KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Heldert, Texel, Wieringen en Anna Pauiowna
Ho 4113
Woensdag 10 Jnli 1912
40»te Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., buitenland 11.25
Pre- Zondagsblad t 37J 45 i 10.75
miën 5 Modeblad i 65 75 f0.90
(Voor bet buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 5 regels (bij vooruitbetaling) 30 cent.
Elke regel uieer6
Eewrjs-exemplaar 2^
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Intero.-
Telefoon 50.
Verschijnt Oinadag- en Vrijdagmiddag.
Uitgever i C. DE BOEB Jr. BERKHOUT a Co.), Helder.
NIEUWSBERICHTE!.
HELDER, 9 Juli.
Koninklijke Marine Jachtclub.
Zatordag werd alhier een aanvang gemaakt
met de algemeene zeil- en roei wedstrijden
van de Koninkljjke Mtrine Jachtclub. Er
werd gezeild door Marinesloepen, type B2.
getuigd met diensttuig (z.g. loggertuig), ge
stuurd door officieren der Kon. Sfarine, leden
der Kon. Marine Jachtclub.
De opkomst was bijzonder groot, 21 sloepen
waren ingeschreven. Daar alle tuigen gelijk
zyn, werd geen voorgift toegepast, hetgeen
dezen wedstrijd belangwekkend maakte.
Een stevige O.N.O. bries en fraai weder
maakten den wedstrijd tot oon volledig succes.
Gedurende den wedBtryd liep eerst een
stevige vlood, op het einde voor-eb.
De reede van Texel bood een zeer levendig
sobouwspel.
De uitslag wbb als volgt
le prys (beker van gedreven zilver uitge
loofd door H. M. de Koningin voor den stuur
man en een bronzen herinneringemedaille voor
elk lid van de bemanning) door Hr. Ms.
„Nautulus", stuurman luit. ter zee J. W, A.
Mulder, 2 uur 39 min. 6 sec.;
2o prys (oen bronzen medaille, uitgeloofd
door H. M. de Koningin-Moeder) door Hr.
Ms. „Evertsen", stuurman luit. tor zee J. G.
Veenenbos, 2 uur 48 min. 10 sec.;
3e prijs (een verguld zilveren medaille, uit
geloofd door de Marine-Sport-Vereen.) door
Hr. Ms. „Van Speyck", stuurman luit. ter
2ce J. F. Osten, 2 uur 55 min. 14 sec.
4a prys (de groote bronzen medaille van
de Vo.-oeniging) door Hr. Ms. „Heemskorck",
stuurman luit. ter zee F. W. Coster 3 uur
0 min. 7 sec.
De overige nummers van den wedstrijd
znllen op Zaterdag 20 Juli gehouden wordeu.
Dat dozo nummers heden gezeild werden, vindt
zyn oorzaak in bet feit, dat met dezelfde
sloepen op 20 Juli door onderofficieren van
de Kon. Marine aan den wedstrijd zal worden
deelgenomen.
Het passagieren bij de marine.
De hoofdbesturen van den Bond voor
Minder Marine-personeel, de Bond vau actief
dienende Onderofficier- en Korporaal-stokers
by de Koninklijke Marino en den Bond van
Korporaals by de Koninklijke Marine hebben,
naar bet Korrespondenlieblad van eerstgenoem-
den bond meldt, tot den waarnemenden mi
nister van marine een adres gericht, waarin
zy zoggen:
dat door de meerderjarige korporaals en
mindere schepelingen by Hr. Me. Zeemacht
over bet algemeen als een zeer ernstige grief
wordt gevoeld de beperkende bepaling, door
den vorigen minister van marine gebracht
in de passagiersregeling dier schepelingen,
wanneer zy dienen aan boord van scbopen,
vertoevende in Oost- of West-Indiö of in het
buitenland
dat de reisrapporten van de kommandee-
ronde officieren van Hr. Ms. oorlogsschepen
zoowel vóór als na de invoering van deze
beperkende bepalingen, in den regel lofljjke
getuigenissen afleggen omtrent bet moreels
gedrag van de schepelingen in de vreemde
havens en bet zedelyk peil van de schepe
lingen voortdurend stygt
dat juist waar dit het geval is, deze maat
regel wordt beschouwd als een vernederende
ontneming van een aloud recht, waardoor op
de gansche vloot, zoowel in binnen- als buiten
land, een geest van ontevredenheid zich van
de b&manning heeft meester gemaakt
dat het bovendien de meerderjarige sche-
peliugen ernstig grieft, waar zy met succes
strovon naar een hooger levenspeil, nu moeten
ervaren, dat zy, als meerderjarige Neder
landers, worden gelyk gesteld met onmondi-
gen on kinderen
dat een verzoek door de in Ned.-Indië
vertoevende schepelingen tot den kommandant
der Zeemacht aldaar gericht, om herstel van
de oude passagiersregeling, door de komman-
dunten van Hr. Ms. schepen in Oost-Indië
werd ondersteund
redenen waarom adressanten zich wenden
tot don minister met het beleefde, doch
dringonde verzoek, de beperkende passagiers-
bepaliogon in Oost- en West-Indië en in het
buitenland in te trekken en de oude regeling
te herstellen.
Een petitionnement tot ondersteuning van
dat adres zal onder het marine-pesoneel ge
organiseerd worden.
Te Wieringen is plotseling in den ouder
dom van 76 jaar overleden de bekende oud-
beurtsohipper Alb. Dnynker.
Heer of Heere.
Ia „De Gereformeerde Kerk", het oonfes-
sioneele weekblad, vraagt een inzender „of
het gebruik van „Heer" of „Heere" voor den
Naam van onzen God een onverschillige zaak
is, dan of het eerste bepaald is te beschouwen
als oen schending der eere van den Driemaal
Heiligen Naam".
De redacteur beantwoordt deze vraag met
het volgende te zeggen
„Wjj voor ons geven de voorkeur aan het
gebruik van den naam „Heere".
Oudtyds hadden vele woorden aan het einde
een zoogenaamdo „stomme e", die later is
afgesleten. Men sprak on schreef van
„stomme", ,,'leuro", „tente", „plaatse", waar
wjj thans sproken en schrjjven van „stem",
„deur" „tent", „plaats".
Nu wil echter het gebruik, dat men in
ons tegenwoordig Nederlandsch in sommige
gevallen do oude spreek- en schrylwyze
naast do nieuwe heeft aangehouden, en dat
die oude dan in deftige uitdrukkingen, b.v.
voor titels van hoog» porsonagiën enz., wordt
gebozigd, terwyl de nieuwe vorm meer een
allodaagsche beteekenis heeft.
Om een voorbeeld te noemen onze vaderen
schreven en spraken van „vrouwe", om het
even of zy een vischvrouw dan een konings
vrouw bedoelden. Wy maken onderscheid
tusschen „vrouw" en „vrouwe". Een vrouw
is by ons een vrouwspwsoon zonder meer;
nen vrouwe daarentegen is een vrouw van
aanzien of van deftigen stand. Om die reden
zeggen wy thans ook „heer" voor een gewonen
mijnheer, maar sproken wy van de Opperste
Majesteit als van den „Heere". En wanneer
nu iemand van onzen God of onzen Zalig
maker sproekt als van „de Heer" dan is
daar voor ons gevoel iets in, alsof de heilige
Majesteit des Heeren Heeren wordt vergeten.
Nochtans kan het zeer wel zijn, dat iemand
eene andere spreekwijze volgt dan die wy
voor de moest gepaste houden on toch waar-
lyk in eerbied voor den Driemaal heiligen
Naam niet te kort schiet. De Heer Groen
van Prinsterer b.v. schreef altjjd „de Heer"
toch zal niemand hem daarom van gomiB aan
eerbied verdenken.
Wy houden er dan niet van, dat men van
zulke dingen een toetssteen maakt, waaraan
een prediker en zyn prediking alleen of voor
namelijk wordt gotoets. Dat doen alleon
menschen, die geen ooren aan hot hoofd
hebben om waarheid van leugen te onder
scheiden. Zulke menschen lotton alleen op
byzakenals ze maar een stomme e gehoord
hebben zijn ze voldaan, en als ze die niet
gehoord hebben zyn ze met hun vonnis
gereed.
Wion 't echter om de waarheid te doen
is en die ook de waarheid verstaat, gaat op
de hoofdzaak af. Is 't niot de waarheid, die
wordt gepredikt, dan laat hy zich door geen
honderd duizend stomme e's oen rad voor de
oogen draaien. En is 't wel do waarheid, die
hy hoort, nu, al ontbreekt dan die „e", en
al klinkt hem dat niet aangenaam in de
ooren, dan ziet hy dat des noods over hot
hoofd.
Laton hoofdzaken by ons toch hoofdzaken
en bjjzaken byzaken blijven."
Aanvaring.
In den nacht vau Zaterdag op Zondag
heeft op de Noordzee, 16 mjjl W.Z.W. t/W.
van IJ muiden, een aanvaring plaats gehad
tusschen het Engolsche stoomschip «Petrol"
van IJ muiden naar Londen, en het Deensche
stoomschip «Tuborg" op weg van Huelva,
naar Danzig. Het stoomschip «Pctrel"
zoDk spoedig na de aauvaring, nadat de be
manning op het stoomschip ,Tuborg" was
overgegaan. Het in de nabyheid zynde stoom
schip «Altebama" nam de bemanning van
de ,Petrel" over om ze te IJmuiden binnen
te brengen. Het stoomschip «Tuborg" heeft
zware avery aan den voorsteven en is met
den voorpiek vol water, te IJmuiden binnen
geloop sn.
98 werklieden ontslagen.
Zaterdagavond zyn aan de Alkmaarsche
IJzer- en Melaalgietery 98 werklieden ont
slagen, wyl zy geweigerd hebben een hun
door de directie aangaboden nieuw contraot
te teekenen.
De vierkante stuiver.
's-Gravonhage, 5 Juli.
In de vergadering der Tweede Kamer van
gisteren waren door Minister Kolkman «enige
proefexemplaren van den vierkanten stuiver
in de wandeling gogevon. Ook een op do
perstribune, zoodat men zich ook daar een
meoning kon vormen over het nieuwe geld
stukje dat, als de Eerste Kamer het ontwerp
eveneens aanneemt, het tegenwoordige pseu-
dokwartje zal vervangen.
Het nionwe stuivertje zal, zooals men weet,
vierkant wezen, dooh met ietwat afgeronde
hoeken. De voorzyde vertoont hot cyfer 5
met een kleine c rechts boven, een en ander
in een uitgeschulpten circel, waaromheen
weder (met tusschenruimte van een vlakken
band) een kraloncircel, aan de vier hoeken
van de munt gebroken door vier schelporna
menten het jaartal is over twoe, van die
ornamenten verdeeld. Het cyfer staat verti
kaal in de diagonaalrichting van het vierkant.
De keerzyde is nagenoeg uitsluitend orna
ment. Een gestyleerd takje van een oranje
boom (heel zeker van deze determinatie zyn
wy niet; staat in een uitgeschulpten cirkel
waaromheen (na een tusschenruimte van een
vlakken band) het opschriftKoningryk der
Nederlanden. De overgang tusschen cirdel ea
vierkaDt wordt ook hier weer gevormd door
opvulling van de hoeken van het vierkant
met schelpornameot.
Hot stukje ziet er, vooral wat de achterzijde
betreft, wel aardig uit. De teekeniDg en de
opvatting zyn beter, meer gestyleerd, dan
tot nu toe die van onze mnnten. De voorzyde
iB erg grof van slag en heeft iets zeer leegs
en magers. Terwyl juist de keerzyde een
fijne en gevulde teekening vertoont.
Men vergete echter niet dat er op dit stukje
stond „Proef" 1 (Hblad).
Lot van een groot zondaar.
Het doet ons genoegen, erkent Het Vad.,
nu eenB met lof te kunnen vermelden een
type van medemensch, waarvan men gewoon
lijk niet. veel goeds te hooren krygt. En met
reden. Hy maakt het er naar.
Want dat type isde slagersjongen, be
rucht om zyn onbesuisd fietsen, de schrik
van voetgangers en wielrijders.
Maar ditmaal valt oen lofielyke daad van
hem te vermelden.
Men zal zich herinneren het bericht aan
gaande een fietsendief, die in de Fran^ois
Valentynstraat te 's-Gravenhage op de daad
werd betrapt, op den loop ging, maar door
een fietsrijder werd omver gereden en dien
tengevolge gepakt.
Het was daarby, dat twee slagersjongens
een rol van beteekenis speelden, en wel op
een wjjze, die geheel in styl was.
Toen de dief op de gestolen fiets er van
door ging, met den bestolen eigenaar achter
hem aanloopend, die luid riep: „Houdt den
dief", werd het geval opgemerkt door oen
slagersjongen op een fiets.
Wat is afdoender middel om een per fiets
vluchtende het verder rijden te beletten, dan
hem omver te ryden? En wien is dit beter
toevertrouwd dan een slagersjongen?
Hy dacht het en deed het.
Met een spurt zotte hy koers naar den
vluchteling en reed dwars op hem in.
De dief en zyn torpilleur rolden over den
grond, verward in de overhoop geworpen
fietsen.
De dief was het eerst weer op de been en
zette het, de gestolen fiets prijsgevend, op
een loopeD, terwyl zyn aanvaller nog bezig
was overeind te krabbelen.
Toen verscheen er een tweede slagersjongen
ten tooneele.
Hij zette den vluchteling soo lang na, tot
deze niet meer kon, stapte toen af, pakte
lijn kraag, en gaf hem over in de
r politie.
Wy zullen deze goede daden, die wy met
vreugde vormeiden, conscietieus afschrijven
op bet zondenregiBter van den Haagtchen
slagersjongen.
Een duistere zaak.
Zaterdag werd gevankelijk te Breda ge
bracht een aldaar woonachtig persoon, die
verleden Donderdag op last van de justitie
te Bergen-op-Zoom was gearresteerd.
Ongeveer een maand geleden stierf in het
R.-K. Gasthuis te Breda do echtgenoote van
den gearresteerde, nadat ze daar ongeveer
twee en halven dag verpleegd was geworden.
Over 't overlijden dezer jofirouw liepen voor
al de laatste dagen ernstige geruchten en
uit de arrestatie blykt wol, dat er oenigo
grond voor die praatjes moet hebbon bestaan.
Het „Dagbl. v. N.-Br." vernam dat Zater
dag het lyk van de vrouw op do R,-K. be
graafplaats Zuylen opgegraven zou wordon.
Dit is indordaad ook geschied.
Tegen twee nur begaven zich de officier
van justitie, en twee rechters by do arron
dissementsrechtbank te Breda, vorgezold van
twee officieren van gezondheid on twee
apothekers mot den kapitein der Kon. Maré
chaussee naar de begraafplaats. In tegen
woordigheid van bovengenoemde hoeren, be
nevens de overste en eene zuster van bet
R.-K. Gasthuis word het lyk opgegraven.
Een gril van dan bliksem te Rumes.
Tydens een hevig onweder dat Maandag
avond te Rumes, in de provincie Henegouwen,
gewoed hoeft, is de bliksem in de woniDg
geslagen van den hoer J. B. Thys, op den
Sentier. Na den schoorsteen omvergeslagen
to hebben die op hot dak stortte en het ge
deeltelijk vernielde, drong hy in huis en
kwam in de keuken. De bliksem rukte een
poot af van een stoel, waarop een vrouw
zat, die ongedeerd bleef, en verbrijzelde ver
volgens al wat op den schoorsteen stond.
Een spiegel werd uit zyn omlijsting gerokt
en men vond er niet het minsto spoor van
weer, even als van een vaas, waar eenig
klein geld in lag. Hot geld werd op den
grond gevondeD. Het bemelvaur drong daarna
in de slaapkamer van den heer Thys, waarvan
de deur aan aan splinters geslagen werd, en
de stukken hout op hot bed vielen. De blik
sem keerdo toen nog eens terag naar de
keukeD, kwam tusBclien de voeten door van
mej. Bonnet, van Eere, wier schoenen aan
de uiteinden verbrand werden, boorde een
gat in den muur en verliet eindelijk de
woning, niet, evenwel, vooraleer eenige bars
ten te hebben doen ontstaan in den buiten
muur, schreef de «Nieuwe Gazet".
Door den bliksem gedood.
Te Hohongoichen, aan de Elbe, schuilden
verleden week de burgemeester Albrecht,
zyn zoon, zjjn schoondochter, een knecht en
twee meiden voor het onweer onder een
hooiwagen. De bliksem sloeg in don wagen
en alle zes worden gedood. Ook de twee
paarden kwamen om.
Majesteitsschennis.
De fabrieksbeambte Schatz is to Saargo-
rnüad (Duitschland) wegens majesteitsschennis
tot vier maanden gevangenisstraf veroordeeld.
Op een feestelijke bijeenkomst had by een
gipsen borstbeeld van den Keizer wat omge
draaid en er lachende by opgemerkt, dat
men hem nu „van een anderen kant" zou
leeren kennen. Dat was een toespeling op
de dreigende woorden over oen inlyviog van
het ryksland by Pruisen, dio de Keizer zich
in esn gesprek te Straatsburg heeft laten
ontvallen.
De Duitscha torpedo-booten op den Rijn.
Keulen, 5 Juli. Nederrynsche kranten makon
er bittere opmerkingen over, dat de Duitsche
torpedo-booten, die voor het eerste Duitsche
marinecongres van Rotterdam tot Dusseldorp
dm Ryn zyn opgevaren, door Nederlaodsche
stuurlieden bediend worden. Die bladen ver
klaren, dat honderden Duitsche kapiteins en
stuurlieden, dio het patent voor het bevaren
van den Ryn van Straatsburg tot aan den
zoemond bezitten, met vreugde een derge
lijke opdracht aanvaard zonden hebben.
De Nederlandsche stuurlieden verzekeren,
dat het Duitsche oonsulaat te Rotterdam hen
heeft aangenomen, om de torpedo-booten
daar Dusseldorp en weer terug te brengen.
De pers verlangt hierover opholdering,
daar met name de stuurlieden uit Ruhrori,
onder wie er zyn, die by de Dnitsche marine
mot eere gediend hebben, zich zeer gekrenkt
voelen.
Het Camorra-proce8.
Het procos tegen de leden der Italiaan-
sche Camorra, beschuldigd van 't vermoorden
van hun gewezen medelid Cuocolo, dien zy
van verraad verdachten, en diens vrouw,
over wolk proces wy reeds herhaaldelijk het
oen en ander mededeelden, loopt ten einde. De
rechtbank te Viterbo zal vermoedelijk het
vonnis uitspreken.
De instructie van dit proces heeft vior
jaren geduurd. De processen-verbaal vullen
30 doelen, samen bevattende 30,000 blad
zijden, waarbij Qog 40 deolen komen met
mededeelingen omtrent zaken, met het pro
ces in eenig verband staande.
Aanvankelijk waren or 41 beschuldigden.
Daarvan zyn er tijdens het proces drie over
leden, van drie anderen was de verblijfplaats
niet te ontdekken en vyftien werden in vrij
heid gesteld, omdat zy reeds zoo langen tyd
in preventieve hechtenis hadden doorgebracht,
dat hun by eventueelo veroordeeling toch
geen gevangenisstraf meer kon worden op
gelegd.
De behandeling van het proces heeft aan
het rijk ruim twee millioen gekost, maar wat
erger is, hot vonnis, dat oorstdaags uitge
sproken zal worden, heeft zeer veel kans
vernietigd te worden wegens fouton in den
vorm.
Van de hangmat.
Zoo tegen de vacantie spreekt men over
zulke lui-lekkernyen
Wie met vacantie gaat neemt zijn beddeke
mee, en knoopt het op aan een boom, en
bespiegelt al wiegelend het leven, on mijmert
somber over het eind van zyn vacantie.
De klank van het woord hangmat hoort
by vaoantie-idyllon, rust-uren, verpoosings-
oorden.
Uit de hangmat bedroomd, lijkt elk bosch
koel en muggen-vry, elk groen molshoopje
een fantastischen heuvel, de heuvelen glanzen
blauw, den ozon schijnt men in to ademen op
don koop toel
En wij weten niet eens waar de bakermat
ligt van de hangmat.
Een Hollandsch woord, een Hollandsch
bedenksel
O, nee... Zuid-Amerika, het West-Indi
sche eilanden Hamaca, waar de Indianen het
voorwerp gebruikten als hangende slaapplaats.
Maar wel waren het Hollandsche zeevaar
ders, die het voorwerp het eerst zagen, het
zoo practisch vonden, dat ze het aau boord
van hun schepen invoerden, en het meteen
den imam gaven van het indiaansche eiland.
Van Hamaca werd het hangmak en hang
mat; de Engolsche zeevaarders namen ge
bruiksvoorwerp eu naam van ons ovor:
hammock; later in de 17de eeuw pas do
DuitscherB, die van Hangematte spreken.
De zuidelijke volken namon het woord diroct
van de Zuid-Amerikaansche Indianen over;
de Spanjaarden spreken van «amaca" of
,amahaca", do Portugeezon van „maca" do
Italianen van «amaca", de Franschon van
«hamac".
Amsterdamsche sight seeing.
Sedert eenige dagen staat op het Damrak
een hoogo coach, eerder nog eon char-a-b&ncs,
dio op geregoldo tyden bereid is, vreemde
lingen door Amsterdam te ryden. En nu staat
daar op den Dam, gister voor bet eerst, een
soortgelijk voertuig, maar oon cliar-é-baucs
met motorkracht, die er met dozelfde bedoeling
wacht, en op een groot plakaat in het Engelsch
en Fransch te weten doet, dat men voor de
somma van 1 dollar of 5 francs op een twee-
nurs-rit Amsterdam kan zien.
Zulke sight-seeing-wagens behooren tot de
moderne reisverkoersmiddelen. Ze zyn goed
koop; men ziet in korten tyd de voornaamste
uiterlijke bezienswaardigheden van een stad;
een by den wagen behoorende gids geeft de
noodige verklaringen.
Er is geen groote stad ter wereld, of men
vindt er zulke sight-seeing-cars. En geen
reiziger, die zich oriënteeren wil, die een
vluggen indruk van een nieuwe stad wil op
doen, of hy klautert op een van de hooge
banken en bekykt aldus de vreemde stad en
laat zich die vluchtig verklaren.
Waarom zou ons zoo bezienswaardige
Amsterdam niet meedoen?
Men zou zoo zeggen, dat er hier vreem
delingen genoeg afstappen, om het nieuwe
verkeersmiddel succes ts durven toewenschen.
In het vorige jaar stapten in onze voor
naamste hotelB 103,850 personen af, van wie
een derde provincialen en ongeveer twintig
Jaizend Duitscbers (vooreen groot doel handels
reizigers), maar zeker een 80,000 tal ver
schillende landslieden, van wie men zeggen
kan, dat zy &1b toeristen Amsterdam kwamon
bekyken.
Men mag dus aannemen, dat de tjjden ryp
zyn, om in do reismaandon, van Juni tot
September, ook in Amsterdam het nieuwe
verkeersmiddel voor vreemdelingen op wieion
te zetten.
Cook spande een tweetal paarden voor zyn
hoogen brik, Lissone charterde een ron
kenden familie-auto.
En de vreemdelingen, die Amsterdam in
oen vloek en een zucht willen zien, hebben
slechts in te stappen. Ze behooven den weg
niet te vragen; ze behoeven geen veertien
tramnummers uit het hoofd te leeren; ze
behoeven geen plattegrond te boBtndeeren;
ze behooven zelfs hun rood-gebande Baedo-
kers en Reis-Meyers niet meer moe te nemen.
De sight-seeing-car maakt het mogeljjk,
in eon paar uurtjes hëól Amsterdam te zien I
»Toet-toet" snorkte de signaalhoorn, en
precies twee uur 's middags schoof de auto
gister uit do nieuwsgierig-gapende menschon-
hoop van den Dam af, het Rokiu op en het
labyrinth door van achterburgwallen en hun
systraten.
De gids op den wagen sprak EngeUch en
Hollandsch, Hollandsch tegen de, op do
verschillende oploopendo banken gezeten
vreemdelingen, die ik behoorlijk voorEngel-
schen had aangezien, maar Hollander bleken
te zyn, en Engelsch tegen my, omdat hy me,
tegen mijn landaard iü, voor een Amerikaan
versleet, gelyk trouwens op do Nieuw Markt
een klein joggie doed, die me hoonend toeriep
«Kale Amerikaan8che hondenkop!"...
Ik liet den gids daarom beurtelings zyo
Hollandsch en Engelsch luchten, omdat het
my belaDgryk voorkwam aangezien ik voor
den eenigon ras-echten vreemdeling doorging
's mans verklaringen van Amsterdam in
hot Engelsch te volgen.
Ik moet bekennen: hy was behoorlijk op
de hoogte en vertelde my in het Engelsch
stipt evenveel als aan myn medereizigers in
het Hollandsch.
Hy verklaarde niet minder, en ook niet
meer, dan men redelijker wjjze van een gids
verwachten mag.
Zelfs met goeden smaak werd de weg door
Amsterdam gekozen.
Wy hebben getoerd langs do burgwallen
on de Waag, door do Jodenbuurten en voorby
het Trippenhnis, langs de Oudemanhuispoort
on hot Binnen-Gasthuisook hebben we hot
Oost-Indische huis en den Vischhal gezien.
Daarna het Palois op don Dam, de Beurs en
bot Cuntraal-Station. Langs het IJ tuften we
de Prins Hendrikkade op en langs de Park-
schouwburg-ruïae en het Wertheimpark,
kwamen wy den Amstel over en zoo langs
de grachten en deMaandagscheNoordermarkt,
de Loidsche straat in; dan, langs den Stads
schouwburg en het Hirsch-monument onder
hot Rijksmuseum door en het Vondelpark in.
Daarna den Amstelveenschen Weg op, om
langs de Kalfjes-laan en den Amstel, in stad
terug te komen, het Mantplein over, Rokin
en Spui, langs N. Z. Voorburgwal en langs het
«Handelsblad" terug. Het was juist vier uur.
We waren weer thuis, en voldaan.
Maar daarvóór had ik myn landsaard al
weer aangenomen.
Ik had de duldoloose krenking met onbe
wogen gelaat ondergaan, toen de gids, op het
Ryksmuseum doelende tegenover myn Ameri-
kaansch ilegma had meenen te moeten op
merken: «Rembrandts picture#You heard
about him, I suppose vroeg hjj, nog
steeds in het Engelsch, of het geziene my
genoeg beviel, zoodat ik nog wat langer in
Amsterdam dacht te bleven, waarop ik teo-
stemmend had geknikt.
Eindelijk, aan het eind van den tocht vroeg
hy pas, na de afrekening en de fooi: «Whatpart
ofAmerica are you oomingfrom?" waarop ik,als
eerlijk man, slechts antwoordde: «Holland".
En toen sprak de gids het laatste traject
tot ons allemaal slechts in het Hollandsch.
Maar ik wist reeds geuoeg.
Tenminste meenik nu te weten, dat de vreem
delingen, die Amsterdam aldus bekyken, good
bezorgd zullen zyn. En zelfs was deze nog
slechts eon hülpgids, dio het jaartal van den
bouw van de Zuiderkerk, benovens het aantal
palen, waarop onB Dampaleis geheid staat,
van oen papiertje Aflas; en ook vergiste hy
zich ëónmaal door my den gevel van het O. I.
huis aan den Kloveniersburgwal als «Town
Hall" aan te wyzon, kan dit laatste een
tactvolle opzettelijkheid van hem zyn geweost.
In oen paar uur kan men Amsterdam wel
Diet leeren kénnen; men kan er tenminste
eon indruk van krygen.
En dan schijnt me geen stad zoo mooi als
Amsterdam op zulk een rit langs onze volks-
markten in Ghetto on Jordaan, door do nauwe
sjaggorbuurtjes, voorby de eeuwige grachten,
hot frisscho Vondelpark in, de aardige omweg
langs den Amstelveenschen weg met het verre
panorama op de wazige stad, de kuivende
rivier, do drukke pleinen met wandelaars en
het gemoedelijke straatverkeer, de statige
gebouwen, de Blanke kerktorens, de oude gevels,
het open IJl
,You like Amsterdam?" had do gids
me ouderweg gevraagd.
En mjj dunkt, dat ieder vreemdeling daarop
zal antwoorden, evonals ik deed:
«Ohl... sö mucbl"
(Handelsblad).
Kustverdediging.
Instelling van een Fonds ter verbetering
van de kustverdediging en tot wjjziging van
de Militiewet 1901 en van de wet van 21
Mei 1899.
Memorie van Antwoord.
In de eerste plaats, zegt de Regeering in
hare Memorie van Antwoord, zij de aandaoht
gevraagd voor de in het wetsontwerp voor
gestelde bezetting en bediening van de zee
fronten der kustversterkingen door personeel
van de marine.
Het komt de Regeeriog voor, dat zioh
omstandigheden kunnen voordoen, die het
twijfelachtig zouden kunnen maken of op
voortdurende bezetting door marine-troepen
de toekomst te rekenen valt. Met
name wordt daarbij gedacht aan dè mogelijk
heid dat het onderzoek betredende de defensie
van Indië tot voorstellen zal knnnen voeren
die ook op het personeelvrAagstuk by de
marine van invloed zyn. Het zou verkeerd
zyn, zegt de Regoering, indien men by dit
onderzoek reeds van meet af gebonden was
door het feit, dat ruim een paar dnizend
mauschappen vooraf bestemd moesten worden
voor de kustverdediging hier te lande.
Beter komt het voor, dienaangaande thans
nog geen beslissing te nemen, te meer waar
tegen de bezetting van de zeefronten der
kustversterkingen door de zeemacht zulke
ernstige bezwaren in het midden zyn ge
bracht, dat ook uit dien hoofde nadere over
weging van de wenschelykheid van dien
maatregel voorkomt.
Op grond hiervan zyn de betrokken Mi
nisters dan ook tot de overtuiging gekomen
dat van die voorgestelde regeling althans
voorshands moet worden ufgezien.
Wanneer van dien overgang van de zee
fronten der kustversterkingen naar de marine
wordt afgezien, dan komt daardoor tevens
elko aanleiding te vervallen om de uitgaven,
noodig voor do aauvulHng en verbetering der
kustvorsterkiogen on voor do aanvulling van
het materieel der zromacht in éia zelfde
wetsontwerp op te nemen.
Mitsdien behoort dan ook alles wat be
trekking heeft op de aanvulling van het
materieel der zeemacht, uit hot wetsontwerp
gelicht te worden.
Yoor die invulling was in het oorspronke
lijk wetsontwerp gerekend op oen bedrag
van f 18,290,000, als volgt verdeeld 8 zee
gaande torpodobooten f 7,910,0f/0; 2 onder-
zoobooton met daarby behoorende inrichtingen
f 1,500,000 het vereischte aantal versper-
mynen met twee daarroor bestemde magazij
nen f 1,000,000.
Hiervan zyn thans drie panwerbooten reeds
bijna gereed, zoodat daa-vo» geen gelden
meer behoeven te worden uitgetrokken.
Het komt do Regeering wenschelyk voor
omtrent de overige pantserbooten vooralsnog
geen beslissing te nemen, doch eerst af te
wachten hoe deze drie eerste booten zullen
voldoen.
Wat de 8 torpedobooten betreft, zullen de
eerste 4 in 1913 gereed komen, terwyl op de
marine-begrooting voor 1913 bedragen zullen
worden aangevraagd als eerste termijn voor
de 4 volgende booten. Na 1913 zal dan hier
voor nog slechts eon tweede termyn noodig
«ijo.
Do onderzeebooteu en depótsohepon komen
ten laste van de begrooting voor 1913 ge
reed.
Aan raynen on magazijnen zal, met inbe
grip vun hetgeen daarvoor op de begrootiüg
voor 1918 zal worden aangevraagd, besteed
zyn een bedrag van f 264,000, zoodat hier
aan nog voor ruim I 700,000 zou moeten
besteed worden, makende met den laatsten
termyn voor de torpedobooten V t/m VIII,
oen bedrag van ruim 1 millioen.
Wat nu de aanvulling en verbetering der
kustversterkingen betreft, zoo was daarvoor
in het oorspronkelijk wetsontwerp een bedrag
van f 25,080,000, uitgetrokken.
Al de daarmee beoogde voorzieningen
hebben echter niet alle deselfde mate van
urgentie.
Dit eeD en ander heeft er toe geleid, dat van het
meerendoel der oorspronkelijk beoogde voor
zieningen is afgeweken en slechts die wor
den gehandhaafd, welke in de eerste plaats
worden noodig geacht om in den onvoldoenden
toestand onzer kustverdediging te voorzisn.
Mitsdien wenscht de Regeering de aanvul
ling on verbetering der kustversterkingen
thans te beperken tot lo. het maken van i
fort to Vlieringen; 2o. het verbeteren van
fort Kjjkdub; 8o. het vermeerderen van de
vuuruitworking van de bestaande pantssrfe:
aan den Hoek van Holland, by IJmuiden en
op de Harssens.
Hierdoor zal reeds een groote verbetering
der defensie §an de zeezyde verkregen sjju en
zal de toekomst met meer vertrouwen kunneu
worden te gemoet gezien, te meer wannei-r
ook het actief vermogen van het marinemate
rieel zal zjjn vermeerderd door de hiervoren
vermelde aanvulling van torpedo- en onder-
zoebooten, zoomede door de aanschaffing van
nog 2 onderzeebooten en nog een 4-tal zee
gaande torpodobooten ter vervanging van de
kleine booten voor het Zuiderfrontier, waar
voor een oersto termyn op de Marinebegroo-
ting voor 1913 zal worden aangevraagd..
Naar de meening der Regeeriog mag met de
uitvoering van de thans voorgostelde, tot den
kleinst toelaatbaren omvang teruggebrachte
verbeteringen niet langer worden godraald.
Er is dan ook in het gowyzigd ontwerp,
dat bjj de Memorie van Antwoord is govoegd
op gorokond dat begin 1913 met het werk
een aanvang kan worden gemaakt.
De totale kosten van de thans beoogde ver
betering dor kustverdediging worden op
f 10,850,000 geraamd en wel f 5,860,000 voor
het maken van een fort te Vlissingon;
f 4,760,000 voor het verbeteren van het fort
Kykduin en f 780,000 voor het vermeerderen
van de vuuruitworking aan de forten aan den
Hoek van Holland, by IJmniden en op de
Harssens.
Van het bovenvermelde bedrag van
f 5,860,000 voor hét maken van eon fort te
Vlissingon zal besteed worden voor vesting
bouw, waaronder pantserkoepels, electrische
inatallatiën, zoeklichten enz. f 3,394,000voor
geschut f 791,000 en voor munitie f 1,175,000.
Van het bedrag van f 4,760,000 voor het
verbeteren van het fort Kykduin zijn die sommen
resp. f 3,012,000, f 671,000 en f 1,077,000.
Voor het fort Kykduin is op eone opstelling
van hot geschut in koepels gerekend, waar
men in 1908 met eene opstelling van dat
geschut ondsr schilden meende te kunnen
volstaan.
Het in de wst vast te leggen maximum
bedrag der uitgaven voor do werken waarvoor
het fonds bestemd is, meent man op 12 millioen
te moeten stellen.
Aannemende dat ten laste van 1913 een
bedrag van f 1,500,000 zal verwerkt worden
en het resteersnd bedrag ongeveer gelijkmatig
over de jaren 1914 1916 zal worden uit
gegeven, zal om een afdoening in 25 jaar
(gerekend van de instelling van het fonds)
te bereiken, eene annuiteit van f 600,000
noodig sjjn.
Oordeelden verscheidene leden een nadere
toelichting noodig van de motieven, die er toe
geleid hebben aan den bouw van een fort te
Vlissingen den voorrang te geven boven den
aanleg van andere werken, do Regeering is
daarentegen van meeniDg, dat in de «Nota
betreffende de kustverdediging" reeds zoo
duidelijk is uiteengezet dat en waarom de aan
leg van een krachtig bewapend, zelfstandig,
stormvrij pantserfort te Vlissingen onvormjj-
deljjk is, dat zy daaromtrent bezwaarlijk
nieuwe gezichtspunten kan openeD.
Ook heeft Bjj niets mode to deelcn, dat niet
in een voor openbaarheid bestemd stuk zou
kunnen worden vermeld.
De neutraliteit op de Wester-Schelde moet
kunnen gehandhaafd worden; het gebruik
maken vun de uitmuntende, voor eene op
onze kust opereerende vloot van groot gewicht
zynde, havon en reede van Vlissingen moet
aan die vloot kunnen ontzegd worden. Aan
gezien tot een en ander onze zeemacht alleen
niet in staat is en die taak ook niet aan do
levendo strijdkrachten te land kan worden
toevertrouwd, moet daarin door den bouw van
een krachtig verdedigingswerk voorzien wor-
m.
De Regeering wenscht verbetering te bren
gen in de onvoldoende, verouderde bewapening
van de tot de stelling van Den-Helder behoo
rende kustversterkingen en de gebrekkige op
stelling der bewapening, door het fort Kyk
duin, dat den toegang tot de TexeUche zee
gaten beheerseht, tot een krachtig bewapend
pantserfort te doen omwerken en door van het
fort op de Harssens, dat moet medewerken
den vjjand het verbljjf op de reede te
ontzeggen, do vunruitwerkiog te vermeerderen.
Door <fio beide verbeteringen zal het afstoo-
1 vermogen der stelling soo aanzionlyk
sjjn toegenomen, dat voorshands met die
vorbeteringen, voor wat deze stelling betreft,
zal kunnen worden volstaan.
Zoowel te Vlissingen als te Kykduin wordt
opstelling van de kanonnen van 28 c.M. L
45 in koopels noodig geacht in verband met
het vereischte schootsveld en met het oog
op de gewichtige taak, die deze forten zullen
hebben te vervullen.
Het kanon van 28 cM. L/45 is als hoofd
bewapening voor deze forten gekozen, niet
dan na ernstig onderzoek, hetwelk heeft aau-
fstoond dat, soo het teruggaan tot een kleiner
aliber. als door sommige leden wordt aan
bevolen, ongeraden zou zjjn, de keuzo van
een kanon van 30.5 cM. L/50 bezwaren mrt
sich brengt wat betreft levensduur en kosten,
welke niet worden opgewogen door het voor-
doel van eon grooter doorboringsvermogen.
De door verscheidene leden geuite vrees
dat het gebruik vau luohtschepeu en vlieg
machines zoodanige ingrjjpende wijzigingen
in de wjjze van oorlogvoeren zullen brengen,
dat daardoor nieuw gebouwde verdedigings
werken onvoldoende zouden bljjken to zjjn,
wordt niet gedoeld. Inzonderheid puntserfortou
zullen van luchtschepen en vliegmachines
weinig te vreezen hebben.
Van de geopperde onderstelling dat de
firma Krupp destyds kanonnen van 28 cM.
L/40 gereed had, die zy gaarne aan ons land
zou verkoopen, nu in verschillende landen
zwaarder geschut wordt gevraagd, heeft de
Regeering niet zonder eenige bevreemding
kennis genomen. Hot bedoelde materieel toch
is veel te kostbaar dan dat het in voor
raad sou kunnen worden aangemaakt.
Inderdaad werd, mede ter voorbereiding
van de uitvoering der voorgenomen kustverde-
digiogswerken door de Ministers van Marine,
van Oorlog en van Koloniën, eene commissie
samengesteld, aan welke, ter bestudeoring
van het zware geschut en de opstelling daar
van, het bezoeken van verschillende buiten-
landsche fabrieken en schietterreinen weid
opgedragen.
Het ligt in het voornemen om te zjjner
tyd aan de fabrieken, welke daarvoor in aan
merking komen, de gelegenheid tot het doen
van prjjaaanbieding te geven.
