KLEINE COURANT-
't Vliegend Blaadje
voor HeldorTexel, Wlerlngen on Anno Paulownam
No. 4089.
Woensdag 17 April 1912.
40i te Jaargang.
Eerste Blad.
OierpelDzlDgeii van den weledelgeboren
heer Piet Pessimist junior.
't Vliegend Blaadje p. 3 ra. 50 ct., fr. p.[poit 75 ct., buitenland f 1.25
Pr*-Zondagsblad 37* 45 i 10.75
miënModeblad i 65 i 75 i f0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 5 regels (b(j voerultbetaling) 30 cent
Elke regel meer6
Be wijs-exemplaar2* a
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Intero.-
lefoon 80.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
UitgeverC. DE BOER Jr. BERKHOUT a Co.), Helder.
Bareauxi Spoorstraat en Koningstraat.
SÜEUWSBERICHTEN.
HELDER, 16 April.
Oe a.s. Zonsduistering.
Woensdag 17 April zullen wy hot belang
wekkende schouwspel eener zonsverduistering
kannen beleven.
In het algemeen is het cigenlyk juister,
by de zon van eclips te spreken, welke be
naming slechts hot onzichtbaar worden van
een deel der zonneschyf aanduidt. Lang niet
elke zon-cclips toch veroorzaakt een merk
baar donker worden van onze o mgeving,
waaraan het woord verduistering' doet
denken. By de laatste hier to lande zichtbare
zon-eclips op 30 Aug. 1905 had bedekking
van wel der zons-middellijn plaats en nog
betoekendo do vermindering van het licht"
maar weinig.
Op 17 April echter zullen wy ook de
//verdonkering" stellig opmerken. In geheel
Nederland zal men dan ongeveer 19/S0 der
zons-middellyn zien bedekken door de maan.
Io Limburg zelfs 993/iooo- Toch zal ook dan
blijken hoeveel licht het kleine randje der
zon nog geeft, dat overblijft.
In Znid-Limbarg wordt het op zeer weinig
na oen totale eclips.
Wanneer men op de kaart een ljjn trekt
dwars door Limburg, van de Nederlandsch-
Belgische grens vlak ten Westen van Maas
tricht over het dorp Bnnde en dicht ten
Z.O. langs Beek, dan duidt die lyn aan, waar
men volgens de nauwkeurigste, te Leiden
verrichtte berekeningen ia ons land de
doDkere manescbyf juist midden voorbij de
zon zal zien trekken. Een enkel oogonblik
zal men daar de gehoele maan zich als een
zwarte schjjf op de zon zien afteekeneD,
zoodat van de zon slechts een smalle kring
rondom overblijft. De eclips is daar //ring
vormig". Op het oogenblik, dat men het
verschijnsel zóó ziet, bevindt men zich juist
in het middelpnnt der maanschaduw.
By een ringvormige eclips is het in die
schadnw niet volkomen donker. Dat is alleen
by een totale verduistering het geval. De
donkere slagschaduw der maan kan de aarde
alleen bereiken als de maan dichter by ons
staat dan 17 April het geval is. Ditmaal
valt slechts de z.g. byschadnw op de aarde.
Het verloop eener zonsverduistering stolt
men zich het best voor door de beweging na
te gaan van die reusachtige schaduwvlok,
welke de maan op de aarde werpt, terwyl zjj
voorbij de zon gaat. De maan beweegt zich
altijl van rechts naar links voorbij de zon,
maar bevindt zich dan tevens altjjd in een
•tjjgend of dalend deel harer baan (by stij
genden of dalonden knoop"). Het gevolg
daarvan is, dat de schaduwvlek zich over dc
aarde altyd naar het N.O. of naar het Z.O.
beweegt. Op 17 April heeft men een eclips
by den stijgenden knoop en daardoor beweegt
zich de schaduwvlek naar het N.O., komende
nit het Z.W.
Waar de rand der maanschaduw de aarde
eerst treft, wordt het eerste begin dor eclips
gezien. Dat is 17 April het geval ergens in
Brazilië by het opkomen der zon aldaar. Maar
dat is naar Amsterdamschen tjjd te 9 u 14 m.
's morgens. Met toenemende snelheid, gemid
deld ruim 1 K.M. per seconde, 60 maal sneller
dan een spoortrein, beweegt zich de schaduw-
rand over de aarde naar het N.O. en waar
hjj een stad of dorp bereikt, begint plaatselijk
de verduistering. Daar ziet men een eerste
klein zwart stokje van den maan-rand op den
rechterrand der zon verschijnen.
Daar de schaduwvlek uit het Z.W. komt,
bereikt zjj in ons land Zeeland het eerst.
Vlissingen ziet daardoor te 11 n. 14.5 m.
ongeveer het begin der eclips; 1% minuut
later bereikt de schaduwrand Maastricht en
den Haag; nog een minuut later Utrecht en
Haarlem; dan binnen de minnat Njjmegen,
Amsterdam, den Helder, Arnhem; weer l1/»
minuut later, te 11 n. 19.5 m., Leeuwarden;
en een der plaatsen waar in ons land de
eclips het laatst begint, is Delfzjjl, te Huur
22.5 m. De grootte der schaduwvlek bljjkt
hieruit, dat op het moment dat zjj Delfzjjl
bereikt, Paramaribo er ongeveer uit treedt.
Nadat de voorste schaduwrand de aarde het
eerst heeft aangeraakt, komt ook hot verdere
deel der schadnw meer en meer de aarde
zyn weg over
Hetschaduwmiddelpunt bogint
>ver do aarde te 10 u. 21 j
Amst.
tjjd en wel ergens op de grens van Venezuela
en Eug. Guyana. Daar ziet men de zon ring
vormig verduisterd opkomen en alle plaatsen,
waarover het middelpunt der schaduwvlek
verder loopt, zien de donkere maanschjjf,
evenals in Limburg, juist midden over de zon
gaan. Die weg van het schadnwmiddelpunt
over de aarde heet de middelste lyn of «cen
trale lyn" der eclips. Het is die centrale lyn,
welke ook door Limburg loopt.
In ons geheele land valt ongeveer op den
tjjd, dat het schaduwmiddelpunt Limburg
passeert, het moment de grootste verduiste
ring.
Te Helder worden 0.943 der zonsmiddelijjo
bedekt te 12.38.
Zonsverduistering. - Blindheid.
De aandaoht wordt gevestigd op het groote
gevaar, bjj de aanstaande zonsverduistering
met onbeschermde oogen naar de zon te zier.
Herhaaldelijk is daardoor sterke ongeneeslijke
vermindering van gezichtsscherpte, zelfs blind
heid ontstaan. Men zjj dus gewaarschuwd
en zie alleen met beschutte oogen, d. w. z.
door een glas, dat zoo weinig mogeljjk licht
doorlaat.
M. J. Lucardle. f
In den ouderdom van bjjna 71 jaren is te
's-Gravenhage overleden de gepensionDeerde
schout-bjj-nacht, de heer M. J. Lucardio,
Roode rangoonboonen.
De gezondheidscommissie in Den Haag
heeft de bijzondere aandacht gevestigd op de
de in de Stot. opgenomen waarschuwing van
den minister van binnenlandsche zaken tegen
het gebruik van de z.g. roode rangoonbooDon.
Voor een dergelyke waarschuwing bestaat
naar de meening van de gezondheidscommissie
te meer reden, omdat het haar bekend is,
dat bü een Nederlandsche grossiersflrma op
dit oogenblik nog een groote partjj roode
rangoonboonen voorradig is, waarvoor tot
voor kort afzet gezocht word onder de ver
zekering, dat die boonen een zeer goed voedsel
voor den mensch zjjn en de gewone inlandsche
bruine boonen konnen vervangen.
De Haagsche gezondheidscommissie wenscht
echter met nadrnk te waarschuwen tegen het
gebruik door den monseh van allo soorten
van rangoon- of krosok-boonen, daar alleen
door deskundig onderzoek is uit te maken,
welke soorten van die boonen onschadelijk
zjjn, en er aan den anderen kant onder deze
boonen soorten voorkomen, waarvan wegens
het hooge gehalte aan blauwzuur het gebruik
zeer govaarljjk moet worden geacht.
Hoe men zich betaling verschaft.
De Haagsche politie heeft procos-verbaal
opgemaakt naar aanleiding van een vrjj
merkwaardig optreden eener firma, die een
achterstallig postje gedeeltelijk wist to iu-
casseeron. Bljjkens het politierapport hoeft
do zaak zich aldus toegedragen:
Juflrouw A. M. E, een winkelierster in
de Corneliasteeg, te 's-Gravenhage, bestelde
mondeling bjj den vertegenwoordiger der
chocoladefabriek »Crema" te Breda een kist
Crema's stuivorschocolade, inhoudende 144
stukB.
Eenige dagen later ontving ze onder rem
bours een kistje van de fabriek, en betaalde
daarvoor f6.05. Toen het kistje daarna go*
opeud word bleek het geen chocolade in to
houden, maar drie fiesschen, met do eon
of andere vloeistof gevuld, en een briejje,
waarop de laconieke mededoeling, dat nn
van een achterstallige schuld van f 7.45 door
de winkelierster f 5.76 was voldaan (er was
f 0.29 vracht betaald) en dat er door de
fabriek nog f 1.69 te vorderen bleef II
fHoe men zich betaling verschaft", schre
ven we hierboven. We kunnen evenwel ieder
afradeo om het origineele middel, om betaling
te verkrjjgen, dat door de fabriek «Crema"
is toegepast, te gaan nadoen. De officier van
justitie zal thauB te beslissen hebben, wolke
qualificatie dergeljjko schoone praktijken ver
dienen. (Handeldr. M. St.)
Een gegeven paard.
Dezer dagen werd, zoo lezen we in de
«Res. bode", een predikant in een Zaid-Hol-
landscho gemeente door een zjjner gemeen-
leden eou pot boter vereerd. De dominee
proeft de botor en vindt ze niet lekker. Hjj
verzoekt een boertje die boter op de markt
voor hem te verkoopon. Ons boortje neemt
met domineé's pot boter, gemorkt mot tnatuur-
boter", plaats in de rjj. De boter wordt
aan een keuring onderworpen en bevonden
te zjjn kunstboter. Proces-verbaal wordt op
gemaakt en het boertjo zegt in dienst te zjjn
van den dominee.
De rechter zal nu uit te maken hebben,
wie hier strafbaar is, de edele gever of de
domineo- boterhandelaar.
Een „vader".
Een boerenknecht vond bij de nieuwe R.
K. begraafplaats aan den Eikbosscherweg
te Hilversum een lykkislje staan. Hjj waar
schuwde de politiebjj opening bleek het
kistje een kinderlijkje te bevatten, gewikkeld
Beu ljjkwaadje en een kroontje op het
hoofd. Het onderzoek bracht aan het licht
dat do vader, wonende in du Reestraat, na
behoorlijk alle formaliteiten te hebben ver
vuld, op weg was geweest het kindje te
begraven. Hjj had daartoe f 1.50 medege
nomen noodig voor begrafenisrechten. Onder
weg had hjj echter een vriend ontmoet en
vond hij het toen blykbaar beter dien daalder
aan drank te besteden. Het kistje hadden
ze daarom maar op straat gedeponeerd.
Brandstichting.
De brand te Sliedrecht, die Donderdag
zes woningen in de asch heeft gelegd, is,
zooals later bleek gesticht door den schilders-
knecht G. S., den bewoner van het huis
waar de brand het eerst uitbrak. Zjjn vrouw
hield een slecht beklant winkeltje. Beiden
hebben den vloer met gloed (brandpoeder)
bestrooid en aangestoken. Daar de gloed
niet spoedig het huis in brand stak, be-
.ven zjj zich gekleed te bed, en geraakten
slaap. Eenigen tjjd later werden zjj door
het huilen van hun kind gewekt. De boel
stond in lichter laaie.
Het echtpaar wekte den bunrman W. van
der Linden, winkelier en aardappelkoopman.
De zolder van het aangrenzend huis stond
reeds ia brand, zoodat de boer van Van der
L., die daar Bliop, niet dan met moeite kon
worden gered. De beide andore buren, het
echtpaar Diepenhorst, moesten de denr open-
trappen om het oude echtpaar, dat achter
sliep, te redden
Reeds dadelyk was er vermoeden van
brandstichting. De verdenking viel op S.,
daar deze reeds sedert eenige weken zjjn
inboedel op gehoimzinnige wjjse naar Rotter
dam had verzonden.
Het Panteerechip.
In ons vorig nnmmer hebben wy reeds
ra klein gedeelte opgenomen over hetgoen
de Minister van Marino in zjjn Memorie
van Antwoord zegt over hot pantserschip.
Hieronder geven wy het vervolg:
Breedvoerig bestrijdt de Minister dan op
reeds herhaaldelijk door hem aangevoerde
gronden de voorstanders van een torpedo-
vloot, betoogend, dat zjj ten onrechte hun
standpunt basoeren op een veroveringsoorlog.
Hjj betwist voorts, dat het Westgat van
de haven van Soerabaja ongeschikt zou zjjn
voor het inloopen van groote schepen en hjj
verklaart nogmaals nadrukkelijk, dat de nood
zakelijkheid om de toegangen tot de roede
van Soerabaja door versterkingen te verdo-
digen minstens even groot is als deze plaats
moet dienen tot steunpunt voor een torpedo-
vloot, als voor het geval zjj dit voor een
artillerievloot zal moeten zjjn.
De Minister acht het niet verantwoord,
thans over te gaan tot den bouw rau een
schip van een speciaal type voor onze kust-
defensie, tor vervanging van de «Kortenaer".
Naar aanleiding van don geuiten wensch
om een nader onderzoek te doen instellen,
teneinde eene beslissing to kunnen nemen in
positieven zin, merkt de Minister in hoofd
zaak op, dat ook op die nieuwe voorlichting
oritiek zou worden geoefend; dat het der
Kamer ook dan niet gemakkelijker zal vallen
een beslissing te nemen en dat ten gevolge
van een nieuw onderzoek, dat veel tjjd zou
vorderen, de hoog noodige versterking van
de vloot langer zon moeten achterwege bljj-
von als, ook met het oog op den toestand
der schepen type «Kortenaer", verantwoord ia.
De Minister bljjft volhouden, dat de door
hom gewenschtc schepen don vjjand zullen
noodzaken, zyn hoofdmacht te gebruiken.
Wel zouden grootore schepen beter aan
hot dool beantwoorden, doch hier, n.1. bjj het
vasts'.ollen van de grootte der pantserschepen
komt de fluancieele vraag dan doorslag geven,
niet bjj de keuzo tusschcn pantservloot en
torpedovloot, hoewol zeer zeker oen torpedo-
vloot, by geljjke aanschaffiugskosten, dnurdcr
is te ooderhouden dan een pantservloot. Het
thans gevraagde schip is juist nog groot
genoeg om ook den sterksten tegenstander
nog schade to kunnen toobrengen.
Tot de financieole conclusie van den Minis
ter zou ook de commissie zjjn gekomen, wan
neer zjj juistere gegevens had gebruikt en
op betere grondslagen had gewerkt.
By do vergelijking tnsschen hot personeel,
dat de commissie en dat, hetwelk do Minister
hebben wilde, moet worden in acht genomen,
dat inlandsch personeel veel minder pres
teert dan Europeesoh en inlandsche beman
ning niet kan worden uitgebreid zonder de
gevochtswaarde van de vloot te schaden.
Geheol onjuist is het, dat aan officieren
van de marine verboden zon zjjn, critiek op
's Ministers voorstellen te loveron.
Dat niemand der officieren instemming be
tuigde met de plannen, wekte geen verwon
dering: men hoeft de gewoonte, de verdedi
ging van de Rogeoringsvoorstellen aan de
Regcering over te laten.
Gouverneur-generaal van Indië en com
mandant der Zeemacht zjjn beiden voor een
vloot, waarvan de kern bestaat uit krach
tige artillerieschepen. Hun advies over het
voorgestelde type schip is niet gevraagdhet
schip moet uit de staatskas worden gebouwd,
zoodat men alleen hier te lande kan oordee-
leD, hoever de fiaaucioelo draagkraoht ver
oorlooft te gaan. Voor het beschikbare be
drag geeft dit ontwerp z. i. alles, wat naar
mogelijkheid daarmee te bereiken ia.
De werf van aanbouw acht de Minister
volkomen in staat, aan haar opdrachten te
voldoen.
Een wjjriging van zjjn voortellen zóó, dat
kanonnen van 28 c.M. en 50 kaliber lengte
bjj een snelheid van 20 mjjl zouden worden
aangeschaft, is van hem niet te verwachten.
De breedte van sluizen enz. te Rotterdam
en te Vlissingen beperkt de breedte onzer
schepen tot dusverre tot 19.8 meter.
Omtrent verwjjdingsplannen heeft men den
Minister niet geraadpleegd.
Sneller aanbouw van het eskader zou veel
?er geld kosten en langzame aanbonw heeft
het voordeel, dat de veroudering bjj het
eskader geleideljjk gaat.
De berekening van do commissie omtrent
het overcompleet aan personeel, dat in Neder
land moet zjjn voor de aflossing van Indië,
'acht de Minister veel te hoog.
De bozuiniging ten aanzien van het per
soneel, zooals de Staatscommissie die wilde,
acht de Minister niet uitvoerbaar. Trouwens:
allen, die door Z.Exc. zyn gehoord, verkla
ren zich tegen een splitsing der Nederlandsche
marine.
Do Minister verklaart niet te begrijpen,
waarom men nu dit type, dat met het oog
op onze fiaanciëele draagkracht bereikbaar
is, afwjjst.
Tegen een groote mogendheid kan men in
open zoe toch geen slag leveren, onze vloot
moet krachtig de neutraliteit bewaren, opdat
wy buiten een oorlog bljjven.
Ook schepen van 15.000 ton zouden niet
opgewassen zjjn tegeu super-dreadnoughts
en dergeljjke.
Het aangevraagde schip zal in elk geval
nog in staat zjjn, het sterkste schip buiten
gevecht te stellen.
De minister acht door de berekening, dio
dit aantoont, tevens de bewering, als zou dit
schip slechts als schjjf kunnen dienen voor
den vjjand, volkomen weerlegd.
Begrypelyk is de wensch naar grootore
schepen, maar hoeveel moeten die dan
grooter zjjn
De drang naar grootere schepen is trou
wens eerst in de laatste jaren opgekomen.
Met het oog op den door velen geniten
wensch naar grootere schepon dan het voor
gestelde, gaat de Minister nog eens na, wat
do gevolgen van eene vermeerdering der
watorverplaatsing zonden sjjn en merkt al
dadeljjk op, dat wjj, wat de te stellen eischen
aan snelheid, bescherming en artilleristiach
vermogen betreft, ons wel altjjd in onze
eischen zullen dienen te beperken, tenzjj men
tot aanschaffing van schepen boven de 20.000
ton water verplaatsing zou wenschen over te
gaan, schepen van eene grootte, waaraan
met het oog op onze financiëele en perso-
neele draagkracht, naar 's Ministers meening,
ongetwijfeld niet kan worden gedacht. Wilde
men het gedachte pantaerschip de bestaande
groote pantserkruisers in snelheid doen evena
ren, dan vervalt men tenzjj men zich
met een inferieure bewapening zou verge
noegen in schepen van 26.000 ton; voor
een geringe vermeerdering der snelheid, by v.
tot 20 mjjl, zou de waterverplaatsing reeds
van 7600 tot 9500 ton stijgenom een snel
heid van 22 mjjl te bereiken, zou men reeds
tot plm. 11.500 ton moeten gaan. En wat
boteekenen dan nog zulke snelheden, verge
leken bjj die der hedendaagsche pantser
kruisers van 28 en zelfs 29 rnjjl.
De Minister zet daarop de gevolgen uiteen
die zouden voortvloeien uit aanschaffing van
zulke pantserschepeu. Hjj becijfert, dat voor
de bemanning van een eskader van 4 zulke
schepen ia Oost-Iadië aan Europeesch per
soneel pLm. 240 koppen meer noodig ztfilen
zullen zjjn en, rekening houdende met een
reserve van 10%, pl.m. 264 koppen, voor
welk aantal bovendien in Nederland perso
neel ter aflossing beschikbaar moet zjjn.
Waar nu, voorzooverre zich dit thans laat
aanzien, bjj verschillende rangen en qualitei-
ten door het eventueel bemannen van 4
schepen van 7600 ton en 6 torpedobootjagers
de grens van onze personeels draagkracht
bereikt zal zjjn, bljjkt het, dat ten n
in de eerste toekomst, door vrjjwillig dit
personeel alleen niet voorzien zoo
worden in de bemanningen voor bet Neder-
landzeh eskader in Oost-Indië, wannser voor
die schepen van 7600 ton, schepen van 10.500
ton in de plaats zouden treden. Er op te
rekenen, dat to zjjner tjjd over de zeemilitie
zou mogen worden beschikt ter aanvulling
der bemanning in Oost-Indië schjjnt den
Minister niet geoorloofd, waar ter bereiking
van dit doel de zeemiliciens gernimen tjjd
achtereen in Oost-Indië zonden moeten door
brengen.
Vervolgens betoogt de Ministsr uitvoerig,
dat met het oog op de afmetingen van eon
dergelijk schip, zoodanig schip vooralsnog
niet in Nederland zou kunnon worden ge
bouwd; dat het om dezelfde reden ook niet
zou kunnen repareeren op óón der Rjjks-
of particuliere worvon in ons vaderland
dat het wegens zjjn diepgang de stelling van
den Helder alleen langs hot Schulpengat zon
kunnen verlaten en dat bet onmogelijk een
der Marincworven in ons land zou kunnen
bereikendat bet geheel nitgeruste schip in
geen enkel dor dokkon van ons land zou
kunnen worden opgenomen, dat het de meeste
dagen van het jaar niet door het Ooster
vaarwater uit de reede van Soerabaya zou
kunnen varen, terwjjl het voorgestelde sohip
op twee wjjzen Soerabaya zon kunnen ver
laten dat het geheel nitgoruste schip ook
niet in hot daar in aanbonw zijnde droge
dok zou kunnen worden opgenomendat ook
de keel, toegang gevende tot het Marine-
Et'ablissemeut to Soerabaya nog Diot geschikt
is om dergeljjke groote schepen to laten
passeerenin een woord, dat vooralsnog
Nederland noch Indië zjjn ingericht voor den
aanbouw en de exploitatie van oorlogsbodems
van 10.500 ton.
Nu kan men wel zeggen, dat dit alles
maar een quaestio van geld is, maar dan
rjjst toch ernstig de vraag, of zjj die zoo
redeneeren, zich wel rekenschap hebben ge
geven hoeveel millioonen en hoeveel
jaren daarmede gemoeid zouden zyn.
Daar het den Minister bekend is, dat aan
ieder dor leden van do beide Kamers der
Staten-Generaal een exemplaar werd toege
zonden van het verslag van het op 20 Febr.
jl. behandelde in de vjjfde algemeene ver
gadering der Marine-vereoniging, meent hjj
deze beschouwingen niet te mogen eindigen,
zooder nog aangaande enkele ponten, welke
daar ter sprake kwamen, van zyne meening
te hebben doen bljjken.
De inleider in die vergadering beval een
organisatie onzer zeemacht aan, bestaande,
wat do groote schepen betreft, uitsluitend
uit vjjf schepen van het type «Esp&na". De
Minister deelt nu uit officiëele gegevens mede,
dat de normale kolenvoorraad der schepen
van dit type slechts voldoende is, om daar
mede met economische vaart een afstand van
2260 zeernjjlcn af to leggen een workings-
a£ *r, voor de schepon der zeemacht inOjst-
ladië bepaald onvoldoende. Om een werkings
sfeer te verkrjjgen, ovengroot als die der
schepen type «Koningin Regentes" (4100
zeemijlen) zou de waterverplaatsing minstens
16.000 ton moeten bedragen en de kosten
per schip op f 21.000.000 komen.
Is de Regeering derhalve van oordeel dat
op dit oogenblik niet kan worden overgegaan
tot den bouw van een grootor dan het voor
gestelde schip, zjj beantwoordt ook beslist
ontkennend de vraag of het dan niet beter
ware, den bouw van het aangevraagde schip
te verschuiven tot naafloop van het bedoel le
onderzoek, aangezien lo. het beslist nood
zakelijk is, dat er ton spoedigste een schip
type «Regentes" beschikbaar kome voor de
Nederlandsche kustverdediging, waardoor
ten minste een aanvang wordt gemaakt met
de dringend noodige vervanging van de drie
geheel verouderde schepen type «Kortenaer",
2o. doordien in Indië, totdat het geheele
eskader nienwe groote sohepen daar te lande
zal zjjn aangekomen, dus gedurende zeker
vele jaren achtereen, inplaats van eon schip
met 2 kanonnen van 24 c.M. 4/40 (type-
«Regentes"; aanwezig zal zjjn een schip mot
4 kanonnen van 28 c.M. 4/45, waardoor dns
een zeer krachtige, dringend noodige ver
sterking van onze zeemacht aldaar zal wor
den verkregen.
De Minister acht dan ook den aanbouw
van het voorgestelde pantserzchip urgent en
meent dat het niet verantwoord ware, wan
neer niet zoo spoedig mogeljjk werd aange
vangen met den aanbouw van eon pantser-
schip, zoo krachtig als ondor de bestaande
omstandigheden verkrijgbaar is.
Ten slotte 'beantwoordt de Minister breed
voerig de nota van den heer Van Wassc-
naer van Catwjjck.
De Minister verklaart niet te kuunen ingaan
op de critiek op het door den commandant
dor zeemacht nitgebraoht rapport.
DE WEEK.
15 April,
Als het gewoonte was dese kroniekjes te
dateeren, zou het nu «enigszins beswaar op
leveren, niet den dagdatum, doch do richtige
maand to nemen. Want het wil ons toe-
schjjaen, dat er meer menschen denken, dat
het eind October, begin November is, dan
de maand, die, volgens den kalender, volgt
op lentemaand en zelfs den schoonen naam
van Grasmaand draagt. De paar arme koeien,
waarmee men de proef noemt in hoeverre
de dieren „weerv&stzjjn en die men in de
wei heeft gestoord, loopen te rillen als werd
er margarine in plaats van melk van hen
gewacht. Ondernemende smids, in het bezit
van een sljjpsteon, denken er al half en half
over of sjj het bordje met „schaatsen sljjpen"
maar weer niet voor de raam zouden zotten
en de boterboeren betrappen zichzelf op de
gedachte, dat zjj een mooie kars hebben
laten voorbijgaan om de eieren nog een dag
of wat op prijs te houden in plaats van met
deu almanak met een halfje af te slaan I
het tegen Paasch liep.
Aangezien het echter aan te nemen is, dat
de lezer evengoed als zjjn half-bevroren
chroniqueur weet, dat het frischjos is, ljjkt
het ietwat overbodig daar lang over uit te
wijden. Er is zooveel anders, dat de aan
dacht vraagt.
Daar is het jubileum van Dr. Kuyper,
waarvan wjj, Hagenaars, alleen het staartje
in den vorm van een rgedenkmaahjjd* hebben
genoten, dat wil zeggen, dat niemand er iets
aan heeft gehad, dan de hceren en dames,
die aanzaten en de fooiengraaiers.
Wjj hebben geen vergadering gehad, geen
fsaatbyeenkomat, niets. En wt zonden dus
vau 't veertigjarig bestaan van „de Standaard'
niet veel gemerkt hebben als het niet wereld
kundig gemaakt was wie aanzaten aan den
godankmaaltyd. Uit die mededeeling bleek
alvast dit, dat de vrede tusschen „Meneer-
self" en Zjjn Excellentie van Koloniën ge-
tcekend is, zoodat het noodlottig misverstand
uit de wereld is en de heer de Waal Maleljjt
zich zonder brochure van Dr. Kuyper
weer verheugen mag in diens gunst. Iets,
dat hem ongetwjjfeld heel bjjsonder aange
naam cal zjjn. Dit is almee het belangrijkste
nieuws op politiok gebied, als men tenminste
de st.kiDg van de Commissie van voorbe
reiding der Ziektewet uitzondert. Men wil
weten, dat de Kamer aan dat stakinkje eon
extra week vacantie dankt. We hebben het
ons als volgt laten uitleggen. De voorberei
ding zou, naar men hoopte, tegen midden
April zoo ver gevorderd zjjn, dat de Kamer
na de onvermijdelijke ruzie bjj do rege
ling van werkzaamheden danl den vier-
en-twintigsten zon kunnen beginnen met de
openbare behandeling.
Maar nu komt de staking vertraging brengen.
Daar zit menl Want als we niet ineens aan
Ziektewet kunnen gaan, grjjost weer de
Bakkerswet den heeren tegen. Want, daar
die nu eenmaal op de agenda stond, zou het
voor de hand liggen en sou er kunst en
vliegwerk noodig zyn om het anders te doen
zyndat men waar voor de rest niets
;ereed is dan maar ging „bakken". En daar
i men over de geheele linie bang voor.
Rechts even zeer als links. Men voelt wel
iets voor de klacht der bakkersgezellen en
sou dus den nachtarbeid graag willen af
schaffen, doch aan den anderen kant is men
huiverig voor de oudbakken kadetjes by het
outbyt en meer nog voor de „gewelddadige
ingryping" in het particuliere leven.
Het gevolg sou zyn van deze wet: „De
vrijheid van het individn", de aouvereiniteit
in eigen huis ons dunkt wy hooren den
heer Van Idsinga zyn bezwaren al ontwik
kelen en hoe de heer Tydeman het roerend
met hem eens is. Geen „Staatssocialist" die
het tegen de argumenten dier tweo volhoudt
en te minder waar de stenn in hoofdzaak
t komen van hen die anders de meest
geliefkoosde vyanden van het kabinet sjjn.
Dat is het gevaar, waar voor men stond in
dien de Bakkerswet toch aan de orde zou
komen, iels wat sou moeten geschieden in
dien de Kamer by haar terugkomst niets
anders vond om te doen. En daaraan dan
ken wy nu, naar ons verzekerd wordt, de
verlenging van de vacantie. Een verlenging,
die de meeste der heeren ongetwyfeld lang
niet onwelkom zal zyn en die zjj best kun-
besteden om eens naar hun kiezers te
gaan om dio aan het verstand te brengen
hoe ontzaggelyk slecht of do tegenparty toch
feitelyk is en hoe alles wat niet gebeurt of
verkeerd gebeurt eigenljjk de schuld van
„die anderen" is, een aardigheidje zonder
hetwelk ran echte „politiek" geen sprake
kan zya. Dat men nu reeds den Boer opgaat
belooft wat tegen 19181 Wat dat trouwens
een jaar moat worden begrypt geen
sterveling precies.
Er komen er zjjn immers 1400 g«-
leenten in ons vaderland veertien
honderd tentoonstellingen, waarvan er dus
hoogstens een stuk of drie wat te beteekenen
zullen hebben en de rest eenvoudig veel
geld zal kosten zonder voor iemand of iets
eenig nut of belang te hebben, dan hoogstens
voor een stak of wat .uitsloovers" die graag
hun naam in de krant zien. In Rotterdam
loopt men met het onzalige plan rond om
op den Henvel vlak bjj de Maasl op
hot land een schip te bouwen en daarin
expositietje te gaan spelen, alsof er op het
breede water geen plaats is voor een wer-
koly'k schip en in den Haag, waar de meeste
moDBchen geen verschil kennen tusschen een
venlen en een hokkeling maken we een
Landbouwtentoonstelling alles ter eere van
het feit, dat Napoleon het honderd jaar
geleden by Leipzig niet kon koersen togen
heel midden-Europa. Is het wonder, dat
vreemdelingen, wier land in heel veel ge
vallen omtrent den zelfden datum ook «be
vrijd" of .hersteld" is en die dus thuis ook
allicht wat te feestvieren hebben een vreem
den indruk van ons land zullen meenemen?
Schepen op het land, naast het water, vee
tentoonstellingen in een luxe stad!
Gelukkig bestaat er alle kans op dat ten
minste de plechtige opening van het Vredes
paleis een jaar wordt uitgesteld, zoodat dus
een Frunschman in '14 dat feest kalm kan
komen by wonen, zonder dat hy op alle hoe
van straten en pleinen de teekenen van de
nationale blydschap moet aanschouwen over
het feit, dat het .gehate juk van den Cor-
sicaan" werd afgeschud.
En zoo is het maar beter ook. Eerst in
13 feest voor de gelukkige gevolgen van een
oorlog, en dan een jaar later feest voor de
inwyding van den eeuwigen vredo, als men
tenminste Tripoli niet meetelt en de groote
mogendheden geen zwak land als Persie aan
het deelen zyn...
Wie weet hoeveel .onafhankeiykheden" er
over nog eens honderd jaar te herdenken zyn 1
Mr. Aktojcio.
Ziezoo, m'n logë's zyn weg. Betsy is vree-
selyk druk: se babbelt den heelen dag. U
begrijpt, dat er dan van schryven en, wat
meer zegt, van «overpeinzen" niet veel komt.
Nu zal ik dos eerst de heeren onderwyters
dienen te antwoorden. Ik heb u al gezegd,
dat Paula vreeselyk verontwaardigd was dat
onze familie-relaties de heeren niét interes
seerden. Ze kan zich niet begrijpen hoe dat
mogelyk was. Natuuriyk had ik het gedaan:
waarom moest jy de heeren ook negeeren
zei ze, zy zyn er het eerst over begonnen?
Natuuriyk heeft het den scbyn alsof je er
tegen zou zyn. Nou vrouw, zei ik, de
homel weet, dat ik er voor ben. En dat ik
pessimistisch ben aangelegd, nou ja, daar kan
ik nu eenmaal niets aan doen, dat is m'n
noodlot.
En nu zou ik de zaak met m'n pessimis
tische beschouwingen, bederven. ,De heemel
staa my by, dit is een mislyck tereken''.
Zit er dan zoo weinig pit in do Hollanders,
dat ze door dergelyke uitlatingen als de myno
zich soaden laten afschrikken? Ik voor my
bok juist daardoor geprikkeld wordon tot
energie. Ik zou zeggen: nu zul jelui eens
zien wat een verkeerd profeet zoo'n pessi
mist is, en wat een Hollander kan als hy wil.
I k zou in dien lauwen geest der Hol
landers berusten, ik, Piet Pessimist, junior?
I k zou 't kwaad aanmoedigen Kom, kom,
heeren onderwyzers, dat meent u niot. En
nn zoudt n willeD, dat ik de lakschhehl der
Hollanders geeselde? Kan men hot dan mot
hetgeen ik in myn eersten schreef nog niot
doen? Me dunkt, dat ik mo over die laksch-
heid tamelyk kras heb uitgelaten.
Ik zal er dan verder hel zwygon ook maar
toe doen. Ik heb het go.J bedoeld en dat
ik van meening zou zyn dat we maar geen
verdere moeite voor eon leeszaal moesten
doen is beslist onwaar, 't Is by de Hollandors
zoo, je moet steeds maar weer op hetzelfde
aambeeld kloppen, en ten slotte vliegen de
vonken in brand en stygt de vlam van hot
enthousiasme op.1)
En moet ik dan voor smid spoten en aan
den blaasbalg trekken van het vuurtje door
den Bond v. Ned. Ond. aangestoken? A Ia
bonne heure! Maar op eventueele vergade
ringen kom ik alleen dkn als ze me niet in
eon Bestuur of zoo kiezen. Want daar heb
ik een broertje aan dood.
't Stormt zoo geweldig dat ik van middag
haast in de gracht waaide, u weet wel, die
welriekende. Gelukkig stond er eea paal
dichtby en kon ik me vastgrijpen. Natuuriyk
was er van dit artikel niet veel terechtge
komen, Panla m'n vrouw is een goed
mensch, een best menscb, maar ze vergeet
d'r komma's en baar styl is ook niet dkt.
Enfin, zooals ik zei, de telefoonpaal redde
me. Eu terwyl ik daar zoo stond, zag ik
mezelf als Amsterdamsch burger, zittend in
het Leesmuseum. Wat heb ik daar menigon
avond doorgebracht, terwyl het buiten stormde
of hagelde, met myn krant en myn tydschrift.
Ik was toen nog vrygezel en m'n degelyke
inborst beb ik waarschyniyk aan dat Lees
museum te danken. Andere jongelui flaneer
den langs 'e Heeren straten, of zaton in koffie
huizen, maar ik ging altyd naar 't Rokin,
waar m'n krantje me wachtte.
Nu weet ik wel, dat een publieko leeszaal
heel wat anders is dan het Amsterdamsche
Leesmuseum Dit laatste is een Sociëteit met
ry hooge contributie, met een conversatiezaal
benedon, twee leeszalen boven en een studie
zaal op de twoede of derde verdieping. Maar
ik noem het maar alleen als een voorbeeld
hoe knus en gezellig je in zoo'n lokaal zit.
Een leestafel met alle mogelyke kranten,
brochures en tydscbriften, do nieuwe romans,
nisje trek hebt een sigaartje... «mein Liebchen,
was willst du noch mehr? Er kwamen zelfs
dames. Ik zeg zelfs, omdat het Leesmuseum
uitteraard eene inrichtiog is voor heeren, en
er een speciaal Leesmuseum voor dames
bestaat.
En als ik eens een boek wilde hebben dat
et in het Leesmuseum aanwezig was, dan
as er het gebouw op het Singel, dat zyae
gastvrye deuren opende. Ik bedoel deUnivorsi-
teits Bibliotheek. Ook dkkr is een keur van
boeken ter beschikking, en, wat meer zegt,
men betaalt daarvoor geen contributie, de
toegang is voor ieder gratis. Wel zyn er
verschillende formaliteiten te vervullen, wel
is in de laatste jaren, de gastvrijheid op hot
Singel er niet beter op geworden, maar toch
profiteeren nog zeer velen, behalve de stu
denten, van de inrichting, die tot avonds
10 uur open is ('t Leesmuseum tot 12).
Een openbare leeszaal nu, moet myns
inziens een inrichting zyn die tusschen de
beide bovenomschrevene instaat. Zy mag
natuuriyk in geen geval het karakter dragen
van een sooiëteit, maar ook moet zy ander
>ubliek trekken dan in oen Universiteits
bibliotheek komt. In de laatste jaren zyn
hier te lande al verschillende leeszalen op
gericht. Bescheiden begonnen, somtyds op
een bovenzaaltje, met een concierge-book-
binder als eenige beambte (Dordrecht), on
met een miniem aantal bezoekers (15 per
<i*g)> rijn allengs tot grooten bloei gekomen
en vormen een onmisbaar ingrediënt van de
gemeente, waarin zy liggen. De Hilversum-
•che bv., die 10 Dec. 1910 opende, begon
met 558 leden met een jaarlyksche contri
butie van f 1523.dat ia dus ongeveer
f2.78 per persoon; na acht maanden was
dit aantal gestegen tot ongeveer 1500. Men
heeft een bibliotheekzaal, door welke men
komt in de eourantenzaal en vervolgens in
't gezelligste vertrek, de leeszaal". Daar
•yn platen in groote hoeveelheden, lot en in
albums, topografisch gerangschikt en alle
mogelyke litteratuur, die wekelyks verwisseld
wordt. Deze leeszaal is door particulier initia
tief in 't leven geroepen, en reeds dadelyk
werd baar subsidie van ryk en gemeente
onthouden. Toch heeft se 't volgehouden, en
al zyn de meeste leeszalen nog niet in schit
terende flnantieele positie, se komen er toch.
Iets dergelyks als in Hilversum, eene plaats
van 28000 inwoners, is, dunkt my, in den
Helder met byna 27000, ook zeer goed moge-
iyk. 't Moet eene inrichting zyn, die voor
ieder toegankelyk is, en dus moet elk naar
beste krachten aan de totstandkoming mede
werken.
l) Oe heeren xullen mii zeker wel veroorlooven
de gewone spcllirg te gebruiken. Bjj woorden als
„negeren" ion de vereenvoudigde licht aanleiding
kunnen geven tof misveretaad.
O ja, dat moet ik u nog even zeggenop
Carnegie moeten we niet rekenen. Hy liet
door s'n secretaris antwoorden, dat hy prin-
cipiëel alleen bibliotheken van minstens een
millioen cadeau gaf en dat vond-ie voorden
Helder te veel. Nou, ik niet, en dat schreef
ik hem. Maar hy had er geen liefhebbory
in zei hy: ze hadden met dat Vredespaleis
zoo gesold, ze hadden hom toen gevraagd
u weet, hy stuurde een millioen over
of er nog niet wat by kon a) en dat had by
de Hollanders erg kwalyk genomen. En nu
deed hy het niet meer.
't Beste is dus dat we zelf maar zoo gauw
mogeiyk de handen uit de mouw steken, want
komen moet de leeszaal erl
Een volgend maal vertel ik u nog wel
n\eer hierover.
riyk" uitgedrukt.
9) Historisch. P. P,