KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HeltÉer, TexelWieringon on Anna Paulowna
No. 4188.
Woensdag, 18"September 1912.
40»te Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3.in. 50 cl, Ir. p. potl 75 ct., buitenland 11.25
Pre- Zondagsblad i 37 j i j 45 f 0.75
miënj Modeblad »»»65»»»»75» f0.90
(Voor het bnitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 5 regels|(bij tooruitbeUllng)'X30 cent
Elke regel meer6
Be wijs-exemplaar2J
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Intero--
Talsfoon 50.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgever i C. DE BOER Jr. (v./h. BERKHOUT t Co.), Helder.
Bureaux i Spoorstraat an Koningstraat.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 17 September.
De lozere van «De Prins" hebben in
het laatst verschenen nummer kunnen op
merken het portret van oen onzer grootste
sangeressen mej. Tilly Koenen. Het is
ons aangenaam te kannen mededeelen, dat
genoemde zangeres, die een eereplaats in
neemt onder de beroemde landgenooten en
over wie Enropa en Amerika triomfeoren,
den llden October a.s. in de Nieuwe Kerk
alhier een concert hoopt te geven met mode
werking van den hoogst bekwamen organiBt
Louis Robort. Met schitterend succes hadden
deze concerten in Augustus reeds plaats in
Alkmaar, Middelburg on Haarlem, terwyl in
den loop van deze en de volgende maand
nog 20 verschillende plaatsen bezocht sullen
worden. Wy twjjfelen niet of ook hier ter
plaatse zal zy ruim belangstelling hebben.
De Bioscoop.
De Directie van het Bioscoop-Theater gaat
zich, blijkbaar, op klassiek terrein bewegen
in hare voorstellingen, hetgeen een goed toeken
is. Verleden week had zy een prachtige film
wet de avonturen van „Odysseus", volgens
de beschrijving van Homeros. Men vraagt
zich by dorgelyke voorstellingen af: hoekrygt
wen hot in elkaar? Want alle requisiten
moeten speciaal voor zoo'n opname gemaakt
worden, en wat dat voor kosten meebrengt
aun costumes, aan decoratiën, aan alles on
nog wat, daar zouden wy als we 't wisten paf
van staan.
Deze week is ook voor een deel aan de
klassieke kunst gewyd. Er is n.1. een historisch
drama in beeld gebracht, getiteld Koning
Enzo (1270), dat ons boeit door zyn kleurige
ensceneering.
Voor het overige bevat het programma
afwisseling genoeg: eene fraaie natuuropname,
zeegezichten, die voor bewoners der kusten te
boeiender zy o, een co wboy-drama/,De Roovers
der Wildernis", spannender dan een aflevering
van Buffalo Bill.
Twee komische nummers ,De ontrouwe
Vrouw" on Meier als Handelsreiziger" doen
u lachen. Vooral die Meier is een grappen
maker, en dat-ie nog leeft na driemaal van
de trap af gesmeten te zyn, dat is alleen in
de bioscoop mogelijk. Zyn knecht kriebelt een
juflrouw, die op een trap staat in de beenen.
Dit blykt niet erg verstandig te zyn, tenminste,
de juffrouw, de trap, de etalage, Meier en
nog een stnk of wat dames tuimelen over
elkander. En zoo gebeurt er altyd wat. Geen
wonder dat Meior zoo gauw op straat is. En
na de derde poging om wat te verkoopon,
geven ze 't op. Dit lykt me nog de eenige
verstandige streek van Meier.
,De Telegrafiste" is een levensdrama,
ook zeer spannend, 't Mag al een beetje zon
derling hceten, dat iemand, die een beroemden
inbrekersnaam heeft, onder dien naam een
liefdes-telegram aanbiedt aan de telegrafiste
en het haar zoodoende gemakkelijk gemaakt
wordt hem, dien ze eerst van plan geweest
was lief te hebben, doch dien ze by nader inzien
toch maar zal gaan haten, aan de politie uit
televeren, doch we kunnen het in de maat
schappij al niet eens krygen zooals we het
hebben willen, laat staan dus in de bioscoop.
Het slot is een groot nummer in drie af-
deelingen: »De leugen des levens", groot
sensatie-drama. Hierin komt voor een juffrouw
die zoent, een oorvyg en twee duelleerende
luitenants. Zelfs schiet de een den ander bjjna
dood. Voordat de film afgeloopen is, is by
weer levend. U kan dus nagaan dat het een
boeiend nummer is.
Kiesrechtmeatlng S.D.A.P.
't Was het oude liedje wat het weer be
treft: regen en wind. En de S.D.A.P., die
een openluchtmeetiug op het terrein by de
Stationstraat had georganiseerd, moest onge-
troOBtgaan verhuizen en in het gebouw «Tivoli'
een gastvry onderkomen zoeken.
De vergadering slaagde er niet te minder
om. 't Liep vol, al moesten ook de meesten
sich mot oen Btaanplaatsje vergenoegen.
De Voorzitter der federatie, A. G. A. Ver
stegen, heette de aanwezigen welkom. De
groote opkomst was, volgens spr., een b3-
wys, dat er belangstelling is voor de
van het algemeen kiesrecht. En al mag dan
nu ook niot in optocht gedemonstreerd
den, toch zal de Roode Dinsdag Blagen.
De heer A. W. Michels besprak hierna
het vraagstuk van het algemeen kiesrecht.
Spr. begon met een gezegde van Troelstra
aan te halen, die in 1903 gezegd hadde
arbeidersbeweging ie als een elastieken bal,
hoe harder je haar tegen den grond gooit,
des te hooger springt zy op. Allerlei be
letsels worden haar in den weg gelegd. Niet
alleen de burgemeester van den Haag, maar
ook mindere goden (firma's als Jannink
te Enschedé, die haar arbeiders verbood
aan de kiesrechtbetooging deel te nei
trachten haar te fnuiken). Deze f«
bewyzen, dat de stryd voor algemeen kies
recht steeds zwaarder wordt, 't Kapitalisme
tracht men op alle denkbare manieren te
dienen. Den 29sten Augustus had men het
roodvonk te Amsterdam epidemisch moeten
verklaren, doch men wachtte hiermee tot
Augustus, om aan de feestviering op dien
dag niets in den weg te leggen. Als het
om gaat het kapitalisme te beschermen, wordt
zelfs de wet op zy gezet. Ook de burgei
van den Helder heeft verboden een optocht
te houden; dit is, in weerwil van wat Harteri-
dorf in zijn krant heeft geschreven, nooit
eerder gebeurd, en op grond van de Zondags
rust is het ook niet geschied, want dan had
men b.v. een optocht als van de turners óók
moeten verbieden. Waar in den Haagschen
Raad 's burgemeesters houding is afgekeurd,
daar zal het Bpr. verwonderen, hoe de vr|j-
zinnige Heldersche Raad zul doen in dezen
Wordt dus de stryd om het kiesrecht
zwaarder, meer en meer blykt
vorming daartegenover noodig. Spr. betoogde
dat het algemeen kiesrecht niet ii
alleen voor den arbeider, maar dat het ook
een stuk macht vertegenwoordigt. Niet altyd
wordt evenveel waarde gehecht aan het kies
recht. Maar om de waarde te kunnen be
seffen, hebben we maar te zien naar wie er
tegen zyn. Welke motieven hebben zy en
waarom Wy zien in Duitsohland wat een
verkeerde verdeeling van kiesdistricten te-
weegbrongl. Daar was een meerderheid in
den Ryksdag die 4 mill. stemmen vertegen
woordigde, tegenover eene minderheid, die 7
mill. kiezers vertegenwoordigde.
Zoolang de arbeidersklasse echter niet
mopperde, voelde men zich veilig, maar nu
wordt die arb.klasse gevormd tot een macht
in den staat, en nu wil men haar telkens
een beetje uitbreiding en verbetering geven.
Hierover is reeds lang heel mooi gepraat,
>r nog weinig gedaan. In 1849 al sprak
prof. Opzoomer, dat niets natuurlijker was
dan het opperbestuur van den staat te doen
op zyn ledeD. Practisch komt dit neer
op algemeen kiesrecht.
Wat 'n moeite kost hot, om het te ver
overen 1 Verschillende politieke partyen spra
ken zich uit voor alg. kiesrecht, doch geen
heeft een program opgemaakt. Talma heeft
in '93 al gezegd we moeten geen .mammon'-
kiesrecht, doch «mannen'-kiesrecht. Thans
zit hy in een kabinet, dat huismanskiesrecht
voorstaat. Nog andere voorbeelden haalt spr.
in.
Natuurlyk is het niet de schuld van Tal-
ma, maar van de arb.klasse zelf, dat alg.
kiesrecht er nog niet is. Zoolang niet vol
doende erom gevraagd wordt, zullen we het
niet kragen, want zoo lang ziet de bezittende
klasse er geen gevaar in het te onthouden.
De leuzen van de christelyken en vrij
zinnigen zyn niet te vertrouwen. Zy willen
het kiesrecht niet geven on zullen het zich
langzamerhand laten afdwingen.
Spr. wekte vervolgens op om vooral aan
de propaganda deel te nemenverledon jaar
waren er 20.000 betoogers in den Haag, mogen
het er thans 40.000 zyn 1
De tweede spr. was A. H. Gerhard, van
Amsterdam. Op de hem eigen kalme, pak
kende, betoogende wyze, gekruid met saty-
rieke en humoristische bespiegelingen, begon
hy met de opmerking, dat or zooveel menschen
vóór alg. kiesrecht zyo. Eerst wy (de s.-d.),
dan de vryz.-dem., dan de liberalen. En dan
zyn er nog zooveel, die er «nog eens over
denken'. Zyn we er niet op vooruit
gegaan by 'n dertig jaar terug Toen spraken
we van natuurrecht, billijkheid, etc. Weest
niot verbaasd, zei spr., als ik dit alles aan
myn laars lap. Als ieder uwer 't goed had,
als zyn stoffelijke en geestelijke behoeften
waren gestild, wat zou het u dan kunnen
schelen, of ge ook een papiertje in de bus
mocht stoppen. We hebben allemaal het recht
op onze handon van den Helder naar Amster
dam te loopon, maar wat geeft men om dat
recht? Een recht moet nuttig voor ons zyn
we vragen das waarom willen wy kies
recht hebben
De kwestie van het alg. Kiesrecht is nog
zoo oud niet, nog geen 40 jaar. Doordat er
wantoestanden in de maatschappij zijn, willen
wy het kiesrecht, waren ze er niet, wy be
kommerden ons om dat kiesrecht niet. Denk
eens, dat er 700.000 menschen zyn in ons
Vaderland, die van armverzorging, van be
deeling moeten leven. En wat die publieke
liefdadigheid is, dat weten wy. Zy kan slechts
het van honger omkomen voorkomen. Meer
niet. Op enkele plaatsen in ons land bedraagt
die uitkeering van armbesturen het enorme
bedrag van f 3.per week. Toch wordt nog
f25 mill. per jaar uitgekeerd. Dat bewijst
dat er nog o zoo veel verborgen armoede is.
Het nationaal vermogen van Nederland
vermeerdert jaarlyks met f 100 millioen.
Éénmaal, in dat crisis-jaar, was de vermeer
dering //slechts" 80 mill., doch het jaar daarop
al weer 200 mill. Voelt ge niet, zoo vroeg
spr., hoe ontzettend schril die maatschappij
moet zyn, wier vermogen jaarlyks met tien
tallen millioenen stygt, terwyl aan den andereD
int werkeloosheid toeneemt
En wat doet de maatschappij voor het
geslacht dat opgroeit Was zy zich haar
>lieht bewust, dan moest zy alles doen voor
iet komende geslacht. Het jonge geslacht
uit de oudorste lagen, wordt verwaarloosd,
slechts voor dat van de beter gesitueerden
wordt zorggedragen.
De vermeerdering van het nationale ver
mogen is ontstaan uit den arbeid van ons
allen. Maar begeeren wy rjjkdom Neen,
want die is alleen mogelyk als er armoede
tegenover staat. Wat wy wenschen en wat
bereikbaar is, is welvaart, welvaart voor
allen.
Wie moet die misstanden veranderen
Alleen de menschen. Waarom gebourt dat
dan niet Al die hoogere klassen neem ik
het niet kwalyk, dat ze er niet aan meedoen.
Indien wy, gjj, indien zelfs dit bestuur op
het oogenblik de heerschende klasse was,
zouden we niet anders doen. Immers, als de
komst van de soc.-dem. alleen afhing van
het argument, had se or allang moeten wezen.
Nooit komt iotB goeds tot stand omdat het
goed is iets rechtvaardigs omdat hot recht
vaardig iB. Het moet afgedwongen worden.
Dan erkent ieder dat het goed is. Geen sterker
argument dan het aantal. Spr. gaf hiervan
een voorbeeld inzake de invoering van kinder
voeding op school.
Tenslotte zette hy uiteen hot verschil
tUBBchen het Btreven der vrijzinnigen c.s. en
ir sociaaldemocraten.
Het socialistische algem. kiesrecht is het
middel om tot ons doel te geraken. De andere
partyen willen den grondslag onaangetast
laton, wy willen dien juist veranderen. Niet
in een handomdraaien is de maatschappij
omtekeeren, maar de hervormihgen moeten
de kern der zaak aantasten en de macht van
het kapitaal vernietigen.
Het algemeen kiesrecht is niet meer eeu
eisch op zich zelf dion wy met anderen ge
meen hebbenhet is ganBch wat anders
dient om hervormingen in het leven te roepen.
Het droevigste feit is, dat de proletariërs
hun eigen vyanden zyn, dat ze nog niet allen
besitten een h«lder inzicht, een verstaan, een
begrypen. Het machtsvraagstuk wordt
den door kleine middeltjes, de beweging groeit
door tegenstand. Wy verheugen ons, dat men
ons het kiesrecht niet zóo maar geeft, het
moet ons toegeworpen worden, omdat men
het ons niet meer kan onthouden.
Spr. wekte op mee te gaan. Men moet,
wat men meent, goed meenen. Ende
toekomst behoort aan ons
Beide reden werden luide toegejuicht. De
zangvereeniging «Kunst aan het Volk" liet
zich een paar maal hooren.
De Voorzitter der af deeling sloot met eenige
woorden van dank de vergadering en wekte
op tot het nemen van oen abonnement op
//Het Volk1', dat 1 Oct. 12l/j jaar bestaat.
Uit Anna Paulowna waren per rijwiel een
aantal manifestanten gekomen, die door de
politie langs een achterstraatje werden weg
gebracht, omdat ze propaganda-bordjes op
hun rywielen hadden hangen«op voor
algemeen kiesrecht", #op voor" het socialisme",
e.d., hetgeen niet mocht.
)n collecte voor de stakende glasblazers
bracht ruim f 22.op.
Nooit wijzer.
Zaterdag bracht een 19-jarige werkvrouw
in de Hoofdgracht do al zoo dikwijls ver
oordeelde kachel-aanmaak-methode met pe
troleum in toepassing, met het gevolg dat
de vlam in haar gelaat sloeg, zij ernstige
brandwonden kreeg en haar haar gedeelte
lijk verbrandde.
Goed afgeloopen.
Eenige werklieden waren Zaterdagmiddag
bezig met het weghalen van luiken voor de
ramen van oen perceel aan de Binnenhaven.
Degene die het hoogst stond en het luik
had afgenomen, liet het zakken, met de be
doeling dat de volgende op den ladder hot zou
aangrijpen. Na een kleine poos verkeerde hy
in de meening dat zyn medewerkman het
vast had, wat echter niet zoo was. Het luik
viel van een flinke hoogte en onmiddelyk ook
de werkmaD, die door een duizeling was
bevangen. Toen men hem opnam, bleek
dat hy ongedeerd en met den schrik vry
gekomen was.
InvaHditeits- en ouderdomsverzekering.
De rechterzijde in de Tweede Kamer
aldus schryft men aan de «Tyd" is het
omtrent haar houding ten opzichte van het
wetsontwerp op de Invaliditeits- en Ouder-
domsverzokering eens geworden by de be
raadslagingen in de Commissie van Voor
bereiding. Ingrijpende amendementen zyn
dientengevolge van de leden der rechterzijde
niet te verwachten.
Men vertrouwt, dat het reeds vastgestelde
commissoriale verslag in het begin van de
volgende week zal verschijnen en dat in
October de openbare beraadslagingen een
aanvang zullen nemen.
Hollandsche zindelijkheid.
Sommelsdyk is tegen een juffrouw
proces-verbaal opgemaakt omdat zy de straat
i stoep vóór haar woning niet had geschrobd.
Internationale gastentoonstelling.
Zaterdag is in Amsterdam in tegenwoor
digheid van Minister Talma de internationale
gastentoonstelling geopend.
De nalatenschap-Brandt.
Het graf van Jan Conrad Brandt in de
R;nde Luthersche Kerk te Amsterdam, waar
in zich waardevolle aanwijzingen zouden be
vinden omtrent de veelbesproken nalaten
schap van Brandt, is, naar het «N. v. N."
ieldt, geopend, doch bet is vergeefsche
meite geweeBt. Den bybel toch, waarin zich
de aanwijzingen omtrent de erfenis zouden
bevinden, heeft men niet kunnen ontdekken.
Alleen is by de nog in de groeve aan
wezige skeletteD een koperen plaat, afkom
stig van de kist van de kleindochter van
Brandt, gevonden. Deze plaat vermeldt, dat
zy de echtgenoote van Allard Gerrit van
Meurs, meester in de rechten, is geweest en
overleden is in 1829. By de opgraving
waren hot kerkbestuur en mr. Pekelharing,
de gevolmachtigde der familieleden, tegen-
oordig.
Overreden.
Vrijdagnamiddag is een omstreeks 4-jarig
meisje op het Waterlooplein te Amsterdam
onder eon tramwagen van Ijjn 8 geraakt. Ze
werd gedood. De tram moest worden opge
vijzeld om het lykje er onder uit te halen.
Onder de tram.
Op het Buitenhof te 's Gravenhage is Zater
dagmiddag omstreeks 4 uur eea knaapje van
ongeveer G jaar, dat van een kolenwagen
sprong ouder een in gang zynden trami
Het tramrytuig moest worden opgevijzeld
om het kind van onder de baanschuivers te
halen. In deerniswokkenden toestand, zwaar
inwendig gekneusd, werd het kind met de
auto van den Eerste-Hulpdienst naar het ge
meente-ziekenhuis vervoerd, waar het kort
na aankomst is overleden.
Tot verwondering van de omstanders bleven
.mi» passagiers, onder wie zelfs dames,
tydens het opvijzelen van het rytuig in do
tram zitten.
Vernuftig.
Een aardig staaltje van detectieve-vemuft
vernam dezer de schrijver dor «Brieven uit
de Residentie" in het «N. v. d. D".
den stormnacht hadden een of r
schynlyk twee inbrekers een tydelyk
woonde villa aan den Scheveningschen weg
leeggeplunderdeen 40 kilo lood van het dak
en zoowat heel de garderobe van mynheor
uit de kasten, met eenige kostbaarheden van
mevrouw, die, ietwat onbezorgd, in een lin
nenkast waren achtergelaten.
Toen de recherche met do honden kwam,
lieten desen hun meesters in den steek de
stortregens en de storm hadden de //lucht"
van de inbrekers weggevaagd. Maar nu
kwam het menBcholyk vernuft aan de beurt.
Het bekende (visitekaartje", dat hoeren
dieven plegen achter te laten, wees aan dat
eon der gesochten had gemiddagmaald in de
Toevlucht van hel Leger des Heils. Op dat
spoor verdacht een der rechercheurs een
persoon; en toen hy den volgenden dag dat
heer zag loopen op een paar bottines van fijne
qnaliteit, was dit schoeisel, dat inderdaad
bleek uit de villa gestolen te zyn, een afdoend
middel om den dief tot bekentenis te brengen.
Rijwieldiefstal.
De firma W. Geys, Gelderschekade 69,
te Amsterdam, zond Zaterdagmorgen een van
haar knechts per fiets naar het Palais Royul
om daar een kwitantie te innen. De jongen
ging het Palais Royal van de zyde van de
Spuistraat binnen en liot zyn fiets daar staan.
Toen hy terugkwam was deze verdwenen,
De jongen bracht de firma onmiddelyk tele
fonisch op de hoogte van het gebeurde. Om
streeks 1 uur vervoegden zich twee mannen
by den boekhouder der firma, die hem zeiden,
dat zy in de Looierstraat een man hadden
ontmoet met een fiets van do firma Geys by
zich, welke hy hun te koop had geboden voor
f 15. Zy hadden het geld er voor niet by
zich, waarop de man hun gezegd had, dat
hy de fiets zoolang zou brengen in de smedery
van de firma Haccou en Stork aan de Looiers
gracht. Zy vroegen den boekhouder nu hun
nog even een fiats vroegen mee te geven
opdat zy den man, die aan genoemd magazijn
zou wachten, konden aanhouden en de firma
Geys haar ontvreemde fiets terug konden
bezorgen. De boekhouder kreeg echter arg
waan en gaf voor alle zekerheid een anderen
knecht van zyn firma last een van de beide
te vergezellen, de andere bleef zoo
lang by den boekhouder. Intusschen werd
ook de politie gewaarschuwd en toen men
ba de firma Haccou en Stork aankwam, waren
daar tevens eenige rechercheurs aanwezig.
De man, die, zooals de twee mannen hadden
beweerd, hun de fiets te koop had geboden,
stond nog op zyn post en werd onmidellyk
gearrostoerd. Voor alle zekerheid werd ech-
de ander eveneens uitgenoodigd de
rechercheurs naar het politiebureau Pioterhal
te vergozellen, omdat men meende dut men
hier te doen had met een fruc om de firma
Geys nog meer fietsen afhandig te maken.
Ook nummer drie werd naar het politiebureau
gebracht.
De hooge waterstanden en de landbouw.
Een modewerker schryft aan de //N.Rott.Ct."
Op dit oogenblik levert Nederland het
treurig beeld van een echt waterland. In de
laagste gedeelten van Nederland, waar de
kunst de terreinen tot het echte polderland
heeft gevormd, met bemaling op boezems
en hoogeboezems, zyn wind- en watermolens
onophoudelijk in de weer om het water der
polders op deze kunstmatige voorloopige
bergplaatsen te voeren. Maar op vele plaat-
hebben de waterstanden der boezems
het boezempeil reeds bereikt of overschreden,
en wordt vanwege polder- of boezembeheer
het sein gegeven de afmaling op den boezsm
te doen staken, omdat anders de boezemdyken
gevaar loopen van te overstroomen en door
te breken. De schade der overstrooming zou
Tooter zyn dan die van het tydelyk dras
van het polderland, hoe nadeelig dit
laatste ook is voor den landbouwstand. De
Ketelpolder heeft voor enkelo jaren een
voorbeeld gegeven van do nadeelen dor over
strooming van een boezemwater bjj door
braak van dyk.
In polderlanden zonder groote bedijkingen
of algemeene bemaling, zooals in Friesland,
in de toestand erger. En ook in de hoogere
kleistreken, waar do bodom geheel oen taaie
papmassa is geworden, waar de gewone
vegen onbagaanbaar zyn, is hot mot den
toestand van den landbouw treurig gesteld.
Tarwe on haver staan te rotten op hei
land en het rjjpe graan is ontkiemd, zoodat
stroo noch graan waarde meer heeft. Ook
de aardappels lyden buitengewoon in den
vochtigen bodom, zy zyn geBtuit in hun
groei, het bederf tast de vrucht aan en doet
e aardappels rotten.
Op de golvende zandgronden en in de
hoogveenstreken ziet het er eveneens treurig
uit. Uitgestrekte gewesten, die vóór een
jaar om dezen tyd smachtten naar bevoch
tiging door hemelwater, waar alle slooten
drooglagen en men mot moeite het grond
water voor de welputten kon bereikoD, staan
thanB geheel onder water, een toestand, die
met de hoogwaterstanden van den wiDter
overeenkomt. Tnsschen Zwolle en Meppel,
tusschon Meppel en Zwartsluis staat alles
onder water; vele graslanden zyn er diep
door bedekt. Zoo hier en daar ziet men op
hoogere geleelten het rnndvee en de
schapen als op eilandjes by elkander ge
vlucht. Enkelen hebben hun vee reeds ge
stald; de lage temperatuur en de ijzige
regens maakten dit noodig voor do gezond
heid van het vee. Mannen met vetleeren
kaplaarzen zagen wy de aardappelen uit
de modder opwoeien, om er nog iets van te
verkrijgen.
De torreinkommen in de zandgronden, zoo
als er vele in ons land gevonden w<
en waar het water uit een kring van hooger
gelegen grondsn samenstroomt, staan geheel
onder water. Ook de oeverlanden der stroom
pjes, waar men het etgras hoopte te kunnen
oogston, zyn overstroomd tot do hoogere
boorden. Het zyn geheel hooge winterwater-
standen. Zoo hier en daar duiken grysgele
hoopen bedorven hooi op uit het water; de
boeren moesten het niet gedroogde gras aldus
laten bederven, omdat zelfs de zonnewarmte
en droogte gemist werden om het tot bruik-
baar hooi te doen worden. Als er nog
schoone, droge herfstdagen komen wordt die
waardelooze massa, welke tot niets deugt,
en die zelfs nadeelig is voor het land in
brand gestoken.
Hooiwinnen kan men zelfs niet van de
hoogere gronden, hoewel het gras er over
vloedig is. Thans past men algemeen de
methode toe, om het gras groen en vochtig
als het is, in hoopen te zetten en door
persing op bepaaldo temperatuur voor den
winter te bewaren. Voor eon dertigtal jaren
kende men die methode nog niet. De weten-
sehap heeft hier de praktyk den weg ge
wezen, men plukt de vrachten van het land
bouwonderwijs. Het gebruik van de thermo
meter by den landbouw is thans algemeen.
Woensdag zag men, trots de nog zware
en dreigende cumuli en do regenwolken die
langzaam tegen don hemel opdreigdon, enkele
herfstdraden zweven, die zilverachtig glin-
sterdon in de weinige zonnestralen, welke
van tyd tot tyd uit de gescheurde wolkgor
dijn doorbraken. Dat geeft hoop op beter
as de opmerking van oude landbouwers,
die tot nog toe de tcekenon des hemels
ongunstig hadden geoordeeld. En werkelijk,
toen Donderdagmorgen de dagvorstin uit de
kimmen rees, was de hemel helder, en hing
er een herfstnevel over de lage landen en
de bosscheD. De oostelijke wind, die
thans waait, wordt met vreugde begroet.
Want hy alleen ia in staat de hooge wateren
van onze kust weg te stuwen, de rivieren
weer hun gewonen loop naar zee te
hernemen. Dan kan binnen weinige dagen
het normale niveau worden voor de kleine
rivieren dan kunnen de natuurlyko kommen
in onzen bodem weer wordon ontlast.
Maar toch, de schade, door den regen in
Augustus en de eerste helft van Ssptembei
aan onzen landbouw toegebracht, wordt hier
door niet hersteldhet jaargetijde is daartoe
te vor verstrekenvele oogsten zyn geheel
vernield. Had de landbouw niet don zegen
van een nitstekenden voorzomer te boeken,
het jaar 1912 zou een by uitstek ongunstig
jaar geacht moeten worden voor den land
bouw in Nederland. Thans kan gezegd
worden, dat de bijzonder gunstige verwach
ting van don voorzomer niet is vervuld door
het te kort van den nazomeren zoo zal
het gemiddelde van 1912 hoogstwaarschijn
lijk het kenmerk dragen van een jaar met
matige economische resultaten.
Winterteekens.
In Zeeland werden reeds in Augustus wilde
ganzen gezien, die anders eerst half October
verschijnenmaar het toppunt is deze week
bereikt door het zien van een troep „Denen"
of wilde zwanen, welke slechts by strenge
vorst worden waargenomen; daaraan wordt
toegevoegd, dat nog broedoesters worden aan
getroffen, die geen zaad hebben gegeven,
wat anders einde Juni of Juli plaats vindt.
Al deze teekens geven don broodetenden
profeten in don mond, dat een vroege strenge
winter op handen is.
Naar 't wikwief.
De »N. Gr. Ct." vertelt
'tls in een dorpje in de buurt van Gro
ningen gebeurd.
Een man van 53 jaren wildo graag een
vrouw hebben. Op gold kwam hot niet aan,
dat had hot boertjo geuoog. Als zo maar
schoon en jong was on gain almansvrund.
As 'k nog is trouwen gao, wik mien vrouw
allend hebben." Maar om er nu een te
krygen. Deze week besloot hy »'n wikwief"
raadplegen. Jl. Woensdag trok hy er op
af, 't mooiste pak aan, 'n nei zieden overhemd
en 'n mooie rtuwailen pedde op. Hy was wat
bang uitgevallen, vooral tegenover vrouwen
maar 't „wikwief" kende hy gelukkig goed.
Moedig stapte hy d'r op af en pas had hy
de denr geopend, of daar klonk het: «k Wil
trouwen, Annao, maorhou moulk'taanleggen?
Zuik mie is 'n vrouw op, nuuver en slank
eerlék. Ja veural eerlék; gain'd
dy de kadde in duustern knipt." En Annao
Bchudde de kaarten, prevelde wat en sprak
eindelijk: «Gao maor naor hoes, Jan; mörg'n-
vroug komt d'r 'n mooi wicht veurbie dien
hoes, net om half negen. Vraeg beur, want
d|j het 'n oogje op die."
En Jan betaalde en trok overgelukkig naar
huis, telkeDS herhalende: ,Om half negen
den zei de botter g.ld kosten." Maor wel
zol 't wezen. Onze schooljuffrouw? Maor
dat zok toch nait denken, dat die gek op
Maor men ken 't nait waiten.
Vrouluugoud is raor goud!"
De morgen brak aan en Jan stond om acht
uur al poesmooi in de deur. En hoe later
het werd, des te zenuwaohtigor werd hy.
Half-negen! «Daor komt ze w'rachtig
I Jao toch de schouljuffrouw
Veurout maor Nou mout 't wezen!....
Juffrouw.... 'n klain woordje.... koomt
geld en goudalles is veur
mit mio trouwen. Knik maor
van ji
ogaot i
,n jao
En meteen wilde hy de juffrouw by de arm
nemen. Geheel ontsteld nam deze echter de
vlucht. Dat was een vreemde Donderdag-
mor gen verrassing
En Jan? hy is nog denzelfden dag weer
naar 't wikwief getrokken, alweer om raad!
Belangrijke diefstal te Soerabaja.
Op het postkantoor te Soerabaja is een
belangrijke diefstal ontdekt, loopende tot
f 10.000 en bedreven door een Europeesch
ibtenaar. De justitie deed 15 Augustus
huiszoeking en vond allerlei aanwijzingen.
Het onderzoek daurt voort. De fraude is
zeer ernstig. De dader, een zekere S. is ge
arresteerd. De oudstaanwezend kantoorchef
M. is geschorst, verdacht van medeplichtig
heid dan wel van misdadige nonchalance.
S., reeds twee weken onder verdenking,
werd onverwachts overgeplaatst om hem te
dwingen tot kasovergave. Hy meldde zich
ziek, zond aan den kantoorchef een brief,
bekende alles en noemde een bedrag van
ca. f 10.000, dat geheel verdobbeld is. De
door hem weggemoffelde pakketkaartoD, waar
van hy de verrekenbedragen moest verant
woorden, zyn by de huiszoeking gevonden.
S. is onmiddellijk gearresteerd. De arrestatie
van den oudstaanwezend ambtenaar wordt
verwacht; het onderzoek naar zyn mede
plichtigheid duurt nog voort.
Torpedoboot geramd.
Cuxhaven, 14 September. Volgens hier inge
komen berichten is hedenmiddag de torpedo-
boot G 171 by eon poging om door te breken
door de „Zahringon" geramd en binnen 15
minuten in 30 M. diep water gezonken. Zeven
man worden vermist. Het ongeluk is
Noorden van Helgoland gebeurd.
Wilhelmshaven, 14 September. Van do
vermiste zeven man, zyn er twoe gevonden.
Een dezer is na vergeefsche pogingen om
de levensgeesten op te wekken gestorven,
do andere heeft oen dybeen gebroken.
De lijkwagen van den Japanschen Keizer.
By de lykplechtigheden te Tokio, was de
kist geplaatst in eon wagen op twee wielen,
met ossen bespannen.
Omtrent dit merkwaardig vervoermiddel
schryft mon uit Jokohama aau de «N. Rott.
Ct." o.m. het volgendo:
.Volgens oud gebruik doou de Japansche
Keizers on Keizerinnen op een ossenwagen
hua uitvaart.
De ossenwagen placht trouwens het trans
portmiddel to wezen, dat ten hove by plech
tigheden wordt gebezigd. In myn verzame
ling gekleurde preDten, heb ik o. a. oen
afbeelding, waarin de Keizerin wordt voor
gesteld, zooals zy geholpen door twee hof
dames, langs oen laddertje zoo'n ossenwagen
verlaat.
De vervaardiging van de lijkkoets voor
den Keizer was opgedragen aan een werk
man in Kioto, wiens voorvaderen sinds 150
jaar de lijkwagens voor de keizerlijke familie
hebben mogen bonwen. Den 3en Augustus
arriveerde deze wagenmaker in Tokio; hy
kroog van don chof van het protocol duide
lijke aanwyzingen; en h|j heeft zich doen
aBBisteeren door dezelfde werklieden, die
eenige jaren geleden voor do toenmalig"
Keizerin-weduwe de lijkkoets hebben ver
vaardigd.
Al deze werklieden zyn geboren te Kioto,
eertyds do residentie-plaats.
De wagen, die, hoewel te Kioto vervaar
digd, in Tokio uit de verschillende doelen
wordt in elkaar gezet, heeft twee wielen;
hy is, don dissel meogerekend, 23 vt. 4 duim
lang (zonder dissel 11J vt-®n 4 st. 5 duim
breed. De wielen hebben een diametor van
58/i vt., de bovenbouw van den wagen is,
f emeten van de wielas, 7s/t vt. hoog. Aan
en voorkant is het keizerlijke wapen met
de chrysanthemum bevestigd.
De huid van de zes (5?) ossen, die de
koets trekken, moet een bepaalde teekoning
bezitten; ook mooton de osson uit het district
Kioto komen.
Zoodra do beesten zijn uitgezocht en goed-
ekeurd wordt hun de tweede graad vau
5on hofrang verleend. Zij krjjgon dan
nog slechts eon bepaald voer, dat hen ochter
erzwakt on dat hen ook niet lang in hot
loven houdt. Dat ïb ook do bedoeling, want,
wat in Japan eenmaal den Keizer heeft ge
diend, mag niet moer door anderen wordon
gebezigd.
Echter zyn de by do begrafenis der vorige
Keizerin-wodnwe gebruikte ossen dat lot
ontsnapt. Als eon concessie aan den nienwen
tydgeest hebben de dieren oen ondorkomon
jekregen in den Sejinodsi-tempsl te Kioto.
laar daar was men op deze kostgangers,
die bovendien nog met heel wat ceremonieel
moesten worden bohandeld, niet erg gestold.
Wat er ten slotte van de dieren geworden
i, schynt niet bekend te zyn.
Daar de lykkoets heel zwaar geconstrueerd
en de weg van het paleis naar het parade-
veld te Aojama vry slecht was, is op dat
traject een betonpad gelegd, 't welk loopt
van het paleis naar het paradeterreip. Langs
dit pad is een trottoir aangelegd, waarlangs
deputaties uit Japan, Formosa, Sachaüen
en Korea, en hot belangstellende publiok
zich konden opstollen.
de gebouwen, die voor de plechtig-
i het Aojama-veld zyn opgeslagen,
100 timmerlieden en 1000 andere
arbeiders gewerkt. Al deze arbeiders moesten
morgen, vóór zy het terrein der
werkzaamheden betraden, onderwerpen aan
een lichamelijke reiniging volgons den ritus
van den Sjinto-eeredienBt.
De kist, waarin het stoffelijk overschot
van den Keizer van Japan besloten is, is
geplaatst in een andere, die weer in een
erde, enz.
Het geheel vormde een gevaarte van 10
vt. by 5 vt, wegende IJ ton, dat bg de
uitvaart met een prachtig wit kleed, dat
fraai beBtikt was, omwikkeld was. De wielen,
ook de spaken van de lykkoets waren zwart
geverfd. En do wielen waren zóó vervaar-
<ugd, at zy b|j het draaien 7 verschillende
klagende, kraakgelniden voortbraohten.
Generaal Nogi. f
Tokio, 13 Sept. Generaal Nogi, die t|jdeus
den Russisoh-Japansohen oorlog Port-Arthur
innam, en zyn echtgenoote hebben zich van
het leven beroofd.
Tokio, 13 September. Generaal Nogi sneed
zich den hals af met een kort zwaard, zyn
stiet zich een dolk in den buik op
het oogenblik dat de kanonschoten het ver
trek van den rouwstoet uit het Keizerlijk
aankondigden. Z|j deden dit in hun
woning te Akasaki. Beiden hadden zich in
volledig Japansch kostuum gekleed en dron
ken een afscheidsdronk van saké uit de be
kers, die de overleden keizer hen had ge
schonken. Het omhulde portret van den
keizer hing aan den wand.
Een brief, naar men meent aan den kei
zer gericht, lag by de lyken.
Een student, die bij generaal Nogi woon
de, kwam de kamer binnen on vond de
beide echtgenooten, toen zij den laatsten
lom uitbliozen.
Dit treurig voorval heeft grooten indruk
en diepe droefheid veroorzaakt.
De „Times" schryft over den zelfmoord
van generaal Nogi en diens vrouw: «De
ridderlijke krijgsman, wiens twee zonen in
den oorlog tegen Rnsland bun leven voor
den keiz6r lieten en die by z|jn landgenooten
geliefd was om zyn bescheidenheid on den
adeldom van z|jn karakter, niet minder dun
om zijn moed en de grootheid van z|jn ver
diensten, had alles geleerd wat het Westen
hem van de moderne oorlogskunst kon leeron.
Maar in het slotstuk van zyn levon heeft
hy bowezen, dat h|j in zyn hart gebleven
was een Japansche Samoerai uit het tijd
perk, dat voorbjj is gegaan, bereid om zyn
verknooptheid aun z|jn keizer te toonen op
een wjjze, die het Westen kan bewonderen,
maar nauwelijks vermag te begrypen."
Nogi is een van de groote figuren ge
weest uit den Russisch-Japanschen oorlog.
H|j was den llen November 1849 te Osaka
geboren, werd in 1871 majoor en, na ver
schillende rangen te hebben doorloopen, in
1885 generaal-majoor. In 1886 maakte h|j
een reis door Europa. In den oorlog van
Japan tegen China leverdo hy in Novomber
'894 drie veldslagen en hielp Port-Arthur
'eroveren (21 November). Van Januari tot
dei 1895 ondernam hy den tocht naar
Kaiping; en sinds April van dat jaar was
by luitenant-goneraal. In hetzelfde jaar word
hem de titel van baron geschonken en leidde
h|j een veldtocht op Formosa.
Van 1896 tot '98 bestuurde hy als gouver-
Dour dut eiland.
Iu 1904 werd hem, b|j het uitbreken van
den Russisch-Japanschen oorlog het bevel
gogevon over het 38 legerkorps. Den 2en
Januari veroverde hy, na eerst groote ver
te hebben geleden ook zyn eenige
zoon sneuvelde Port-Arthur. Daardoor
een deel der troepen, die voor die
vesting lagen, vry en kon deelnemen aan
den veldtocht in Mantsjoeryo. Daar onder
scheidden Nogi en z|jn manschappen zich
door in Maart b|j Moekden den rechtervleu-
van de Russische krijgsmacht om te trek-
f
De dood van Nogi heeft in Japan diepe
verslagenheid teweegebracht.
Gelozen op een drankjesflesch
//Alle uren gorgelen, om de 8 uur een
lepel inslikken."
Advertentiana.
•Een nette juffrouw, 60 jaar, zag zich
gaarne geplaatst in een hotel in de W. C.
of andere lichte werkzaamheden inde keuken."