KLEINE COURANT 't Vliegend Blaadje voor HelderTaxa#, Winrlngen en Anna Paulowna No. 4078. Zaterdag 9 Maart m2. 40ste Jaargang. 't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct, tr. p. post 75 et, buitenland f 1.25 Pre- 1 Zondagsblad374 45 f 0.75 miën J Modeblad »«>55>»»>65> f 0.90 (Voor het buitenland bij vooruitbetaling.) Adverteatiën yam 1 tot 5 regela (bij rooruitbetaling) 30 cent Elke regel ineer6 8e ij a-exemplaar24 Vignetten en groote letten worden naar plaatsruimte berekend. Interc.- Telefoon 50. Verse* Uitgeven C. OS 80ER Jr« (v./n. BERKHOUT Co.), Helder. Tweede Blad. Agenda. Dagelijks Bioscoop-Voorstellingen. Eiken Zaterdagmiddag van 3 tot 5 uur Kinder voorstelling. Kanaalweg. Kegelconcours, Dinsdags en Zaterdags van 'savonds 8 tot 12 uur. Café De Pool. 8 Mrt. A.-R. Kiesvereen. „Groen van Prinsterer", Openb. Verg. Spreker: de heer P. Storm met het onderwerp„De politieke toestand' Gebouw Irene, 8 uur. 9 Mrt. Openb. Verg. van De Dageraad". Spreker: W. Havens. Onderwerp: «Onder het recht of onder den Priester". Casino 8 uur. 9 Mrt. Dansclubs „T.0. G.O" en „T.O.V.", Bal avond. T i v o 1 i. 11 Mrt. Nederl. Vereen. „Onze Vloot", Afdeeling: Helder en Omstreken. Lezing van den heer O. Kamerlingh Onnes. Onderwerp: .,De Marine en ons handelsaanzien over zee", gevolgd door„Beelden uithetMarineleven", bioscopische voorstelling. Casino, 8 uur. 15 Mrt. Ned. Operette-Ensemble. Opvoering van „De Geisha". Casino, 8 uur. 6 April. Uitvoering van de Heldersche Mandoline club „Serenata". Casino, Opgave van alhier gevestigde en vertrokken personen tot en met 6 Maart 1912. Gevestigd. Naam: Beroep: Woonplaats: Van: Gel. J.G.Nicolai, serg.d.raar., 2e Sch.dw.str. 1, A'dam. N.H. J.P.v.Uithoorn, tuinm., Kon.str.13, Amersfoort. L. Brouwer, arbeider, Koegras, Winkel. T. C. Cordes, bootsman, Binnenh. 119, R'dam. .1. W. Meijer, stoker, de Ruijterstraat 15, A'dam. J. Koopman, zeeman, W agenstraat 3*2, A'dam. J. de Graaf, sigaren handelaar, Zuidstr. 84, A'dam. A. Mooy, zandvormer, Schagenstraat, R'darn. P.J. Paap,serg.-monteur, Botha3traat32, A'dam. j. Humme, korp.-stoker, Onrust 1b, Heemstede. R.C. A. Glim. ai beider, Koegras 50, Anua Paulowna. A. Mijn hardt, drogist, Kanaalweg 147, A'dam. Ger. L.C.üeerling, kOrp.-kok,Brandkr.steeg 1A dam. N.H. J.J.Dikkers, luiut.z.lekl., Binnenh.IOo, Meppel. Rem. C. Breen, arbeider, Koegras 50, Anna Paulowna. N.H. D. Klerk, arbeider H.II.S., Koegras, A.Paulowna. A. Kamphorst, stok., Middstr. 91b, Bodegraven. Geen. Vertrokken. Naam: Beroep: Van: Naar: Gel. JSchots, bloemist, Koningstraat 13, Sneek. N.H. J. Peirus, visscher, Brouwerstraat 16, R'dam. A.M.v.d. Poll, smid, 2e ScK dw str. 4, Sijbekarspel. O.R. M Slort, banketb., Californiestr. 4, Purmerend. N.H. C.H.Schrekker,mann.,Gravenslr. 29,Groningen. A. L. J. Waas, koopman, Spoorgracht 41, A'dam. N.I. M. J. Waas, Wed. B. T. C. H. Schmidt, Stationsstr. 8, 's Hage. N.H. C. H. J. v. Breda, klerk, Hoofdgr. 49, Enschede. R.C. J. G. Nebbeling, gepd., v. d Hamstraat 2, R'dam. J. Pfeiffer, bankwerker, Weststr. 21, Naarden. N.H. LANDMACHT. Vertrokken. Naam: Beroep: Woonplaats: Vertr. naar: A. Trimp, sergeant, Infanteriekai., Arasterdam. J. Rodd.-, korporaal, Artilleriekazerne, Nytnegen. F.H. Veldman, Utrecht. Th.F.Murijt, (burger) Rijkswoning aan Amerika. het Havenhoofd. UIT HET BUITENLAND. De Mijnwerkers8taking. De aandacht van geheel Europa concen treert zioh begrypelykerwyze op de m y n- werkers staking in Engeland. De Kamp daar aangebonden is tronwens een der be langwekkendste en meest beteekenisvolle^an onzen tyd. Laten we vooraf meedeelen dat tot op dit oogenblik de toestand nog dezelfde is, d. w. z. dat er nog geenerlei uitzicht op een naderend einde is. De Eerste Minister Asqnith deelde in ant woord op eene desbetreffende vraag in bet Lagerhnis mede dat bet bericht dat de regee ring van plan zou geweest zyn Donderdag een wetsontwerp op de minimum-loonen in te dieneD, geheel en al verzonnen is. De regeering wenscht dringend dat het Huis het goschU zal besprekoD, de minister kan echter daar voor den dag alsnog niet bepalen. Na scbynt deze mededeeling aldus te moeten worden opgevat dat de minister er den nadruk op wildo leggen, dat bet ontwerp niet Donder dag werd ingediend, wat nog niet zeggen wil dat het niet zal ingediend worden. Hoe'tzy, afwachten is de boodschap. De premier had met eenige andere ministers een onderhoud met het uitvoerend comité der mijnwerkers. Tot een besluit is men blijkbaar niet ge- komeD, wyl de vertegenwoordigers by hun vertrek beloofden zich gereed te honden om deBgewenscht een nieuwe conferentie to kunnen hebben. Er scbynt een nieuwe natio nale conferentie van mijnwerkers te zullen worden gehouden. De Schotsche afgevaardigden keerden al thans naar hunne districten terng waar schijnlijk om voeÜDg te gaan honden. Hoewel van officieele zijde dienaangaande niets wordt meegedeeld, is men van oordeel dat aan de gedelegeerden verzocht zal worden mededeelingen te doen, omtrent de stemming in de districten, en dat de heele lyst van de eischen der mynwerkers zal worden herzien. De meerderheid van de mijneigenaars heeft toegestemd in de erkenning van het beginsel dat de mynwerkers opstelden en de regeering heeft een voorstel gedaan ter oplossing. Doch de mynwerkers gaan er niet op iD. Zy hebben moer eischen en willen die Diet laten vallen. De «Times* wil van die onvoorwaardelijke overgave niets woten. Wanneer dit gedaan werd, zegt het blad, zon de natie overge leverd zyn aan de willekeur van een deel van het volk, dat immers telkens weer de manoeuvre zou kunnen herhalen om nieuwe eischen af te dwingen. Aan den anderen kant staat daar tegenover het nuchtere feit, dat de mynwerkers staken en dat niemand ze tot arbeiden kan dwingen als ze niet willen. De gevolgen, dat is te begrijpen, doen zich geducht gevoelen. De staking, zegt de Daily Mail, baart de trades-nnions groote zorg, vooral de vak bonden van die bedrijven, welker voortgang van de kolenproductie afhangt. Een der bonds- bestuurders verklaarde: «De staking zal den mynwerkers vermoedelijk wel voordeel bren- geD. Maar ons wordt het bloed onder de nagels weggehaald en w|j zullen verhinderd worden om onze eigen voornemens ten uit voer te breDgen." Het uitvoerend comité van een grooten bond heeft zich al genoodzaakt gezien, de campagne voor een achturigen werkdag, waarvoor reeds allerlei voorbereidende maat regelen waren getroffen, op te geven. Het verlies dat de kassen voor de spoor- wegbonden zullen Ijjden, wordt geschat op 20.000 pond (f 240.000) per week, een bedrag, dat veel hooger is dan de kosten van de spoorwegstaking van het vorige jaar waren. De bond van arbeiders in het staal- en blikbedryf, die doerloopead aan werkloozen 800 pond (f 9600) per week uitbetaalt, heeft berekend, dat hy binnenkort 10.000 pond per week daarvoor zal moeten uittrekken. De grootste (trade union" van het ryk, de Amalgamated Society of Engineers", die ge woonlijk 1000 pond per week aan werkloozen nitkeert, moet nn reeds 3000 pond betalen on naar verwacht wordt, zullen op het einde van de volgende week minstens 30 000 leden de hon toekomende werkeloosheidsbydrage van 10 ah. (f 6) vorderen. Het aantal der werkloozen neemt met ieder nor toe. Alleen in Wales zyn nu reeds 200.000 arbeiders gedwongen door kolon- gebrek den arbeid neer te leggen. In andere deelen van bet land is de toe stand niet gunstiger. De «Times" zegt, dat de ellende zich reeds doet gevoelen onder de armere gezinnen; de meer gegoeden kon den, toen de staking dreigde, zich voldoende van kolen en levensmiddelen voorzien. De «White Star Line", ofschoon hare dienst regeling handhavend, deelt mee dat z|j zich niet aansprakelijk stelt vooreventneele schade, doordat de scbepen niet op den bepaalden tyd of in 't geheel niet vertrekken. De dienst der treinen tnsscben de voor steden en Londen is tot op de helft vermin derd. Dat geeft een ontzaggelijke ophooping van passagio». Menige trein moet op de tnsschenstations een groot aantal passagiers achterlaten, daar hy overladen is. Te laat komen wordt regel. Wat is er tegen te doen zegt de Times. Zy meent dat de gemeenschap zich ter zelf verdediging moet organiseeren. Makkelyk gezegd, maar hoe. Het blad geelt oenige maatregelen aan, die kunnen genomen wor den. Alle steenkolenverbruikers moeten in overleg met de overheden het gebrnik van de nog door particulieren en ondernemingen opgeslagen voorraden regelen. De dionsten moeten beperkt, de arbeidsdagen ingekort wordeD. Daardoor znllen dagelijks duizenden tonnen kolen bespaard worden aan bankin stellingen, kantoren, handelsinrichtingen enz. De Times wil aan de postkantoren beginnen met het voorbeeld te geven. Of het middel uitvoerbaar is Een kolenpakhnis geplunderd. Bjj de styging der kolenpryzen valt het de arme bevolking zeer moeilyk zich de noodige brandstof aan te schaden en het is dus niet te verwonderen dat zy zich eventueel niet ontziet om zich op minder eorljjko wyze ervan te voorzien. Zoo deed in het dorp Ryhope by Snnderland een groote menigte mannen, vrouwen en kinderen een aanval op een kolenmagazyn, waar drie volgeladen wagens geborgen waren. De bewakers werden overmand, de wagens leeggeplunderd en de kolen weggedragen in emmers, kuipen en allerlei vaatwerk, zelfs waren er vrouwen, die haar schort met kolen vulden. Politie was niet in de baart, zoodat niemand de plunderaars stoorde. Storing in het verkeer. De bewoners van de Londensche voorsteden, die voor hun zaken dag uil dag in naar de hoofdstad trekken, beginnen reeds te genieten van de zegeningen der staking. Slechts mot zeer groote moeite vinden zy plaaiB in eon van de treinen, na op de Somh-Eastern en een reeks andere lynen de dienst ongeveer tot de helft ingekrompen ïb. Op drnkke uren van den dag, als dnizenden zich van de voorsleden naar Londen begeven, zyn de treinen gewoonlijk toch al stampvol, maar thaDS is er voor degenen, die ni» voorzien zyn van een paar stevige knuisten en de noodige brutaliteit, haast geen kans zich een plaatsje te veroveren. Dinsdag waren de treinen van de uiterste buitenwijken, lang voordat sjj halverwege de City waren, reeds propvol en op alle stations stonden nog bonderden op de perrons te wachten, in angstige spanning of ook zy ten slotte nog mede zonden kunnen. Op die stations ontstond dan een woeste wedloop naar de portieren, de sterksten en brutaaisteu wrongen zich nog naar binnen, terwyl degenen, die op vroegere stations in de wagens waren gekomen, toch reeds opeen gepakt zaten als haringen in een ton. Mynwerkersvacantie. De mynwerkers genieten intusschen voor- loopig nog de genoegens der vacantie. Aan geld is nog geen gebrek en de zorg voor de toekomst schynt hen niet te drukken. Alle gelegenheden tot vermaak in de myndistricten maken goede zakeD, gewone schouwburgen, bioscoop-theaters, concertgebouwen enz. Er worden voetbal-matches gebonden, gram- mophoon-voorstellingen gegeven, die allo zich in een druk bezoek van mynwerkers mogen verheugen, in één woord, het is nog «boterije tot op den bóom." Ook in het Dnitsche Ruhrgebied dreigt een ernstig conflict. De antwoorden der mynbesturen op de gestelde looneischen zyn alle van hetzelfde mode). Dat schynt te wyzen op een afspraak. Te Essen aan de Rnhr heeft de buiten gewone algemeene vergadering van christe lijke mynwerkers zich met algemeene stem men verklaard tegen deelneming aan de slaking. Binnen een paar dagen zal de beslissing in het Rnhr-kolendistrict vallen. De regeering heeft uitgebreide voorzorgsmaatregelen ge nomen 600 gendarmes zyn te Dortmnnd aangekomen en over de verschillende plaat sen verdeeld. De spoorwegbesturen in Oostenrijk hebben officiëele aanzegging gekregen hnn kolen- voorraad te vergrooteD, daar oen mynwer- kersstaking in Oostenrijk onvermijdelijk i*. De Spaansohe minister Canalejas deelde aan de journalisten mee dat de gevolgen van de Engelsche staking zich ook in Spanje beginnen te doen gevoelen. Er is thans eene conferentie bijeengeroepen van reeders, spoorwegbesturen en mijneigenaars om over noodzakelijk geworden maatregelen te beraad slagen. Volgens do ,Nat. Ztng." wordt Berlyn bedreigd door een staking van slagersgezel len, die den patroons een tarief voorgelegd hebben dat niet ingewilligd is. Het tarief is wel alleen aangevraagd door de sociaal democratische gezellen-organisatie in een der voorsteden, doch de andere voorsteden en Berlyn zelve znllen spoedig volgen. De palroonsvereeniging van Berlyn met de voor steden heeft reeds verklaard dat zy het tarief niet wil accepteeren. De kiesrechtvronwen in Londen zyn Don derdag opnieuw aan 't ruiten ingooien ge weest. Er zyn reeds verscheidene vronwen in hechtenis genomen. Borgstellingen worden niet aangenomen. Het Pruisische Staatsministerie heeft be raadslaagd over de nieuwe vloot- en leger- wetten, die thans by den Bondsraad zyn of weldra zullen worden ingezonden. Een nieuw eskader van drie linieschepen en twee kleine krnisers wordt gevraagd. De uitgaven be ginnen met 15 millioen en loopen op tot 43 millioen. Over de middelen om deze ver hoogde uitgaven te dokken wordt beraad slaagd. Omtrent den toestand in China wordt be richt dat het voorloopig bewind by het corps diplomatiqne zyn leedwezen nitsprak over de onlusten in het noorden. Het deelde zyn voornemen mee om troepen uit hei zuiden naar het noordon te zenden. As-je-blieft niet, luidde het antwoord, er is al verwarring genoeg. Joean-tsji-kai gaat niet Daar Nankinghy heeft zyn vertrek tot na het herstel der rost uitgesteld. De officieren van het garnizoen te PekiDg zyn met de doodstraf bedreigd, als zij de macht over hnn troepen zonden verliezen. Door verschillende mogendheden worden met het oog op den toestand versterkingen r Tientsin gezonden. Japan zond nog 800 man na de 500, die het reeds per trein zond. Had Joean-tsji-kai maar over voldoende geldmiddelen beschikt, dan ware de opstand zeker in 't begin onderdrukt, zegt de Chi- Doesche gezant te Berlyn. China heeft n.1. reeds een diplomaat Daar Europa gezonden een leeniDg te trachten te sluiten I UIT DE TWEEDE KAMER. Dinsdagmorgen werden de algemeene be schouwingen over het z.g. «Bouwwetje" voort gezet. De heer Roodhuyzon repliceerde. Het was niet waar wat vooral de heer v. d. Molen trachtte waar te maken, dat spr. uitlatingen in stryd waren met uitlatingen die hy in 08 en '10 gedaan had. Een eD ander stemt vol komen overeen. Maar de heer v. Wijnbergen, die een dergelyk standpunt niet kan begrypen, evenmin als de heer v. d. MoleD, zon, al sliep hy den slaap des zeveDslupers, op het hooren van het woord «subsidieopvliegeD, en met uitgestoken handen den Minister van Financiën vragen: geef my dat subsidie en liefst zooveel mogelyk! Waarop de Kamer smakelyk lachte. De heer Ketelaar (v.-d.) had den vorigen keer het anti-revolutionaire schoolhoofd Kuiper te Leeuwarden aangehaald en diens afkeurend oordeel over het bijzonder onderwys. De heer v. d. Molen (a.-r.) had dit zeer schilderachtig een gebroken rietstaf geuoemd en de heer Roodhnyzen (v.-l.) krijgt nu de lachers op zyn hand door er tegen optekomen, dat deze heer Kaiper een gebroken rietstaf wordt genoemd. Hierdoor krygt hy het aan den Btok met den heer v. d. Molen. En de heer Dnymaer v. Twist (a.-r.) had, toen spr. de heer Rood hnyzen zeide, dat de wet-Kuyper reactie had nitgolokt, geïnterrumpeerdHet is goed dat wij dat weten. Wel, zoo zei nu de heer Roodhuyzen, die interruptie mag hy als aphorisme ia zyn verkieziDgsalbum plaatsen en er do Staphorstor boertjes mee in verrukking brengen. Die zullen dan by motie God wel danken voor den leider Dnymaer van Twist. U is zeer grappig 1 zei de heer Dnymaer van Twist. Dat weet ik wel, antwoordde de heer Roodhnyzen. Zoo giog het genoegelyk nog een tjjdje door. De heer Roodhnyzen zeide dat de Minister tot dnsver voor het onderwys niets gedaan heeft. En nu doet de Min. het voorkomen alsof deze wet een correctie is van de wet-Kuyper. Maar zy gaat verder dan die wet. De lout van den Minister is dat hy zichzelf te veel onderschat. Hy heeft uitnemende qualiteiten om als leider der coalitie op te tieden, maar hy moest tot meer zelfkennis komen. Ten slotte zegt spr. het den beer Tydeman na: ,Mjjne beeren van do overzijde, gy hebt de macht, zegt maar wat het kost, wy moeten het toch betalen". Nu kwam de heer Ter Laan (s.d.a.p.). Hy bestreed dat de liberalen in 1857 de schuld zyn geweest van de onderwijspolitiek die sedert gevolgd is, zooals de beer Lobman had betoogd. NeeD, zei hy, niet door de liberalen is de openbare school godsdienstloos gewor den, maar door de geestverwanten van den heer Lohman en de KatholiekeB. Zij zyn na de wet van 1857 uit de openbare school ge- loopen en hebben die school als «des duivels'' voorgesteld. De Minister en de heer Lohman beweerden verder dat als de openbare scbool maar ver dwenen was, alles in orde zon komen. Maar dan hield men de tegenwoordige splitsing en verbrokkeling in allerlei bijzondere schooltjes. Eenheid kan alleen van de openbare school komen en die eenheid hebben wy op onder wijsgebied broodnoodig. Maar men wil van kerkelijke zyde die eenheid met opzet niet en daartoe schroomt men niet valsche en onjuiste voorstellingen te gebruiken. Waarom toch steeds verswegen dal er voor de kinderen gelegenheid bestaat godsdienstonderwijs te genieten in het eigen schoolgebouw? Men jaagt en dringt de eenvoudige lieden liever naar do byzondere school dan bnn meJe te deelen dat de wet hun de gelegenheid geeft door hnn eigen dominee bun kinderen op de openbaro sohool godsdienstonderwijs te doen geven. Het subsidiestelsel is zoo verkeerd dat spr. en de zynen geen stap verder wenschen te gaan. Een goed uitgebouwde openbare school is goedkooper dan drie of vier kleine bijzon dere schooltjes waarbij de eeno Proiestantsche richting nog kinderen afhaalt van do anderen. Duur on slecht zyn die kleine schooltjes en de christelijke zin is daarbjj zoo groot dat mannen van de richting-Lobman eeu andere school moeten hebben dan mannen der richting- Snoeck HenkemaDS. (Gelacb.) Vourtgaaude, betoogde spr. dat het Ryks- schooltoezicbt strenger moet zyn. Het doel van dit wetsontwerp is intusschen alleen nog grootere splitsing te bevorderen. Men wil er door in staat gesteld worden ook in do kleinere plattelandsgemeenten bijzondere schooltjes te kunnen bouwen. Dat ib in de afdeelÏDgen ondubbelzinnig verklaard. Nu moge het waar zyn dat er reeds vroeger splitsing was, maar na de wetten-Mackay en Kuyper is die split sing veel erger geworden. Spr. bestrijdt voorts de stelling van den heer Van der Molen dut deze wet vooral voor de groote steden geldt. Voorts wees men er op dat er ook standenscholen zyn by het openbaar onderwys en dat er ook liberale standenscholen worden opgericht. Maar dit laatste is niet te beschouwen als een bewys dat de liberalen ook tegen het openbaar ou- derwys gekant zyn. Vervolgens komt spr. tot de kloosterscholon. Gebleken is thanB na de rede van den beer Van Wynbergen: men houdt er over van de sabsidie; men houdt er zelfs vry veel van over. De heer Oosterbaan wilde do zaak nog goedpraten door te wyzen op de dnre huis houding der Kloosterlingen. Do heer Van Wynbergen denkt daar zelfs niet aan. Maar hy zegt, dat men vry is om zyn gold te ge bruiken zooals men wil. Dat ib juist. Maar de vraag is alleen: mag van Rijkswege geld worden gegeven voor een bepaald doel, terwyl vaststaat dat het geld voor dat doel niet wordt gebruikt en niet noodig is? De statistiek van den Minister omtrent bet groot aantal kleine openbare schooltjes beteekeul niets. Vele van die schooltjes zyn klein geworden door de bizondere school. Verschillende leden voerden nog bet woord. De heer Ketelaar (v.-d.) b.v. is geen tegen stander van subsidieering van het bizoniler onderwys, maar hy wenscht dat het op pooien wordt gezet. Maar de hoeren van de overzij willen of kunnen dit niet begrypen. Hy loonde door cjjfers aan, dat de openbare school wordt leeggepompt ten koste van de bizondere. De Minister zegt: we zyn nn in de zeven vette jaren, we moeten nu het geld maar nemen. Dat is even cynisch als betgeen de jjltior Tydemau zeide: de heuren moeten maar zeggen, hoeveel zy bebbm willen. Maar in den mond van een Minister pasten die woorden allerminst. En de heer Van Wynbergen (r.-k.), zegt, dat uit de woorden vun den heer Ter Laan, dat ook op de openbare school godsdienst onderwijs kan worden gegeven, bljjkt, hoe dezerzijds absolnut niet worden begrepen waarom men bizonder onderwys noodig acht. Het onderwys moet van den godsdienst zyn doordrongen, het moet zyn godsdienstig onder wys. De ouders worden niet naar de bizondere school gedrongeD, maar gevoeleD, dat dit onderwys voor huu kinderen noodig is. Wat de salarieering betreft der klooster- onderwijzers, kloosterlingen zyn óók meDSchen, hebben bnisvesting, voeding en ontspanning noodig en daarvoor hebben ze aan het minimam-salaris niet genoeg. Wat ze overhouden komt niet ten bate van de kerk. Men stelt bet voor alsof de katholieke kerk en de kloosters schatten opstapelen, maar dit is erg tegengevallen. De kloosterlingen kweeken by de kinderen eerbied voor het gezag en liefde voor de Kouiogin in tegenstelling met de vele socia listische elementen der openbare school. Het nationaal gevoel van den heer Tydeman moest hem dan ook heen helpen over diens afkeer van het godsdienstig onderwys. Spr. aanvaardt allerminst do stelling van den heer Tydeman, dat het hier eenvoudig een stryd om de macht betreft. Wy strijden voor geljjk recht voor alleD, voor gelijkstelling van het openbaar en bet bizonder onderwys, niet minder, maar ook niets meer. Ook de heer Van Karot-beek (v.-l.) pleitte voor meerdere ceuheid, en do heer Tydeman (v.-l.) betoogde o.a., dat de heer Van Wyn bergen, zyn gewone tactiek volgend om de zaak en bagatelle te behandelen, de kwestie vau het overhouden als «praatjes" en fle- genden" voorstelt en zoo de zaak in een neveDspoor tracht te leidon. Spr. houdt echter vast aan het beginsel dat overal, waar de Staat geld geeft by toezieht oefent waar het geld blylt. De Staat moet onderzoeken of hel geld wordt besteed voor andere doeleinden dan waarvoor het gegeven wordt. Alleen daarop beeft spr. aangedrongen en indien de heer Van Wyn bergen bem wilde Bteanon in dat onderzoek, dan ware dat beter dan dat hy daaromheen praatte. Dan kon men onderzoeken of het salaris inderdaad geheel ten goede komt aan en ter beschikking blylt van de klooster zusters, die onderwys geven, of die zusters alleen in de kloosteis zyn gekomen om onderwys te geven of om r.ndero doeleinden hoeveel de huishouding dor kloosters kost, enz. Spr. berekent, dat van het subsidie voor de kloosterscholen wel 50% overblijft, dat voor andere doeleinden wordt besteed. De heer v. d. Molen va.-r.) repliceerde en zeide iets ten nadeele van Troelstra s vader, waarop de heer Roodhuyzen uitriep of dit wel onristelyk was om dieu in het debat te brengen Hy vond verder dat vele kinderen thans (krijgsgevangenen" zyn van het openbaar onderwys. Deze hoogst onverkwikkelijke strijd was Dinsdag nog niet afgeloopen. Des Woensdags hield do heer Troelstra (s. d. a. p.) algemeene beschouwingen. De gisteren gehouden redevoeringen, zoo zei hy, gingen ver uit boven den omvaDg van dit wetsontwerp en droegen eeo uitsluitend politiek karakter, vandaar, dat spr. thans bet woord gevraagd heeft. Bovendien heeft de heer Van der Molen sprekerB familienaam gemeend te moeten gebruiken op een wyze, die hem verplicht tot een sober protest. Eindelijk zyn door de heeren Van der Molen en Van Wyn bergen een paar houwen gedaan naar sprekers party, die spreker moet afslaan. Men rakelt nu het vuur weer op waarmede do fakkeloptocht van 1913 moet worden go- honden. De toon van den heer Van der Molen was geen echte toon, maar een valsche toon, die prikkelt tot afkeer en verontwaardiging. De heer Van der Molen sprak naar het hart dor kleine luyden over do pyp tabak, die sommigen dezer hebben opge* fferd om het schoolgeld voor hnn kinderen to betalen. Hy vorgat daarby dat die tabak door de tariefwet duurder zal worden gemaakt. Maar spr. begrijpt niet waarom do heer Van der Molen sprekers familie er b|j heeft gehaald, üo gestorvene kan zich niet meer vordedigen tegenover het verwyt van onver-, draagzaamheid. Aan het adres van zyn vader beroept apr. zich op do ervaring van Kamer leden, die hem hebben gekozen als een man van broeden aanleg en ruimen blik, die hem ver doet verheven zyn bovon de aantijgingen van den heer Van der Molen. tBravo's.) Hy was een heel wat flinker kerel dan Van der Molen, zei de heer Lieftinck (n.-l.) De heer Troelstra, voortgaande, vorweet den heer Van der Molen gebrek aan kieschhoid en smaak. Laten de anli-revolntioDnairen niet van onverdraagzaamheid spreken, gelet op hun optreden tegenover onderwijzers en het optreden van de christelijke OuderoQiciers- vereeniging tegen hun propagandist, die na 28 jaar op straat wordt gezet. Hebben niet de heeren Van der Molen en Oosterbaan de autoriteiten geprikkeld om onderwijzers te vervolgeD om dingen die zy buiten de school deden Het gansche op treden van uw pers, uw vergaderingen, waarin gy de schandelijkste leugens van ons vertelt, is dat verdraagzaamheid De schoolquaestie is met opzet door de rechterzijde niet geheel opgelost. Want als die quaestie geheel is opgelost, dan is de luatsto steen ontvallen aan de antithese-politiek. Waar dat zoo is, daar heeft de si rijd voor de byzondere school met recht en vryheid niets te maken. Komt gy op voor recht en vryheid, dan moet gy opkomen tegen werkgevers en andoren, die met allerlei pressie de kleine luyden dwingen om hun kinderen naar de byzoudere school te storen. Het kraakt en scheurt in de coalitie en i wil men den schoolstrijd gebruiken als een schoor om do coalitie byeen te houden. Daartegen dient gewaarschuwd. In die fuik moeten wy niet loopen. Do heer Van Wynbergen prees de kloos terschool aan, omdat deze hot gezag en den eerbied voor de Koningin aankweekt. Dat was een mooi moment, dat optredei van den dubbel gebeiden katholiek tegenover den ond-liberaal om hem te beduiden dat de katholieke school ook de arbeiders er onder houdt. Toen viel het masker eon oogenblik weg en kwam de paardenpoot van den duivel van onder de toga van den priester te voor schijn. Wy en anderen hebben den stryd tegen den geest in de byzondere school te voeren, niet met bebnlp van de staaiskas en de staatsmacht. Ongelukkig dat deel van het volk, dat den stryd alleen met die brute machtsmiddelen kan voereD. De stryd dient gevoerd mot moreele middelen. Het peil van alle lager oBderwys dient verhoogd door den leerplicht nit te breiden tot het veertiende j iar. Voortgezet onderwys is noodig tot denzelfden leeftijd en aan bet opkomende geslacht dient de meest uitgebreide gelegen heid verschaft tot ontwikkeling. De Min. v. Binnenl. Zaken beantwoordde de verschillende sprekers. Hy betoogdo dal do Regeering zich op het gebied Tan het onderwys eenvoudig gehonden heeft aan hel regeerings program. Men heeft den Minister gebrek aan gou- vernomenteele kracht verweten, maar een Regeoiing dient een boBtek te maken en dat te volgen. Had de Minister een groot aantal diepg&aude hervormingen op onderwijsgebied op de groene tafel gelegd, dan had hy de zware taak van zyn ambtgenooten, die zulk oen moeilijken wetgevenden arbeid Lebben tot «tand te brengen, nog verzwaard. De heer Troelstra heeft nu betoogd dat de heer Kuyper met opzet niet alles wildo vragen, omdat dan de Bchoolstryd nit zou zyn. Was dat waar, dan moesten de heeren zich over dit ontwerp verheugen en amendementen voor stellen om de subsidie to verboogeD. Want dan was de schoolstrijd meteen ook nit. En vreezen zy er voor dal de schoolstrijd inzet zal worden van de verkiezingen van 1913, laat dan links met rechts samenwerken om dien schoolstrijd finaal te beëindigen. Ten slotte brengt de Minister ten woord van dank aan den heer Roodhuyzt-D, die zeide dat de Minister zichzelf onderschatte. Maar de Min. is steeds bedacht geweest op de spreukeen zacht antwoord keert den toorn, en gemis aan gonvernemeuteele kracht is daaruit niet af te leideD. Mocht het den heer Roodhuyzen nn intusschen gelukken het kabinet ten val te breDgen, dan moeten hy en de zynen maar een nitnw bestek m»ken. Maar de Minister wil hem wel ver zekeren dat hy zelf een regeeringsbestek heeft voor een aantal jareD, ver over 1913 heen- reikende. En nn kan men dat wel kapotslaaD, maar dat is geen kunst. Grooter kunst is het het marmer uit te houwen tot oen schoon beeld en dat duurt langer dan het maken van een gipsen afgietsel. Maar een ruwe hand kan zelfs het marmer wel kapot slaan. Wat de subsidie aan kloosterscholen be treft, daaraan valt niets te veranderen, zoolang het subsidiestelsel niet is veranderd, De Min. bespreekt nog enkele andere pun ten en na een incident tusschen. de heeren Roodhuyzen en de Savornin Lohman, (de eerste beweerde dat de heer Lohman hem verweten had dat h|j de heer Roodhuyzen den heer L. van oneerlijkheid hail be schuldigd, terwyl dit «politieke oneerlijkheid had moeten zyn, waarop de heer L. zyn (xenns maakt), worden do algemeene be schouwingen gesloten. By de artikelsgewyze behandeling komt de heer v. d. Molen (a.-r.) een door hem en de heeren Snoeck Henckemaos (c. h.) en Van Wynbergen (r.-k.) ingediend amendement toelichten, strekkende om de subsidie-bijdragen meer in overeenstemming te brengen met do workelyke kosten. By deze gelegenheid biedt hy excuses aan iozake het gisteren geschiedde inbrengen van oen persoonlijk element. Ook de heer Roodhuyzen licht zyn staudpunt toe, en de heer Ter Laan (s.d.a.p.) komt zyn amendement verdedigeD, door hem ingediend met de heeren Ketelaar (v.-d.) en Sraeenge (n.-l.) strekkende tot handhaviDg van do thans bestaande gelijkheid van de openbare on de byzondere school voor de rijkskas. Na een woelige disenssie neemt de Min. het amendement-Ketelaar c.s.over. De heer Troel stra protesteert hier tegen, het gaat niet op, zegt hy, dat dit onder pressie van de Kamer maar zoo gebeuren kun. Waar moet hel dan heen Komt straks de Min. van Marine met eon voorstel voor een schip, dan zal het zelfde spel gespeeld worden en dan komt de Kamer te staan voor geheel iets anders dan in do afdeelingen is behandeld en waar door veel zwaarder lasten aan de natie wor den opgelegd. Spr. protesteert tegen de luchthartige wyze waarop de Min. deze zaak beeft behandeld en stelt voor de behandeling van het ontwerp te schorsen en opnienw ,n de afdeelingen ter onderzoek te zenden. Dit voorstel wordt met rechts tegen links verworpen. Do heer Ter Laan (s.d.a.p.) vindt het cadeau van 37% der bouwkosten aan allo bestaande scholen dat de Min. begeert, zoo schandelijk, dat er geen woord voor te vin den is. Dit gezegie veroorzaakt rumoer. Ten slotte wordt art. 1 (maatstaf der by- drugeo) aangenomen met 52 tegen 33 stem men, rechts tegen links. Het amondement-Ter Laan kwam Donder dag in behandeling. De heer Ter Laan licht zyn amendement toe: het is van veel minder belang dan het amendement van der Molen omdat het niet slaat op reeds bestaande scholen gelyk het struikroovors-amendement vau de heeren. Waarop de Voorzitter, hamerend, den heer Ter Laan tot de orde riep. Muur de heer van Wynbergen zegt dat dit amendement tot op zekere hoogte de proef op do som levert van de waarde der bewe ringen die wy dezer dagen hebben gehoord, dat dit geld niet noodig is. Wy hebben gis teren de gehcele linkerzijde gedwee en volg zaam gezien onder de leiding vun den heer Troelstra. De linkerzy lacht en de heer Schaper roept nit: De rechterzy staat onder de leiding van Robert en Bertram, waarop by natuurlijk de lachers op zyn hand krygt. De heer van Wynbergen vindt het amen dement ontoelaatbaar. De chr. hist. heer de Geer vindt dat zoo wel rechts als links vertroebelen in «denk beelden*. Andere heeran komen nog aan het woord en de minister vindt de wyze van motivee- ring van den heer Ter Laan onbegrijpelijk. Ten slotte wordt het wetsont werp aangenomen met 46 tegen 36 stemmen. Rechts tegen links. «Alweer een half millioen per jaar*, zacht de Overzicht-schrijver van het «Alg. Han delsblad", «Nederland is ryk genoeg om van Staatswege tweeërlei school te steunen. Niet waar, minister Kolkman?" Eon wetsontwerp regelende de zoogenaamde .erfgooierskwestie" zal onze lezers niet of zeer weinig interesseeren, en, daar dit over zicht toch al lang genoeg is, znllen wy hnn de debatten daarvan ontbonden. Uit het Verslag der Gezondheidscommissie! over het jaar 1911. n. Volkshuisvesting. Een overzicht van don toestand der kleine woningen in deze gemeente komt voor in het in 1906 in druk verschenen «Verslag van het Woningonderzoek in do gemeente Helder, uitgebracht door de Gezondheidscommissie." Uit den aard der zaak is hierin sedert dien tyd oen en ander veranderd, eD, mede door het optreden der Commissie, verbeterd. Een aantal kleine woningen is gebonwd en, du drie vereenigingen tp het pnnt staan nog een aantal wooiDgen te bonwen, mag men verwachten dat aan goede woningen met huurpryzen van f2.ft f2 50 per week, weldra geen gebrek meer zal bestaan. Te betreuren is het echter dat geen goedkoopere woningen, b.v. met een hourprys van f 1.50 per week, worden gebouwd. Maatregelen ter verbetering vun woningen. De Commissie vestigde by schryven van 22 Mei 1911 de aandacht van het bestnor v. h. R. K. Weeshuis op de slechte drink watervoorziening van eenige porceelen in de Brouwerstraat, aan genoemde instelling toe- behoorend, en adviseerde tot aansluiting aan de waterleiding. Hierop werd namens genoemd bestuur bericht, dat aan het advies gevolg was gegevoD. Krachtens het voorschrift van art. 11 snb b der Woningwet, heeft de Commissie in 1911 aan B. en W. 215 woningen aan gewezen, waarby, ofschoon zy niet ter be woning cngeBcbikt waren, het aanbrengen van verbeteringen noodzakelijk was. In twee gevallen werd dodo woning door de Commissie krachtens het voorschrift van art. 11 der Woningwet aangewezen als ongeschikt ter bewoning, maar door het aan brengen van nader aangeduide verbeteringen alsnog in bewoonbaren staat te brengen. Voor zoover de toestand inmiddels niet reeds verbeterd bleek te zyD, werden telkens door B. en W., blykens de door hen aan de Comm'<ssie in afschrift toegezonden besluiten de eigenaren tot het aanbrengen van de noodige verbeteringen aangeschreven. Deze aan te brengen verbeteringen betroffen in 183 gevallen gebreken aan metsel- en timmerwerk van de woning of hare byge- bonwen, in 147 gevallen de rioleering (waar onder ook gerekend zyn die, waarby de rioleering gebed ontbrak), in 45 de drink watervoorziening, in 19 het privaat; van 13 perceelen werd het dempen van den welpnt gelast en by 23 woningen verbetering van erten of stegen voorgeschreven. Eén der by do Commissie ingekomen klach ten verdient afzonderlijk vermelding. De klager had op zyn erf een beerput, die vroeger tot gemoenschappelyk gebruik van syne woning en de naastbytynde was bestemd, maar nn sedert jaren in onbrnik geraakt en geheel of gedeeltelijk met pain gevold. Zyn bnarman bad nu in zyne woning een close met waterspoeling doen aanbrengen, waarva

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Vliegend blaadje : nieuws- en advertentiebode voor Den Helder | 1912 | | pagina 1