenste hand-
vatsel. Na de oude asch te hebben wegge
blazen, drukt men bet handvatsei naar be
neden torwyl men het apparaat boven de
haard houdt. Het apparaat opent zich vanzelf
en de briketten vallen naar beneden. Laat
u niot van de wijs brengen door de zwarte
kleur die de briketten hebben aangenomen.
Na eenige seconden beginnen ze te gloeien,
zoodra de iuclnklep van de haard wordt
opengezet. Onmiddelyk ontwikkelt zich een
roosachtige hitte, een hitte die sterk genoeg
is om in den tyd van vyf minuten het water
aan den kook te brengen. Do briketten hadden
absoluut niets van hun warmtovermogen ver
loren. Na 24 uur werkt het apparaat nog,
zoodat hot wegens zyn buitengewone besparing
aan brandstof als onontbeerlijk mag worden
beschouwd. Geen hout, geen papier, geen
vuurmakers en vooral geen petroleum meer
om de kachel uau te maken.
Hot apparaat verschaft den muDSch zonder
eenige moeite z|jnerzyds een blyvend vuur.
Ia liet Duitsch heet het «Feuergoist", on is
onder dien naam gepatenteerd en iu den
handel gebracht".
Verboden kringen!
Door don gemeenteraad van Naarden is
besloten aan den Mioister van Oorlog een
adres te richten, waarin verzocht wordt
medewerking te willen verleenen om de
verboden kringen van eenige werkjes nabij
de vesting op te heffen, ten einde het mo
gelyk te maken, dat een bestaand en een te
stichten villapark zich kunnen uitbreiden.
De raad meent, dat de wet van 21 De
cember 1853 den Minister voldoende vryheid
geeft, de gemeente in baar uitbreiding niet
tegen te werken. Genoemde wel toch staat
toe, de verdedigingswerken te splitsen in
3 klassen; worden nu de werkjes geplaatst
in de Se klasse, dan zou hierdoor de ge
meente reeds zeer gebaat zijn.
De raad herinnert er verder aan, dat bij
Koninklyk Besluit van 16 Augustus 1911 op
een dergelyk bezoek van de gemeente Brielle
en Hellevoetsluis gunstig is beschikt.
Een groote Ambachtsschool.
Er is onlangs te Weenen een reusachtige
centrale Ambachtsschool ingewyd. Zij omvat
28 afzonderlijke vak- en ambachtsscholen
met 132 klassen, terwyl er plaats is voor
2500 joDgens. De werkplaatsen zyn, wat
hygiëne en inrichting betreft, geheel op du
hoogte van den tyd. Voor ongetrouwde ge
zellen is er gelegenheid om te wonen. Verder
bevat het gebonw een bibliotheek, een lees-
en een eetzaal, een speelkamer on een gym
nastieklokaal en talryke badgologenheden.
De school met bybehooren heeft bykans 5
millioen kronen gekost.
Staking op Madera.
Zaterdag voor acht dagen brak te Funchal
op Madera een staking uit onder de kolen-
dragers. Den volgenden dag word do staking
algemeen en van dien dag af beletten de
stakers de ontscheping van kolen, water en
levensmiddelen.
Het Belgische stoomschip «Minister Beer-
naert" ligt er al acht dagen, zonder dat het
zyn lading vee en tarwe heeft kunDen Iobsod
en het Portngeescho stoomschip .Portugal",
dat Woensdag reeds had moeten vertrekken,
wacht nog steeds in de havon, daar het geen
kolen kan innemen.
Engelsche en Duitsche schepen, die gewooD
zyn Funchal aan te doen, stoomen thans door.
De zaken in do stad Btaan stilvoor onge
regeldheden schjjnt echter geen vrees te
bestaan.
DE WEEK.
16 December.
Z|j, die zich de illusie gevormd hadden
dat het Parlement, na de October-, Novem
ber- en December-weken van Militio-wet,
Kiesdebat enBegrooting, nu eindelijk
„des pratens mat" zou wezen, ze hebben
zicli dan toch bitterlyk en doorlek bedrogen.
De stroom der speechgragen bleef steeds
wassende, zoodat de arme voorzitter ten
slotte alle hoop opgaf om er paal en perk
aan te stellen zich er toe bepaalde om nu
en dan met weemoedigen klank van doffe
bornsting, der vergadering kond to doen,
hoeveel meneeren zich opnieuw hadden laten
inschrijven. Noch met den .tyd" noch met
de ambtenaren on boambten der Kamer noch
met hun eigen trommelvliezen, zenuwen en
stembanden hebben de heeren eenige deer
nis. Zelfs de minst-scherpzinnige van het
honderdhoofdig complex zal dnidelyk inzien
on begrypen, dat, zeer optimistisch berekend,
driekwart van het verbabbelde evengoed
kon verzwegen z|jn Men behoeft heusch
geen scherpe opmerkingsgave te bezitten om
te gevoelen, dat indien al wat reeds vroeger
gezegd en gerepeteerd was, en nu weer lus-
tiglyk is opgewarmd, zou zjjn uitgeschakeld,
do zaken behoorlyk en met kalmte konden
zjjn afgedaan. Indien men bad kannen goed
vinden om zevon-achtste van het prutsig
klein goed, speciaal b|j Waterstaat «aange
roerd" mc-t den minister «en cabinet parti
culier" te bespreken, welk eene verlossing
zou 't geweest zyn, hoeveel ballast over
boord van het overladen parlementaire lucht
schip
De heeren hebben 't in hun eigen hand
om al deze zaligheden on „uitkomsten" te
verwezenlijken Ze babbelen voort, laten
zich b|f den president inschrijven, sporen-aan,
dringen-aan, betoogen, wjjzenbezweren
allen, dat ze 't met „een enkel woord" zul
len doen, slechts eon paar oogenblikken
de aandacht in beslag nemen Vu'lenuren,
dagen, weke», maanden mot hun go
Do eerbied voor 's lands vroeden belet my
bet woord neer te schryven, te voleinden,
dat me naar de pen drongEen persmus-
kiot, die al de October-, November- en
Dccember-wcken heeft meegemaakt, trouw
op z|jn post, wordt ten leste overmand door
gevoel van onoverwinlijken afkeer tegen al
wat aan Parlement e. a. doet denken
Dat is een zeer natuurlyk psychologisch
vorschynsel, hetwolk zich b|j al mjjne con
frères, wier taak meebrengt om in Parlements-
atmosferr te moeten ademen, voordoet. En
ik geloof trouwens, dat de eenige levende
en denkende mertsch in Nederland, die 't
ten slotte nog zal betreuren wanneer het
heerlyk-zalig uurtje van verlossing, van recès
slaat, de grysaard zal wezen, die ook thans
geen zitting overslaat; starend, turend van
uit zijn hoekje der gereserveerde tribune,
op de al-maar in electrisch licht badende
zaal met de groene bankjes en do dooreen-
wriemelende massa der vertegenwoordigers
van het gansche Nederlandsche volk.
Groote, gewichtige momenten syn er tot-
dusver niet geweest. De zeer lange, forsche
en knappe rede van den Waterstaat-Regoöt
was een kranig staaltje van de zaken op
z'n duimpje te kennen Nieuws bracht ze
niet: hoe deze ministor staat tegenover de
van zekere zjjde al-maar opgevoerde eischen
van het personeel; een ieder wist 't. Dat
ook iemand van smaak en van beschaving
zich, door zyn temperament vervoord, deer
lijk kan vorgaloppeeren, 't bleek by de
grof-scherpe charge, door mr. E. Regoüt van
jbr. De Stuers gemaakt, die boffen zal wan-
□TH ITILLHTOIT.
S5)
«Neen duizend maal neenl Zyn leven is
niet alleen waardeloos voor de maatschappij,
het ie nadeelig en verderfelijk voor ons.
Zoodoende rjjpte het beslnit tot de misdaad."
De rechter van instructie had mot klim
mende geestdrift gesproken en aan het gelaat
van Loder, dat meer en meer betrok, was
te zien, dat deze do door Naderen genoemde
gronden niet kon weerleggen. Laatstgenoemde
glimlachte zegevierend, want het was hem
zeer aangenaam, dat de zoo vindingrijke
ambtenaar zich by al zyn scherpzinnigheid
toch in hoofdzaak zich nog vergist had.
«Gaan wy dus voort," hernam hy op een
toon van zelfvoldoening, torwyl h|j in zyn
stoel achterover leunde. «Dorner volbracht
do daad niet persoonlyk, neen, hy was niet
tot een^ moord in staatmaar hy had met
z|jno nitmuntende menschenkennis terstond
gezien, dat Hamer juist de geschikte persoon
was om tegeu goede betaling deze gruwel
daad te volbrengen.
Hy had zich niet vergist en verschafte
zich voor 20.000 mark een medeplichtige,
die hem van den hinderlyken man ontsloeg,
met andere woordende advocaat is medo-
pliohtig. Hoe zou men ook anders zyn houding
op den morgen van den moord verklaren?
Hem wérd medegedeeld, dat een verdacht
altsiead man een wissel van 20.000 mark op
z|jn naam ter betaling aanbood, maar hy
beval terstond dat geld uit te koeren, daar
hy wel wist, dat Hamer geen gunstigen
indruk kon maken. Ons bszoek ten zynent
verwonderde hem volstrekt niet, hy was er
op voorbereid en speelde) een inderdaad
meesterlijk verzonnen komedie. Hy bekende
in de veronderstelling, dat men geen verder
onderzoek zou doen. Met uw overgroot wan
trouwen, myn beste commissaris, heeft hy
bepaald geen rekening gehouden," voegde
Niederen er met een glimlach by.
.Maar, waarom bekende hy dan?" vroeg
Loder die tevergeefs den indruk, dien de
woorden van den rechter van instructie op
hem maakteD, zocht te niet te doen.
„Maar dat is toch zeer eenvoudig", ging
Niederen op overtuigenden toon voort «Dorner
wilde zyn medeplichtige tyd en gelegenheid
geven om te vluchten en zich in veiligheid
te brengen. De berekening van den advocaat
was als volgt: hy wacht veertien dagen,
hoogstens drie weken en trekt dan zyn be
kentenis weer in. Daarbjj noemt hij den
waren moordenaar en, alles wat or in den
nacht van den moord gebeurd is, nauwkeurig
keonond, moet men aan z|ja woorden wel
geloof hechten. Men doet onderzoek, een
huiszoeking in de Bakkerstraat 7 brengt de
voorworpen aan het licht, die ge thans in de
matras hebt gevonden, beste Loder, en er
behoort niet veel scherpzinnigheid toe om
dit dadelyk te begrypen de advocaat
Dorner komt als een lam zoo onschuldig in
de maatschappij terug, ontvangt de geluk-
wenschen van zyn vrienden en kennissen,
do couranten verheerlijken hem als een marte
laar, z|jn praotyk verdubbelt en do justitie
heeft er het nak|jken van want de ware
moordenaar zit reeds lang in Amerika, waar
lijj oen vroolyk leventje heeft van het bloed
geld."
Niederen had met het vuur der overtuiging
gesproken en keek de aanwezigen thans
triomfeerend aan.
Langen tyd stond de commissaris poinzond
met de hand aan het voorhoofd. Hy kon de
inzichten van den rechter van instructie niet
weerleggen eu toch zeide hem eon inwendige
stem, dat diens veronderstellingen verkeerd
waren. Neen, neen en nogmaals neen, de
zoon van zulk een moeder, do verloofde van
een zoo lieftallig meisje, kon niet schuldig
z|jn aan de bloedige daad.
„Alleen op die wyze kan men de opval
lende aanwezigheid van de door u in de
woning van Harner gevonden voorwerpen
verklaren," ging de rechter van instructie op
een toon van gewicht voort. »De kerel zou
anders zoo dom niet geweest zyn, voorwer
pen b|j zich te houden, die hem vroeg of
laat zouden verraden. Neen, zy moesten
gevonden worden, dat was zoo tusschen de
twee medeplichtigen afgesprokenmaar eerst,
zooals ik zeide, na verloop van eenige weken
wanneer de eigenlijke moordenaar in het land
der vryheid oen veilige schuilplaats gevonden
en het zich daar recht gemakkelyk gemaakt
had."
.Daaromtrent kan men toch een andere
opvatting hebben," voerde de commissaris
hiertegen in. .De moordenaar heeft volgens
syn inzicht niet geweten, hoe hy zich veilig
van deze bowyzen zyner schuld zou ontdoen.
Ik geloof niet, dat de moord lang to voren
beraamd isintegendeel, ik stel my de toe
dracht aldus voorDorner was door Harner
by z|jn vader ontboden. Die twee waren
overeengekomen, den advocaat door bedrei
gingen een groote som gelds af te persen,
on die som zouden zy met elkaar deelen.
Misschien maakte Wilhelm Dorner moeilijk
heden wellicht begrepen de twee schelmen,
dat de rechtsgeleerde zich niet voor een
tweede maal zou laten plunderen mogelyk
heeft hy zich met een dergelyke bedreiging
uitgelaten dat zou verklaren, hoe de hond,
die zag, dat hy een dreigende houding tegen
over z|ja meester aannam, hem aangevallen
en in de hand gebeten hoeft hoe dan
ook, in elk geval heeft Harner, die in de
alkoof verborgen was, gehoord, dat Wilhelm
Dorner niet voornemens was zich vorder te
laten plukken. Toen is het vreeselyk besluit
eerst by hem opgekomen. Waarom zou hy den
ouden Dornor ia hut bezit laten van de som,
die door den wissel van z|ja zoon werd ver
tegenwoordigd Wat was eenvoudiger dan
den argeloozen oude van kant te maken
De verdenking zou toch op niemand dan op
don jongen advocaat vallen, terwyl hy, Harner,
den volgenden morgen bytyds het geld aau
de Nationale Bank zou gaan ontvangen en
en het dan met niemand zou bohoeven te
deeleo. Zoo gezegd zoo gedaan.
Snel besloten, greep Harner het scheermes,
dat voor de hand lag, en naderde op de
teenen zyn argeloos slachtoffer, dat nog vol
hebzuchtige verrukking hot kostbare stukje
papier zat te bekyken. Een krachtige snedo
en het was gedaan. De hond kwam ver
wonderd naderb|j. Harner besloot dezen,
ofschoon stommen getuige van zy*Q gruwel
daad eveneens te dooden. H|j riep het dier
dat voor hem zeer gedwee was, in de alkoof
on doodde het ook door een enkele snedo
met het vlijmscherpe scheermes. Toen nam de
misdadiger koelbloedig zyn maatregelen om
alle verdenking op den onschuldige te werpen.
In juiste berekening wierp kjj bet l|)k, dat
nog aan do tafel zat op den grond en goed
bekend met do eigenaardigheden van den
verslagene, schreef hy de bloedige letters
links daarvan op, waarna hy ook de linker
hand van zjjn slachtoffer met bloed bemorste,
opdat hot den scbyn zou hebben, als had de
storvonde met een laatste krachtsinspanning
den naam van zyn moordenaar met zyu eigen
blood opgeteekend, en daarna verwyderde
zich do misdadiger. Het viel hem gemakke
lijk hot huis ongemerkt te verlaten, daar hy
een huissleutel bad, waarvan hy zich vroeger
reeds, met of zonder voorkennis v&nj den
bewoner, had moester gemaakt. Natuurlyk
ging hij regelrecht naar huis en daar hy
doDkere kleeding droeg, behoefdo hy niet
te vreezen, dat de bloedvlekken op zyn broek
hem in den avond zouden verraden. Toen
hy op zyn kamor kwam, bemerkte hy waar
schynlyk, dat by in voorbijgaande verstrooid
heid die zelfs de koelboedigste misdadiger
kan hebben, het moordwapen in den zak had
gestoken. Nu moest hij het natuurlijk ver
stoppen, want hoe slim hy alles ook had
aangelegd, kon hy toch niet weten, hoe het
een of ander toeval hem als den dader aan
wees. Nog in denzelfden nacht naaide hy
derhalve broek, mus en bebloeden zakdoek,
benevens den sleutel, in zjjn bed, met het
plan om deze voorwerpen, zoodra de gelegen
heid gunstig was, te doen verwjjderen. Nu
syn wij hem echter voor geweest en daarmee
is, volgens myn gevoelen, het duidelyk be
wijs geleverd, dat Harner de eenige sohul-
digo en de advocaat Dorner in geon enkel
opzioht zyn medeplichtige is".
Niederen haalde de schouders op.
.De eene meening staat tegenover de
andore," zeide hjj. «Het best zal zjjn, dat w|j
dan dsn gevangene terstond in verhoor nemen."
neer hy nu niet voortaan op en buiten het
Binnenhof met den bynaam Chantecler wordt
aangeduidMaar ik neem 't minister
Regoöt heusch niet kwaljjk. Een monsch,
moetende ondergaan het Turksche bad der
periode vau de donkere dagen voor korst,
h|j wordt zouteloos en vulgair, beneden
eigen intellectueels waarde. Men moet zulke
dingen aan den lijve hebben ondervondon
om er de beteekenis van te snappen. Men
denke slechts aan het verhaal van den armen
dokter uit klein dorpje in «grootostads-
lucht"In den ranffoD, benauwenden damp
kring van het kleinBteedsche en dorpsche
gewauwel en horretjes-kyken. H|j wordt na
eon poos zoodanig door de microben van
achterklap en zemelary aangetast, dat het
kostelijkste „serum" hem niet moor redden
kan Het moderne Parlement, zooals 't
zich ook cn vooral te onzent voordoet, is
wel by uitstek geschikt om alle belangstel
ling, geestdrift te dooden; slechts nydassig
gekibbel en geplukhaar te prikkelen cn to
krenkenEr bljjft in de zoele, muffe met
damp doortrokken lucht van do Binnenhof-
zaal geen mogelijkheid meer over om kalm,
rustig te denkenbezadigd, gecondenseerd
zjjne gedachten to ontwikkelen Er zijn
een paar extra-kranigeu, die b|jna immuun
l|jkeu voor het vergifEen kerngezonde
als dr. Bos mag hier bovenaan genoemd
Overigens ondergaan allen, ook die van de
groene tafel, vroeg of laat hot noodlottige
proces van tydulyke verwording, dat de
heeren zich zelf op den hals halen
Van de Begroolings-dobatton 1911 zal niet
heel veel in het «geheugen dor massa" bly ven
hangen. Het «afschuwelijk misverstand" zeer
zeker wolTrouwens, dr. Knyper heeft
zelf gezorgd dat deze voor de Coalitie niet
gausch-ongevaarlyke muis oen staart zal
hebbeD, waaraan de lengte vooralsnog niot
kan worden geschat.Dit, de gebruikelijke
worsteling Regoöt—'Troelstra en ,de stu
dentjes" syn totdusver de „pièces de rësis-
tance".
Over de Leidscho groenen-rellotjes is 't
zeer verdrietig schryven De dwaze jon
gens hebben zich deerlijk aangesteld. Niemand
zal de gore dingsigheden, de nare viezig
heden, die neergeschreven en vertoond wor
den anders dan walgelyk noemen. Ze zjjn
zeker bedroevend. «Moppen" van levenslus
tige, dartele jongens, die om de grens der
twee kruisjes huppelen, behoeven niet te
zjjn de taal van preutache joffers op 't thee
salet. Gansch de Olympus beware ons voor
den „braven Hendrik" Maar er is eer
grens, door beschaving en smaak; door het
besef van «quid doceat quid non" gesteld
Klikspaan-zelf, Vrydag jt. door mr. Tydeman
geciteerdKlikspaan, do echte student uit de
tyden onzer over-grootvaders (en die studi
osus wès een echte schalkzou 't grof erkend
hebben dat, namelijk, de Leidsclie jonge
lingen bedoelde limiet hebben overschreden,
en eon ffksch eiad ookl... Maar: ze hebben
ongelyk erkend en berouw verklaard te ge
voelen. Ze hebben een senatorialcn uitbran
der gekregen, die niet „voor do poos" was...
Daarmee kan 't voorloopig uit zjjn. Ik be
doel daarmee kan men afwachten of de
al te dartele heertjes zullen gevoeld hebben
de beteekenis van hun wangedrag, en zullen
toonen dat zjj 't beseffen.
En prof. De Groot gaat de goriglieden
overdrukken! mot commentaren!, zendt
eene brochure aan 150 Nederlanders en be
weert dan een «geheimen brief" te hebben
gezondenEr zjjn Kamerleden, die de
dwaze jongens willen wegjagen van de uni
versiteit, willen gestraft zien door den rech
ter, zoodat jonge, frissche, misschien veel
belovende levens vernield zyn. Alsof 't allen
Bivalva's, ploerten, mispunten waren... Aau
de smart vau ouders; van wio nog verder
reine liefde voor deze meuschen koestert,
wordt daarby niet gedachtIk durf niet
zoover gaan om te beweren dat men
geljjk do hoer Duys zei, „politieke munt"
uit het zaakje wil slaan.
Den soh|jn heeft 't er seker van I
Iusteê van zucht om deze jonge mannen
op het rechte pad terug te brengen; te
beschermen tegeu bun eigen dwaasheid en
onbezonnenheid grimmige, wraakgierige,
hartelooze straflust, tot het „bitter einde"
toe.
Hoe kan de neutrale buitenstaander van
dit alles den indruk krjjgen eener door waar-
achtig-geloovigo vroomheid bezielde barm
hartigheid 't Wordt my, schry vend over
deze dingen, wee om 't harte in deze klamme,
sombero, donkere dagen voor kerst
Mr. Antonio.
Do commissaris verliet de kamer, om zelf
het bevel te gaan geven, dat men Harner
binnen moest brengen.
Een paar minuten later trad de misdadiger
met trotsche houding en oubeschaamden blik
tusschen twee bewakers binnen.
Reeds met den eerstan oogopslag was het
Harner aan te zien, dat hy zjjn verdedigings
systeem inmiddels overlegd had dit bewees
do vastberadenheid en het zelfvertrouwen,
dat op zyn terugstootend gelaat lag uitgedrukt.
De rechter van instructie begon met do
gebruikelijke vragen, waarop do gevangene
minachtend en onverschillig antwoordde. Hjj
erkende Harner te heeton en in Amerika
geboren te zynmaar verdere verklaring
weigerde by hardnekkig.
,Gjj zoudt beter doen een berouwvolle
bekontenis af te leggen," vermaande Niede
ren hem. „Wilt gjj bekennen den persoon
van Horbert Dorner opzetteljjk on met voor
bedachten rade gedood te hebben
Harner lachte hoonend.
«Dat zou my nog eerst bewezen moeten
worden," zeide hy.
i Het is u reeds bewezen", hernam de rechter
van instructie.
Tegelykertyd legdo hy de overtuigiugs-
stukkon voor zioh, die b|j de huiszoeking
van den commissaris aan het licht waren
gekomeD.
Hierdoor werd Harner echter niet van
>|jn stuk gebracht.
(Wordt vervolgd.)
