Tweede Blad.
UIT HET BUITEM.AHD.
Uit de officieels bekendmaking van den
uitslag der Rjjksdagverkiezingen bljjkt, dat
een Pool, die als gekozen werd opgegeven,
in herstemming komt met een sociaal-demo
craat.
Het aantal herstemmingen is dus 190. Ze
worden gehouden op den 20en, 22en en 2öen.
De belangstelling voor de komende her
stemmingen is begrijpelijkerwijze groot. De
gedragslijn der verschillende partijen wordt
hier en daar «officieel» vastgesteld.
Wat evenwel niet belet dat in deze en
gene plaats de afdeelingen handelen als
bestond die officieele gedragslijn niet. Zoo be
sloot de nationaal-liberale party overal waar
een links-liberaal in herstemming komt dien
te steunen. De plaatselijke afdeelingen han
delen echter naar plaatselijke omstandigheden,
zoodat op eene algemeene gedragslijn eener
party niet kan gerekend worden en dus ook
de uitslag niet gemakkelijk voorspeld.
De Rijkskanselier heeft nog getracht sa
menwerking te bewerkstelligen tusschen de
burgerlijke partijen.
Hij had Heidebrand van de conservatieven,
Herold van het Centrum, Schifler van de
nationaal-liberalen en enkele andere leiders
uitgenoodigd om met zjjn adjudant een on
derhoud te hebben, Wemer van de vrijzinnige
volkspartij bedankte voor de uitnoodiging en
Schilfer verscheen niet.
Het Centrum besloot de conservatieven te
steunen, de liberalen alleen als eeD ge
lijkwaardige wedorkeerigheid daartegenover
staat en zoo dit niet het geval is zich te
onthouden en de linkschen onderling den
strijd te laten uitvechten. Wjj zien alzoo
geen kans te profeteeren; laat ons dan af
wachten.
Hot nieuwe Franscho ministerie heeft in
de Kamer zjjne verklaring afgelegd in den
geest als reeds te voren was voorspeld. Wat
in dit ministerie opvalt is dat er zooveel
eerste krachten" in zitten, een viertal mi
nisters zyn zelfs minister-president geweest.
De verklaring werd met algemeeno instem
ming begroet. Een motie van vertrouwen
werd gestemd met 440 tegen 6 stommen.
De voorteekenen, waaronder het kabinet
optreedt, zyn dus wel gunstig er zitten
trouwens vogels van diverse pluimage in.
De buitenlandsche politiek zal met voorzich
tigheid en wys beleid gevoerd worden
wat voor den Europeeschen vrede zeker
van belang is.
De Zweedsche Rjjksdag is plechtig door
den Koning geopend.
De troonrede verklaart, dat de regeering
het billijk acht, dat ook aan vrouwen het
recht om te kiezen en verkozen te worden
wordt verleend en kondigt aan, dat een des
betreffend voorstel zal worden ingediend.
De betrekkingen van Zweden met buiten-
landsohe mogendheden zyn aog steeds van
vriendschappelyken aard. Teneinde beter te
kunnen oordeelen over het effect van eenige,
vroeger genomen, verdedigingsmaatregelen,
zal een wetsontwerp omtrent een beperkte
proefmobiliseering worden ingediend.
De troonrede betoogt verder de wensche-
ljjkheid om in plaats van een pantserschip
van een groot type, een som van twee-en-
een-half millioen kr. toe te staan voor de
aanschaffing van oorlogsmaterieel.
Er wordt voorgesteld een bedrag uit te
trekken voor militaire vliegmachines en voor
een proefmoblisatie.
In de begrooting voor de marine wordt
een bedrag van 1,000,000 kr. gevraagd voor
onderzeeërs.
Voor arbeidsverzekering wordt een krediet
van 2,600,000 kr. gevraagd.
De begrooting kon zonder verhoooging der
bestaande en zonder invoer van nieuwe be
lastingen in evenwicht worden gebracht.
Op eene desbetreffende vraag verklaarde
de Belgische minister van buitenlandsche zaken
in de Kamer dat de gezant te Peking onlangs
gemachtigd is de maatregelen te nemen die
hjj noodig acht om zoo krachtig mogelyk,
door het inroepen van de hulp der Europeesche
troepen, die in de nabyheid mochten zyn, de
veiligheid te verzekeren van de Belgen, dio
over het ryk verstrooid zyn en die, ten ge
volge van de huidigs troebelen, in gevaar
mochten verkeeren.
Intusschen schynt in China een rustiger
tjjd te zullen aanbreken. De prinsen trekken
zich ter wille van den vrede terug. Op
Joean-tsji-kai werd een aanslag gepleegd
toen hfl het keizerlyk paleis verliet. Hy zelf
bleef ongedeerd doordat de bom niet in zyn
nabyheid neerviel. Een aantal soldaten word
gewond en enkelen gedood. De bedrijvers
zyn jonge revolutionnairen wien de ver
kregen voordeelen door Joean niet groot
genoeg schenen. Ze zyn in hechtenis ge
nomen met nog een 40-tal samenzweer
ders. Joean is door den aanslag nog popu
lairder geworden. Hy heeft alle kans
president der nieuwe republiek te zullen
worden. Naar berichten uit Sjanghai meidon
heeft dr. Sun de leider der opstandelingen
verklaard dat als de keizer afstand doet en
Joean sich by ue republikeinen aansluit, hy
sich zal terugtrekken ten gunste van Joean.
Als de zaken soo loopen komen de Chinee-
zen onderling tot overeenstemming. Rost dan
alleen te zorgen dat de buitenlanders China
niet te veel plukken.
De Turksche Senaat heeft zich met 39
tegen 5 stemmen uitgesproken voor Kamer
ontbinding. Het besluit zal aan den Sultan
worden gebracht. Erger is het dat eenige
industrieelen met opstand dreigen als de
Kamer ontbonden wordt.
Volgens een telegram uit Konstantinopel
aan de «Frankf. Zoitung", zou Rusland aan de
mogendheden, die het verdrag van Berljjn
onderteekenden, een voorstel hebben gedaan
om een einde te maken aan de vijandelyk-
heden.
Eerst wanneer de mogendheden geant
woord hebben het voorstel goed te keuren,
zal dit aan de Turksche regeering worden
voorgelegd.
Daar het echter afstand der Afrikaansche
provincies moet inhouden, mag men ver
wachten, dat ook deze poging weder ver-
geefsche moeite zal blyken.
In Tripolis heeft een der hoofd-sheiks den
heiligen oorlog tegen de Italianen uitgeroe
pen. De proclamatie heeft een diepen indruk
gemaakt op de Muzelmannen die zich ijverig
tot den oorlog voorbereiden.
Een der Italiaansche torpedobooten heeft
een Fransch stoomschip aangehouden waarop
sich een Franschman Du val bevond entwee
vliegmachines. Oorlogs-contrabande heet het.
Naar verluidt wilde Duval alleen in Tunis
vliegdemonstraties houden. Frankrijk heeft
een pretest ingediend.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 19 Januari.
Wintsr.
Nee maar, dat is me nog eens winter
Na een gekwakkel van ettelijke weken, het
geen het gezamenlyke menschdom een onein
digheid aan halve zolen en achterlappen
heeft gekost, om nu van de verkoudhedens,
en wat dies meer zjj, maar te zwijgen
na een eindeloosheid van jeremiades over
grauwe, naargeestige, treurig-melancholische
en sombere dagen van regen, wind, wind, regen,
tot in vervelende eentonigheid, na het aan-
hooren van allerlei verzuchtingen, verwen-
schingen en jammerklachten, heeft zjjne
winterljjke majesteit het gekwakkel stop
gezet en is met man en macht aan het werk
gegaan om de scha zeoveel mogelijk in te
halen.
En daar kwam een jjskoude, snjjdende,
snerpende wind, van ver over zee, en die
tooverde daar in tweemaal vierentwintig uur
de traditioneele bloemen op de glazen, en
den ijsvloer op het water. En die maakte
de negenentwintigduizend en zooveel neuzen
van de Nieuwediepers van Maandagmorgen
af paars, rood, blauw, in alle mogeljjke
schakeeringen, althans, voor zoover de neuzen
zich, noodgedrongen, op straat waagden en
niet door bouffante of cachenez verborgen
waren. Daar zag je ze gaan: kleine pittige
blondines met wipneusjes, slanke, populier
achtige verschijningen met Grieksche, Ro-
meinsche of andere dito's, jochies mèt en
jochies zónder de handen in den zak. Maar
allemaal met medeljjwekkend-paarse neuzen.
Gesprekken over politiek, anders wél een
onderwerp om warm van te worden, je
hoorde ze niet meer. Coalitie, of het blanco
artikel, de marinebegrooting en Kuyper, alles
bleef rusten. Alle brave vijandelijke broeders,
die in gewone omstandigheden elkander zoo
graag eens te ljjf gingen overdrachteljjker
wijze gesproken ze lieten de politiek de
politiek, althans de eerste tien minuten, en
bleven eendrachtelijk staan proesten en blazen
en handenwrjjven en met permissie 1
neussnuiten en waren het roerend eens,
dat het koud was! Misschien, dat later, bjj
de warme kachel ontdooid, de hartstochten
weer los kwamen en de tinnengieteryen op
nieuw begonnen, maar voorloopig hadden zo
de lichamelijke en geestelijke warmte veel
te veel noodig om mensch te worden.
Je hoorde in alle toonaarden, in veler
hande .voysen" meer of minder bespiegelende
opmerkingen over het weer. De een beweerde,
dat het «winter was"eene bewering waar
op geen enkelen redeljjken grond iets tegen
in was te brengen en die dan ook door
eventueele aanwezigen zonder discussie of
hoofdoljjke stemming aanvaard werd. Een
ander, diepzinniger van aard, betoogde dat
«het binnen beter was dan buiten", eene
bewering, die uit een algemeen hygiënisch
oogpunt nog wel protest uit zou kunnen
lokken. Een derde ging verder en bewees
in een geestige redeneeriog dat er ergens
buiten een deur openstondNummer vier,
die een wjjs man was, zei niets dun. BrI
en liep linea recta naar de kachel. Terwjjl
nummer vjjf er zjjn dienstbode op uit stuurde
en zelf de kachel oppookte.
Dus het is koud! Het is koud en het
vriest! Ziedaar het onderwerp der gesprekken,
en, aangezien de courant de rol vervult van
tussohenpersoon om aan de gesprekken nieuw
voedsel te geven, behoort het tot onzen
plicht om ook iets van de kou te zeggen.
Maar in 's hemelsnaam, wat Het is koud,
nu ja. Het is zeer koud, k la bonne heure.
Het is afgerazend koud, flat. Het is geweldig,
drommels, hemeltergend koud, het is Noord-
poolweer, goed. Basta. En we doen het best
de warme kachel op te zoeken en te stoken,
tegen de klippen aan, en, als het niet drin
gend noodig is, onB niet buiten te wagen.
Neen, lezer, dat is niet waar. Zeker, het
is geweldig koud en een scherpe Oostenwind
blaast u door merg en been. Maar zie eens,
hoe prachtig het zonnetje schynt overdag,
hoe helder en droog de lucht is. Kjjk
eens hoe mooi de zee is, met haar lichte
stukjes drjjfys aan den kant, en, in de verte,
de Texelsche kust, die glinstert in den zonne
schijn! En waag er eens een kouden neus
aan door in een «versnelden pas" langs den
zeedyk te wandelen en het gespeel der
golfjes met de ysschotsen te zien! En als ge
een half uurtje in flinken pas gemarcheerd
hebt, voel dan eens hoe uw voeten gloeien,
hoe door uw lichaam eene weldadige warmte
stroomt, en, als uw hoed u nog niet afge
waaid is, hoe hjj u op het hoofd drukt! En
als ge dan zoo een tegenkomt, die zegt
koud hè dan wed ik, dat uw antwoord is
Pigi per setan! loop naar den drommel met
je kou!
Want het is gezond, kern-gezond weer!
Bacteriën, microben, die anders bjj eiken
ademtocht u in de longen dringen, ze sterven
bjj millioenen en millioenenheer winter
houdt opruiming, groote schoonmaak. Want
straks komt de jonge lentebruid en dan moet
de woning schoon zjjn, en van alle onge
rechtigheden gezuiverd. En of daarbjj nu
eens een ellendige menschenneus bevriest
of eon hoed in de opengehakte, grachten
waait; dacht u, dat zjjne majesteit zich
daarmee kon ophouden
Zoo schreven wjj Woensdag. En inmiddels
is al weer veel veranderd en de waarheid
van het spreekwoord .strenge heeren regeeren
niet lang' opnieuw gebleken, want nadat zjjn
werk, inzake het doen bevriezen van alles
wat vloeibaar is, was afgeloopen, nadat de
binnenvaarten en plassen met een keiharde
korst waren bedekt en de spoor- en tram-
maatschappjjen op het punt waren met de
handen in het haar te gaan zitten, heeft zjjne
majesteit er het bjjltje bjj neergelegd. Net als
bjj een kind, dat een poos rustig met zijn
h'okkendoos heeft gespeeld, tot het hem plotse
ling verveelde, zoo ook deed hier de heerscher
van den winter: met een zwaai zjjner handen
wierp hjj alles in en door elkaar, lachend om
de verwarring die hjj veroorzaakte.
't Was anders zoo aardig op droef: met
z'n zestienen (zegge 16) waren ze bezig de
gracht om de marinewerf open te houden; zes
man in de boot en tien man aan 't trekken.
En 't vroor weer net zoo hard achter hen
dicht als ze 't openmaakten bjj manier
van spreken natuurlijk.
In de buitenhaven was de toestand ja,
hacheljjk kun je niet zeggen, want alles lag
veilig en wel ingevroren. Goed, dat ons vader
land op het oogonblik de hulp van Marine
niet noodig heeft, want er was voorde >Kor-
tenaer* en de .Gelderland' geen uitkomen
aan geweestzij waren in een grooter impasse
geraakt, dan straks Excellentie Wentholt ooit
zou kunnen komen, gesteld dèt hjj komt.
De Atlas» en .Hercules» alleen, de beide
sleepbooten, die er als de kippon bjj zjjn als
er wat te verdienen is, waren diligent; ze
puften in en uit en uit en in. De meeuwen,
overtuigd, dat er toch niets te halen viel op
hun gewone plekje bjj het Wachtschip, waren
afwezig, hier en daar vloog er eenzaam een
rend.
Maar zoo gauw gaf de winter den strjjd
niet op. Kon hjj dan ook niet meer zoo
venjjnig u den kouden oostenwind in 't ge
zicht blazen, hjj bracht u stevige stukken
jjsel en trakteerde daarmee uw teeder gelaat
erbarmelijk. Er tegen in loopen, met gebukten
hoofde en de hand beschermend voor het
gezicht, dat ging, er tegen in zien,
ver zich de ijsvloer der Zuiderzee uitstrekte,
dat was ten eenenmale onmogelijk. En
meer nog deed de schavuit: hy ijzelde op
een ijselyke manier en het duurde niet lang
of alleB was zoo glad als een spiegel,
om een origineel beeld te gebruiken. Zoodat
men van het stichtelijke schouwspel kon ge
nieten den beheerscher der aarde, het door
geest en vernuft en verstund en talent uit
blinkend wezen, in de zoölogie als homo
sapiens aangeduid, op een kippedrafje, of als
een ijsbeer, of als een gans, over den weg
te zien trippelen, een schouwspel, wel
geschikt om den eerbied voor het menschelyk
geslacht te doon toenemen. Eén meneer was
gehuld in zwaren ulster, den kraag hoog op,
en twee oorkleppen over Z.Ed.'s ooren. 't Is
te hopen dat de man het niet koud heeft
gehad, want 't sou heusch jammer zyn.
Maar we waren aan de haven en ik wilde
u nog vertellen van de .Dageraad", de
Texelsche boot, die de post overbrengt. Ze
had des morgens al een tocht gedaan, en
aan het rHorntje* de mail overgegeven aan
de mannen van de ijsvlet en zou des middags
weer gaan. Ze was een en al jjs, die
Dagoraad»; van bakboord tot stuurboord,
van de boeg aan het roer was ze glibberig als
een aal. En ze lag daaraan het hoofd, stoom-op,
met, zoover we zien kondan éen passagier aan
boord, benevens een wagen vol postzakken.
Zoodat de zesduizend Texelaars meer brieven
daB visite van buitenaf krjjgen dezer dagen,
't Ging echter niet zoo gemakkelijk om in
het open water te komen 't was vloed en
het drjjfys grootendeels weg want ze kon
niet keeren. Maar gelukkig, de overal aan
wezige „Hercules" kwam er juist aan en in
het open vak door haar gemaakt, stoomde
de Dageraad" fier weg en bracht veilig en
wel de post over.
De schooljeugd had schik. Glijbaantje,
sneeuwballen, schaatsen, alles wat een fat
soenlijke winter behoort af te leveren, was
ten slotte gekomen, en, zoo stil en uitge
storven als het de dagen tevoren was, zoo
druk en levendig was het nu. Van 't schaat
senrijden kwam echter niet veel terecht. Het
jjs was, door den bevigen wind, hobbelig en
onberijdbaar, en door de algeheele afwezig
heid van jjsvereenigingen hier ter stede, was
er geen bewjjs van een goede jjsbaan.
Wie helpt ons aan een ijBciub, een ijs
baan, een georganiseerd ijsvermaak??
Een andore, achttien winters tellende jeugd
had 's avonds pret. Hoeveel roodgewreven
blozende meisjeswangen, hoeveel besneeuwde
en witbestoven verwarde meisjeskapsels, den
Helder gisterenavond telde wjj weten het
niet, maar heel wat. Alom zag men ze, in
verdekte stellingen, uittartende houdingen,
op de hoeken der straten, onder den rook
van den heiligen Hermandad, in groot joljjt
en groote vreugde.
Ja, er zit toch nog wel pit in de Hollanders,
als de wind deB winters maar niet Oost is!
Stoomschip gestrand.
Gisterenmiddag kwam bjj de Havenwacht
en bjj den Sleepdienst het bericht in, dat in
de Eierlandsche gronden een stoomschip zou
zjjn gestrand. Dadeljjk vertrokken de sleep
booten „Atlas", „Hercules" en „Titan"
daarheen, terwjjl de „Simson" van IJmuiden
werd gerequireerd.
De „Titan" keerde echter gisterenavond te
11 uur in de haven terug, rapporteerende,
dat men geen stoomschip had gezien.
Schaaknieuws.
De schaakclub .Morphy" besloot in de
Woensdag j.1. gehouden ledenvergadering tot
het houden van een winterwedstryd.
Gespeeld wordt in 2 groepen, waarvoor
zich reeds direct 15 spelers opgaven.
Voorts wordt binnenkort een gongwed
strijd georganiseerd, welke zeer interessant
belooft te worden.
Vermelden wjj nog dat tusschen de beide
hoofd-klasse spelers der club, do heeren J.
C. Reeders en K. Geus een ernstige match
in gang is, winnaar is hjj die het beste
resultaat heeft uit 8 partjjon. De stand
hiervan is:
K. Geus, 1 gewonnen, terwjjl de tweede
party in voordeeligen stand voor den heer
Reeders is afgebroken.
Weduwenzorg.
Bovengenoemde vereeniging voor gepension-
neerde Militairen voor de wet van 1909,
vergaderde Donderdagavond in het lokaal
de Koning.
De voorzitter, de heer W. van Vliet, wees
er in zjjn openingswoord op, dat het hoofd
doel dezer vergadering was, te komen tot
contributieverhooging; hjj sprak de hoop uit
dat allen zouden samenwerken om de ver
eeniging de haar opgedragen taak mogelyk
te maken.
Na de notulen las de secretarie, de heer
J. van Schejjen het jaarverslag, waaruit bleek,
dat het aantal leden der afdeeiing Helder
204 bedroeg; 't was in dit jaar door over
lijden en verhuizing met 25 gedaald; het
aantal donateurs en begunstigers klom van
32 tot 62. Het aantal weduwen in de afdeeiing
bedroeg 17. f4 daarvan werden gesteund
met eon bjjdrage van f 46.
Uit het verslag van den penningmeester,
den heer Exter bleek, dat de contributie had
bedragen f 497.18, het bedrag der donatiën f89.
Aan 't hoofdbestuur is afgedragen f 558.24.
De heer Boerma, lid van het Hoofdbestuur,
geeft eene toelichting omtrent den stand van
zaken en zet de redenen uiteen, die leidden
tot het voorstel van contributieverhooging.
Er is geijverd om de pensioenwet voor
weduwen van 1909 van terugwerkende kracht
te doen zjjn, wal evenwel niet mocht baten.
Uitvoerig zet hjj uiteen wat het H. B. er
voor deed bjj ministers en kamerleden. In
1909 waren er 53 weduwen, in 1910 128,
die f75 uitkeering kregen, in 1911 210, die
f 46 uitkeering kregen tot een gezamenlijk
bedrag van f 9960.
De motie Roodhuysen viel. Er werd sinds
dien gewerkt voor extra-storting en met
bouwsteentjes, 't Heeft niet afdoende gehol
pen de uitkeering bljjft te laag. De eonige
uitweg die 't H. B. ziet is verhooging der
contributie. De toestand is thans zoo dat de
ministers van Marino, Oorlog en Koloniën
pensioen geven aan de weduwen der in dienst
gehuwden tot de helft van 't bedrag, waarop
zjj onder de tegenwoordige wet recht zouden
hebben. In verband hiermee wjjst spr. erop
dat de ongehuwden in dienst het land veel
minder hebben gokost waarom hjj dien toeslag
ook voor de niet- in dienst gehuwden billjjk
acht. In een motie dringt hjj er op aan dat
't hoofdbestuur pogingen zal in 't werk stellen
dit alsnog, zjj het ook maar l/4, te verkrjjgen
en ook om meerdere rechtszekerheid voor
het thans reeds gegevene te verkrjjgen.
In Gouda wordt een poging gewaagd tot
afscheiding waartegen spr. waarschuwt.
Met een contributieverhooging van f 2.
tot f 4.— kan zeker een aanmerkeljjken steun
worden verleend.
Nadat eenige inlichtingen zjjn gevraagd en
gegeven wordt het voorstel tot contributie
verhooging aangenomen met 57 stemmen vóór,
3 tegen en 1 blanco.
De voorzitter dankt voor de goede ge
zindheid naar den geest van 't Hoofdbestuur.
Aan de orde is nu verkiezing van een
bestuurslid-penningmeester ter vervanging
van den beer Exter, die wegens hoogen leef
tijd bedankt. Het bestuur stelt candidaat den
heer Van der Waarden die met 46 van de
50 uitgebrachte stemmen gekozen wordt.
De secretaris herinnert dat het ver
dienstelijke hoofdbestuurslid de heer A. J.
van Tinei te Leiden, morgen zjjn 40-jarig
dienst-jubileum viert. Hjj stelt voor hem
telegrafisch een gelukwensch te zenden, waar
mee de vergadering met applaus instemt.
De heer Boerma huldigt de groote ver
diensten van den heer van Thiel, die be
langeloos zooveel voor de vereeniging doet.
Door een der leden wordt een harteljjk
dankwoord gebracht aan den afgetreden
penningmeester Exter, die jarenlang voor de
vereeniging werkte, waarmee de vergadering
onder harteljjk applaus instemt.
Bjj de rondvraag werden nog een tweetal
vragen gedaan, die door het bestuur werden
beantwoord, waarna de voorzitter de ver
gadering onder dankzegging sluit.
Vereeniging „De Dageraad".
Gisteravond hield de Afd. Helder en Om
streken van bovengenoemde vereeniging in
de zaal van .Casino" een openbare vergade
ring, waarin als spreker optrad de heer
F. G. Elzinga, van Ueiloo, met het onderwerp
.Jehova en de Vrouw". De heer Tuk, president
der afdeeiing, opende de vergadering met een
woord van welkom tot de weinige aanwezigen
en wees op de toeoame van het aantal
Nederlanders, die geacht willen worden tot
geen kerkgenootschap meer te behooren,
bljjkende uit de uitkomsten der jongste volks
tellingen. By de volkstelling van 1899 hadden
zich 115.199 personen onder deze rubriek
geschaardbjj de volkstelling, die 10 jaar
later was gehouden, nl. in 1909, hadden zich
290.960 personen als zoodanig opgegeven.
Voor den Helder bedroegen deze aantallen
respectievelijk 1040 en 2004. Viel hieruit
op te maken, dat het aantal kerkeloozen
belangrjjk stjjgende was, dan mocht men ook
verwachten, dat meerdere van deze porsonen
zich bjj de beweging van de .Dageraad"
zouden aansluiten en zich zouden aanmelden
als lid der afdeeiing. Waar de actie van de
bestaande kerkgenootschappen tot verbreiding
en versterking van het geloof natuurlyk
nimmer stilstond, was een daaraan tegen
overgestelde actie, naar sprekers meening,
niet minder noodig en gewenscht. Daarom
wekte spreker op, de afdeeiing te versterken
daardoor zouden de financiën tevens wat
ruimer toevloeien en kon er wat meer pro
paganda gemaakt worden.
Hierna opende hjj de vergadering en ver
kreeg de spreker het woord.
Deze hield hierop een lezing, die ruim een
paar uur in beslag nam, doch die wjj, wegens
plaatsgebrek, onmogelijk, zelfs bjj benadering
kunnen weergeven. Wjj moeten daarom vol
staan met te vermelden, dat zjjn lezing ge-
wjjd was aan de geminachte positie, die de
vrouw innam in het Oude-, doch voor eon
goed deel ook in het Nieuwe Testatoment.
Van af de eerste bladzjjde in den Bjjbel,
dus van het Scheppingsverhaal af tot de
geheele Joodsche geschiedenis, zooals die in
den Bjjbel voorkomt, door, is de positie
die de vrouw wordt toebedeeld, volgens
spreker een zeer minderwaardige. Door Jehova
zelf wordt zjj veel strenger gestraft, veel
meer vervolgd dan den man, zjj het dan ook
voor dezelfde vergrjjpen. Deze minderwaar
digheid, deze negeering, deze achterstelling
van de vrouw bjj den man gaat door tot in
het Nieuwe Testament en zelfs tot op den
huidigen dag in staat en maatschappij. Toch
is, volgens spreker, deze achterstelling ge
heel onverdiend en door niets gewettigd.
Wel gaat hjj do oorzaken na van het ver
schijnsel; staat stil by de vraag, hoe het
komt dat Jehova en Jehova's dienst haar
alljjd met kleinachting behandelde en staat
ook nog langen tjjd stil bjj de kwestie, hoe
't komt, dat ook nog in den huidigen tjjd
de vrouw niet de positie heeft veroverd,
waarop ty, blijkens haar hooge gaven, recht
heeft. Dat Jehova haar met zjjn haat ver
volgde, was toe te schrjjven aan haar zucht
tot kennis en ontwikkeling, bljjkende nit
haar grijpen naar de verboden vruchten van
den boom der kennisse des goeds en des
kwaadsdat de vrouwen thans nog niet de
plaats innamen en bekleedden, die haar rech
tens toekomt, was toe te schrjjven aan haar
lichamelijke gesteldheid, waar die afweek
van dio van den man en aan de bezigheden,
die haar in dit verband altjjd waren toebe
deeld. Vermelden we nu nog, dat hjj heel
dit warme en vurige pleidooi voor de vrouw
vergozeld deed gaan van een scherpe critiek
op de boeken van het Oude Testament, wel
te verstaan, op het Godsbegrip in deze boe
ken belichaamd; dat hjj in zjjn lezing een
uitvoerige beschouwing wjjdde aan de sym
boliek, als een der oorzaken, aangegrepen
door de priesters, om het Godsgeloof in stand
te houdendat hjj een verhandeling gaf over
de liefde in haar verschillende vormen, terug
te brengen tot de algemeene eigenschap den
stof: aantrekkingskracht; ja dat hjj zelfs
overging tot het vraagstuk der splitsing der
organische wereld in de beide seksen, dan
kan men daaruit begrjjpen, hoe veelomvattend
spreker zyn taak had opgevat.
Van de gelegenheid tot debat werd gebruik
gemaakt door de H.H. Van Maanen, Coltof
en Peters, wier opmerkingen door den spr.
werden beantwoord, waarna de voorzitter
onder dankzegging de vergadering sloot.
Naar men ons mede deelt zal op
Woensdag 31 Jan. alhier een concert worden
gegeven door mejuffr. Henriette J. Mets,
violiste te Amsterdam en den heer Franco
Mendes, pianist te Keulen, waarbjj mevr.
Jacoba Franco Mendes—Calisch hare wel
willende medewerking zal verleenen, als
zangeres.
Mej. Metz, die alhier in de sffd. Helder
van de Maatschappij t. b. v. Toonkunst leeraros
is aan de Muziekschool, is voor ons geen
onbekende. Zjj genoot haar opleiding aan het
Amsterdamsche Conservatorium onder leiding
van de heeren Flesch en Fiedler, terwjjl de
heer Franco leerling was van het conser
vatorium te Keulen. Ook mevr. Franco
MendesCalisch, een zeer begaafd en bekend
zangeres te Amstordam, wordt ons ten zeerste
aanbevolen. Nadere bijzonderheden voor dit
concert volgen.
Naar men ons mededeelt is bjj de dezer
dagen gehouden inschrijving op f 300,000
5 pot. obligatiën der stoombootreederjj voor
het slepen van sshepen aan het Nieuwediep
en te IJmuiden van en naar Zee het aan
geboden bedrag ruim volteekend.
(.N R C").
De minister van Marine.
Werd voor het uiteengaan der Tweede
Kamer de kans groot geacht, dat men den
minist.r van Marine in Februari niet meer
terug zou zien vooral omdat ditmaal Zjjne
Excellentie persoonlijk neiging toonde om de
portefeuille neer te leggen thans vernemen
wjj, dat dit voornemen geheel is losgelaten.
De minister Btelt zich voor, zjjn pantserschip
met kracht te handhaven en alleen voor
overmacht het veld te ruimen. Aan het depar
tement is .alle hens aan dek" om andere
gegevens£te verzamelen voor de verdediging
der begrooting.
Nu de zaak zoo staat, mag het vrjjwel
uitgesloten heeten, dat de Kamermeerderheid
de gelden voor de nieuwe Indische pantser-
vloot zal weigeren, hoe vernietigende critiek
daarop ook van deskundige sjjde werd uit
gebracht. (Telegraaf j
IJS.
In de Zuiderzeo vertoont sich veel drjjf-
jjs. Voor zeilschepon is de vaart reeds ge
stremd.
De stoombootdienst HoornAmsterdam is
gestaakt.
De boot StavorenEnkhuizen zit midden
in zee vast en kan don wal niet bereiken.
De dienst Enkhuizen Stavoren is ge
staakt.
Men seint uit Stavoren aan de .Leeuw Ct.",
d.d. 18 Jan.:
De veerboot, kapitein Klein, die gisteren
tengevolge van den lagen waterstand bjj het
Vrouwenzand gestrand is, gaf noodseinen. De
atoompont met twee vletten is ter hulp ver
trokken. Aan boord vau de veerboot bevinden
sich 20 man, onder wie 4 passagiers.
Later werd gemeld, dat de pont onver-
richterzake moest terugkeerea. Zjj kon de
veerboot niet naderen. Onder de twintig por
sonen zjjn vermoedelijk vier passagiers; dit
is nog niet zeker.
Er is geen dadeljjk gevaar.
De pont is op de terugreis vastgeraakt in
den havenmond. De haven is geblokkeerd.
Later vertrok de stoomboot «Adèle", met
minder diepgang, met twee vletten ter ad-
sistentie. De veerboot zit aan den grond met
jjs rondom. Er is voldoende voeding aan boord.
Men meldt van Vlieland
De postdienst is gisteren wegens jjsgang
niet uitgeroerd. In het vaarwater en het
Stortemelk is veel jjs.
De postboot .Prinses Juliana", van Har-
lingon naar Terschelling, is wegens jjsgang
teruggekeerd.
Slachtoffers van het ijs.
Het twaalfjarig soontje van Castelein te
Rinsnmageest is bjj het sohaatsenrjjden door
het jjs gezakt en verdronken.
De 14-jarige Bergsma is te Jubbega door
het jjs gezakt en verdronken.
De sleepboot rGreta", kapitein G. van
Asperen, is Woensdagavond van Harlingen
vertrokken om te trachten IJnse Bergsma
en Douwe de Vries, beide gehuwd, visschers
van beroep, die in een open boot van de
kust bjj Zurich zjjn afgedreven, te redden.
Ongeveer 8 uur gisteravond is de «Greta"
onverrichter zake in de haven teruggekeerd.
De jjsvlet van de N. en Z.-Holl. Redding-
Maatschappij werd toen per wagen naar
Zurich geredenmen wilde trachten, daarmee
de beide mannen te redden. De vlet werd
by Zurich vol water gevonden. De beide
visschers zjjn vermoedelijk verdronken.
Botter gezonken.
De botter V.D. 59 van Frederik Zwarthoed
te Volendam is Dinsdagnacht in de Zuiderzee
geheel gezonken het scherpe jjs heeft een
lek veroorzaakt. Gelukkig is de bemanning
door een anderen visscher gered. Het schip
is geheel weg.
Doodgevroren.
Een bekende Alkmaarsche zwerver, .Apie"
bijgenaamd, wien gisteravond nachtlogiea
verleend werd in een turfschuur van een
landman te Heilo, werd Woensdagmorgen
dood gevonden, vermoedelijk door de strenge
kou.
De winkelsluiting.
Hot comité van winkeliers te Amsterdam,
dat zich gevormd heeft ter bestrijding van
de gemeentelijke verordening op het sluitings
uur, had Woensdagavond een vergadering
belegd van winkeliers in de districten I, VII
VIII, ter bespreking van de resultaten
der adresbeweging aan H. M. de Koningin.
De vergadering was druk bezocht.
De voorzitter, de heer W. Duykers, zeide
in zjjn openingswoord, dut een ervaring van
vior maanden geleerd heeft, dat de verordening
wel degeljjk do kleine neringdoenden schaadt.
In de volksbuurten zjjn bjj tienduizenden
handteekeningen verzameld; niemand heeft
geteekend zonder dat men wist wat men
toekende. Aau deze adresbeweging zal de
waarde dus door verdachtmaking niet ont
nomen worden.
Het bestuur is na uitvoerige bespreking
tot de slotsom gekomen, dat de .clandestiene
verkoop" niet mag worden bestreden. Dio
clandestiene verkoop is een euvel, hetwelk
noodzakelijk uit een zoo onmogeljjke verorde
ning voortspruit. De winkeliers die sich ge
regeld laten bekeuren, of die «over het
hekje" verkoopen, kunnen den avondverkoop
niet miesen bet is waarljjk niet alleen kop
pigheid, die hen zich doet verzetten.
De actie van het comité is er van den
beginne af op gericht geweest om de vrjjheid
van eerljjken handel op eigen terrein te her
krijgen.
Zestigduizend handteekeningen werden
reeds verzameld, wat spr. een groot succes
noemdede openbare meoning is op de hand
van de tegenstanders van sluitingsdwang.
Nooit, besloot spr., is or een wet van kracht
gebleven die door het volk niet gedragen werd.
De Rijksmiddelen.
Maand- en jaarcijfers.
Het voornaamste feit is, dat er in het
jaar 1911 f 8.861.213 meer in de schatkist
gekomen is dan waarop aanvankeljjk gerekend
was. Dat was trouwens eind van November
reeds gemakkeljjk te voorzien. Er was toen
nog slechts f 8.687.289 noodig om de raming
over het volle jaar te bereiken en de laatste
maanden geven gewoonljjk hun volledig
contingent aan de Rijksmiddelen. Hetgeen
volstrekt niet zeggen wil, dat wjj over de
maand December 1911 tevreden zjjn. Verre
van daar! Zelfs bjj vergelijking mst December
1910, die ook een bjjzonder ongunstige maand
was, is de indruk niet bjjsonder gunstig.
Laatstgenoemde maand was onvoordeelig dék
tengevolge van de lagere opbrengst der
successierechten; maar December 1911 heeft
een onbevredigend eindresultaat gegeven
ondanks de successierechten belangrjjk
hooger waren, sóé zelfs, dat zjj den toestand
eenigszins beheerschten, omdat, ware die
progressie er niet geweest, teiteljjk een
tekort zou zjjn ontstaan in vergelijking met
December 1910.
Het is waar: December 1911 gaf f2.349.294
meer dan de raming (16.998.452 tegen
f 14.649.158), dit hangt natuurlijk samen met
het algemeen ramingscjjfer, dat bljjkbaar te
bescheiden was; maar in vergelijking met
December 1910 werd slechts f 786.273
meer ontvangen. En wanneer wjj nu zien,
dat alléén de successierechten een snrplus
van f787.173 gaven, dan wordt daardoor
aan 't licht gobracht, dat op do gowono,
normale middelen feiteljjk f 50.880 minder
is ontvangen dan in de laatste maand van
1910. De ontleding van die middelen wjjst
dan ook op zeer onbevredigende cjjfers. Dit
maal zjjn er niet minder dan zes hoofd
rubrieken, welker eindcjjfer lager is. Minder
gaven n.1. de directe belastingen f 22.527
de accijnzen f 190.590; de waarborg der
gouden eu zilveren werken f 111; do domeiuen
f 11.741; de jachtakten ook oen kleinigheid;
de loodsgelden f2359. Bjj de directe belas
tingen bleven grondbelasting, personeel on
het reeht op de mjjnen beneden hot peil en
de vooruitgang bjj de bedrjjfs- en vermogens
belastingen vermocht niet het tekort te
dekken; bjj de accijnzen waren alleen de
gedistilleerd (men denke aan de feestdagen)
en de bier- en azyn-accynzon wat hooger,
terwjjl alle overige, de suiker voorop met
een tekort van 2J ton benoden de cjjfers
van het jaar te voren bleven.
En wat de vermeerderingen aangaat: bjj
de invoerrechten met f 35.205, by de indirecte
belastingen met f868.198, bjj de posterijen
met f 16.365 en bjj de telegrafen raat f 43.815,
wjj hebben reeds gezegd, dat de successie
rechten don toestand gered hebben. Zjj
brachten de groep der indirecte belastingen
op een overschot, dat den overigen middelen
voor f 81.025 ten goede kwam, waardoor
ten slotte het reeds gemelde goed saldo van
f 736.273 over de geheele maand werd ver
kregen.
Deze is de balans over de maand Decem
ber 1911.
Het jaar in zyn geheel ziet er natuurljjk
veel beter nit. Wjj hebben het cijfer van
f8.361.213, waarmee wjj boven de ramiug
kwamen, reeds genoemd. De twaalf maanden
van 1911 hebben 't ook te zaraen niet
kwaad gemaakt. Zjj gaven f 8.622.885 meer
dan het jaar 1910 en van dat meerdere be
hoeven wjj slechts f2.493.653 af te trekken
wegens hoogere successie-opbrengst. Het
overige surplus komt meest al den middelen
ten goede. Zoo verdeelt zich 't hoogere
eindcjjfer over: de directe belastingen met
12 millioende invoerrechten met circa 9
ton de accjjnsen met ongeveer 6 ton, waarbjj
valt op te teekenen, dat de gedistilleerd
aecyns over het volle jaar 5 ton beneden de
raming (van f 28.800.000) is geblevenvorder
zjjn de waarborg met nagenoeg f20.000; de
indirecte belastingen (waartoe de successie
rechten behooren) met 3.76 millioende
domeinen met f 50.000de posterijen met 7
tonde telegrafen met f 480.000de loods
gelden met ongeveer f 125.000 vooruitgegaan.
De einduitkomst is veel mooior dan die
van 1910. Toen werd de raming overtroffen
met slechts f2.768.448 tegen ongeveer 5
millioen meer in 1909. De vooruitgang bij
vergelijking met het jaar te voren was in
1910 echter f 7.414.218, ongeveer een mil
lioen meer dan in 1909; en zoo zjjn wjj
ook in 1911, geljjk wjj sagen, weder rnim
een millioen vooruitgegaan, in vorgelyking
met vorige jaren.
Eind goed, al goed, mogen wij dus wel
«eggen.
Belgische bevolking.
De cijfers der Belgische bevolking, go-
rangschikt naar de gesproken talen, zjjn nu
bekend gemaakt. Er zjjn, in ronde cjjfers,
8,100,000 Belgen die uitsluitend Vlaamsch
spreken2,800,000 die uitsluitend Fransch
•preken en 900,000 die de twee landtalen
machtig zjjn.
De moord te Berlijn.
Berljja 18 Jan. Nu is ook hot tweede
slachtoffer van den aanslag in de Alte Jwcob-
strasse overleden, sonder dat men haar hooft
kunnen verhooren. Wel is zjj bjj bewustcjjn
geweest, maar daar het scheen, dat zjj or
het leven af zou brengen, werd het verhoor
tot heden uitgesteld.
De bijzonderheden over den moord in de
Alte Jacobstrasse doen verstaan, dat eorst
de juwelier zelf in zyn winkel is aangevallen,
terwjjl hjj zich in de uitstalkast bevond. Hjj
vluchtte naar de kamer achter den winkel.
Daar heeft de moordenaar hem neergeslagen
en vervolgens ook de dochter, met wio hy vinnig
moet hebben gevochten, wat bleek bjj do
lijkschouwing. Toen is de moeder te hulp
gekomen en ook zjj is door den moordenaar
aangevallen. Van den dader ontbreekt nog
elk spoor.
Schip vergaan.
London, 18 Januari. Een telegram uit
Aberdeen molt, dat het stoomschip .Wistow
Hall" hedenmorgen vergaan is op de blinde
klippen van Bnchan. De bemanning, 53
koppen meerendeels Lascaren. is verdronken.
Brand in Japan.
üsaka, 16 Jan. Een noodlottige brand
brak hedennacht te 1 uur uit. Te 5 uur
waren reeds 1300 huizen verwoest. De
brand woedt nog voort. Er waait een
krachtige wind.
Osaka, 16 Jan. De brand verwoestte 5268
huizen en moer dan 80,000 menachen zjjn
dakloos.
De stad-Osaka, die door een brand werd
geteisterd en voor een groot gedeelte ver
nield, is do hoofdstad van de provincie Set-
soo aan de zuidwestkust van het eiland Hon-
do en, met eene bevolking van 1.200.000
zieleD, de tweede stad van het ryk.
Het vnur heeft in dit Japanschc Venetië,
welken naam de stad aan hare talrjjke ka
nalen dankt, vreeaeljjk huisgehouden.
Marktberichten.
Schagen, 18 Januari 1912.
6 Paarden f 70.— k 1200.—.
42 Geldekoeien (vette) f190.— k f810.—.
12 Kalfkoeien f 180.— k f240.—.
60 Schapen (votto) f 20.— k f 27.25.
110 Overhouden f 14.a f20.
60 Varkens (vette) f0.54 f 0.56 p. K.G.
50 Konjjnen f 0.60 k f 1.50.
20 Kippen f 0.60 k 10.90 per stuk,
50 Eenden f0.70 k f0.80.
500 K.Q. Boter f 1.55 k fl.65 per K.G.
800 Kipeieren f 4.50 k f 6.50 per 100,
