KLEINE COURANT -
«is 't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Pauiowna*
DenHelder en 'tEeuwfeestvan
Nèerlands Onafhankelijkheid
No. 4144.
Zaterdag 26 Ootober 1912.
40ite Jaargang
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct,[fr.;p.Jpo«t|75 ct, buiten land
Pre- 1 Zondagsblad 374 45 i
miën J Modeblad 65 75
(Voor het bnltenland[bg vooruitbetaling.)
Advertentiên van
Elke regel meer.
Bewqs-exemplaar
Vignetten en groote letters worden
5 regels (bjj rooruitbetaling) 30 cent.
lt plaatsruimte berekend.
Interc..-
lefoon BO.
Verschijnt Dinsdag- sn Vrijdagmiddag.
Uitgever i C. DE BOER Jr. (y./k. BERKHOUT 4 Co.), Helder.
Bureaus Spoorstraat en Koningstraat.
Derde Blad.
BERICHT.
Door de steeds grooter
wordende oplaag van ons
blad wordt ons blad in
sommige wijken iets later
bezorgd. Dit in antwoord
op de ingekomen klachten.
door
W. G. DE BAS,
lo Luitenant der Vesting-Artillerie,
gedetacheerd aan de Hoogere Krijgsschool.
IL
Toen do Novemberdagen van 1813 waren
gekomen, behoorde Ver-Huell niet tot
hen, die zich slechts gebonden achtten aan
Vaderland en Oranje. Wellicht was het
hem gedurende de eerste dagen der om
wenteling mogelijk geweest, met behulp
der Hollandsche schepelingen zich meestor
te maken van vloot en forten te den Helder.
Spoedig echter deserteerde 't scheepsvolk
en de bezetting sloeg aan 't muiten; de
omgeving van den Admiraal werd over-
heerschend Fransch, terwijl de geringe be
volking op dit afgelegen punt des Lands
niet bij machte zou blijken weerstand te
bieden tegen eenc vreemde meerderheid.
Hem bleef de keuze tusschen neerlegging
van zijn bevel en, zoo zijne Fransche offi
cieren dit dulden, vertrek uit den Helder
als eenvoudig poorter of handhaving van
zijn commando met verdediging van vloot
en forten voor den Keizer, 't Eerste was
strijdig met elk begrip van militaire plicht
en krijgsmanseer, hij koos 't laatste. Zijne
onbegrensde bewondering voor den grooten
Napoleon, dien hij te midden van roem en
glorie van nabij had gekend en vereerd,
verplichtte hem tot onkreukbare trouw aan
zijn eens gezworen, onver breek baren krijgs
manseed. Gewezen Hollandsch zeeofficier,
in Franschen dienst, maakt hij zich op tot
verdediging eener Fransche Stelling op
Hollandsch grondgebied, zijns inziens in
Holland's eigen belang, tegen eene natio
nale volksbeweging zijner eigen landge-
nooten, een standpunt, eenig in onze vader-
landsche geschiedenis I De leiders van den
opstand hadden den Fransch-gezinden Ad
miraal zorgvuldig buiten al hunne plannen
gehouden, vreezend, dat zijne plicht hem
zou gebieden, zjjnen Souverein tegen nade
rend onheil te waarschuwen. Vandaar dat
in de eerste dagen der revolutie Veb-Hoell
in de geheele beweging slechts meende te
zien ,een volksopstand zonder bepaald
doel of regel".
Onze groote staatsman Thobbecke ge
waagt van Ver-Huell aldus: „In zulke
„dagen vindt het gelukkig verraad toe-
Juiching, maar er is eene ongewone sterkte
„van wil noodig, om niet met de menigte
„mee te loopen". Aan zijn beleid, stand
vastigheid en onbegrensden invloed op zijne
ondergeschikten, danken we het behoud
van den Helder, met vloot, forten en toe-
behooreu, zonder dat schier een droppel
bloeds werd vergoten. „Indien ik hen had
„verlaten, waren de gevolgen niet te be
kekenen geweest", schreef hij zelf aan den
Admiraal Van Kinsbergen. De sterke be
zetting en bewapening besteedde hij slechts
tot bewaking van het kostbaar pand, aan
zijne zorgen toevertrouwd. Van den ruimen
voorraad levensmiddelen deelde hij met
kwistige hand uit aan de behoeftigen van
Helder en Huisduinen; bij beschermde de
bewoners tegen eiken overlast der bezet
ting en beperkte strooptochten of requisitiön
ten koste der omliggende plaatsen van
Noord-Holland tot 't allernoodzakelijkste.
Hij wenschte geen landgenoot als vijand te
beschouwen dan dengeen, die hem 'teerst
zou aanvallen, maar dan zou hij ook be
reid blijken zich tot 't uiterste te hand
haven.
Zijn standvastig gedrag, zijne onkreuk
bare trouw aan den krijgsmanseed, zyne
gehechtheid aan en bewondering voor den
Franschen Overheerscher, griefden den her
stelden Vorst zoowel als 't verloste Volk.
Weinigen uit die dagen wisten zijne hou
ding onbevooroordeeld naar waarde te bil
lijken. De Prins, die allen aannam welke
tot hem kwamen, bereid tot vergeven en
vergeten, weigerde dezen voormaligen aan
hanger van zijn Huis persoonlijk to ont
moeten. Verbitterd door ondank, wangunst
en miskenning, in zijn Vaderland onder
vonden, liet Ver-Huell zich door Lodewfjk
XVIII als Franschman naturaliseeren. Hier
mede gingen zijne onmiskenbare talenten,
die nog 111 de toekomst weldadigen invloed
op onze Marine hadden kunnen uitoefenen,
voor goed voor ons land verloren.
Den 16en April 1814 lezen we in eenen
brief van Jhr. Mr. H. J. van de Gbaaff
„Ik heb de Frauschen hooren zeggen„Wij
„allen hopen, dat Mr. Ver-Huell waardig
„door 't Fransche gouvernement zal wor-
„den ontvangen, omdat hij zulks verdient
„en omdat Uw Prins hem nooit in zijn
„Vaderland zou kunnen schenken, wat hij
„aan Frankrijk zou verliezen".
Onwrikbaar bond hij zich voor goed
don vreemde, waar zijn ideaal, dat hij had
aanbeden en voor wien hy zich zelf en zijn
Vaderland te den Helder had opgeofferd,
was gevallen en verguisd. Op den 25sten
October 1845 stierf hij te. Parijs, zijne
assche rust op de bekende begraafplaats
„Père la Chaise" aan de oevers der Seine
in vreemden bodem. De naam van hem,
die onder NeOrlands grootste zonen dient
te worden gerangschikt, staat gegrifd op
den Are de Triompte de 1'Etoile, de Fransche
zegepoort te Parijs, te midden der helden
van 't Eerste Fransche Keizerrijk.
3. Het voorspel der blokkade.
(16 Nov.-7 Dec. 1813.)
Omstreeks 1 Nov. werd in den Helder,
niet zonder vreugde, de tijding ontvangen
van de nederlaag der Fransche legioenen
bij Leipzig (18 October 1813). Na 4 Nov.
werd de vrije loop van de post gestremd;
terwijl de berichten, die nog uit 't binnen
land inkwamen, te uiteenloopend en on
waarschijnlijk waren om er geloof aan te
hechten. De beurtschepen van Amsterdam
werden belet binnen "te komen, de brieven
die men ontving waren geopend, kortom
Helder vernam niets van 't geen in
't overige deel des lands voorviel. Na zijne
verliezen zag Napoleon zich genoodzaakt
troepen uit Holland, te ontbieden, waardoor
hier de moed ontwaakte 't Fransche juk
af te werpen en de plannen tot herstel der
onafhankelijkheid te verwezenlijken.
Generaal Molitob, bevelhebber der 17e
militaire divisie, trok, naar hij voorgaf op
bevel van hooger hand, de troepen in
garnizoen te Helder en Texel terug. Hij
achtte blijkbaar deze belangrijke punten
voldoende beschermd door de Hollandsche
matrozen en de Nationale Garde. Hierdoor
beschikte Admiraal Ver-Huell in zijn uit
gestrekt kustgebied van Eems tot Maas
monden over een onvoldoend aantal troe-
waarvan nog een gedeelte op de ves
ting Naarden werd gedirigeerd. Ten slotte
hield hij voor de verdediging der stelling
over, behalve de 1500 Spaansche krijgs
gevangenen, de Fransche bemanningen der
fregatten „Heuse" en „Issel", vormende
de z.g. 63e Equipage de haut bord, die der
brik „Le Genie", een battaljon kolonialen,
een compagnie artillerie Elzassers, een
compagnie Nationale Garde, een depöt zie
ken, verplegings- en hospitaal-personeel.
Voor politie-toezicht in 't binnenland be
schikte hij over enkele gendarmen en Natio
nale Garde. Het korps zeeofficieren en het
scheepsvolk bestond meerendeels uit Hol-
16 November 1813 verspreidde zich in
den Helder het eerste bericht der volks
beweging te Amsterdam, waar men de
Fransche ambtenaren had verjaagd, de
douane-kantoren in brand had gestoken en
de huizen dreigde te plunderen van allen,
die zich langer gehecht toonden aan het
Fransche bewind. De Fransche Comman
dant der Genie, Overste de Foucauld, die
zich met verlof te Amsterdam bevond, was
ijlings naar den Helder teruggevlucht. De
berichten, die h(j medebracht, werden be
vestigd by schreven van den Franschen
Prëfect-Maritime te Amsterdam, Admiraal
Frugüet. Generaal Molitob was op Utrecht
teruggetrokken, zou trachten zich met het
leger van den Hertog van Tarente te ver
eenigen, om gezamenlijk tegen het oproerige
Holland op te rukken. Ver-Huell, onbekend
met wat in 't overige deel des lands was
geschied, achtte het zijn duren plicht, orde
en rust op 't Eskader te handhaven, dat
14, 15 en 16 November binnen het Nieuwe
Diep werd teruggetrokken, daar zich een
oproerige geest onder de bemanning begon
te openbaren; hij wenschte elke opwelling
tot verzet en rebellie in de kiem te smoren.
Den 16en November verklaart hij den Helder
en onderhoorigheden in staat van beleg en
aanvaardt het opperbevel over zee- en
landmacht, aldaar in bezettiDg. De barrières
werden gesloten, de gemeenschap met het
binnenland belet, de verbinding over de
Zuiderzee met Amsterdam afgesloten door
de brik „Grasshopper", en de forten bezet,
gedeeltelijk door de Marine„Morland" door
die van de Prins en „1'Ecluse" door die van
de Zoutman. Den 18en November bleken
's ochtends vroeg de douanen en peilders
gevlucht, na de kassen te hebben gelicht;
de ontvanger der rijksbelastingen, de heer
L. Schoon, had het bord met den Franschen
Adelaar voor zijn huis weggenomen en zijn
kantoor gesloten; hij kreeg echter bevel
zijne werkzaamheden onmiddellijk te her
vatten. Hij verdween echter dienzelfden
dag. De Admiraal gaf de strengste bevelen
aan de politie, om rust en orde in de ge
meente te handhaven; geheimzinnig ver
spreide brieven wonden de gemoederen der
bevolking op en de berichten, welke Ver-
Huell in handen vielen, bewezen ten dui
delijkste, dat men poogde het Hollandsche
scheepsvolk tot opstand aan te hitsen.
19 November verhaalde men, dat alles wat
Fransch was uit Holland vluchtte. De
vreugde was algemeen en bleef niet zonder
gevolgen. Eenige jongelieden waagden het
overluid langs de straten „Oranje boven"
te zingen. Een van hen werd door de gen
darmen gevat, doch door de matrozen ontzet,
waarop hij de vlucht nam en zich schuil
hield. Nadat de politie hem lang tever
geefs had gezocht, dreigde zij, den Helder
in staat van oproer te verklaren, als het
jongmensch niet werd uitgeleverd. Deze
gaf zich daarop vrijwillig gevangen, doch
werd daags daarna weer in vrijheid gesteld.
22 November werden de strengste bevelen
uitgevaardigd, dat alles te den Helder op
Franschen voet zou blijven geschoeid; de
maatregelen, welke werden genomen, ont
namen alle hoop om de Franschen voor
eerst te zien vertrekken.
Overtuigd, dat de Hollandsche matrozen
onder de heerschende gisting niet lang de
hun toevertrouwde posten zouden hand
haven, besloot de Admiraal een groot ge
deelte der bemanning van tijdelijke pas
poorten voorzien, te doen vertrekken.
Na het verlaten hunner bodems op 23
November trokken de Jantjes, nationale
liederen zingend, door de straten van den
Helder en zweepten de geestdrift der be
volking ten top.
De Fransche Commissaris van Politie
Bubut en de Commandant der Landmacht,
Generaal Mayer, vervoegden zich op 't
Admiraalschip bij Ver-Huell, met het voor
stel, het dorp buiten de wet te verklaren,
wat voor den Helder onberekenbare gevolgen
zou hebben gehad. Doch de Admiraal gaf
hen kalm en met nadruk dit treffend
schoone antwoord: „Mijne Heeren, waar ik
„bevel voer, bestaat geen oproer, dit moet
„U genoeg zyn".
(Wordt vervolgd.)
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 25 October.
Onze vroegere plaatsgenoot de heer A-
Biegel, is gisteren te Batavia geslaagd voor
eersten stuurman groote stoomvaart.
Mej. Haas, ooderwyeeres aan school 6
alhior, komt als zoodanig voor op eon voor
dracht te Amsterdam.
De Gereformeerde Jongelings Vereeni-
ging »Uw Heil Komt" te dezer plaatse hoopt
de volgende week haar vjjftig-jarig bestaan
te herdenken. Ter gelegenheid van dit feit,
zal z(j den 28sten Oct. een openbare verga
dering honden, in de Bethelkerk, waar als
spreker zal optreden: Dr. B. Wielenga van
Amsterdam, met het onderwerp: »De won
deren van den Antichrist". Den volgenden dag
zal *jj een feestelijke vergadering honden
eveneens in de Bethelkerk, alleen toegankelijk
voor geintroduceerden.
- Naar wij vernemen zal de Zang- en
Beciteer-vereeniging „Harmonie", directeur
Joh. Brands, op Donderdag 7 November 1912
voor begunstigers en introducé's haar eerste
uitvoering in .Casino" geveD, waar o.a. op
gevoerd zal worden de operetto in een bodrjjf
.De dochters van den Houtvester". Volgend
jaar 25 April viert „Harmonie* haar 20-jarig
bestaan. Voor dien avond is tor opvoering
aangenomen het schitterende fantasiespel
«Goudsprookjes Tooverlied muziek van Otto
Ludwig (Wernicke). Aan deze uitvoering zal
bet dameskoor „Euphonia" en het kinderkoor
,n deu heer Brands medewerken.
Lezing mevr. Boldingh.
Voor een kleinen besloten kring, hield
mevr. BoldinghGoemans Donderdagavond
eene lezing over Jean Bacino, den grooten
Franschen dramaturg.
Mevrouw Boldingh deelde mede, dat zy zich
zooveel mogelijk van dé-'ails sou onthouden
en slechts een korte karakteristiek zou geven
van zyn persoonlijkheid.
Haar studie waarschijnlijk eon extract
t een omvangrjjker studie over den dichter
was in vele opzichten merkwaardig. Aan
vankelijk wat droog door de opsomming van
een ryk feitenmateriaal, dat mevronw Bol
dingh ons vry vlug voorlas* won haar lezing
allengs aan interesse naarmate zy meer in
psyche des dichters doordrong. Zy schetste
Bacine en den invloed, dien hy onderging
van het Jansenisme; z(j beschreef hot leven
der familie Bacine te Port Boyal, den leer
meester van den jeugdigen Bacine, den be
kwamen Hellenist Lancelot; zy besprak de
vriendschap tusschen Bacine en Boiluau, en
den grooten invloed van dezen laatsto op
Bacine, zyn bekeering en huwelijk met eene
CDbeduidende vrouw. Zyne Cantiques spiritu-
elles, Bacine's zwanenzang, vergeleek zy
met het beste wat LamartiDe gemaakt heeft.
Besumeerende, vatte zy zijn karaktereigen
schappen samen in deze begrippen: fijnge
voeligheid, bijtende geest, eigenliefde, vnrige
impnls, inwendige vrede ten slotte, ontstaan
uit zyn godsdienstige bekeering en als geheel:
een dichterziel in den volsten zin des woords.
Na de, zooals wjj boven zeiden, wat dorre
opeensomming van een verbijsterende masBa
feitenmateriaal, hetgeen bewees, dat mevr.
Boldingh eene diepgaande studie van dezen
Franschman heeft gemaakt, kwam er ten
slotte, toen zjj de psychologische zyde van
den dichter belichtte, warmte in haar
voordracht. Zy vergeleek Bacine met Cor-
neille, en trok tusschen beide dichters, van
welke de laatste, zooals men weet, in zekeren
een leermeester is geweest van den eerste,
een parallel, die merkwaardige tegenstellingen
opleverde. Hebben in Corneille's drama's de
mannen hoofdzakelijk de hoofdrollen, by
Bacine is het juist de vrouw, die by ons in
verschillende karakters leert zien. De con-
férencière karakteriseerde in 't kortBacine's
vrouwenfiguren; zy belichtte ze, scherp en
fel, met het zoeklicht van haar individualiteit,
om aan te toonen, in haar resumé, dat
Bacine de poëzie in het drama heeft gebracht.
Na de panze illustreerde zjj deze stelling met
fragmenten nit des dichters drama. Zjj droeg
een drietal scènes voor uit "Andromsque",
en twee uil .Pbèdre". Hier was de artiete
aan 't woord hierin ontwikkelde zjj haar
volle kracht als dramatische diseuse. In
prachtig Fransch, wist zjj de schoonheden
van deze drama's naar voren te doen komen,
en ons voor de zooveelste maal te doen
hooren welk een fraaie taal de Fransche is,
als zjj in zoetvloeiende, klassieke verzen
gezegd wordt. Het Fransch is niet gemakkelijk
te volgente minder, waar het een klassiek
schryver geldt, met zjjn vaak moeieljjke z
wendingen. Of daarom het aandachlig-lniste-
rend publiek alles heeft kunnen volgen P
Nieuwe telefoon-aansluiting.
Mej. A. M. Heeroma, Kanaal weg, (huishond-
aansluiting;.
173 Korver, Fa. Wed. J. A„ Vleeschli.
Keizerstraat.
2X^95 Bood, A. van, Bioscoop theate
Kanaalweg.
187 Mejjer, J. A., Kleedermaker, Hoofdgr.
Voetbal.
Wedstrijden voor Zondag a.s.
Texel.
H. F. C. I Tex. Sportclub.
Alhier.
A. F. Sc H. C. Alcmaria.
1—2,30. HF. C II Quick.
84.80. H. B. S. I 't Noorden.
Rona-Cacao.
Daartoe uitgonoodigd door de firma Van
Honten en Zoon, waren wjj in de gelegenheid
van de week ons te komen overtuigen van
de goede hoedanigheden der Bona Cacao,
welke deze firma sinds een'gen tjjd in den
handel brengt.
Het doel der firma Van Honten is
goede cacao te geven voor weinig geld, en
ook en vooralhet misverstand nit de wereld
te helpen, als zon voor het zetten van cho
colade veel van deze cacao noodig zyn. Het
tegendeel is waar: jnist met een kleine hoe
veelheid krygt men een uitstekend kop cho
colade, terwyl de chocolade bitter is aJs men
evenveel cacao voor gebruikt als met
ere soorten het geval is. De Bona-Cacao
is daarom, dor oude traditie der Weesper
firma getrouw, rde beate en goedkoopste in
Wjj kunnen verzekeren, dat het een heerlijk
kopje chocolade was, dat ons bjj den heer
de Vries en later by den heer Van der Plaat,
geschonken word. En kannen onze lezers
met een gernst geweten uitnoodieen bet eens
mot Bona te probeeren zjj smaakt naar meer^
Hofstedenveiling.
De hofstede „Westhofi" in den Houtrak-
polder, groot 57^ H.A., ingezet op f 133.650,
is hoden te Halfwog verkocht in één geheel
voor f 147.650; kooper de heer B. Busheuvel
to Haarlemmermeer; 1 ICalorama" in den
WestzaDerpolder, groot bjjna 30 H.A., staan
de op f 85.400, bracht op f 104.400kooper
dezelfde.
De nieuwe Ouitsche linieschepen.
De Berljjosche correspondent van de Daily
Mail beweert nit ambtelijke bron te weten,
dat de Dienwst» linieschepen van de Duttsche
vloot worden uitgerust met kanonnen van
37.5 cM., lang nagenoeg 19 M., wegonde
21.000 K.G. Op de linieschepen van de
Kaiser-klaese, die men met kauonnen van
30 c.M. bewapend achtte, staan er van 85 e.M.
In Engeland zjjn er kanonnen van 37.5
1 zelfs 40 c.M. beproefd, maar zoover mon
weet, zal geen oorlogsschip, dat op het
oogenblik voor do Eogelsche vloot in aan
bouw is, zwaarder bewapend worden dan
met vuurmonden van 33.75, lang Dsgenoeg
17 M. cn afschietende een granaat van
634 K.G.
Uit den Omtrek.
Texel, 24 October.
Onze voormalige plaatsgenoot, de heer C.
D. Schaap, adsp. commies der Posterijen, te
Botterdam, slaagde bjj 't onlangs gehouden
examen ter bekoming van 't Telegraufradikaal.
Meer en meer bljjkt de vrees der oester-
visschers bewaarheid to worden, dat de na
tuurlijke oestorbaDken in de Zniderzee, wegens
't onoordeelkundig bevifschen dier banken,
du weinige jaren zoo goed als ontvolkt moesten
zjjn. Met moeite wordt thans op oeaterbanken
met 't oesterkorren een sober dagloon ver
diend. Men beproeft 't op alle mogeljjke
terreinen, doch met onbevredigende uitkora-
De hoop voor de toekomst in 't oester-
bedrjjf is thans gevestigd op de vao dun staat
in erlpacht verkregen oestergronden.
Gedurende deze week werden van hier
uitgevoerd 57 lammeren, 37 scbapoD, 13
koeien, 2 paarden, 5 kalveren en 17 varkens.
Van elders werden ingevoerd 53 graskal-
veren, welke verhandeld werden van f50.
tot 180.per stuk.
Anna Paulowna.
Vergadering van de Melkleveranciersver-
eeniging op Dinsdagavond 22 Oct. in 't lokaal
van don heor G. Borat. Na opening dor ver
gadering door den voorzitter, den heor A.
Buy, lezing en goedkeuring der notulen,
olt voorzitter mede dat deze vergadering
is belegd om te spreken over een melkrijder.
Van den heer J. van Schoorl is bericht
ingekomen, dat hjj met 15 Nov. a.s. wenscht
op te honden melk te rjjden en dat zjjn
broeder K. van Schoorl htm wenscht te ver
vangen. De conditiën worden door den secre
taris voorgelezen. Na eonige besproking ver
klaart de huer van Schoorl de conditiën te
aanvaarden, waarop met algemeene stemmen
heer K. van Schoorl tot melkrjjder wordt
benoumd. Besloten wordt dat iemand, die
wenscht op te houden melk te leveren, hier
van 14 dagen te voren kennis moet geven.
Hierna sluiting.
Dinsdagavond, 22 October, vergaderde in
Veerburg 't Departement Anua Paulowna der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen.
Na opening der vergadering door den
vice-voorzitter, den heer B. Blankeroort,
lezing en goedkeuring der notulen bracht de
secretaris 't jaarverslag uit, waaruit bleek
dat de instellingen in bloeienden toestand
verkeeren, dat 't aantal gewone loden is
gedaald van 43 op 41, dat der buitengewone
leden van 7 op 6. Er zjjn 2 eereledon. Uit
de rekening en verantwoording der V. B. S.
bleek dat de ontvangsten voor 't gehouden
schoolfeest mot inbegrip van 't batig saldo
der vorige jaren bedroegen f 476 54, de uit
gaven f 418.62S batig saldo f57.9l«.
Uit 't verslag van 't Ziekenfonds bleek
dat er waren 364 leden 25 ct., 215 leden
6 10 ct. en 5 leden 16 ct. per we«k.
Aan contributie is ontvangen f3068 85,
waarvan aan den geneesheer is betaald
f2755.95 en aan den bode f312.92. Uit de
rekening en verantwoording van 't Departe
ment bleek, dat de ontvangsten, met 't batig
saldo, bedroegen f 294.24, de uitgaven f 126.56,
balig saldo f 167.68. De bescheiden, nage
zien door de beeren J. C. Geerligs en Jb.
Bakker werden in orde bevondeD, waarna de
rekening, onder dankbetuiging aan den pen
ningmeester, werd goedgekeurd. Tot bestuurs
lid van de V. B. S. werd benoemd do heer
J. C. Geerligs, die dezo benoeming aAnnam.
Hierna sluiting.
Benoemd worden voor 'therhalingsonderwys
te Kleine Sluis de heor K. L. van Gorkom
en mej. deu Hartog; te Breezand de heer
Lunshof eu mej. Zelvelder en zoonoodigde heer
van Duurente Oostpolder de heer Baap en
mej. Jetten.
Tot armvoogden worden herbenoemd de
beeren H. Koe,ter, T. van IJzendoorn, J.
Ham mes en B. Dekker, en benoemd de heer
J. Lindenborgh. Na eenige bespreking en
toelichtiog van den Voorzitter, wordt de
begrooting vastgesteld in ontvangst en uit-
gavon op f 40481.81' met een post van
onvoorziene uitgaven van f 1059.19.
Voor den ambtenaar tor secretarie werd
de volgende salarisregeling vastgesteld aan
vangssalaris f450.van 21/] tot 5 dienst
jaren f475.van 5 tot 7l/s dienstjaren
f500.van 7'/s tot 10 diensijaren f525.
en daarboven f 550.en voor do politie
agenten aanvangssalaris f400.met 2%
tot 5 dienstjaren f425.—, met 5 tot 7V9
dienstjaren f450.met 7l/a tot 10 dienst
jaren f475.— en daarboven f500.
Bij de rondvraag vestigt de heer van Haaften
de aandacht op 't gevaar dat er bestaat waar
't spoor den Zwarten weg snijdt en vraagt
't Dag. Bestuur te trachten bjj de H.IJ.S.
verbetering te verkrjjgen. Voorzitter ant
woordt dat dit al oens is geschied, doch
zonder resultaat. Voorzittor zal echter nog
eens pogingen aanwenden. Verder bepleit de
beer van Haaften de stationeering van een
der politieagenten en het stichten van een
arrestanten lokaal op Breezand.
Voorzitter licht toe, dat z. i. daarvoor geen
tormen bestaan. Hierna slniting.
DE NACHTWACHT.
Gemeenteraad v. A. Paulowna
op Dinsdag 22 Oct., des namiddags te2nnr.
Voorzitter do Burgemeester, do heer C.
Wjjdenes Spaans. Na opening der vergadering
werden de notulen gclozen en goedgekeurd.
Mededeelingen
I. Bij de kasverificatie, gehouden 17 Sopt.
j.1. bleek alles in orde te zjjn. Het saldo
bedroeg f770 63'.
II. Ged. St. hebben medegedeeld dat tot
zetter is herbenoemd de heer H. Jonker en
benoemd de heer J. Blaanboer. Voor kennis
geving aangenomen.
Besloten wordt voor 't tuinbouwonderwjjs
f0.25 per lesuur te geven, boven de fl.25
vanwege ryk en provincie.
Op 't adres van de afd. Schagen van den
Bond van Ned. Onderwjjsers wordt op voor-
Btel van B. en W. afwjjzend beschikt. De
heer Blackevoort vindt 't aanvangssalaris,
groot f575.Diet hoog. Een voorstel wordt
echter niet gedaan.
Voor de veiligheid der eiland-bewoners
wordt voorbeeldig gewaakt.
Dieven en ander gespuis wordt, door de
inrichting van het politiewezen, verre ge-
honden.
Op hot eiland zjjn de agenten en nacht-
wachts voor het geboefte, wat een doode kat
is voor de muizen.
Of al die lof moet toegezwaaid worden aan
de dienaren van den Heiligen Hermandad of
wel aan het omringende water, dat den boef
geen mheid tot ontvluchten geeft, hoe
dat ook zjj, zeker is het, dat de menschen
daar leven in rns'.ige rust, Diet denkend aan
inbrekers, moordenaars of vagebonden.
Zorgeloos, onbekommerd legt men het hoofd
des avonds ter ruste. Voorzichtigheidshalve
sluit men toch de deur en mocht men som
wijlen des morgens bjj liet opstaan de deur
ongesloten vinden, men schrikt daarvan niet,
want men heeft den vorigen avond bet sluiten
vergeten, en niemand is op do gedachte ge
komen daar misbrnik van te maken.
Bovendien onze nachtwacht waakt. Want
al hoort men nooit van „ongemak", toch, »je
kon 't Diet 'rs wete.»
Elk uur van den nacht wordt de rondegang
gemaakt.
's Avonds om elf uur treedt de nacht in.
Dien tjjd mooten de café's worden gesloteD.
De veldwachter ziet scherp toe, of aan die
bepaling de band wordt gebonden en naardien
dat steeds gebeurt, draagt hjj de zorg over
de mecschheid aan deu nachtwacht over.
Heel gevaarlijk ziet die nachtwacht er niet
uit. Een man met grjjzen baard hjj staat
al dichter bjj de zeven kraisjes dan by do
zes gehuld in eeD toegekuoopten scbans-
looper, een bouffante om den huls geslagen,
een wollen muts op het hoofd en, al naar
den tjjd van het jaar, met of zonder wanten
had, schrjjdt hjj eenzaam door de echoënde
straten van het d0r-Pi"V-
Zyn sabel, die misschien nog aikomatig is
van de Fransche bezetting op bet fort »de
Schans', bengelt aan een gord'1 l&Dgs zjjn
zyde. Een groote pruim achter do kiezen
houdt hem, gedurende de nachteljjke wande
ling, gezelschap. Zonder dien toch zou bjj
geen bezigheid hebben en de slaap zou de
ovethand krjjgen over den goodwillenden
geest en dommelend zou hjj misschien gaan
oeerzitten om der menseh-n veiligheid toe
te vertrouwen aan het geboeftedat niet
bestaat.
Vroeger had men door dergelijke middeleD
zjjn slasp niet te verdryven. Niot dat toeD
ireen .kees» werd genomen, doch noodzake
lijk was hot niet.
De ratel, het eens zoo onafscheidelijk en
geliefd wapen van den nachtwacht, is ver
dwenen.
Het ratelen heeft opgehoaden. Mot al zéé
veel eigenaardigs is ook dat verdwenen.
Geruiscbloos zwerft de nachtwacht door de
leege straten.
Men hoort niet moer. zooals vroeger, den
tjjd afroepen, mon hoort niet meer uit welke
richting do wind waait.
Hot opdreunen op zangerigen toon
.Vier heit de klok, de klok heit vier,
De wiend is zuudwest,"
wordt niet meer gehoord.
Schippers, ze moeten zelf maar opstaan en
zich in don killen nacht naar buiten begev<
om te zien, hoe de .gelegenheid" tot varen
is.
Is mon wakker in den nacht, men moot
zelf de klappen tellen, die de groote klok
door de luebtrnimte zoemt, of wol: men
zjjn wekkor op het beddebordje en daarnaast
een olielichtje of warxine of .up to date» een
electrische zaklantaarr, om op de hoogte van
den tijd te zyD.
En nochtans doen die cachtwachts goed
werk.
Niet ieder toch gaat altjjd voorzichtig om
met lncifers of petroleum of ander brandbaar
goedje, en vooral dnarop kennende do
nalatigheid van sommige menscben is de
waakzaamheid des nachtwacbts gericht.
Hoe menigmaal toch is het voorgekomen,
dat door het oplettend toezien en uitkjjken
van den nachteljjken rustbewaarder
ernstige brand is voorkomeD. En dit mis
schien wel somwijlen tegen den wil van
door het „noodlot' getroffene. Echter blijft
toch altyd hot feit van het waarnemen
voordeel 61 voor den getroffeoo, öf voor de
betrokken maatschappij.
Ondanks des wachters waken, gebeurt het,
dat een brand niet in den boginno kan
worden gebluscht. Do nachtwacht is dan
eerste, die allen alarmeert, die oproept de
inwonendeD, des noodig, de bureD, den koster
om de klok te luiden, en zooveol anderen
Kortom, hjj is de man, die het geheele dorp
op stelten zet.
Wil men iets naders omtrent don brand
weten, men vervoege zich bij den nachtwacht
en hjj zal in kleuren en geuren vertellen hoe
't vlies is toegegaan. Zjjn gewichtigheid stjjgt
met honderd procenthjj is de bron, dio niet
ophoudt nieuws te gevon od, zoo noodig, te
produceeren om den aanvang der ramp in al
haar grootte te schetsen.
Hy spreekt van stukgeslagen ruiten, van
ingetrapte deuren, van goed redden en men
schen waarschuwen. Hjj weet precies hoe
laat hjj passeerde, hoe ver toen de brand
was gevorderddat derekt wel docht,
doat de spnit niks zon uutvoere,» enz.
Gedurende den nacht en den volgenden
dag is hjj het middelpunt van eon belang
stellend, lnisterend publiek. Zyn groote moed
on durf komen daarbjj bjj zonder aan het licht.
Toch io de oocenblikken van gevaar toont
bjj zich wel eens een minder groote held.
Het was op een Zondag en eenige vreemde
werklieden, die hier en ginder al eeDS hadden
opgestoken, hadden zoo langzamerhand het
„jak" aangekregen.
Do kasteleiD, bjj wien zjj ten langen leste
waren aangeland, zag dat met niet bjjzonder
veel genoegen en hoewel andera tuk op
klandizie, zou hjj het toch thans verkieslijker
hebben gevonden, indien zjj zjjn dour waren
voorbjj gestevend.
Edoch, dat gebeurde niet. Veel lawaai en
weinig vertering. Groote woorden zonder zin.
Toen het dan ook elf nar sloeg, juichte
de kastelein in zich zelve, want nu toch zouden
zjj de zaal moeten ontruimen en ging dat
niet goedsohiks, dan zou de sterke arm moeten
bijspringen om aan de wet kracht by te zetten.
En dat gebeurde. Als varkens, die, wanneer
i ze aan de ooren trekt, achternit gaan
loopen en tegenstribbelen, liepen ook zjj
achteruit en protesteerden, toen de politie
bjj den arm vatte om hen zoo te dwingen
naar buiten te gaan.
Onze diender, die, ondanks zyne militaire
dienstjaren, waarin hjj geschoold was in het
maken van handgrepen en waarin hjj bekwaam
was geraakt, om krachtig te spreken en do
jr" in de verschillende knoopen te laten
rollen, en waarin hjj geleerd had op energieke
wilsuitdrukkende wyze met de oogen te
rollen, vermocht geen ontzag uit te oefenen
op de door drank bezette mannen, doch hen
uit de zaal te krjjgeD.
De nachtwacht, die, als gewoonlijk, de
zorgen voor de veiligheid der menschheid
van den veldwachter zou overnemen, hoorde
hot geruoht in de herberg en zjjn nieuws
gierigheid latende zegevieren over zjjn blooheid,
üing hy de gang van het café binnen, duwde
half de deur open en zag wat er gaande was.
BegrjjpeDde, aan het druk gesticuleeren
der mannen, dat er zeer waarschijnlijk klappen
waren te verwachten, dacht hjj ongemerkt
weer heen te gaan en het „vooze" Ijjf niet
bloot te moeten geven aan de ruwe handen
der twistenden.
Hjj had echter gerekend buiten de argus-
oogen van den veldwachter.
Bijna was de denr dichtgetrokken of een
donderende stem schreeuwde door de herberg
„In naam der wet, verleen bijstand I'
Aan dit, op dreigenden toon gegoven bevel
durfde bjj zich niet onttrekken. Bovendien
zag hjj zich zjjn baantje reeds ODtnomen als
hy aan dien roep geen gehoor gaf.
In de donkere gang zon men het niet
hebben kunnen zien hoe by verbleekte, doch
bjjzelf gevoelde wel, dat zjjn gelaatstint anders
was dan een kwartier geleder.
Zjjn oude beenen begonnen te beveD, zjjn
stem zon niet tot bevelen in staat zjjn geweest,
met schrik zag hjj tegon een handelend op
treden op. Echter bjj moest wel en, zich
kordaat houdende, duwde hjj de deur weehopen
on met do hand op het gevest betrad hjj
de zaal.
De onwillige manneD, niet overbluft door
de verschijning van den ouden man, lachten
hem wat uit en begonnen rich om hem heen
te scharen en wat met hem te gekscheren.
Zy drongen, ondanks de luide bevelen van
den veldwachter en de duwen van den nacht
wacht steeds dichter op den rustbewaarder
Bluuf voao me oaf", schreeuwde de nacht
wacht, «ik slaan derop in, bbbrl"
De mannen begonnen er een grapje van
te maken en joelden om hem heen.
De nachtwacht duwde en trapte naar alle
kanten en toen hy het glimlachend gezicht
van den veldwachter in het oog kreeg, die
om de koddige bewegingen van don nacht
wacht moest lachen, werd by woest-dol.
„Doen liever je plicht, in plaats voan nag
op de kóöp toe mee unt te grinneke, gooi
zo der unt, doan tóón je 'n kerel te weze en
doan poas bei je waard om je medoaljes to
drage."
De mannen schaterden en de nachtwacht
kreeg 't benauwder. Woest sloeg by om zich
heen en geen raai meer wetende, greep hy
naar de sabel en trok die
Mis, de sabel wilde niet nit de scheede.
Hy trok on trok nit alle macht, met beide
handen omvatte hy het gevest, doch de sabel
wilde niet te voorschijn komen.
Gierend van pret juichten de mannen en
zelfs de kastelein en de dienaar van Her
mandad kondon hun ernst nut bewaren en
vergaten de geheele politieverordening en
moesten het ook uitschateren van lacheD.
De sabel, die door het nooit gebruiken,
nooit uit do scheede was gehaald en die ook
nooit de stroelende zachtheid van een wryflap
had gevoeld, was in de Bcheede vastgeroest
en du er werkelijk gebruik van gemaakt
moest worden, weigerde zy allen dienst.
De nachtwacht hy had het wel uit
willen schreeuwen. Machteloos om zich te
verdedigen, uitgelachen door allen, beschaamd
door het slecht onderhouden van zijn „spul
len". Van woede knarste bjj de tanden en
zonder spreken verliet hjj de zaal.
De mannen verlieten daarna met een zacht
lijntje de herberg en de kalmte was weer
gekeerd.
Des nachtwachts nacht was echter geheel
vergald en met minder opgewektheid dan
ooit, vervulde bjj zjjn taakdoch toen hjj
den volgenden dag de zaak kalm overdacht,
was hy toch bljjde, dat de scheede en de
sabel broederschap hadden gezworen en niet
van elkaar waren te scheiden geweest.
„Woant je weot niet, ik hoad'r'n verkèèrde
