DenHelder en 'tEeuwfeestvan
Nèerlands Onafhankelijkheid
Tweede Blad.
Agenda.
Dageiyks Biotcoop-Voorstellingen.
Kanatlveg.
31 Oct. Hervormingsdag. Spr.Ds. H. Buiskool.
Onderw.: „Niet naar beneden inaar langs
opgaande wegen". Nieuwe Kerk, 7 uur.
1 Nov. Lezing, Spr.B. Boon. Onderw.„De
worsteliug der Eeuwen". Lokaal P. de
Koning, half acht.
1 Nov. »Het Vrye Tooneel". Opv. v. Henk ie aan
de Grenzen" en »De Voetbal-motie van
der Pols". Casino, 8 uur.
2 Nov. Uitvoering te geven door „Oefening kweekt
Kunst". Casino, 8 uur.
2 Nov. „Justus van Maurik". Opvoering van„Een
dienst aan mijn vriend Blanchard". T i-
v o 1 i, 8 uur.
5 Nov. Vereen, v. Jonge Vryz. Openbare vergade
ring. Spr.: P. J. Oud. Onderw: „Christe
lijke strijdwijze en christelijke politiek".
Casino, 8 uur.
10 Nov. „De Dageraad". Openbare vergadering.
Spr.F. G. Elzinga. Onderw.,,De invloed
van den godsdienst op het sezueel leven."
Casino, 8 uur.
,W. G. DE BAS,
le Luitenant der Vesting-Artillerie,
gedetacheerd aan de Hoogere Krijgsschool.
III.
Den I9en November hadden de Texelaars
gewaagd de Oranjevaan te ontplooien. De
Admiraal zond de eorvet „Venus", onder
bevel Yan den luitenant Bronovi, en 12
kanonneerbooten naar Oudeschild, om de
Fransche ambtenaren en 't Fransche gar
nizoen op liet Eiland te beschermen. Na de
batterij aan boord te hebben geladen en op
den wal te hebben gericht, begaf Bronovi
zich met twee gewapende sloepen aan land
te midden der volksmenigte. Kalm en met
beleid hield hij den Texelaars voor oogen,
hoe onvoorzichtig ze handelden: „Wanneer
„een Fransch generaal in den Helder het
„bevel voerde", zoo sprak hij, „zou deze
„enkele corvet het geheele dorp plat schie
pen, doch de Admiraal Ver-Huell is edel-
moediger en gelast mij u aan te manen
„rustig te blijven en de goede zaak van
„het Vaderland niet te benadeelen door het
„mishandelen en bloedvergieten van men-
„schen, te zwak om zich zelf te verdedigen."
Toen drong de ruwe en rondborstige loods
Klaas Gomes naar voren en antwoordde:
„Je spreekt goed, mijnheer, als je lust had,
„schoot je de heele boel plat, maar we
„hebben allen te veel eerbied en verplich
ting aan dien goeden Admiraal Ver-Huell
„om hier oproer te maken. Het is hier
„niet oproerig, en de vlaggen waaien omdat
„m'n dochter ondertrouwd is en we geen
„Fransche vlaggen bezitten". Ondanks de
strengste verbodsbepalingen hadden de
trouwe Texelaars al die jarenlang de dier
bare vaderlandsche kleuren zorgvuldig be
waard. Na 't antwoord van Gomes werden
de vlaggen neergehaald en de Fransche
wapenborden weer opgehangen; de vol
maaktste rust keerde op 't eiland terug,
zoolang de „Venus" voor Oudeschild bleef
geposteerd. Doch toen bij den naderenden
winter deze binnen 't Nieuwediep werd
teruggetrokken, hadden de Texelaars, van
allen dwang bevrijd, verder maling aan de
raadgevingen van hunnen „goeden Admiraal
Ver-Huell" en vlagden met de Hollandsche
drieklem-, zonder bruiloft eener Gomes 1
Toen op Nieuwjaarsdag 1814 eene deputatie
van 't eiland den Admiraal te fort „Lasalle"
naar gewoonte kwam gelukwenschen, kon
deze niet nalaten, hun op minzame wijze
voor te houden hoe onvoorzichtig de Texel
aars uiting hadden gegeven aan hunne
vaderlandsche gevoelens, terwijl eene aan
zienlijke macht hun ten Zuiden van het
Marsdiep bedreigde.
In den middag van 27 November kwam
eon groot parlementair jacht.de „Batavia",
met de Nederlandsche vlag in top en aan
den achtersteven, binnen schootsafstand
van de corvet „Venus". Bronovi dwong,
door een scherp schot, dit jacht te ankeren
en zond per aviao „Vos" een officier aan
boord, om te vernemen wat dit vertoon
had te beduiden, met verbod verder door
te varen onder eene vlag die 't eskader
niet erkende en bedreiging van ernstig
protest. Aan boord van dit jacht bevonden
zich een deputatie van de Commissarissen-
Generaal van het Algemeen Bestuur te
Amsterdam, bestaande uit de Heeren JIoy-
aart, onder-equipagemeester der Marine,
luitenant Steeling en kapitein Heemskerck.
Zij waren door den Schout-bij-Nacht Ver
horen belast met het overreiken van eenen
brief aan Admiraal Ver-Huell, gedateerd
24 November. Hierin werd de Admiraal
officieel verwittigd van 't geen in 't hart
des lands was geschied, onder overlegging
van verschillende publicaties en procla
maties. De brief eindigt als volgt:
„Wij sommeren derhalve U Hoogedelge
strenge, om aan boord Uwer vloot de
„Hollandsche- of Oranjevlag weder op te
„hijschen en de vloot zelve onder orders
„en ter dispositie van het Hollandsche
„Gouvernement te stellen. Uwe betrekking
„tot Holland geeft ons recht te hopen dat
„Uw antwoord op deze aanvrage niet dub-
„belzinnig zal zijn."
Bij schrijven van 27 November, overge
bracht door den patroon Duvnker, werd
de Admiraal van de aankomst der deputatie
verwittigd eu door haai' aangezocht ontvan
gen te worden om haar in de gelegenheid
te stellen, zich van haar opdracht te kwijten.
De adjudant van den Admiraal, de Son,
bracht op 28 November het antwoord van
zijnen Chef, dat als volgt eindigt:
„Ik ken geen bestuur in dit laud dan
„dat, hetwelk door Zijne Majesteit den
„Keizer en Koning gevestigd is, en vinde
„mij derhalve niet bevoegd om opeeniger-
tuinde wijze in onderhandeling te treden
„of parlementaires te ontvangen, welke eene
„verandering van Regeeringtionderwerp
„mogt hebben."
Persoonlijk verzocht de Son, aan boord
der „Batavia" de deputatie, niet verder
door te zeilen, uaar de schepen op de buiten
posten gestatiooneerd, besliste beveleu had
den ontvangen, het jacht in den grond te
boren.
Dat men in Holland bevreesd was voor
de standvastigheid van Ver-Huell, blijkt
uit het schrijven van Moyaabt aan de
Commissarissen-Generaal te Amsterdam,
waarin hij verzocht de sommatie te onder
steunen met eene verkenning tot de buiten
posten van den Helder„Dit zoude klem
„bijzetten aan de sommatie en welligt eene
„spoedige overgave van de vloot aan Zijne
„Hoogheid te weeg brengen, terwijl ik ook
„verzoeke dat, bij aldien wij onverhoopt
„mogten worden gearresteerd door den heer
„Ver-Huell, men de Fransche amptenaren
„en officieren, waarvan er een aantal zich
„nog in Amsterdam bevinden, in verzekerde
„bewaring neme tot waarborg onzer per-
„soneele vrijheid en veiligheid. Van dit een
„en ander kon U E.D.Gestr. zich verzekeren
„door het niet opkomen van ten minsten
„een onzer naar verloop van driemaal
„vierentwintig uuren, gerekend van de dag
rekening en uur dezes..."
De zending der Commissarissen-Generaal
uit Amsterdam had dus haar doel gemist.
Het jacht, met de vaderlandsche kleuren
in top, was echter door de matrozen ge
zien, op enkele schepen schroomden de
bemanningen niet openlijk voor hunne
nationale gevoelens uit te komen en oranje
te dragen. Naai' aanleiding der rapporten
van de commandanten der schepen besloot
de Admiraal op 29 November onder voor
wendsel eener inspectie, zich persoonlijk
aan boord van het eskader te begeven. Op
het vlaggeschip dreigde men het portret
van Napoleon uit de kajuit te sleuren en
te vertrappen. Ver-Huell liet zich geen
oogenblik van zijn stuk brengen en zei:
„Voor ik van boord ga, zal ik die brave
„lieden toespreken, ze zyn verblind en laten
„zich door onberaden opstokerijen meeslepen
„doch in hun hart zijn ze braaf en trouw".
Na eene korte rede ontblootte hij 't hoofd
en riep diep ontroerd uit: „Roep mij allen
„na: Leve de Keizer". Voor 't laatst weer
galmde toen die kreet uit talrijke Hol
landsche kelen boven den Helder, gevolgd
door den niet minder geestdriftige» nagalm:
„Leve de Admiraal". Daarna ontbood Ver-
Huell alle etat-majors der schepen en alle
onderofficieren bij zich in de voorkajuit.
Allen overtuigden hem van hunne aanhan
kelijkheid aan zijn persoon; toch ontging
hem geenszins de beroering der gemoederen,
als natuurlijk gevolg der prikkelende be
richten en opstokeryen. Meerderen schepe
lingen werd vergund te vertrekken; ook
op de forten begon zicii de desertie te
openbaren cn zag de Admiraal zich ge
noodzaakt tol het uitreiken van tijdelijke
verlofpassen.
(Wordt vervolgd.)
Verg«d«i*ing van dan Raad
dar* Gemeente Helder,
op hedenavond hall acht uur.
Agenda
Begrooting 1913. Behandeling van de
Begrooting voor het dienstjaar 1918.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 29 October.
De torpedoboot jagers »Bulhond" en
Jakhals", zyn heden van Colombo vertrokken.
Hr. Mb. „Gelderland" is Maandag te
Falma aangekomen.
Voor het raam van het rywielmagazyn
van den heer Lafeber, Znidstraat, is tentoon
gesteld de „Simplex"-r|jwielbrancard, aange
schaft door de afd. Helder van «Het Witte
Kruis". Deze rywielbrancard, waardoor het
vervoer van een gewonde of zieke zacht en
snel kan geschieden, is in Amsterdam en vele
andere plaatsen reeds sedert langoren tyd
met succes in gebruik. De eigenlijke bran
card bestaat uit een gewijzigd draagraam
„de Mory" waardoor het ook mogelyk is een
patiënt gemakkelijk langs een trap (b.z.o.
van een zolder of schuit) te vervoeren.
Moge het niet noodig zyn dat de brancard
veel in dienst gesteld zal moeten worden.
Doch wy twyfelen er niet aan dat ze hier
evenals elders by voorkomende gelegenheden
van groot nut zal blijken te zyn.
De Chineezen op Java.
De correspondent van het Handelsblad te
Batavia seinde gisteren
Ook te Cheribon hebben botsingen plaats
gehad tusschen Arabieren en Chineezen.
Twee Chineezen en een Javaan werden
daarbij gedood, terwyl er 23 lieden werden
gewond.
De toko's z|jn er gesloten."
Een nader telegram meldt
Hedenmorgen had te Cheribon eene her
haling der relletjes plaats. Er vielen drie
dooden".
Indische jongelui naar Hellevoetsiuis.
De aandacht van de Locomotief werd ge
vestigd op de wenschelykheid om hier op
Java gelegenheid te geven tot het afleggen
van het toelatingsexamen voor do marine-
machinistcn-school te Hellevoetsiuis, welke
gelegenheid hier niet bestaat.
Het komt het blad voor, dat deze zaak
wel verdient aangevat te worden. Ook voor
de Koninklyke Militaire Academie te Breda
en de cadettenschool te Alkmaar kan elk
jaar op Java toelatingsexamen worden ge
daan en keuring plaats hebben, waarna de
jongelui, die geplaatst worden, gratis over
tocht naar Europa krjjgen onder geleide van
een officier. Waarom zou niet voor de Indische
jongelui voor Hellevoet dezelfde regeling
kunnen worden getroffen en dan op deze
manier: de cyfers, op de examens behaald,
worden bekend gemaakt en daarnaar kan
worden nagegaan wie geplaatst kan worden.
Om eenigszina te voorkomen dat of Neder
land 6f Indië dor- gemakkelijker 6xamen
wordt bevoordeeld, kan een bepaald aantal
van toe te laten jongelui worden aangewezen.
De opleiding, H. B. S. met driejarigen
cursus of drie eerste klassen der H. B. S.
met vyfjarigen, is door vele Indische jongelui
te volgen meent de Loc., dua is er groote
kans dat een voldoend aantal jongelui examen
zal doen. Ook is er dus kans dat een groot
aantal ouders een eventueel opnieuw in te
dienen rekest de commandant van het
departement van marine heeft zich al bereid
verklaard zoo'n rekest met zijn advies door
t« zenden zullen onderteekenen.
Het blad geeft aan ouders, die jongens
hebben en deze naar Hellevoet willen zenden,
den raad zich met een rekest te wenden tot
den minister van marine, gezegeld en door
bemiddeling van den chef van het dept. van
marine alhier in te dienen. Maar dan veel
ouders.
Kamerverkiezing Ommen.
By do gisteren gehouden herstemming in
de vac. dr. A. Kuypor z|jn uitgebracht 7856
geldige stemmen.
Het aantal kiezers is 8667.
Gekozen Mr. yE. baron Mackay TPz.
(Chr.-Hist.) met 4305 stemmen.
De heer Mr. H. van der Vegte (A.-R.)
had 3551 stemmen.
Baron Mackay en de anti revolutionairen.
Onder het opschrift (Casus foederis" drie
start „De Standaard"
Uit hetgeen in Ommen gegriefd heeft, moet
et gebiedende noodzakelijkheid meer dan
ëéne conclussie worden getrokken.
Do moesten hiervan dulden uitstel. Alleen
niet de eerste dezer conclusies, die publiek
dient gemaakt, alvorens de uitslag der her
stemming bekend wordt, wyl het zelfs den
schyn niet mag hebben, als werd ze door
dien uitslag beheerscht.
Deze conclussie nu luidt, dat door geen
anti-revolutionair, nu of later, op den heer
Mr. M. Baron Mackay T. Pzn. ooit meer,
hetzy voor dan Gemeenteraad, hetzy voor de
Provinciale Staten, hetzy voor de Tweede,
hetzy voor de Eerste Kamer, een stem kan
of zal worden uitgebracht.
Zegt men, dut dan de Liberalen hem dit
gemis wel vergoeden zullen, dan gaat dat om
buiten onze verantwoordelijkheid. En beweert
men, dat dit eventueel de kans voor een
liberaal candidaat zou kunnen verhoogen,
dan luidt ons antwoordLiever nog desnoods
een radicaal van de echte soort, dan een
verkapt medlooper.
Wie ons in Coalitie een candidaat presen
teert, is verplicht ons een candidaat te noemen,
die de gelijkenis oproept van een man uit
één stuk en niet van een stuk op het draaibord.
Inschikkelijk willen we in Coalitie tot het
uiterste zyn, maar al sprong heel de Coalitie
er door, en al doemde 't het Kabinet ten val,
ja, al bracht het de Socialisten zelf in 't
bewind, de Antirevolutionaire party leent er
■ich niet toe, om voortaan een candidatnur
als van dezen Baron Mackay te steunen.
Een overtuiging we zyn er zeker van,
waarin door alle Antirevolutionairen van hel
echte stempel onvoorwaardelijk wordt gedeeld.
De gronden, waarop dit oordeel rust, volgen
later.
Door de tram gedood.
Eergisteravond had de heer J. Turbaat te
Beemster de onvoorzichtigheid, van de Noord-
Hollandsche Tram te springen, toen deze
nog in bewoging was. Hy geraakte onder de
wielen, de volgende wagens gingen over hem
heen en de dood was er |het gevolg van.
Het ongeluk geschiedde te Halfweg onder
Beemster.
Het „verdachte" geval.
(Zie Eerste Blad).
Naar de tDordrechtsche Crt." verneemt,
is het opgegraven lyk van A. Kooiman Jr.,
die tydens een jachtpartij te Heerjansdam
het vorig jaar overleed, door de genees
kundigen onderzocht. Eerst zyn Röntgen
stralen gebruikt, omdat hagelkorrels op het
beeld, dat zich dan vormt, een zware scha
duw geven, en vervolgens is anatomisch
onderzocht.
Het onderzoek heeft de aanwezigheid van
hagelkorrels niet aangetoond, terwyl speciaal
aan den schedel geen teekeDen zijn gevonden
die wyzen op doodsoorzaak door een schot.
Het stoffelyk overschot is gisternamiddag
uit 't ziekenhuis te Dordrecht onder toezicht
van Rykspolitie naar de gemeente Heerjans
dam vervoerd, alwaar het, op verzoek van
den vader, wederom op dezelfde plek zal
worden ter aarde besteld, waar het Donder
dagmorgen is opgegraven, namelijk naast dat
van de moeder.
Scheiding van seksen.
Gedreven door de zucht de sexueele schei
ding zoo scherp mogelyk te maken, ontwierp
de Raad der gemeente Wamel in 1908 een
verordening, waarbij dansmuziek en openbare
vermakelijkheden na zonsondergang verboden
werden. In de jongste raadszitting was een
adres van 123 ingezetenen ingekomen, waar
bij intrekking dezer verordening werd ver
zocht.
In zyn toelichting by het adres zeide de
burgemeester o. a.
„Toen ik voor ruim vyf jaar myn ambt
aanvaardde, vond ik hier, wat men (o Rot
terdam Tilburgsche toestanden noemde. Met
verbazing nam ik waar, dat in een gemeonte,
die onder den rook van Tiel gelegen is, nog
steeds de beruchte sexueele scheiding be
stond; dat hier zelfs en wel op alle moge
lijke straffen verboden is, met vrouw, dochter
of verloofde naar een fatsoenlyk concert of
uitvoering te gaan; wat zeg ik, zelfs naar
een of andere lezing. Willen dames een uit
voering bywonen, dan wordt deze voor haar
afzonderlijk georganiseerd by dag en
dan toch de illusie op te wekken van een
avondvoorstelling worden de vensters zoo
veel mogelyk lichtdicht afgedekt en de lam
pen aangestoken.
Geestig nam een plaatselijk blad een loopje
met deze achterlijkheid, toen het schreef:
Elders heeft men er geen flauw benul van,
hoe wy, brave buitenmenschen, hier met
angstige zorgen waken voor de seksenschei-
dintr. Voor alle concertzalen hangt hier het
zedensterkend bordje: „Dames en honden
geen toegang". Op alle programma's van
feesten en vergaderingen, 'tzy ze dienen tot
nat of tot vermaak, prykt steeds het mora-
liseerend opschrift: „Alleen voor heeren 1"
By het debat ging het nu en dan warm toe.
Wethouder Van der Ven: Wy verbie
den dansmuziek b|j lamplicht in het belang
der sedelykheid.
De Voorzitter: Een geacht raadslid
heeft my versekerd, dat mannen met elkaar
dansen tot vroeg in den morgen. Vindt u
dat niet walgelijk
De heer Van der Ven: Dat gaat my
niet aan.
De Voorzitter: Maar waar blyft uw
beschaving Stuit u dat niet tegen de borst
My herinnert het aan tooneeltjes als in Italië,
waar men in de schafttijden arbeiders elkan
der ziet streelen en liefkoozen. Stuit u dat
niet?
De heer Van der Ven: M|j niet.
De heer Hol vindt, dat er in een eerljjk
dansje by mnziek en lamplicht niet het min
ste kwaad steekt.
De heer Singers naast hem bromt wat.
De heer Hol: Ja, maar gy rjjt vroeger
ook anders geweest I Later voegde deze den
heer Van der Ven toe: Van der Ven kan
nergens over oordeelen, want die komt ner
gens.
Aan het slot verklaarde de heer Hol zon
der dat tegenspraak volgde: Mij is uit
goede bron bekend, dat de Raad nog uit
vryen wil, noch met volle instemming deze
verordening heeft vastgesteld, maar om
anderen, buiten den Raad slaanden een plei-
zier te doeD.
De Raad zal in een volgende zitting een
besluit nemen.
Een kiesrechtvrouw veroordeeld.
Men herinnert zich, dat in Juli een poli
tieagent op een nacht twee vrouwen vond
op het buiten van minister H&rconrt by
Oxford en hij er een in hechtenis nam. De
andere ontsnapte en is tot nog toe onbekend
gebleven. Uit een mand, die later werd ge
vonden en van de twee vrouwen hoorde,
bleek hun voornemen om het huis van den
minister binnen te dringen en er brand te
stichten. Ze bevatten inbrekerswerktuigen en
een kan petroleum, een kan brandspiritus,
een flesch terpentijn, vuurmakers enz. Verder
vond men er de volgende getypte verklaring
in, blijkbaar bestemd om na gedanen arbeid
achtergelaten te worden„Het is met een
diep gevoel van myn verantwoordelijkheid
en in de overtuiging, dat myn daad gerecht-
aardigd is, dat ik een ernstigen stap heb
genomen in de zaak van de vrijmaking van
de vrouw. Als leden van het kabinet ons
zeggen, dat geweld het eenige argument is
dat zy verstaan, wordt het onze plicht hun
dat argument te verschaffen. Ik heb dns
m|jn plicht gedaan." Geteekend: „Een Suf
fragette".
Zaterdag heeft nu mejuffrouw Helen Craggs,
de 23-jarige dochter van Sir John Craggs
zy was de in hechtenis genomen vrouw
te Oxford terecht gestaan. De jury verklaa*-
de haar schuldig aan voorgenomen inbraak
en misdaad en het onwettige bezit van
loopers, valsche sleutels en andere inbrekers-
werktuigen.
Na de uitspraak van de jury sprak juffr.
Craggs aldus den rechter toe: »Ik ben van
oordeel, dat strydbare kiesrechtvrouwen in
dezelfde positie verkeeren als soldaten. Deze
worden niet als misdadigers beschouwd, als
zy' in een rechtvaardige zaak vechten; zoo
min ben ik, een strydbare kiesrecht vrouw,
een misdadiger, nu ik stryd in een zaak die
zoo goed is als welke andere zaak. ook
waarin mannen hebben gestreden. Ik zeg,
my Lord, dat ik zedelyk zonder schuld ben."
De rechter zei, dat hoe eer beklaagde het
denkbeeld prys gaf, dat zy door geweld te
plegen op eigendommen haar doel kon be
reiken, hoe eer zy zou kunnen slagen. Hy
veroordeelde haar tot negen maanden tucht
huis met dwangarbeid, hetgeen wel weer
zal uitloopen op een hongerkuur, kunstma
tige voeding en na enkele weken ontslag
uit de gevangenis wegens ziekte.
Engelsche marine-reserve.
an de •Vossische Zeitung" wordt uit
Londen geseind: De A-klasse der marine-
reserve welke 30.000 man omvat, heeft be
vel ontvangen zich voor eene plotselinge
oproeping gereed te houden.
Van het Oorlogsterrein.
Een vloed van berichten eiken dag die
ons in de meening versterken dat de vier
verbonden staten belangryke overwinningen
behaald hebben.
De Turksche berichten over de „voor
vallen" komen wat laat, wat geen gunstig
teeken voor hen is ook niet dat ze blik
baar gegeven worden om de zeer verontruste
gemoederen in Turkye wat tot bedaren te
brengen.
De Montenegrynen hebben Skoetari be
machtigd, wat later tegengesproken wordt,
de Serviërs hebben Uskjub veroverd, do
Balgaren zyn al ten Zuid-Oosten van Adria-
nopel. Om deze laatste stad wordt nog zwaar
gevochten.
Wy geven een reeks berichten zooals zy
door Reuter werden overgeseind. Men lette
op de plaats van herkomst en don datum.
Men zal ook zien dat die uit Konstantinopel
toegeven dat de Torken achteruitgeslagen
worden.
Sofia, 26 Oct. De Balgaren hebben eer
gisteren, na eon verwoed gevecht, Kotejana
genomen en daar een veld en een berg-
battery, benevens oen groote hoeveelheid
patronen, buit gemaakt.
Ongeveer 1C0 Tnrken werden gevangen
genomen.
Cettinje, 26 Oct. De hoofdmacht van het
Montenegrynsche legor nadert Golemi, ge
legen op korten afstand van Skoetari, en
rukt af op die stad, overal de Turken voor
zich uitdryvend.
De Montenegrynsche artillerie heeft Tara-
bosj omsingeld en opent oen levendig bom
bardement op de vestingen Chiroka en Bak-
toelik, die door de Turken langzamerhand
reeds verlaten worden.
Belgrado, 26 Oct. De Turken hebben
Oeskjoeb te 12 uur 's middags verlaten en
de Serviërs namen daarop zonder gevecht
de stad in.
Pary's, 27 Oct. De „Matin" verneemt uit
Stara Zagora: Een ontzettende slag wordt
geleverd ooder de muren van Adrianopel.
Het geluid en het licht der ontploffingen
wordt telkens uit die richting vernomen, ea
het gedonder van het geschut gehoord.
Volgens do „Echo de Paris" zou de aan
val op Adrianopel gisteren reeds begonnen
syn.
Konstantinopel, 28 Oot. Volgens een
ofiiciense mededeeling bevindt het Turksche
Oosterleger zich ten Zuid-OoBten van Kirk
Kilisse.
Stara Zagora, 28 Oct. De Bnlgaren hebben
Baba Esti, een belangrijk pont aan den
spoorweg van Adrianopel naar Konstantinopel,
genomen.
Volgens een telegram uit Tsjepelare dron
gen de Bulgaren 20 mylen ver in de richting
van Ahi Tsjegeli en namen zy alle dorpen
op den linkeroever van de Arda, waaronder
de versterkte plaats Paschmalka.
Volgens do berichten uit zekere bron lieten
de Turken 500 dooden achter te Kirk Kilisse.
Konstantinopel, 28 Oct. Naar aanleiding
van de nederlaag by Kirk Kilisse wordt uit
goede bron de volgende verklaring gegeven
De Turksche troepen waren samengesteld
uit het 3e en 16c corps en een onafhankelijk
corps, dus uit acht divisies, die stelling hadden
genomen ten noorden en noordoosten van
Kirk Kilisse te Petra.
De aanval begon den 22en en duurde tot
den 23en voort, onder krachtige beschieting
door de artillerie. Tegon 4 uur begon de
terugtocht, die den vorm aannam van een
vlucht van het geheele Turksche leger naar
het oude station van Alapi.
Slechts eene divisie onder bevel van kolo
nel Helini gaf bljjk van een werkeljjk held
haftige honding door den terugtocht te dekken.
Een deel van het leger trok terng op Beni
Haaear.
Daar kwamen later de Turksche troepen,
die op de kast van de Zwarte Zee waren
ontscheept onder Torghut Chefket-pasja,
waardoor het leger aanmerkelijk versterkt
werd.
Konstantinopel, 28 Oet. De Egyptische
prins Azis, die de cavalerie aanvoerde by
den terugtocht uit Kirk-Kilisse, de gouver
neur van Kirk-Kilisse en eenige andere of
ficieren zyn hier aangekomen, onder beschul
diging de vlucht van het leger te hebben
veroorsaakt. Zy werden opgesloten in het
departement van oorlog.
Op last van den minister van oorlog zyn
heden 200 soldaten gefusileerd om dezelfde
reden.
Wranja, 28 Oct. By de nadering van den
Servischen kroonprins verlieten alle Turksche
autoriteiten haastig de stad. De politie volgde
dit voorbeeld, zoodat de bevolking zonder
eenige bescherming in de handen der Basji-
boezoeks viel, die de huizen en wiokels der
Christenen plunderden.
By den ernst van den toestand besloten
de consuls den Servischen kroonprins met
zyo leger te laten komen en de orde in de
stad te herstellen.
De Serviërs namen aan het station te
Ueskjoeb eon honderdtal wagens levens
middelen in beslag, bestemd voor de Turksche
legers.
Belgrado, 28 Oct. 11.30 v.m. De Serviërs
bezetten Metrowitza en maakten 15 kanonnen
bnit.
Belgrado, 28 Oct. Een Tnrksche colonne
is gevlucht in de richting van Telovo en
heeft de wapens overgegeven.
De Serviërs hebben 25 kanonnen buit
gemaakt.
De Turken syn teruggetrokken van Istip
naar Kuprulu.
Belgrado, 28 Oct. Telegrammen uit het
hoofdkwartier van het Servische leger melden
o. a. het volgende
Hoe groot de paniek was onder de Turken
door de nederlaag in den vreeselyken slag
by Koemanowo ontstaan, kon men eerst be*
oordeelen by de bezetting van Uskub. De
door een plotselingen schrik bevangen Turken
trachtten in krankzinnige haast aan de ver
volging der Serviërs te ontkomen en vochten
onder elkaar om de middelen ter ontkoming.
Velen werden by de razende worsteling om
plaatsen in de spoortreinen en om allerlei
soorten van voertuigen gedood. Zoo over
haast was hun vlucht, dat z|j 98 veldkanonnen,
15 houwitsers eu een groote hoeveelheid
spoorwegmaterieoi moesten achterlaten.
Berlyn, 28 Oct. Het concentrische op
treden der Bulgaren tegen het Turksche
OoBtenryksche leger gaat, niettegenstaande
het ongunstige weder, steeds verder. De
terugtocht der Turken naar Konstantinopel
is reedB afgesneden. De spoorlijn Konstanti-
nopel-Doelepoergas is halverwege Loele Boer-
gas en Konstantinopel vernield en de spoor
brug by Tajerkesköj aan de Tsjarln-rivier
hebben de Bulgaren in de lucht laten springen.
Het Turksche leger is thans genoodzaakt den
slag aan de Ergene-rivier te aanvaarden.
De Turksche ministerraad heeft vergaderd.
De sultan gaf den wensch te kennen, zich
naar het terrein van den oorlog te begeven.
Omtrent de beraadslagingen meldt Reuter
Een groote bijeenkomst van den minister
raad werd gisteren in het paleis gehouden.
Naar men zagt werd een buitengewone hoogt
commissie gevormd om te beraadslagen over
den toestand. Behalve de ministers namen
vele hooge burgerlyke en militaire dignita
rissen, geestelijken en senatoren aan deze
belangryke vergadering deel, die over den
oorlogstoestand beraadslaagde.
Tijdens de vergadering werden voortdurend
tolegraphische berichten gewisseld met den
minister van oorlog.
De raad besloot alle maatregelen te nemen
voor de verdediging en de militaire eer van
het land.
De laatste berichten van den minister van
oorlog toonen, dat het Turksche leger defen
sief optreedt, en dat de toestand over het
geheel goed is.
De sultan werd op de hoogte gehouden van
de beraadslagingen.
Na den ministerraad werd de grootvizier
ontvangen door den sultan, en deelde de
grootvizier bem de beslissing van den raad
mede, die ook ward geseind aan den
minister van oorlog.
De bladen raden kalmte, flinkheid en ge
dold aan, en verwerpen het denkbeeld van
interventie der mogendheden, die alleen
mogelyk zou zyn na een groote overwinning
of oen volkomen nederlaag.
Volgens geruchten zou een Belgisch officier
in dienst zyn by het Turksche leger on thans
te Adrianopel belast zyn met het in orde
brengen der verdedigingswerken.
De Belgische officier zon die opdracht
hebben aanvaard, buiten voorkennis van de
Belgische regeering.
Het „Journal de Bruxelles" zegt, dat zoo
dit bericht bevestigd wordt, de regeering niet
zal aarzelen de noodige maatregelen te nemen
tegen een daad, waardoor de neutraliteit en
de loyanteit van België zouden worden ge
schonden.
Om Adrianopel.
De oorlogscorrespondent van het Parysche
Jonrnal teekent in een telegram uit Oud-
Zagara de stemming, die het beleg van Adria
nopel by hem gewekt heeft, aldus:
Om te verklaren waarom Kirk Kilisse
zoo snel heeft kunnen vallen, moet men eens
deels rekening houden met de ontreddering
en de ontzenuwing van de Tnrken; aan den
anderen kant moet men bekend zyn met de
uitnemendheid van de Bnlgaarsche artillerie,
maar vooral moet men zich het verwoede
élan van die verschrikkelijke infanterie voor
stellen die, onbekommerd om verliezen, voort
stormt en tegen den hagel van Turksche
kogels de stuwkracht van haar bajonetten
stelt.
Daarom moeten w|j ons, wat het toekom,
stige lot van Adrianopel betreft, noodzake
lijk buiten de gegevens van statistiek en de
gewone logica plaatsen.
In die verwoede worsteling is heldenmoed
iets gewoons. Opoffering is regel. Men zon
byna kunnen zeggeD, dat het vertellen van
een bijzondere episode gelyk staat met on
recht te doen aan de helden van zoovele
dergelyke episoden, aan de helden die in het
duister in naamloosen roem sterven.
Geen doodenlyst wordt openbaargemaakt;
geon bulletin maakt na elk gevecht het aan
tal dooden en gewonden bekend. Zoo luidt
bet onverbiddelijke bevel.. Geen moeder kent
bier het lot van haar zoon; geen vronw
weet of haar man nog leeft.
Heel Bulgarye wacht in een gemeenschap
pelijke en tragische angstige spanning, en
elk (gezin zal zyn dooden pas beweenen op
den dag dat men terzelfder tyd de triomf
van de natie zal vieren
De vnrige weerschyn dio boven de Mnzei-
mansche stad zyn hiëroglyfen teekent, spreekt
een duidelijke taal; hy roept ons toe: Z|j
zal vallen, de groote Turksche vesting, dio
Ijzer en vuur elk oogenblik nauwer insluitoo.
Bnit gemaakt.
De 58 kanonnen, die de Bulgaren te Kirk
Kilisse genomen bobben, bostonden uit 7
batteryen van vier snelvuurkanonnen elk, 18
gewone kanonnen en 12 belegeriDgskanonnen.
Verder zjjq een aantal magazynen met levens
middelen en uitrustingsstukken in hun handen
gevallen.
De beteekenis van Usknb.
De dapper vechtende Serviërs hebben na
ittelyke verwoede gevechten en den grooten
bloedigen slag by Koemanowa ten slotte
Uskub bereikt en genomen, dat do Tnrken
in alleryl ontruimd hadden. Usknb (Servisch
Skoplje) was het doel van de Serviërs, zoo
goed als Adrianopel het doel van de Bul
garen is. Het is de hoofdstad van het Tnrk
sche wilajet Kossowo en is voor de verove
ring van het Balkan-schiereiland door de
Turksche overweldigers af en toe de zetel
plaats van de Servische koningen geweest.
De Turksche vloot.
De groote schepen van de Turksche vloot
zyn voor Konstantinopel aangekomen en
maken zich gereed om uit te loopen, ten
einde (zooals reeds een week geleden was
aangekondigd) aan de Griekscbe vloot slag
te leveren. Als s|j die verslagen hebben, is
het verkeer tusschen Smirna, de Dardanellen
en Saloniki verzekerd en kunnen de Griekeu
geen aanslagen meer tegen den spoorweg
van Saloniki naar Konstantinopel onder
nemen. Men erkent thans van Turksche zyde,
dat de vernietiging van de Bnlgaarsche tor
pedo-flotielje niet gelukt is, omdat zy in het
meer by Warna een toevlucht gevonden heeft.
Het plan van een landing by Kawarna is
opgegeven.
Naar hun land teruggekeerd.
In de afgeloopen week zyn uit New-York
het geheel 11.000 Grieken en 2400
Serviërs naar hun land teruggekeerd.
Uil den Omtrek.
Texel, 28 October.
Onze vroegere plaatsgenoot, de heer S.
Boon, thans hoofd der school te Groet, is
als zoodanig benoemd te Schoorl.
Het bekende „Hótel Texel" gaat in andere
handen over. Eigenaar is geworden de heer
P. Kikkert, alhier.
De vrijzinnige kiesvereeniging alhier heeft
jj. Vrydag eene vergadering gebonden. De
opkomst was matig goed te noemen.
Nadat de heer W. Schumaker met een
gepast en opwekkend woord de vergadering
geopend had, en de voorgelezen aanteeke-
ningen van de Maartvergadering waren ge
lezen en goedgekeurd, werd tot lid van het
Bestuur der Centrale kiesvereeniging te
Helder gekozen de heer P. J. Oud en tot
plaatsvervanger de heer C. Pisart. Beiden
namen de benoeming aan. Mede werden ge.
noemde heeren aangewezen tot afgevaardig
den naar de Centrale vergadering, te Helder.
Hierna werd gesproken over de verkiezing
van een lid voor de Tweede Kamer in 1918,
Besloten werd, dat men opnieuw de can-
didatuur van den heer Mr. de Meester zou
bevorderen en krachtig steunen.
De heer P. J. Oud, Secretaris der ver-
eeniging, stelde zicb beschikbaar tot het
houden van politieke lezingen op de ver
schillende dorpen, welk aanbod met applaus
begroot werd. 't Ligt in de bedoeling, deze
lozingen, waarbij debat aangekondigd zal
worden, weldra te houden, en in het volgend
voorjaar opoieuw rond te gaan.
De rondvraag leverde geen bijzonderheden
op, waarom de Voorzitter met dank voor de
belangstelling en met de beste wenschen voor
de toekomst de vergadering sloot.
De heer J. de Jongh, Hoofd der School
te de Waal, ook elders gunstig bekend als
declamator, zal ook in den a. s. winter weer
op verschillende plaatsen voordraohten gaan
houden. Behalve op eenige dorpen van ons
eiland is genoemde heer ook uitgenoodigd
om te Helmond, voor 't Nut, op te treden.
Met andere plaateen elders wordt nog
gecorrespondeerd.
Door de oestervloot konden in de ver-
loopen week niet meer dan ruim 18000
oesters en ongeveer 150 balen walken wor
den gevangen.
De pr|js der oesters was f 87.50 voor
groote, en f 15.voor middelsoort, per 1000
stuks. De wulken werden veracbeopt tegen
f2.— k f4.- per baal van 70 K. G.
Ter markt waren heden aangevoerd37
pinken, prys f135 k f175; 18 koeien, f225
a f 260; 22 graskalveren, f 45 h f 60; 2
nuchtere kalveren, f 11 k f 176 paarden,
f 75 k f180; 2 veulens, f 90 k 1105: 1 ram,
f 32.50; 4 schapen, f 17.50 h f 19.-; 15
lammeren, fll k f 12.75; 37 Biggen, f 10.50
k f 13; 1 geit, 13 en 8 korven kippen, f 1.60
k f 2.per stuk.
Vergadwing der afd. „Texel" voor
Vrouwenkiesrecht.
Deze vergadering, op j.1. Zaterdag ia „De
vergalde Kikkert" gehouden, wdb zeer goed
bezocht, wat doet zien, dat de meeningen
omtrent vrouwenkiesrecht ook hier meer en
mqer ten gunste van dat recht kenteren.
De presidente, mej. E. A. Langeveld,
opende met een mooi woord, ongeveer lui
dende
„Toen in den afgeloopen zomer de Tex.
afd. der Vereen, voor Vrouwenkiesrecht een
autotocht over ons eiland had georganiseerd,
konden we aan den Borg geen bijeenkomst
houden. Gevolg gevend aan ons toen gevormd
plan, om vroeg in het najaar aan den Bnrg
een openbare vergadering te beleggen, hebben
we dezen avond voorbereid. Dat vroeg"
moest, helaas.' vervallen.
Oaze afdeeling toch heeft een groot ver
lies geleden door het overlijden van onze
jonge, krachtige secretaresse, mej. Grieteka
Keyser. Vol warme belangstelling en be
schikkend over een groote werkkracht, diende
mej. Keyser onze zaak met toewijding, en
het was voor een groot gedeelte door haar
krachtige modewerking, dat onze afdeeling
steeds in omvang toenam. Ik kan dan ook
niet nalaten, na we voor 't eerst zonder haar
in openbare vergadering bycen zyn, aan
haar nagedachtenis een woord van warme
hulde en waardeering te brengen. De liefde
voor onze zaak en het voorbeeld, ons ge
geven, wekten ons op, de hand weer man
den ploeg te slaan. Het is daarom, dat we
u opriepen, om heden weer eens het een en
ander over vrouwenkiesrecht to hooren be
spreken. Het doet ons recht veel genoegen,
dat betrekkelyk velen aan dien oproep
hebben gehoor gegeven.
Nog altyd is de stryd, om de idee vrouwen
kiesrecht ingang te doen vinden, verre van
gemakkelijk. Niet, dat de tegenstand, dien
