KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Heldor, Texel, Wioringon on Anno Poulowno
No. 4157.
Woensdag 11 December 1912.
40ste Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct, Ir. p. poet 75 ct, buitenland 11.25
Pro- Zondageblad 374 »»»»45» 10.75
■siéaJ Modeblad 65 75 t (0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.'
Advertentie» van 1 tot regale (bjj vooruitbetaling) 20 cent
Elke regel meer6
Be wij (-exemplaar 34
Vignetten en groote lettere worden naar plaaUrnimte berekend
luiere.»
Telefoon 50.
a
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgever: C. OE BOER Jr. BERKHOUT t Co.), Helder.
Tweede Blad.
Agenda.
Dagelijks Bioscoop-Voerstellingen.
Kan aal weg.
11 B««. Openbare Vergadering tot oprichting eener
afd. d. Bond v. Staatspensionneering.
Tivoli, 8 nur.
11 »«c. Ned. Protestantenbond. Openb. verg. Spr.
Ds. A. v Wijk. Onderw. „Het eeuwige
Leven". Nieuwe Kerk, 8 unr.
11 Dec. Lichtbeelden-meetings te 5 en 8 unr in
het Leger des Heils.
11 Dm. Toonkunst. Uitvoering van den Dames-
langcursus. Casino, 8 uur.
12 Dtc. „Burgerkring Harmonie". Feestvierende
vergadering. T i v o 1 i, 8 uur.
14 Dec. Optreden van Jacob Kelder sn Dhont.
T i v o 1 i, 8 uur.
16 Dec. Optreden van Speenhoff en*;
21 Dec. Bal Masqué in Ti'
d 1 i.
UIT HET BUITENLAND.
Koning Albert van België, die aan influenza
leed is weer geheel hersteld en heeft zijne
werkzaamheden hervat.
De Duitsche regeering wil den petroleumhan-
del monopoliseeren en heeft een desbetreffend
wetsontwerp in den Rijksdag ingediend. Zater
dag zijn de beraadslagingen daarover aange
vangen. De Standard Oil Co., die ook in ons
land de groote petroleum-leverancier is en
den prijs ervan naar welgevallen bepaalt, is
der regeering te machtig geworden. Of de
prijs echter dalen zal, als het Rijk de leve
rancier wordt, is. iets dat in Duitschland
ernstig betwijfeld wordt. Misschien niet zonder
reden.
Het ontwerp werd in den breede verdedigd
door den minister van flnantiën, die betoogde,
dat het van zniver economischen aard is en
nitslnitend ten bate van de consumenten, geen
vijandschap beoogt tegen het buitenland en
evenmin ingediend is in het belang van een
bank-consortinm. Er moeten maatregelen ge
nomen worden tegen een volkomen trust
vorming door de Standard Oil Co., waarin
andere staten reeds zijn voorgegaan. De
Duitsche markt kan, volgens de regeering,
voldoende voorzien worden zonder de Ame-
rikaansche' productie van de Standard Oil
Co. Er zijn in den laatsten tijd aanbiedingen
gedaan, waaruit blijkt, hoe goed ook andere
maatschappijen in Amerika tot leveren in
staat zijn. Bovendien is er nog een achter
deur open gehouden. De wet zou niet van
kracht verklaard worden, voor de Bondsraad
dit bij speciale verordening bepaald had.
Bijna alle partijen zijn tegen het wetsont
werp. De woordvoerder der sociaal-democraten
verklaarde zich tegen, omdat een particulier
monopolie in elk geval nog beter ie dan een
bank-monopolie. Het Centrum verklaarde zich
tegen omdat de prijs stijgen zal, ten ongerieve
der armere bevolking. Deze beide partijen
vormen Bamen al een meerderheid. Ze zjjn
echter niet tegen een behandeling door de
Rijksdag-commissie, omdat daar nog belang
rijke veranderingen kunnen worden aange
bracht en men dan altijd nog doen kan
wat men wil.' De kansen voor de regeering
staan niet best.
Het Drievoudig verbond, tusschen Oosten-
rijk-Hongarije, Duitschland en Italië is zonder
eenige wijziging verlengd. Een waarborg voor
het Europeesche evenwicht en den Europee-
schen vrede, zegt men. We hopen het.
De Balkan-oorlog heeft in enkele streken,
met name in Noord-Boheme al een zeer
ernstige economische crisis veroorzaakt. In
het industriegebied daar, staan bijna alle
zaken stil. Vooral de textiel-(weef) industrie
lijdt ernstig. Tienduizenden arbeidersgezinnen
ljjden onder de inkrimping der productie op
de spinneryen, die nog slechts een derde
der gewone productie bedraagt. Ook de bouw-
industrie doorleeft een ernstigen crisis. Alleen
de textielfabrieken die voor het leger werken
hebben het druk en werken zelfs dag en nacht.
In Servië boycot men de Oostenrijksche
wareD, wat niet zal bijdragen om de ver
bittering die al reeds bestond weg te nemen.
Op den Engelschen Noord-Oosterspoorweg
is een staking uitgebroken. Aanleidende oor
zaak is de weigering der maatschappij om
een machinist, door de politie gestraft wegens
dronkenschap, weer in dienst te nemen, meldt
Reuter. Reeds 4000 man heeft den arbeid
neergelegd. Duizend dokwerkers van de
Tynedokken te New-Castle besloten de staking
der spoorwegarbeiders te steunen. Handel en
bedrijf ondervinden reeds belemmering.
De bijzondere correspondent van Havas
verneemt uit goede bron dat de vredesonder-
handelaars een tweede conferentie te Londen
zullen houden om de questies te regelen die
voortvloeiden uit den nieuwen stand van
zaken, voornamelijk de vaststelling der ver
schillende grenzen. De regeering van Albanië
zal tijdens de onderhandelingen een depu
tatie naar Londen zenden. De vredesvoor
waarden zullen in een geest van verzoening
behandeld worden, ze kannen echter niet
overhaast gevoerd worden.
Griekenland blijft in zyn raadselachtige
houding volharden. In Konstantinopel vreest
men dat Griekenland zoo handelt met voor
kennis der andere verbondenende Turksche
troepen in Epirus mogen niet geapprovian
deerd worden en ook het troepenvervoer
naar Tsjataldja moeit ophouden waardoor
Turkije dus feitelijk de handen gebonden zijn.
Een Griekse!» oorlogsschip oefende geweld
uit op een Turksche loodsboot die als neu
traal moest besohouwd worden en onder
Fransche vlag voer. De commandant van
den Grieksohen kruiser heeft zyn veront
schuldiging moeten aanbieden aan den com
mandant van den Franschen kruiser iBrnix",
die reeds maatregelen genomen had om het
Grieksche schip een tuchtiging die het heugen
zou toe te (Benen. Niettegenstaande den
wapenstilstand ia er nog gevochten. De com
mandant van Skoetari heeft geen officieel
bericht van Turksche zijde kunnen krijgen
over den wapenstilstand wijl die stad nog
ingesloten is en heeft ondertusschen zijn bat
terijen tegen de belegerende Montenegrijnen
laten werken, die natuurlijk terug schoten.
Bij Adrianopel schijnt ook nog geschoten
Turkije zal bij de Europeesche mogendheden
protesteeren tegen het feit dat de Bulgaren
nog na het onderteekenen van den wapen
stilstand, Turksche stellingen besohoten.
Dat de Turken ook nog met de Grieken
willen onderhandelen over een wapenstilstand
wijst er op dat Turkije ernstig naar den vrede
verlangt.
Geruchten melden dat Rusland zyn positie
en verlangens (eischen?) eerst zal kenbaar
maken als de vrede tusschen de oorlogvoe
renden geteekend is. Ja, dan gaat het over
de verdeeb'ng van den buit en dat is een
zaakje waar nog htol wat bij «al komen
ky'ken. Maar we kunnen de zaken niet voor
uit loopen. Komen die tijden, komen die zor
gen. Laat er eerst maar vrede gesloten zyn
dat is toch de eerste stap.
De toestand van heden.
Ondanks den gesloten wapenstilstand is
Zaterdag de strijd om Skoetari voortgezet.
De Turksche regeering is niet in staat ge
weest, klaarblijkelijk, aan den commandant
van Skoetari mededeeling te doen van den
gesloten wapenstilstand.
De blontenegrijnsche bevelhebber zond
een officier als parlementair, met de mede
deeling, dat de wapenstilstand was gesloten,
aan den vesting-commandant, Hassan-Riza
Doch deze weigerde die mededeeling, hem
door eeD vijandelijken parlementair, dus
door een „vreemde legatie" overgebracht, te
aanvaarden en liet na het vertrek van den
parlementair door zyn artillerie en infan
terie de stellingen van de Montenegrijnen
duchtig beschieten. Na den eersten aanval
van verwondering over deze schietpartij be
antwoordden de Montegrynen het vuren,
dat 's avonds werd herhaald.
Ook voor Adrianopel is nog gevochten,
nadat de wapenstilstand gesloten was. De
Tarksche regeering is voornemens zich by
de mogendheden te beklagen, wjjl de Bul
garen vjjf uur na het aangaan van den
wapenstilstand de Tarksche posities in
Adrianopel hebben aangevallen.
Dit zyn steeds voorkomende gebeurtenis
sen, wanneer niet alle hoofd- of onderbevel
hebbers onmiddelyk en afdoende kunnen
worden gewaarschuwd, dat de wapenstil
stand is gesloten en van kracht wordt.
Krijgsgevangenen.
Sofia, 8 Dec. Het aantal Turksche kr»g«-
gevangenen in Bulgarije geinterneerd is ODge-
veer 18.000 man, met 300 officieren. Hierbij
zyn niet gerekend de 6000 krijgsgevangenen
te Saloniki, die ook aan Bulgarije moesten
worden uitgeleverd.
Saloniki.
Volgens een officieele mededeeling heeft
het Grieksche leger te Saloniki 1200 paarden,
800 lastdieren, 70 kanonnen, 30 mitrail-
leuses en 15.000 patronen buitgemaakt en
werden 25000 man, waaronder 1000 officieren,
gevangen genomen.
Oostenrijk en Servië.
Pary's, 9 Dec. Aan de ,/Temps" wordt
uit betrouwbare bron te Fiume geseind, dat
de Oostenrijksche vloot op het oogenblik
geconcentreerd is by Pola.
Buit.
Belgrado, 8 Dec. Volgens de Servische
bladen werden 80.000 geweren, waarvan er
50.000 in goeden staat zyn, en 30 millioen
patronen gevonden in de militaire magazijnen
van Monastir.
De waarde van den gemaakten buit be
loopt twaalf millioen francs. In het arse
naal te Kragoejewetz zyn reeds 160.000 ge-
opgelegd, die in den loop van den
veldtocht aan de Turken ontnomen zyn.
8 Dec. De «Tribuna" bevat een
telegram uit Durazzo, meldende, dat de paket-
boot «AdriaticoV, behoorende aan een Itali-
stoomvaartmaatschappij, en van Bari
Valona vertrokken, giBteren is buit
door de Grieksche schepen, die
eiland Sasseno kruisen. Het schip
erd naar Korfoe gebracht.
De «Tribuna" bevat verder een telegram
uit Korfoe, meldende, dat een Grieksche
hulpkruiser de paketboot .Adriatico" op
bracht; de boot werd aan den commandant
der haven uitgeleverd. Aan boord werd een
strenge doorzoeking verricht en de equipage
aan een verhoor onderworpen in tegenwoor
digheid van den consul-generaal van Italië
en den agent der stoomvaartmaatschappij.
■IEUW8BERICHTEH.
HELDER, 10 December.
De „Holland".
Het pantserdekschip „Holland" sou 2 Dec.
van Shanghai naar Batavia vertrekken ten
einde aldaar van equipage te verwisselen^
Het schip zal daarna weer naar Shanghai
terugkeeren.
By gunstig weer hedenavond
Taptoe I
De heer D. C. Kikkert, alhier, is 4
Dec. te 's-Gravengage geslaagd voor het
examen van le stuurman, groote stoomvaart.
Mosselen.
Men deelt ons mede, dat van het nei
van een proef met mosselen in plaats
vleesch voor de soldaten menages te Ai
tot heden niets bekend is; zulks naar i
leiding met een ook door ons uit de „N.Pr.
Gron. Ct." overgenomen bericht.
By K. B. is, met ing. van 1 Jan., be
noemd tot schoolopziener in het arr. Texel,
E. R ah der, Beverwijk.
Consul Planten, t
Reuter meldt uit New-York, dat de Ne-
derlandsche consul-generaal Planten is over
leden.
Toen de Jieer H. te Nieuwe Schans Zater
dag van een bezoek by een buurman thuis
kwam, miste hij zyn vrouw, kort daarop
wilde hy water uit den regenbak halen en
kwam daarbij tot de ontdekking, dat zyn
vrouw in den bak verdronken was.
(N. Gr. Ct.)
Brievenbesteller aangehouden.
Te Amsterdam is, zoo meldt de Telegr.,
gistermorgen een brievensteller aangehouden,
die een hem ter bestelling toevertrouwden
brief trachtte te verduisteren. De man is al
10 jaar by den postdienst werkzaam.
Moord.
Een poos geleden is er te Parys i
Clish» weer
de
Passage van Clichy weer een moord gepleegd
door een man, die Lacombe heet en tot een
boevenbende van anarchisten behoort. Wy
van dien moord geen melding ge
maakt er worden zooveel moorden ge-
De omstandigheden echter, waar
de moord door Lacombe gepleegd is,
zyn zoo verschrikkelijk, dat zjj veel wat in
griezellectuur wordt neergeschreven, over
treffen.
Het onderzoek van den rechter van instruc
tie heeft het volgende aan het licht gebracht,
's Avonds tegen half elf is de moordenaar
aan het huis gekomen van het echtpaar
Dncret, waarop hy het gemunt had, in de
Passage van Clichy. Ducret bestuurt een
krantje, 1'Idde libre, en Lacombe verweet aan
Ducret, dat deze hem aan de politie verra
den had. Toen Lacombe aan het huis in de
Passage kwam, waren de Ducrets uit. Het
kindermeisje was bij het kind thuis. Lacombe
beg.f zich naar de kamer van het meisje,
dat vroeger zyn vriendin geweest was, en
zeide haar, dat hy gekomen was om Ducret
dooden, die hem verkocht had. Zoo het
meisje niet eveneens omgebracht wilde wor-
moest zjj zich rustig houden. Lacombe
sloot zyn gewezen vriendin in haar kamer
op en verstopte zich toen in de gang om de
Ducrets af te wachten. Zoodra dezen thuis
gekomen, naar hun slaapkamer gegaan waren,
nadat mevrouw Ducret nog even naar haar
zoontje gekeken had, giBg Lacombe naar
toe in elke hand had hy een gewapende
revolver. De deur sloot hy achter zich af.
Ik ben gekomen, zeide hy tegen Ducret,
om je te dooden, omdat je mjj en de kame
raden verkocht hebt.
Ducret ontkende en zyn vrouw wilde zich
voor de voeten van Lacombe werpen. Achter
uit! dreigde hy, of ik schiet je zoo neer.
Je liegt allebei en je zult allebei sterven.
Ducret en zyn vrouw smeekten om hun
leven Duoret smeekte ook om het leven van
zyn vrouw, ter wille van hun kind.
Ik zal jullie kind ook dooden, antwoordde
Lacombe en terwjjl hy eenige
in de richting van
door de geopende tusschendeur een kind
in bed zag liggen, slapend, mikte de bandiet
met het eene pistool op de ouders, met het
andere op het kind.
Toen vroeg mevrouw Ducret of ze dan
tenminste een brief aan haar moeder mocht
sohryven.
Nonsens, antwoordde Lacombe. Jullie hebt
me verkocht en je sterft. En nu naar bed,
ik zal jullie eerst om vijf minuten vóór
tweeën dooden, om twee uur heb ik een af
spraak. Je kry'gt vy'f minuten om in bed te
komen.
De Ducrets bewogen zioh niet, maar de
revolvers van Lacombe dwongen hen weldra
zich uit te kleeden, terwijl Lacombe telde:
een, twee, drie, vier, vyfToen de man
en de vrouw in het bed lagen dwong de
bandiet hen weer op te staan en het bed
geheel af le halen om te onderzoeken of er
ook wapens in verborgen waren. Daarna
ien zy, steeds onder de bedreiging der
vuurwapenen, het bed weer geheel opmaken.
Van half een af, Lacombe had zyn horloge
in de hand genomen, kondigde de man elk
kwartier aan zyn slachtoffers aan, hoeveel
tijd zy nog haddennog vyf kwartier, nog
een uur, nog drie kwartier, nog een kwar
tier. Om vjjf minuten voor tweeën kondigde
hy aan, dat hy van plan veranderd was: ik
laat mjjn afspraak maar loopen, zeide hy
ik heb lust jullie eerst om zes uur te dooden.
We zullen er om raden. Lacombe dwong
Ducret een geldstuk op te gooien. Het was
kruis. Jullie wint, zeide hij, je leeft nog
vier uur.
Vier eindelooze uren kropen voorbij. Ducret
en zyn vrouw zaten overeind in bed; La
combe stond er voor met de revolvers in de
handen, die hy steeds op beide menschen
gericht hield. Op zeker oogenblik hoorde
Lacombe, hoe de kindermeid, die alles door
het beschot hooren kon, het venster opende,
waarschijnlijk om daar uit om hulp te roepen.
Hy tikte met een der revolvers tegen de
muur: gauw stil zijn, riep hy, of jy wordt
ook doodgeschoten. En om zyn tyd te dooden
begon Lacombe wat te zingen.
Toen om zes uur de klok sloeg, zeide hy
maak je gereed, en op hetzelfe oogenblik
trok hy de twee wapens af. Door do lucht
verplaatsing ging de lamp uit. De moorde
naar ging de kamer nitDucret was gedood,
zyn vrouw niet geraakt. De vrouw sprong
uit het bed, maar daar kwam Lacombe terug.
Zy drukte zich in een hoek, Meld den adem
in. De moordenaar verscheen op den drempel,
bleef er staan en speurde in het duister:
niets bewoog. Ze waren dus allebei dood
Vergat hy het kind Hy draaide zich om en
ging het huis uit.
(„N. Rott. Crt.")
Grafschennis.
Het graf van hertogin Elisabeth van
Genua, de moeder van koningin Margaretha
van Italië, de grootmoeder van koning Victor-
Emmanuel, is op schandelijke wyze ge
schonden. De hertogin is vier maanden ge
leden gestorven en bijgezet in de grafkelder
van de regeerende koninklijke familie te
Turyn. De grafroovers zyn in de kapel waar
de graven zyn, binnengedrongen en zyn er
in geslaagd den marmeren plaat, die de tombe
van de hertogin dekt, weg te schuiven, door
den steenen muur te breken, die
lyke graf omsluit en de drie kisten, waarin
het ljjk lag open te maken. De eerste kist
was van hout, de tweede van verzilverd
de derde van zink. De
Sabotage.
Er is sabotage gepleegd op de marine
werf te Brest. In het byzonder heeft het
pantserschip „Jean Bart" het moeten ont
gelden, waarvan de ketel-pijpen doorgesneden
waren. De „Jean Bart" is verleden jaar
te water gelaten en toen het schip nog op
stapel stond, doken er telkens geruchten van
sabotage op. De thans aan het schip toege
brachte schade moet onbelangrijk en gemak
kelijk te herstellen zyn. Er wordt een onder
zoek naar de laffe daders ingesteld. De
„Temps" zegt te vreezen, dat dit onderzoek
wel evenveel zal opleveren als de vorige
keeren, dat er sabotage gepleegd was, d.w.c.
de schuldigen zullen niet gevonden worden,
en het blad herinnert er aan hoe het er reeds
vroeger op gewezen heeft, dat er op de
marine-werf in Brest wel een vyftig anar
chisten werken, aan wie men, in geval van
een oorlogsverklaring, zeker den toegang tot
de werf zou weigereD. Men kent die anar
chisten en men houdt hen in tgd van vrede
aan het werk. Over sabotage, zegt de Temps,
moet men zich dan ook maar niet verbazen.
Knoeierijen met zijde.
Het „Maandblad tegen de Yervalschingen"
wyst op de toenemende knoeierijen met zyde.
Het eigenaardige, men zou byna zeggen het
„interessante" hierbij 'fl> dat men voor deze
vervalsching tegenwoordig een stof bezigt, die
zich zoo min mogelijk direct laat herkennen
en een eenigszins weefselachtige natuur bezit.
By onze onderzoekingen bleek n.1. in de zyde,
na verbranding, de aanwezigheid van een ge
heel uit fijne draden bestaand „geraamte"
van asbest (kiezelzure magnesia). Wy bo-
paalden ons onderzoek voorloopig tot twee
in winkels gekochte monsters als zyde ver
kocht, één voor f 1.80 en één voor f2.90 den
meter, en bevonden beide een ongeveer ge
lijk bedrag, ca. 38 aan asbest te bevatten.
Klachten by het dragen der „zyde" (zoog.
kerven, afgeven en het ontstaan van gaatjes)
lokten het onderzoek uit.
waarop het kadaver rustte, zyn weggerukt,
de sieraden van het ljjk gestolen. De be
waker van de koninklijke graf kapel werd den
volgenden ochtend door de verschrikkelijke
lyklucht op het misdrijf opmerkzaam gemaakt.
Men veronderstelt niet slechts met dieven,
maar ook met anarchisten te doen te hebben,
wien het er om te doen geweest is de nage
dachtenis van een koninklijke prinses
beloedigea.
n. heer Drucker
speciaal punt:
in procedures
i noemt eenige
niet nobel
TWEEDE KAMER.
Men is, zooals wjj zeiden, aan de alge
meens beschouwingen der staatsbegrooting.
De heer Rink (u.-l.) acht het oogenblik
gekomen om de balans van het kabinet op-
temaken. Het heeft onder buitengewoon gun-
stige omstandigheden verkeerd om zjjn politiek
program ten uitvoer te brengen. Toch is
daarvan slechts een uiterst klein gedeelte
verwezenlijkt. Er is wel een lange ljjst over-
gslsgi, maar dat waren allemaal kleinere
wetsontwerpen. Ais men vraagt of uit die
lijst de kracht spreekt van het kabinet om
politieke hervormingen tot stand te brengen,
kan het antwoord slechts teleurstellend luiden.
Althans voor de rechterzijde. Het kan zjjn
Dut hebben, hierop te wijzen, omdat aan de
linkerzijde steeds wordt verweten machte
loosheid om te regeeren.
Spreker komt nu tot eene uitvoerige uit
eenzetting van wat de coalitie heeft beloofd
en wat daarvan tereoht is gekomen. Wjj
zullen dit niet alles vermelden, daar wjj
deze argumenten, op elke politieke vergade
ring van links aangevoerd, bekend achten.
Hjj komt tot deze conclusie: Van de vier
punten van het coalitieprogram is slechts
één punt uitgevoerd: de subsidieering van
het bizonder onderwjjs, maar geen gezins
hoofdenkiesrecht, geen sociale verzekering,
geen tariefsherziening.
Na hem komt de vrjjz.-i
allereerst spreken over e
de houding van den sti
waarin deze optreedt
voorbeelden, waarin de st
is opgetreden in een proces. De klacht over
de onvruchtbaarheid op het gebied der sociale
wetgeving, zoo zegt spr., werd overdreven
geacht en onder de verzachtende omstandig
heden werd genoemd de slechte werkwijze
Kamer. Maar dit moet men niet over
drijven, zegt spr., de werk wjj ze kan ver
beterd worden, maar waar goede wetsont
werpen worden ingediend, loopt de behande
ling vlot van stapel. De Minister van Justitie
had nooit over obstructie te klagen. Ver
volgens critiseert hjj ook op verschillende
punten de Regeering: zedelijkheid, eeds-
vraagatuk, voorwaardelijke veroordeeling;
ook de opkomende beweging naar meerdere
zelfstandigheid der vrouw wordt tegenge
werkt. Op het verwyt, dat openbare onder
wijzers gesloten worden buiten de gemeen
schap des geloofs, (waarvan de spr. het
Utrechtsche voorbeeld aanhaalde, dat een
openbaar onderwijzeres niet toegelaten werd
tot de Gereformeerde belijdenis) antwoordt
de Minister, de heer Heemskerck, dat de
Regeering hiervoor niet aansprakelijk
Neen, zegt de heer Drucker, maar het is de
geest, die u kweekt. Hy noemt vervolgens
nog het streven om echtscheiding te bemoei
lijken, het gebrek aan ernst in het regeerings-
beleid, enz. Ook critiseert hjj nog de voor
gestelde grondwetsherziening. Hy is onder
den indruk van de machtige betooging te
Bazel van meening, dat de sociaal-demo
cratie in de toekomst nog meer zal voor
uitgaan als zjj haar revolutionaire manieren
laat varen, en wat het vrijzinnige concen
tratieprogram betreft, het sluit zich nauw
aan by spr. wenschen, verleden jaar gefor
muleerd. Het algemeen kiesrecht wordt ten
onrechte aan den naam Troelstra gekoppeld.
Het algemeen kiesrechtcomité bestond reeds
lang voor de s. d.a. p. werd opgericht.
Ook de heer Roessingh (u.-l.) bespreekt
de antithese en de kerkelijke politiek, en is
van oordeel, dat de cohorten, die onder de
leus van christelijk straks door ons land
zullen trekken, geen boodschappers zjjn van
goede politiek, maar van verwarring en
verbittering.
De heer Van Dedem (c.-h.) betreurt het,
dat in de laatste jaren de begrootingen steeds
met nadeelige saldo's sluiten. Dat is geen
verwjjt aan dit ministerie, want vroegere
ministerie's hebben het ook gedaan. Maar
zelfs een land als Italië heeft nog een voor-
deelig saldo en uit die reserves heeft het
oorlog kunnen voeren met Turkye en Tri
polis. Hy critiseert de beschouwingen van
den heer Patjjn op belastinggebied. Deze
in 1918 als Minister van Financiën
zware taak hebben.
De heer Helsdingen (s. d. a. p.) tenslotte
dringt er op aan in bestekken voor rijks
werken bepalingen optenemen inzake maxi
mum loon en minimum arbeidsduur.
In de avondvergadering is aan de orde
afdeeling landbouw. De heer Fleskens (r.-k.j
was teleurgesteld, omdat in de troonrede van
dit jaar geen wetsontwerp voorkwam betref
fende land- en tuinbouw. De regeering kan
men daarvan geen verwijt maken, want de
sociale wetgeving moet voorgaan. Maar spr.
dringt er op aan na de sociale wetgeving de
agrarische politiek ter hand te nemen. Hy
wydt hierover nog nader uit en bespreekt
verschillende punten in dit verband.
De heer Smeenge (u.-l.) is het in sommige
dingen eens met den heer Fleskens, in andere
weer niet, en de heer Teenstra (v.-d.) con
stateert met genoegen, dat aan het departe
ment van landbouw geen bureaucratie heerscht.
Op enkele punten echter bestaan sporen van
bureaucratie. Als Kamerlid sloeg deze Mi
nister, zoo zegt de heer Teenstra verder, een
hoogs- toon aan, als Minister heeft hy niet
aan de verwachtingen voldaan. Hy heeft
veel overhoop gehaald, maar niet goed ge
werkt.
De heer Schaper (s.d.a.p.) begreep de rede
des heeren Fleskens niet. Het helpt niet den
Minister aan te sporen nog eenige wetten in
te dienen. De Minister heeft reeds verschei
dene wetten ingediend en daarvan inge
trokken. En wat nu nog komt zijn parade
paarden. De Landbouw Ongevallenwet is van
de baan. De Jachtwet is in bewerking en
andere wetsontwerpen in het belang van de
landbouwers zyn te laat ingediend. De toe
stand van de boeren is niet zoo slecht als de
heer Fleskens beweert, al is hij niet roos
kleurig.
De Minister van Landbouw, etc., de heer
Talma, beantwoordt de verschillende sprekers.
Heeft de Minister niets gedaan voor de land
arbeiders P zoo vraagt hjj. De Minister heeft
ingediend een ziektewet voor de landarbeiders
(te laatl roept de heer Schaper), een invali
diteitswet ook voor de landarbeiders (ook te
laat! roept de heer Schaper), en een ontwerp
grond aan de landarbeiders te geven. De
Minister durft het oordeel over wat hy in
deze 5-jarige periode gedaan heeft, gerust
overlaten aan den kalmen, onpartjjdigen be-
oordeelaar.
Na re- en dupliek wordt het algemeen
ibat over de afd. Landbouw gesloten.
Over jaarwedden en toelagen van do Rijks
nd- en tuinbouwleeraren enz., worden eenige
discussies gevoerd, die voor ons van geen
bolang zyn, en te middernaoht worden de
beraadslagingen verdaagd.
De zitting van Maandag werd te half
twee geopend. Het eerst is de hoer Hels-
(s.d.a.p.) aan het woord, om zyn
rede, algemeene beschouwingen bevattend,
voorttezetten. Hy critiseert den passus uit] de
troonrede, omtrent den toestand van land
bouw, handel en nijverheid en het scheep
vaartverkeer in het afgeloopen jaar. De
toestand daarvan is geenszins gunstig, het
geen spr. nader uiteen zet. Ook de loonen
der landarbeiders zyn treurig, en zy moeten
vaak in ongezonde hokken hun brood ver-
De heer Van Nispen (r±„ Rheden) wyst
op, dat door de toeneming van het aantal
slachthuizen minder goed vleesch naar het
platteland gaat. Ook zou hy een spoediger
regeling willen hebben betreffende de verplichte
vleeschkeuring. Ook de heer Smeenge (u.1.)
is niet over den Minister tevreden. Minister
Talma ia verbaasd over beide redevoeringi-n.
Art. 43 (mond- en klauwzeerbestryding). De
heer Vorsterman van Ojen vraagt of man
niet te spoedig Overgaat tot dooden, terwyl
de heer De Monté VerLoren (a.r.) vindt,
dat, als men de volle medewerking der vee
houders hebben wil, er meer gedaan moet
worden dan men doet.
By de afdeeling boschbouw en domeinen
voert de heer Dnys (s.d.a.p.) algemeene be
schouwingen. Spr. releveert de jachten op
wilde zwynen, waaraan ook Prins Hendrik
deelneemt. Als de Minister even afwezig is,
wacht de spr., en toen de Voorztter zei, dat
hy het woord had, antwoordde de heer Dujjs,
dat hy wachtte tot de Minister terug was.
Toen dit het geval was, vroeg hy, welke
maatregelen men dacht te nemen tegen der
gelijke excessen als deze zwijnenjachten. Een
woord van hulde wil spr. Prins Hendrik niet
onthouden dat hy zooveel van deze schade
lijke dieren neerlegt, maar dezelfde persoon
heeft ze ook geïmporteerd, en nu krijgt zyn
werk veel van een Danaidentaak. De Minister
antwoordt, dat hem geen enkele klacht be
reikt heeft van de omwonende bevolking.
De rest is van weinig belang en te kwart
voor twaalf wordt de zitting gesloten.
ïoamt spr.
de meest vruchtbare provincies, als Fries
land, Zeeland, Groningen, de bevolking
achteruit gaat. Dit zou niet het geval zyn
als aan de landarbeiders eon behoorlijk be-
verzekerd werd. Spr. betoogt vervol
gens, dat de loonen minder stjjgen dan de
levensstandaard, alles wordt duurder, niet
de verbruiksartikelen, maar ook wo
ningharen, belastingen, enz. Daarom prote
steert spr. er tegen, dat de Troonrede over
den moeieiyken toestand der arbeiders zwygt.
Ten slotte bepleit spr. lotsverbetering voor
de lagere departementsambtenaren.
De heer Vliegen (s.d.a.p.) heeft het over
in invoer van Argentynsch vleesch. Ver
volgens wydt hy een woord aan het betoog
des heeren Druoker, dat de sociaal-demo
cratie op beter banen zou komen door een
radicale hervormingspartij te worden. Waar
om, zoo vraagt spr., verlangt de heer Drucker
daar zoo naar? Hij heeft toch reeds een
radicale hervormingspartij? Hy komt ver
volgens tot eene uiteenzetting van het revi
sionisme. De heer Drucker zeide, dat reeds
vóór de komst vau het socialisme gestreden
werd voor algemeen kiesrecht. Dit erkent
spr., maar de s.d.a.p. heeft het gemaakt tot
punt van praotiscbe politiek. Hierna be
handelt spr. de finantieele politiek. Eon
regeering, die in dezen tyd geen geld kan
vinden om werklooze of invalide en oude
arbeiders te helpen, is eigenlijk niet van
dezen tyd. Voorts betoogt hij, dat het tegen
woordige systeem van heffing van bedrijfs
belasting ten opzichte van het platteland
onbillijk is: de pachten zyn in de laatste
jaren met millioenen gestegen. Ook de be
lastingheffing te Amsterdam is onbillijk.
Amsterdam, waar 10 pet. van de bevolking
ons land woont, betaalt 24 pet. van de
totale kosten voor politie en armwezen, 15
pet. van alle uitgaven voor onderwijs. Dit
doet kwaad aan de economische ontwikke
ling van die steden. Een betere regeling van
onderwysvergoeding aan de gemeenten is
noodzakelijk. Het rjjk moet subsidie ver-
leenen in kosten van politie- en armwezen.
Na de rede van den heer Vliegen die
nog eenige andere punten besprak, die hier
niet ter zake doen en na een persoonlijk
feit tusschen den heer Van Karnebeek en
Ter Laan, dat ons ook niet kan
interesseeren, worden de beraadslagingen afge
broken.
Des avonds Landbouw. Men bespreekt de
boerenleenbanken. De Minister wil geen
dere subsidies toekennen, daar hy gei
boerenleenbanken aanwezig acht. De beer
Wykerslooth trachtte den vorigen keer reeds,
den Minister van meening te doen veranderen,
thans komen verschillende leden van links
en van rechts zich daarbij aansluiten. De
Minister liet zich in zooverre vermurwen,
dat hy beloofde, nog eens advies te zullen
vragen aan de drie groote centrales en eigenlijk
by voorbaat al aankondigde hun advies te
sullen volgen.
De v.d. beer Vorsterman van Oyen vindt
het jammer, dat alleen aan de Nat. Vereeni-
f'ng tot Bevordering van de Paardenfokkerij
5000.en aan andere paardenstamboeken
geen cent subsidie verleend wordt. Spr. zou
ook een adviseur willen aangesteld zien.
Minister Talma bepleit coöperatie op het
gebied van paardenfokkerij. Maar subsidies
geeft hjj niet.
Eenig klein goed wordt behandeld, waaruit
wy noemen: art. 42 (vleeecbkenring).
Uit den Omtrek.
Texsl, 9 December.
Mej. E. Bakker, onderwyseres te Waal,
komt als No. 1 voor op de voordracht
voor onderwyseres te Hillegom, voor welke
betrekking zioh niet minder dan 52 sollici
tanten hadden aangegeven.
Onze vroegere plaatsgenoot, de heer M.
Bremer, thans onderdirecteur aan de Gere
formeerde Kweekschool voor onderwijzers te
Amsterdam, is, als opvolger van den heer
H. Byleveld, benoemd tot directeur van die
inrichting.
jj bet bestuur der Vereeniging „Texels
Belang" is bericht ingekomen, dat de Ned.
Hervormde Gem. te Waal donateur is ge
worden voor f25 per jaar, dat deDoopsgez.
Gem. f 25 als gift in eens bijdraagt en de
Ned. Herv. Gem. te Den Hoorn f 10 geeft.
Deze goede voorbeelden mogen navolging
vinden
Eerst Vrijdagavond vond St. Nicolaas ge
legenheid om de K. W. Bewaarschool te be
zoeken, waar de kindertjes in blijde hoop
z(jn komst verbeidden.
Vele ouders en donateurs waren getuigen
van de pret. De Sint hield zich aardig met
de kleintjes bezig, die zonder veel angst voor
hem zongen en eenige spelletjes uitvoerden.
Gretig werd gegrabbeld als de Sint gebakjes
uitstrooide. Tot besluit van 't recht gezellig
kinderfeestje, kreeg ieder kind een goed ge
vuld mandje mee naar huis.
Welvoldaan verlieten de kleintjes met hun
ouders 't ruime gebouw.
oestervisschers brachten in de ver
week 25 balen wulken aan en vingen
per schuit ruim 100 oesters. Wulken golden
f 6.50 h f 6.70 per baal van 70 K.GV.oesters
f 83 k f 37 voor groote en f 12 h 15 voor
middelsoort per 1000 stuks. De garnalen-
visschers vingen per schuit van 100 tot 200
K.G. garnalenprys 20 h 25 ct. per K.G.
Tot Hoofdingeland van den polder Waalen
burg is met 45 van de 46 stemmeD gekozen
de heer dr. J. Timmer, te Haarlem.
Oude Sinterklaas.
5 December is weer voorbij, en vele kinde
ren hebben gejuicht over wat de goede Sint
gebracht heeft. Voor de ouderen is het feest
evenwel niet meer, wat het vroeger was.
Dan kon het druk zyn op de verschillende
dorpen van Texel, en reeds vele dagen voor
uit was men bcrig met b.t in orde brengen
van de pakjes, die tot de vermomming moes-
Aardige vertooningen konden
dan wel gegeven worden. Dat ziet men nu
i 5den December niet meer zoo, en
dit jaar waren de vertooningen zuinig.
Doch men spitst zich thans op den 12den
December, wanneer het «Ouwe Sunderklaas"
is. Dan wordt er meer voor Sinterklaas ge-
dan op den 5den, wanneer men zich
liever vermaakt mot een dansje, en met het
geen de kinderen zoo blijde kan maken.
Vroeger mocht men op 12 December geen
mombakkes voor hebben, on toch kon men
het maar niet laten, zich in. potsierlijke
kleeding op straat te vertoonen. De veld
wachters hadden dan handen vol werk dik
wijls, ofschoon enkelen weieens een oogje
toededen voor het vrjjwel onschuldige ver
maak. Dat onschuldige hebben de leden van
het Gemeentebestuur later ingezien, en nu
het al sedert jaren, en tot ergerlijke
heeft het nog nimmer aanleiding ge
geven. Zoo kan men dan nu ook tegen a.s.
Donderdagavond weer het een en ander ver
wachten, omdat men met den tOuwen Sun
derklaas" nogal wat op heeft, en men het
steeds als zyn goed recht heelt beschouwd,
de vertooDingen op dezen dag te doen.
We willen hopen, dat het den 12 Dec.
a.s. weer prettig toe zal gaandat de «Ouwe"
zich niet alleen zal laten zien in het een of
andor schooierspakje, maar dat er ook groep
jes zullen zijn, het een of ander voorstellen
de, liefst met muziek en zang, en, zooals
zulks meer plaats had, bijdragen inzamelende
voor het een of ander liefdadig doel, om
zoo het nuttige aan het aangename te ver
binden.
De oude gebruiken op Texel raken meer
en meer op den achtergrond, en gaan ver
loren. Dat zal in het volgend jaar wel
blyken, wanneer men in de gedenkschriften
18131918 vergelijkingen zal opgeteekend
zien tusschen het Nederland van toen en nu.
Wat ook verloren ging, de «ouwe Sonder
en de „Meierblis'
houden. Van
willen we geen
bewaren er van
medewerken I
bleven nog be-
eigenaardigheden
doen. Voor het
ouden en jongen
