KLEINE COURANT -
't Vliegend Blaadje
voor Halder, ToxoiWSoringon on Anno Paulowna
No. 4082.
Zaterdag 23 Haart 1912.
40ste Jaargang.
De Zoon van den Bankier.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct, buitenland 1.25
Pre-Zondagsblad 37* 45 f0.75
miënj lindeblad >»»65»>»»75» f 0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Adverteatiën vaa 1 tot 5 regels (bij vooruitbetaling) 30 ceaL
Elke regel meer
Eewijs-eiemplaar24
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
ntaro.-
foon BO.
Verschijn! Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgeven C. DE BOER ir. (v./h. BERKHOUT Co.), Helder.
Bur
Eerste Blad.
Zij, die zich met
I APRIL a.s. op
dit blad abonneeren, ont
vangen de tot dien datum
versehijnende nummers
GRATIS.
Aan onze abonné's buiten
de gemeente wordt beleefd
verzocht 't verschuldigde abonnements
geld Vliagend Blaadje, Zon
dagsblad en Modeblad lstc kwar
taal 1912 te willen overmaken per
postwissel of aan postzegels vóór 5
April a.s.f zullende anders daarover
met 5 cents verhooging per post worden
beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 2% cent be
plakt te worden.
BIEUWSBERICHTEM.
HELDER, 22 Maart.
Postduiven Vereeniging Hollands Noordpunt
te Den Helder.
Bovengenoemde vereeniging heeft haar
vluchtprogram voor 1912 als volgt vastge
steld
A. Oude Duiven.
24 Maart De Kooy, 27 Maart Schagen,
30 Maart Alkmaar, 3 April Amsterdam, 8
April Rotterdam, 14 April Roosendaal, 21
April Mechelen, 28 April Mons, 5 Mei Quie-
vrain, 12 Mei St. Just, 19 Mei Donrdan, 2
Juni Orleaus, 16 Juni Tours, 6 Juli Bordeanx.
(Afstand van 993 K.M.)
B. Jonge Duiven.
2 Juni De Kooy, 5 Juni Schagen, 9 Jnni
Alkmaar, 16 Juni Amsterdam, 23 Juni Rot
terdam, 30 Juni Roosendaal, 7 Juli Mechelen,
14 Juli Tirlemont, 21 Juli Namen, 28 Juli
Jemolle, 4 Augustus Arlon.
(Afstand van 370 K.M.)
C. Oude en Jonge Duiven.
7 Juli De Koo\j, 10 Juli Schagen, 14 Juli
Alkmaar, 21 Juli Amsterdam, 28 Juli Rot
terdam, 4 Augustus Roosendaal, 11 Augustus
Gent, 18 Augustus Kortryk, 25 Augustus
Quievrain, 1 September Chiraaiy, 8 Sep
tember Breteuil.
(Afstand van 400 K.M.)
Postduiven-liefhebbers die geen lid zijn en
bunne duiven deze vluchten willen laten mee
vliegen, kunnen dat doen, mits zy'donateur
der vereeniging worden vóór 24 Maart, tegon
een contributie van f2.50 per jaar, doch
hunne doiven komen nooit voor een prys in
aanmerking.
Stoomvaart Mij. „Nederland".
Van de werf der Maatschappij voor Scheepe
en Werktuigbouw „Feyenoord", to Rotterdam,
werd Zaterdag te water gelaten het voor
rekening der Stoomvaart-Maatschappij .Neder
land" te Amsterdam in aanbouw zynde stoom
schip „Krakatau".
Het s.s. .Krakatau" waarvan in Mei 1911 de
kiel gelegd werd, is het vierde vrachtstoom
schip van dezelfde grootte, dat in het tijds
verloop van óón jaar door de My. .Nederland"
in dienst zal worden gesteld. Het wordt
gebouwd onder .byzonder toezicht" van Lloyd's
en voIgenB de hoogste klasse van dit Bureau.
Lengte, breedte en holte bedragen respec
tievelijk 430'-0", 55'-0" en 29'-6", terwijl de
waterverplaatsing by een diepgang van 25'-9"
zal bedragen 13.050 ton van 1016 K.G. Het
schip zal voorzien worden van machines van
het direct werkende triple expansie systeem,
welke 4150 I.P.K. zullen ontwikkelen, waar
mede een snelheid van 12% mijl per uur
moet bereikt worden.
Op deze vrijkomende helling zal eerstdaags
de kiel gelegd worden voor het dubbelschroef
mailstoomschip Koningin Emma", eveneens
bestemd voor de Stoomvaart Maatschappij
«/Nederland", welk schip grooter wordt dan
ooit op deze werf en in ons land op stapel
werd gezet.
Open brief.
Door het Anti-Tariefwet-Comitó is een
open brief gericht aan den heer C. van der
Voort van Zyp, lid der Tweede Kamer, van
den navolgenden inhoud
Den Hoogedelgestrongen Heer
C. van der Voort van Zyp.
Lid van de 2e Kamer der Staten-Geueraal
's Gravenhage.
Hoogedelgestrenge Heer.
In de Ermelosche Courant" van Woensdag
13 Maart IJ. wordt gewag gemaakt van oeno
door U te Nykerk gehouden lezing over de
Tariefwet. Daarbij wordt geschreven.Maar
nog niet wisten zy hetgeen de heer van der
Voort van Zyp mededeelde, dat het Duitsche
kapitaal ook reeds meedoet om de voor
Holland zoo nadeelige Tariefwet te bestrijden.
Op deze wyze worden de koBten dor Anti-
Tarief wet-ad verten tiën ondermeer bestreden.*
Hoezeer het ons moeilijk valt te geloovop,
dat gy zoodanige mededeeling deedt, is het
berioht, dat wy ook in andere bladen vonden
zoo stellig, dat wy er niet aan kannen twijfelen.
Het zy ons dan evenwel veroorloofd met
den meest mogelyken nadruk te protesteeren
tegen Uwe aantijging, omtrent de voor en
door het Anti-Tariefwet-Comitó bijeenge
brachte gelden. Het is een verzinsel te be
weren dat aan eenige bewegingen van het
Anti-Tariefwet-Comitó het Duitsche kapitaal
mededoet.
Dat gy het noodig hebt gevonden eene
bewogiDg die er haar eer instelt nationaal
te zyn on die er niet minder trotsch op is,
dat zy zich houdt buiten het terrein der
politiek, te bestrijden met onware en onwaar
dige argumenten, kuDnen wy niet anders dan
betrenren, te meer waar wy van den volks
vertegenwoordiger althans fritelyk juiste mede-
deelingen mochten verwachten.
Hoogachtend
het Anti-Tariefwet-Comitó.
(w.g.) J. H. G. Bekkor.
Secretaris.
De dood van mevrouw Ewoldt.
Uit Heerenveen wordt gemeld dat de Recht
bank de voorloopige hechtenis van domineo
Ewoldt met 30 dagen hoeft verlengd.
En in verband hiermede wordt ook gemold
dat by de instructie moet gebleken zyn dat
mevrouw niet is verdronken, maar tengevolge
op haar gepleegd geweld is overleden en eerst
na haar dood te water is geraakt.
Eigenaardig klinkt by deze mededeelingen
wat de gevangen genomen predikant aan zyn
familie en vrienden schryft. Zoo lazen we
nog het volgende, dat ontleend is aan bet
,N. v. Friesl."
De heer N. de Boer heeft Woensdagavond
weder oen brief van ds. E. ontvangOD, geda
teerd 10 Maart. Daarin schryft by o.a.
Wat my persoonlyk betreft, ik ben in den
u reeds bekenden toestand.
Driemaal ben ik nu geboord en blyf, dit
spreekt van zelf, ten opzichte van het in-
treurige ongeval, by wat is geschied. Wel
kunnen degenen, die daartoe lust gevoelen,
een ruim veld en vry spel vinden om hun gal
tegen my uit te spuwen; doch, zoo mogelyk,
ben ik nog onschuldiger dan een pasgeboren
kind. Dit kan door schreion nog iemand doen
schrikken, niet helpen; ik echter heb niets
kunnen zeggen, maar toch, te midden van bet
ontzettende geval, myne vrouw trachten te
redden, naar eer, plicht en geweten.
Al hadden G. (de overleden echtgenoote
Red.) en ik ook alle dagen in de grootste
vyandschap geleefd, of, al hadden wy den
grootst denkbaren vrede gehad, het sou aan
het ontzettende ongeval niets kunnen veran
deren. Maar immers, wie zoo iets in koelen
bloede of zelfs in de grootste drift kon doen,
hy ware een duivel in menschengedaante. 't
Is wonderlyk misschieD, maar niettemin waar
achtig, ik zou hier soms kunnen zingen,
zoo totaal onschuldig zit ik in voorarrest".
De Cycloop.
Het vlot komen van de «Solo* van het
strand van Ter Heide roept een soortgelyke
afbrenging in herinnering, die in 1855 ook
op onze kust (by Zandvoortj is gelukt. Het
betrof 's ryks Btoomvaartuig .Cycloop*, die
in den stormnacht van 1 op 2 Januari een
uur bezuiden Zandvoort op het Btrand werd
geworpen. De kommandant Zwaanhals had
zich by gebrek aan steenkolen genoodzaakt
gesien by hoog water het schip op het strand
te laten loopende Noordwester storm had
toen het betrekkelyk kleine raderstoomschip
tot dicht onder de duinen neergezet. Toch
verdronken er nog eenigen van de beman
ning de officier van gez. de Haan, de machi
nist en een der matrozen, ««die zonder bevel
daartoe af te wachten van boord zyn gegaan*.
De stranding wekte groote belangstelling
een afdeeling dragonders uit Haarlem werd
dadelyk afgezonden om voor de goede orde
en de veiligheid van 's ryks eigendom to
waken. Ook de waarn. commissaris des Konings
jhr. van Tets spoedde zich ylings naar Zand
voort.
Men had weinig hoop dat het vooral
aan de achtersteven zwaar beschadigde
schip zon kunnen worden afgebracht. Toon
werd by openbare inschrijving het „in vlot
water brengen* aangenomen door een paar
reeders to Egmond aan ZeeG. de Groot
en J. Konyn, voor de som van f 17,700.
Omstreeks halt Maart werd met het werk
begonnen en op 7 April was men met uit
graven en zandverwerken zoover gekomen,
dat een begin kon worden gemaakt met de
opvyzeling van de Cycloop». Weldra was
zy oen Ned. el omhoog gevyzeld, en werd
de kiel geheel zichtbaar. Maar het duurde
tot half Mei voor men, geholpen door een
springvloed, inderdaad het stoomschip vlot
kreeg. Van den Zaterdag op Zondag kwam
het voor anker, maar door het breken van
den ketting raakte bet vaartuig opnieuw op
het strand. Gelukkig kon het spoodig in diep
water gebracht worden en de Cycloop» kon
op 15 Mei mot klein zeil en «een gunstige
gelegenheid» koers zetten naar Hellevoettluis.
Vandaar vertrok inmiddels Z.M. stoomschip
Sindoro" onder bev«l van luit. Westerouen
van Meeteron de .Cycloop» tegomoet.
Men kon er in die dagen prat op gaan,
dat nog nimmer eenig schip van dergelyke
afmeting on zwaarte als de .Cycloop* van
onze stranden was afgebracht en terecht werd
hulde gebracht aan de volbrengerB van dit
kunststuk.
De Chineezen in de Straite.
Terwyl de Deli-bladen nog niets ver
meldden omtrent de rolletjes op Java, lezen
wy in de «Straits Budget" dat ook in de
Straitssettlements vry ernstige ongeregeld
heden hebben plaats gehad naar aanleiding
van het Chineesch Nieuwjaar.
Te Singapore en Penang ging alles kalm
en ordelyk toe, maar te Koeala Loempoeris
er gevochten, evenals te Soerabaja, tusscben
de Chineezen onderling. Chineezen met
staart en slaartlooze Chineezen hadden het
daar met'elkander te kwaad, zoodat er vele
inhechtenisnemingen moesten plaats hebben,
torwyl er ook twee dooden vielen.
Ook te Ipoh, in Telok Ansoen en in Troenoh
hadden ernstige ongeregeldheden plaats. In
Tolok Ansoen werden zes lieden door de
onruststokers verwond en twee der laatstge
noemden door de politie neergeschoten.
Hiervan drong echter tot na toe niets naar
buiten door.
Chantecler.
De tramwagen was vol, alle twee-en-twin-
tig plaatsen bezet. En, inderdaad merk
waardig, stellig een feit om voor de historie
te bewaren, omdat het wellicht nooit gebeurd
is tn misschien ook nooit meer gebeuren zal,
daar waren er van die twee-en-twintig pas
sagiers óén-en-twintig vrouwelyk en slechts
óóo mannelyk.
De vrouwelyko waren vaa allerlei aard
on leeftyd, de mannelijke was een ooljjk glaber
oud boertje.
De tram reed en het was stil in den wagen,
een stilte, die op gêne leek.
Toen op eenmaal wondde het boortje, dat
een poos gluüder had zitten rondkijken, het
kleine kopje vol gedachten, die wol kleurig
zullen geweest zyn, zich tot zyn rechterbuur
dame, een deftig in bont gedoken dame, do
gemalin van een gemeenteraadslid nog wel,
on hy zei
'k Laiken wel Zantekieer!
De dame bekeek het boertje in een vluch-
tigen blik van zyn pet tot zyn vetleeren
laarzen en zweeg.
't Boertje grinnikte en zweeg ook.
Maar even later keerde hy zich naar zyn
linkerbuurdame, eeu jeugdige scboone, die
naar de tennisclub ging. En hy zei
'k Laiken wel Zantekieer
De jeugdige tonnisdame bloosde met een
diep rooden gioeienden blos en zweeg.
't Boertje grinnikte en zweeg ook. Wendde
zich weer oven lator tot zyn overbuurdame,
een juffrouw, die boodschappen had gedaan
en zei
'k Laiken wel Zantekieer l
De burgerjuffrouw bleek wat doof, doch
ook beleefd, zy vroeg
Wil blief u
'k Laiken wel Zantekieer, herhaalde
het boertje.
Doch toen was het voldoende. De conduc
teur, die al na de eerste opmerking luid
genoeg immers geuit, dat 42 ooren hsar
konden vernemen misprijzend had staan
kyken uit zyn denr, kwam nader en zei tot
het boertje
U moet de dames niet lastig vallen.
't Boertje keek eerlyk verbaasd tot den
condncfeur op en sprak
Val ik iemand lastig Ik zeg alleen,
dat 'k Zantekieer laiken.
Wat u laikent kan de dames niks
schelen. U1
M<> je niet zegge, me goeien man, dat
weet jy niet. 'k Vraag jou of 'k ongelaik
heb. Alicmaal kippetjes hier en ik de eenige
haaD. Nou jy er by bin, zain der twee Zan-
tekleers.
De dames in den wagen konden 't niets
aardig vinden, lachten niet, koken veeleer
ontstemd. Dat gaf den conducteur moed en
vertrouwen op den ingeslagen weg voort te
gaan.
U weet niet, hoe u u gedragen moet,
man, sprak hy.
't Boertje was niet beleedigd. Heelemaal
niet. Hij grinnikte
Dat hebbe ze me meer gezaid, vriend.
Houd dan uw mond asjebelieft tegen
de dames.
'k Zai geen onvertogen woord, 'k Zeo
alleen, da'k Zantekieer laiken en dat laiken
ik ook. Is 't nou waar of niet, dames, wendde
hy zich tot de geachte toehoordoreseen. De
verontwaardigde stilte werd niet verstoord.
'k Zou nou me mond maar houden,
raadde de conductenr ernstig.
Al goed, man, al goed, zei 't boertje.
Maar al praat jy als Bnrgmao, toch laiken
ik Zantekieer.
Daar kwam uit een hoek een oude, hoogst
verontwaardigde dame met straffe stem den
conducteur te hulp.
U lykt moer onopgevoed
't Boertje verstond niet goed. Nee, da
zei 'k niet, sprak hy, 'k zee alleenig, da 'k
Zantekieer laiken.
As u je niet behoorlyk gedraagt, gaat
3 d'r uit, dreigde nu de conducteur.
Non, nou, goed, maak je niet zoo hanig
nan, 'k zwyg ommers al, zei 't boertje.
Maar wa'k er an miszeg, zeg, as 'k zeg,
la 'k Zantekieer laiken, weet ik niet, zeg
Daarby bleef het, zou óón onzer verslag
gevers zeggen.
Maar een paar halten verder moest 't
boertje uitstappen. Hy stond tydig op on
Jachtte by de deur.
En terwyl de wagen vaart verminderde,
xo'ek hij mot een langen blik don wagen
rond en al de passagiers langs en hy sprak,
juiBt vóór hy uitstapte
"t Is me toch oon emmes mooi kippe-
hokje. Je mag 'tme best thuissturen voor
Znntoreklaos, kondektenr. La main dan maar
Zantekieer wezen
Uit een Gemeenteraadsvcrslag
.Aangezien verschillende Raadsleden er
bezwaar tegen hadden hnn stem uit te
brengen voor het ««in beginsel" besluiten,
wyzigde de voorzitter zijn voorstel in dien
zin, dat niet ««in beginsel", maar >in prin
cipe" sou worden besloten."
Uit het Verslag der
Gezondheidscommissie!
over het jaar 1911.
III.
Geldelyke stenn van overheids
wege.
Dato 10 Mei 1911 werd aan de Commissie
om advies gezonden een adres der- Vereeni
ging voor Volkshuis vesting Helder" aan den
Gemeenteraad, waarin ingevolge art. 30 der
Woningwet werd verzocht om een voorschot
van ten hoogste f76000.voor den bouw
van 38 woningen, hetzy op oon terrein aan
den Beltweg, hetzy op een terrein aan den
Polderweg.
De Commissie was oenparig van oordeel,
dat de -werkzaamheid eener vereeniging als
de hier bedoelde moest worden toegejuicht
en dat het terrein aan den Polderweg de
voorkeur verdiende.
Inzake de waardeering van het ontworpen
bouwplan bestond echter in de Commissie
verschil van meening.
De meerderheid der Commissie achtte de
huurpryzen der woningen te hoog. Deze be
droegen volgens het plan fl.85, f2.10 en
f 2.50 per week, waarby dan echter de kosten
der waterleiding ad f0.15 per week voor
rekening van den huurder zouden komen.
Men meende, dat aan woningen van deze
huurpryzen geen behoefte bestond on dat
door het bouwen daarvan niet werden ge
holpen degenen, dio hulp noodig hebben,
n.1. zy, voor wie een huurprys van f2.
per week te hoog is.
Op deze gronden meende de meerderheid
der Commissie het verleenen van een voor
schot voor de uitvoering dezer plannen te
moeten ontraden.
De minderheid der Commissie daarentegen
was van oordeel, dat door de .opschuiving"
der bewoners, het bouwen dezer woningen
indirect ook ten goede zou komen aan hen,
voor wie de huurpryzen te hoog waren.
Hierby werd verwezen naar de ervaring, in
andere plaatsen opgedaan.
Deze leden meenden dan ook het verleenen
van het gevraagde voorschot ten zeerste te
moeten aanbevelen.
In het advies, dato 18 Mei aan B. en W.
uitgebracht, werd van de meening van meer
derheid en minderheid der Commissie afzon
derlijk melding gemaakt.
De Gemeenteraad besloot het gevraagde
voorschol te verleenen.
Een soortgelijk verzoek der vereeniging
Licht en Lucht" werd op 21 Juli aan de
Commissie gezonden om advies. Het betrof
een voorschot van f 47000 voor den bouw
van 27 woningen.
Tegen dit plan werden in de Commissie de
volgende bezwaren geopperd
Het werd minder wenschelyk geacht dat
eene vereeniging als deze bare woningen
verhuurt, althans by voorkeur verhuurt, aau
eene bepaalde categorie van personen.
Door de meerderheid der Commissie werd
de huurprys van f 2.30 per week te hoog
geacht on dit te meer, waar de woningen
verhuurd zullen worden aan eene categorie
van personen, wier inkomen het betalen van
een dergelyken huurprijs niet toelaat.
Mede in verband met dezen betrekkelyk
hoogen huurprys word het oppervlak der
woningen te klein geacht. Dit bedroeg van
de meeste woningen slechts 30 M8., het
minimam, dat volgens art. 20 der Bouwver
ordening in deze gemeente wordt toegelaten.
Tenslotte werd de aandacht gevestigd op
eenige weinig hygiënische toestanden in do
omgeving der te bouwen woningen.
De meerderheid der Commissie meende
op grond van deze bezwaren te moeten advi-
seeren het gevraagde voorschot niet toe te
staan.
De minderheid meende de beslissing aan
het oordeel van den Gemeenteraad te kunnen
overlaten.
Ook ditmaal werd in hot advies op 5 Aug.
aan B. en W. uitgebracht, van de meening
van meerderheid en minderheid der Commissie
afzonderlijk melding gemaakt.
De Gemeenteraad besloot het gevraagde
voorschot te verleenen, indien het Rjjk dit
aan haar verstrekte.
IRGEZORDER.
Geachte Redactie.
Mag ik nog eene kleine ruimte verzoeken
ter beantwoording van de opmerkingen van
den heer Groenendijk, naar aanleiding van
myn mazelenstukje.
In de eerste plaats myn dank aan den heer
G., voor zyne inlichting omtrent het niet ge-
Bloten zyn der lagere scholen. Ik wist het niet
on heb het daarom ook met de noodige reserve
vermeld.
Waarom het sloiten van scholen .niet
anders kan worden opgevat, dan als een
goede maatregel" is roe niet dnidelyk. We
hebben hier toch to maken met eene ernstige
stoornis in het onderwys voor het geval het
lagere scholen betreft en ik denk ook, dat
de moeders, die bun respectieve kleintjes thuis
krijgen van de bewaarscholen, zich wel eens
zullen afvragen of de winst tegen den last
opweegt. Deze kwestie heeft toch ook nog
een andereD kant, dan alleen don medischen.
Dat de medische zyde van deze zaak geen stof
is voor een dagblad, geef ik grif toe, maar
't was er hier vooral om te doen het on
bruikbare van de mazelen-verordening aan te
toonen en daarby laten zich nu eenmaal de
meest elementaire medische zaken niet ver
mijden. Ik kan toch moeilyk de gemeentenaren
van Helder overtuigen, dat hunne mazelen-
bestryding niet deugt, door ze op den genees
kundigen kring te behandelen.
Zou werkelijk iemand myne charge ,touzy
het er om te doen is later te kunnen zeggen,
dat het geholpen heeft" au sórieux genomen
hebben, als eene beschuldiging van kwade
trouw aan hot gemeentebestuur?
Dat geloof ik toch heusch niet.
Ik heb willen aantoonen, dat de mazolen-
bestryding eene caricatuur was en de teekenaar
van caricaturen moet het er nu eenmaal wat
dik opleggen. Maar ik zie toch werkelijk het
gemeentebestuar, al heeft het dan ook dozo
verordening uitgebroed, er niet voor aan,
dit als eene ernstig gemeende insinuatie te
beschouwen.
En myn stuk zou mosterd na den maaltijd
zyn?
Ik heb het toch niet geschreven om de be
waarscholen weer open te krygen. In zyn
voornaamste gedeelte is het tegen do mazelen-
verordening gericht en i s dus niet alleon
actueel, maar zal dat b 1 y v e n, zoolang die
niet veranderd, wat my aangaat liefst ver
dwenen is. Het werd bovendien ingezon
den voor de scholen weer geopend waren.
Waarom ze weer geopend zyn op het oogen-
blik, dat juist de resultaten van het sluiten
voor den dag zouden komen, laat ik ter be
antwoording aan B. en W. en hunne ad
viseurs".
Ik begrjjp het nog minder dan de sluiting.
Met beleefden dank voor uwe gastvrijheid,
KRUVHB.
Die Paseion.
Geachte Redactie.
Naar aanleiding van versohillende opmer
kingen en verkeerde gevolgtrekkingen, gemaakt
naar aanleiding van de uitvoeringen van
bovengenoemd werk op 29, 30 en 31 Maart
in Casino, gevoelt het comitó zich godrongen
niteen to zetten wat de strekking en bodoeling
dier uitvoeringen zyn.
liet oratorium «die Passion unseres Herrn
Jesu Christi" ten onrechte Passiespel
genoemd, wordt uitgevoerd met een illustratie
van Levende beelden, een illustratie
dus als schilderij, als de staties van een
kruisweg.
De solisten, koor en orchest, ongeveer 100
personen, worden, geheel afgescheiden van
het tooneel, aan het andere einde der zaal
(achter) opgesteld zy vertolken d k k r het
oratorium door den evangelist Marcus ver
haald.
Telkens wanneer de beschrijving der lijdens
geschiedenis gekomen is aan oen gowichtig
moment wordt het gordyn voor het tooneel
vaneen geschoven en aanschouwt het publiek
een schilderij waarvan de figuren lovende,
onbewegelijke personen zyn in karakteristieke
houding door den schilder Colette opgesteld.
In verband met de machtige, indrnkwekkende
muziek aan het andere einde der zaal door
solisten, gemengd-knapenkoor en orohest ver
tolkt, moet dit een diepen indruk maken.
Ieder die zich het voor jaren hier uitge
voerde Weihnachtsoratorium" van denzelfden
componist (toenmaals in het onde Tivoli)
herinnert, uitvoeringen hier door meer dan
2000 porBonen bezocht, kan oordeelen welke
machtige impressie genoemde uitvoeringen
gemaakt hebben.
Het comitó twjjfelt er niet aan of ook deze
uitvoeringen zullen aan booge artistieke
eischen voldoen, temeer daar by het voor
stellen der hoofdpersonen alle realiteit ver
meden is.
Met gerost hart durft de commissie het
bezoek aan ieder aanbevelen. Het streven
van het eomitó is een kunstwerk te
geven, een grootsch werk waaraan niemand
zich zal kunnen kwetsen.
't Moet aan een misverstand worden toe
geschreven dat sommigen meenen dat hier
iemands religieuze govoeleus ook maar eenigs-
zins zouden kunnen geëegerd worden.
Trouwen* by de opvoeringen (3001) in
ateden met zeer gemengde bevolking heeft
men nooit iets daarvan vernomen.
In Duitschland waar do overheid op het
stuk van uitvoeringen nog.al nauwlettend
waakt, heeft nooit iemand aan „Unfug" ge
dacht, nooit is er van eenige zijde iets tegen
aangevoerd, wat zeer begrypelyk voor ons is.
Onzen dank geachte redactie dat go ons
in de gelegenheid steldet dit misverstand uit
den weg te ruimen.
Namens het Comitó,
A. J. LKKWBNS.
FEUILLETON.
22)
Willem Hardenberg perste zich de lippen
byna aan het bloeden, vóór hy antwoordde
Neen, hoor, beste jongen, weeB maar niet
bang, dat ik het bem zeggen zal. Je schreef
dus je moeder eens Dat was heel goed van
je. Ik zon niet gedacht hebben, dat je al
schryven kon".
>«Ik schrijf ook niet heel mooi", verklaarde
hy nederig. ««Allemaal groote letters maar
Moeder begrypt toch, wat het beduidt. Ik
had haar gezegd, dat ik schryven sou, be
loofd, weet u, en ik moest dus mijn woord
honden, ook al werd ik er voor geslagen.
Zy is myn moeder, weet u. Ik had heel wat
moeite om aan een postzegel te komen, zonder
dat iemand het wist, maar ik kreeg hem
toch. Ik vroeg moeder, of ze my terug wou
halen. En ik zond baar in den brief een
mnntbiljetje, dat ik van grootpa gekregen
had. Ik stuurde het, omdat ik baDg was dat
zy geen geld zou hebben om my te komen
halen."
Willem Hardenberg luisterde met klimmende
aandoening.
«,Ben je hier al laDg vroeg by. «En
waarom liet je moeder je hierheen gaan I"
De jongen keek op, en was verwonderd
over de trillende stem van den bezoeker.
«Ik ben hier nog maar een paar weken.
Moeder had geen geld meer om me alles te
geven, en ik moest toch ook eten", zeide by
half verwijtend, wegens de onbegrijpelijkheid
van den vreemdeling. .We waren heel arm
en mjjnheer Hartman kon ons geen geld
meer geven, en Moeder was bang, dat we
nog armer zonden worden. En zy zeide ook,
als ik naar Grootvader wilde gaan, sou ik
dan altyd lekker eten en mooio kleertjes
krygen en groote tollen en speelgoed daar
om liet ze my gaan en toch hnilde ze iederen
nacht. En ze wilde het zelf I Grootpa zegt,
dat ik haar nooit zal terugzien, maar ik moet
en zal haar terugzien. Ik wil het. Iederen
avond bid ik er om."
Willem Hardenberg keek angstig naar de
deur.
Je weet dus Diet precies, waar ze is
vroeg by wanhopig. „Zeg me eens, wat deed
ze in Rotterdam?"
,Tooneelspelen", antwoordde by eenvoudig.
Weer keek Willem naar de deur. Het
zou ongetwijfeld niet lang meer duren, dat
eyn gastheer terugkwam en wat dan, zoo
hy dan niet van alles op de hoogte was,
bedacht by vol ontzetting.
,En je vader? Waar is die?" vroeg hy
op bitteren toon. „Je hebt my nog niets van
hem verteld."
Ik weet niets van hem. Ik heb hem nooit
gezien", antwoordde de jongen bedaard.
.Nooit gezien Is hy dan dood Stierf
by, voordat je geboren word
Kleine Jan schudde zyn mooie krullebol.
Neen, dat geloof ik niet. Heel, heel lang
geleden, toen ik nog heel klein was, ging
hy weg en kwam nooit meer terug. Hy heeft
ook nooit een brief gestuurd. Moeke zegt,
dat h(j van me houdt en ik moet ook veel
van hem houden, heeft ze my geleerd. Maar
ik geloof niet, dat hy veel om my geeft of
van me houdt, ook niet van Moeke, want
dan zou hy wel by ons gebleven zyn en
had Moeke niet alle nachten behoeven te
schreien."
Willem Hardenberg'* vingers plukten zenuw
achtig aan het tafellaken.
.Zoo moet je niet spreken, myn jongen",
zeide hy heesch. .Je weet niet, wal je vader
doetook niet hoe by er naar verlangt weer
by zyne vronw en jongen terug te komen.
Misschien zou hy het erg graag willen maar
dat hy nog niet kaner is misschien wel
iets, wat hem nog terughoudt. Je moet maar
veel van hem houden, dat heeft Moeder je
immers gezegd, en voor hem bidden. Ik ben
er zeker van, dat hy je hartelijk liefheeft
en dikwyls aan je denkt, en dat hy eens
zal terugkomen om je hier vandaan te halen
en je weer by je moeder to brengen".
Hy wachtte een oogenblik om op adem
te komen, en vroeg toen weer:
Wie is die mynheer Hartman, die je
moeder geholpen heeft Is hij Evert Hart
man
De deur ging open en Willem Hardenberg
brak plotseling af. Een bediende kwam de
tafel afruimen.
.Eet door, myn jongen", zei de vreemde
ling: „anders ben je Diet klaar, als Groot
papa komt. Daarna kunnen we weer naar
hartelust babbelen. Wanneer Grootpapa het
goedvindt, kom ik hier dikwyls terug en
zullen we goede vrienden worden. Kom,
ventje, eet nu. Je moet goed eten en een
flinke, sterke man worden, die wat te zeggen
heeft in de wereld."
ByDa een half uur verliep, vóór de heer
des huizes terugkwam. De knaap werd weg
gezonden en de heer De Waard begon over
vreemde landen, die hy bezocht had, te
redeneereD. De oude heer werd eveneens
spraakzaam, en op de vraag van den heer
De Waard, of Jan's moeder gestorven was,
antwoordde de oude man met van ontroering
bevende stem
„Neen, niet dood, erger dan dat. Onteerd,
wat voor my erger is dan dood. Daar, nu
weet gy de waarheid. Wanneer ik het u
vandaag niet verteld had, sou morgen een
ander het gedaan hebben, nu gy in deze
buurt woont. Het is beter de waarheid aan
de bron zelf te hoorcD, dan zjjl gy er zeker
van, dat het geen praatje of een verzinsel is".
En de oogen van den vader van Mario
Hardenberg ontmoetten nog eens die van
den echtgenoot van Marie Hardenberg, zonder
het geringste bewys, dat hy don man herkende.
Willem Hardenberg vroeg zich af, waarom
hy zien nu niet bekend maakte en zyn zoon
medeDam. Waarom zon hij het niet doen
Waarom zou hy wachten
Maar hy achtte den juisten tyd nog niet
gekomen
ACHTTIENDE HOOFDSTUK.
Op een helderen, Bnerpend konden avond
begaf Evert Hartman zich van Watergraafs
meer naar de Keizersgraoht waar jonker
Koert en mevrouw van BroDseveld hun Am-
sterdamsch verblyt hielden.
Dien morgen was hy byna tot wanhoop
gedreven door het Diet slagen van zyne
pogingen en overal voelde hy de onzichtbare
hand, die bezig was hem zwart te maken,
waar hy zich maar om werk aanbood.
Ten laatste was by naar de Prins Hen
drikkade gegaan, naar het kantoor "an de
firma van Bronseveld Óe Schoonegevel en
had naar Robert van Bronseveld gevraagd.
Hierop had hy ten antwoord gekregeD,
dat de heer van Bronseveld hem niet wenschte
te zien.
Onophoudelijk had hy in de buurt op en
neer geloopen, in de hoop hem op straat te
kannen aanspreken, wanneer hy zich van
het kantoor naar de een of andere restau
ratie zou begeven om koffie te drinken, maar
wie cr ook verschenen was, geen Robert
van Bronseveld.
Het personeel der firma had blijkbaar zyne
gangen bespied en Robert had zich wtfselyk
niet vertoond.
Toen hjj eiodelyk naar huis gegaan was,
vernam hy van zyne stiefmoeder, dat zy op
kamerB uitgeweest was, want onder de ge
geven omstandigheden had zy het beter ge
oordeeld hun huis zoo spoedig mogelijk te
buur te zetten.
Zy had hem eveneens verteld, dat Gerda,
hare stiefdochter, de zuster van Evert, by
haar geweest was en haar onder tranen
bekend had, dat zy diep ongelukkig met
Robert was. Zy had haar verteld, dat zy
sedert «dat ongeval" van Evert geen leven
met hem had gehad en diep berouw had
over haar huwelyk.
Op het hooren van die mededeeling steeg
de razeroy van Evert ten top, en diep ver
ontwaardigd, ten doode verbitterd, was hy
naar de Keizersgracht gegaan, waar zyn
vyand zich ongetwyfeld zou bevinden.
Zy zullen my misschien de boodschap
geven, dat hy Diet thuis is, naar de komedie
gegaan of ergens anders heenmaar dat
doet er niet toe, ik zal wachten tot by thnis
komt. Hy zal my dezen keer niet ontsnappen."
Een ry tuig je stond voor het huis te wachten.
En op het oogenblik, dat Evert het huis be
reikte, trad er een heer naar bniten. Het
was Robert van Bronseveld. Evert noemde
zonder aarzeling zyn naam.
Robert stond even stil, aarzelde een oogen
blik en trad toeD, zonder te antwoorden, op
het rytuigje toe.
Maar Evert Hartman sprong naar hem
toe, greep hem b(j den arm en hield hem
tegen.
Luister, Robert van Bronseveld! Je weet
heel goed, wie ik ben, en je weet maar al
te best, dat ik recht heb een oogenblik je
aandacht in beslag te nemen. Hoor eens,
wanneer je een kerel bent, zal je stilstaan
en me antwoorden 1.'
Robert van Bronseveld lachte. Het was
een zenuwachtige lach, maar te gelyker tijd
beleedigend.
H(j trachtte zich uit Evert Hartman's greep
los te rukken.
Myn waarde Hartman, je gedraagt je als
een krankzinnige of als een bedelaar, dio
om jjgeld smeekt. Wanneer je me niet loslaat,
zal ik den koetsier om de politie zenden en
je aanklagen wegens aanranding."
„Wanneer je my als een fatsoenlyk mensch
te woord wilt staan, zal ik je niet langer
vasthouden", zei Evert Hartman diep ver
ontwaardigd. Je weet heel goed, dat ik geen
geld verlang. Je moest weten, dat ik eerder
van honger zou willen sterven, dan geld van
jon aannemen!"
Robert had zich losgeschud en wilde in
stappen, maar Evert toonde geen genade en
greep hem ten tweeden male vast.
„Ik zal je dwingen my te antwoorden",
zei hy. En terwyl by zyn vrye band ophief,
sloeg hy hem daarmee in het gelaat.
(Wordt vervolgd),