KLEINE COURANT -
't Vliegend Blaadje
voor Heldor, Texel, Wieringen en Anna Panlowna
No. 4106.
Zaterdag 16 Juni 1912.
40ste Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct, tr p. poet 76 CL, buitenland 1.26
Pre- Zondagsblad i 37$ 45 f 0.75
miën J Modeblad »i»65»*»»75» f0.90
(Voor het buitenland bq vooruitbetaling.)
Advertentie* van 1 tol 5 regels (bg vooraitbetaling) 30 cent
Elke regel meer 6
Bewgs-exemplaar 2$
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Interc.-
lefoon SO.
Uitgeven C. DE BOER Jr. (v./k. BERKHOUT Ca.), Helder.
Bur
Tweede Blad.
Agenda.
Dagelijks Bioscoop-Voorstellingen.
Kanaalweg.
15 Juni. Openbare vergadering door de Ver.
Vrouwenkiesrecht, Badhuis Huisdui
nen, 's nain. 3 uur.
16 Juni. Tuinconcert te geven door de Heldersche
Mandoline-club „Serenata". Casino, 3uur.
16 Juni. Concert van het Stafmuziekcorps der K.M.
Park achter het Paleis, 'snam. 4 uur.
16 Juni. Concert door het marine-ensemble sOrfeus",
met rnedew. van mej. Koek. Badhuis,
van 6.30—0.30 uur.
16 Juni. Tuinconcert te geven door het sCasino"-
orkest in den tuin van Casino, 8.30 uur.
16 Juni. Concert door hetTivoli-orkest. Badhuis,
van 3—6 uur.
17 Juni. Opening Bazaar Bethelkerk, Kanaalweg.
Onic. open. half acht.
18 en 19 Juni. laarvergadering van de Ned. Banket
bak kers-Vereeniging met festiviteiten.
Hotel Bellevue.
22 Juni. sPro Patri*", 's nam. v. 2 5 uur: wed
strijd, s' avonds 8 uuruitvoering. Casino.
21 Juli. Uitvoering van den Turnbond „Hollands
Noorderkwartier". Van Galenstri
Opgave van alhier gevestigde en vertrokken
personen tot en met 12 Juni 1912.
Gevestigd.
Naam: Beroep: Woonplaats: Van: Gel.
J. Baardman, stuurman, Ankerpark 3, R'dam. N.H.
A. Bakker, maj.-torp.m., Kroonstr.10, N.-Helvoet.
N. Hoep, machinüt, Piet Heinstraat 60, A'dain.
D. Hager, matroos, Kouingdwarsstr. 30, s R.C,
A. Adriaanse, bed., Keizerstr. 15-17, Hilversum. Ger.
J. Grisnigt, arb Koegrasl62, Haarlemmermeer. N.H.
A. Noorloos, arbeider. Koegras 167, Lisse. Ger.
W. Burbach, stafiu., Wilhelunnastr. 104, 'sHage. R.C.
J. E. Kruijer, bediende, Spoorstr. 33, Schiedam. Ger.
J. Smit, veehouder, Koegras, Zijpe. N.H
M. Verheul, z.b., Middenstraat 93, Zaandam. Geen.
J. van Zijl,scheepskok, Hospitaal,Hellevoetsluis. N.H.
W. L. de Haan, huish Loodsgr. 3.1, Purmerend.
D. C. v. Aarde, bankw., Achtergr. W.Z. 32, A'dam.
M. J, Bonte, z. b., 29,
J. Constant, st -oliem., Californiestr.23, Alkmaar. R.C.
K.v.Leeuwen, ap.-ass., Ie Vroonstr.19, Haarlem. N.H.
Vertrokken.
Naam: Beroep: Van: Naar: Gel.
K.Wicgel,serg.-torp.m.,Parallelw.62,Vlissingen. N.H.
J. Marlens, marinier, Kroonstraat '29, A'dam.
W. Uoons'ra, gepd., Uraujestr. 13a, N.-Helvoet,
L. Boomsma, opzichter, Weststraat 113, A'dam. Ger.
A. Stoffels, korp.-torpedist, Binnenh. 71, N.H.
Wed.H Z. de Buisonjé, z.b Hoofdgr.78, Bussum. Ger.
C.B.ZuiderhOudt,banket b.,lluisduinen23,A'dain. N.H.
R. Klyn, kantoorb., Binnenhaven 16, A'dam.
D.vanUok, inatr.loodsw., J.in 't Veltstr.78,Velsen.
J. Annes, bakker, Westgracht 5t. Schagen. R.C.
F.S.H.Schoens, kp. marin., Jonkerstr.31, A'dam. N.H.
WedD. deCock, z.b., Kanaalweg 2, Velsen.
L. v. d. Berg, maj -konstP. Heinstr 43, Alkmaar.
B.G.Stikvoort, kw.m., J.in't Veltstr.101, Hellev.sl.
R. W Jellema, smid, Langestraat 32, Alkmaar.
P. Breed, arb, Koegras 50, W ieringerwaard Geen.
D. A. Fortuin, kp.-stok., Sluisdijkstr. 66, A'dam. N.H.
S.H.Leegstra, luit.tz.2e kl., Broodst. 2, Batavia. Geen.
Hierop antwoordden de stakers, dat de
hnidige beweging in verband staat met de
eischen van Februari 1912, waarby verhoo
gingen worden verlangd van 20 tot 30 frs.
De staking der dokwerkers te Calais is
opgeheven. De patroons hebben toegegeven
en de niet-aangeslotenen ontslagen.
Ook te Bordeaux is de staking opgeheven.
In Noorwegen staken descheepsmachinisten.
Het Departement van Marine heeft machi
nisten van de marine uitgezonden om dienst
te doen op twaalf stoomschepen, zoodat de
dienst op enkele lynen zonder veel stoornis
kan plaats hebbon. In tal van plaatsen heeft
de staking den gehoelen dienst in ie war
gebracht, vooral cp de stoomvaartlijnen naar
Engeland, Hamburg en Rotterdam. Een aantal
toeristen in Bergen kannon daar niet weg.
xDa levensmiddelen stygen ii\prys.
Vóór zyne reis en vóór hylKgt prott-to-
raatsverdrag over Marokko teeketf^® h,eft
Moulay Hafid behoorlijke voorwaanftiP be
dongen.
De heer Regnanlt heeft hem schriftelijk
moeten beloven, dat eqn mill. frs. voor hem
zal worden belegd by de Marokkaansche
Bank; dat drie villa's in de omstreken van
Fez en Marakesi zyn persoonlyk eigendom
zullen zyn; dat zyn civiele lyst belangryk
wordt verhoogd, dat een groot bedrag be
schikbaar zal worden gesteld ten behoeve
van zijn familie te Fez, Marakesj, Rabat en
Mequioez; dat gezorgd zal worden voor het
onderhoud der verschillende paleizen.
Verder heeft de heer Regnault den Sultan
schrifteliik verklaard, dat hem zoowel als
zyne familie bescherming zal worden verleend;
dat Moulay Hafid by eventueel aftreden een
behoorlyk jaargeld zal worden verstrekt en
dat by een opvolger zal mogen aanwyzen.
In Moskon is een standbeeld onthuld voor
Czaar Alexander III in tegenwoordigheid van
beel de Keizerlijke familie. Uitgebreide
voorzorgsmaatregelen waren genomen voor
de veiligheid van den Czaar. In den nacht
voor de onthulling werden nog 3000 menschon
gearresteerd, 't Was er heel rustig. Officieele
telegrammen verklarou nu dat de geestdrift
groot was en dat de Keizer en zya familie
luide worden toegejnicht.
De Russische Doeina besloot ondanks de
heftige bestrijding van don minister van
Justitie ook vrouwen als advocaat toe te
laten. De Ryksraad is er echter ook nog.
Het Turksche bericht over het gevecht by
Zanzoer luidt natuurlyk anders dan het
Italiaansche. De verliezen der Turken be
droegen 150 dooden en 300 gewonden. De
Italianen verloren 1000 man.
De Turken beweren dat de Italianen tegen
do bepalingen van de Conventie van Genève
in gebruik maken van kogels met insnijdingen.
Het gerucht dat 20 Italiaansche oorlogs
schepen zouden kruisen by Lemnos wordt
nit Konstantinopel officieel tegengesproken.
UIT HET BUITEHLARD.
In het begin der weck is in België de
arbeid in alle industriegebieden hervat. De
koning, die by het uitbreken der onlusten
zyn vertrek naar Ostende had uitge
steld, is thans met zyn gezin daarheen ver
trokken. De premier is met vacantie naar
Frankryk vertrokken.
Het vHbld. van Antwerpen' deelt mee,
dat de koopvaardijschepen in de haven last
hebben by de aanmonstering van volk; de
Zeemansbond oefent een zwaren druk uit,
zoodat de aanmonstering moet plaatshebben
ten overstaan van een onderzoeksrechter.
Het wordt den werklieden, die niet by
den Havenwerkersbond zyn aangesloten, on
mogelijk gemaakt te werken.
By de lossing van een schip dezer dagen
werd door een zaakgelastigde van den bond
controle gehouden of alle werkenden leden
van don Bond waren. Twee bleken 't niet
te zyn. Het ultimatum werd gestelddie twee
onmiddellijk wegzenden of het werk wordt
neergelegd.
De foreman moest toegeven. Het blad pro
testeert tegen de uitoefening eener zoodanige
tyrannie.
De staking in Engeland breidt zich nit.
Te Southampton staken 2000 man, te Piy-
mouth ook 2000, do meeste karrijders sloten
zich hier by de dokwerkers aan. Te Lieer-
pool wordt doorgewerkt en ook te Sunderland.
Het uitvoerend comité van den dokwerkers-
bond voor Liverpool, Huil, Schotland en
Ierland, heelt besloten geen deel te nemen
aan de stakiDg. la een vergadering van dok
werkers aan het kanaal van Manchester
werd besloten het werk neer to leggen. In
Londen zelf is het werk gedeeltelijk opgevat.
De partijen staan daar overigens scherp
tegenover elkaar. De reeders willen Diat
ingaan op de voorstellen der regeering omdat
die feitelijk den eisch der arbeiders, om alleen
georganiseerden in dienst te nemen, aanvaardeD.
Er zou een vercoeningsraad komen en
wederzydsche waarborgsommen worden ge
stort, maar alles tusschen de georganiseerde
patroois en dito arbeiders.
vMaar', dus vragen de werkgevers, ,wat
hebben dan de niet-union-maunen in te bren
gen? Niemendal. En het is er ons juist om
te doen niet langer van de leiders der Fe
deratie afhankelijk te zyn. Wy willen het
recht hebben, die werklieden aan te nemen,
die wy goedvinden.»
Ook in Frankrijk wordt op verschillende
plaatsen gestaakt. Te Havre ligt bet heele
bedrijf byna stil. Ook de hofmeesters met
hun personeel nemen een dreigende houding
aan; zy scbynen besloten aan wal te gaan,
indien marinematrozen de plaatsen dor stakers
innemen.
De »inscrits" hebben in beginsel de be
middeling aanvaard van den hoofdadmini
strateur der marine, op voorwaarde, dat er
geen sprake is van een scheidsgerecht.
De reeders te Havre hebben een vergade
ring gehouden: vermoed wordt, dat zy be
sloten hebben, heden tot uitsluiting over te
gaan. Hun syndicaat heeft aan de pers een
mcdedeeling verstrekt volgens welke verleden
i„r Novembei«m ..km,.,hMgillg u
gestaan van 7*/s tot 10 frs.
SMEUWSBERICHTEH.
HELDER, 14 Juni.
Openbare Leeszaal.
Het voorloopig Comité voor de oprichting
eener Openbare Leeszaal en Bibliotheek te
den Helder had gisterenavond eene vergade
ring belegd om tot oprichting der Vereeni-
ging te komen. Aanwezig waren 33 leden
van het Comité.
De wd. voorzitter, de heer dr. Kettner,
opende met een woord van welkom de ver
gadering. Hy bracht in herinnering, hoe het
Comité tot stand kwam. Dit was het gevolg
van een drievoudig, schier tegelykertyd onder
nomen initiatief, en wel: lo. van den heer
Storm, hoofd der chr. school, die in eenige
couranten hierover wat schreef; 2o. van het
Departement der Maatschappij tot Nat van
't Algemeon, dat oen commissie benoemde om
na te gaan of een dergelyke instelling zou kun
nen worden opgerichtcd 3o. van de plaatselijke
Afdeeling van den Bond van Nederlandsche
Onderwijzers.
Op initiatief van laatstgenoemde afdeeling
werd een vergadering belegd in Café Central,
waar door den heer Moerman van Hilversnm
het nut van een leeszaal werd uiteengezet.
Deze spreker heeft er vooral op gewezen,
dat eene O. L. is eene instelling, waarby alle
klassen van de samenleving belang hebben.
Niet alleen de arbeidersklassen, maar ook
>redikaDten, leeraren, etc., kortom uit alle
toeken der maatschappij komen er. In die ver
gadering werd de wensohelijkheid van de op
richting uitgesproken en een voorloopig comité
opgericht om verdere stappen te doeo. Dit Be-
stnnr wendde zich tot personen van verschillen
de maatschappelijke groepen en overtuigingen,
godsdienstige en politieke, en vond overal
groote welwillendheid en medewerking. Ten
slotte beloofde het Departement der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen met het
Comité samen te werken.
Het eerste wat du te doen was, wss, de
Vereeuiging op te richten. Met dat doel was
deze vergadering uitgeschreven. Niemand ver
langt het woord hierover en dns wordt by
acclamatie tot de oprichting besloten.
De voorzitter stelt nu voor eene commissie
te benoemen om Reglement en Statuten te
ontwerpen, doch op voorstel van dr. Redeke
wordt besloten dit aan het voorloopig Comité
op te dragen.
Met het oog cp snbsidie-aan vragen aan
Ryk en Gemeente, wordt besloten niet al te
laog te wachten met een tweede vergadering
te beleggen om de statnten vast te stellen.
Voor het Ryk is het voor 1913 al te Iaat,
voor de gemeente moet de aanvraag, om by
de begrooting ter sprake te komen, bytyda
zyn ingediend. Vandaar dat besloten wordt
reeds in de eerste helft van Juli weder te
vergaderen.
Op eene opmerking van den heer Gazan
deelde een der bestnnrslededen, de heer James,
mede, dat het Nut reeds eene subsidie in
uitzicht heeft gesteld.
De voorzitter deelde mede, dat het voorl.
Comité het plan had eene circulaire te ver
spreiden, waarin het nat uiteengezet wordt
en waarin aangedrongen wordt om toe te
treden als lid. De minimum-contributie zou
f 0.50 per jaar moeten bedragen.
De heer Van Uierlo voDd dit nog te be
zwarend en wilde de contributie op f 0.25
gebracht zien. Een lid heeft betrekkelijk
weinig voorrang boven een niet-lid. (De toe
gang is voor ieder vry, alleen zouden leden
boeken eto. mee naar huis mogen nemen).
Later kon men dan verhoogen.
De heer Hartendorf vond het voorstel-Van
Mierlo onaannemelijk: het zou bezwaarlijk
gaan later de contributie te verhoogen.
De heer Putman Cramer vond een midden
weg en wilde de contributie in twee termyoen
innen.
De heer James deelde mede, dat uit de
verschillende verslagen van leeszalen bleek,
dat overal de contributie f 0.50 was. Nergens
heeft dit afbreak gedaan aan het ledental,
integendeel, overal was dit toegenomen.
Een voorstel van den voorzitter om de
circulaire met eene afbeelding van bet inwen
dige van een leeszaal te voorzien, hetgeen,
volgens voorzitter, suggestief zon werkeD,
lokte eenige discussie uit, doch werd ten
slotte by acclamatie aanvaard.
Vervolgens stelde de Voorz. voor de con
tributie over 1912 dadelyk te innen. Er
moesten voor oprichting etc. natuurlyk al
direct gelden beschikbaar zyn en door de
coDtribntio van de leden zou men al een
begin-kapitaahje hebben.
De heer Van Mierloo is bang, dat er niet
veel leden zullen komen als er nog geen
zaal is en zegt, dat men in Dordrecht die
oprichtingskosten uit de subsidies heeft be
streden.
De Voorzitter was echter van meening dat
het particulier initiatief moest voorgaan vóór
het Ryk kon volgen.
De heer Storm dacht dat wel degelyk
subsidie aan de Gememte aangevraagd kon
worden, 't Is een gemeentebelang, evengoed
als het ondorwys. De gemeente moest dank
baar zyn dat de leeszaal er kwam en zou,
z.i., niet den zedelyken moed hebben eene
subsidie te weigeren.
Hierop deelt de boer Hartendorf echter
mede, dat hy als gemeenteraadslid op het
standpunt staat van den Voorzitter en eerst
zou vragen wat particulier initiatief zou doen.
Als er weinig sympathie by de burgery is,
dan zal de gemeente zeer zeker niet steunen.
De heer dr. Redeke vindt het niet noodig
verdere algemeene beschouwingen to hondeo.
De Vereeniging is er en de contributie moet
betaald wordeD.
De heer Storm heeft geen bezwaar tegen
contributie inning, maar wil wachten tot vol
doend kapitaal by elkaar is alvorens iets te
beginnen. In andere plaatsen (Leeuwarden,
Hilversnm) zyn personen, die alléén reeds
voldoende by lrageD, maar dat zal hier wel
niet het geval zyn.
De heer Pu'man Cramer is het eens met
den heer dr. Redeke, dat de Vereeniging opge
richt is, maar er moeten oprichtingskosten
worden bestreden, hetgeen natuurlyk uit de
coctributiën niet kun gescbioden. Spr. wil
een clausule op de circulaire by voegen om
andere vereeoigingen op te wekken tot geven.
De Voorzitter weDScht over deze kwestie
in de volgende vergadering te spreken. Er
wordt thans vastgesteld, dat over 1912 de
helft der contributie wordt voldaan.
Wat do verspreiding der circulaire betreft,
was het plan die niet over de post te ver
zenden en af te wachten of eenig resultaat
komt. Ieder lid van het Comité moet zyn
propagandist voor de openbare leeszaal, de
circulaire uitdeelen, de zaak aanbevelen, etc.
Daartoe moet ieder lid opgeven hoeveel
exemplaren hy denkt te kunnen verspreiden.
De heer Grunwald wil de circulaire aan
alle vereenigingeD zenden met het doel op de
verschillende vergaderingen propaganda te
maken.
De Voorzitter zegt, dat juist met dat doel
zooveel verschillende vereenigiogen in het
comité ryn vertegenwoordigd.
De heer Hartendorf vond het beter dat
ieder lid een zekere wyk bewerkte, dat zon
meer uithalen dan hot andere plan.
De Voorz. vindt dit eok uitstekend en wil
de circulaire aan de scholen uitreiken. Hier
over ontspint zich eene uitvoerige discussie.
De heer Jac. Bakker vindt het plan van het
Bestuur zeer goed; het bewerken van de
massa valt nooit mee.
By acclamatie wordt besloten eerst in eigen
kring to werken en dan later, volgens bet
plaD-Hart«Ddorf, eene wyk-verdeeling te be
werkstelligen. Het blykt dat alle leden zich
beschikbaar stellen.
Nog deelt de Voorz. mede, dat oene cir
culaire van het Depart. Helder der Maatacb.
»tot Nut van 't Algemeen over de oprichting
eener leeszaal wellicht eenig misverstand heeft
verwekt. Deze circulaire is verzonden vóór
er sprake was van de oprichting eener lees
zaal dezerzyds; en thans heeft het Nut be
sloten te dezer zake samen te werken met
het Comité, zoodat dit plan vervalt.
Na Dog eenige besprekingen wordt de ver
gadering, onder dankzegging voor de opkomst,
gesloten.
In het voorloopig comité hebben zitting
de heeren dr. Kettner, James, Rykers, Storm
en Putman Cramer als bestuur.
Programma
van het Zomerconcert te geven door het
Sufmuziekcorps der Kon. Marine op Zondag
16 Juni 1912, 's nam 4 nnr, in het Park
achter het Paleis, onder directie van den
onderkapelmeester Jb. ter Hall.
1. Unter der Friedensflagge. Marsch. Nowowiéski.
2. Ouverture „Confidence". v. Perck.
3. Walzer nach Motiven a/d Operette
„Die kensche Susanne". Gilbert.
4. Lachende Liebe. lutermezzo(two step.) Christine.
5. Fantaüie sur „Ie Coeur et la Main". L-cocq.
6. Paraphrase iiber das Lied:
„Wie schön bist du I" Ncswadba.
7. Le petit Tambour. Marsch. Ter Hall.
„Serenata".
Het programma van het concert te geven
door de mandolineclub iSerena'a" op Vrijdag
14 Juni in iCasino" is als volgt:
1. Marche des petits Piouspious. J. Rico.
2. Standchen. F. SchuberL
3. Fantasie de Concert sur „II Trovatore",
Fluitsolo. W. Popp.
4. Air d'Eglise, viool, mandoline
en piano. Alessandro Stradella.
5. a. Gebet a. d. (jper.
„Der Freiscbutz". C. M. von Webcr.
b. II primo Amore, kwartet. O. Schick.
Pauze.
6. Somcwhere. K. Harris.
7. La Mariolle, Valse populaire. D. Berninux.
8. Gavotte. j. Haas.
9. 't Wipneusje, Humoreske met
«ng. Ph. M. Polak.
Casino Gebouw Helder.
Programma van het tuinconcert te geven
door het *Casino"-orkest op Zondag 16 Juni,
's avonds 8 30 uur.
1. Motor-March. George Rosey.
2. Ouverture Melodique. F. Rentsch.
3. Malgré toi, Valse célèbre. J. Rico.
4. Hobomoko, Indiaansche romance. E. Reevcs.
P a u x e.
5. Somewhere. K. Harris
6. Gavotte. J. de Haas.
7. Die grosse Kanonet potpourri. P. Lincke.
8. Sherlock Holmes, marche
couiique. Percy Wenrich.
9. 't Wipneusje, populair walslied
met zang Ph. M. Polak.
10. Finale.
Badpavilloen. Huisduinen.
Concert door het Marine Ensemble .Orfeus",
met medewerking van mej. R. Koek, op
Zondag 16 Juni, 's avonds 6 uur.
Programma.
1. Elena, marsch. E. Tavan.
2. Ouverture. Berlin wie es weint
und lacht. Conradi.
3. Andante und Finale aas dem Clavier
Concert in G. Moil. Mendelssohn.
(Voor piano met orchest-begeleiding,
door inej. R. Koek).
4. a. Tu ne sauras jamais 1 Valse. Joseph Rico.
b. Malgré toi. Valse. Joseph Rico.
5. Fantasie sur 1'opera: La lille du
Regiment Donixetti.
Pauze.
6. Ouverture tOlga". Deplache.
7. 1'Etoile du Nord. Grande Fantaiie
pour Piston. Urban.
(Door den heer W- Burbach).
8. Walzertraum, Walzer. Oscar Strauss.
9. Potpourri Berlin bei Nacht P. Lincke.
TWEEDE KAMER.
De Tweede Kamer begon Dinsdagavond
aan de wysiging van het wetsontwerp voor
de rechtspleging by de landmacht en by do
zeemacht. Daarvóór echter deelde de heer
Nolens, voorzitter van de Commissie van
Voorbereiding van de Ziekteverzekering, mede,
dat de Commissie vergaderd heeft en beraad
slaagd over de amendementen-Lohman.
De Commissie is echtor met het onderzoek
niet gereed gekomen. Zy verzoekt in de ge
legenheid te worden gesteld, morgen haar
onderzoek te kannen voortzetten en zou
wenschen, dat het operbaar debat over art. 1
der Radenwet werd geschorst tot Donderdag
morgen. De Commissie hoopt dan Donderdag
in de gelegenheid te zyn zoo al niet eon
rapport over de amendemeDteD-Lohman uit
te brengen, dan toch een advies te ver
strekken omtrent den weg, dien by de verdere
behandeling van zaken dient te worden
gevolgd.
De Voorzitter stelt voor, aan het versoek
der Commissie van Voorbereiding to voldoen,
mitsdien het debat over de Radenwet uit te
stellen tot Donderdag en Woensdag voort te
gaan met de behandeling van het ontwerp
inzake de Militaire Rechtspleging.
Daartoe wordt besloten.
Het schynt in de Commissie soms nogal
warm te zyn toegegaan en het besluit, om
den Minister tot bijwoning van de beraad
slagingen uit te noodigen, heeft een slechts
kleine meerderheid kannen verwerven. Men
gaat du voort met de aangevangen behande
ling der Militaire Rechtspleging, terwyl men
zeker weet dat twintig Kamerleden niet aan
wezig kunnen zya!
Aan de Regeeringstafel neemt tu plaats
de heer mr. H. C. Dressolhoys, Regeerings-
commissaris, waarna de algemeene beschou
wingen over het wetsontwerp worden ge
opend.
De bedoelde veranderingen zyn van voor-
loopigen aard, daar door de weldra te wach
ten hervorming van het Burgerlijk Straf
proces toch weer veranderingen van ingrij
penden aard te wachten zyn.
De heer Van Saase v»n IJsselt (r.-k.)
critiseert uitvoerig het bestaande stelsel van
Militair Strafrecht. De tegenwoordige minis
ters pakken de zaak flink aan om daardoor
de rechtspositie van den militair te verbete
ren, terwyl do heer Thomson (o.-I.) het o.a.
ook heeft over de geradbraakte" taal van
het tegenwoordige wetboek. Dat is n.1. in
een taal en styl van het begin der 19e eenw.
En hy critiseert de bestaande wet op ver
schillende pnnten.
De heer Hugeoholtz (s. d. a. p.) houdt uit
voerige principieele beschouwingen over de
Militaire Rechtspleging. Hy vindt het ook
niet noodig om voor militairen andere rechts
middelen tootepassen dan voor borger».
Spr. betoogt echter, dat de alaafsche onder
worpenheid der militairen van vroeger aan
het verdwynen is. Er komt een andere geest
op, vooral b\j de marine. Het subsidiair
strafrecht is onmachtig gebleken om die
wytiging tegen te honden. Het welbegrepen
eigenbelang moest er eigenlyk de autoriteiten
toebrengen, de Militaire Strafrechtspleging
at te schaffen. Deze is ook een gevaar voor
den modernen staat- In het buitenland voert
zy tot allerlei onrecht en geweld.
De heer Van Hamel (u.-l.) zegt, dat de
hervormingen van dit ontwerp absolnut noodig
zyn al zyn er nog onvolkomenheden in bet
Militair Strafrecht te bespeuren.
In zyn antwoord betoogde de Regeerings-
commissaris, dat, in weerwil van taal en
styl, het ontwerp zeer goed leesbaar is. De
Bond van minder Marinepersoneel erkende
de voordooien van bet ontwerp en gaf daar
mee bljjk het ontwerp goed te knnneD lezen.
(Gelach). Er zyn trouwens heel wat sociale
wetten, die veel minder goed leesbaar zyn
dan dese militaire.
Op verschillende punten beantwoordde h|j
de sprekers.
De Minister vaD Justitie maakte óok nog
«enige opmerkingen en betoogde o.a. dat het
Militair Wetboek een prulwetboek is van de
bovenste plank en dat, als dit ontwerp er
was, er met meer vrucht kon gewerkt worden
aan de invoering van het nieuwe wetboek.
De heer Van Hamel repliceert. Hy wil
alleen kleinere vergrypen disciplinair afdoen,
doch de grootere verwyzen naar de kanton
gerechten.
De heer Verhey (u.L) zegt, dat, hetgeen
de Regeering beoogt, een goede rechtsbe
doeling van den militairen stand bevordert.
Verder kan de Regeering niet gaan. Echter
hoopt spr. dat we ganw een geheel nienwe
regeling zullen krygen. Het prestige van de
officieren zal volstrekt niet geschaad worden
door kleinere delicten aan de militaire
rechtsmacht te onttrekken.
De heer Hugenholtz (s.d.a.p.) critiseerde
vervolgens nog het ontwerp. In zake do
openbare terechtzittingen had de Regeering
verder kunnen gaan. In hetgeen do heer
Van Hamel als evmzooveel verbeteringen
begroet, ziet hy slechts lapmiddelen.
De heer Thomson (u.1.) beantwoordt ver
volgens den heer Hugenholtz en eenige op
merkingen van den Regeeringscommissaris.
Hy is voorstander van leekenrechtspraak in
de krygsraden. Beter ware het geweest als
de heer Hugenholtz gepleit hadde voor op
neming van onderofficieren en minderen in
de krygsraden, in plaats van burgerlyke
rechtsgeleerden. En wat de taal en den styl
van de wet betreft, spr. vindt dit ook nog
al belangryk en zegt dat do wet door de
vele vreemde woorden niet te verstaan is en
een prulwerk blyft van de bovenste soort.
In een korte dupliek beantwoordde de
Regeeringscommissaris de sprekers en ook
de beide Ministers, dupliceoren, waarna de
algemeene beschouwingen gesloten worden.
Bvj de regeling vaD werkzaamheden deelde
de Voorzitter mede, dat de Commissie van
Voorbereiding omtrent do Ziekteverzekering
voorstelde de amendementen Lohman naar de
afdeeliogen te verzenden. Na eenige disenssie
wordt besloten dit Donderdag te behandelen.
Alsmi vangt de artikelsgewyze behandeling
van de Militaire rechtspleging aan.
De heer Hngenholtz (s.d.a.p) heeft een
amendement voorgesteld om na art. 14 een
artikel in te voegen, volgens hetwelk iemand,
die kryg»tuchtelyk is gestraft, niet ter zake
van hetxelfde feit naar den militairen rechter
zal kunnen worden verweien. Spr. is bereid
dit amendement terug te nemen, nu de
Regeering in art. 207 een wysiging heeft
aangebracht, volgens welke in het vonnis zal
moeten worden vermeld of de beklaagde
reeds krygstuchtelijk was gestraft.
De heer Thomson (u.1.) vraagt de Ro-
geering of zy bereid is in art. 14 eon wijzi
ging aan te brengen, waardoor het mogelyk
wordt, dat iemand, die onschuldig blykt
ODmiddellyk uit arrest wordt ontslagen.
De Minister van Justitie belooft deze
wyziging te zullen aanbrengen.
De heer Hugenholtz licht vier amende
menten toe betrekkelijk de regeling van het
voorloopig arrest. Het arrest van den mindere
is voortaan niet meer verplichtend.
De Regeeringscommissaris meent, dat de
Kamer de amendementen niet zal kunnen
aannemen. Tegen de strekking daarvan heeft
by groote bedenking en do techniek achthy
ondeugdelijk. Er is een groot verschil tusschon
de burgerlijke en de militaire maatschappij.
Op een militair drukt arrest niet als een
schande, zooals in de burgerlyke maatschappij.
Ieder militair heeft in zyn loopbaan al eens
arrest ondergaan. Dit drukt op hem geen
stempel van minderwaardigheid. In olke ge
dwongen samenleving is arrest een nood
zakelijk wapen, dat elk onmiddellijk moet
kuDnen hanteeren als het noodig ia evenals
de meester op school.
De heer Roodhuyzen (u.1.): Een goede
schoolmeester beeft hel niet noodig.
De RegeeringscommissarisOok de officieren
dieoeo het slechts bezadigd toe te passen.
Spr. weidt hier vorder over uit en betoogt,
dat de Reg»ering in haar regeling van het
arrest uitnemend geslaagd is. Z|j heeft een
nltra-moderne ideale regeling gegeven. Daaren
tegen biedt het amendement den beklaagde
geenerlei waarborg, dat by niet sonder grond
in arrest zal worden gesteld.
Het stelsel van den heer Hugenholts is
antiek en reactionnair. Bovendien deugt de
redactie der amendementen niet
Spr. geeft een aantal redactiewijzigingen
in overweging en levert uitvoerigo kritiek
op diens amendementen. De he«r Dresselbuys
eindigt met den beer Hngenholtz in over
weging te geven zyn amendementen in to
trekken; hy zal althans do Regeering a(-
wyzend op de amendementen adviseeren.
Maar de heer Thomson is het beelemaal
niet met den R.C. eens. Een aantal van diens
opmerkingen zyn absoluut onjuist. Hy noemde
de regeling van het Ontwerp een ideaal en
achtte arrest zoo erg Diet in het leger. Daarby
ging hy in tegen een groot beginsel van onze
krygstneht. Spr. moet erostig wraken het
geen hier door do adsi*teDtie van de Regee
ring is verkondigd. De heer Hngenholtz sloot
zich hierby aan' militairen komen op
tegen de vryheidsberooving in het leger.
Door het verbod van nachtpassagieren, door
gedreven door de heeren Dnymaer v. Twist
en Van der Voort van Zyp, is een ernstige
beweging op de vloot ontstaan, waarvan de
clericalo heeren do wrange vruchten zullen
plukken. De militair verkeert in een toestand
van voortdurende vryheidsberooviag en komt
daarom op tegen deze dubbele vryheidsbe
rooving. Bovendien worden al die futiliteiten
op zya conduitenboekje aangeteekend en
hem aangerekend in zyn militaire loopbaaD.
De Regeeringscommissaris, die deze regeling
als een ideaal voorstelde, was plus militai-
riste dan de militaire autoriteiten zelf.
Intusschen trekt hy zyn amendementen in.
Op art. 130 had de heer Hngenholtz een
amendement toegelicht om te doen vervallen
de bepaling, dat de krygsraad om redenen
ontleend aan do belangen der krygstneht of
der ondergeschiktheid aan militairen beneden
zekeren rang den toegarg tot de zittingen
kan ootzeggen. Hot gevolg daarvan zal zyn
dat aan boord dor schepen de zittingen ge
heim zullen blyven. De pers zal er geen
toegang kunnen hebben. Het publiek zal zyn
uitgesloten, want het eenige pnbliek aan
boord der oorlogsschepen bestaat juist uit
de mindere militairen. Vreest men voor mis
bruiken, dan kan men bepalen dat die groep
van miodcreo, die zich aan misbruik zouden
kunnen schuldig maken, de zitting niet zal
mogen bywonen.
De R. C. kwam daar echter tegen op.
Het gaat niet aan dat een kapitein tot
op bet hemd wordt uitgekleed of bespottelijk
gemaakt door een vinnig advocaat ten aan-
boore van zyn minderen, ja zelfs van de
nienw aangekomen miliciens, die daarby staan.
Openbaarheid is in overeenstemming met
de Grondwet, maar men mag den militairen
rechter niet onthouden de bevoegdheid om
de zitting te sluiten in bet belang der krygs
tneht, evenzeer als aan den bnrgerlyken
rechter in art 20 der rechterlijke organi
satie de bevoegdheid is gegeven de deuren
te sluiten in gewichtige gevallen.
De drang om de krygsraden openbaar te
honden, is juist uitgegaan van de krijgsraden.
By do marine worden reeds thans seekrQgs-
graden in het openbaar gehouden. Het amen
dement is dus reactionnair, daar het in wezen
tegen de openbaarheid ingaat.
Hierna worden de beraadslagingen tot
Donderdag verdaagd.
Wat het voorstel betreft van de Commis
sie voor de Ziekteverzekering om de amen
dementen Lohman te verwyzen naar de af-
deelingen, dit heeft de strekking om de ver
dere behandeling van het ontwerp te schorsen.
Dr. Kuyper krygt dan precies sjjn sin en
het loopt er op uit, dat aan zyn ultimatum,
gesteld by de laatste begrotingsbehandeling,
oogenschynlyk toch nog wordt voldaan en
dat de Ziektewet voorgoed blyft liggen en
in het najaar wordt verdrongen door de
onderdoms verzekering.
Uit zeer betrouwbare bron verneemt »Het
Vad.", dat de minister Talma niet bereid is
de Radenwet in te trekken. «Een besluit der
Kamer, dat hem daartoe sou nopen, of even
tueel de verwerping der Radenwet, zoude
zyn aftreden ten gevolge hebben, terwyl er
kans bestaat, dat het geheele Kabinet in dat
geval zou aftreden.
»De geheele linkerzyde van den heer Van
Karnebeek tot den heer Dnys, is intnsschen
van plan voor de iogrypende amendementen
van den heer Lohman, waardoor de Radenwet
vervallen moet, te stemmen, mede de Cbriste-
lyk-hiatorischrn en eenige Katholieken zullen
den beer Lohman stennen, terwijl zelfs dr.
Knyper op dit oogenblik geneigd is de
aanneming van de amendementen van den
Goeschen afgevaardigde te bevorderen.
>In parlementaire kringen verwacht men
nog deze week een beslissing".
Had minister Talma, hetzy in de Com
missievergadering, hetzjj dadelyk na die ver
gadering toen de heer lobman zieli van
's Ministers gezindheid heeft verzekerd,
het stelsel-Lob man by voorbaat onaanneme
lijk verklaard thy had dit dan natnurlyk in
de volle Kamervergadering moeten herbalen)
dan zou de beer Lohman zyn amendementen
hebben ingetrokken.
Deze verantwoordelijkheid heeft de Minister
echter, togenover de veelzydige instemming
die hot stelsel Lohman in en buiten de Kamer
heeft gevonden, niet willen aanvaarden.
Donderdags komen de amendementen Lohman
ter sprake. De commisnio van voorbereiding
wil deze, zooals hier boven vermeld, naar de
afdeeliogen verzenden. Maar de heer Lobman
wil dat niet. Hy wil eerst de Radenwet
doen afhandelen en dan zyn amendementen
behandeld zien. Als ze nn eerst naar de
afdeelingen gaan, komt er van de wetten
niets terecht. Spr. trekt z|jn amende
ment in. (Rumoer.)
Non, zegt de Voorz., dan vervalt het voor
stel van de commissie van voorbereiding.
Hierop roept de heer Thomson (u.-I.) uit
„Kinderspelen de heer Goeman Borgesius
(u.-l.) zegt dat hy paf staat. Dat is een uni
cum in ons parlement. Twee dagen heeft de
Kamer er op zoek gebracht en nn worden
ze ineens ingetrokken I De commissie stemde
grootendeels met de amendementen in. Vroe
ger zei de heer Lohman maak de wetten
zoo mooi als ge wilt, ik stem toch tegen.
En thans trekt hy de amendementen in om
de wetten niet in gevaar te brengen I
De zaak is hiermee echter niet uit.
De heer Schaper (s.d.a.p.) vergelykt den
heer Lohman met Cornelis uit het bekende
versje van Van Alphen: tCornelis had een
glas gebroken, vóór aan de straat, schoon
hjj de stukken had verstoken, hy wist geen
raad". Er z|jn twee dagen kapot geslagen. Dat
hadden wy eens moeten doenl ent.
Do heer Nolens (r.k.) de voorzitter der
commissie van voorbereiding, vindt het beste
nu maar met de Radenwet voort te gaan.
De heer Roolhuyzon (u.1.) is sprakeloos
geworden, maar zegt niettemin, dat h|j 25
andere amendementen van dezelfde strekking
zal indienen, die dezelfde zyn als die van
den heer Lohman.
De Voorzitter zegt dat die amendementen
behandeld sullen worden als ze aan de orde
z|jn, maar men protesteert.
~!n de heer Lohman zelf vindt het op z|jn
beurt een unicum, dat men voorstelt amende
menten naar de afdeelingen te verzenden,
die niet aan de orde zyn. Voortt verdedigt
h|j t|jn handelwijze.
Plaats- en tijdsgebrek noodzaakt ons om
zeer te bekorteD. Vermelden wy alleen nog,
dat verschillende leden het woord nog voeren,
on dat de heer Troelatra. met de heeren Van
Kurnobeek, Lieftinck, Bos en Trenb, voor
stelt, om de behandeling der Radenwet te
schorsen en de amendementen Roodhnyzen zoo
spoedig mngeljjk in de afdeelingen te onder
zoeken.
Dit voorstel, in gewyzigden vorm daartoe
strekkende, dat de Commissie van Voorbe
reiding zal worden gevraagd om advies over
de amendementen Roodhnyzen en de behan
deling der Radenwet inmiddels zal worden
aangehouden, wordt aangenomen met 65 tegen
17 stemmen.
Hierna wordt voortgegaan met de Militaire
Rechtspleging, en op versoek van den heer
Hugenholtz worden de beraadslagingen her
opend.
De heer Hugenholtz zegt, dat de bestrij
ding, die zyn amendement ondervond, hem
overtuigd heeft van de juistheid vsn bet
atandpnnl van den heer Thomson, dat in
dit Wotsontwerp door amendementen geen
materieele verbeteringen zyn aan te brengen,
gezien de houding der Regeering. Op ver
schillende pnnten syn verbeteringen gebracht
in den geest als door spr. gewenscht, maar
het komt hem voor monnikenwerk te syn
met bet oog op de houding der Regeering,
te trachten nog meer te verkrijgen.
Met het oog daarop trekt spr. onder protest
tegen die houding, dit amendement en alle
overige, door hem voorgesteld, in.
Aangezien de verdere debatten voor onze
lezers weinig belangrijks meer hebben, sullen
w|j er geene melding van maken.
eX-poeder" werd door my met het beste
succes gebruikt. Ik had geen last van
vr. teryook enkele van myn boren die b
probeerden hadden dezelfde uitkomst.
